Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης της Σύμβασης που συνάφθηκε μεταξύ των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΑΚΕ-ΕΕ) - Εγκριθέντα ψηφίσματα για την ανάπτυξη των πόλεων στις χώρες ΑΚΕ (ΑΚΕ-ΕΕ 1625/Α/97/τελ.)

Η Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ,

- συνελθούσα στις Βρυξέλλες από τις 17 έως τις 20 Μαρτίου 1997,

- έχοντας υπόψη την έκθεση για την αστική ανάπτυξη στις χώρες ΑΚΕ (έγγρ. ΑΚΕ-ΕΕ 1625/A+B/τελ.),

Α. έχοντας υπόψη ότι το επίπεδο αστικοποίησης των χωρών ΑΚΕ παρουσιάζει σήμερα το μεγαλύτερο ποσοστό ανάπτυξης που έχει παρατηρηθεί ποτέ στον κόσμο, με αποτέλεσμα να υπολογίζεται ότι οι αφρικανικές πόλεις θα απορροφήσουν κατά την περίοδο 1990-2025 περίπου 575 εκατ. πολιτών, ήτοι πάνω από το συνολικό σημερινό πληθυσμό της Αφρικής, και έχοντας ιδίως υπόψη τη σχέση που υφίσταται μεταξύ του ποσοστού αστικοποίησης και του ποσοστού δημογραφικής ανάπτυξης, όπως καταδεικνύει το παράδειγμα της περιοχής της Δυτικής Αφρικής, όπου ο αστικός πληθυσμός αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2020,

Β. έχοντας υπόψη ότι οι αστικές ζώνες καθίστανται η κύρια κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης - συμπεριλαμβανομένης σε μεγάλο βαθμό της γεωργικής ανάπτυξης - στις χώρες ΑΚΕ, δεδομένου ότι τα δύο τρίτα του πλούτου παράγονται σήμερα στην Αφρική από αστικές περιοχές,

Γ. υπογραμμίζοντας ότι πολλές αστικές περιοχές ΑΚΕ αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα - τα οποία τείνουν να επιδεινωθούν - σε ποικίλους τομείς όπως η κατοικία, οι υποδομές, το περιβάλλον, η υγεία και η πρόσβαση στην παιδεία και στην επιμόρφωση και, ότι, στο πλαίσιο αυτό, τα φτωχότερα και πλέον ευάλωτα κοινωνικά στρώματα πολιτών πλήττονται ιδιαίτερα και απαιτούν κατά προτεραιότητα προσοχή και ειδικά μέτρα,

Δ. υπογραμμίζοντας ότι μία πολιτική των πόλεων και αστικής ανάπτυξης πρέπει να εξετάζει τις αστικές περιοχές ως κινητήριο δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης στις χώρες ΑΚΕ 7 θεωρώντας σχετικά ότι δεν υπάρχει υποκατάστατο της οικονομικής ανάπτυξης και ότι η αποτελεσματική καταπολέμηση των διαφόρων πτυχών της αστικής φτώχειας - ιδίως όσον αφορά στα φτωχότερα και πλέον ευάλωτα στρώματα των πολιτών - προϋποθέτει τη θέσπιση συγκεκριμένων πολιτικών και μέτρων σε περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, που να τείνουν στην προώθηση της οικονομικής δραστηριότητας, της απασχόλησης, της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών και της κατανομής των εσόδων,

Ε. τονίζοντας ιδίως τις άμεσες αρνητικές επιπτώσεις που έχει επί της δημόσιας υγείας η απουσία κατάλληλων υποδομών στον τομέα της παροχής πόσιμου ύδατος και της εξυγίανσης, καθώς και τις αρνητικές επιπτώσεις επί του περιβάλλοντος της απουσίας υποδομών στον ενεργειακό τομέα λόγω της υπερβολικής χρησιμοποίησης καυσόξυλων ως πηγή ενέργειας, ιδίως στα νοικοκυριά,

ΣΤ. τονίζοντας, επί θεμάτων περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας, ότι πολλοί πολίτες των χωρών ΑΚΕ είναι εκτεθειμένοι σε πολλαπλά είδη μόλυνσης - μόλυνση των υδάτων, του αέρα, οικιακή και βιομηχανική και κυρίως μόλυνση που σχετίζεται με την απουσία ικανοποιητικής κατεργασίας των αποβλήτων -, σε βιομηχανικούς κινδύνους λόγω της εντεινόμενης βιομηχανικοποίησης και σε εργατικά ατυχήματα 7 τονίζει σχετικά την ανάγκη δημιουργίας των βασικών υποδομών, ως απαραίτητη προϋπόθεση για ένα καλύτερο περιβάλλον και ένα καλύτερο επίπεδο υγείας, καθώς και την ανάγκη συμβολής στην έγκριση και προοδευτική υλοποίηση της δέουσας νομοθεσίας επί θεμάτων καταπολέμησης της μόλυνσης, των βιομηχανικών κινδύνων και των εργατικών ατυχημάτων,

Ζ. τονίζοντας ότι επί θεμάτων δημόσιας υγείας, τα υγειονομικά προβλήματα των φτωχότερων κατηγοριών των πολιτών ΑΚΕ είναι λιγότερο γνωστά και υποτιμούνται 7 ζητεί να δοθεί προτεραιότητα στο πλαίσιο της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ στην καλύτερη γνώση της κατάστασης της υγείας των πληθυσμών των χωρών ΑΚΕ, των αναγκών τους και στον προσδιορισμό και την υλοποίηση της κατάλληλης αντίδρασης 7

1. τονίζει ιδίως ότι η υγειονομική κατάσταση των παιδιών, που αποτελούν ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία του πληθυσμού, πρέπει να αποτελέσει το αντικείμενο ειδικών ενεργειών και, γενικότερα, ότι η συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ πρέπει να προσδιορίσει απτές ριμένες ενέργειες για την αντιμετώπιση του εντεινόμενου φαινομένου των «παιδιών του δρόμου» 7

2. καλεί την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να λάβουν υπόψη τη σημαντική συμβολή των γυναικών στο αστικό περιβάλλον - ιδίως στα πλαίσια του ανεπίσημου παραγωγικού τομέα και, στο οικογενειακό πλαίσιο, όσον αφορά στην υγεία, την υγειινή και την παιδεία - και να εξεύρουν τις απαντήσεις που ταιριάζουν στην κατάστασή τους και στις συγκεκριμένες ανάγκες τους, ιδίως όσον αφορά στη στέγαση, την απασχόληση, την επιμόρφωση και την υγεία 7

3. υπενθυμίζει ότι οι στατιστικές καταδεικνύουν ότι ο αστικός πληθυσμός παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας απότι ο πληθυσμός της υπαίθρου και ότι οι γυναίκες και οι άνδρες στο αστικό περιβάλλον έχουν νωρίτερα πρόσβαση σε πληροφορίες για την αντισύλληψη 7 διαπιστώνει όμως ότι οι φτωχοί αστικοί πληθυσμοί δε διαθέτουν συχνά πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες γενετήσιας υγείας 7 ζητεί να υποστηριχθεί δεόντως η παροχή υπηρεσιών και πληροφοριών προς τις μειονεκτούσες ομάδες κατά την υλοποίηση στις χώρες ΑΚΕ αποτελεσματικών πολιτικών στον τομέα της δημογραφίας και της γενετήσιας υγείας 7

4. καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη το γεγονός ότι κάθε χώρα ΑΚΕ αντιμετωπίζει διαφορετική κατάσταση, με αποτέλεσμα να χρειάζεται διαφοροποιημένη προσέγγιση 7 πιστεύει ότι τα μικρά νησιωτικά κράτη και εκείνα που εξέρχονται από μία διένεξη αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες που απαιτούν και αντίστοιχη αντιμετώπιση 7

5. λυπάται για το γεγονός ότι η Σύμβαση Λομέ IV ούτε προέβλεψε ούτε διαμόρφωσε αστική αναπτυξιακή πολιτική, ότι πραγματοποιεί σποραδικές μόνο αναφορές στην πόλη και την αστική ανάπτυξη, ιδίως στα άρθρα 14 και 155, και ότι η πρόσφατη ενδιάμεση αναθεώρηση της Σύμβασης δεν άλλαξε την κατάσταση 7 αποδοκιμάζει επίσης το γεγονός ότι το πράσινο βιβλίο της Επιτροπής για τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των χωρών ΑΚΕ στα πρόθυρα του 21ου αιώνα ουδόλως αναφέρεται στο πρόβλημα αυτό 7

6. τονίζει, δεδομένων των τρεχουσών και ήδη προβλέψιμων εξελίξεων -τόσο οικονομικών όσο και κοινωνικών, δημογραφικών και πολιτικών- ότι δε θα πρέπει να αναμείνουμε την ανανέωση της ισχύουσας Σύμβασης Λομέ IV για να θεσπίσουμε χωρίς καθυστέρηση μία πολιτική των πόλεων και της αστικής ανάπτυξης 7

7. τονίζει με έμφαση την πιεστική ανάγκη διαμόρφωσης και υλοποίησης, στο πλαίσιο της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ, μιας σφαιρικής, συνεπούς και βιώσιμης πολιτικής των πόλεων και της αστικής ανάπτυξης στις χώρες ΑΚΕ, που να συμβάλλει στην πρακτική εφαρμογή των διδαγμάτων που έχουν αποκομιστεί σε διεθνές επίπεδο κατά τις διεθνείς Διασκέψεις, όπως π.χ. η Διάσκεψη του Ρίο του 1992 και πλέον πρόσφατα του Habitat II, και των διαφόρων υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί σε αυτές 7

8. χαιρετίζει τα αποτελέσματα της Διάσκεψης Habitat II και κυρίως την αναγνώριση του δικαιώματος στη στέγη που περιλήφθηκε στη Δήλωση της Ισταμπούλ, καθώς και το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές κατέστησαν συμπρωταγωνιστές της αστικής ανάπτυξης και αναγνωρίζονται πλέον ως τέτοιοι 7

9. χαιρετίζει τις προσπάθειες ΑΚΕ-ΕΕ - η συνεργασία των οποίων αποδείχτηκε αρκετά σημαντική - βάσει των διαδοχικών Συμβάσεων Λομέ, όσον αφορά την αστική ανάπτυξη, ιδίως στον τομέα των αστικών υποδομών - ύδωρ, εξυγίανση, ενέργεια, οδοποιία - αλλά και όσον αφορά στην προώθηση του ιδιωτικού τομέα, τη χρησιμοποίηση των αντισταθμιστικών κονδυλίων που χορηγούνται για την υλοποίηση σχεδίων διαρθρωτικής προσαρμογής, καθώς και στα πλαίσια της αποκεντρωμένης συνεργασίας 7

10. υπογραμμίζει το σημαντικό ρόλο της ΕΤΕ, ιδίως όσον αφορά στις αστικές υποδομές και την προώθηση του ιδιωτικού τομέα 7 ζητεί να εξασφαλιστεί ο αποτελεσματικότερος συντονισμός των παρεμβάσεών της και εκείνων που διαχειρίζεται η Επιτροπή 7

11. λυπάται για την έλλειψη πλήρους καταγραφής όλων των σχεδίων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ και σχετίζονται με την αστική ανάπτυξη, καθώς και για την έλλειψη επαρκών αξιολογήσεων των πραγματοποιηθεισών παρεμβάσεων 7 πιστεύει ότι μία απογραφή των σχεδίων και μία σφαιρική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους - που να λαμβάνει επίσης υπόψη την αποκτηθείσα πείρα σε διεθνές επίπεδο από άλλους παράγοντες και αναπτυξιακές υπηρεσίες - θα επέτρεπε την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τον ορισμό και την υλοποίηση σφαιρικής πολιτικής ΑΚΕ-ΕΕ για την αστική ανάπτυξη 7 καλεί την Επιτροπή να αρχίσει πάραυτα αυτό το έργο 7

12. καλεί την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να υποστηρίξουν την επιστημονική έρευνα - στην Ευρώπη και στις χώρες ΑΚΕ - με στόχο την καλύτερη ανάλυση και κατανόηση του συνόλου των προβλημάτων που σχετίζονται με τη διαδικασία αστικοποίησης, προκειμένου να εξαχθούν συγκεκριμένα διδάγματα για τις πολιτικές που θα διαμορφωθούν στον τομέα αυτό 7

13. θεωρεί απαραίτητο να αφιερωθεί, στα πλαίσια των υπηρεσιών της Επιτροπής, το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της αστικής ανάπτυξης 7

14. ζητεί να ληφθούν τα δέοντα φορολογικά, ρυθμιστικά και νομοθετικά μέτρα, προκειμένου να ευνοηθεί η ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και βιομηχανιών 7 καλεί τη συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ να λάβει συμπληρωματικά μέτρα υπέρ της χρηματοδότησης των ΜΜΕ/ΜΜΒ στις επαρχιακές πόλεις, καθώς και υπέρ του ανεπίσημου τομέα 7

15. τονίζει ότι οι περισσότερες χώρες ΑΚΕ αντιμετωπίζουν σημαντικές ανισορροπίες όσον αφορά στη γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού τους και των οικονομικών τους δραστηριοτήτων - οι οποίες τείνουν να ενταθούν λόγω της δημογραφικής πίεσης - και καλεί εφεξής τις χώρες ΑΚΕ, με τη βοήθεια της Επιτροπής, να θεσπίσουν εθελοντικές πολιτικές χωροταξίας, οι οποίες θα έχουν εκπονηθεί και θα εφαρμοστούν σε περιφερειακό και υποπεριφερειακό επίπεδο και θα αποσκοπούν κυρίως στη δημιουργία ισορροπημένου δικτύου δευτερευουσών πόλεων 7

16. καλεί τις χώρες ΑΚΕ και την Επιτροπή να λάβουν υπόψη την έντονη συμπληρωματικότητα που υφίσταται μεταξύ της ανάπτυξης των πόλεων και αυτής της υπαίθρου, ιδίως των γειτονικών περιοχών, δεδομένου ότι η αστική ανάπτυξη βασίζεται στη γεωργική και αγροτική ανάπτυξη ενώ ταυτόχρονα την προκαλεί λόγω των πολλαπλών ανταλλαγών μεταξύ πόλεων και υπαίθρου, και να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να ενθαρρυνθεί ο πληθυσμός της υπαίθρου να παραμείνει στο περιβάλλον του, παρέχοντας βοήθεια για τη δημιουργία απασχόλησης και καλύτερων συνθηκών διαβίωσης μέσω του διαρθρωτικού σχεδιασμού και της δημιουργίας υποδομών 7

17. καλεί τις χώρες ΑΚΕ να επιδιώξουν, με τη βοήθεια της Επιτροπής, την υλοποίηση μιας νέας κατανομής εξουσιών μεταξύ του εθνικού και του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου, με στόχο την αποκέντρωση και τη μεγαλύτερη αυτονομία των κοινοτήτων και δήμων, προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών χωροταξίας και για την ορθή λειτουργία της δικαιοσύνης και της οικονομίας 7

18. καλεί τις χώρες ΑΚΕ να πάρουν, με τη βοήθεια της Επιτροπής, τα απαιτούμενα μέτρα για να εξασφαλίσουν, μέσω της ενισχυμένης μεταβίβασης αρμοδιοτήτων στο τοπικό επίπεδο, ότι τις τοπικές και δημοτικές υποθέσεις θα χειρίζονται δημοκρατικά εκλεγμένες τοπικές αρχές 7

19. τονίζει, επί του θέματος της αστικής ανάπτυξης, τις έντονες αλληλεπιδράσεις που υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων προβλημάτων και τομέων - υποδομών, περιβάλλοντος, δημόσιας υγείας - και καλεί συνεπώς την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να εξελίξουν διατομεακές αναλύσεις και σχέδια δράσης που να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αλληλεπιδράσεις και να επιδράσουν συντονισμένα σε ολους τους τομείς κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την ορθολογική πρόοδο του συνόλου 7

20. ζητεί να εκτιμηθεί και τροποποιηθεί το σύνολο των παραγόντων που περιορίζουν την πρόσβαση στη γη και στη στέγη, και ιδίως να διευκολυνθεί η χορήγηση δανείων για όλους και κυρίως για τις γυναίκες 7

21. διαπιστώνει την ανάπτυξη και διαφοροποίηση των παράνομων μορφών κατοχής εδαφών και οικοδόμησης οικιών και ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα σχέδια νομιμοποίησης της ακίνητης περιουσίας και στις επιχειρήσεις αναδιάρθρωσης των συνοικιών αυθαιρέτων 7

22. ζητεί να καλούνται να συμμετέχουν περισσότερο οι ΜΚΟ, οι συνοικιακές οργανώσεις και οι αντιπροσωπείες γυναικών και νέων σε όλους τους τομείς της αστικής ανάπτυξης και στην εφαρμογή των σχεδίων, ούτως ώστε τα λαμβανόμενα μέτρα να αντιστοιχούν περισσότερο στις πραγματικές ανάγκες 7

23. καλεί τις χώρες ΑΚΕ να λάβουν, με τη βοήθεια της Επιτροπής, τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων στον προσδιορισμό και την εφαρμογή των σχεδίων, ούτως ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των πληθυσμών και να διευκολυνθεί η οικονομική συμμετοχή των καταναλωτών αγαθών και υπηρεσιών και των χρηστών των διαφόρων υποδομών 7

24. καλεί την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να ενισχύσουν, επί θεμάτων σχεδιασμού και υλοποίησης των βασικών υποδομών, την περιφερειακή και υποπεριφερειακή προσέγγιση και συνεργασία και να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική διαχείριση και συντήρησή τους, για να επιτευχθεί ο βιώσιμος χαρακτήρας των επενδύσεων 7

25. τονίζει ότι, ενόψη των σημαντικών αναγκών χρηματοδότησης για τις αστικές επενδύσεις και την ανάπτυξη των πόλεων στις προσεχείς δεκαετίες και κυρίως για την υλοποίηση των βασικών υποδομών, φαίνεται απαραίτητη η μετατόπιση σημαντικών οικονομικών και δημοσιονομικών πόρων υπέρ του τομέα αυτού σε πολλές χώρες ΑΚΕ και η ανακατανομή των οικονομικών πόρων μεταξύ του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης 7 καλεί τις χώρες ΑΚΕ να λάβουν το συντομότερο δυνατό όλα τα απαιτούμενα μέτρα με τη βοήθεια της Επιτροπής 7

26. καλεί τις χώρες ΑΚΕ να μεριμνήσουν, με τη βοήθεια της Επιτροπής, για να επιτρέπουν οι ισχύουσες νομοθεσίες την απαραίτητη ενίσχυση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα και των ξένων επενδύσεων και κοινών επιχειρήσεων 7

27. καλεί επιπλέον τις χώρες ΑΚΕ να δημιουργήσουν, με τη βοήθεια της Επιτροπής, νέους αποτελεσματικούς πιστωτικούς μηχανισμούς και θεσμούς για την τοπική αυτοδιοίκηση και, ιδίως, να της επιτρέψουν την πρόσβαση στις δέουσες διεθνείς χρηματοδοτήσεις 7

28. πιστεύει ότι στο πλαίσιο της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ η αποκεντρωμένη συνεργασία φαίνεται να αποτελεί ιδιαίτερα κατάλληλο όργανο και μέθοδο δράσης για την ικανοποίηση των αναγκών της αστικής ανάπτυξης και γενικότερα της χωροταξίας 7 εφιστά σχετικά την προσοχή στα νέα άρθρα 251 α) έως 251 ε) του αναθεωρημένου κειμένου της Σύμβασης που τονίζουν ότι οι δράσεις αποκεντρωμένης συνεργασίας μπορούν να χρηματοδοτούνται τόσο στο πλαίσιο των χρηματοπιστωτικών μέσων των Εθνικών Ενδεικτικών Προγραμμάτων όσο και των Περιφερειακών Ενδεικτικών Προγραμμάτων 7

29. υπογραμμίζει την ανάγκη, ενόψη της αυξανόμενης πολυπλοκότητας των προς επίλυση προβλημάτων, να εξοπλιστούν οι δήμοι με ομάδες ικανών διαχειριστών και τεχνικών 7 ζητεί να συμβάλει σημαντικά επί του θέματος η συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ 7

30. ζητεί να συναφθεί μεγαλύτερος αριθμός συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης και των δήμων χωρών ΑΚΕ και κρατών μελών της ΕΕ, ούτως ώστε να προωθηθούν οι απαραίτητες ανταλλαγές πληροφοριών και εμπειριών καθώς και διαχειριστικού και τεχνικού προσωπικού 7

31. ζητεί να προωθήσει η συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ τη δημιουργία αποδοτικότερου ιδιωτικού τομέα ιδίως στον τομέα της οικοδόμησης κατοικιών και του αστικού εξοπλισμού για την κατεργασία απορριμάτων, της παραγωγής και χρησιμοποίησης τοπικών υλικών που ενδέχεται να αποδειχτούν πλέον κατάλληλα και πλέον προσιτά από οικονομικής απόψεως για τους χρήστες 7 τονίζει ότι η προώθηση αυτών των δραστηριοτήτων ενδέχεται επίσης να συμβάλει στην αναθέρμανση των οικονομιών ΑΚΕ μέσω της ανάκαμψης της εσωτερικής ζήτησης 7

32. καλεί την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να διοργανώσουν περιφερειακές συναντήσεις με τα κράτη μέλη της ΕΕ και να καταγράψουν τις μεθόδους υλοποίησης της «agenda» Habitat II 7

33. αναθέτει στους Συμπροέδρους της να διαβιβάσουν το παρόν ψήφισμα και τη σχετική έκθεση στο Συμβούλιο Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ, στην Επιτροπή καθώς και στις χώρες που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση της Λομέ.