Το κείμενο αυτό αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης και δεν έχει καμία νομική ισχύ. Τα θεσμικά όργανα της Ένωσης δεν φέρουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενό του. Τα αυθεντικά κείμενα των σχετικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των προοιμίων τους, είναι εκείνα που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι διαθέσιμα στο EUR-Lex. Αυτά τα επίσημα κείμενα είναι άμεσα προσβάσιμα μέσω των συνδέσμων που περιέχονται στο παρόν έγγραφο

σχετικά με συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου

Ο παρών κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την αντιμετώπιση καταστάσεων σοβαρών δυσχερειών στον εφοδιασμό με αέριο, με σκοπό τη διαφύλαξη της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης με αέριο, σε πνεύμα αλληλεγγύης. Οι εν λόγω κανόνες περιλαμβάνουν τη βελτίωση του συντονισμού, της παρακολούθησης και της υποβολής εκθέσεων σχετικά με τα εθνικά μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου, καθώς και τη δυνατότητα του Συμβουλίου να κηρύσσει, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση ως επίπεδο κρίσης που αφορά ειδικά την Ένωση, ενεργοποιώντας υποχρέωση μείωσης της ζήτησης σε επίπεδο Ένωσης.

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

Τα κράτη μέλη καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να μειώσουν την εθνική τους κατανάλωση αερίου κατά την περίοδο από την 1η Απριλίου 2023 έως την 31η Μαρτίου 2024 τουλάχιστον κατά 15 % σε σύγκριση με τη μέση εθνική τους κατανάλωση αερίου κατά την περίοδο από την 1η Απριλίου 2017 έως την 31η Μαρτίου 2022 («εθελοντική μείωση της ζήτησης»). Τα άρθρα 6, 7 και 8 εφαρμόζονται στα εν λόγω μέτρα εθελοντικής μείωσης της ζήτησης.

Κήρυξη κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση από το Συμβούλιο

Το Συμβούλιο, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, μέσω εκτελεστικής απόφασης, μπορεί να κηρύξει κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση.

Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την εν λόγω κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση όταν κρίνει ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης εφοδιασμού με αέριο ή όταν έχει προκύψει εξαιρετικά υψηλή ζήτηση αερίου, για την οποία τα μέτρα του άρθρου 3, δεν επαρκούν, και η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική επιδείνωση της κατάστασης εφοδιασμού με αέριο στην Ένωση, αλλά η αγορά είναι ικανή να διαχειριστεί τη διαταραχή χωρίς την ανάγκη μέτρων που δεν βασίζονται στην αγορά.

Η Επιτροπή υποβάλλει επίσης πρόταση προς το Συμβούλιο για κήρυξη κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση κατόπιν αιτήματος τουλάχιστον πέντε αρμόδιων αρχών οι οποίες έχουν κηρύξει κατάσταση επιφυλακής σε εθνικό επίπεδο δυνάμει του άρθρου 11 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938.

Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ειδική πλειοψηφία, μπορεί να τροποποιήσει την πρόταση της Επιτροπής.

Πριν υποβάλει πρόταση προς το Συμβούλιο για κήρυξη κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση, η Επιτροπή διαβουλεύεται με τις σχετικές ομάδες κινδύνου, όπως καθορίζονται στο παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 («ομάδες κινδύνου»), και τη συντονιστική ομάδα για το φυσικό αέριο («ΣΟΦΑ»), που συστάθηκε με το άρθρο 4 του εν λόγω κανονισμού.

Κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, το Συμβούλιο μπορεί, μέσω εκτελεστικής απόφασης, να κηρύξει το τέλος της επιφυλακής στην Ένωση και των υποχρεώσεων δυνάμει του άρθρου 5. Η Επιτροπή υποβάλλει την πρόταση για την εν λόγω εκτελεστική απόφαση προς το Συμβούλιο όταν κρίνει, έπειτα από αξιολόγηση, ότι η βάση στην οποία στηρίζεται η κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση δεν δικαιολογεί πλέον τη διατήρηση της εν λόγω κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση, και κατόπιν διαβούλευσης με τις σχετικές ομάδες κινδύνου και με τη ΣΟΦΑ.

Υποχρεωτική μείωση της ζήτησης σε περίπτωση κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση

Όταν το Συμβούλιο κηρύσσει κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση, κάθε κράτος μέλος μειώνει την οικεία κατανάλωση αερίου σύμφωνα με την παράγραφο 2 («υποχρεωτική μείωση της ζήτησης»).

Για τους σκοπούς της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης, για όσο διάστημα διαρκεί η κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση, η κατανάλωση αερίου σε κάθε κράτος μέλος κατά την περίοδο από την 1η Απριλίου 2023 έως την 31η Μαρτίου 2024 («περίοδος μείωσης») είναι κατά 15 % χαμηλότερη σε σύγκριση με την οικεία κατανάλωση αναφοράς. Κάθε μείωση της ζήτησης που επιτυγχάνουν τα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια της περιόδου πριν από την κήρυξη της κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση λαμβάνεται υπόψη για τους σκοπούς της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης.

Ένα κράτος μέλος του οποίου το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας είναι συγχρονισμένο μόνο με το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας τρίτης χώρας απαλλάσσεται από την εφαρμογή της παραγράφου 2 σε περίπτωση αποσυγχρονισμού του συστήματός του από το σύστημα της εν λόγω τρίτης χώρας για όσο διάστημα απαιτείται η παροχή υπηρεσιών απομονωμένου συστήματος ενέργειας ή άλλων υπηρεσιών προς τον διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για να εξασφαλιστεί η ασφαλής και αξιόπιστη λειτουργία του συστήματος ενέργειας.

Ένα κράτος μέλος απαλλάσσεται από την εφαρμογή της παραγράφου 2 για όσο διάστημα δεν είναι απευθείας διασυνδεδεμένο με το διασυνδεδεμένο σύστημα φυσικού αερίου οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους.

Ένα κράτος μέλος μπορεί να περιορίσει την κατανάλωση αναφοράς που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του στόχου υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης δυνάμει της παραγράφου 2 κατά τον όγκο αερίου που ισούται με τη διαφορά ανάμεσα στον οικείο ενδιάμεσο στόχο για την 1η Αυγούστου 2022 και τον πραγματικό όγκο του αποθηκευμένου αερίου την 1η Αυγούστου 2022, αν επιτυγχάνει τον ενδιάμεσο στόχο κατά την εν λόγω ημερομηνία.

Ένα κράτος μέλος μπορεί να περιορίσει την κατανάλωση αναφοράς βάσει της οποίας υπολογίζεται ο στόχος της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης δυνάμει της παραγράφου 2 κατά τον όγκο του αερίου που έχει καταναλωθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς ως προϊόν εφοδιασμού.

6α.

Ένα κράτος μέλος μπορεί να προσαρμόζει την κατανάλωση αναφοράς που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του υποχρεωτικού στόχου μείωσης της ζήτησης σύμφωνα με την παράγραφο 2, συναρτήσει του όγκου της αυξημένης κατανάλωσης αερίου που προκύπτει από την αλλαγή του χρησιμοποιούμενου για τηλεθέρμανση καυσίμου από άνθρακα σε αέριο, εάν η αύξηση αυτή είναι τουλάχιστον 8 % κατά την περίοδο από την 1η Αυγούστου 2023 έως την 31η Μαρτίου 2024 σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωση αερίου κατά την περίοδο αναφοράς και στον βαθμό που η αύξηση αυτή οφείλεται άμεσα σε αυτήν την αλλαγή.

Ένα κράτος μέλος μπορεί να περιορίσει την υποχρεωτική μείωση της ζήτησης κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες, αν αποδείξει ότι η διασύνδεσή του με άλλα κράτη μέλη μετρούμενη σε εξασφαλισμένη τεχνική δυναμικότητα εξαγωγής σε σύγκριση με την ετήσιά του κατανάλωση αερίου το 2021 είναι μικρότερη από 50 % και ότι η δυναμικότητα στις γραμμές διασύνδεσης με άλλα κράτη μέλη έχει χρησιμοποιηθεί στην πραγματικότητα για τη μεταφορά αερίου σε ποσοστό τουλάχιστον 90 % για τουλάχιστον έναν μήνα πριν από την κοινοποίηση της παρέκκλισης, εκτός εάν το κράτος μέλος μπορεί να αποδείξει ότι δεν υπήρξε ζήτηση και ότι η δυναμικότητα μεγιστοποιήθηκε, καθώς και ότι οι εγχώριες εγκαταστάσεις του ΥΦΑ είναι εμπορικά και τεχνικά έτοιμες να ανακατευθύνουν αέριο σε άλλα κράτη μέλη μέχρι τον όγκο που απαιτείται από την αγορά.

Ένα κράτος μέλος που αντιμετωπίζει κρίση ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να περιορίσει προσωρινά την υποχρεωτική μείωση της ζήτησης δυνάμει της παραγράφου 2 στο επίπεδο που είναι αναγκαίο ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος για τον εφοδιασμό με ηλεκτρική ενέργεια, εάν δεν υπάρχουν άλλες οικονομικές εναλλακτικές λύσεις για την αντικατάσταση του αερίου που απαιτείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς να τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο η ασφάλεια του εφοδιασμού. Σε αυτή την περίπτωση, το εν λόγω κράτος μέλος κοινοποιεί τους λόγους για τον περιορισμό και παρέχει επαρκή στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν τις εξαιρετικές περιστάσεις που δικαιολογούν τον περιορισμό. Κατά περίπτωση, το εν λόγω κράτος μέλος επικαιροποιεί το σχέδιο ετοιμότητας αντιμετώπισης κινδύνων δυνάμει του άρθρου 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/941.

Ένα κράτος μέλος κοινοποιεί την απόφασή του να περιορίσει την υποχρεωτική μείωση της ζήτησης δυνάμει των παραγράφων 5, 6, 7 και 8 στην Επιτροπή, παρέχοντας τα αναγκαία στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για περιορισμό της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης. Κοινοποίηση όσον αφορά τις παραγράφους 5, 6 και 7 μπορεί να λάβει χώρα ήδη από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού και δεν λαμβάνει χώρα μετά την παρέλευση δύο εβδομάδων από την κήρυξη κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση. Κοινοποίηση όσον αφορά την παράγραφο 8 μπορεί να λάβει χώρα έως και δύο εβδομάδες από την ανάκυψη της κατάστασης κρίσης ηλεκτρικής ενέργειας που αναφέρεται στην εν λόγω παράγραφο. Το κράτος μέλος ενημερώνει επίσης τις ομάδες κινδύνου και τη ΣΟΦΑ για την πρόθεσή του.

10.

Με βάση την κοινοποίηση και κατόπιν διαβούλευσης με τις ομάδες κινδύνου και τη ΣΟΦΑ, η Επιτροπή αξιολογεί το εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις για περιορισμό δυνάμει των παραγράφων 5, 6, 7 και 8. Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει ότι δεν δικαιολογείται ο περιορισμός, γνωμοδοτεί σχετικά αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους το οικείο κράτος μέλος θα πρέπει να άρει ή να τροποποιήσει τον περιορισμό της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης. Η εν λόγω γνωμοδότηση εκδίδεται το αργότερο 30 εργάσιμες ημέρες από την πλήρη κοινοποίηση δυνάμει της παραγράφου 9.

11.

Αν πάψουν να πληρούνται οι προϋποθέσεις για τον περιορισμό της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης σύμφωνα με τις παραγράφους 5, 6, 7 και 8, το κράτος μέλος εφαρμόζει τον στόχο της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης δυνάμει της παραγράφου 2.

12.

Η Επιτροπή παρακολουθεί διαρκώς το αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για περιορισμό της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης δυνάμει των παραγράφων 5, 6, 7 και 8.

13.

Τα άρθρα 6, 7 και 8 εφαρμόζονται στα μέτρα υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης χωρίς να θίγονται υφιστάμενες μακροπρόθεσμες συμβάσεις.

Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να επιλέγουν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της ζήτησης. Τα μέτρα που αναφέρονται στα άρθρα 3 και 5 ορίζονται σαφώς, είναι διαφανή, αναλογικά, δεν εισάγουν διακρίσεις και είναι επαληθεύσιμα. Κατά την επιλογή των μέτρων, τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τις αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938. Ειδικότερα, τα μέτρα αυτά:

α)

δεν προκαλούν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού ή της ορθής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς αερίου·

β)

δεν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού με αέριο άλλων κρατών μελών ή της Ένωσης·

γ)

συμμορφώνονται με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 όσον αφορά τους προστατευόμενους πελάτες.

Κατά τη λήψη μέτρων μείωσης της ζήτησης, τα κράτη μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο να δώσουν προτεραιότητα σε μέτρα που επηρεάζουν άλλους πελάτες πλην των προστατευόμενων πελατών, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 σημείο 5 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 και μπορούν επίσης να εξαιρούν τους εν λόγω πελάτες από τα μέτρα αυτά βάσει αντικειμενικών και διαφανών κριτηρίων τα οποία λαμβάνουν υπόψη την οικονομική τους σημασία, καθώς και, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα στοιχεία:

α)

τον αντίκτυπο ενδεχόμενης διαταραχής των αλυσίδων εφοδιασμού που είναι κρίσιμης σημασίας για την κοινωνία·

β)

τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη, ιδίως στις αλυσίδες εφοδιασμού κατάντη τομέων που είναι κρίσιμης σημασίας για την κοινωνία·

γ)

το ενδεχόμενο πρόκλησης μακροχρόνιων ζημιών σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις·

δ)

τις δυνατότητες μείωσης της κατανάλωσης και υποκατάστασης προϊόντων στην Ένωση.

Όταν λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τα μέτρα μείωσης της ζήτησης, τα κράτη μέλη εξετάζουν μέτρα για τη μείωση του αερίου που καταναλώνεται στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, μέτρα για την ενθάρρυνση της μετάβασης σε άλλα είδη καυσίμων στη βιομηχανία, εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης και στοχευμένες υποχρεώσεις μείωσης της θέρμανσης και της ψύξης, για την προώθηση της μετάβασης σε άλλα είδη καυσίμων και για τη μείωση της κατανάλωσης εκ μέρους της βιομηχανίας.

Για να εξασφαλιστεί ο κατάλληλος συντονισμός των μέτρων εθελοντικής και υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης δυνάμει των άρθρων 3 και 5, τα κράτη μέλη συνεργάζονται μεταξύ τους στο πλαίσιο κάθε μίας από τις σχετικές ομάδες κινδύνου.

Η αρμόδια αρχή κάθε κράτους μέλους επικαιροποιεί, έως τις 31 Οκτωβρίου 2022 το αργότερο, το οικείο εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που έχει καταρτίσει δυνάμει του άρθρου 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, ώστε να αντικατοπτρίζει τα μέτρα εθελοντικών μειώσεων της ζήτησης. Κάθε κράτος μέλος επικαιροποιεί επίσης το οικείο εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης, όπως αρμόζει, στην περίπτωση κήρυξης κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση δυνάμει του άρθρου 4 του παρόντος κανονισμού. Το άρθρο 8 παράγραφοι 6 έως 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 δεν εφαρμόζεται στις επικαιροποιήσεις των εθνικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης που πραγματοποιήθηκαν δυνάμει της παρούσας παραγράφου.

Τα κράτη μέλη πραγματοποιούν διαβουλεύσεις με την Επιτροπή και τις σχετικές ομάδες κινδύνου προτού εγκρίνουν τα αναθεωρημένα σχέδια έκτακτης ανάγκης. Η Επιτροπή μπορεί να συγκαλέσει συνεδριάσεις των ομάδων κινδύνου και της ΣΟΦΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις που εκφράζουν τα κράτη μέλη σε αυτό το πλαίσιο, για να συζητήσει ζητήματα που σχετίζονται με τα εθνικά μέτρα μείωσης της ζήτησης.

Η αρμόδια αρχή κάθε κράτους μέλους παρακολουθεί την εφαρμογή των μέτρων μείωσης της ζήτησης στην επικράτειά του. Τα κράτη μέλη υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με την κατανάλωσή της αερίου (σε terajoules, TJ) τουλάχιστον κάθε δύο μήνες και το αργότερο έως τη 15η ημέρα του επόμενου μήνα. Εάν έχει κηρυχθεί κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1, η υποβολή έκθεσης υποβάλλεται σε μηνιαία βάση.

Τα κράτη μέλη μπορούν να περιλαμβάνουν στην έκθεσή τους ανάλυση της κατανάλωσης αερίου ανά τομέα, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης αερίου για τους ακόλουθους τομείς:

Για τους σκοπούς της παρούσας παραγράφου, ισχύουν οι ορισμοί και οι στατιστικές συμβάσεις που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1099/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 1 ).

Η ΣΟΦΑ επικουρεί την Επιτροπή στην παρακολούθηση της εθελοντικής και της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης.

Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει, βάσει των υποβληθέντων αριθμητικών στοιχείων σχετικά με τη μείωση της ζήτησης, ότι υπάρχει κίνδυνος ένα κράτος μέλος να μην είναι σε θέση να συμμορφωθεί με την υποχρεωτική μείωση της ζήτησης δυνάμει του άρθρου 5, μπορεί να ζητήσει από το κράτος μέλος να υποβάλει σχέδιο που καθορίζει στρατηγική για την αποτελεσματική επίτευξη της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να ζητήσει από κράτος μέλος που αιτείται μέτρο αλληλεγγύης σύμφωνα με το άρθρο 13 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 να υποβάλει σχέδιο που καθορίζει τη στρατηγική για την επίτευξη ενδεχόμενων περαιτέρω μειώσεων της ζήτησης αερίου, δυνάμει του άρθρου 10 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938. Και στις δύο περιπτώσεις, η Επιτροπή διατυπώνει γνώμη με παρατηρήσεις και προτάσεις σχετικά με τα υποβληθέντα σχέδια και ενημερώνει το Συμβούλιο για τη γνώμη της. Το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος λαμβάνει δεόντως υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής.

Η Επιτροπή ενημερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

Έως την ►M1 1η Μαρτίου 2024 ◄ , η Επιτροπή προβαίνει σε επανεξέταση του παρόντος κανονισμού λαμβάνοντας υπόψη τη γενική κατάσταση του εφοδιασμού με αέριο της Ένωσης και υποβάλλει στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τα κύρια πορίσματα της εν λόγω επανεξέτασης. Με βάση την εν λόγω έκθεση, η Επιτροπή μπορεί ειδικότερα να προτείνει την παράταση της περιόδου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη.

( 1 ) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1099/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2008, για τις στατιστικές ενέργειας (ΕΕ L 304 της 14.11.2008, σ. 1).

		Επίσημη Εφημερίδα
		αριθ.	σελίδα	ημερομηνία
►M1	ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2023/706 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 30ής Μαρτίου 2023	L 93	1	31.3.2023