(1)

Στις 2 Οκτωβρίου 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) εξέδωσε τη διαιτητική απόφαση «Ευρωπαϊκές Κοινότητες και ορισμένα κράτη μέλη – Μέτρα που επηρεάζουν το εμπόριο μεγάλων αεροσκαφών της πολιτικής αεροπορίας», WT/DS316/ARB. Η διαιτητική απόφαση έδινε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) το δικαίωμα να ζητήσουν έγκριση για την επιβολή αντιμέτρων σε επίπεδο που δεν υπερβαίνει τα 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ λόγω των επιδοτήσεων της Ένωσης στην Airbus. Στις 18 Οκτωβρίου 2019 οι ΗΠΑ επέβαλαν κατ’ αξία εισαγωγικό δασμό ύψους 25 %, μεταξύ άλλων στους μη αφρώδεις οίνους που εξάγονται στις ΗΠΑ από τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτή η εξαιρετική, άδικη και απρόβλεπτη κατάσταση έχει σοβαρές και αρνητικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο όλων των ενωσιακών οίνων. Οι ΗΠΑ απείλησαν επίσης ότι θα εφαρμόσουν κατ’ αξία εισαγωγικούς δασμούς ύψους 100 % στους γαλλικούς αφρώδεις οίνους λόγω της επιβολής του φόρου ψηφιακών υπηρεσιών (φόρος GAFA) από τη Γαλλία.

(2)

Οι εισαγωγικοί δασμοί που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ έχουν άμεσες και σοβαρές επιπτώσεις στο ενωσιακό εμπόριο οίνου στην αγορά των ΗΠΑ, που αποτελεί τη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Ένωσης για τα γεωργικά προϊόντα και ιδίως για τον οίνο, τόσο ως προς την αξία όσο και ως προς τον όγκο των εξαγωγών. Το 2018 οι εξαγωγές οίνου από την Ένωση στις ΗΠΑ ανήλθαν συνολικά σε 6,5 εκατομμύρια εκατόλιτρα αξίας 4 δισεκατομμυρίων EUR. Οι εξαγωγές οίνου από την Ένωση στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν κατά κανόνα μεταξύ 30 και 40 % της συνολικής αξίας των εξαγωγών οίνου της Ένωσης.

(3)

Οι επιπτώσεις των αυξημένων εισαγωγικών δασμών που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ είναι επιζήμιες για όλους τους ενωσιακούς οίνους και όχι μόνο για τους μη αφρώδεις οίνους που προέρχονται από τα τέσσερα κράτη μέλη που υπόκεινται σε αυξημένους εισαγωγικούς δασμούς. Συνεπώς, η φήμη και το εμπόριο όλων των ενωσιακών οίνων που διατίθενται στην αγορά των ΗΠΑ επηρεάζονται αρνητικά. Η φήμη του οίνου εξαρτάται όχι μόνον από την ποιότητά του, αλλά και από την τιμή και την αντίληψη όσον αφορά τη σχέση ποιότητας-τιμής του. Αυτό ισχύει ιδίως για τους οίνους χαμηλότερης και μεσαίας κατηγορίας τιμής, οι οποίοι, σε απόλυτους όρους, επηρεάζονται περισσότερο από τον κατ’ αξία εισαγωγικό δασμό 25 % σε σύγκριση με τους ακριβότερους οίνους που αγοράζουν οι γνώστες, για τους οποίους η αύξηση των τιμών δεν λειτουργεί αποτρεπτικά. Οι ενωσιακοί οίνοι ανταγωνίζονται στην αγορά των ΗΠΑ με οίνους προέλευσης χωρών όπως η Νότια Αμερική, η Αυστραλία ή η Νότια Αφρική. Υπό συνθήκες τόσο σκληρού και έντονου ανταγωνισμού, η αντίληψη όσον αφορά τα συνολικά επίπεδα τιμών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Εάν ο καταναλωτής γνωρίζει ότι η τιμή του οίνου ορισμένων προελεύσεων εντός της Ένωσης υπόκειται σε αυξημένο εισαγωγικό δασμό, ο αντίκτυπος στη συνολική αντίληψη του επιπέδου τιμών των ενωσιακών οίνων θα είναι αρνητικός και, ως εκ τούτου, η ζήτηση του καταναλωτή θα στραφεί σε προϊόντα άλλης προέλευσης. Λαμβανομένων υπόψη των επακόλουθων συνθηκών της αγοράς και της μείωσης των συνολικών εσόδων των παραγωγών που διαπιστώθηκαν, απαιτούνται άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των εισαγωγικών δασμών, που θα καλύπτουν όλους τους οίνους προέλευσης όλων των κρατών μελών και όχι μόνο τους οίνους που αποτελούν άμεσο στόχο των εισαγωγικών δασμών.

(4)

Όσον αφορά τη σταθερότητα της αγοράς, το καθεστώς εισαγωγικών δασμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ δεν αποτελεί μεμονωμένο εθνικό μέτρο με επιπτώσεις που περιορίζονται στο εμπόριο με τις ΗΠΑ. Η παγκόσμια αγορά οίνου αποτελεί αγορά στην οποία τα μεμονωμένα μέτρα που λαμβάνονται από σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες, όπως οι ΗΠΑ, έχουν σημαντικές επιπτώσεις που επηρεάζουν το διεθνές εμπόριο οίνου στο σύνολό του. Οποιαδήποτε αρνητική μεταβολή των συνθηκών σε σημαντική αγορά προορισμού για τους ενωσιακούς οίνους, όπως οι ΗΠΑ, επηρεάζει αναπόφευκτα και άλλες αγορές, δεδομένου ότι τα προϊόντα που δεν μπορούν να πωληθούν στις ΗΠΑ, λόγω της υπερβολικής αύξησης της τιμής τους, πρέπει να διατεθούν αλλού. Κατά συνέπεια, οι καταναλωτές των εν λόγω αγορών, έχοντας πλήρη επίγνωση των συνθηκών της αγοράς, θα ασκήσουν επιπρόσθετη πίεση στις τιμές, με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός να είναι επίσης πολύ πιο σκληρός από ό, τι συνήθως. Συνεπώς, οι ισχύοντες εισαγωγικοί δασμοί που επέβαλαν οι ΗΠΑ είναι πιθανό να προκαλέσουν στασιμότητα στις εξαγωγές οίνου της Ένωσης παγκοσμίως. Με βάση τις εκθέσεις του αμπελοοινικού τομέα προκύπτει ότι πολλές παραγγελίες γαλλικών οίνων στην αγορά των ΗΠΑ έχουν ήδη ακυρωθεί.

(5)

Οι συνθήκες στην αγορά οίνου της Ένωσης παρουσίασαν επιδείνωση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2019, τα δε αποθέματα οίνου βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2009. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον συνδυασμό της συγκομιδής-ρεκόρ του 2018 και της πτωτικής τάσης της κατανάλωσης οίνου στην Ένωση. Εάν οι οίνοι που επηρεάζονται από τους εισαγωγικούς δασμούς που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ δεν πωλούνται στις εξαγωγικές αγορές εκτός της Ένωσης, το αποτέλεσμα θα είναι απλώς η επιδείνωση της επείγουσας και σοβαρής κατάστασης στην αγορά της Ένωσης. Επιπλέον, η κατάσταση καθίσταται περισσότερο επείγουσα λόγω του χρονοδιαγράμματος εφαρμογής των εισαγωγικών δασμών. Οι δασμοί εφαρμόζονται από τις 18 Οκτωβρίου 2019, ακριβώς εν μέσω της περιόδου του τρύγου και της παραγωγής του 2019 και πριν από την εορταστική περίοδο του τέλους του έτους, που αποτελούν δύο από τις σημαντικότερες περιόδους πώλησης του έτους για τον αμπελοοινικό τομέα της Ένωσης. Σε αυτό το πλαίσιο είναι, επομένως, αναγκαίο να ληφθούν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης.

(6)

Μεταξύ των μέτρων στήριξης στον αμπελοοινικό τομέα που ορίζονται στο άρθρο 43 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, μόνο το μέτρο προώθησης δυνάμει του άρθρου 45 παράγραφος 1 στοιχείο β) του εν λόγω κανονισμού στοχεύει άμεσα στην προώθηση των ενωσιακών οίνων σε τρίτες χώρες με σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Με την πάροδο του χρόνου, το μέτρο προώθησης αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματικό για την κατάκτηση και την εδραίωση αγορών σε τρίτες χώρες. Αποδείχθηκε ότι αποτελεί το πλέον αποτελεσματικό μέσο για τη στήριξη των ενωσιακών οίνων στις αγορές τρίτων χωρών μέσω της βελτίωσης της φήμης τους και της αύξησης της ευαισθητοποίησης όσον αφορά την ποιότητά τους. Δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα της διεθνούς αγοράς οίνου, κάθε δράση προώθησης του ενωσιακού οίνου στις αγορές τρίτων χωρών είναι επωφελής για όλους τους οίνους της Ένωσης. Δημιουργεί ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις οι οποίες, στη συνέχεια, θα εισαγάγουν άλλους οίνους της Ένωσης στην εν λόγω αγορά. Τα επιμέρους μέτρα προώθησης έχουν «πολλαπλασιαστικό» αποτέλεσμα στις πωλήσεις, καθώς καλύπτουν ολόκληρη γκάμα οίνων ή ολόκληρες οινοπαραγωγικές περιοχές και όχι μόνο ένα μεμονωμένο εμπορικό σήμα ή τύπο οίνου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συνεχιστούν, να δρομολογηθούν και να ενταθούν οι δραστηριότητες προώθησης σε όλες τις αγορές, ώστε να βρεθούν αγορές διάθεσης για τους οίνους που δεν θα πωληθούν στην αγορά των ΗΠΑ, να διατηρηθεί η φήμη των ενωσιακών οίνων στις εν λόγω αγορές και να αντιμετωπιστεί η πίεση στις τιμές.

(7)

Συνεπώς, είναι σκόπιμο να επιτραπεί μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή του μέτρου προώθησης δυνάμει του άρθρου 45 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, με σκοπό τη στήριξη των επιχειρήσεων, ώστε να ανταποκριθούν στις εξαιρετικές συνθήκες που επικρατούν στις εξαγωγικές αγορές σε όλο τον κόσμο κατόπιν της επιβολής του καθεστώτος εισαγωγικών δασμών από τις ΗΠΑ και να αντιμετωπίσουν αυτή την απρόβλεπτη και επισφαλή κατάσταση. Συνεπώς, είναι αναγκαίο, ως εξαιρετικό μέτρο, να προβλεφθεί παρέκκλιση από το άρθρο 45 παράγραφος 3 του εν λόγω κανονισμού, και να αυξηθεί προσωρινά η μέγιστη συνεισφορά της Ένωσης στα μέτρα προώθησης δυνάμει του άρθρου 45 παράγραφος 1 στοιχείο β) του εν λόγω κανονισμού, από το 50 % στο 60 % των επιλέξιμων δαπανών.

(8)

Το μέτρο αυτό είναι αναγκαίο διότι οι επιχειρήσεις θα επιβαρυνθούν αναπόφευκτα με πρόσθετα έξοδα που θα προκύψουν λόγω της ανάγκης εκτροπής των δραστηριοτήτων προώθησης σε διάφορες χώρες ή οργάνωσης νέων δραστηριοτήτων προώθησης σε άλλες χώρες, οι οποίες θα πρέπει να εκτελεστούν επειγόντως, ώστε να διασφαλιστεί η πώληση των αποθεμάτων. Η αύξηση της συνεισφοράς της Ένωσης στα μέτρα προώθησης στο 60 % και, κατά συνέπεια, η μείωση της συνεισφοράς του δικαιούχου θα επιτρέψουν στους δικαιούχους να προβούν σε πιο φιλόδοξες ενέργειες και να διατηρήσουν τις θέσεις που με πολύ κόπο απέκτησαν στις ξένες αγορές. Θα παράσχουν επίσης κίνητρο σε νέες επιχειρήσεις να υποβάλουν αίτηση στήριξης για δράσεις προώθησης υπό συνθήκες υπό τις οποίες ενδεχομένως να μην είχαν υποβάλει αίτηση εάν η συνεισφορά της Ένωσης είχε παραμείνει στο 50 %, ιδίως όσον αφορά τις επιχειρήσεις που προηγουμένως δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να το πράξουν. Η μείωση της οικονομικής τους επιβάρυνσης στο 40 % θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των εισαγωγικών δασμών που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ.

(9)

Η ευελιξία που εισάγεται με την αύξηση της συνεισφοράς της Ένωσης αποτελεί μορφή χρηματοδοτικής στήριξης, η οποία, ωστόσο, δεν απαιτεί πρόσθετη ενωσιακή χρηματοδότηση, δεδομένου ότι εξακολουθούν να ισχύουν τα δημοσιονομικά όρια για τα εθνικά προγράμματα στήριξης του αμπελοοινικού τομέα που ορίζονται στο παράρτημα VI του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013. Συνεπώς, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να διαθέσουν υψηλότερα ποσά στο μέτρο προώθησης μόνο εντός του ετήσιου προϋπολογισμού που προβλέπεται στο παράρτημα VI του εν λόγω κανονισμού. Επομένως, το μέτρο αποσκοπεί στην παροχή στήριξης στον τομέα στο πλαίσιο της δεδομένης ασταθούς κατάστασης στην αγορά, χωρίς να απαιτείται να κινητοποιηθούν εξαρχής πρόσθετα κεφάλαια. Επιπλέον, η εν λόγω ευελιξία δεν αναμένεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό που διατίθεται σε άλλα μέτρα στήριξης δυνάμει του εν λόγω κανονισμού, δεδομένου ότι ορισμένα από τα μέτρα, όπως η αναδιάρθρωση και η μετατροπή αμπελώνων, καθίστανται όλο και λιγότερο σημαντικά και επιβαρύνουν όλο και λιγότερο τον προϋπολογισμό των κρατών μελών. Επιπλέον, τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων ετών καταδεικνύουν υποεκτέλεση του μέγιστου διαθέσιμου προϋπολογισμού ανά κράτος μέλος.

(10)

Οι εισαγωγικοί δασμοί που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ και οι δυσκολίες που προκύπτουν στο εμπόριο οίνου της Ένωσης συνιστούν ειδικό πρόβλημα κατά την έννοια του άρθρου 221 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013. Το εν λόγω ειδικό πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη λήψη μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 219 ή 220 του εν λόγω κανονισμού. Αφενός, δεν συνδέεται με προϋπάρχουσα διατάραξη της αγοράς, δεδομένου ότι οι εισαγωγικοί δασμοί που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ επηρεάζουν επί του παρόντος σοβαρά τη φήμη του ενωσιακού οίνου και ενδέχεται να προκαλέσουν ταχεία επιδείνωση των συνθηκών της αγοράς οίνου στο μέλλον, εάν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Επίσης, το εν λόγω ειδικό πρόβλημα δεν συνδέεται επί του παρόντος με αρκούντως συγκεκριμένη απειλή διατάραξης της αγοράς που ενδέχεται να συνεχιστεί υπό την τρέχουσα μορφή της, δεδομένου ότι οι εισαγωγικοί δασμοί των ΗΠΑ αναμένεται να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου και, ως εκ τούτου, να έχουν περαιτέρω απρόβλεπτες επιπτώσεις στην παγκόσμια αγορά οίνου. Αφετέρου, το ειδικό πρόβλημα δεν συνδέεται ούτε με μέτρα για την καταπολέμηση της εξάπλωσης ασθενειών των ζώων ή τον κλονισμό της εμπιστοσύνης των καταναλωτών λόγω κινδύνων για τη δημόσια υγεία, την υγεία των ζώων ή των φυτών, όπως απαιτείται από το άρθρο 220 του εν λόγω κανονισμού.

(11)

Επιπλέον, το εν λόγω μέτρο, σε συνδυασμό με την αυξημένη ευελιξία στην εφαρμογή του μέτρου προώθησης που προβλέπεται στο άρθρο 45 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, αποτελεί μέρος μιας σειράς μέτρων διευκόλυνσης, σε επίπεδο Ένωσης, των επιχειρήσεων που επηρεάζονται από τους εισαγωγικούς δασμούς τους οποίους επέβαλαν οι ΗΠΑ στους ενωσιακούς οίνους. Ωστόσο, το εν λόγω μέτρο είναι το μόνο μεταξύ των προαναφερόμενων μέτρων που παρέχει χρηματοδοτική βοήθεια αναγκαία για την αντιμετώπιση της κατάστασης των επιχειρήσεων οι οποίες, λόγω της απώλειας εισοδήματος και των αυξημένων δαπανών που προκύπτουν από την ανάγκη αναζήτησης νέων αγορών για τους οίνους τους, επηρεάζονται από τους εισαγωγικούς δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ.

(12)

Το μέτρο θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά σε ό, τι είναι αναγκαίο για την αντιμετώπιση των τρεχουσών εξαιρετικών περιστάσεων στις εξαγωγικές αγορές, όσον αφορά τόσο το πεδίο όσο και την περίοδο εφαρμογής του.

(13)

Η συνεισφορά της Ένωσης μπορεί να χορηγηθεί από τα κράτη μέλη μόνο βάσει αίτησης που επιλέγεται δυνάμει του μέτρου προώθησης που προβλέπεται στο άρθρο 45 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλες τις επιχειρήσεις που επιλέγονται βάσει του μέτρου χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η συγκεκριμένη κατηγορία οίνου ή η προέλευση του ενωσιακού οίνου, δεδομένου ότι η εφαρμογή των εισαγωγικών δασμών από τις ΗΠΑ είναι επιζήμια για όλες τις εξαγωγές οίνου της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαίο να θεσπιστούν μέτρα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών όλων των ενωσιακών οίνων. Για να εξασφαλιστεί αυτό, το παρόν μέτρο έκτακτης ανάγκης θα πρέπει, επομένως, να εφαρμόζεται για όλους τους δικαιούχους, ανεξαρτήτως των αγορών στις οποίες στοχεύουν στο πλαίσιο των δράσεών τους. Θα πρέπει να είναι εξίσου διαθέσιμο στις επιχειρήσεις που στοχεύουν στην αγορά των ΗΠΑ, αλλά και σε επιχειρήσεις που προτίθενται να στρέψουν τις προσπάθειές τους σε άλλη αγορά τρίτης χώρας υπό τις τρέχουσες εξαιρετικές περιστάσεις που επικρατούν στην παγκόσμια αγορά οίνου. Επιπλέον, θα ήταν πολύ δύσκολο να διαχωριστούν, στο πλαίσιο μιας δράσης προώθησης, οι ενέργειες που αφορούν τους μη αφρώδεις οίνους από τις ενέργειες που αφορούν άλλους οίνους, δεδομένου ότι οι δράσεις προώθησης σχεδιάζονται συνήθως για την προώθηση μιας ολόκληρης γκάμας προϊόντων και όχι μόνο μιας συγκεκριμένης κατηγορίας. Πολλές εκστρατείες προώθησης αφορούν όλους τους οίνους μιας περιοχής ή μια ευρεία ποικιλία οίνων που πωλούνται από συγκεκριμένη επιχείρηση. Ο διαχωρισμός των ενεργειών που αφορούν άλλους οίνους από τις ενέργειες που αφορούν τους μη αφρώδεις οίνους στο πλαίσιο μιας εκστρατείας προώθησης, θα συνιστούσε μεγάλη διοικητική επιβάρυνση και θα υπονόμευε τα θετικά αποτελέσματα της δράσης προώθησης.

(14)

Το μέτρο έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να περιοριστεί σε μέγιστη περίοδο 12 μηνών αρχής γενομένης από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού. Η περίοδος αυτή είναι απαραίτητη για την προετοιμασία των εκστρατειών προώθησης. Η διαδικασία περιλαμβάνει πολλά διοικητικά στάδια, όπως οι αλλαγές στα εθνικά προγράμματα στήριξης, η προετοιμασία και η δημοσίευση προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, η επιλογή των αιτήσεων και η σύναψη των συμβάσεων, η δε διάρκειά της συνήθως υπερβαίνει τους 6 μήνες. Ως εκ τούτου, για να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η παρέκκλιση θα πρέπει η διάρκειά της να είναι 12 μήνες. Οι αιτήσεις που θα επιλεγούν μετά την περίοδο των 12 μηνών δεν θα πρέπει να επωφεληθούν από την αυξημένη συνεισφορά της Ένωσης.

(15)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής για την κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών,