25.6.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 162/88

A.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η πρόταση αναθεώρησης των τεχνικών κατευθυντήριων γραμμών του ερευνητικού προγράμματος του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και το Χάλυβα (ΤΕΑΧ), που υποβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Συμβούλιο για απόφαση, αποσκοπεί στην περαιτέρω βελτίωση των ικανοποιητικών αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Δεν απαιτείται καμία ουσιαστική μεταρρύθμιση, λαμβανομένης υπόψη της θέσης της Επιτροπής, πρόθεση της οποίας είναι να καταστήσει το πρόγραμμα όσο το δυνατόν πιο απλό για τους συμμετέχοντες.

B.

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη του Επιτρόπου κ. Potočnik ότι το ερευνητικό πρόγραμμα του ΤΕΑΧ πρέπει να παραμείνει διακεκριμένο και συμπληρωματικό του προγράμματος-πλαισίου έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (ΠΠ Ε&ΤΑ) και να καλύπτει όλες τις πτυχές που συνδέονται με τον άνθρακα και τον χάλυβα.

Γ.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η πρόταση απόφασης απλουστεύει τις διοικητικές διαδικασίες, καταργώντας, μεταξύ άλλων, ορισμένα συνοδευτικά μέτρα, δεδομένου ότι ήδη καλύπτονται από το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας, αυξάνει τη χρηματοδοτική συνεισφορά στα πιλοτικά έργα και στα έργα επίδειξης από 40 % σε 50 % και προβλέπει τη δυνατότητα προκήρυξης ειδικών προσκλήσεων υποβολής ερευνητικών προτάσεων για προτεραιότητες που έχουν προσδιοριστεί από τη βιομηχανία άνθρακα και χάλυβα με βάση τις στρατηγικές της ανάγκες, συγκλίνουν με το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας και συνάδουν με τα στρατηγικά προγράμματα ερευνών των ενδιαφερόμενων ευρωπαϊκών τεχνολογικών πλατφορμών.

Δ.

Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη να δοθεί απόκριση στο αίτημα των ενδιαφερομένων βιομηχανικών κύκλων να ανατεθεί ένας πιο σημαντικός και πιο πρωτόβουλος ρόλος τόσο στη ΣΕΑ (Συμβουλευτική Ομάδα Άνθρακα) όσο και στη ΣΟΧ (Συμβουλευτική Ομάδα Χάλυβα) στη διαχείριση του ερευνητικού προγράμματος του ΤΕΑΧ, αναθέτοντας στις εν λόγω συμβουλευτικές ομάδες την αρμοδιότητα:

E.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να επανεντάξει στους διαδικαστικούς κανόνες για τη διαβούλευση με τη Συμβουλευτική Επιτροπή Χάλυβα και Άνθρακα (COSCO) τα σχόλια και τις προτάσεις τόσο της ΣΕΑ όσο και της ΣΕΧ σχετικά με την αξιολόγηση των ερευνών, των πιλοτικών έργων και των έργων επίδειξης.

1.1

Την 1η Ιουλίου 2004, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2, του Εσωτερικού Κανονισμού της, να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα

Οι προοπτικές έρευνας στους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα στην Ευρώπη.

1.2

Η Συμβουλευτική Επιτροπή Βιομηχανικών Μεταλλαγών, στην οποία ανατέθηκαν οι προπαρασκευαστικές εργασίες για το θέμα, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή της (CCMI/018 — CESE 845/2005) στις 13 Ιουνίου 2005. Εισηγητής ήταν ο κ. Lagerholm και συνεισηγητής ο κ. Gibellieri.

1.3

Κατά την 419η σύνοδο ολομελείας της, της 13ης και 14ης Ιουλίου 2005 (συνεδρίαση της 13ης Ιουλίου 2005), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την εν λόγω γνωμοδότηση με 57 ψήφους υπέρ, καμία κατά και 3 αποχές.

1.4

Περισσότερο από δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση της παραπάνω γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ, υπήρξαν ορισμένες μεταβολές στο ερευνητικό πρόγραμμα του ΤΕΑΧ. Συγκεκριμένα, στις 10 Ιουλίου 2007, μετά από διαβουλεύσεις με τη Συμβουλευτική Επιτροπή Χάλυβα και Άνθρακα (COSCO), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την αναθεώρηση των τεχνικών κατευθυντήριων γραμμών του ερευνητικού προγράμματος του ΤΕΑΧ σχετικά με τη χορήγηση κονδυλίων για έρευνα στους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα.

1.5

Η αναθεώρηση προβλέπεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου 2003/76/ΕΚ, 2003/77/ΕΚ και 2003/78/EΚ της 1ης Φεβρουαρίου 2003, οι οποίες θέσπισαν το ΤΕΑΧ. Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η απόφαση του Συμβουλίου αριθ. 2003/76/ΕΚ μεταβίβασε, επίσης, τα περιουσιακά στοιχεία της ΕΚΑΧ στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και διέθεσε το καθαρό τους υπόλοιπο για έρευνα στους κλάδους που συνδέονται με τον άνθρακα και τον χάλυβα.

2.1

Το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και το Χάλυβα (ΤΕΑΧ) διαθέτει ετήσιο προϋπολογισμό μεταξύ 50 και 60 εκατομμυρίων ευρώ για έρευνα στους δύο αυτούς τομείς, η οποία χρηματοδοτείται από τους τόκους των περιουσιακών στοιχείων της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, η οποία έχει πλέον εκπνεύσει. Το πρόγραμμα του ΤΕΑΧ είναι χωριστό συμπληρωματικό πρόγραμμα του 7ου προγράμματος-πλαισίου Ε&ΤΑ και καλύπτει όλες τις πτυχές του άνθρακα και του χάλυβα, από τις μεθόδους παραγωγής έως την εφαρμογή, εξετάζοντας τη χρήση και την μετατροπή των πόρων, την ασφάλεια στον χώρο εργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος χάρη στη βελτιωμένη χρησιμοποίηση του άνθρακα ως καθαρής πηγής ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών CO2 από τη χρήση του άνθρακα και την παραγωγή χάλυβα.

2.2

Η πρόταση απόφασης απλουστεύει ορισμένες διοικητικές διαδικασίες διαμέσου, μεταξύ άλλων:

2.3

Η συμμετοχή είναι απλή: προτάσεις μπορούν να υποβληθούν οποιαδήποτε χρονική στιγμή μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου κάθε έτους. Δεν υπάρχει ανώτατο όριο όσον αφορά τον προϋπολογισμό των έργων ή των αριθμό των συμμετεχόντων εταίρων σε κάθε έργο. Τρίτες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν, χωρίς όμως ευρωπαϊκή χρηματοδοτική στήριξη. Τα έργα αξιολογούνται από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και επιλέγονται βάσει της ποιότητας της προτεινόμενης έρευνας. Η παρακολούθηση των έργων γίνεται βάσει ετήσιας διαδικασίας «αξιολόγησης από ομότιμους».

2.4

Ήταν, επίσης, απαραίτητο να αλλάξουν ορισμένοι κανόνες που διέπουν τη συμμετοχή στις συμβουλευτικές ομάδες και τον ρόλο των κρατών μελών στη Συμβουλευτική Επιτροπή Χάλυβα και Άνθρακα (COSCO), ιδιαίτερα υπό το φως των πρόσφατων διευρύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (περιοδικότητα των αναθεωρήσεων, διάρκεια των εντολών, σύστημα επιλογής των προτάσεων και παρακολούθησης των έργων για την αποτροπή σύγκρουσης συμφερόντων κλπ.).

2.5

Η αναθεώρηση αυτή προβλέπεται από τη νομοθετική απόφαση που θέσπισε το ΤΕΑΧ. Κατά την Επιτροπή, οι επιδόσεις του ΤΕΑΧ είναι μέχρι στιγμής ικανοποιητικές και, κατά συνέπεια, δεν απαιτείται καμία ουσιαστική μεταρρύθμιση.

2.6

Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα του Χάλυβα (ESTEP) συνέχισε τις δικές της εργασίες. Η ανακοίνωση τύπου της ESTEP τον Ιούλιο του 2007 παρουσιάζει τα πρώτα αποτελέσματα της μακροπρόθεσμης δέσμευσής της υπέρ ενός βιώσιμου μέλλοντος. Τον Δεκέμβριο του 2003 η ESTEP πρότεινε ένα στρατηγικό πρόγραμμα ερευνών, το οποίο εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 2004.

2.7

Η ESTEP ήταν από τις πρώτες τεχνολογικές πλατφόρμες που ανέλαβαν την πρωτοβουλία να δημοσιεύσουν το όραμά τους για το μέλλον. Οι προτεραιότητες του στρατηγικού προγράμματος ερευνών της εστιάζονται στη βιώσιμη ανάπτυξη: δίνουν έμφαση στη διαρκή ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας με βάση την καινοτομία, τη συνεργασία με τους εταίρους, την έντονη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και τη στενή σχέση με τους παραγωγούς χάλυβα, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στα ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ.

2.8

Σύμφωνα με την προτεινόμενη προτεραιότητα «Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με σχεδόν μηδενικές εκπομπές ρύπων» (ZEP) του 7ου ΠΠ, βασικός στόχος της πλατφόρμας είναι ο εντοπισμός και η εξάλειψη των εμποδίων που τίθενται στη δημιουργία σταθμών παραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης με σχεδόν μηδενικές εκπομπές ρύπων, οι οποίοι θα μειώσουν δραστικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Στις προτεραιότητες περιλαμβάνονται η δέσμευση και αποθήκευση του CO2, καθώς και οι τεχνολογίες καθαρής μετατροπής που συντελούν στη σημαντική βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της αξιοπιστίας, και του κόστους των εγκαταστάσεων.

2.9

Όσον αφορά τη βιομηχανία, υπάρχουν αναφορές στην εποχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ, η οποία εξέπνευσε τον Ιούλιο του 2002), κατά την οποία τα έργα Ε&Α που χρηματοδοτούνταν από το αντίστοιχο πρόγραμμα στήριξης της Ε&Α αξιολογούνταν και επιλέγονταν ως επί το πλείστον με σημαντική συμβολή των ενεχόμενων παραγωγών χάλυβα. Η διαχείριση του μέρους του προγράμματος που αφορούσε τον χάλυβα ακολουθούσε την ίδια προσέγγιση με τις αντίστοιχες τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές. Ο ρόλος αυτός της βιομηχανίας δικαιολογείτο από το γεγονός ότι οι πόροι της ΕΚΑΧ προέρχονταν αποκλειστικά από φόρους στη βιομηχανία άνθρακα και χάλυβα.

2.10

Η κατάσταση άλλαξε σημαντικά με την ίδρυση του ΤΕΑΧ το 2003 (αποφάσεις του Συμβουλίου 2003/76/EΚ, 2003/77/EΚ, και 2003/78/EΚ της 1ης Φεβρουαρίου 2003, ΕΕ αριθ. L 29/22, αριθ. L 29/25 και αριθ. L 29/28 της 5ης Φεβρουαρίου 2003). Την εποχή εκείνη, οι εναπομένοντες πόροι της ΕΚΑΧ μεταβιβάστηκαν στο νέο ταμείο και στην Επιτροπή ανατέθηκε η διαχείρισή τους και η διαχείριση του σχετικού προγράμματος Ε&Α σύμφωνα με τα βασικά στοιχεία των προηγούμενων ερευνητικών προγραμμάτων της ΕΚΑΧ.

2.11

Η αντίληψη της Επιτροπής για την επιρροή της βιομηχανίας άνθρακα και χάλυβα στο πρόγραμμα του ΤΕΑΧ διαφέρει από την αντίληψη του κλάδου. Σύμφωνα με τις διατάξεις της απόφασης 2003/78/EΚ, η COSCO και οι δυο συμβουλευτικές ομάδες ΣΕΑ και ΣΕΧ θα πρέπει να μπορούν να ασκούν πλήρως τον ρόλο που τους έχει ανατεθεί, ο οποίος δεν πρέπει να περιοριστεί με μεταβολή της επιρροής τους από την άμεση αξιολόγηση μόνο στις πτυχές πριν από τη δημοσίευση των προσκλήσεων για την υποβολή προσφορών.

2.12

Με την πρόσφατη πρόταση για αναθεώρηση των τεχνικών κατευθυντήριων γραμμών του προγράμματος του ΤΕΑΧ, η Επιτροπή επιδιώκει να προσαρμόσει, όπου κρίνεται επωφελές, τις τυπικές διαδικασίες και διαρθρώσεις σε εκείνες που χρησιμοποιούνται στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας της ΕΕ. Συνεπώς, κάθε εναρμόνιση με τους κανόνες και τις διαδικασίες του 7ου ΠΠ θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά στους τομείς όπου υπάρχει αποδείξιμη πραγματική απλοποίηση ή/και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Μολονότι πρέπει να αξιοποιούνται, όποτε είναι δυνατό, οι συνέργειες μεταξύ του 7ου ΠΠ και του ΤΕΑΧ, είναι απαραίτητο να διατηρηθεί ο ρόλος του ΤΕΑΧ ως συμπληρωματικού και ανεξάρτητου προγράμματος (βλ. Μέρος πρώτο — σημείο B).