ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Υποστήριξη της ΕΕ για την εφαρμογή της απόφασης 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών

1.   Γενικά

Στην έκθεσή της του Απριλίου του 2006, η επιτροπή 1540 συμπέρανε ότι 62 κράτη δεν έχουν ακόμα υποβάλει την πρώτη εθνική έκθεση και ότι 55 κράτη, αν και το έπραξαν, δεν έχουν ακόμη παράσχει πρόσθετες πληροφορίες και εξηγήσεις. Δεδομένου ότι τα κράτη αυτά συγκεντρώνονται σε τρεις γεωγραφικές περιφέρειες (Αφρική, Καραϊβική και Νότιος Ειρηνικός) και επειδή τα κενά στις εθνικές εκθέσεις παρουσιάζουν συγκεκριμένα περιφερειακά χαρακτηριστικά, η επιτροπή 1540 εξέφρασε την άποψη ότι οι δραστηριότητες βοήθειας προς τα κράτη προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις εφαρμογής της UNSCR 1540, θα πρέπει να επικεντρωθούν στις περιφέρειες και τις περιοχές όπου εντοπίζονται ειδικές ανάγκες.

Ως εκ τούτου, κατά την περίοδο 2004-2007, η στήριξη της ΕΕ προς τις δραστηριότητες της επιτροπής 1540 υπήρξε διττή:

—	η ΕΕ προέβη σε διαβήματα προς τρίτα κράτη για την προώθηση της υποβολής εθνικών εκθέσεων δυνάμει της UNSCR 1540,

—

στις 12 Ιουνίου 2006, η ΕΕ υιοθέτησε την κοινή δράση 2006/419/ΚΕΠΠΑ για την παροχή χρηματοοικονομικής στήριξης προς πέντε δραστηριότητες προβολής με στόχο πέντε διαφορετικές περιοχές αναπτυσσομένων χωρών. Οι δραστηριότητες προβολής, υπό μορφή σεμιναρίων, είχαν ως στόχο την αύξηση της ευαισθητοποίησης, μεταξύ των αναπτυσσομένων χωρών, όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της UNSCR 1540, καθώς και τη συμβολή στην ενίσχυση των εθνικών διοικητικών ικανοτήτων τρίτων χωρών για την κατάρτιση εθνικών εκθέσεων όσον αφορά την εφαρμογή της UNSCR 1540.

Σύμφωνα με την ενημέρωση από μέρους του προέδρου της επιτροπής 1540 προς το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στις 17 Δεκεμβρίου 2007, έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων από μέρους των κρατών μελών του ΟΗΕ, αλλά πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες κατά την επόμενη περίοδο προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης υλοποίηση όλων των πτυχών της απόφασης. Ειδικότερα, τον Μάρτιο του 2008, 144 κράτη είχαν ήδη υποβάλει τις πρώτες εκθέσεις τους και 99 κράτη είχαν ήδη υποβάλει τις συμπληρωματικές πληροφορίες που τους είχαν ζητηθεί. Ως εκ τούτου, κατά τη θεματική συζήτηση που πραγματοποίησε η επιτροπή 1540 τον Οκτώβριο του 2007 σχετικά με τις δραστηριότητες προβολής, αναγνωρίσθηκε η ανάγκη σταδιακής προσέγγισης και συστήθηκε οι μελλοντικές δραστηριότητες προβολής να επικεντρώνονται λιγότερο στο θέμα της υποβολής εκθέσεων και περισσότερο στην παροχή βοηθείας στα κράτη όσον αφορά θέματα εφαρμογής.

Με την ενημέρωση που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2007 υπογραμμίστηκε, επίσης, ότι στις πρακτικές εργασίες η επιτροπή 1540 θα πρέπει να δώσει την κύρια έμφαση στην υλοποίηση όλων των πτυχών της UNSCR 1540 και όχι στην υποβολή εκθέσεων. Συναφώς, η συγκεκριμένη προβολή και συνδρομή, που θα ανταποκρίνεται στις περιφερειακές και άλλες ειδικές περιστάσεις, θα μπορούσε να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εφαρμογής. Όπως αναφέρει η επιτροπή 1540 στο πρόγραμμα εργασίας της, τα εθνικά σχέδια ή οι οδικοί χάρτες εφαρμογής μπορούν να χρησιμεύσουν στα κράτη ως χρήσιμα μέσα προγραμματισμού και η ιδέα αυτή θα πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω. Οι ενδιαφερόμενες χώρες θα πρέπει να λάβουν μεγαλύτερη βοήθεια για την κατάρτιση των εθνικών τους σχεδίων δράσης. Θα πρέπει, επίσης να ενισχυθεί η ικανότητα των κρατών μελών να διατυπώνουν ουσιαστικά αιτήματα συνδρομής.

2.   Περιγραφή των προγραμμάτων

Τα προγράμματα προς υποστήριξη της εφαρμογής της UNSCR 1540 θα λάβουν τη μορφή έξι εργαστηρίων με στόχο την ενίσχυση της ικανότητας των υπαλλήλων που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση της διαδικασίας εξαγωγικού ελέγχου σε έξι υποπεριφέρειες (Αφρική, Κεντρική Αμερική, Mercosur, Μέση Ανατολή και Περιοχή του Περσικού, Νήσοι του Ειρηνικού και Νοτιοανατολική Ασία), ούτως ώστε να μπορέσουν σε πρακτικό επίπεδο να αναλάβουν προσπάθειες για την εφαρμογή της UNSCR 1540. Τα προτεινόμενα εργαστήρια δημιουργίας υποδομών θα σχεδιασθούν ειδικά για τους συνοριακούς, τελωνειακούς και ελεγκτικούς υπαλλήλους και θα περιλαμβάνουν τα κύρια στοιχεία μιας διαδικασίας εξαγωγικού ελέγχου συμπεριλαμβανομένων των εφαρμοστέων νόμων (καθώς και των εθνικών και των διεθνών νομικών πτυχών), των κανονιστικών ελέγχων (καθώς και των διατάξεων αδειοδότησης, εξακρίβωσης τελικού χρήστη και προγραμμάτων αύξησης της ευαισθητοποίησης) και της επιβολής (καθώς και των μεθόδων ταυτοποίησης προϊόντων, αξιολόγησης κινδύνου και ανίχνευσης).

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, θα παρακινηθούν τα κράτη να διαβουλευθούν και να ανταλλάξουν εμπειρίες επί πρακτικών ζητημάτων που αφορούν την εφαρμογή. Τα κράτη θα έχουν την ευκαιρία να συγκρίνουν τις διαδικασίες τους όσον αφορά τον εξαγωγικό έλεγχο και, μέσω των συγκρίσεων αυτών, να προσδιορίσουν τις πρακτικές που θα μπορούσαν να αποκομίσουν από την πείρα των άλλων. Στις περιπτώσεις που μπορεί να απαιτούν την παροχή συνδρομής προκειμένου να μπορέσουν τα κράτη να εφαρμόσουν τις πλέον αποτελεσματικές πρακτικές, μπορεί να δημιουργηθούν προγράμματα παροχής συνδρομής.

Οι προτεινόμενες δραστηριότητες θα πρέπει επίσης να παρέχουν τη δυνατότητα στους προαναφερόμενους υπαλλήλους να εντοπίζουν σαφώς τα κενά και τις ανάγκες λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικές οπτικές γωνίες (κυβέρνηση και βιομηχανία), ούτως ώστε να μπορούν να διατυπωθούν ουσιαστικά αιτήματα βοήθειας για κατάρτιση, εξοπλισμό και άλλους τομείς δραστηριοτήτων. Τα αιτήματα αυτά υποβάλλονται στην επιτροπή 1540 –προς διαβίβαση στα κράτη– ή απευθείας στα κράτη, τις διεθνείς, τις περιφερειακές και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Τα εργαστήρια αυτά θα πρέπει να αντλήσουν από τους εμπειρογνώμονες της επιτροπής 1540 και από τη διαθέσιμη εμπειρογνωμοσύνη σε διεθνές επίπεδο. Ως εκ τούτου, οι χώρες δωρήτριες, καθώς και οι διεθνείς διακυβερνητικές οργανώσεις, θα μπορούσαν επίσης να παράσχουν καθιερωμένες ή γνωστές ικανότητες διαθέτοντας τους εμπειρογνώμονές τους για όλη τη διάρκεια του εργαστηρίου.

Η παρούσα νέα κοινή δράση βασίζεται στις προσπάθειες που έχουν αναληφθεί στα πλαίσια της προηγούμενης κοινής δράσης 2006/419/ΚΕΠΠΑ, οι οποίες εστιάζονταν κυρίως στην αύξηση της ευαισθητοποίησης και στις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, τις οποίες και ενισχύει. Θα παράσχει σαφώς επιχειρησιακή και υποπεριφερειακή διάσταση στα σχέδια με τη συμμετοχή περίπου τριών κρατικών υπαλλήλων (επαγγελματιών/επιπέδου εμπειρογνωμόνων) από κάθε κράτος που συμμετέχει στα εργαστήρια, διάρκειας τριών έως τεσσάρων ημερών.

Ο σαφής προσδιορισμός των κενών και των αναγκών ο οποίος θα διευκολυνθεί με τα εργαστήρια που χρηματοδοτούνται μέσω της παρούσας κοινής δράσης θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρίως για την επιλογή των χωρών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν των σχεδίων δημιουργίας υποδομών που θα χρηματοδοτηθούν δυνάμει του νέου μέσου σταθερότητας. Θα συμβάλει επίσης στον ακριβή καθορισμό των τομέων οι οποίοι έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για περαιτέρω δράσεις ΕΕ. Οι συμμετέχοντες στα εργαστήρια θα ενθαρρύνονται προκειμένου να διατυπώνουν συγκεκριμένα αιτήματα παροχής βοήθειας. Η ΕΕ θα καθορίσει την έκταση της βοήθειας λαμβάνοντας υπόψη τις προθέσεις άλλων πιθανών χορηγών και θα εξασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή συνέργεια με άλλα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ (π.χ. τη συγκεκριμένη κοινή δράση να αλληλοσυμπληρώνουν δραστηριότητες που διεξάγονται στο πλαίσιο του μέσου σταθερότητας στον τομέα του ελέγχου των εξαγωγών σε τρίτες χώρες).

Αποτελέσματα των σχεδίων:

—	Καλύτερη κατανόηση από μέρους των συμμετεχόντων, των εθνικών, περιφερειακών και διεθνών προσπαθειών για την πρόληψη της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής και των φορέων τους.

—	Μεγαλύτερη σαφήνεια των τρεχόντων μέτρων εφαρμογής και επιβολής και αύξηση των μέτρων που λαμβάνονται ή προγραμματίζονται για την προώθηση της πλήρους εφαρμογής της UNSCR 1540.

—	Ενισχυμένες τεχνικές αξιολόγησης κινδύνου, ανίχνευσης και εξέτασης.

—	Βελτιωμένη αλληλεπίδραση και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ εθνικών και περιφερειακών αρχών εξαγωγικού ελέγχου και επιβολής.

—	Καλύτερη κατανόηση των κινήσεων φορτίων και των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την καταστρατήγηση των διαδικασιών εξαγωγικού ελέγχου.

—	Καλύτερη κατανόηση του χαρακτήρα διπλής χρήσης ορισμένων προϊόντων και μεγαλύτερη ικανότητα ταυτοποίησης των προϊόντων διπλής χρήσης που σχετίζονται με όπλα μαζικής καταστροφής και τους φορείς τους.

—	Μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ ελεγκτικών υπαλλήλων και υπαλλήλων επιβολής και βιομηχανίας.

—

Αποτελέσματα των εργαστηρίων για τους συμμετέχοντες: α) παραγωγή δυνητικών εθνικών σχεδίων δράσης, β) κατάρτιση αιτημάτων συνδρομής για μελλοντική παρακολούθηση όσον αφορά ειδικότερους τομείς του εργαστηρίου αυτού και, ανάλογα με την περίπτωση, ενίσχυση της συνεργασίας με διακυβερνητικές οργανώσεις και υπο-περιφερειακές οργανώσεις όσον αφορά την παροχή της συνδρομής αυτής και γ) έκθεση των εργασιών του σεμιναρίου.

3.   Διάρκεια

Η συνολική αναμενόμενη διάρκεια του σχεδίου θα είναι 24 μήνες.

4.   Δικαιούχοι και συμμετέχοντεσ

Τα κράτη που επελέγησαν για να συμμετάσχουν, επελέγησαν σύμφωνα με ποικίλα κριτήρια. Η εξέταση των πινάκων ανά χώρα όσον αφορά την εφαρμογή της UNSCR 1540 χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό των κρατών που μπορεί να απαιτούν βοήθεια στους τομείς της αξιολόγησης κινδύνου, των συνοριακών ελέγχων και των ελέγχων μεταφόρτωσης, της ταυτοποίησης προϊόντων και των τεχνικών ανίχνευσης.

Όταν προτάθηκαν τα κάτωθι αναφερόμενα κράτη προκειμένου να συμμετάσχουν στα σχέδια, ελήφθησαν υπόψη και τα διαφορετικά επίπεδα εφαρμογής και ικανότητάς τους. Οι ομοιότητες όσον αφορά περιφερειακά ζητήματα, όπως η μεταφόρτωση, αποτελούν κοινό παρονομαστή και επιτρέπουν συνέργειες μεταξύ κρατών οι οποίες πρέπει να προσδιορισθούν και να αναπτυχθούν.

Επιπλέον, τα επιλεγέντα κράτη έλαβαν μέρος σε δραστηριότητες προβολής που είχαν αναληφθεί προηγουμένως στις σχετικές υποπεριφέρειες.

Θα ζητηθεί από τα κράτη να προτείνουν υπαλλήλους στο επίπεδο εφαρμογής, οι οποίοι θα είναι εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες εξαγωγικών και συνοριακών ελέγχων. Μεταξύ αυτών θα περιλαμβάνονται αντιπρόσωποι των ακόλουθων τομέων της κυβέρνησης:

—	κανονιστικές αρχές, και

—	αρχές επιβολής της νομοθεσίας σε συνοριακό επίπεδο (συμπεριλαμβανομένων των τελωνειακών και των αστυνομικών αρχών· θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις διακυβερνητικές και τις διυπηρεσιακές διαδικασίες).

Θα κληθούν ανάλογα με την περίπτωση πρόσθετες υπηρεσίες που θα έχουν προσδιορισθεί ως κεντρικής σημασίας για τη διαδικασία εξαγωγικού ελέγχου, ύστερα από απόφαση της προεδρίας της ΕΕ, επικουρούμενη από τον ΓΓ/ΥΕ.

Θα εξετασθεί επίσης το ενδεχόμενο πρόσκλησης ώστε να παραστούν και να συμμετάσχουν οι αρμόδιες διακυβερνητικές και περιφερειακές οργανώσεις.

Είναι σκόπιμο να τονισθεί ότι ορισμένα από τα συμμετέχοντα κράτη ενδέχεται να αντιμετωπίσουν, ακόμη και ακούσια, κινδύνους διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ), λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, της πολιτικής κατάστασης ή των εθνικών τους ενεργειακών σχεδίων. Πολλά από αυτά έχουν, επίσης, ήδη συμμετάσχει σε εποικοδομητικό διάλογο με την ΕΕ σχετικά με τη μη διάδοση των ΟΜΚ, καθώς και μέσω της διαπραγμάτευσης και της υπογραφής διμερούς συμφωνίας που περιλαμβάνει ρήτρες μη διάδοσης των ΟΜΚ. Κατά συνέπεια, η οργάνωση αυτής της σειράς εργαστηρίων αντιπροσωπεύει μια μεγάλη ευκαιρία για την ΕΕ να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της δυνάμει των ρητρών αυτών και να καταδείξει τη σημασία που αποδίδει στην παροχή βοηθείας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες μεταξύ άλλων μέσω πολυμερών μέσων.

Στα κράτη που έχουν επιλεγεί να συμμετάσχουν στο εργαστήριο αυτό περιλαμβάνονται:

1.	Σχέδιο που καλύπτει την Αφρική Η Γκάνα, η Κένυα, το Μαρόκο, η Νιγηρία, η Ουγκάντα, η Νότια Αφρική, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Αίγυπτος, η Λιβύη και η Τανζανία.

2.	Σχέδιο που καλύπτει την Κεντρική Αμερική Η Μπελίζε, η Κόστα Ρίκα, το Σαλβαδόρ, η Γουατεμάλα, οι Ονδούρας, το Μεξικό, η Νικαράγουα και ο Παναμάς.

3.	Σχέδιο που καλύπτει τα κράτη της Mercosur Η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ουρουγουάη, η Παραγουάη, η Βενεζουέλα, η Βολιβία, η Χιλή, η Κολομβία, ο Ισημερινός και το Περού.

4.	Σχέδιο που καλύπτει κράτη της Μέσης Ανατολής και της Περιοχής του Περσικού Κόλπου Το Μπαχρέιν, το Ιράκ, η Ιορδανία, το Κουβέιτ, το Ομάν, η Σαουδική Αραβία, η Συρία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

5.	Σχέδιο που καλύπτει τα κράτη των νήσων του Ειρηνικού Τα Φίτζι, οι νήσοι Μάρσαλ, η Μικρονησία (Ομόσπονδα κράτη), το Ναουρού, το Παλάου, η Παπουασία - Νέα Γουινέα, οι νήσοι Σολομώντος (Δημοκρατία), το Ανατολικό Τιμόρ, το Τουβαλού και το Βανουάτου.

6.	Σχέδιο που καλύπτει τα κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας Η Καμπότζη, η Ινδονησία, η Μαλαισία, η Μιανμάρ, οι Φιλιππίνες, η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ.

5.   Φορέασ υλοποίησησ

Η προεδρία, επικουρούμενη από τον ΓΓ/ΥΕ, είναι αρμόδια για την εφαρμογή της κοινής δράσης. Η προεδρία αναθέτει την τεχνική εφαρμογή στη Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών (Γραφείο Υποθέσεων Αφοπλισμού). Η Γραμματεία του ΟΗΕ (ΓΥΑ) θα υπογράψει συμφωνία υποστήριξης του κράτους υποδοχής με τα κράτη τα οποία θα προσδιοριστούν ως φιλοξενούσες χώρες. Το φιλοξενούν κράτος θα συμμετάσχει στην υλοποίηση των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται με την παρούσα κοινή δράση. Η προμήθεια οποιωνδήποτε αγαθών, εργασιών ή υπηρεσιών από τη Γραμματεία του ΟΗΕ (ΓΥΑ) των φιλοξενούντων κρατών στα πλαίσια της παρούσας κοινής δράσης θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και διαδικασίες του ΟΗΕ, όπως ορίζονται στη χρηματοδοτική συμφωνία με τη Γραμματεία του ΟΗΕ (ΓΥΑ) (άρθρο 3 παράγραφος 3 της παρούσας κοινής δράσης).