(1)

Το άρθρο 6 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 προβλέπει ότι κάθε είδους ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τελωνειακών αρχών και μεταξύ οικονομικών φορέων και τελωνειακών αρχών και η διατήρηση [αποθήκευση] των πληροφοριών αυτών, όπως απαιτείται από την τελωνειακή νομοθεσία, πραγματοποιείται με τη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών τεχνικών επεξεργασίας δεδομένων. Για τον σκοπό αυτό και σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013, η Επιτροπή ορίζει κοινές απαιτήσεις περί δεδομένων.

(2)

Το άρθρο 6 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 προβλέπει ότι η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει σε εξαιρετικές περιπτώσεις αποφάσεις που παρέχουν τη δυνατότητα σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από τη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών τεχνικών επεξεργασίας δεδομένων για την ανταλλαγή και αποθήκευση πληροφοριών, εφόσον η εν λόγω παρέκκλιση δικαιολογείται από την ιδιαίτερη κατάσταση στην οποία βρίσκεται το κράτος μέλος που τη ζητά και η παρέκκλιση χορηγείται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

(3)

Η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/2151 της Επιτροπής (2) καθορίζει το πρόγραμμα εργασιών σχετικά με την ανάπτυξη και εγκατάσταση των ηλεκτρονικών συστημάτων που προβλέπεται στον ενωσιακό τελωνειακό κώδικα (στο εξής: πρόγραμμα εργασιών). Στο πρόγραμμα εργασιών απαριθμούνται τα ηλεκτρονικά συστήματα που πρέπει να αναπτυχθούν και οι ημερομηνίες κατά τις οποίες αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία. Το εν λόγω πρόγραμμα προσδιορίζει, μεταξύ άλλων, την υλοποίηση και τις ημερομηνίες εγκατάστασης του εθνικού συστήματος εισαγωγών (στο εξής: NIS) και της συνιστώσας 2 των ειδικών καθεστώτων που καλύπτουν από κοινού τα τελωνειακά καθεστώτα για τα εμπορεύματα που εισέρχονται στο τελωνειακό έδαφος της Ένωσης σύμφωνα με τα άρθρα 158, 162, 163, 166, 167, 170 έως 174, 201, 240, 250, 254 και 256 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013.

(4)

Επιπλέον, το άρθρο 278 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 καθορίζει την προθεσμία εντός της οποίας μέσα άλλα από τις ηλεκτρονικές τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων μπορούν να χρησιμοποιούνται μεταβατικά προκειμένου να εφαρμοστούν οι διατάξεις που αφορούν την τελωνειακή διασάφηση για εμπορεύματα που εισέρχονται στο τελωνειακό έδαφος της Ένωσης.

(5)

Λόγω της σημασίας του NIS για την προστασία των εσόδων και την καταπολέμηση του αθέμιτου και παράνομου εμπορίου, όλα τα κράτη μέλη έχουν ήδη αναπτύξει ηλεκτρονικά συστήματα για τη διαχείριση των διασαφήσεων που υποβάλλονται σε σχέση με τα εμπορεύματα που εισέρχονται στην ΕΕ. Αρκετά κράτη μέλη έχουν επίσης αναπτύξει ηλεκτρονικά συστήματα για τη διαχείριση των ειδικών καθεστώτων. Τα συστήματα αυτά απαιτούν προσαρμογές σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 και των σχετικών πράξεων της Επιτροπής, ιδίως όσον αφορά τις κοινές απαιτήσεις περί δεδομένων. Σύμφωνα με το άρθρο 278 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013, οι εν λόγω προσαρμογές πρέπει να ολοκληρωθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

(6)

Ωστόσο, έχουν προκύψει τρεις μείζονες και εν μέρει απρόβλεπτες εξελίξεις, οι οποίες όλες έχουν σημαντικές επιπτώσεις στους πόρους των κρατών μελών και δημιουργούν συμπληρωματικές προκλήσεις: η πανδημία COVID-19 προκάλεσε σημαντικές καθυστερήσεις στις εξελίξεις στον τομέα της ΤΠ στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, τη Μάλτα, τις Κάτω Χώρες, τη Ρουμανία και την Ισπανία. Λόγω της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και της επακόλουθης αύξησης του αριθμού των τελωνειακών διασαφήσεων το Βέλγιο, η Γαλλία, η Λιθουανία, οι Κάτω Χώρες και η Ισπανία αναγκάστηκαν να ανακατανείμουν τους πόρους και τις προτεραιότητες. Οι οικονομικές επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία για τις τελωνειακές δραστηριότητες των γειτονικών χωρών ή των χωρών με γεωγραφική εγγύτητα επιδείνωσαν περαιτέρω την κατάσταση και δημιούργησαν την ανάγκη για πρόσθετους πόρους στην Αυστρία, την Ουγγαρία και τη Λιθουανία. Ειδικότερα, οι δυσκολίες που συνδέονται με τις δημόσιες συμβάσεις και την υποβολή προσφορών, καθώς και τα ζητήματα προϋπολογισμού και προσωπικού, που απορρέουν από τις προαναφερθείσες περιστάσεις, είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ικανότητα των κρατών μελών να τηρήσουν τις προθεσμίες, όπως ανέφεραν η Αυστρία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Σουηδία.

(7)

Οι εν λόγω ειδικές περιστάσεις έχουν προκαλέσει σημαντικές καθυστερήσεις στις τρέχουσες εξελίξεις στον τομέα της ΤΠ και εμπόδισαν τις τελωνειακές αρχές να ολοκληρώσουν την εγκατάσταση των μέσων ΤΠ για την υλοποίηση του NIS και της συνιστώσας 2 των ειδικών καθεστώτων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Ως εκ τούτου, στις 21 Απριλίου 2022 η Αυστρία, στις 3 Μαΐου 2022 η Κύπρος, στις 3 Μαΐου 2022 η Λιθουανία, στις 6 Μαΐου 2022 η Ισπανία, στις 25 Μαΐου 2022 η Ρουμανία, στις 26 Μαΐου 2022 η Τσεχική Δημοκρατία, στις 3 Ιουνίου 2022 η Ελλάδα, στις 7 Ιουνίου 2022 η Γαλλία, στις 7 Ιουνίου 2022 η Πορτογαλία, στις 24 Ιουνίου 2022 το Βέλγιο, στις 24 Ιουνίου 2022 η Σουηδία, στις 29 Ιουνίου 2022 η Δανία, στις 4 Ιουλίου 2022 οι Κάτω Χώρες, στις 13 Ιουλίου 2022 η Μάλτα, στις 22 Ιουλίου 2022 το Λουξεμβούργο και στις 7 Οκτωβρίου 2022 η Ουγγαρία ζήτησαν να χρησιμοποιούν μέσα ανταλλαγής και αποθήκευσης πληροφοριών εκτός από τις ηλεκτρονικές τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 τρίτο εδάφιο, η παρέκκλιση αυτή δεν θίγει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται και των λοιπών κρατών μελών ούτε και την ανταλλαγή και αποθήκευση πληροφοριών σε άλλα κράτη μέλη για την εφαρμογή της τελωνειακής νομοθεσίας.

(8)

Είναι συνεπώς σκόπιμο να επιτραπεί στα εν λόγω κράτη μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα υφιστάμενα συστήματα ΤΠ σύμφωνα με τις απαιτήσεις περί δεδομένων που ορίζονται στο παράρτημα 9 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2016/341 της Επιτροπής (3), όπως προβλέπεται στο άρθρο 2 παράγραφος 4 πρώτο εδάφιο στοιχείο ζ) του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2015/2446 της Επιτροπής (4), για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

(9)

Ως συνέπεια της παρέκκλισης, πρέπει να επιτραπεί στις τελωνειακές αρχές να συνεχίσουν να παρέχουν στην Επιτροπή δεδομένα για την επιτήρηση της θέσης των εμπορευμάτων σε ελεύθερη κυκλοφορία σύμφωνα με το άρθρο 55 παράγραφος 6 του εκτελεστικού κανονισμού 2015/2447 της Επιτροπής (5).

(10)

Η Αυστρία, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Ισπανία και η Σουηδία πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά την ανάπτυξη του NIS και της συνιστώσας 2 των ειδικών καθεστώτων στο πλαίσιο της διαδικασίας υποβολής εκθέσεων προόδου που προβλέπεται στο άρθρο 278α του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013. Πρέπει να διασφαλιστούν η επικοινωνία και η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τον εθνικό σχεδιασμό, όπως περιγράφεται στο άρθρο 4 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2019/2151.

(11)

Το NIS και η συνιστώσα 2 των ειδικών καθεστώτων αποτελούν κύριες συνιστώσες του τελωνειακού περιβάλλοντος ΤΠ των κρατών μελών λόγω των διασυνδέσεών τους με διάφορες άλλες εθνικές εφαρμογές και του κεντρικού ρόλου του NIS, μεταξύ άλλων, στην είσπραξη εσόδων και στην επιβολή απαγορεύσεων και περιορισμών σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο σε σχέση με την εισαγωγή εμπορευμάτων. Λόγω της πολυπλοκότητας του NIS και της συνιστώσας 2 των ειδικών καθεστώτων, οι αλλαγές που είναι αναγκαίες για την εναρμόνιση με τις απαιτήσεις του ΕΤΚ έχουν επιπτώσεις και στα συναφή ή εξαρτώμενα συστήματα ΤΠ. Ως εκ τούτου, η διάρκεια της παρέκκλισης θα πρέπει να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό. Υπό το πρίσμα αυτό και λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων των εξαιρετικών περιστάσεων που έχουν προκαλέσει καθυστερήσεις στις τρέχουσες εξελίξεις στον τομέα της ΤΠ του NIS και της συνιστώσας 2 των ειδικών καθεστώτων στα κράτη μέλη, καθώς και της τρέχουσας κατάστασης των εν λόγω εξελίξεων στα κράτη μέλη, η παρέκκλιση θα πρέπει να διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 το αργότερο,