31997Y0802(03)

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση ενός μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών στο τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης Άμστερνταμ, 16 Ιουνίου 1997 (97/C 236/03)

Το Ευρωπαϊκό Συμβουλίο, βασιζόμενο στα όσα συμφώνησε κατά τις συνόδους του στη Φλωρεντία και το Δουβλίνο, συμφωνεί σήμερα τα ακόλουθα:

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΤΗΝ 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1999, ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΙΣΟΤΙΜΙΩΝ.

Κατά την έναρξη του τρίτου σταδίου της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα θα αντικατασταθεί με το μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών που ορίζει το παρόν ψήφισμα. Οι διαδικασίες λειτουργίας του θα καθοριστούν με συμφωνία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των εθνικών κεντρικών τραπεζών των εκτός της ζώνης του εύρω κρατών μελών.

Ο μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών θα συνδέσει τα νομίσματα των εκτός ζώνης του εύρω κρατών μελών με το εύρω. Κέντρο του νέου αυτού μηχανισμού θα αποτελεί το εύρω. Ο μηχανισμός θα λειτουργεί εντός του πλαισίου πολιτικών προσανατολισμένων προς τη σταθερότητα, όπως απαιτεί η συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, οι οποίες και ευρίσκονται στον πυρήνα της οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

1. ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

1.1. Η σταθερή σύγκλιση των βασικών οικονομικών μεγεθών είναι προϋπόθεση μιας διαρκούς σταθερότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Προς τούτο, κατά το τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης όλα τα κράτη μέλη πρέπει να ασκούν πειθαρχημένη και υπεύθυνη νομισματική πολιτική που θα τείνει προς τη σταθερότητα των τιμών. Η υγιής φορολογική και διαρθρωτική πολιτική όλων των κρατών μελών είναι, τουλάχιστον, εξίσου ουσιώδης για τη διαρκή σταθερότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

1.2. Το σταθερό οικονομικό περιβάλλον είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς και για περισσότερες επενδύσεις, οικονομική ανάπτυξη και απασχόληση και επομένως εξυπηρετεί το συμφέρον όλων των κρατών μελών. Η ενιαία αγορά δεν θα πρέπει να αντιμετωπίσει κινδύνους από σοβαρές αποκλίσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών ή από υπερβολικές ονομαστικές διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ του εύρω και των άλλων νομισμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα διετάρασσαν τα εμπορικά ρεύματα μεταξύ των κρατών μελών. Επιπλέον, δυνάμει του άρθρου 109 Μ της συνθήκης, κάθε κράτος μέλος έχει την υποχρέωση να αντιμετωπίζει τη συναλλαγματική του πολιτική ως πρόβλημα κοινού ενδιαφέροντος. Η προβλεπομένη από το άρθρο 103 της συνθήκης εποπτεία της μακροοικονομικής πολιτικής των κρατών μελών από το Συμβούλιο θα διοργανωθεί, μεταξύ άλλων, και με στόχο να αποφευχθούν αποκλίσεις ή διακυμάνσεις αυτού του είδους.

1.3. Ο μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών θα βοηθήσει ώστε τα εκτός της ζώνης του εύρω κράτη μέλη που συμμετέχουν σε αυτόν να ακολουθήσουν πολιτική σταθερότητας και να ενισχύσουν τη σύγκλιση, βοηθούμενα έτσι στις προσπάθειές τους να υιοθετήσουν το εύρω. Ο μηχανισμός θα προσφέρει σε αυτά τα κράτη μέλη στοιχεία αναφοράς για την άσκηση ορθής οικονομικής πολιτικής, γενικότερα, και νομισματικής πολιτικής, ειδικότερα. Ταυτόχρονα, ο μηχανισμός θα συμβάλλει και στην προστασία αυτών των κρατών καθώς και των κρατών που θα υιοθετήσουν το εύρω από αδικαιολόγητες πιέσεις στις αγορές συναλλάγματος. Σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορεί να βοηθήσει τα εκτός ζώνης του εύρω συμμετέχοντα κράτη μέλη, όταν τα νομίσματά τους υφίστανται πιέσεις, να λάβουν τα κατάλληλα συνδυασμένα αντίμετρα, περιλαμβανομένων των σχετικών με τα επιτόκια, με συντονισμένη παρέμβαση.

1.4. Ο μηχανισμός θα βοηθήσει επίσης ώστε τα κράτη μέλη που επιδιώκουν να υιοθετήσουν το εύρω μετά την 1η Ιανουαρίου 1999 να τύχουν μεταχείρισης ίσης με εκείνη των κρατών που θα υιοθετήσουν το εύρω εξαρχής, όσον αφορά την επίτευξη των κριτηρίων σύγκλισης.

1.5. Ο μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών θα λειτουργεί χωρίς να θίγει τον πρωτεύοντα στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των κεντρικών εθνικών τραπεζών, δηλαδή τη σταθερότητα των τιμών. Θα πρέπει να εξασφαλισθεί ότι κάθε προσαρμογή των κεντρικών ισοτιμιών θα γίνεται εγκαίρως ώστε να αποφεύγονται οι μεγάλες αποκλίσεις.

1.6. Η συμμετοχή στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών θα είναι προαιρετική για τα εκτός ζώνης του εύρω κράτη μέλη. Ωστόσο, αναμένεται ότι τα κράτη μέλη υπέρ των οποίων ισχύει παρέκκλιση θα συμμετάσχουν στο μηχανισμό. Αν ένα κράτος μέλος δεν συμμετέχει στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών εξαρχής, θα μπορεί να συμμετάσχει αργότερα.

1.7. Ο μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών θα βασίζεται σε κεντρικές ισοτιμίες έναντι του εύρω. Το σύνηθες περιθώριο διακυμάνσεως θα είναι σχετικά ευρύ. Με την τήρηση οικονομικής και νομισματικής πολιτικής προσανατολισμένης προς τη σταθερότητα, οι κεντρικές ισοτιμίες θα παραμείνουν το κέντρο αναφοράς για τα εκτός της ζώνης του εύρω συμμετέχοντα κράτη μέλη.

1.8. Επιπλέον, θα υπάρχει αρκετό περιθώριο ελαστικότητας, ιδίως για να ληφθούν υπόψη οι διαφορές ως προς το βαθμό, τους ρυθμούς και τις στρατηγικές οικονομικής σύγκλισης των εκτός της ζώνης του εύρω κρατών μελών που εισέρχονται στο μηχανισμό. Η συνεργασία στη συναλλαγματική πολιτική θα είναι δυνατόν να ενισχυθεί περισσότερο π.χ. μέσω στενότερης σύνδεσης των ισοτιμιών εύρω και άλλων νομισμάτων εντός του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών, όταν και εφόσον ενδείκνυται για την πρόοδο προς τη σύγκλιση. Η στενότερη αυτή σύνδεση, ιδίως αν συνεπάγεται στενότερο περιθώριο διακυμάνσεων, δεν θίγει την ερμηνεία του περί ισοτιμιών κριτηρίου που προβλέπει το άρθρο 109 Ι της συνθήκης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

2. ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

2.1. Για το νόμισμα κάθε συμμετέχοντος στο μηχανισμό κράτους μέλους εκτός της ζώνης του εύρω καθορίζεται μια κεντρική ισοτιμία έναντι του εύρω. Θα υπάρχει ένα σύνηθες περιθώριο διακυμάνσεων ± 15 % της κεντρικής ισοτιμίας. Η παρέμβαση, όταν η ισοτιμία φτάσει τα όρια, θα είναι καταρχήν αυτόματη και απεριόριστη, και θα προβλεφθεί εξαιρετικά βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση. Η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των άλλων συμμετεχόντων θα μπορούν όμως να διακόψουν την παρέμβαση αν αυτή αντιστρατεύεται τον κύριο στόχο τους. Κατά τη λήψη αυτής της απόφασης θα λαμβάνουν υπόψη όλους τους σχετικούς παράγοντες και ιδιαίτερα την ανάγκη να διατηρηθεί η σταθερότητα των τιμών και η αξιόπιστη λειτουργία του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών.

2.2. Όπως προβλέπει σαφώς η συμφωνία περί της διαδικασίας λειτουργίας του μηχανισμού ισοτιμιών, η οποία αναμένεται ότι θα συναφθεί ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, η ευέλικτη χρήση των επιτοκίων θα αποτελέσει σημαντικό χαρακτηριστικό του μηχανισμού, ενώ θα υπάρχει και δυνατότητα συντονισμένης παρέμβασης εντός του περιθωρίου διακυμάνσεως.

2.3. Οι αποφάσεις για τις κεντρικές ισοτιμίες και το σύνηθες περιθώριο διακυμάνσεως θα λαμβάνονται με αμοιβαία συμφωνία των υπουργών των κρατών μελών της ζώνης του εύρω, της ΕΚΤ και των υπουργών και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών των εκτός της ζώνης του εύρω κρατών μελών που συμμετέχουν στο νέο μηχανισμό, μέσω μιας κοινής διαδικασίας στην οποία θα συμμετέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή. Οι υπουργοί και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών που δεν συμμετέχουν στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών θα συμμετέχουν στη διαδικασία χωρίς δικαίωμα ψήφου. Όλα τα συμβαλλόμενα μέρη της αμοιβαίας συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, θα έχουν το δικαίωμα να κινήσουν εμπιστευτική διαδικασία που θα αποσκοπεί σε επανεξέταση των κεντρικών ισοτιμιών.

2.4. Περιθώρια διακυμάνσεως στενότερα από τα συνήθη και υποστηριζόμενα καταρχήν από αυτόματη παρέμβαση και χρηματοδότηση είναι δυνατόν να ορισθούν, κατά περίπτωση, με επίσημη συμφωνία και κατ' αίτηση ενός κράτους μέλους εκτός της ζώνης εύρω. Μια τέτοια απόφαση για μείωση του περιθωρίου διακυμάνσεως θα δύναται να ληφθεί από τους υπουργούς των κρατών μελών της ζώνης του εύρω, την ΕΚΤ και τον υπουργό και το διοικητή της κεντρικής τράπεζας του οικείου κράτους μέλους, μέσω κοινής διαδικασίας στην οποία θα συμμετέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή. Οι υπουργοί και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών των άλλων κρατών μελών θα συμμετέχουν στη διαδικασία χωρίς δικαίωμα ψήφου.

2.5. Τόσο τα συνήθη όσο και τα στενότερα περιθώρια διακυμάνσεως τελούν υπό την επιφύλαξη της ερμηνείας του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 109 Ι της συνθήκης.

2.6. Οι λεπτομέρειες του μηχανισμού εξαιρετικά βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης θα καθορισθούν με τη συμφωνία που θα συναφθεί από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, σε γενικές γραμμές βάσει του παρόντος διακανονισμού. Το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ινστιτούτο έχει εκπονήσει μια συμφωνία περιέχουσα τις διαδικασίες λειτουργίας που απαιτεί το παρόν ψήφισμα και θα την υποβάλει στην ΕΚΤ και στις κεντρικές τράπεζες των εκτός ζώνης του εύρω κρατών μελών, όταν ιδρυθεί η ΕΚΤ.