ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ
Μετά την έκδοση του νέου κανονισμού (ΕΕ) 2018/848 για τη βιολογική παραγωγή και του τροποποιητικού κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2020/1794 της Επιτροπής όσον αφορά τη χρήση υπό μετατροπή και μη βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, είναι αναγκαίο να εισαχθούν περαιτέρω τροποποιήσεις όσον αφορά τη χρήση υπό μετατροπή και μη βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού. Αυτό ισχύει ιδίως όσον αφορά ενδεχόμενες παρεκκλίσεις από τη χρήση βιολογικών σποροφύτων, τα οποία αποτελούν συγκεκριμένο τύπο φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που προέρχεται από σπόρους και δεν καλύπτονται από τις βάσεις δεδομένων και τα συστήματα πληροφοριών σχετικά με τη διαθεσιμότητα φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που αναφέρονται στο άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848.
Λαμβανομένης υπόψη της συνήθους πρακτικής η οποία συνίσταται στη μεταφύτευση σποροφύτων κηπευτικών καλλιεργειών των οποίων ο κύκλος παραγωγής, από τη μεταφύτευση σποροφύτων έως την πρώτη συγκομιδή προϊόντων, είναι συχνά σύντομος, είναι σημαντικό να περιοριστεί στις περιπτώσεις αυτές η παρέκκλιση για τη χρήση μη βιολογικών σποροφύτων και να αποσαφηνιστούν η χρήση των υπό μετατροπή και βιολογικών σποροφύτων και οι απαιτήσεις παραγωγής τους υπό αυστηρές συνθήκες βιολογικής παραγωγής, προκειμένου να διασφαλιστεί η ακεραιότητα των βιολογικών προϊόντων.
Επιπλέον, είναι αναγκαίο να καταστεί δυνατή η ομαλή μετάβαση στην παραγωγή βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, ώστε να διασφαλιστεί η ανάπτυξη του τομέα των βιολογικών φυτωρίων, λαμβανομένων υπόψη των διαφόρων τεχνικών παραγωγής των διαφόρων τύπων φυτικού αναπαραγωγικού υλικού για διάφορα είδη. Επί του παρόντος, υπάρχουν λίγα βιολογικά φυτώρια που δουλεύουν με μητρικά φυτά ή άλλα φυτά που προορίζονται για πολλαπλασιασμό, τα οποία καλλιεργούνται σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στο παράρτημα II μέρος I σημείο 1.8.2. του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848, λόγω μακροχρόνιων κύκλων παραγωγής, μακροπρόθεσμων επενδύσεων και τεχνικών δυσκολιών για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις πιστοποίησης της ποιότητας και τις φυτοϋγειονομικές απαιτήσεις.
Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να εισαχθεί τροποποίηση με σκοπό να επιτραπεί, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η παραγωγή και η διάθεση στην αγορά για χρήση σε βιολογικές καλλιέργειες φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που προέρχεται από φυτά τα οποία δεν πληρούν τις απαιτήσεις του παραρτήματος II μέρος I σημείο 1.8.2. του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848.
Τέλος, δεδομένου ότι ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/848 θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2022, είναι αναγκαίο να εισαχθεί ρήτρα αναδρομικής ισχύος ώστε να αποφευχθεί το νομικό κενό.
2.ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
Η πράξη συζητήθηκε διεξοδικά με τα κράτη μέλη στην ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη βιολογική παραγωγή, καθώς και με τους κυριότερους οργανισμούς που εκπροσωπούν τον τομέα της βιολογικής παραγωγής και τους τομείς του φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, συγκεκριμένα την IFOAM και τις συνδεδεμένες με αυτήν ομάδες ανά τομέα, την COPA-COGECA και την ESA. Κατά την εκπόνηση των εν λόγω κανόνων, η ΓΔ AGRI συνεργάστηκε στενά με άλλες ΓΔ στο αντίστοιχο πεδίο εμπειρογνωσίας τους, και ιδίως με τη ΓΔ SANTE. Ενημερώθηκαν σχετικά οι εταίροι του ΠΟΕ και διεξήχθησαν δημόσιες διαβουλεύσεις γενικού χαρακτήρα.
Μετά τη γενική δημόσια διαβούλευση, ελήφθησαν περισσότερες από 400 απαντήσεις μέσω του μηχανισμού ανατροφοδότησης. Ανταποκρινόμενη στις ανησυχίες που εκφράστηκαν από ενδιαφερόμενα μέρη, η Επιτροπή προτείνει την επέκταση των τροποποιήσεων όσον αφορά τις παρεκκλίσεις για τα σπορόφυτα σε άλλους τύπους φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, ώστε να καταστεί δυνατή η ομαλή μετάβαση στην ανάπτυξη βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, λόγω της έλλειψης διαθεσιμότητας φυτών που καλλιεργούνται σύμφωνα με το παράρτημα II μέρος I σημείο 1.8.2. του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848 για αρκετά είδη και ποικιλίες.
3.ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ
Στην αιτιολογική σκέψη 35 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848 εξηγείται ότι, προκειμένου να διασφαλιστούν η ποιότητα, η ιχνηλασιμότητα, η συμμόρφωση και η προσαρμογή στις τεχνικές εξελίξεις, ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει ορισμένες πράξεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη χρήση υπό μετατροπή ή μη βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού.
Ο ορισμός του φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που προβλέπεται στο άρθρο 3 σημείο 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848 περιλαμβάνει όλα τα είδη υλικού: «‘φυτικό αναπαραγωγικό υλικό’: φυτά, και όλα τα μέρη των φυτών, συμπεριλαμβανομένων των σπόρων, σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης, που είναι ικανά για την παραγωγή ολόκληρων φυτών και προορίζονται για αυτόν τον σκοπό». Τα σπορόφυτα είναι είδος φυτικού αναπαραγωγικού υλικού και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρέκκλισης που προβλέπεται στο παράρτημα ΙΙ μέρος Ι σημείο 1.4 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848, η οποία προβλέπει τη δυνατότητα καλλιέργειας σποροφύτων ή αγενούς πολλαπλασιαστικού υλικού σε δοχεία για περαιτέρω μεταφύτευση. Το παράρτημα III του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2020/464 παρέχει επίσης τον ακόλουθο ορισμό: «Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου, ως ‘σπορόφυτο’ ορίζεται ένα νεαρό φυτό που προέρχεται από σπόρο και όχι από μόσχευμα.» Ο ορισμός αυτός αποκλείει τα σπορόφυτα από τις πληροφορίες σχετικά με τη διαθεσιμότητα φυτικού αναπαραγωγικού υλικού τις οποίες τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στην Επιτροπή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 26 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848.
Σύμφωνα με το σημείο 1.8.1, για την παραγωγή φυτών και φυτικών προϊόντων πλην του φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, χρησιμοποιείται μόνο βιολογικό φυτικό αναπαραγωγικό υλικό. Παρεκκλίσεις από το σημείο 1.8.1. είναι δυνατές σύμφωνα με το σημείο 1.8.5.1 λόγω έλλειψης βιολογικού ή υπό μετατροπή φυτικού αναπαραγωγικού υλικού.
Για την παραγωγή βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, το παράρτημα II μέρος I σημείο 1.8.2. του κανονισμού 2018/848 καθορίζει τις ακόλουθες προϋποθέσεις: «για τη λήψη βιολογικού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που προορίζεται για την παραγωγή προϊόντων άλλων εκτός του φυτικού αναπαραγωγικού υλικού, το μητρικό φυτό και, όπου αρμόζει, άλλα φυτά που προορίζονται για παραγωγή φυτικού αναπαραγωγικού υλικού έχουν παραχθεί σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό επί τουλάχιστον μία γενεά ή, προκειμένου για πολυετείς καλλιέργειες, επί δύο καλλιεργητικές περιόδους.» Ως εκ τούτου, το βιολογικό φυτικό αναπαραγωγικό υλικό θα πρέπει να προέρχεται από φυτά που καλλιεργούνται και προσαρμόζονται στις συνθήκες βιολογικής παραγωγής σύμφωνα με τις απαιτήσεις που ορίζονται στο σημείο 1.8.2. ανάλογα με το είδος.
Η παρούσα κατ’ εξουσιοδότηση πράξη τροποποιεί τις διατάξεις σχετικά με τη δυνατότητα παρέκκλισης για τη χρήση μη βιολογικών σποροφύτων. Ειδικότερα, η παρούσα πράξη απαγορεύει τη χορήγηση άδειας χρήσης μη βιολογικών σποροφύτων για καλλιέργειες των οποίων ο κύκλος παραγωγής, από τη μεταφύτευση του σπορόφυτου έως τη συγκομιδή του τελικού προϊόντος, ολοκληρώνεται σε μία καλλιεργητική περίοδο. Επίσης, η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη αποσαφηνίζει τις διατάξεις σχετικά με την παραγωγή σποροφύτων υπό μετατροπή σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 4 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848.
Επιπλέον, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη βιολογικών σπόρων από τους οποίους θα πρέπει να παράγονται τα σπορόφυτα, καθώς και η έλλειψη μητρικών φυτών ή, κατά περίπτωση, άλλων φυτών που προορίζονται για την παραγωγή φυτικού αναπαραγωγικού υλικού που καλλιεργείται σύμφωνα με το παράρτημα II μέρος I σημείο 1.8.2 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/848, η παρούσα κατ’ εξουσιοδότηση πράξη θεσπίζει επίσης διατάξεις που θα επιτρέπουν στις επιχειρήσεις που παράγουν φυτικό αναπαραγωγικό υλικό να παράγουν και να διαθέτουν στην αγορά, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, φυτικό αναπαραγωγικό υλικό που θα χρησιμοποιείται σε βιολογικές καλλιέργειες όταν δεν προέρχεται από μητρικά φυτά ή άλλα φυτά σύμφωνα με το σημείο 1.8.2. του παραρτήματος II.
ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) …/... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
της 17.1.2022