Απλούστευση και βελτίωση της ΚΑΠ: Προοπτικές

Στην παρούσα ανακοίνωση η Επιτροπή παρουσιάζει τις απόψεις της σχετικά με την εφαρμογή των στόχων απλούστευσης και βελτίωσης του ρυθμιστικού πλαισίου της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Εξετάζει τους λόγους ύπαρξης πολύπλοκων διατάξεων, θέτει στόχους, προτείνει εναλλακτικές λύσεις για την επίτευξη προόδου, επισημαίνει τους κινδύνους που πρέπει να αποφεύγονται και συνιστά την εκπόνηση ενός σχεδίου δράσης.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 15ης Δεκεμβρίου 2004, «Προοπτικές απλούστευσης και βελτίωσης του ρυθμιστικού περιβάλλοντος της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής » [COM(2004) 820 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Στον τομέα της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) πραγματοποιήθηκαν ήδη διαβήματα απλούστευσης του ρυθμιστικού πλαισίου (κατάργηση της παρωχημένης νομοθεσίας, δήλωση του παρωχημένου χαρακτήρα της νομοθεσίας, αναλυτική εξέταση) στη μεταρρύθμιση του 2002 και στο νέο Ευρωπαϊκό Αλιευτικό Ταμείο. Ωστόσο, η βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου υπερβαίνει τις εν λόγω προσπάθειες απλούστευσης. Για την αύξηση της αποτελεσματικότητας, η Επιτροπή προτείνει τα ακόλουθα:

• βελτίωση της σαφήνειας των υφιστάμενων κειμένων και της προσβασιμότητας σε αυτά·
• μείωση του διοικητικού φόρτου και των διοικητικών δαπανών των δημοσίων διοικήσεων, ιδίως με λιγότερο συχνές και λεπτομερείς εκθέσεις ελέγχου προς τη Γενική Διεύθυνση Αλιείας·
• ελάφρυνση του διοικητικού φόρτου για τους επαγγελματίες του κλάδου, ιδίως όσον αφορά το ημερολόγιο του σκάφους, το οποίο ενίοτε δεν έχει σχέση με ορισμένους τύπους αλιείας.

Επιπλέον, ενόψει της διαφορετικής εφαρμογής των μέτρων ελέγχου στα κράτη μέλη και της συνδυασμένης εφαρμογής, και μάλιστα ενίοτε της επικάλυψης, διαφόρων εργαλείων διαχείρισης των πόρων, είναι επιτακτική ανάγκη να καταργηθούν οι εν λόγω πηγές πολυπλοκότητας.

Πηγές πολυπλοκότητας διαρθρωτικού χαρακτήρα

Ορισμένοι παράγοντες πολυπλοκότητας είναι ωστόσο αναπόφευκτοι:

• η ευκολία ανάγνωσης των κειμένων έρχεται σε σύγκρουση με τις επιθυμίες των ειδικών·
• η ΚΑΠ καλύπτει πολλούς τύπους δραστηριοτήτων και αλιείας·
• ο κίνδυνος πλήρους εξάντλησης ορισμένων αποθεμάτων απαιτεί συμπληρωματικά μέτρα προστασίας. Επιπλέον, μια λιγότερο ρυθμιστική προσέγγιση δυσχεραίνει τη διενέργεια δίκαιων και αποτελεσματικών ελέγχων·
• η Κοινότητα δεν λαμβάνει μόνη της αποφάσεις για κείμενα που αφορούν εξωτερικούς πόρους·
• τα κείμενα πρέπει να προσαρμόζονται, δεδομένου ότι οι καταστάσεις αλλάζουν γρήγορα, ιδίως από βιολογική άποψη·
• λόγω του περιορισμένου χρόνου που επιβάλλεται από τις βιολογικές συνθήκες, η μετατροπή των επιστημονικών συμπερασμάτων σε κανόνες διαχείρισης της αλιείας καθίσταται δύσκολη.

Περιγραφή της σημερινής κατάστασης

Η σημερινή κατάσταση είναι το αποτέλεσμα των μέχρι σήμερα συγκεκριμένων εξελίξεων στον τομέα της αλιείας και της σταδιακής βελτίωσης του ρυθμιστικού πλαισίου από το 1983 έως το 2002. Στην πολυπλοκότητα των σημερινών κανόνων προστίθεται επίσης και εκείνη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων:

• οι διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο και στο Κοινοβούλιο καταλήγουν συχνά σε ένα περισσότερο πολύπλοκο από τις αρχικές προτάσεις τελικό κείμενο·
• πολλοί τομείς πολιτικής χρειάστηκε να επανεξεταστούν επανειλημμένα, δεδομένου ότι τα μέτρα ήταν ανεπαρκή·
• οι συζητήσεις σχετικά με τις διάφορες πτυχές της ΚΑΠ χρειάστηκε συχνά να διεξαχθούν χωριστά·
• μεταξύ του ετήσιου καθορισμού των συνολικών επιτρεπόμενων αλιευμάτων (TAC) και ποσοστώσεων και της εφαρμογής τους απομένει λίγος χρόνος για την διεξαγωγή διαβουλεύσεων·
• η θέσπιση διατάξεων υψηλότερου νομικού επιπέδου από το απολύτως αναγκαίο καθιστά δυσκολότερη την τροποποίηση και την απλούστευσή τους.

Προοπτικές προόδου

Ενώπιον αυτών των δυσχερειών, επαγγελματίες του κλάδου έχουν συχνά την εντύπωση ότι πολλές διατάξεις οι οποίες είναι αδικαιολόγητα πολύπλοκες πρέπει να απλουστευθούν. Προς το σκοπό αυτό υπάρχουν διάφορες δυνατότητες:

• η διεξαγωγή διαβουλεύσεων πριν από τη λήψη αποφάσεων θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ελάχιστες προδιαγραφές διαβούλευσης (επαρκής διάρκεια διαβούλευσης, υποχρέωση δημοσίευσης των αποτελεσμάτων, υποχρέωση ανάδρασης στα λαμβανόμενα σχόλια, χρήση ενιαίου σημείου πρόσβασης). Στο πλαίσιο αυτό, η σύσταση Περιφερειακών Γνωμοδοτικών Συμβουλίων (CCR (esdeenfr)) θα αποτελέσει ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
• η εφαρμογή πολυετών αντί ετήσιων σχεδίων διαχείρισης θα παρείχε περισσότερο χρόνο για την προπαρασκευή των κειμένων και θα μείωνε τις επιβαρύνσεις που συνδέονται με τη διαβούλευση των επιστημονικών κύκλων·
• τα εν λόγω σχέδια διαχείρισης θα πρέπει να ενσωματώσουν τις διάφορες πτυχές της ΚΑΠ προκειμένου να αποφευχθεί η σώρευση απλά και μόνο μέτρων·
• η αυξημένη χρήση της πληροφορικής θα διευκόλυνε τη μεταβίβαση δεδομένων από τις εθνικές διοικήσεις και τους επαγγελματίες του κλάδου. Παράλληλα, η βελτίωση της παρουσίασης της νομοθεσίας στη βάση δεδομένων EUR-Lex θα διευκόλυνε την πρόσβαση στα κείμενα.

Απαιτούνται επίσης και άλλα πιο συγκεκριμένα μέτρα:

• η διαδικασία επεξεργασίας των κειμένων πρέπει να βελτιωθεί·
• η πολύπλοκη ιεράρχηση της νομοθεσίας πρέπει να μειωθεί·
• ορισμένες διατάξεις θα μπορούσαν να θεσπίζονται σε χαμηλότερο επίπεδο·
• ο ρόλος και η συμπληρωματικότητα των αποφάσεων που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο πρέπει να διευκρινιστούν·
• στο μέτρο του δυνατού, πρέπει να υπάρχει μειωμένος αριθμός συνθετικών κειμένων προκειμένου να βελτιωθεί η συνεκτικότητα και να καταστούν τα κείμενα περισσότερο ευανάγνωστα, δεδομένου ότι συχνά είναι δύσκολο να κατανοηθεί η δομή του συνόλου των κειμένων, οι παραπομπές και η μεταξύ τους διάρθρωση.

Εκτός από τις βελτιώσεις αυτές, τα Περιφερειακά Γνωμοδοτικά Συμβούλια θα μπορούσαν να δημοσιεύουν ενημερωτικά εγχειρίδια προσαρμοσμένα σε συγκεκριμένες ομάδες-στόχους. Τα εγχειρίδια θα περιέχουν αποκλειστικά κανόνες που αφορούν ουσιαστικά τους αλιείς μιας συγκεκριμένης περιοχής, με παραπομπές σε σχετικά νομικά κείμενα.

Πρέπει να βελτιωθεί η παροχή πληροφοριών στις εθνικές διοικήσεις και στους επαγγελματίες του κλάδου, με την προώθηση, μεταξύ άλλων, της χρήσης από τους επιστήμονες των διαβιβαζόμενων δεδομένων, προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία της αίσθησης ότι τα διαβιβαζόμενα δεδομένα δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς. Η πληροφορική μπορεί να δώσει απάντηση στην αίσθηση των επαγγελματιών του κλάδου ότι οφείλουν να διαβιβάζουν με διάφορα μέσα περιττές πληροφορίες.

Η εναρμόνιση του ελέγχου από τα κράτη μέλη, που αποτελεί αίτημα των αλιέων, θα μπορούσε να επιτευχθεί με κανονιστική ρύθμιση. Είναι σκόπιμο να προσδιοριστούν οι πρακτικές και τα επίπεδα των δραστηριοτήτων αναφοράς. Η διαδικασία αυτής της συγκριτικής αξιολόγησης επιδόσεων θα διευκόλυνε εξάλλου το έργο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ελέγχου της Αλιείας.

Η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας στα μέσα που χρησιμοποιούνται μπορεί να αυξήσει τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της ΚΑΠ στον τομέα των ελέγχων.

Οι εξωτερικοί πόροι της Κοινότητας διέπονται από συγκεκριμένη προβληματική:

• μία πρόταση είναι να καθοριστεί ανά τύπο συμφωνίας (ανά περιφέρεια ή τύπο αλιείας) μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική για τη διασφάλιση της συνοχής, γνωρίζοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να μεταβάλει τις απόψεις των εταίρων που συμμετέχουν σε πολυμερείς ή διμερείς διαπραγματεύσεις·
• στο πλαίσιο των Περιφερειακών Οργανώσεων Αλιείας, η υπεράσπιση ομοιογενών αρχών θα διευκολύνει την επίτευξη των στόχων που έχουν καθοριστεί. Μια άλλη πρόταση είναι η μεταφορά του κοινοτικού κεκτημένου στην εθνική νομοθεσία με απλουστευμένες διαδικασίες·
• όσον αφορά τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης, η Επιτροπή προτείνει τη σταδιακή θέσπιση πρότυπων κανονιστικών πλαισίων και τη βελτίωση των διαδικασιών διαπραγμάτευσης.

Αναμενόμενοι κίνδυνοι και δυσκολίες

Καταρχάς υφίσταται ο κίνδυνος υπερεκτίμησης των δυνατοτήτων απλούστευσης και υποτίμησης των σχετικών αναγκαίων προσπαθειών. Λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών της ΚΑΠ απαιτείται σύνεση προκειμένου να αποφευχθεί η αποδυνάμωση της υφιστάμενης διαχείρισης αλιείας.

Τα κοινοτικά όργανα οφείλουν επίσης να μεριμνούν ώστε η απλούστευση να συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα και να κατανέμονται χρονικά οι εργασίες.

Άλλοι κίνδυνοι συνδέονται με τα εργαλεία. Η εισαγωγή της τεχνολογίας της πληροφορικής μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε εκείνους οι οποίοι δεν κατέχουν το χειρισμό εργαλείων του τύπου αυτού, και ορισμένες προσεγγίσεις θα μπορούσαν να αποδειχθούν δυσανάλογες για τα μικρά σκάφη.

Άμεσα μέτρα

Στην ανακοίνωση προτείνεται η εκπόνηση ενός σχεδίου δράσης (esdeenfr). Το εν λόγω σχέδιο δράσης πρέπει:

• να ενταχθεί στη συνολική διαδικασία απλούστευσης του κοινοτικού κεκτημένου και να στηριχθεί στην διοργανική συμφωνία του Δεκεμβρίου 2003·
• να περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις·
• να στηρίζεται σε διαβούλευση με τα συμβαλλόμενα μέρη, τους επαγγελματίες του κλάδου και τα κράτη μέλη προκειμένου να καθοριστούν οι προτεραιότητες και τα απαιτούμενα μέσα (Τα Περιφερειακά Γνωμοδοτικά Συμβούλια και η Συμβουλευτική Επιτροπή Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (esdeenfr) παίζουν σημαντικό ρόλο)·
• να παρουσιάζει ανάλυση των εμποδίων, των κινδύνων αποτυχίας καθώς και των απαιτούμενων ανθρώπινων πόρων για κάθε δράση·
• να προσδιορίζει για κάθε δράση το ρόλο κάθε παράγοντα καθώς επίσης και το σχετικό χρονοδιάγραμμα.

Πλαίσιο

Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια της δράσης-πλαισίου για την « ενημέρωση και απλούστευση του κοινοτικού κεκτημένου » του Φεβρουαρίου 2003. Εξετάζει σε ποιο βαθμό θα μπορούσαν να επιτευχθούν οι στόχοι αυτής της δράσης-πλαισίου στον τομέα της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 11ης Φεβρουαρίου 2003 - «Ενημέρωση και απλούστευση του κοινοτικού κεκτημένου» [COM(2003) 71 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 5ης Ιουνίου 2002, «Απλούστευση και βελτίωση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος» [COM(2002) 278 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 22.06.2006