Προς μια στρατηγική για την προστασία του εδάφους

1) ΣΤΟΧΟΣ

Να καταρτιστεί σχέδιο με στόχο την ανάπτυξη μιας κοινοτικής στρατηγικής για την προστασία του εδάφους.

2) ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Απριλίου 2002, προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Προς μια θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους [COM (2002) 179 τελικό - δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

3) ΣΥΝΟΨΗ

Ένας από τους στόχους του έκτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον είναι η προστασία του εδάφους από τη διάβρωση και τη ρύπανση. Για να ανταποκριθεί στον στόχο αυτόν, η Επιτροπή δημοσιεύει την παρούσα ανακοίνωση η οποία ανιχνεύει την πορεία χάραξης μιας στρατηγικής για την προστασία του εδάφους. Ως έδαφος, έτσι όπως χρησιμοποιείται ο όρος στο παρόν έγγραφο, νοείται το ανώτερο στρώμα του φλοιού της γης, που αποτελείται από ανόργανα και οργανικά συστατικά, νερό, αέρα και ζωντανούς οργανισμούς.

Στην παρούσα ανακοίνωση εξετάζεται το έδαφος ως προς τις λειτουργίες που επιτελεί:

• παράγει τρόφιμα
• αποθηκεύει, διηθεί και μετατρέπει τα ανόργανα συστατικά, το νερό, τα οργανικά συστατικά, τα αέρια, κ.λπ.
• είναι πηγή πρώτων υλών
• χρησιμεύει ως πλατφόρμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Στην ανακοίνωση επισημαίνονται επίσης οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι από τους οποίους απειλείται το έδαφος στην Ευρώπη: διάβρωση, μείωση της περιεκτικότητας σε οργανικές ύλες, μόλυνση, αδιαβροχοποίηση (εξαιτίας της κατασκευής κατοικιών, οδών και άλλων υποδομών), καθίζηση (εξαιτίας συμπίεσης από βαριά μηχανήματα, υπερβόσκησης, αθλητικών δραστηριοτήτων), μείωση της βιοποικιλότητας, αλάτωση (υπερσυσσώρευση διαλυτών αλάτων νατρίου, μαγνησίου και ασβεστίου), πλημμύρες και κατολισθήσεις. Όλα αυτά τα φαινόμενα δημιουργούνται ή επιτείνονται ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, ορισμένα μάλιστα παρουσιάζουν σοβαρή επιδείνωση τις τελευταίες δεκαετίες. Τεράστιες είναι οι οικονομικές συνέπειες και το κόστος επανόρθωσης που συνδέονται με τους κινδύνους οι οποίοι απειλούν το έδαφος.

Η ανακοίνωση εξετάζει επίσης τα μέσα που θεσπίζει η διεθνής κοινότητα για να αντιμετωπίσει την υποβάθμιση του εδάφους, καθώς και εκείνα που εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις υποψήφιες χώρες. Όσο για τη δραστηριότητα της ίδιας της Ένωσης, υπογραμμίζεται ότι δεν υπάρχει χωριστή πολιτική για το έδαφος, αλλά ότι τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο άλλων πολιτικών (περιβαλλοντικής, γεωργικής, περιφερειακής, μεταφορών, έρευνας) αφορούν και την προστασία του εδάφους.

Οι παράμετροι της θεματικής στρατηγικής

Κατόπιν των ανωτέρω, κρίνεται μάλλον απαραίτητο να υπάρξει μια θεματική κοινοτική στρατηγική· μια τέτοια στρατηγική θα παρουσιαστεί το 2004, θα συνεκτιμά τις αρχές της προφύλαξης, της πρόβλεψης και της περιβαλλοντικής ευθύνης, και θα έχει ως άξονες πρωτοβουλίες που ήδη αναλαμβάνονται στο πλαίσιο των περιβαλλοντικών πολιτικών, μια πληρέστερη ενσωμάτωση της προστασίας του εδάφους σε άλλες πολιτικές, την επιτήρηση των εδαφών και νέες δράσεις που θα βασίζονται στα αποτελέσματα της επιτήρησης.

Στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής πολιτικής, μια νέα νομοθεσία θα έλθει να προστεθεί στην εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας:

• το 2002: 4η θυγατρική οδηγία για την ποιότητα του νερού και μια οδηγία για τα απόβλητα των εξορυκτικών δραστηριοτήτων
• το 2003: αναθεώρηση της οδηγίας για την ιλύ καθαρισμού λυμάτων (es de en fr)και μια ανακοίνωση για τη χωροταξία και το περιβάλλον η οποία θα επικεντρώνεται στην αειφόρο χρησιμοποίηση του εδάφους
• προτού λήξει το 2004: οδηγία για το κοπρόχωμα και λοιπά βιολογικά απόβλητα.

Στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ), θα προωθηθούν η βιολογική γεωργία, η προστασία των αναβαθμίδων, η πιο ακίνδυνη χρησιμοποίηση των φυτοφαρμάκων, η χρησιμοποίηση πιστοποιημένου κοπροχώματος, η δασοκομία, η δάσωση και άλλα μέτρα που θα αποσκοπούν σε προστασία του εδάφους. Κατά την αναθεώρηση της ΚΓΠ, η Επιτροπή προτίθεται να αυξήσει τους πόρους που θα διατεθούν για την ανάπτυξη της υπαίθρου και για την προστασία του εδάφους.

Σε ό,τι αφορά την επιτήρηση του εδάφους, η Επιτροπή θα προτείνει μέχρι τον Ιούνιο του 2004 νομοθεσία για ένα κοινοτικό σύστημα πληροφόρησης και επιτήρησης σχετικά με τους κινδύνους που απειλούν το έδαφος. Η επιτήρηση αυτή θα αποτελέσει τη βάση μελλοντικών νομοθετικών πρωτοβουλιών για την προστασία του εδάφους και θα χρησιμεύσει ώστε να αναπροσαρμοστούν οι συναφείς πολιτικές.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 17.08.2006