EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62021CJ0653
Judgment of the Court (Eighth Chamber) of 23 March 2023.#Syndicat Uniclima v Ministre de l'Intérieur.#Request for a preliminary ruling from the Conseil d'État.#Reference for a preliminary ruling – Internal market – Harmonisation of the laws of the Member States relating to machinery, electrical equipment and pressure equipment – Directive 2006/42/EC – Directive 2014/35/EU – Directive 2014/68/EU – ‘CE marking’ – Imposition, by national regulations, of requirements additional to the essential safety requirements laid down by those directives – Conditions – National safety regulations to counter the risks of fire and panic in establishments open to the public.#Case C-653/21.
Απόφαση του Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα) της 23ης Μαρτίου 2023.
Syndicat Uniclima κατά Ministre de l'Intérieur.
Αίτηση του Conseil d'État για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως.
Προδικαστική παραπομπή – Εσωτερική αγορά – Εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών που αφορούν τα μηχανήματα, το ηλεκτρολογικό υλικό υπό τάση και τον εξοπλισμό υπό πίεση – Οδηγία 2006/42/ΕΚ – Οδηγία 2014/35/ΕΕ – Οδηγία 2014/68/ΕΕ – “Σήμανση CE” – Επιβολή, με εθνική ρύθμιση, πρόσθετων απαιτήσεων σε σχέση με τις προβλεπόμενες στις οδηγίες αυτές ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας – Προϋποθέσεις – Εθνική ρύθμιση για την ασφάλεια έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς και πανικού στους χώρους υποδοχής κοινού.
Υπόθεση C-653/21.
Απόφαση του Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα) της 23ης Μαρτίου 2023.
Syndicat Uniclima κατά Ministre de l'Intérieur.
Αίτηση του Conseil d'État για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως.
Προδικαστική παραπομπή – Εσωτερική αγορά – Εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών που αφορούν τα μηχανήματα, το ηλεκτρολογικό υλικό υπό τάση και τον εξοπλισμό υπό πίεση – Οδηγία 2006/42/ΕΚ – Οδηγία 2014/35/ΕΕ – Οδηγία 2014/68/ΕΕ – “Σήμανση CE” – Επιβολή, με εθνική ρύθμιση, πρόσθετων απαιτήσεων σε σχέση με τις προβλεπόμενες στις οδηγίες αυτές ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας – Προϋποθέσεις – Εθνική ρύθμιση για την ασφάλεια έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς και πανικού στους χώρους υποδοχής κοινού.
Υπόθεση C-653/21.
Court reports – general – 'Information on unpublished decisions' section
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2023:238
Προσωρινό κείμενο
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (όγδοο τμήμα)
της 23ης Μαρτίου 2023 (*)
«Προδικαστική παραπομπή – Εσωτερική αγορά – Εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών που αφορούν τα μηχανήματα, το ηλεκτρολογικό υλικό υπό τάση και τον εξοπλισμό υπό πίεση – Οδηγία 2006/42/ΕΚ – Οδηγία 2014/35/ΕΕ – Οδηγία 2014/68/ΕΕ – “Σήμανση CE” – Επιβολή, με εθνική ρύθμιση, πρόσθετων απαιτήσεων σε σχέση με τις προβλεπόμενες στις οδηγίες αυτές ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας – Προϋποθέσεις – Εθνική ρύθμιση για την ασφάλεια έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς και πανικού στους χώρους υποδοχής κοινού»
Στην υπόθεση C‑653/21,
με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Conseil d’État (Συμβούλιο της Επικρατείας, Γαλλία) με απόφαση της 16ης Ιουλίου 2021, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 27 Οκτωβρίου 2021, στο πλαίσιο της δίκης
Syndicat Uniclima
κατά
Ministre de l’Intérieur
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (όγδοο τμήμα),
συγκείμενο από τους M. Safjan, πρόεδρο τμήματος, N. Piçarra (εισηγητή) και N. Jääskinen, δικαστές,
γενική εισαγγελέας: J. Kokott
γραμματέας: A. Calot Escobar
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– η Syndicat Uniclima, εκπροσωπούμενη από τον A. Le Mière, avocat,
– η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις A.‑L. Desjonquères και N. Vincent,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον P. Ondrůšek, την E. Sanfrutos Cano και τον F. Thiran,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 6, παράγραφος 1, και του άρθρου 7, παράγραφος 1, της οδηγίας 2006/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2006, σχετικά με τα μηχανήματα και την τροποποίηση της οδηγίας 95/16/ΕΚ (ΕΕ 2006, L 157, σ. 24), του άρθρου 2, σημείο 14, και του άρθρου 4 της οδηγίας 2014/35/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα στην αγορά ηλεκτρολογικού υλικού που προορίζεται να χρησιμοποιηθεί εντός ορισμένων ορίων τάσης (ΕΕ 2014, L 96, σ. 357), του άρθρου 2, σημείο 31, και του άρθρου 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού υπό πίεση στην αγορά (ΕΕ 2014, L 189, σ. 164), καθώς και του κανονισμού (ΕΕ) 517/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 842/2006 (ΕΕ 2014, L 150, σ. 195).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της συνδικαλιστικής οργάνωσης Uniclima και του ministre de l’Intérieur (υπουργού Εσωτερικών, Γαλλία) σχετικά με τη νομιμότητα της υπουργικής αποφάσεως, της 10ης Μαΐου 2019, περί τροποποιήσεως της αποφάσεως της 25ης Ιουνίου 1980 για την έγκριση των γενικών διατάξεων του κανονισμού ασφαλείας έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς και πανικού στους χώρους υποδοχής κοινού (ΧΥΚ) (JORF της 17ης Μαΐου 2019, κείμενο αριθ. 20).
Το νομικό πλαίσιο
Το δίκαιο της Ένωσης
Ο κανονισμός 517/2014
3 Κατά το άρθρο 1 του κανονισμού 517/2014:
«Στόχος του παρόντος κανονισμού είναι η προστασία του περιβάλλοντος μέσω της μείωσης των εκπομπών φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου. Σε αυτό το πλαίσιο, ο παρών κανονισμός:
α) καθορίζει κανόνες για τη συγκράτηση, τη χρήση, την ανάκτηση και την καταστροφή των φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου και για συναφή συνοδευτικά μέτρα·
β) θέτει όρους για τη διάθεση στην αγορά συγκεκριμένων προϊόντων και εξοπλισμού που περιέχουν ή των οποίων η λειτουργία βασίζεται σε φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου·
γ) επιβάλλει προϋποθέσεις για συγκεκριμένες χρήσεις φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου, και
δ) καθιερώνει ποσοτικά όρια για τη διάθεση υδροφθορανθράκων στην αγορά.»
Η οδηγία 2014/68
4 Οι αιτιολογικές σκέψεις 37 και 62 της οδηγίας 2014/68 έχουν ως εξής:
«(37) Κατά γενικό κανόνα, οι εξοπλισμοί υπό πίεση και τα συγκροτήματα θα πρέπει να φέρουν τη σήμανση CE [...] που δηλώνει τη συμμόρφωση του εξοπλισμού υπό πίεση ή των συγκροτημάτων [και] είναι η ορατή συνέπεια ολόκληρης διαδικασίας η οποία συμπεριλαμβάνει την αξιολόγηση της συμμόρφωσης υπό ευρεία έννοια. [...] Οι κανόνες που διέπουν την τοποθέτηση της σήμανσης CE θα πρέπει να καθοριστούν στην παρούσα οδηγία.
[...]
(62) [...] ο στόχος της παρούσας οδηγίας [είναι] να εξασφαλιστεί ότι ο εξοπλισμός υπό πίεση ή τα συγκροτήματα που κυκλοφορούν στην αγορά πληρούν τις απαιτήσεις που εγγυώνται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και ασφάλειας των προσώπων και την προστασία των κατοικίδιων ζώων ή της περιουσίας, με ταυτόχρονη κατοχύρωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς [...]».
5 Κατά το άρθρο 1 της οδηγίας:
«1. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στον σχεδιασμό, στην κατασκευή και στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης εξοπλισμού υπό πίεση και συγκροτημάτων με μέγιστη επιτρεπόμενη πίεση PS άνω των 0,5 bar.
2. Από την παρούσα οδηγία δεν καλύπτονται:
[...]
στ) ο εξοπλισμός [...] ο οποίος εμπίπτει σε μία από τις ακόλουθες οδηγίες:
i) οδηγία 2006/42 [...]
[...]
iii) οδηγία 2014/35 [...]
[...]».
6 Το άρθρο 2 της οδηγίας προβλέπει τα ακόλουθα:
«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας ισχύουν οι εξής ορισμοί:
[...]
6) “συγκροτήματα”: τα σύνολα εξοπλισμών υπό πίεση που συναρμολογούνται από τον κατασκευαστή προκειμένου να αποτελέσουν ένα ολοκληρωμένο και λειτουργικό συγκρότημα·
[...]
15) “διάθεση στην αγορά”: κάθε προσφορά εξοπλισμού υπό πίεση ή συγκροτημάτων για διανομή, κατανάλωση ή χρήση στην ενωσιακή αγορά στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας, είτε έναντι αντιτίμου είτε δωρεάν·
[...]
17) “θέση σε λειτουργία”: η πρώτη χρήση εξοπλισμού υπό πίεση ή συγκροτήματος από τον χρήστη του·
[...]
31) “σήμανση CE”: σήμανση με την οποία ο κατασκευαστής δηλώνει ότι ο εξοπλισμός υπό πίεση ή το συγκρότημα συμμορφώνεται προς τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης που προβλέπει την τοποθέτηση της εν λόγω σήμανσης,
[...]».
7 Το άρθρο 3 της οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Διάθεση στην αγορά και θέση σε λειτουργία», ορίζει στις παραγράφους 1 και 2 τα εξής:
«1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι ο εξοπλισμός υπό πίεση και τα συγκροτήματα διατίθενται στην αγορά και τίθενται σε λειτουργία μόνο όταν πληρούν τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας, εφόσον εγκαθίστανται και συντηρούνται σωστά και χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς για τους οποίους προορίζονται.
2. Η παρούσα οδηγία δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να καθορίζουν τις απαιτήσεις που θεωρούν απαραίτητες για την προστασία των προσώπων και, ιδιαιτέρως, των εργαζομένων που χειρίζονται τους εξοπλισμούς υπό πίεση ή το συγκρότημα, εφόσον τούτο δεν συνεπάγεται τροποποιήσεις αυτού του εξοπλισμού ή του συγκροτήματος κατά τρόπο μη οριζόμενο στην παρούσα οδηγία.»
8 Το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2014/68 έχει ως εξής:
«Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαγορεύσουν, να περιορίσουν ή να εμποδίσουν, λόγω κινδύνων σχετικών με την πίεση, τη διάθεση στην αγορά ή τη θέση σε λειτουργία, υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζει ο κατασκευαστής εξοπλισμού υπό πίεση ή συγκροτημάτων που συμμορφώνονται με την παρούσα οδηγία.»
9 Το άρθρο 40 της οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Διαδικασία εφαρμογής εξοπλισμών υπό πίεση ή συγκροτημάτων κινδύνου σε εθνικό επίπεδο», προβλέπει τα ακόλουθα:
«1. Εάν οι αρχές εποπτείας της αγοράς ενός κράτους μέλους έχουν επαρκείς λόγους να πιστεύουν ότι εξοπλισμός υπό πίεση ή συγκροτήματα που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία παρουσιάζουν κίνδυνο για την υγεία ή την ασφάλεια των προσώπων ή των κατοικίδιων ζώων ή για την ιδιοκτησία, διενεργούν αξιολόγηση για τον εξοπλισμό υπό πίεση ή το συγκρότημα, η οποία καλύπτει όλες τις σχετικές απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. [...]
Αν, κατά την αξιολόγηση που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο, οι αρχές εποπτείας της αγοράς διαπιστώσουν ότι ο εξοπλισμός ή το συγκρότημα δεν συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας, ζητούν αμελλητί από τον σχετικό οικονομικό φορέα να προβεί σε όλες τις διορθωτικές ενέργειες που απαιτούνται για να επιτύχει τη συμμόρφωση του εξοπλισμού υπό πίεση ή του συγκροτήματος προς τις απαιτήσεις, να τα αποσύρει από την αγορά ή να τα ανακαλέσει εντός εύλογης χρονικής περιόδου, ανάλογα προς τη φύση του κινδύνου, όπως αυτές ορίζουν.
[...]
4. Εάν ο οικείος οικονομικός φορέας δεν λάβει, μέσα στο χρονικό διάστημα στο οποίο αναφέρεται το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1, τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα, οι αρχές εποπτείας της αγοράς λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα προσωρινά μέτρα για να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν τη διάθεση του εξοπλισμού υπό πίεση ή του συγκροτήματος στην εθνική αγορά ή να αποσύρουν τον εξοπλισμό ή το συγκρότημα από την αγορά ή να τα ανακαλέσουν.
Οι αρχές εποπτείας της αγοράς ενημερώνουν αμέσως την [Ευρωπαϊκή] Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη για τα μέτρα αυτά.
[...]»
10 Το άρθρο 41 της οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Ενωσιακή διαδικασία διασφάλισης», ορίζει στην παράγραφο 2 τα εξής:
«Εάν το εθνικό μέτρο θεωρηθεί δικαιολογημένο, όλα τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι ο μη συμμορφούμενος εξοπλισμός ή το μη συμμορφούμενο συγκρότημα αποσύρονται από την εθνική τους αγορά και ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά. Αν το εθνικό μέτρο δεν θεωρηθεί δικαιολογημένο, το οικείο κράτος μέλος ανακαλεί το συγκεκριμένο μέτρο.»
Το εθνικό δίκαιο
11 Το άρθρο CH 35, σχετικό με τον εξοπλισμό και τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ψυκτικά μέσα, της υπουργικής αποφάσεως της 25ης Ιουνίου 1980, για την έγκριση των γενικών διατάξεων του κανονισμού ασφαλείας έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς και πανικού στους χώρους υποδοχής κοινού (ΧΥΚ) (JORF της 14ης Αυγούστου 1980), όπως ίσχυε κατόπιν της εκδόσεως της υπουργικής αποφάσεως της 10ης Μαΐου 2019 (στο εξής: υπουργική απόφαση της 25ης Ιουνίου 1980), ορίζει στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3, η οποία φέρει τον τίτλο «Εφαρμοστέες διατάξεις στις περιπτώσεις χρησιμοποίησης εύφλεκτων ψυκτικών μέσων», ότι οι διατάξεις των λοιπών εδαφίων της συγκεκριμένης παραγράφου «δεν εφαρμόζονται σε ερμητικά σφραγισμένο εξοπλισμό που φέρει τη σήμανση CE».
12 Μεταξύ των διατάξεων αυτών περιλαμβάνονται οι διατάξεις που απαγορεύουν την εγκατάσταση αποσυναρμολογούμενων συνδέσμων στις σωληνώσεις κυκλοφορίας εύφλεκτων ψυκτικών μέσων πλην των χρησιμοποιούμενων για τη σύνδεση των μονάδων, οι διατάξεις που επιβάλλουν την προστασία των σωληνώσεων αυτών έναντι κάθε κινδύνου θραύσης και την εγκατάστασή τους σε ελάχιστο ύψος σε σχέση με το έδαφος, οι διατάξεις που περιορίζουν την εσωτερική διάμετρο των σωληνώσεων κυκλοφορίας των εν λόγω μέσων υπό την υγροποιημένη τους μορφή, οι διατάξεις που επιτάσσουν τη θερμομόνωση των μονάδων που τα περιέχουν με τη χρήση υλικών ορισμένων κλάσεων και οι διατάξεις που καθορίζουν την ποσότητα εύφλεκτου μέσου που μπορεί να κυκλοφορήσει εντός του ψυκτικού κυκλώματος του εξοπλισμού.
Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα
13 Η Syndicat Uniclima ζητεί, μεταξύ άλλων, από το αιτούν δικαστήριο να ακυρώσει το άρθρο CH 35, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της υπουργικής αποφάσεως της 25ης Ιουνίου 1980, υποστηρίζοντας ότι η προϋπόθεση την οποία καθιερώνει η συγκεκριμένη διάταξη, η οποία επιβάλλει το ερμητικό σφράγισμα των μηχανημάτων, των ηλεκτρικών εξοπλισμών ή του εξοπλισμού υπό πίεση, συνιστά πρόσθετη απαίτηση σε σχέση με τις προβλεπόμενες από την οδηγία 2006/42, την οδηγία 2014/35 και την οδηγία 2014/68, τούτο δε μολονότι ο οικείος εξοπλισμός διαθέτει τη σήμανση CE και είναι, ως εκ τούτου, σύμφωνος προς τις απαιτήσεις των οδηγιών αυτών. Κατά συνέπεια, μια τέτοια προϋπόθεση, πέραν του ότι αντιβαίνει στις εν λόγω οδηγίες, είναι επίσης αντίθετη προς τα άρθρα 34 έως 36 ΣΛΕΕ.
14 Κατά το αιτούν δικαστήριο, από το άρθρο 2, σημείο 31, και το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68 προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι, όταν ένας εξοπλισμός που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της συγκεκριμένης οδηγίας πληροί τις προβλεπόμενες σε αυτήν ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας, όπερ πιστοποιεί η επίθεση της σήμανσης CE, ο εξοπλισμός μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα στην αγορά της Ένωσης.
15 Το εν λόγω δικαστήριο επισημαίνει επίσης ότι, βάσει του άρθρου CH 35, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της αποφάσεως της 25ης Ιουνίου 1980, οι απαιτήσεις ασφάλειας από τις οποίες η συγκεκριμένη διάταξη εξαρτά τη χρήση εύφλεκτων ψυκτικών μέσων εντός εξοπλισμού εγκατεστημένου στους χώρους υποδοχής κοινού δεν ισχύουν για τον εξοπλισμό που φέρει τη σήμανση CE, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι ο εξοπλισμός αυτός είναι «ερμητικά σφραγισμένο».
16 Υπό τις συνθήκες αυτές, το Conseil d’État (Συμβούλιο της Επικρατείας, Γαλλία) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:
«1) Έχει η εναρμόνιση που επιβάλλεται με τις οδηγίες [2006/42], [2014/35] και [2014/68] την έννοια ότι επιτρέπει στα κράτη μέλη να ορίζουν απαιτήσεις ασφαλείας –και, εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση, υπό ποιες προϋποθέσεις και εντός ποιων ορίων– εφαρμοστέες επί εξοπλισμού που διέπεται από τις εν λόγω οδηγίες, αφ’ ης στιγμής οι απαιτήσεις αυτές δεν συνεπάγονται τροποποίηση του εξοπλισμού ο οποίος, όπως βεβαιώνεται με την τοποθέτηση της “σήμανσης CE”, είναι σύμφωνος προς τις απαιτήσεις των προαναφερθεισών οδηγιών;
2) Έχει η εναρμόνιση που επιβάλλεται με τις ως άνω οδηγίες την έννοια ότι επιτρέπει στα κράτη μέλη να ορίζουν, μόνο για τη χρήση του εξοπλισμού αυτού σε χώρους ανοιχτούς στο κοινό και σε σχέση με τους ιδιαίτερους κινδύνους της πυρασφάλειας, απαιτήσεις ασφαλείας που είναι δυνατόν να συνεπάγονται τροποποίηση του εξοπλισμού ο οποίος, εντούτοις, όπως βεβαιώνεται με την τοποθέτηση της “σήμανσης CE”, είναι σύμφωνος προς τις απαιτήσεις των οδηγιών αυτών;
3) Σε περίπτωση αρνητικής απαντήσεως στο προηγούμενο ερώτημα, μπορεί να δοθεί καταφατική απάντηση στην περίπτωση που οι εν λόγω απαιτήσεις ασφαλείας, αφενός, επιβάλλονται μόνον ως αντιστάθμισμα για τη χρήση, από τον εξοπλισμό αυτόν, εύφλεκτων ψυκτικών μέσων ως υποκατάστατο των φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τους σκοπούς που επιδιώκει ο κανονισμός [517/2014], και, αφετέρου, αφορούν μόνον εκείνον τον εξοπλισμό ο οποίος, μολονότι είναι σύμφωνος προς τις απαιτήσεις των οδηγιών, δεν παρέχει, εντούτοις, όσον αφορά τον κίνδυνο πυρκαγιάς σε περίπτωση χρήσης εύφλεκτων ψυκτικών μέσων, την ασφάλεια της ερμητικής σφράγισης;»
Επί των προδικαστικών ερωτημάτων
17 Τα προδικαστικά ερωτήματα που υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο αφορούν την ερμηνεία των οδηγιών 2006/42, 2014/35 και 2014/68, οι οποίες εκδόθηκαν στο σύνολό τους επί τη βάσει του άρθρου 114 ΣΛΕΕ και περιέχουν παρεμφερείς διατάξεις με σκοπό την εναρμόνιση των προϋποθέσεων υπό τις οποίες διατίθεται στην αγορά και τίθεται σε λειτουργία εξοπλισμός που φέρει τη σήμανση CE, ώστε να διασφαλίζεται όχι μόνον η ελεύθερη κυκλοφορία του εξοπλισμού αυτού εντός της Ένωσης αλλά και υψηλό επίπεδο προστασίας, μεταξύ άλλων, της υγείας και της ασφάλειας των προσώπων.
18 Επιπλέον, από το άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο στʹ, σημεία i και iii, της οδηγίας 2014/68 προκύπτει ότι οι ως άνω τρεις οδηγίες δεν εφαρμόζονται σωρευτικώς. Συνεπώς, όταν ένας εξοπλισμός καλύπτεται από οδηγία που τον αφορά ειδικά, οι λοιπές οδηγίες δεν έχουν εφαρμογή.
19 Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, τα προδικαστικά ερωτήματα πρέπει να εξεταστούν υπό το πρίσμα της οδηγίας 2014/68, διευκρινιζομένου ότι η ερμηνεία των διατάξεων της τελευταίας αυτής οδηγίας ισχύει, mutatis mutandis, και ως προς τις αντίστοιχες διατάξεις των οδηγιών 2006/42 και 2014/35.
20 Με τα προδικαστικά ερωτήματα, τα οποία πρέπει να συνεξεταστούν, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68, σε συνδυασμό με το άρθρο 2, σημείο 31, καθώς και με το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας αυτής, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία, για λόγους προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των προσώπων έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς σε χώρους ανοικτούς στο κοινό, επιβάλλει απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν ο εξοπλισμός υπό πίεση και τα συγκροτήματα που χρησιμοποιούν εύφλεκτα ψυκτικά μέσα και οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας που προβλέπει η συγκεκριμένη οδηγία προς τον σκοπό της διάθεσης στην αγορά ή της θέσης σε λειτουργία του οικείου εξοπλισμού, μολονότι ο εξοπλισμός αυτός φέρει τη σήμανση CE.
21 Κατά το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/68, η οδηγία αυτή εφαρμόζεται στον σχεδιασμό, την κατασκευή και την αξιολόγηση της συμμόρφωσης εξοπλισμών υπό πίεση και συγκροτημάτων με μέγιστη επιτρεπόμενη πίεση PS άνω των 0,5 bar. Το άρθρο 3, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας προβλέπει, κατ’ ουσίαν, ότι τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι ο οικείος εξοπλισμός και τα οικεία συγκροτήματα διατίθενται στην αγορά και τίθενται σε λειτουργία, κατά την έννοια του άρθρου 2, σημεία 15 και 17, της ίδιας οδηγίας, μόνον εφόσον πληρούν τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης οδηγίας. Το δε παράρτημα I της οδηγίας καθορίζει τις «ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας» που πρέπει να τηρούνται.
22 Το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2014/68 διευκρινίζει ότι τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαγορεύουν, να περιορίζουν ή να εμποδίζουν, λόγω κινδύνων σχετικών με την πίεση, τη διάθεση στην αγορά ή τη θέση σε λειτουργία, υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζει ο κατασκευαστής, εξοπλισμού υπό πίεση και συγκροτημάτων που πληρούν τις διατάξεις της οδηγίας αυτής και φέρουν τη σήμανση CE, προκειμένου να μη διακυβεύεται ο επιδιωκόμενος από την οδηγία σκοπός εναρμόνισης των εθνικών διατάξεων, όπως αυτός εκτίθεται στην αιτιολογική της σκέψη 62 [βλ., όσον αφορά την οδηγία 97/23/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Μαΐου 1997, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τον εξοπλισμό υπό πίεση (ΕΕ 1997, L 181, σ. 1), η οποία καταργήθηκε με την οδηγία 2014/68, απόφαση της 10ης Φεβρουαρίου 2022, DIMCO Δημοβασίλη M.I.K.E., C‑499/20, EU:C:2022:93, σκέψεις 22 και 25].
23 Κατά το άρθρο 2, σημείο 31, της οδηγίας 2014/68, σε συνδυασμό με την αιτιολογική της σκέψη 37, η «σήμανση CE» παρέχει στον κατασκευαστή τη δυνατότητα να δηλώσει ότι ο εξοπλισμός υπό πίεση ή το συγκρότημα που φέρει την εν λόγω σήμανση είναι σύμφωνο προς τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης η οποία προβλέπει την τοποθέτηση της συγκεκριμένης σήμανσης. Συνεπώς, η σήμανση CE πιστοποιεί τη συμμόρφωση του οικείου εξοπλισμού και των οικείων συγκροτημάτων προς τις ως άνω απαιτήσεις και αποτελεί την ορατή συνέπεια μιας συνολικής διαδικασίας η οποία περιλαμβάνει την αξιολόγηση της συμμόρφωσης υπό ευρεία έννοια.
24 Επομένως, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να υπαγάγουν εξοπλισμό και συγκροτήματα που φέρουν τη σήμανση CE σε πρόσθετες απαιτήσεις, πέραν των ουσιωδών απαιτήσεων ασφάλειας του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2014/68, προς τον σκοπό της διάθεσής τους στην αγορά και της θέσεώς τους σε λειτουργία.
25 Ωστόσο, το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68 αναγνωρίζει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να καθορίζουν τις απαιτήσεις που θεωρούν απαραίτητες για την προστασία των προσώπων και, ιδιαιτέρως, των εργαζομένων που χειρίζονται τον εξοπλισμό υπό πίεση ή το συγκρότημα, εφόσον τούτο δεν συνεπάγεται τροποποιήσεις του εξοπλισμού ή του συγκροτήματος κατά τρόπο μη οριζόμενο στην οδηγία. Η εν λόγω διάταξη έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία επιβάλλει, κατά την εγκατάσταση ή τη χρήση εξοπλισμού υπό πίεση ή συγκροτημάτων, περιλαμβανομένων εκείνων που φέρουν τη σήμανση CE, ορισμένες απαιτήσεις που αποσκοπούν στη διαφύλαξη της ασφάλειας των προσώπων, εφόσον η ρύθμιση αυτή δεν συνεπάγεται καμία μεταβολή του εν λόγω εξοπλισμού ή των εν λόγω συγκροτημάτων και δεν συνιστά εμπόδιο απαγορευόμενο από τα άρθρα 34 και 36 ΣΛΕΕ (πρβλ. απόφαση της 10ης Φεβρουαρίου 2022, DIMCO Δημοβασίλη M.I.K.E., C‑499/20, EU:C:2022:93, σκέψεις 26 έως 28).
26 Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Δικαστήριο προκύπτει ότι η υπουργική απόφαση της 25ης Ιουνίου 1980 εξαρτά τη χρήση, στους χώρους υποδοχής κοινού, εξοπλισμού ο οποίος χρησιμοποιεί εύφλεκτα ψυκτικά μέσα από την τήρηση ορισμένων επιταγών που υπομνήσθηκαν στη σκέψη 12 της παρούσας αποφάσεως. Εντούτοις, το άρθρο CH 35, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της υπουργικής αποφάσεως της 25ης Ιουνίου 1980 εξαρτά τη μη εφαρμογή των επιταγών αυτών, όσον αφορά εξοπλισμό που χρησιμοποιεί εύφλεκτα ψυκτικά μέσα και φέρει τη σήμανση CE, από την προϋπόθεση να είναι αυτός ερμητικά σφραγισμένος.
27 Ωστόσο, μια τέτοια προϋπόθεση δεν περιλαμβάνεται στις ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας τις οποίες προβλέπει η οδηγία 2014/68, μεταξύ άλλων δε το παράρτημα Ι αυτής. Πλην όμως, όπως διαπιστώθηκε στις σκέψεις 24 και 25 της παρούσας αποφάσεως, το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68 δεν καλύπτει πρόσθετες απαιτήσεις θεσπιζόμενες προς τον σκοπό της διάθεσης στην αγορά και της θέσης σε λειτουργία εξοπλισμού και συγκροτημάτων που φέρουν τη σήμανση CE. Επομένως, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επιβάλλουν τέτοιες πρόσθετες απαιτήσεις, είτε αυτές επιφέρουν τροποποιήσεις στον εξοπλισμό ή στα συγκροτήματα είτε όχι.
28 Υπό τις συνθήκες αυτές, αντιθέτως προς ό,τι υποστηρίζει η Γαλλική Κυβέρνηση, τα κράτη μέλη δεν μπορούν, ακόμη και «μόνο για τη χρήση του εξοπλισμού αυτού σε χώρους ανοιχτούς στο κοινό και σε σχέση με τους ιδιαίτερους κινδύνους της πυρασφάλειας» να επιβάλει, προς τον σκοπό της διάθεσης στην αγορά και της θέσης σε λειτουργία του εν λόγω εξοπλισμού, πρόσθετες απαιτήσεις, πέραν εκείνων που προβλέπονται στην οδηγία 2014/68. Ειδικότερα, τέτοιες απαιτήσεις θεσπιζόμενες από κράτος μέλος θα στερούσαν από τα μέτρα εναρμονίσεως που προβλέπει η συγκεκριμένη οδηγία την πρακτική αποτελεσματικότητά τους.
29 Επιπλέον, η διαδικασία διασφάλισης, η οποία προβλέπεται, ιδίως, στα άρθρα 40 και 41 της οδηγίας και την οποία επικαλείται, στο πλαίσιο αυτό, η Γαλλική Κυβέρνηση, επιτρέπει βεβαίως στα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα σχετικά με τον εξοπλισμό και τα συγκροτήματα που φέρουν τη σήμανση CE, στις περιπτώσεις που εντοπίζουν εξοπλισμό ή συγκροτήματα που δεν είναι σύμφωνα προς τις εφαρμοστέες διατάξεις του δικαίου της Ένωσης ή στις περιπτώσεις που διαπιστώνουν ελλείψεις στις διατάξεις αυτές οι οποίες ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των προσώπων, και τους επιβάλλει να ενημερώσουν ταχέως την Επιτροπή προκειμένου το εν λόγω θεσμικό όργανο να κρίνει αν τα οικεία μέτρα είναι δικαιολογημένα. Εντούτοις, η εν λόγω διαδικασία διεξάγεται, εξ ορισμού, σε στάδιο μεταγενέστερο της διάθεσης στην αγορά και της θέσης σε λειτουργία του εκάστοτε εξοπλισμού και, επομένως, δεν είναι δυνατόν να καλύπτει διάταξη όπως το άρθρο CH 35, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της υπουργικής αποφάσεως της 25ης Ιουνίου 1980.
30 Τέλος, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το γεγονός ότι η υπουργική αυτή απόφαση τροποποιεί την υφιστάμενη εθνική ρύθμιση προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι επιταγές του κανονισμού 517/2014, οι οποίες προβλέπουν τη μείωση της ποσότητας των υδροφθορανθράκων τους οποίους χρησιμοποιούν, μεταξύ άλλων, οι ψυκτικοί εξοπλισμοί, οι εξοπλισμοί κλιματισμού και οι αντλίες θερμότητας, προς τον σκοπό της μείωσης των εκπομπών φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου, δεν μπορεί να κλονίσει την ερμηνεία του άρθρου 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68, όπως αυτή προκύπτει από τη σκέψη 27 της παρούσας αποφάσεως. Ειδικότερα, μολονότι ο εν λόγω κανονισμός, δυνάμει του άρθρου του 1, στοιχείο βʹ, θέτει προϋποθέσεις για τη διάθεση στην αγορά συγκεκριμένων προϊόντων και εξοπλισμού που περιέχουν ή των οποίων η λειτουργία βασίζεται σε φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου, δεν ρυθμίζει, εντούτοις, τον σχεδιασμό, την κατασκευή και την αξιολόγηση της συμμόρφωσης του εξοπλισμού υπό πίεση και των συγκροτημάτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2014/68.
31 Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, στα υποβληθέντα προδικαστικά ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/68, σε συνδυασμό με το άρθρο 2, σημείο 31, καθώς και με το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας αυτής, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία, για λόγους προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των προσώπων έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς σε χώρους ανοικτούς στο κοινό, επιβάλλει απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν ο εξοπλισμός υπό πίεση και τα συγκροτήματα που χρησιμοποιούν εύφλεκτα ψυκτικά μέσα και οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας που προβλέπει η συγκεκριμένη οδηγία προς τον σκοπό της διάθεσης στην αγορά ή της θέσης σε λειτουργία του οικείου εξοπλισμού, μολονότι ο εξοπλισμός αυτός φέρει τη σήμανση CE.
Επί των δικαστικών εξόδων
32 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (όγδοο τμήμα) αποφαίνεται:
Το άρθρο 3, παράγραφος 2, σε συνδυασμό με το άρθρο 2, σημείο 31, καθώς και με το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2014/68/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού υπό πίεση στην αγορά,
έχει την έννοια ότι:
αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία, για λόγους προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των προσώπων έναντι των κινδύνων πυρκαγιάς σε χώρους ανοικτούς στο κοινό, επιβάλλει απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν ο εξοπλισμός υπό πίεση και τα συγκροτήματα που χρησιμοποιούν εύφλεκτα ψυκτικά μέσα και οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας που προβλέπει η συγκεκριμένη οδηγία προς τον σκοπό της διάθεσης στην αγορά ή της θέσης σε λειτουργία του οικείου εξοπλισμού, μολονότι ο εξοπλισμός αυτός φέρει τη σήμανση CE.
(υπογραφές)
* Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική.