–

η Regione Puglia, εκπροσωπούμενη από τους F. Amato και A. Bucci, avvocati,

–

η Global Petroleum Ltd, εκπροσωπούμενη από τον E. Turco, avvocato,

–

η Ιταλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την G. Palmieri, επικουρούμενη από τον G. Aiello, avvocato dello Stato,

–

η Κυπριακή Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις Δ. Καλλή και N. Ιωάννου,

–

η Πολωνική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον B. Majczyna,

–

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους G. Gattinara, M. Noll-Ehlers και B. De Meester,

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία της οδηγίας 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 1994, για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων (ΕΕ 1994, L 164, σ. 3).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ, αφενός, της Regione Puglia (Περιφέρεια της Απουλίας, Ιταλία) και, αφετέρου, του ministero dell’Ambiente e della Tutela del Territorio e del Mare (Υπουργείου Περιβάλλοντος και Προστασίας Εδάφους και Θάλασσας, Ιταλία) (στο εξής: Υπουργείο Περιβάλλοντος), του ministero dei Beni e delle Attività culturali e del Turismo (Υπουργείου Πολιτιστικών Αγαθών και Δραστηριοτήτων και Τουρισμού, Ιταλία), του ministero dello Sviluppo economico (Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης, Ιταλία), της Presidenza del Consiglio dei Ministri (Προεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου, Ιταλία), καθώς και της Commissione tecnica di verifica dell’impatto ambientale (Τεχνικής Επιτροπής για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, Ιταλία), σχετικά με αιτήσεις της Global Petroleum Ltd για χορήγηση αδειών εξερεύνησης σε γειτονικές περιοχές στα ανοικτά των ακτών της Απουλίας.

3

Η τέταρτη, η έκτη, η έβδομη και η ένατη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 94/22 έχουν ως ακολούθως:

«[Εκτιμώντας] ότι τα κράτη μέλη ασκούν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα επί των πηγών υδρογονανθράκων στην επικράτειά τους·

[…]

[Εκτιμώντας] ότι είναι σκόπιμο να εξασφαλιστεί η άνευ διακρίσεων πρόσβαση στις δραστηριότητες αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων καθώς και την άσκησή τους, υπό όρους που ευνοούν την αύξηση της ανταγωνιστικότητας στον τομέα αυτόν, και ως εκ τούτου να προαχθεί η καλύτερη αναζήτηση, εξερεύνηση και παραγωγή των πόρων των κρατών μελών και να ενισχυθεί η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενεργείας,

[Εκτιμώντας] ότι προς τον σκοπό αυτό πρέπει να θεσπιστούν κοινοί κανόνες που να εξασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες χορήγησης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων είναι ανοικτές για όλους τους φορείς που διαθέτουν τις αναγκαίες δυνατότητες· ότι η χορήγηση των αδειών αυτών πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά και δημοσιευμένα κριτήρια και ότι οι όροι υπό τους οποίους χορηγούνται πρέπει να είναι γνωστοί εκ των προτέρων σε όλους τους φορείς που συμμετέχουν στη διαδικασία·

[…]

[Εκτιμώντας] ότι η έκταση των περιοχών που καλύπτει μια άδεια και η διάρκειά της πρέπει να περιορίζεται κατά τρόπο ώστε να μην παραχωρείται σε ένα μόνον φορέα αποκλειστικό δικαίωμα επί περιοχών όπου η αναζήτηση, εξερεύνηση και η αξιοποίηση μπορεί να εξασφαλιστεί αποτελεσματικότερα από περισσότερους φορείς».

4

Το άρθρο 1 της οδηγίας 94/22 ορίζει τα εξής:

«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, νοούνται ως:

[…]

[…]».

5

Το άρθρο 2 της οδηγίας ορίζει τα ακόλουθα:

«1.   Τα κράτη μέλη διατηρούν το δικαίωμα να ορίζουν, εντός των ορίων του εδάφους τους, τις περιοχές που διατίθενται για άσκηση δραστηριοτήτων αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων.

2.   Εφόσον μια περιοχή διατίθεται για την άσκηση των δραστηριοτήτων που προβλέπονται στην παράγραφο 1, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν χωρίς διακρίσεις την πρόσβαση των φορέων και την άσκηση των δραστηριοτήτων αυτών.

[…]»

6

Το άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας προβλέπει τα εξής:

«1.   Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε οι άδειες να χορηγούνται σύμφωνα με διαδικασία κατά την οποία όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να υποβάλουν αίτηση σύμφωνα με τις παραγράφους 2 ή 3.

2.   Η διαδικασία αυτή κινείται:

Η προκήρυξη καθορίζει τον τύπο αδείας και όλες τις γεωγραφικές περιοχές που αποτελούν ή που δύνανται να αποτελέσουν εν όλω ή εν μέρει το αντικείμενο της αίτησης, καθώς και την προβλεπόμενη ημερομηνία ή προθεσμία χορηγήσεως της αδείας.

[…]

4.   Τα κράτη μέλη δύνανται να αποφασίζουν ότι δεν εφαρμόζουν τις διατάξεις της παραγράφου 1 εάν και εφόσον κριτήρια γεωλογικού ή παραγωγικού χαρακτήρα δικαιολογούν τη χορήγηση αδείας για μια περιοχή σε κάτοχο αδείας για γειτονική περιοχή. Στην περίπτωση αυτή, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι κάτοχοι αδείας για άλλες γειτονικές περιοχές είναι σε θέση να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις και έχουν τον απαραίτητο χρόνο για να το πραγματοποιήσουν.

[…]»

7

Το άρθρο 4 της ίδιας οδηγίας έχει ως εξής:

«Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε:

8

Το άρθρο 4 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (ΕΕ 2012, L 26, σ. 1, στο εξής: οδηγία ΕΠΕ), ορίζει τα εξής:

«1.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 2 παράγραφος 4, τα έργα που απαριθμούνται στο παράρτημα I υποβάλλονται σε εκτίμηση σύμφωνα με τα άρθρα 5 έως 10.

2.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 2 παράγραφος 4, για τα έργα που απαριθμούνται στο παράρτημα II, τα κράτη μέλη αποφασίζουν κατά πόσο το έργο θα υποβληθεί σε εκτίμηση σύμφωνα με τα άρθρα 5 έως 10. Τα κράτη μέλη αποφασίζουν βάσει:

[…]

3.   Όταν διεξάγεται κατά περίπτωση εξέταση ή όταν έχουν τεθεί κατώτατα όρια ή κριτήρια για τους σκοπούς της παραγράφου 2, λαμβάνονται υπόψη τα σχετικά κριτήρια επιλογής που ορίζονται στο παράρτημα III.

[…]»

9

Το άρθρο 6 του legge n. 9, Norme per l’attuazione del nuovo Piano energetico nazionale: aspetti istituzionali, centrali idroelettriche ed elettrodotti, idrocarburi e geotermia, autoproduzione e disposizioni fiscali (νόμου 9 περί θεσπίσεως διατάξεων για την ενημέρωση του νέου εθνικού ενεργειακού σχεδίου: πτυχές θεσμικού χαρακτήρα, υδροηλεκτρικά εργοστάσια και άλλα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογονάνθρακες και γεωθερμία, παραγωγή ενέργειας προς ίδια χρήση και φορολογικές διατάξεις), της 9ης Ιανουαρίου 1991, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης (τακτικό συμπλήρωμα στην GURI 13, της 16ης Ιανουαρίου 1991, σ. 3, στο εξής: νόμος 9/1991), προβλέπει τα εξής:

«1.   Η άδεια εξερεύνησης χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Βιομηχανίας, Εμπορίου και Βιοτεχνίας, κατόπιν διαβούλευσης με την τεχνική επιτροπή υδρογονανθράκων και γεωθερμίας, […], από κοινού, για τις αντίστοιχες αρμοδιότητες, με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας όσον αφορά τις απαιτήσεις σχετικά με τη δραστηριότητα που πρόκειται να ασκηθεί στον θαλάσσιο χώρο, στα χωρικά ύδατα και στην υφαλοκρηπίδα.

2.   Η περιοχή της άδειας εξερεύνησης πρέπει να είναι τέτοια ώστε να καθιστά εφικτή την ορθολογική ανάπτυξη του προγράμματος εξερεύνησης και δεν είναι δυνατόν να εκτείνεται, εν πάση περιπτώσει, πέραν των 750 τετραγωνικών χιλιομέτρων· στην περιοχή της άδειας μπορούν να περιλαμβάνονται όμορες ζώνες ξηράς και θάλασσας.

3.   Σε περίπτωση που ο Υπουργός Βιομηχανίας, Εμπορίου και Βιοτεχνίας κρίνει ότι η περιοχή την οποία αφορά η αίτηση δεν έχει επαρκείς διαστάσεις και ορθολογική διαμόρφωση σε σχέση με τους βέλτιστους σκοπούς της εξερεύνησης, έχει τη δυνατότητα να μη χορηγήσει την άδεια εξερεύνησης μέχρις ότου καταστεί εφικτή η ενοποίηση της περιοχής αυτής με γειτονικές περιοχές.

4.   Η άδεια χορηγείται για διάστημα έξι ετών.

5.   Ο δικαιούχος της άδειας δύναται να λάβει δύο διαδοχικές παρατάσεις, διάρκειας τριών ετών εκάστη, υπό την προϋπόθεση ότι έχει εκπληρώσει τις απορρέουσες από την άδεια υποχρεώσεις του.

6.   Στον δικαιούχο της άδειας μπορεί να χορηγηθεί περαιτέρω παράταση εάν, κατά την οριστική λήξη της άδειας, βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη εργασίες διάτρησης ή δοκιμές παραγωγής για λόγους που δεν μπορούν να καταλογισθούν σε απραξία, αμέλεια ή έλλειψη ικανότητας του εν λόγω δικαιούχου. Η παράταση χορηγείται για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση των εργασιών και, εν πάση περιπτώσει, για περίοδο που δεν υπερβαίνει το ένα έτος. Το λεπτομερές τεχνικό και οικονομικό πρόγραμμα για τη νέα περίοδο εργασίας εγκρίνεται με την απόφαση παράτασης.»

10

Η υπηρεσιακή απόφαση του Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης, της 15ης Ιουλίου 2015, περί λειτουργικών διαδικασιών για την εφαρμογή της υπουργικής αποφάσεως της 25ης Μαρτίου 2015, και διαδικασιών για την αναζήτηση, εξερεύνηση και παραγωγή υγρών και αερίων υδρογονανθράκων και τους σχετικούς ελέγχους δυνάμει του άρθρου 19, παράγραφος 6, της ίδιας υπουργικής απόφασης (GURI αριθ. 204, της 3ης Σεπτεμβρίου 2015), διέπει τη διαδικασία δημοσιεύσεως των αιτήσεων για τη χορήγηση άδειας εξερεύνησης και τη διαδικασία επιλογής των φορέων. Το άρθρο 9, παράγραφος 4, της εν λόγω υπηρεσιακής απόφασης προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι, εντός 90 ημερών από την εκ μέρους του Υπουργείου κοινοποίηση του αιτιολογημένου αποτελέσματος της προσκλήσεως υποβολής προσφορών σε καθέναν από τους αιτούντες ή, σε περίπτωση που δεν έχει υποβληθεί καμία ανταγωνιστική αίτηση, εντός 90 ημερών από την ημερομηνία λήξεως της περιόδου προσκλήσεως υποβολής προσφορών, ο αιτών υποβάλλει στην αρμόδια αρχή αίτηση εκτιμήσεως των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

11

Το άρθρο 14, παράγραφος 1, της εν λόγω απόφασης προβλέπει ότι μπορούν να χορηγηθούν στην ίδια εταιρία, είτε άμεσα είτε μέσω ανάθεσης σε ελέγχουσα ή ελεγχόμενη εταιρία ή εταιρία που ανήκει στον ίδιο όμιλο εταιριών, περισσότερες άδειες εξερεύνησης ή ενιαίες άδειες παραχώρησης σε στάδιο εξερεύνησης, εφόσον η έκταση της συνολικής περιοχής δεν υπερβαίνει τα 10000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

12

Στις 27 Αυγούστου 2013 η Global Petroleum, αυστραλιανή εταιρία η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των υπεράκτιων υδρογονανθράκων, υπέβαλε στο Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης τέσσερις αιτήσεις για τη χορήγηση ισάριθμων αδειών εξερεύνησης σε όμορες περιοχές, ευρισκόμενες στα ανοικτά των ακτών της Απουλίας, καθεμία από τις οποίες είχε έκταση ελαφρώς μικρότερη των 750 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

13

Στις 30 Μαΐου 2014 η Global Petroleum, δεδομένου ότι ήταν υποχρεωμένη να ζητήσει την έκδοση αποφάσεων περί της περιβαλλοντικής συμβατότητας των σχεδίων σεισμικών ερευνών που σκόπευε να διενεργήσει με τη μέθοδο «air gun» στις συγκεκριμένες περιοχές, υπέβαλε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος τέσσερις αιτήσεις για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων αυτών.

14

Με τέσσερις αποφάσεις (στο εξής, από κοινού, προσβαλλόμενες αποφάσεις), το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Πολιτιστικών Αγαθών και Δραστηριοτήτων και Τουρισμού έκριναν ότι τα έργα είναι περιβαλλοντικώς συμβατά.

15

Η Περιφέρεια της Απουλίας άσκησε προσφυγή κατά καθεμιάς από τις προσβαλλόμενες αποφάσεις ενώπιον του Tribunale amministrativo regionale per il Lazio (περιφερειακού διοικητικού δικαστηρίου του Λατίου, Ιταλία), με αίτημα την ακύρωσή τους, υποστηρίζοντας ότι οι αποφάσεις αυτές αντιβαίνουν στο άρθρο 6, παράγραφος 2, του νόμου 9/1991, το οποίο προβλέπει ότι η περιοχή που καλύπτεται από την άδεια έρευνας δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η Περιφέρεια της Απουλίας θεωρεί ότι το όριο επιφανείας δεν έχει εφαρμογή σε κάθε μεμονωμένη άδεια, αλλά στον φορέα, οπότε ο εν λόγω φορέας δεν μπορεί να λάβει περισσότερες άδειες που καλύπτουν αθροιστικά περιοχή της οποίας η συνολική έκταση υπερβαίνει το ανωτέρω όριο.

16

Το ως άνω δικαστήριο, με τέσσερις αποφάσεις της 26ης Νοεμβρίου 2018 και της 14ης Ιανουαρίου 2019, απέρριψε τις προσφυγές της Περιφέρειας της Απουλίας. Έκρινε ότι η Global Petroleum μπορούσε να λάβει περισσότερες άδειες εξερεύνησης, ακόμη και για γειτονικές περιοχές, υπό την προϋπόθεση ότι κάθε αίτηση χορηγήσεως αδείας αφορά περιοχή εκτάσεως μικρότερης των 750 τετραγωνικών χιλιομέτρων και ότι κάθε άδεια ελήφθη κατόπιν χωριστής διαδικασίας.

17

Η Περιφέρεια της Απουλίας άσκησε έφεση κατά των αποφάσεων αυτών ενώπιον του Consiglio di Stato (Συμβουλίου της Επικρατείας, Ιταλία), το οποίο είναι το αιτούν δικαστήριο, στηριζόμενη, κατ’ ουσίαν, στην ίδια επιχειρηματολογία με εκείνη που είχε προβάλει πρωτοδίκως.

18

Το ως άνω δικαστήριο διερωτάται, ιδίως, ως προς την ερμηνεία του άρθρου 3, παράγραφος 2, και του άρθρου 4 της οδηγίας 94/22, στο μέτρο που η οδηγία αυτή δεν αποσκοπεί στην προαγωγή του απλού ανταγωνισμού «για την αγορά», ο οποίος συνίσταται στην επιλογή των φορέων μέσω ανταγωνιστικών μηχανισμών, αλλά του ανταγωνισμού «στην αγορά», ο οποίος βασίζεται στη συμμετοχή του μεγαλύτερου αριθμού ανταγωνιστών. Κατά το αιτούν δικαστήριο, το εν λόγω άρθρο 4 πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι επιβάλλει στα κράτη μέλη να καθορίζουν τη χρονική και χωρική ισχύ των αδειών αυτών κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο, ούτως ώστε να αποφεύγεται η χορήγηση των αδειών αυτών σε λίγους φορείς ή σε έναν και μόνο φορέα.

19

Κατά το αιτούν δικαστήριο, η κατάργηση, με τον νόμο 9/1991, του ορίου της μέγιστης συνολικής έκτασης του 1000000 εκταρίων για τις άδειες που μπορούν να χορηγηθούν σε έναν μόνο φορέα αντίκειται στον σκοπό της προαγωγής του ανταγωνισμού που επιδιώκει η οδηγία 94/22. Το αιτούν δικαστήριο θεωρεί ότι η εκτίμηση αυτή δεν επηρεάζεται από το γεγονός ότι οι υπηρεσιακές αποφάσεις της 22ας Μαρτίου 2011 και της 15ης Ιουλίου 2015 διατήρησαν το μέγιστο όριο των 10000 τετραγωνικών χιλιομέτρων ανά φορέα.

20

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Consiglio di Stato (Συμβούλιο της Επικρατείας) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχει η οδηγία [94/22] την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία όπως η επίμαχη, η οποία, αφενός, προσδιορίζει ως βέλτιστη για τον σκοπό της χορήγησης άδειας εξερεύνησης υδρογονανθράκων περιοχή συγκεκριμένης έκτασης, παραχωρούμενη για καθορισμένο χρονικό διάστημα –εν προκειμένω περιοχή 750 τετραγωνικών χιλιομέτρων παραχωρούμενη για έξι έτη– και, αφετέρου, επιτρέπει την υπέρβαση των ορίων αυτών με τη χορήγηση στην ίδια εταιρία πλειόνων αδειών εξερεύνησης για γειτονικές περιοχές, εφόσον οι άδειες αυτές χορηγήθηκαν στο πέρας διαφορετικών διοικητικών διαδικασιών;»

21

Με τις γραπτές παρατηρήσεις της, η Ιταλική Κυβέρνηση προβάλλει ένσταση απαραδέκτου του υποβληθέντος προδικαστικού ερωτήματος.

22

Η Ιταλική Κυβέρνηση υποστηρίζει, πρώτον, ότι η διαφορά ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου αφορά τη νομιμότητα των μέτρων για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των επίμαχων στην κύρια δίκη σχεδίων, η οποία στηρίζεται στην εφαρμογή περιβαλλοντικών κανόνων, ενώ το προδικαστικό ερώτημα αφορά την ερμηνεία της οδηγίας 94/22. Δεύτερον, η ως άνω Κυβέρνηση θεωρεί ότι η Περιφέρεια της Απουλίας δεν έχει συγκεκριμένο και ενεστώς έννομο συμφέρον για την άσκηση της προσφυγής, δεδομένου ότι οι αιτήσεις για τις επίμαχες στην κύρια δίκη άδειες αφορούν περιοχές παρακείμενες στην ακτή, οι οποίες ανήκουν στα χωρικά ύδατα του κράτους και εμπίπτουν, ως εκ τούτου, στην αποκλειστική αρμοδιότητά του. Τρίτον, η Ιταλική Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι άδειες αυτές δεν έχουν εκδοθεί ακόμη, καθόσον η χορήγησή τους, όπως και η χορήγηση οποιασδήποτε άλλης άδειας εξερεύνησης, τελούν σε αναστολή μέχρι την έγκριση ενός εργαλείου γενικού σχεδιασμού των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην εθνική επικράτεια.

23

Υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ του Δικαστηρίου και των εθνικών δικαστηρίων την οποία καθιερώνει το άρθρο 267 ΣΛΕΕ, απόκειται αποκλειστικώς στο εθνικό δικαστήριο, το οποίο έχει επιληφθεί της διαφοράς και φέρει την ευθύνη της μέλλουσας να εκδοθεί δικαστικής αποφάσεως, να εκτιμήσει, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της υποθέσεως, τόσο την αναγκαιότητα της προδικαστικής αποφάσεως για την έκδοση της δικής του αποφάσεως όσο και το λυσιτελές των ερωτημάτων που υποβάλλει στο Δικαστήριο. Συνεπώς, καθόσον τα υποβληθέντα ερωτήματα αφορούν την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης, το Δικαστήριο υποχρεούται, καταρχήν, να αποφανθεί επ’ αυτών (απόφαση της 15ης Ιουλίου 2021, The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, σκέψη 54 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

24

Το Δικαστήριο μπορεί να αρνηθεί να αποφανθεί επί προδικαστικού ερωτήματος που έχει υποβάλει εθνικό δικαστήριο μόνον όταν είναι πρόδηλο ότι η ζητούμενη ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ουδεμία σχέση έχει με το υποστατό ή με το αντικείμενο της διαφοράς της κύριας δίκης, όταν το ζήτημα είναι υποθετικής φύσεως ή, ακόμη, όταν το Δικαστήριο δεν διαθέτει τα πραγματικά και νομικά στοιχεία που είναι αναγκαία προκειμένου να δώσει χρήσιμη απάντηση στα ερωτήματα που του έχουν υποβληθεί (απόφαση της 15ης Ιουλίου 2021, The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, σκέψη 55 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

25

Εν προκειμένω, το γεγονός ότι η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία της οδηγίας 94/22, ενώ η διαφορά της κύριας δίκης αφορά προσφυγές που ασκήθηκαν κατά των προσβαλλομένων αποφάσεων, οι οποίες εκδόθηκαν βάσει της εθνικής νομοθεσίας περί μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας ΕΠΕ, δεν καθιστά απαράδεκτο το ερώτημα.

26

Συγκεκριμένα, το αιτούν δικαστήριο επισήμανε ότι οι αποφάσεις αυτές εκδόθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας που αφορά τις αιτήσεις για την έκδοση άδειας εξερεύνησης υδρογονανθράκων, η οποία διέπεται από τις εθνικές διατάξεις περί μεταφοράς της οδηγίας 94/22 στο εσωτερικό δίκαιο. Ειδικότερα, σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, η διαδικασία εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που διενεργείται βάσει της εθνικής νομοθεσίας για τη μεταφορά της οδηγίας ΕΠΕ στο εσωτερικό δίκαιο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας χορήγησης των εν λόγω αδειών. Επομένως, οι δύο διαδικασίες δεν αποκλείουν η μία την άλλη, αλλά, αντίθετα, είναι συμπληρωματικές.

27

Το αιτούν δικαστήριο επισήμανε επίσης ότι η επίλυση της εκκρεμούς ενώπιόν του διαφοράς εξαρτάται από την απάντηση που θα δώσει το Δικαστήριο στο υποβληθέν ερώτημα. Το δικαστήριο αυτό υπογραμμίζει ότι, αν το Δικαστήριο απαντήσει στο υποβληθέν ερώτημα ότι η οδηγία 94/22 αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, τα σχέδια για τα οποία υποβλήθηκαν αιτήσεις για τη χορήγηση άδειας εξερεύνησης για συνολική επιφάνεια άνω των 750 τετραγωνικών χιλιομέτρων δεν θα μπορούσαν να εγκριθούν και οι προσβαλλόμενες αποφάσεις, οι οποίες εκδόθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων, θα έπρεπε να ακυρωθούν.

28

Όσον αφορά το επιχείρημα που προέβαλε η Ιταλική Κυβέρνηση, κατά το οποίο, η Περιφέρεια της Απουλίας δεν δικαιολογεί έννομο συμφέρον για την αμφισβήτηση της νομιμότητας των προσβαλλομένων αποφάσεων καθόσον οι δραστηριότητες εξερεύνησης και παραγωγής εντός των χωρικών υδάτων εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ιταλικού κράτους, επισημαίνεται ότι το επιχείρημα αυτό αφορά το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος για άσκηση προσφυγής ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων, το οποίο δεν ασκεί επιρροή για την εκτίμηση του παραδεκτού του υποβληθέντος ερωτήματος (πρβλ. απόφαση της 15ης Οκτωβρίου 2009, Acoset, C‑196/08, EU:C:2009:628, σκέψεις 33 και 34).

29

Ομοίως, το αιτούν δικαστήριο πρέπει να εκτιμήσει ποιες συνέπειες μπορεί να έχει επί της κύριας δίκης η ενδεχόμενη αναστολή όλων των εκκρεμών διαδικασιών για τη χορήγηση νέων αδειών εξερεύνησης. Εξάλλου, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 27 των προτάσεών του, διαπιστώνεται ότι, εφόσον η διαδικασία αυτή εκκρεμεί, το υπό κρίση προδικαστικό ερώτημα δεν είναι υποθετικής φύσεως.

30

Επομένως, το προδικαστικό ερώτημα είναι παραδεκτό.

31

Με το προδικαστικό ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν η οδηγία 94/22 έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία προβλέπει ανώτατο όριο στην έκταση της περιοχής την οποία αφορά η άδεια εξερεύνησης υδρογονανθράκων, αλλά δεν απαγορεύει τη χορήγηση στον ίδιο φορέα περισσοτέρων αδειών για γειτονικές περιοχές οι οποίες αφορούν αθροιστικά επιφάνεια μεγαλύτερη του ορίου αυτού.

32

Το αιτούν δικαστήριο ερωτά, ειδικότερα, αν εναπόκειται στα κράτη μέλη να οριοθετούν με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο, από πλευράς χρόνου και χώρου, τις περιοχές που αποτελούν το αντικείμενο των αδειών εξερεύνησης, προκειμένου να αποφευχθεί η συγκέντρωση των αδειών αυτών στα χέρια λίγων φορέων ή και σε έναν μόνον φορέα.

33

Η Περιφέρεια της Απουλίας υπογραμμίζει, συναφώς, ότι η ίδια εταιρία, η Global Petroleum, κατέθεσε σχεδόν ταυτόχρονα τέσσερις αιτήσεις για τη χορήγηση αδειών εξερεύνησης που αφορούσαν γειτονικές περιοχές. Η Περιφέρεια της Απουλίας ισχυρίζεται ότι η δυνατότητα του ίδιου φορέα να υποβάλει τέτοιες αιτήσεις καθιστά δυνατή την κατάτμηση μιας άδειας η οποία αντιστοιχεί στην πραγματικότητα σε ένα μόνο σχέδιο εξερεύνησης. Μια τέτοια κατάσταση θα είχε ως συνέπεια την καταστρατήγηση της νομοθεσίας της Ένωσης, καθώς και επιβλαβείς συνέπειες όχι μόνο στον ανταγωνισμό αλλά και στο περιβάλλον, λόγω των χρησιμοποιούμενων τεχνικών εξερεύνησης.

34

Υπενθυμίζεται ότι η οδηγία 94/22 αποσκοπεί ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην έβδομη αιτιολογική της σκέψη, στη θέσπιση κοινών κανόνων που εξασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες χορήγησης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων είναι ανοικτές για όλους τους φορείς που διαθέτουν τις αναγκαίες δυνατότητες και ότι η χορήγηση των αδειών αυτών πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά και δημοσιευμένα κριτήρια. Όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στα σημεία 51 και 52 των προτάσεών του, οι κανόνες της οδηγίας 94/22 εμπίπτουν στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων.

35

Όσον αφορά, πρώτον, την έκταση των γεωγραφικών περιοχών τις οποίες αφορούν οι χορηγούμενες βάσει της οδηγίας 94/22 άδειες εξερεύνησης υδρογονανθράκων, από την τέταρτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας αυτής προκύπτει ότι «τα κράτη μέλη ασκούν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα επί των πηγών υδρογονανθράκων στην επικράτειά τους». Κατά το άρθρο 2, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής, «[τ]α κράτη μέλη διατηρούν το δικαίωμα να ορίζουν, εντός των ορίων του εδάφους τους, τις περιοχές που διατίθενται για άσκηση δραστηριοτήτων αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων».

36

Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 4, στοιχείο αʹ, της εν λόγω οδηγίας επιτάσσει, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 43 των προτάσεών του, τον καθορισμό μιας περιοχής κατά τρόπον ώστε «να μην υπερβαίνει ό,τι δικαιολογείται για άσκηση των δραστηριοτήτων κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τεχνική και οικονομική άποψη» όταν η οριοθέτηση των γεωγραφικών περιοχών δεν είναι απόρροια προηγούμενης γεωμετρικής διαίρεσης του εδάφους.

37

Το άρθρο 4, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 94/22 προβλέπει, εξάλλου, ότι οι φορείς δεν διατηρούν αποκλειστικά δικαιώματα στη γεωγραφική περιοχή για την οποία έχουν λάβει άδεια πέραν του διαστήματος που είναι αναγκαίο για την ορθή εκτέλεση των εγκεκριμένων δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην ένατη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας αυτής, η έκταση των περιοχών τις οποίες αφορά η άδεια και η διάρκεια της άδειας αυτής πρέπει να περιορίζονται κατά τρόπο ώστε να μην παραχωρείται σε ένα μόνον φορέα αποκλειστικό δικαίωμα επί περιοχών όπου η αναζήτηση, η εξερεύνηση και η αξιοποίηση μπορεί να εξασφαλιστεί αποτελεσματικότερα από περισσότερους φορείς.

38

Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι η οδηγία 94/22 δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία οριοθετεί τη γεωγραφική περιοχή και τη διάρκεια για τις οποίες μπορεί να χορηγηθεί άδεια, ωστόσο οι οριοθετήσεις αυτές πρέπει να είναι ικανές να διασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή άσκηση των δραστηριοτήτων τόσο από τεχνική όσο και από οικονομική άποψη.

39

Δεύτερον, όσον αφορά τον αριθμό των αδειών που μπορεί να ζητήσει ή να κατέχει ένας φορέας, υπενθυμίζεται ότι, κατά το άρθρο 1 της οδηγίας 94/22, κάθε άδεια παρέχει αποκλειστικό δικαίωμα αναζήτησης, εξερεύνησης ή παραγωγής υδρογονανθράκων σε μια γεωγραφική περιοχή για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

40

Επιπλέον, από την έκτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 94/22 προκύπτει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν την άνευ διακρίσεων πρόσβαση στις δραστηριότητες αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων, προκειμένου να ευνοηθεί η αύξηση της ανταγωνιστικότητας στον συγκεκριμένο τομέα και, ως εκ τούτου, να προαχθεί η καλύτερη αναζήτηση, εξερεύνηση και παραγωγή των πόρων αυτών και να ενισχυθεί η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας.

41

Ομοίως, το άρθρο 2, παράγραφος 2, της οδηγίας αυτής επιβάλλει στα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν χωρίς διακρίσεις την πρόσβαση των οικονομικών φορέων στις δραστηριότητες αυτές και την άσκησή τους (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Eni και Shell Italia E & P, C‑364/18 και C‑365/18, EU:C:2019:938, σκέψη 23 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

42

Από το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 94/22 προκύπτει ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να διασφαλίζεται ότι οι άδειες χορηγούνται κατόπιν διαφανών διαδικασιών, κατά τις οποίες όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις προκειμένου να έχουν πρόσβαση, υπό τους ίδιους όρους, στις εν λόγω δραστηριότητες και στην άσκησή τους.

43

Κατά παρέκκλιση από την αρχή αυτή, όσον αφορά τις γειτονικές περιοχές, το άρθρο 3, παράγραφος 4, της οδηγίας αυτής απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να κάνουν χρήση των εν λόγω διαδικασιών «εάν και εφόσον κριτήρια γεωλογικού ή παραγωγικού χαρακτήρα δικαιολογούν τη χορήγηση αδείας για μια περιοχή σε κάτοχο αδείας για γειτονική περιοχή». Όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 37 των προτάσεών του, εξ αυτού προκύπτει ότι μπορούν να χορηγηθούν περισσότερες άδειες, για γειτονικές περιοχές, σε έναν και μόνο φορέα.

44

Επίσης, όσον αφορά το ζήτημα αν η οδηγία 94/22 επιβάλλει η άσκηση των δραστηριοτήτων έρευνας, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων να περιορίζεται σε μία μόνον περιοχή ανά φορέα, διαπιστώνεται ότι η εν λόγω οδηγία δεν προβλέπει κανέναν περιορισμό όσον αφορά τον αριθμό των αδειών και/ή τον αριθμό των φορέων στους οποίους μπορούν να χορηγηθούν οι άδειες.

45

Εντούτοις, εναπόκειται στο κράτος μέλος να μεριμνά ώστε κάθε αίτηση χορήγησης αδείας εκμετάλλευσης να υπόκειται στις διαδικασίες και απαιτήσεις που επιβάλλει το άρθρο 3 της οδηγίας 94/22, υπό την επιφύλαξη της παρέκκλισης που προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου αυτού, και να τηρούνται, στο πλαίσιο αυτό, οι επιταγές της διαφάνειας και της απαγόρευσης των διακρίσεων, δεδομένου ότι οι αρχές αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία για την επίτευξη του επιδιωκόμενου από τους κανόνες περί δημοσίων συμβάσεων σκοπού, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλιση ίσης πρόσβασης στην αγορά σε όλους τους ενδιαφερομένους φορείς, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 51 των προτάσεών του.

46

Ως εκ τούτου, πρέπει να διασφαλιστεί ότι η οριοθέτηση των γεωγραφικών περιοχών, καθώς και οι κανόνες σχετικά με τις διαδικασίες και τους όρους χορήγησης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων είναι ικανές να διασφαλίσουν τη διαφάνεια και τη χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στις δραστηριότητες αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων, καθώς και την άσκησή τους υπό συνθήκες που ευνοούν την αύξηση της ανταγωνιστικότητας στον τομέα αυτόν και, ως εκ τούτου, προάγουν τις καλύτερες δυνατές μεθόδους για την αναζήτηση, εξερεύνηση και παραγωγή των πόρων των κρατών μελών και ενισχύουν την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας.

47

Εν προκειμένω, επισημαίνεται ότι, εφόσον η ιταλική ρύθμιση προβλέπει ότι η περιοχή την οποία αφορά η άδεια εξερεύνησης υδρογονανθράκων πρέπει να είναι τέτοια ώστε να καθιστά εφικτή την ορθολογική ανάπτυξη του προγράμματος εξερεύνησης και δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα, πρέπει να θεωρηθεί ότι η έκταση αυτή είναι ικανή να διασφαλίσει την άσκηση των δραστηριοτήτων κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τόσο από τεχνική όσο και από οικονομική άποψη, όπως απαιτεί το άρθρο 4, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 94/22.

48

Ωστόσο, εάν η νομοθεσία του εν λόγω κράτους μέλους επιτρέπει στον ίδιο φορέα να υποβάλει αίτηση για περισσότερες άδειες, χωρίς να περιορίζει τον αριθμό τους, τότε πρέπει να διασφαλίζεται ότι η έκταση την οποία αφορούν οι άδειες αυτές αθροιστικά δεν εμποδίζει την άσκηση των δραστηριοτήτων κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τεχνική και οικονομική άποψη και ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο, ενόψει των αποκλειστικών δικαιωμάτων που συνδέονται με τις άδειες αυτές, η επίτευξη των σκοπών της οδηγίας 94/22, οι οποίοι υπομνήσθηκαν στη σκέψη 46 της παρούσας αποφάσεως.

49

Πρέπει επίσης να προστεθεί ότι, όπως επισημάνθηκε στη σκέψη 27 της παρούσας αποφάσεως, οι προσβαλλόμενες αποφάσεις εκδόθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων για τα οποία υποβλήθηκαν αιτήσεις άδειας εξερεύνησης. Συναφώς, από τη δικογραφία που έχει στη διάθεσή του το Δικαστήριο προκύπτει ότι η οριοθέτηση των γεωγραφικών περιοχών στις οποίες έχει επιτραπεί η αναζήτηση, η εξερεύνηση και η παραγωγή, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 6, παράγραφος 2, του νόμου 9/1991, αφορά τόσο τη διαδικασία χορήγησης άδειας εξερεύνησης όσο και τη διαδικασία εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων εξερεύνησης και ότι η επίμαχη στην κύρια δίκη διοικητική διαδικασία αποσκοπεί, ιδίως, στην προστασία των σχετικών με την προστασία του περιβάλλοντος συμφερόντων.

50

Επ’ αυτού, το αιτούν δικαστήριο διευκρίνισε ότι η μέθοδος που χρησιμοποίησε η Global Petroleum για την αναζήτηση υδρογονανθράκων, η οποία συνίσταται στη χρήση γεννήτριας πεπιεσμένου αέρα υψηλής πίεσης, επονομαζόμενης «air gun», για τη δημιουργία σεισμικών κυμάτων που έρχονται σε επαφή με το θαλάσσιο πυθμένα, μπορούσε να προκαλέσει βλάβη στη θαλάσσια πανίδα και ότι, για τον λόγο αυτό, τα εν λόγω σχέδια έπρεπε να υποβληθούν σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας ΕΠΕ.

51

Επίσης, μολονότι το προδικαστικό ερώτημα αφορά την ερμηνεία της οδηγίας 94/22, προκειμένου να δοθεί πλήρης απάντηση στο αιτούν δικαστήριο, πρέπει να εξεταστεί και το κατά πόσον συνάδει προς τις απαιτήσεις που απορρέουν από την οδηγία ΕΠΕ η δυνατότητα χορήγησης στον ίδιο φορέα και για γειτονικές περιοχές περισσοτέρων αδειών, οι οποίες αφορούν αθροιστικά έκταση μεγαλύτερη από εκείνη την οποία ο εθνικός νομοθέτης θεωρεί ότι καθιστά εφικτή την ορθολογική ανάπτυξη του προγράμματος εξερεύνησης.

52

Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με την τελευταία αυτή οδηγία, η συνεκτίμηση των σωρευτικών αποτελεσμάτων σχεδίων, όπως τα επίμαχα στην υπόθεση της κύριας δίκης, μπορεί να αποδειχθεί αναγκαία προκειμένου να αποτραπεί τυχόν καταστρατήγηση της νομοθεσίας της Ένωσης μέσω κατατμήσεως των σχεδίων, τα οποία, θεωρούμενα από κοινού, μπορούν να έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (πρβλ. αποφάσεις της 21ης Μαρτίου 2013, Salzburger Flughafen, C‑244/12, EU:C:2013:203, σκέψη 37 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, καθώς και της 14ης Ιανουαρίου 2016, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑141/14, EU:C:2016:8, σκέψη 95).

53

Εν προκειμένω, όπως επισήμανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εναπόκειται στις αρμόδιες εθνικές αρχές να λαμβάνουν υπόψη όλες τις περιβαλλοντικές συνέπειες που απορρέουν από τη χρονική και χωρική οριοθέτηση των περιοχών τις οποίες αφορούν οι άδειες εξερεύνησης υδρογονανθράκων.

54

Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, εφόσον η ιταλική νομοθεσία επιτρέπει να ζητεί ο ίδιος φορέας περισσότερες άδειες εξερεύνησης υδρογονανθράκων, χωρίς να περιορίζει τον αριθμό των αδειών, πρέπει, στο πλαίσιο της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που διενεργείται σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας ΕΠΕ, να εκτιμηθεί επίσης το σωρευτικό αποτέλεσμα των σχεδίων που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

55

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω εκτιμήσεων, στο υποβληθέν ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία 94/22 και το άρθρο 4, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας ΕΠΕ έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία η οποία προβλέπει ανώτατο όριο για την έκταση της περιοχής την οποία αφορά άδεια εξερεύνησης υδρογονανθράκων, αλλά δεν απαγορεύει ρητά τη χορήγηση στον ίδιο φορέα και για γειτονικές περιοχές περισσότερων αδειών, οι οποίες αθροιστικά αφορούν έκταση μεγαλύτερη από το όριο αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι, σε περίπτωση χορήγησης τέτοιας άδειας, εξασφαλίζεται η άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας εξερεύνησης κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τόσο από τεχνική όσο και από οικονομική άποψη, καθώς και η επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει η οδηγία 94/22. Στο πλαίσιο της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, πρέπει επίσης να εκτιμηθεί το σωρευτικό αποτέλεσμα των σχεδίων τα οποία υπέβαλε ο εν λόγω φορέας με τις αιτήσεις του για τη χορήγηση αδειών εξερεύνησης υδρογονανθράκων και τα οποία ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

56

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:

Η οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 1994, για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων, και το άρθρο 4, παράγραφοι 2 και 3, της οδηγίας 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία η οποία προβλέπει ανώτατο όριο για την έκταση της περιοχής την οποία αφορά άδεια εξερεύνησης υδρογονανθράκων, αλλά δεν απαγορεύει ρητά τη χορήγηση, στον ίδιο φορέα και για γειτονικές περιοχές, περισσότερων αδειών, οι οποίες αθροιστικά αφορούν έκταση μεγαλύτερη από το όριο αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι, σε περίπτωση χορήγησης τέτοιας άδειας, εξασφαλίζεται η άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας εξερεύνησης κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τόσο από τεχνική όσο και από οικονομική άποψη, καθώς και η επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει η οδηγία 94/22. Στο πλαίσιο της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, πρέπει επίσης να εκτιμηθεί το σωρευτικό αποτέλεσμα των σχεδίων τα οποία υπέβαλε ο εν λόγω φορέας με τις αιτήσεις του για τη χορήγηση αδειών εξερεύνησης υδρογονανθράκων και τα οποία ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.