—

o J. Wood, εκπροσωπούμενος από τον J.-E. Robiou du Pont, avocat,

—

το Fonds de garantie des actes de terrorisme και d’autres infractions, εκπροσωπούμενο από τον M. Bonnely, avocat,

—

η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους G. de Bergues, B. Messmer και O. Christmann,

—

η Ιταλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον I. M. Braguglia, επικουρούμενο από τον D. Del Gaizo, avvocato dello Stato,

—

η Πορτογαλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους L. Fernandes και I. Azevedo,

—

η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από την D. Maidani,

1

Η αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του J. Wood, υπηκόου του Ηνωμένου Βασιλείου, και του Fonds de garantie des victimes des actes de terrorisme et d’autres infractions (στο εξής: Fonds de garantie) σχετικά με την άρνηση του Fonds de garantie να του χορηγήσει, λόγω της ιθαγένειάς του, αποζημίωση για την αποκατάσταση της βλάβης η οποία προκλήθηκε από παράνομη πράξη διαπραχθείσα εκτός της Γαλλικής Επικράτειας.

2

Το άρθρο 706-3 του κώδικα ποινικής δικονομίας ορίζει:

«Ο υφιστάμενος ζημία λόγω πράξεων ηθελημένων ή μη που εμφανίζουν τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά παραβάσεως μπορεί να λάβει πλήρη αποζημίωση για τις ζημιές που προκύπτουν από την προσβολή της προσωπικότητας οσάκις συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

Η αποζημίωση μπορεί να μη χορηγηθεί ή το ποσό της να μειωθεί λόγω υπαιτιότητας του θύματος.»

3

Η Helena Wood, φοιτήτρια στο Λονδίνο, απεβίωσε σε τροχαίο ατύχημα που συνέβη στις 9 Ιουνίου 2004, στη διάρκεια περιόδου επιμόρφωσης στην Αυστραλία.

4

Οι γονείς της, James Wood και Evelyne Arraitz, υπέβαλαν αίτηση, στις 3 Ιουλίου 2006, στην επιτροπή αποζημιώσεως θυμάτων παραβάσεων του tribunal de grande instance de Nantes και ζήτησαν, εκτός από την αποτίμηση της υλικής ζημίας τους σε 398 ευρώ, αποζημίωση για την ηθική βλάβη ύψους 10000 ευρώ για έκαστον και 7500 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο νεότερα τέκνα τους Julia και Hugo Wood.

5

Μια συμφωνία που επήλθε με το Fonds de garantie επικυρώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2006 από τον πρόεδρο της Επιτροπής αποζημιώσεως των θυμάτων παραβάσεων του tribunal de grande instance de Nantes όσον αφορά το ύψος των ζητουμένων αποζημιώσεων προς τους δικαιοδόχους της θανούσας Helena Wood, με εξαίρεση πάντως τον πατέρα της λόγω της βρετανικής ιθαγένειάς του.

6

Ο J. Wood κατέθεσε στις 11 Ιανουαρίου 2007 προτάσεις ενώπιον του αιτούντος δικαιοδοτικού οργάνου και επικαλέσθηκε ως βάση της αιτήσεώς του κατά προτεραιότητα το άρθρο 12, πρώτο εδάφιο ΕΚ που απαγορεύει κάθε διάκριση λόγω ιθαγένειας.

7

Κατά τον J. Wood, ο οποίος δηλώνει ότι διαμένει, εργάζεται και καταβάλλει φόρους στη Γαλλία, όπου ζει από διάστημα άνω των 20 ετών με τη σύντροφό του, γαλλικής ιθαγένειας, η άνιση μεταχείριση που συνίσταται στο ότι δεν του χορηγείται η αποζημίωση που χορηγείται στα λοιπά μέλη της οικογένειάς του αντιβαίνει στην αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων που κατοχυρώνει το άρθρο 12, πρώτο εδάφιο, ΕΚ.

8

Το Fonds de garantie αντιτάχθηκε διότι ο J. Wood δεν πληροί τα κριτήρια του άρθρου 706-3 του κώδικα ποινικής δικονομίας και επικαλέστηκε την πάγια νομολογία του Cour de cassation που στηρίζει την ανάλυσή του.

9

Υπό τις συνθήκες αυτές η Επιτροπή αποζημιώσεως των θυμάτων παραβάσεων του tribunal de grande instance de Nantes ανέστειλε τη διαδικασία και υπέβαλε στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Λαμβανομένης υπόψη της γενικής αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας που διατυπώνει το άρθρο 7 της Συνθήκης της Ρώμης, συμβιβάζονται οι διατάξεις του άρθρου 706-3 του γαλλικού κώδικα ποινικής δικονομίας προς το κοινοτικό δίκαιο, καθόσον ένας υπήκοος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, κάτοικος Γαλλίας, πατέρας τέκνου γαλλικής ιθαγένειας που απεβίωσε εκτός της εθνικής επικράτειας, αποκλείεται από το δικαίωμα αποζημιώσεως την οποία χορηγεί το Fonds de Garantie, με μόνη αιτιολογία την εθνικότητά του;»

10

Με το προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαιοδοτικό όργανο ερωτά, κατά τα ουσιώδη, αν το κοινοτικό δίκαιο έχει την έννοια ότι αντίκειται στη νομοθεσία κράτους μέλους που αποκλείει τους υπηκόους άλλων κρατών μελών οι οποίοι κατοικούν και εργάζονται στο έδαφός του από το ευεργέτημα της αποζημίωσης που έχει σκοπό την αποκατάσταση των ζημιών που προκύπτουν από παραβατική πράξη συνιστώσα προσβολή της προσωπικότητας η οποία δεν διεπράχθη στο έδαφος του κράτους αυτού, με μόνη αιτιολογία την ιθαγένειά τους.

11

Στην κύρια υπόθεση, όπως προκύπτει από την απόφαση περί παραπομπής, ο J. Wood, Βρετανός υπήκοος, άσκησε το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων κατά την έννοια του άρθρου 39 ΕΚ ή την ελευθερία εγκαταστάσεως κατά την έννοια του άρθρου 43 ΕΚ και ήρθε στη Γαλλία όπου εργάζεται και κατοικεί επί διάστημα άνω των 20 ετών.

12

Κατόπιν αυτού η περίπτωση του J. Wood εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Συνθήκης και ο ενδιαφερόμενος μπορεί συνεπώς να επικαλεστεί το δικαίωμά του να μην υφίσταται δυσμενή διάκριση λόγω της ιθαγένειάς του.

13

Συναφώς, κατά πάγια νομολογία, η αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων επιβάλλει να μην αντιμετωπίζονται παρόμοιες καταστάσεις κατά τρόπο διαφορετικό και να μην αντιμετωπίζονται διαφορετικές καταστάσεις καθ’ όμοιο τρόπο. Τέτοια αντιμετώπιση θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μόνον αν στηριζόταν σε αντικειμενικά στοιχεία, ανεξαρτήτως της ιθαγένειας των ενδιαφερομένων και ανάλογα προς τον θεμιτώς επιδιωκόμενο σκοπό (βλ. απόφαση της 2ας Οκτωβρίου 2003, C-148/02, Garcia Avello, Συλλογή 2003, σ. I-11613, σκέψη 31 και την παρατιθέμενη νομολογία).

14

Στην κύρια υπόθεση, ο J. Wood, Βρετανός υπήκοος, ζει στη Γαλλία από 20 έτη και πλέον και έχασε τη θυγατέρα του σε δυστύχημα που επήλθε εκτός του εδάφους της Κοινότητας. Σε σχέση με την απώλεια της θυγατέρας του και την εντεύθεν προκύπτουσα ζημία ο J. Wood βρίσκεται σε περίπτωση συγκρίσιμη με την περίπτωση προσώπου, όπως η σύντροφός του, E. Arraitz. Βάσει, όμως, της επίδικης στην κύρια δίκη εθνικής νομοθεσίας το μόνο στοιχείο που διακρίνει την περίπτωσή τους όσον αφορά το δικαίωμά τους να αποζημιωθούν είναι η εθνικότητά τους. Συγκεκριμένα μόνο η E. Arraitz λαμβάνει αποζημίωση για τη βλάβη αυτή λόγω της γαλλικής ιθαγένειάς της.

15

Αυτή η διαφορετική μεταχείριση, δηλαδή, που στηρίζεται αποκλειστικά και ρητά στην εθνικότητα του J. Wood συνιστά άμεση διάκριση. Πράγματι η ίδια η Γαλλική Κυβέρνηση δέχεται ότι, σε περιπτώσεις όπως η υπό κρίση, δεν υπάρχουν λόγοι δυνάμενοι να δικαιολογήσουν αυτή τη διαφορετική μεταχείριση.

16

Βάσει των προεκτεθέντων στο προδικαστικό ερώτημα αρμόζει η απάντηση ότι το κοινοτικό δίκαιο αντίκειται στη ρύθμιση κράτους μέλους που αποκλείει τους υπηκόους των άλλων κρατών μελών, οι οποίοι εργάζονται και κατοικούν στο έδαφός του, από το ευεργέτημα της αποζημιώσεως για τη ζημία που προκαλείται από παραβατική πράξη, οσάκις η πράξη που προκάλεσε τη ζημία δεν διεπράχθη στο έδαφος του κράτους αυτού, με μόνη αιτιολογία ότι δεν έχουν την ιθαγένεια του κράτους αυτού.

17

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:

Το κοινοτικό δίκαιο αντίκειται στη ρύθμιση κράτους μέλους που αποκλείει τους υπηκόους των άλλων κρατών μελών, οι οποίοι εργάζονται και κατοικούν στο έδαφός του, από το ευεργέτημα της αποζημιώσεως για τη ζημία που προκαλείται από παραβατική πράξη, οσάκις η πράξη που προκάλεσε τη ζημία δεν διεπράχθη στο έδαφος του κράτους αυτού, με μόνη αιτιολογία ότι δεν έχουν την ιθαγένεια του κράτους αυτού.