61980J0113

1 . Ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων — Παρεκκλίσεις — Άρθρο 36 τής συνθήκης — Στενή ερμηνεία — Προστασία τών καταναλωτών — Εντιμότητα τών εμπορικών συναλλαγών — Εξαίρεση κοσμημάτων

( Συνθήκη ΕΟΚ άρθρο 36 )

2 . Ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων — Ποσοτικοί περιορισμοί — Μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος — Κανονιστική ρύθμιση πού απαιτεί ένδειξη καταγωγής επί τών εισαγομένων κοσμημάτων

( Συνθήκη ΕΟΚ άρθρο 30 )

1 . Τό άρθρο 36 τής συνθήκης ΕΟΚ , ως παρέκκλιση από τόν θεμελιώδη κανόνα τής καταργήσεως ολων τών εμποδίων στήν ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων μεταξύ τών Κρατών μελών ειναι στενής ερμηνείας· οι εξαιρέσεις πού απαριθμεί δέν δύνανται νά επεκταθούν σέ περιπτώσεις άλλες από αυτές οι οποίες προβλέπονται περιοριστικώς . Καί αφού ούτε η προστασία τών καταναλωτών ούτε η εντιμότης τών εμπορικών συναλλαγών αναφέρονται μεταξύ τών εξαιρέσεων πού προβλέπονται στό άρθρο 36 , φαίνεται οτι δέν δύναται νά γίνει επίκληση τών λόγων αυτών — ως τοιούτων — μέσα στό πλαίσιο τού προαναφερθέντος άρθρου .

2 . Συνιστά μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος , κατά τήν έννοια τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , η εθνική κανονιστική ρύθμιση πού απαιτεί ολα τά εισαγόμενα από τά άλλα Κράτη μέλη «ενθύμια» καί κοσμήματα νά φέρουν ένδειξη καταγωγής ή τόν ορο «foreign» ( ξένο ).

Στήν υπόθεση 113/80

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ , εκπροσωπουμένη από τόν Rolf Waegenbaur , επικουρούμενο από τόν Peter Oliver , μέλος τής νομικής υπηρεσίας , μέ αντίκλητο στό Λουξεμβούργο τόν Mario Cervino , νομικό σύμβουλο τής Επιτροπής , κτίριο Jean Monnet ,

προσφεύγουσα ,

κατά

ΙΡΛΑΝΔΙΑΣ , εκπροσωπουμένης από τόν Louis J . Dockery , chief state solicitor , μέ τόπο επιδόσεων στό Λουξεμβούργο τήν πρεσβεία της , 28 , route d’Arlon ,

καθ’ ης ,

πού έχει ως αντικείμενο τήν παράβαση τής συνθήκης ΕΟΚ , η οποία προκύπτει από τήν διατήρηση εν ισχύι υπό τής Ιρλανδίας τών διαταγμάτων , Statutory instrument ( SI ) 306 τού 1971 , περί βιομηχανικών σημάτων — περιορισμός τών πωλήσεων εισαγομένων κοσμημάτων ( Iris Oifigiuil τής 21ης Νοεμβρίου 1971 ) καί SI 307 τού 1971 περί βιομηχανικών σημάτων — περιορισμοί επί τών εισαγωγών κοσμημάτων ( Iris Oifigiuil τής 21ης Νοεμβρίου 1971 ), λόγω αντιθέσεώς των πρός τό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ ,

1 Μέ δικόγραφο πού κατετέθη στήν γραμματεία τού Δικαστηρίου στίς 28 Απριλίου 1980 , η Επιτροπή ήσκησε , δυνάμει τού άρθρου 169 τής συνθήκης ΕΟΚ , προσφυγή μέ τήν οποία ζητεί νά αναγνωρισθεί οτι η Ιρλανδία , απαιτώντας νά φέρουν τά εισαγόμενα είδη , στά οποία εφαρμόζεται τό διάταγμα — Statutory Instrument ( SI ) 306 τού 1971 — σχετικό μέ τά βιομηχανικά σήματα ( περιορισμοί επί τών πωλήσεων εισαγομένων κοσμημάτων ) ( Iris Oifigiuil τής 21ης Νοεμβρίου 1971 ) καί τό διάταγμα — SI 307 τού 1971 — σχετικό μέ τά βιομηχανικά σήματα ( περιορισμοί επί τών εισαγωγών κοσμημάτων ) ( Iris Oifigiuil τής 21ης Νοεμβρίου 1981 ), ένδειξη καταγωγής ή τόν ορο «foreign» ( ξένο ), παρέβη τίς υποχρεώσεις της εκ τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ .

2 Σύμφωνα μέ τό επεξηγηματικό τους σημείωμα , τά εν λόγω δύο διατάγματα απαγορεύουν , τό μέν πρώτο , τήν πώληση ή τήν έκθεση πρός πώληση εισαγομένων κοσμημάτων , τά οποία φέρουν παραστάσεις ή χαρακτηριστικά , τά οποία εμφανίζονται σάν ενθύμια τής Ιρλανδίας , παραδείγματος χάρη , ιρλανδικό πρόσωπο , ιρλανδικό ιστορικό συμβάν ή τοπίο , ιρλανδικό κυνηγετικό σκύλο , στρογγυλό πύργο , ιρλανδικό τριφύλλι , κτλ . τό δέ δεύτερο , τήν εισαγωγή τών ιδίων ειδών , εκτός άν φέρουν καί στίς δύο περιπτώσεις τήν ένδειξη τού τόπου καταγωγής ή άν φέρουν τόν ορο «foreign» .

3 Τά εν λόγω αντικείμενα απαριθμούνται σέ παράρτημα κάθε διατάγματος· πάντως , γιά νά εμπίπτουν στό πεδίο εφαρμογής τών ανωτέρω διαταγμάτων , πρέπει νά σύγκεινται είτε από πολύτιμο μέταλλο ή από επένδυση πολυτίμου μετάλλου είτε από ευτελές μέταλλο , συμπεριλαμβανομένων τών στιλβωμένων ή επιμεταλλωμένων ειδών πού προσφέρονται γιά λιθόδεση .

4 Η Επιτροπή ειναι τής γνώμης οτι οι περιορισμοί στήν ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων , οι οποίοι περιλαμβάνονται στά δύο διατάγματα συνιστούν μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , αντιθέτους πρός τίς διατάξεις τού άρθρου 30 τής συνθήκης καί διευκρινίζει οτι σύμφωνα μέ τό άρθρο 2 παράγραφος 3 σημείο στ τής οδηγίας 70/50 τής 22ας Δεκεμβρίου 1969 πού βασίζεται επί τών διατάξεων τού άρθρου 33 παράγραφος 7 , οι οποίες επιβάλλουν τήν κατάργηση τών μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών πού δέν προβλέπονται από άλλες διατάξεις , οι οποίες έχουν ληφθεί δυνάμει τής συνθήκης ΕΟΚ ( JO 1970 L 13 , σ . 29 ), πρέπει νά θεωρηθούν ως μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος αντίθετα πρός τό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ «τά μέτρα , τά οποία υποβιβάζουν τήν αξία εισαγομένου προϊόντος , προκαλώντας ιδίως μείωση τής εσωτερικής του αξίας ή τήν αύξηση τής τιμής του» .

5 Η ιρλανδική κυβέρνηση δέν αμφισβητεί οτι τά ανωτέρω διατάγματα έχουν περιοριστικά αποτελέσματα επί τής ελευθέρας κυκλοφορίας τών εμπορευμάτων , υποστηρίζει ομως οτι τά εν λόγω επίδικα μέτρα δικαιολογούνται από τό συμφέρον τής προστασίας τών καταναλωτών καί τής εντιμότητος στίς εμπορικές συναλλαγές μεταξύ τών παραγωγών . Πρός τόν σκοπό αυτό στηρίζεται στό άρθρο 36 τής συνθήκης πού ορίζει οτι τά άρθρα 30 καί 34 δέν αντιτίθενται στίς απαγορεύσεις ή τούς περιορισμούς εισαγωγών , οι οποίοι δικαιολογούνται από λόγους ιδίως δημοσίας τάξεως ή προστασίας τής βιομηχανικής καί εμπορικής ιδιοκτησίας .

6 Εσφαλμένως , ομως , επικαλείται η καθ’ ης τό άρθρο 36 τής συνθήκης ως νομικό έρεισμα πρός υποστήριξη τού ισχυρισμού της .

7 Πράγματι , εφ’ οσον τό Δικαστήριο εδέχθη στήν απόφαση τής 25ης Ιανουαρίου 1977 ( Bauhuis , 46/76 , Rec . σ . 5 ) οτι τό άρθρο 36 , «ως παρέκκλιση από τόν θεμελιώδη κανόνα τής καταργήσεως ολων τών εμποδίων στήν ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων μεταξύ τών Κρατών μελών ειναι στενής ερμηνείας» , οι εξαιρέσεις πού απαριθμεί δέν δύνανται νά επεκταθούν σέ περιπτώσεις άλλες από αυτές , οι οποίες προβλέπονται περιοριστικώς .

8 Εν όψει δέ τού οτι ούτε η προστασία τών καταναλωτών ούτε η εντιμότης τών εμπορικών συναλλαγών αναφέρονται μεταξύ τών εξαιρέσεων , οι οποίες προβλέπονται στό άρθρο 36 , δέν δύναται νά γίνει επίκληση τών λόγων αυτών εντός τού πλαισίου τού προαναφερθέντος άρθρου .

9 Πάντως , δεδομένου οτι η επίκληση τών εν λόγω εννοιών εχαρακτηρίσθη από τήν ιρλανδική κυβέρνηση ως «θεμελιώδες ζήτημα σέ αυτήν τήν υπόθεση» , πρέπει τό επιχείρημα αυτό νά εκτιμηθεί μέσα στό πλαίσιο τού άρθρου 30 καί νά εξετασθεί άν οι εν λόγω έννοιες επιτρέπουν τήν άρνηση τής υπάρξεως μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , κατά τήν έννοια τού ανωτέρω άρθρου , λαμβάνοντας υπ’ όψη οτι , σύμφωνα μέ τήν παγία νομολογία τού Δικαστηρίου , οι περιορισμοί αυτοί περιλαμβάνουν «κάθε εμπορική κανονιστική ρύθμιση τών Κρατών μελών πού δύναται νά θέσει εμπόδιο , αμέσως ή εμμέσως , πραγματικώς ή δυνητικώς , στό ενδοκοινοτικό εμπόριο» ( απόφαση τής 11ης Ιουλίου 1974 , Dassonville , 8/74 , ECR σ . 837 ).

10 Εν σχέσει πρός τό ζήτημα αυτό , τό Δικαστήριο επανειλημμένως έκρινε ( απόφαση τής 20ής Φεβρουαρίου 1979 , Rewe 120/78 , ECR , σ . 649 , απόφαση τής 26ης Ιουνίου 1980 , Gilli 788/79 , ECR , σ . 2071 , απόφαση τής 19ης Φεβρουαρίου 1981 , Kelderman 130/80 πού δέν εδημοσιεύθη ακόμα στήν Συλλογή ) οτι «ελλείψει κοινής κανονιστικής ρυθμίσεως τής παραγωγής καί τής θέσεως σέ εμπορική κυκλοφορία ενός εμπορεύματος , εναπόκειται στά Κράτη μέλη νά ρυθμίζουν κανονιστικώς , τό καθένα στήν επικράτειά του , οτιδήποτε αφορά τήν παραγωγή , τήν διανομή καί τήν κατανάλωση τού προϊόντος αυτού , υπό τόν ορο πάντως οτι οι εν λόγω κανονιστικές ρυθμίσεις δέν θέτουν εμπόδια . . . στό ενδοκοινοτικό εμπόριο» καί οτι «τότε μόνον μία εθνική κανονιστική ρύθμιση δύναται νά παρεκκλίνει από τίς υποχρεώσεις , οι οποίες απορρέουν από τό άρθρο 30 , οταν ειναι εφαρμοστέα αδιακρίτως στά εθνικά καί τά εισαγόμενα προϊόντα καί δύναται νά δικαιολογηθεί ως αναγκαία γιά τήν ικανοποίηση επιτακτικών αναγκών πού αναφέρονται ιδίως στήν . . . προστασία τών καταναλωτών καί τήν εντιμότητα τών εμπορικών συναλλαγών» .

11 Στήν προκειμένη περίπτωση , δέν πρόκειται περί κανονιστικής ρυθμίσεως εφαρμοστέας αδιακρίτως στά εθνικά καί στά εισαγόμενα προϊόντα , αλλά περί συνόλου ρυθμιστικών κανόνων , οι οποίοι δέν αφορούν παρά μόνο τά εισαγόμενα προϊόντα καί , επομένως , έχουν χαρακτήρα πού εισάγει διακρίσεις καί αποκλείει τήν εφαρμογή στά επίμαχα μέτρα τής προαναφερθείσης νομολογίας , η οποία δέν αφορά παρά τίς διατάξεις τών νομοθεσιών πού διέπουν μέ ενιαίο τροπό τήν θέση σέ εμπορική κυκλοφορία τών εθνικών καί τών εισαγομένων προϊόντων .

12 Η ιρλανδική κυβέρνηση , παρ’ ολον οτι αναγνωρίζει οτι τά αμφισβητούμενα μέτρα δέν αφορούν παρά τά εισαγόμενα προϊόντα καί οτι καθιστούν τήν εισαγωγή καί τήν πώλησή τους δυσχερεστέρα από τήν διάθεση τής εθνικής παραγωγής , υποστηρίζει εν τούτοις οτι η εν λόγω διαφορά μεταχειρίσεως μεταξύ τού εθνικού καί τού εισαγομένου αντικειμένου δέν συνιστά διάκριση λόγω τού οτι τά αντικείμενα , τά οποία αφορούν τά δύο επίδικα διατάγματα , αποτελούνται κυρίως από τά αντικείμενα πού αποκαλούνται «ενθύμια» καί διότι τά εν λόγω «ενθύμια» — τών οποίων η ουσιώδης ιδιότης ειναι οτι έχουν κατασκευασθεί στόν τόπο οπου αγοράζονται — φέρουν μέσα τους τήν υποδηλουμένη ένδειξη τής ιρλανδικής τους καταγωγής , έτσι ωστε ο αγοραστής νά εξαπατάται οταν τό αγοραζόμενο στήν Ιρλανδία ενθύμιο έχει κατασκευασθεί σέ άλλο τόπο· κατά συνέπεια , η απαίτηση νά φέρουν ολα τά εισαγόμενα «ενθύμια» , τά οποία αφορούν τά δύο διατάγματα , ένδειξη καταγωγής , ειναι δικαιολογημένη καί δέν συνιστά κατά οιονδήποτε τρόπο διάκριση εφ’ οσον τά αντικείμενα ειναι διαφορετικά , λόγω τών διαφορετικών ουσιωδών χαρακτηριστικών τους .

13 Η Επιτροπή αποκρούει τήν ανωτέρω επιχειρηματολογία . Στηριζόμενη επί τής αποφάσεως τής 20ής Φεβρουαρίου 1975 ( Επιτροπή κατά Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας τής Γερμανίας , 12/74 , ECR , σ . 191 ), επισημαίνει οτι δέν ειναι αναγκαίο γιά τόν αγοραστή νά γνωρίζει άν ενα προϊόν έχει ή δέν έχει ορισμένη καταγωγή , εκτός άν η εν λόγω καταγωγή υποδηλώνει ορισμένη ποιότητα , ειδικές βασικές υλες ή ορισμένη μέθοδο παραγωγής ή ακόμα ορισμένη σημασία ως πρός τό τοπικό χρώμα καί τήν παράδοση τής περιοχής γιά τήν οποία πρόκειται· καί , δεδομένου οτι κανένα από τά είδη , τά οποία αφορούν τά διατάγματα , δέν ανταποκρίνεται στά ανωτέρω χαρακτηριστικά , τά εν λόγω μέτρα δέν δικαιολογούνται καί έχουν επομένως «εμφανώς χαρακτήρα πού εισάγει διακρίσεις» .

14 Πρέπει συνεπώς νά εξετασθεί άν τά επίδικα μέτρα έχουν πράγματι χαρακτήρα , ο οποίος εισάγει διακρίσεις ή άν δέν συνιστούν παρά φαινομενική διάκριση .

15 Τό «ενθύμιο» — οπως περιγράφεται στά διατάγματα 306 καί 307 — συνίσταται γενικώς σέ ενα διακοσμητικό αντικείμενο μικρής εμπορικής αξίας , τό οποίο παριστάνει ή περιέχει θέμα ή έμβλημα πού ενθυμίζει τοπίο , πράγμα , προσωπικότητα ή ιστορικό συμβάν ή υποδηλώνει ενα ιρλανδικό σύμβολο , καί πού αποκτά τήν αξία του από τό γεγονός οτι ο αγοραστής , συχνότερα περιηγητής , τό αγοράζει επί τόπου· στήν προκειμένη περίπτωση έχει ως ουσιώδες χαρα κτηριστικό τό οτι ενθυμίζει κατά τρόπο εικονογραφημένο τόν επισκεφθέντα τόπο , πού δέν προϋποθέτει οτι τό «ενθύμιο» , οπως ορίζεται στά ιρλανδικά διατάγματα , πρέπει νά έχει κατασκευασθεί αναγκαίως στόν τόπο καταγωγής .

16 Επί πλέον , υπό τήν επιφύλαξη τού θέματος πού ανεκίνησε η Επιτροπή — οσον αφορά τά αντικείμενα , τά οποία προβλέπουν τά επίδικα διατάγματα — οτι δέν θά ήρκει νά απαιτηθεί ομοίως η αναγραφή ενδείξεως καταγωγής επί τών εθνικών προϊόντων , πρέπει νά παρατηρηθεί οτι τό συμφέρον τών καταναλωτών καί η εντιμότης τών εμπορικών συναλλαγών θά επροστατεύοντο ικανοποιητικώς άν ειχε αφεθεί στούς εθνικούς κατασκευαστές η δυνατότης νά λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα , οπως η αναγραφή εφ’ οσον τό επιθυμούν , τής ενδείξεως καταγωγής τους , στά ίδια τά προϊόντα τους ή στήν συσκευασία τους .

17 Έτσι , εξαρτώντας τήν είσοδο στήν εθνική αγορά τών εν λόγω εισαγομένων από τά άλλα Κράτη μέλη «ενθυμίων» από τήν αναγραφή ενδείξεως καταγωγής , η οποία δέν απαιτείται γιά τά εθνικά προϊόντα , οι διατάξεις πού προβλέπονται στά διατάγματα 306 καί 307 συνιστούν αναμφισβήτως μέτρο , τό οποίο εισάγει διακρίσεις .

18 Τό συμπέρασμα , επομένως , πού συνάγεται ειναι οτι η ιρλανδική κανονιστική ρύθμιση , απαιτώντας νά φέρουν ολα τά εισαγόμενα από τά άλλα Κράτη μέλη «ενθύμια» καί κοσμήματα , τά οποία αφορούν τά διατάγματα 306 καί 307 , ένδειξη καταγωγής ή τόν ορο «foreign» , συνιστά μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος , κατά τήν έννοια τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ . Η Ιρλανδία , κατά συνέπεια , παρέβη τίς υποχρεώσεις της εκ τού ανωτέρω άρθρου .

Επί τών δικαστικών εξόδων

19 Κατά τό άρθρο 69 παράγραφος 2 τού κανονισμού διαδικασίας , ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στά δικαστικά έξοδα , εφ’ οσον υπήρχε σχετικό αίτημα τού νικήσαντος διαδίκου .

20 Στήν προκειμένη περίπτωση , εφ’ οσον η καθ’ ης ηττήθη , πρέπει νά καταδικασθεί στά δικαστικά έξοδα .

Διά ταύτα

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

κρίνει καί αποφασίζει :

1 ) Η Ιρλανδία , απαιτώντας νά φέρουν ολα τά εισαγόμενα από τά άλλα Κράτη μέλη είδη , τά οποία αφορούν τά διατάγματα 306 καί 307 τού 1971 , ένδειξη καταγωγής ή τόν ορο «foreign» , παρέβη τίς υποχρεώσεις της εκ τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ .

2)Καταδικάζει τήν καθ’ ης στά δικαστικά έξοδα .