Περιεχόμενα

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

3

ΟΡΙΣΜΟΙ

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

4

I.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΧ

4

II.

ΔΕΣΠΟΖΟΜΕΝΑ ΧΟΙΡΟΕΙΔΗ

5

1.

Γενικά

5

2.

Πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή

5

2.1.

Ευαισθητοποίηση

6

2.2.

Μέτρα βιοπροφύλαξης

6

2.3.

Υπαίθρια εκτροφή χοιροειδών σε απαγορευμένες ζώνες ΙΙ και ΙΙΙ

6

2.4.

Τακτικές επισκέψεις επίσημων κτηνιάτρων

6

2.5.

Εκτίμηση κινδύνου σχετικά με τις ζωοτροφές

6

2.6.

Δειγματοληψία και δοκιμές

7

III.

ΑΓΡΙΑ ΧΟΙΡΟΕΙΔΗ

7

1.

Γενικά

7

2.

Πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή

8

2.1.

Προσέλκυση

8

2.2.

Μέτρα βιοπροφύλαξης σε πληττόμενες περιοχές και κατά τη διάρκεια της θήρας

8

2.3.

Συλλογή των βασικών δεδομένων

9

2.4.

Συνεργασία

9

2.5.

Θανάτωση

9

2.6.

Καθορισμός «λευκών ζωνών»

9

2.7.

Περίφραξη

9

2.8.

Θήρα

10

2.9.

Παθητική επιτήρηση, συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης νεκρών άγριων χοιροειδών και του χειρισμού πτωμάτων

10

2.10.

Περιορισμένη πρόσβαση σε μολυσμένες ζώνες

10

2.11.

Περιορισμοί της συνεχούς σίτισης

10

2.12.

Δειγματοληψία και δοκιμές

11

2.13.

Παγίδευση

11

3.

Εφαρμογή μέτρων σε διάφορες περιοχές ή απαγορευμένες ζώνες.

11

3.1.

Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει ΑΠΧ και οι οποίες δεν συνορεύουν με τις απαγορευμένες ζώνες

11

3.2.

Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει ΑΠΧ (συμπεριλαμβανομένης της απαγορευμένης ζώνης Ι), οι οποίες συνορεύουν με τις απαγορευμένες ζώνες που απαριθμούνται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ του κανονισμού για την ΑΠΧ

12

3.3.

Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα για την εκρίζωση της ΑΠΧ

12

3.4.

Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε ευρείες μολυσμένες ζώνες για τον έλεγχο της ΑΠΧ

14

IV.

Αρχές και κριτήρια για τον γεωγραφικό καθορισμό της περιφερειοποίησης λόγω ΑΠΧ στην ΕΕ.

14

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Παράρτημα I —

Βασικά μηνύματα για εκστρατείες ευαισθητοποίησης στα κράτη μέλη

18

Παράρτημα II —

Μέτρα βιοπροφύλαξης για τους κυνηγούς και για όλο το προσωπικό που αναζητεί και χειρίζεται πτώματα άγριων χοιροειδών

21

Παράρτημα III —

Δειγματοληψία άγριων χοιροειδών και απομάκρυνση των πτωμάτων άγριων χοιροειδών στα οικεία κράτη μέλη

22

Παράρτημα IV —

Περίληψη των συστάσεων σχετικά με τα άγρια χοιροειδή, όπως περιγράφονται στο κεφάλαιο III

23

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ab	Αντισώματα
ΝΥΖ	Κανονισμός (ΕΕ) 2016/429
ΑΠΧ	Αφρικανική πανώλη των χοίρων
Κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ	Κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων στην Ένωση
Ιός της ΑΠΧ	Ιός της αφρικανικής πανώλης των χοίρων
Κανονισμός για την ΑΠΧ	Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2023/594 της Επιτροπής (1) για τη θέσπιση ειδικών μέτρων ελέγχου νόσων για την αφρικανική πανώλη των χοίρων και για την κατάργηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2021/605
ΕΑΑΤ	Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων
Δοκιμή ELISA	Ενζυμική ανοσοπροσροφητική δοκιμασία
ΕΕ	Ευρωπαϊκή Ένωση
ΕΑΕΕ	Εργαστήριο αναφοράς ΕΕ για την ΑΠΧ (2)
EUVET	Κτηνιατρική ομάδα έκτακτης ανάγκης της ΕΕ (3)
FAO	Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών
GF-TAD	Παγκόσμιο πλαίσιο για τον προοδευτικό έλεγχο των διασυνοριακών νόσων των ζώων
IPT	Δοκιμή ανοσοϋπεροξειδάσης
ΕΣΔ	Εθνικά σχέδια δράσης για τα άγρια χοιροειδή προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων στην Ένωση, όπως ορίζονται στο άρθρο 56 και στο παράρτημα IV του κανονισμού για την ΑΠΧ.
WOAH	Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων
PAFF	Μόνιμη επιτροπή φυτών, ζώων, τροφίμων και ζωοτροφών
PCR	Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης
ΜΟΕ για την ΑΠΧ	Μόνιμη ομάδα εμπειρογνωμόνων για την αφρικανική πανώλη των χοίρων

ΟΡΙΣΜΟΙ

Για τους σκοπούς αυτών των κατευθυντήριων γραμμών χρησιμοποιούνται οι ακόλουθοι ορισμοί:

Προσέλκυση: η πρακτική της χρήσης περιορισμένων ποσοτήτων ζωοτροφών (π.χ. αραβόσιτος) ή άλλων προσελκυστικών για την προσέλκυση άγριων χοιροειδών σε μια συγκεκριμένη περιοχή (καθορισμένη περιοχή όπου τοποθετούνται ζωοτροφές ή άλλα προσελκυστικά), όπου στη συνέχεια είναι δυνατή η θήρα ή η σύλληψή τους.

Θανάτωση: θανάτωση άγριων χοιροειδών με σκοπό τη διάθεση του πτώματος χωρίς καθαρισμό.

Παγίδευση: η σύλληψη άγριων χοιροειδών με παγίδες.

Συνεχής σίτιση άγριων χοιροειδών: η πρακτική της παροχής ζωοτροφών σε άγρια χοιροειδή σε μια συγκεκριμένη περιοχή για παρατεταμένο χρονικό διάστημα με σκοπό την υποστήριξη της επιβίωσης ή της τεχνητής ανάπτυξης του πληθυσμού των εν λόγω ζώων.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ καταρτίζονται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη και δεν θίγουν την εφαρμοστέα ενωσιακή νομοθεσία. Μόνο το Δικαστήριο της ΕΕ είναι αρμόδιο να ερμηνεύει έγκυρα το δίκαιο της Ένωσης.

Το παρόν έγγραφο αποσκοπεί στην παροχή καθοδήγησης στα κράτη μέλη και/ή στα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τα διαθέσιμα εργαλεία για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ για την αντιμετώπιση της επιδημιολογικής κατάστασης της εν λόγω νόσου στην ΕΕ και παγκοσμίως.

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ αναφέρονται στον κανονισμό για την ΑΠΧ:

—	αιτιολογική σκέψη 5 (σε σχέση με τις αρχές και τα κριτήρια για τον γεωγραφικό καθορισμό της περιφερειοποίησης λόγω αφρικανικής πανώλης των χοίρων στην ΕΕ)·

—	άρθρο 59 παράγραφος 3 στοιχείο β) (σε σχέση με τις ειδικές υποχρεώσεις ενημέρωσης σε όλα τα κράτη μέλη σχετικά με την ΑΠΧ)·

—	παράρτημα IV στοιχείο γ) (σε σχέση με τις ελάχιστες απαιτήσεις όσον αφορά τα εθνικά σχέδια δράσης για τα άγρια χοιροειδή προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση της ΑΠΧ στην Ένωση).

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ:

—	παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις ισχύουσες διατάξεις του δικαίου της ΕΕ·

—	παρουσιάζουν και ενθαρρύνουν τις βέλτιστες πρακτικές για τη διαχείριση της ΑΠΧ·

—	παρέχουν συμβουλές σχετικά με ειδικά μέτρα (που δεν προβλέπονται στη νομοθεσία της ΕΕ) για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ στην Ένωση·

—	προβλέπουν τις αρχές και τα κριτήρια για τον γεωγραφικό καθορισμό της περιφερειοποίησης λόγω ΑΠΧ στην ΕΕ.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ μπορούν να προσαρμοστούν, αφενός. στις ανάγκες των κρατών μελών ή των περιφερειών, με στόχο την αντιμετώπιση διαφορετικών επιπέδων κινδύνων, όπως ορίζονται στις εκτιμήσεις κινδύνου (4) που διενεργούνται από κάθε κράτος μέλος, και, αφετέρου, στη δομή των αρμόδιων κτηνιατρικών και άλλων αρχών, στην εθνική νομοθεσία και σε άλλες ιδιαιτερότητες σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ καταρτίστηκαν και επικαιροποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες, με βάση:

—	τα διεθνή πρότυπα (5)·

—	επιστημονικές αξιολογήσεις (κυρίως όπως παρουσιάζονται από την EFSA (6))·

—	βέλτιστες πρακτικές και εμπειρίες από τα κράτη μέλη και άλλες χώρες, καθώς και αποστολές και συστάσεις της EUVET·

—	άλλες συναφείς πληροφορίες.

I.   ΒΑΣΙΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΧ

Οι σημαντικότερες νομοθετικές πράξεις της Ένωσης σχετικά με την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:

Αριθ.	Τίτλος	Κύριος σκοπός της νομικής πράξης	Παρατηρήσεις
1.	Κανονισμός (EE) 2016/429  (7) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, σχετικά με τις μεταδοτικές νόσους των ζώων και για την τροποποίηση και την κατάργηση ορισμένων πράξεων στον τομέα της υγείας των ζώων	Οριζόντιο νομικό πλαίσιο για την υγεία των ζώων εντός της Ένωσης.	«Νόμος για την υγεία των ζώων» (ΝΥΖ) Σύνδεσμος για περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο της Επιτροπής: https://ec.europa.eu/food/animals/health/regulation_el Η Επιτροπή έχει εκδώσει διάφορες κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις (8) για να καταστήσει εφαρμοστέους τους νέους κανόνες.
2.	Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/687 της Επιτροπής  (9), της 17ης Δεκεμβρίου 2019, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους κανόνες για την πρόληψη και τον έλεγχο ορισμένων καταγεγραμμένων νόσων	Προβλέπει μέτρα σε περίπτωση επίσημης υπόνοιας ή επιβεβαίωσης των νόσων, τον καθορισμό απαγορευμένων ζωνών (ζώνες προστασίας/επιτήρησης) και μολυσμένων ζωνών, απαγορεύσεις και προϋποθέσεις για τις εγκεκριμένες μετακινήσεις από τις εν λόγω ζώνες.	Συμπλήρωση των κανόνων για την πρόληψη και τον έλεγχο των νόσων. Σύνδεσμος για περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο της Επιτροπής: https://ec.europa.eu/food/animals/animal-diseases/diseases-and-control-measures_el
3.	Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2023/594 της Επιτροπής (10), της 16ης Μαρτίου 2023, για τη θέσπιση ειδικών μέτρων ελέγχου νόσων για την αφρικανική πανώλη των χοίρων και για την κατάργηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2021/605	Προβλέπει ειδικά μέτρα ελέγχου νόσων για την ΑΠΧ (μέτρα για τη διαίρεση σε ζώνες της ΕΕ που σχετίζονται με την ΑΠΧ), απαριθμεί, σε επίπεδο Ένωσης, τις απαγορευμένες ζώνες I, II και III (παράρτημα I) και τις απαγορευμένες ζώνες, οι οποίες περιλαμβάνουν ζώνες προστασίας και επιτήρησης, και μολυσμένες ζώνες (παράρτημα II), προβλέπει εναρμονισμένα μέτρα βιοπροφύλαξης για ορισμένες εγκαταστάσεις (παράρτημα III) και ελάχιστες απαιτήσεις για τα ΕΣΔ (παράρτημα IV).	Ειδικά μέτρα ελέγχου της ΑΠΧ (μέτρα της Ένωσης για τη διαίρεση σε ζώνες λόγω της ΑΠΧ). Σύνδεσμος για περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο της Επιτροπής: https://ec.europa.eu/food/animals/animal-diseases/control-measures/asf_el

II.   ΔΕΣΠΟΖΟΜΕΝΑ ΧΟΙΡΟΕΙΔΗ

1.   Γενικά

Τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ που αναφέρεται στο τμήμα Ι.

2.   Πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο καλύτερης εφαρμογής των μέτρων για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή, τα οποία θα πρέπει να εξετάζονται κατά περίπτωση.

2.1.   Ευαισθητοποίηση

Εκτός από τις γενικές υποχρεώσεις που ορίζονται στον ΝΥΖ, ο κανονισμός για την ΑΠΧ προβλέπει ειδικές υποχρεώσεις ως εξής:

—	ειδικές υποχρεώσεις ενημέρωσης και κατάρτισης στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη (άρθρα 57 και 58 του κανονισμού για την ΑΠΧ)·

—	ειδικές υποχρεώσεις ενημέρωσης σε όλα τα κράτη μέλη (άρθρο 59 του κανονισμού για την ΑΠΧ).

Το παράρτημα Ι των κατευθυντήριων γραμμών προβλέπει βασικά μηνύματα και στρατηγικές επικοινωνίας προσαρμοσμένα σε διαφορετικές ομάδες-στόχους. Αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για τη διοργάνωση εθνικών εκστρατειών ευαισθητοποίησης σε όλα τα κράτη μέλη.

Ένα αποθετήριο υλικού επικοινωνίας για την ΑΠΧ που χρησιμοποιείται σε διάφορες χώρες είναι επίσης διαθέσιμο στον ιστότοπο (11) της ΜΟΕ για την ΑΠΧ στην Ευρώπη (πρωτοβουλία GF-TAD).

2.2.   Μέτρα βιοπροφύλαξης

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/429 προβλέπει μια γενική έννοια και έναν ορισμό της βιοπροφύλαξης και περιέχει ορισμένες οριζόντιες διατάξεις (12) σχετικά με αυτήν.

Το άρθρο 16 παράγραφος 1 στοιχείο β) σημείο i) και το παράρτημα III του κανονισμού για την ΑΠΧ προβλέπουν ενισχυμένα μέτρα βιοπροφύλαξης για τις εγκαταστάσεις δεσποζόμενων χοιροειδών που βρίσκονται στις απαγορευμένες ζώνες I, II και III στα οικεία κράτη μέλη στην περίπτωση μετακινήσεων ορισμένων φορτίων, τα οποία έχουν εγκριθεί από την αρμόδια αρχή σύμφωνα με τον κανονισμό για την ΑΠΧ.

Τα μέτρα βιοπροφύλαξης που προβλέπονται στο παράρτημα III του κανονισμού για την ΑΠΧ θα πρέπει επίσης να προωθούνται σε όλα τα κράτη μέλη και μπορούν να εφαρμόζονται σε άλλες εγκαταστάσεις (οι οποίες δεν υπόκεινται σε υποχρεώσεις σύμφωνα με τον κανονισμό για την ΑΠΧ) δεσποζόμενων χοιροειδών (εκτός των σφαγείων, κατά περίπτωση) με σκοπό την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ.

2.3.   Υπαίθρια εκτροφή χοιροειδών σε απαγορευμένες ζώνες ΙΙ και ΙΙΙ

Λόγω κινδύνου μετάδοσης του ιού της ΑΠΧ, συνιστάται ο περιορισμός της υπαίθριας εκτροφής χοιροειδών τουλάχιστον σε απαγορευμένες ζώνες II και III. Κατόπιν εκτίμησης κινδύνου που διενεργείται από την αρμόδια αρχή, η αρμόδια αρχή μπορεί να αποφασίζει σχετικά με την υπαίθρια εκτροφή χοιροειδών στις απαγορευμένες ζώνες II και III κατά περίπτωση (13) με βάση:

—	τα κατάλληλα μέτρα βιοπροφύλαξης (π.χ. διπλή περίφραξη ή ενιαία συμπαγής περίφραξη)·

—	τακτική εφαρμογή ανεξάρτητων και αντικειμενικών αξιολογήσεων βιοπροφύλαξης στην εκμετάλλευση ή σε άλλες εγκαταστάσεις (π.χ. εγκαταστάσεις υπό περιορισμό, συμπεριλαμβανομένων των ζωολογικών κήπων) με τη χρήση ολοκληρωμένων τυποποιημένων πρωτοκόλλων·

—	πιθανή αξιολόγηση ή έγκριση, κατά περίπτωση, των υπαίθριων χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων με βάση τον κίνδυνο που διατρέχουν όσον αφορά τη βιοπροφύλαξη σε επίσημο σύστημα που διαχειρίζονται οι αρμόδιες αρχές.

2.4.   Τακτικές επισκέψεις επίσημων κτηνιάτρων

Το άρθρο 16 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού ΑΠΧ προβλέπει τη συχνότητα των τακτικών επισκέψεων σε εγκαταστάσεις που υπόκεινται σε εγκεκριμένες μετακινήσεις ορισμένων φορτίων εντός και εκτός των απαγορευμένων ζωνών. Τακτικές επισκέψεις επίσημων κτηνιάτρων θα πρέπει επίσης να πραγματοποιούνται σε εγκαταστάσεις στις οποίες τα χοιροειδή εκτρέφονται μόνο για ιδία κατανάλωση βάσει εκτίμησης κινδύνου που επικεντρώνεται στην ΑΠΧ και διενεργείται από την αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους και σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ.

2.5.   Εκτίμηση κινδύνου σχετικά με τις ζωοτροφές

Ο κίνδυνος από τις ζωοτροφές θεωρείται χαμηλότερος (14) από διάφορες άλλες οδούς (π.χ. επαφή με μολυσμένα ζώντα ζώα και σίτιση με υπολείμματα τροφών). Παρότι η EFSA προσδιορίζει ορισμένα είδη ζωοτροφών, τα οποία ενδέχεται να ενέχουν κίνδυνο για τη μεταφορά της ΑΠΧ σε εγκατάσταση χοίρων, ιδίως σε περιοχές όπου παρατηρείται μόλυνση άγριων χοιροειδών, άλλες οδοί κινδύνου είναι πιθανότερο να απαιτούν διαχείριση κινδύνου, όπως η μετακίνηση ζώντων οικόσιτων χοίρων, η σίτιση με υπολείμματα από προϊόντα χοιροειδών ή η δυνατότητα επαφής μεταξύ άγριων χοιροειδών και δεσποζόμενων χοιροειδών.

Το σανό, το άχυρο ή τα σιτηρά τοπικής παραγωγής, που συγκομίζονται από περιοχή όπου υπάρχει ΑΠΧ στα άγρια χοιροειδή, η χρήση εξοπλισμού γεωργικής εκμετάλλευσης από παρόμοια περιοχή ή η παροχή νωπών χορτονομών σε χοίρους έχουν προσδιοριστεί ως δυνητικές πηγές ΑΠΧ για οικόσιτους χοίρους, ιδίως σε εγκαταστάσεις όπου τα χοιροειδή εκτρέφονται για ιδία κατανάλωση.

Αποτελεσματικά συστήματα ιχνηλασιμότητας και μέτρα βιοπροφύλαξης για την ασφάλεια του εφοδιασμού με συστατικά ζωοτροφών θα πρέπει να εφαρμόζονται ορθά από τους υπευθύνους επιχειρήσεων ζωοτροφών για την αντιμετώπιση των κινδύνων μετάδοσης του ιού της ΑΠΧ.

Κατά περίπτωση, η αποθήκευση (σε θερμοκρασίες άνω των 0 °C) των προϊόντων ζωοτροφών και των υλικών εμπλουτισμού ή στρωμνής που προέρχονται από περιοχές που πλήττονται από την ΑΠΧ πριν από τη χρήση τους θα μειώσει τον κίνδυνο επιβίωσης του ιού της ΑΠΧ στον υλικό φορέα. Σε ειδικές περιπτώσεις, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να εξετάζει τις σχετικές διαδικασίες απολύμανσης και αποθήκευσης (π.χ. χρόνος αποθήκευσης, επεξεργασία, θερμοκρασία) που οδηγούν σε μείωση της πιθανής μόλυνσης από τον ιό στις ζωοτροφές που μεταφέρονται από περιοχές που πλήττονται από την ΑΠΧ σε περιοχές που δεν πλήττονται από αυτήν.

Εάν η χρήση σπόρων, χόρτου και άχυρου που συγκομίζονται θεωρείται ότι συνιστά κίνδυνο (κατόπιν εκτίμησης κινδύνου που διενεργείται από την αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους) υπό τις επικρατούσες τοπικές συνθήκες (ιδίως για εγκαταστάσεις όπου τα χοιροειδή εκτρέφονται μόνο για ιδία κατανάλωση), η αρμόδια αρχή θα πρέπει να εξετάζει το ενδεχόμενο λήψης των ακόλουθων μέτρων:

α)	απαγόρευση της σίτισης δεσποζόμενων χοιροειδών με νωπό χόρτο ή σπόρους (15), εκτός εάν έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία για την αδρανοποίηση του ιού της ΑΠΧ ή έχουν αποθηκευτεί μακριά από άγρια χοιροειδή για τουλάχιστον 30 ημέρες πριν από τη χρήση.

β)	απαγόρευση της χρήσης άχυρου (16) για στρωμνή δεσποζόμενων χοιροειδών, εκτός εάν έχει υποβληθεί σε επεξεργασία για την αδρανοποίηση του ιού της ΑΠΧ ή έχει αποθηκευτεί μακριά από άγρια χοιροειδή για τουλάχιστον 90 ημέρες πριν από τη χρήση.

2.6.   Δειγματοληψία και δοκιμές

Οι απαιτήσεις για τη δειγματοληψία και τις δοκιμές για ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ που αναφέρεται στο τμήμα I.

Σε περίπτωση σφαγής δεσποζόμενων χοιροειδών για ιδία κατανάλωση στην ίδια εγκατάσταση, η δειγματοληψία και οι δοκιμές για ΑΠΧ θα πρέπει να διενεργούνται σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας αρχής, τουλάχιστον εντός των απαγορευμένων ζωνών.

Η συλλογή δειγμάτων, καθώς και οι τεχνικές, η επικύρωση και η ερμηνεία των διαγνωστικών μεθόδων θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με το άρθρο 6 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2020/689 (17) και, κατά περίπτωση, θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη:

—	τις οδηγίες που διατίθενται στον ιστότοπο του ΕΑΕΕ (18)· και

—	το Εγχειρίδιο για τις διαγνωστικές δοκιμές και τα εμβόλια χερσαίων ζώων του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (WOAH) (19).

III.   ΑΓΡΙΑ ΧΟΙΡΟΕΙΔΗ

1.   Γενικά

Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ που αναφέρεται στο τμήμα Ι.

Τα άγρια χοιροειδή διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση και τη διατήρηση της ΑΠΧ. Η κατάλληλη διαχείριση (20) των άγριων χοιροειδών, όπως συνιστάται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές, θα πρέπει να πραγματοποιείται σε:

—	περιοχές που δεν πλήττονται από τη νόσο — με έμφαση στις βέλτιστες πρακτικές πρόληψης, την έγκαιρη ανίχνευση και την ετοιμότητα για πιθανή εμφάνιση ΑΠΧ· και

—	περιοχές που πλήττονται από τη νόσο — με στόχο τον έλεγχο και την εκρίζωση της νόσου.

Η πυκνότητα των άγριων χοιροειδών θεωρείται ο παράγοντας κινδύνου με τη μεγαλύτερη επίδραση για την εμφάνιση ΑΠΧ στα εν λόγω ζώα. Τα προληπτικά μέτρα για τη μείωση και τη σταθεροποίηση των πληθυσμών άγριων χοιροειδών, πριν από την εισαγωγή της ΑΠΧ, είναι επωφελή για τον περιορισμό τόσο i) της πιθανότητας έκθεσης του πληθυσμού στην ΑΠΧ όσο και ii) των προσπαθειών που απαιτούνται για πιθανές ενέργειες αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης (δηλαδή απομάκρυνση λιγότερων πτωμάτων) σε περίπτωση εμφάνισης της ΑΠΧ.

Το ενδεχόμενο υιοθέτησης μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης της διαχείρισης των άγριων χοιροειδών θα πρέπει να εξεταστεί από τα κράτη μέλη με βάση τα ΕΣΔ.

2.   Πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ προβλέπουν πρόσθετες ενδείξεις και καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της εφαρμογής των μέτρων για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά περίπτωση.

Τα μέτρα που σχετίζονται με την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ θα μπορούσαν να διαφέρουν (εντός των ορίων που επιτρέπονται από τη νομοθεσία, κατά περίπτωση) και θα πρέπει να προσαρμόζονται από περιοχή σε περιοχή ή από ζώνη σε ζώνη. Θα πρέπει να βασίζονται:

—	στον χρόνο ανάπτυξης της νόσου σε μια περιοχή ή ζώνη (οι διάφορες φάσεις της μόλυνσης μπορούν να προσδιοριστούν μέσω ενός συνεχούς συστήματος παθητικής επιτήρησης για την έγκαιρη ανίχνευση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή σε συνδυασμό με δοκιμές σε άγρια χοιροειδή που θανατώθηκαν διά πυροβολισμού)·

—	στη δυναμική του υφιστάμενου πληθυσμού, την κατανομή και την πυκνότητα των άγριων χοιροειδών·

—	στην ύπαρξη φυσικών ή τεχνητών φραγμών·

—	στις περιβαλλοντικές και κλιματικές διαφορές·

—	στις γεωργικές πρακτικές.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ καλύπτουν τα μέτρα που σχετίζονται με την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή, όπως περιγράφονται λεπτομερώς στα σημεία 4.1 έως 4.14. Τα μέτρα αυτά παρουσιάζονται συνοπτικά στο παράρτημα IV των κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ.

2.1.   Προσέλκυση

Η προσέλκυση δεν θα πρέπει να αποτελεί πηγή σίτισης άγριων χοιροειδών για τη διατήρηση του πληθυσμού τους (π.χ. κατά τη διάρκεια του χειμώνα).

Αφού διενεργήσει εκτίμηση κινδύνου για πιθανή εισαγωγή ή εξάπλωση της ΑΠΧ και λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα εφαρμογής πρόσθετων μέτρων μετριασμού του κινδύνου, η αρμόδια αρχή του κράτους μέλους θα μπορούσε να αποφασίσει σχετικά με τις ποσότητες ζωοτροφών που επιτρέπονται για προσέλκυση, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα:

—	την επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ σε κράτος μέλος ή ζώνη·

—	τις γνώσεις σχετικά με τον υφιστάμενο πληθυσμό άγριων χοιροειδών σε κράτος μέλος ή ζώνη· και

—	τις θηρευτικές πρακτικές σε κράτος μέλος ή ζώνη.

2.2.   Μέτρα βιοπροφύλαξης σε πληττόμενες περιοχές και κατά τη διάρκεια της θήρας

Τα μέτρα βιοπροφύλαξης σχετικά με τα άγρια χοιροειδή θα πρέπει να ενισχυθούν στα κράτη μέλη και να ακολουθούν το εγχειρίδιο που καταρτίστηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας GF-TAD «Αφρικανική πανώλη των χοίρων σε αγριόχοιρους — οικολογία και βιοπροφύλαξη»  (21), και συγκεκριμένα:

—	το κεφάλαιο 5 «Βιοπροφύλαξη σε πληττόμενα δάση», και

—	το κεφάλαιο 6 «Βιοπροφύλαξη κατά τη διάρκεια της θήρας».

Ελάχιστες απαιτήσεις βιοπροφύλαξης για τους κυνηγούς και για όλο το προσωπικό που αναζητεί και χειρίζεται τα πτώματα άγριων χοιροειδών παρέχονται επίσης στο παράρτημα II των κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ.

2.3.   Συλλογή των βασικών δεδομένων

Η εξέταση άγριων χοιροειδών για ΑΠΧ στα κράτη μέλη παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ και την εξέλιξη της νόσου. Μαζί με άλλα σχετικά δεδομένα, αυτό επιτρέπει την προσαρμογή συγκεκριμένων μέτρων για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ, ανάλογα με τις ανάγκες.

Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να συλλέγουν και να παρέχουν επιδημιολογικά δεδομένα σχετικά με την ΑΠΧ και άλλες σχετικές πληροφορίες για τη νόσο στην EFSA (22), κατά περίπτωση. Η εν λόγω ανταλλαγή πληροφοριών επιτρέπει την ανάπτυξη επιστημονικών γνώσεων σχετικά με την ΑΠΧ (23) με σκοπό την προσέγγιση βάσει κινδύνου και τη λήψη αποφάσεων διαχείρισης.

2.4.   Συνεργασία

Η διαχείριση των άγριων χοιροειδών απαιτεί τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών και των ενδιαφερόμενων μερών, όπως οι φορείς διαχείρισης των δασών, οι περιβαλλοντικές αρχές και οι κυνηγοί. Η αποτελεσματική και αποδοτική συνεργασία είναι απαραίτητη για την πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ. Τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών θα πρέπει να είναι συμβατά με τη σχετική ενωσιακή και/ή εθνική νομοθεσία για το περιβάλλον και τη θήρα και την κτηνιατρική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, και να αξιολογούνται δεόντως ως προς την επιστημονική βάση, τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα.

Ένα αποθετήριο σχετικού ενημερωτικού υλικού για την ΑΠΧ με βέλτιστες πρακτικές που χρησιμοποιούνται σε διάφορες χώρες είναι επίσης διαθέσιμο στον ιστότοπο (24) της μόνιμης ομάδας εμπειρογνωμόνων για την ΑΠΧ στην Ευρώπη (πρωτοβουλία GF-TAD).

2.5.   Θανάτωση

Η θανάτωση θα πρέπει να εξετάζεται για τη μείωση του πληθυσμού άγριων χοιροειδών, ιδίως σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα ή σε περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο.

2.6.   Καθορισμός «λευκών ζωνών»

Ο έλεγχος της ΑΠΧ περιλαμβάνει μέτρα μείωσης του πληθυσμού άγριων χοιροειδών, όπως η προληπτική θανάτωση ή, κατά περίπτωση, η θήρα, σε οριοθετημένες ζώνες, οι οποίες ονομάζονται «λευκές ζώνες»  (25). Προηγούμενες εμπειρίες ορισμένων κρατών μελών επιβεβαιώνουν ότι ο καθορισμός τέτοιων λευκών ζωνών μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου στον πληθυσμό άγριων χοιροειδών. Οι εν λόγω «λευκές ζώνες» θα μπορούσαν να καθοριστούν σε περιοχή η οποία γειτνιάζει γεωγραφικά με τη σχετική απαγορευμένη ζώνη λόγω της ΑΠΧ ή εντός αυτής, όπου ο ιός της ΑΠΧ κυκλοφορεί σε άγρια χοιροειδή. Τα διάφορα μέτρα (π.χ. περίφραξη, σημαντική και ταχεία μείωση του πληθυσμού των άγριων χοιροειδών κ.λπ.) θα πρέπει να εφαρμόζονται συνδυαστικά σε «λευκές ζώνες» για την ανάσχεση της εξάπλωσης της ΑΠΧ.

2.7.   Περίφραξη

Η περίφραξη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό του πληθυσμού των άγριων χοιροειδών, κατά περίπτωση, με στόχο την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ, ιδίως στις ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα (με στόχο την εκρίζωση της ΑΠΧ). Η περίφραξη θα πρέπει να εφαρμόζεται σε περιορισμένες βασικές μολυσμένες περιοχές για την προληπτική θανάτωση άγριων χοιροειδών σε οριοθετημένη ζώνη («λευκή ζώνη»), για τον περιορισμό ή την επιβράδυνση της μετακίνησης άγριων χοιροειδών από περιοχές που μολύνθηκαν πρόσφατα σε μη μολυσμένες περιοχές, και σε συνδυασμό με άλλα μέτρα (π.χ. θήρα, «λευκές ζώνες», παγίδευση κ.λπ.) για την ανάσχεση ή την επιβράδυνση της εξάπλωσης της ΑΠΧ. Μπορούν να χρησιμοποιούνται διάφοροι τύποι περιφράξεων (π.χ. συμπαγείς, ηλεκτρικές), με βάση τις τοπικές συνθήκες και την επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ σε συγκεκριμένη περιοχή και λαμβανομένων υπόψη των ακόλουθων (26):

—	κανένας σχεδιασμός ηλεκτρικής περίφραξης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι 100 % αποτελεσματικός για τον περιορισμό των άγριων χοιροειδών σε μεγάλη κλίμακα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα·

—

στο παρελθόν, η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι μεγάλες περιφράξεις ήταν αποτελεσματικές για τον περιορισμό των άγριων χοιροειδών. Ωστόσο, θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη νέες εμπειρίες των κρατών μελών σχετικά με την περίφραξη (ως μέτρο για τον περιορισμό ή την ανάσχεση της εξάπλωσης της ΑΠΧ) περιορισμένων βασικών μολυσμένων περιοχών·

—

από αρκετές μελέτες σχετικά με τη χρήση απωθητικών οσμών για την απομάκρυνση των άγριων χοιροειδών προέκυψαν αποκλίνοντα αποτελέσματα (αρκετές δοκιμές που αναφέρονται στη σχετική έκθεση της EFSA δεν μπόρεσαν να καταδείξουν καμία επίδραση του απωθητικού στην είσοδο άγριων χοιροειδών ή στη ζημία στις καλλιέργειες).

Φυσικοί φραγμοί, όπως μεγάλοι ποταμοί ή στενά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κατά περίπτωση, για την οριοθέτηση των απαγορευμένων ζωνών, καθώς έχει αποδειχθεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αποτελεσματικότητά τους όσον αφορά τη μείωση, αλλά όχι την πλήρη παρεμπόδιση, των μετακινήσεων άγριων χοιροειδών.

2.8.   Θήρα

Οι κυνηγοί θα πρέπει να λαμβάνουν εκπαίδευση σε όλα τα κράτη μέλη ώστε να γνωρίζουν τους κινδύνους που ενέχει η ΑΠΧ και τις βέλτιστες πρακτικές σε περίπτωση εντοπισμού νεκρών άγριων χοιροειδών ή οποιασδήποτε άλλης υπόνοιας κρούσματος ΑΠΧ.

Οι κυνηγετικές πρακτικές θα πρέπει να προσαρμόζονται στην επιδημιολογική εξέλιξη της νόσου λόγω των επιπτώσεών τους στους πληθυσμούς άγριων χοιροειδών. Σύμφωνα με την ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί πρόσθετος τεχνικός εξοπλισμός για τη θήρα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που καθορίζονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές για την ΑΠΧ και στα ΕΣΔ.

Θα πρέπει να εξασφαλίζεται στενή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των ενδιαφερόμενων μερών, κατά περίπτωση (27), ιδίως όταν η διαχείριση της θήρας στο πλαίσιο της ΑΠΧ δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της αρμόδιας κτηνιατρικής αρχής του κράτους μέλους.

2.9.    Παθητική επιτήρηση, συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης νεκρών άγριων χοιροειδών και του χειρισμού πτωμάτων  (28)

Η παθητική επιτήρηση (και όταν υποστηρίζεται από ενεργητική αναζήτηση νεκρών άγριων χοιροειδών) είναι το αποτελεσματικότερο εργαλείο για την ανίχνευση της ΑΠΧ και την παρακολούθηση της εξάπλωσής της. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η διενέργεια δειγματοληψίας και δοκιμών σε πτώματα νεκρών άγριων χοιροειδών. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στον εντοπισμό των πτωμάτων σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα και πλησίον των εν λόγω ζωνών.

Συνήθως, τα πτώματα, τα οποία εντοπίζονται πρώτα, δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη τα πρώτα κρούσματα της νόσου στην περιοχή αυτή. Ως εκ τούτου, η παθητική επιτήρηση (με στόχο επίσης την ταυτοποίηση και τον εντοπισμό των παλαιότερων πτωμάτων) και η διενέργεια δοκιμών σε όλα τα πτώματα θα πρέπει να ενισχυθούν, ιδίως σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα και πλησίον των εν λόγω ζωνών.

2.10.   Περιορισμένη πρόσβαση σε μολυσμένες ζώνες

Η πρόσβαση σε μολυσμένες ζώνες (ιδίως σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα, όπου ο στόχος είναι η εκρίζωση της ΑΠΧ το συντομότερο δυνατόν) θα πρέπει να περιορίζεται δεόντως λόγω των κινδύνων μετάδοσης της ΑΠΧ μέσω ανθρώπων, εξοπλισμού, οχημάτων κ.λπ. Η αρμόδια αρχή θα πρέπει να διαχειρίζεται τους εν λόγω περιορισμούς με βάση την εκτίμηση κινδύνου και λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές τοπικές συνθήκες και περιστάσεις.

2.11.   Περιορισμοί της συνεχούς σίτισης

Η συνεχής σίτιση άγριων χοιροειδών θα πρέπει να περιορίζεται στα κράτη μέλη με στόχο τον περιορισμό ή τη μείωση, κατά περίπτωση, της επιβίωσης και της τεχνητής αύξησης του πληθυσμού άγριων χοιροειδών.

Οι χώροι σίτισης ή οι διατάξεις σίτισης για άλλα άγρια είδη (π.χ. άγρια μηρυκαστικά) δεν θα πρέπει να είναι προσβάσιμα στα άγρια χοιροειδή και οι ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται σε αυτά δεν θα πρέπει να είναι ελκυστικές για τα άγρια χοιροειδή (π.χ. σανό).

Σε ειδικές περιπτώσεις, κατόπιν εκτίμησης κινδύνου, η αρμόδια αρχή θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να επιτρέψει τη συνεχή σίτιση άγριων χοιροειδών για περιορισμένο χρονικό διάστημα με σκοπό τον περιορισμό των άγριων χοιροειδών σε ζώνη που μολύνθηκε πρόσφατα όπου ο στόχος είναι η εκρίζωση της ΑΠΧ από την εν λόγω ζώνη.

2.12.   Δειγματοληψία και δοκιμές

Η δειγματοληψία και οι δοκιμές σε άγρια χοιροειδή που βρέθηκαν νεκρά θα πρέπει να βασίζονται:

—	στην εκτίμηση κινδύνου που διενήργησε η αρμόδια αρχή· και

—	στην παθητική επιτήρηση.

Κατά περίπτωση, τα πτώματα που εντοπίζονται, τα θανατωμένα άγρια χοιροειδή (π.χ. στη ζώνη που μολύνθηκε πρόσφατα ή στη «λευκή ζώνη») και τα άρρωστα άγρια χοιροειδή θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμή για ΑΠΧ με τη χρήση της PCR. Τα δείγματα για εργαστηριακές δοκιμές θα πρέπει να παραδίδονται το συντομότερο δυνατόν στο εργαστήριο (τουλάχιστον εντός 72 ωρών από τη δειγματοληψία, εκτός από ήδη απαγορευμένες ζώνες όπου ο στόχος είναι ο έλεγχος της ΑΠΧ).

Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:

—	Η PCR (ανίχνευση του ιού) θα πρέπει να είναι η δοκιμή επιλογής σε περιοχές όπου δεν υπάρχει ΑΠΧ και στις απαγορευμένες ζώνες λόγω της ΑΠΧ·

—	Μια θετική ορολογική δοκιμή από μόνη της μπορεί να μην υποδηλώνει την κυκλοφορία του ιού·

—

Η ανίχνευση αντισωμάτων (Ab) δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την έγκαιρη ανίχνευση του ιού της ΑΠΧ, αλλά ως εργαλείο (ως συμπληρωματική δοκιμή της δοκιμής PCR) για την καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης της επιδημιολογίας της ΑΠΧ σε ορισμένες περιοχές και/ή συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως: i) η διενέργεια δοκιμών σε άγρια χοιροειδή στην απαγορευμένη ζώνη I (η οποία συνορεύει με μολυσμένες περιοχές)· ένα οροθετικό ζώο θα μπορούσε να είναι ενδεικτικό μιας εξελισσόμενης κατάστασης νόσου, όπως η εξάπλωση του ιού της ΑΠΧ εκτός των απαγορευμένων ζωνών II ή III· ii) περιοχές στις οποίες η νόσος υφίσταται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Πρόσθετες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη δειγματοληψία άγριων χοιροειδών και την απομάκρυνση των πτωμάτων στα οικεία κράτη μέλη (τα κράτη μέλη που απαριθμούνται ή έχουν περιοχές που απαριθμούνται στα παραρτήματα I και II του κανονισμού για την ΑΠΧ) παρέχονται στο παράρτημα III των κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ.

2.13.   Παγίδευση

Η παγίδευση θα πρέπει να θεωρείται αποτελεσματικό μέτρο για τον περιορισμό ή τη μείωση του πληθυσμού άγριων χοιροειδών στο πλαίσιο της ΑΠΧ σε περιορισμένη περιοχή (π.χ. σε «λευκή ζώνη»), σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, με στόχο την εκρίζωση της ΑΠΧ, ιδίως στις ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα.

3.   Εφαρμογή μέτρων σε διάφορες περιοχές ή απαγορευμένες ζώνες.

Τα πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εκρίζωση της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή που προβλέπονται στο κεφάλαιο III σημείο 2 θα πρέπει να βασίζονται στην επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ και να είναι προσαρμοσμένα στις διάφορες περιοχές ή απαγορευμένες ζώνες (όπως ορίζονται στον κανονισμό για την ΑΠΧ) που κατηγοριοποιούνται για τους σκοπούς των κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ ως εξής:

3.1.	περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει ΑΠΧ και οι οποίες δεν συνορεύουν με τις απαγορευμένες ζώνες

3.2.	περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει ΑΠΧ (συμπεριλαμβανομένης της απαγορευμένης ζώνης I), οι οποίες συνορεύουν με τις απαγορευμένες ζώνες που απαριθμούνται στο παράρτημα I (εκτός από την απαγορευμένη ζώνη I) και στο παράρτημα II του κανονισμού για την ΑΠΧ·

3.3.

περιορισμένες απαγορευμένες ζώνες που αντιστοιχούν σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα, όπου η ΑΠΧ υπάρχει σε άγρια χοιροειδή για σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα (π.χ. λαμβανομένης υπόψη της επιδημιολογικής εξέλιξης της νόσου) και όπου ο κύριος στόχος στην εν λόγω ζώνη είναι η βραχυπρόθεσμη εκρίζωση της ΑΠΧ·

3.4.

ευρείες απαγορευμένες ζώνες που αντιστοιχούν σε σημαντικές μολυσμένες ζώνες (π.χ. ολόκληρη η επικράτεια ή σημαντικό μέρος αυτής στο κράτος μέλος), όπου η ΑΠΧ υπάρχει σε άγρια χοιροειδή για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα και όπου ο κύριος στόχος στην εν λόγω ζώνη είναι ο έλεγχος της νόσου (δεδομένου ότι η εκρίζωση της ΑΠΧ μπορεί να μην είναι εφικτή βραχυπρόθεσμα).

Οι γενικές συστάσεις σχετικά με τα διάφορα μέτρα για διάφορες περιοχές και απαγορευμένες ζώνες παρέχονται από το σημείο 3.1 έως το σημείο 3.4 και παρουσιάζονται συνοπτικά στο παράρτημα IV.

3.1.   Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει ΑΠΧ και οι οποίες δεν συνορεύουν με τις απαγορευμένες ζώνες

Για τους σκοπούς της πρόληψης της ΑΠΧ, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:

α)	η προσέλκυση με περιορισμένες ποσότητες ζωοτροφών θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο για την προσέλκυση άγριων χοιροειδών για θήρα, παγίδευση και, κατά περίπτωση, θανάτωση·

β)	θα πρέπει να προωθηθούν και να εφαρμοστούν μέτρα βιοπροφύλαξης κατά τη θήρα·

γ)

η υψηλή πυκνότητα των άγριων χοιροειδών μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΑΠΧ και, εάν εισαχθεί ο ιός της ΑΠΧ, σε ταχεία μετάδοση και μακροχρόνια επίμονη παρουσία της ΑΠΧ στις πληγείσες περιοχές. Ως εκ τούτου, για να εξασφαλιστεί αποτελεσματική ετοιμότητα για την αντιμετώπιση της ΑΠΧ, οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα πρέπει πρωτίστως να αποσκοπούν στη σημαντική μείωση της πυκνότητας του πληθυσμού άγριων χοιροειδών, ανάλογα με την περίπτωση (29) και όπου χρειάζεται. Η θήρα θα πρέπει να επικεντρώνεται στην επίτευξη συνεχούς μείωσης του πληθυσμού των άγριων χοιροειδών. Συνεπώς, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η στοχευμένη θήρα (ή θανάτωση, κατά περίπτωση) ενήλικων και νεαρών θηλυκών άγριων χοιροειδών. Όσον αφορά τον συνολικό κυνηγετικό σάκο, θα πρέπει να διατηρείται ισορροπία μεταξύ αρσενικών και θηλυκών ζώων (50 % από κάθε κατηγορία)·

δ)	επιτήρηση: η δειγματοληψία θα πρέπει να βασίζεται σε παθητική επιτήρηση· τα νεκρά και τα άρρωστα άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμές για ΑΠΧ με PCR·

ε)	η συνεχής σίτιση των άγριων χοιροειδών θα πρέπει να είναι περιορισμένη.

3.2.   Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει ΑΠΧ (συμπεριλαμβανομένης της απαγορευμένης ζώνης Ι), οι οποίες συνορεύουν με τις απαγορευμένες ζώνες που απαριθμούνται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ του κανονισμού για την ΑΠΧ

Εκτός από τα μέτρα που προβλέπονται στο τμήμα 3.1, λόγω αυξημένων κινδύνων εμφάνισης ΑΠΧ, θα πρέπει να εφαρμοστούν πρόσθετα μέτρα με στόχο την πρόληψη της εισαγωγής της ΑΠΧ, την εξασφάλιση της ταχείας ανίχνευσης της ΑΠΧ, κατά περίπτωση, και την αποτελεσματική ετοιμότητα για την αντιμετώπιση της ΑΠΧ.

α)	η προσέλκυση με περιορισμένες ποσότητες ζωοτροφών θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο για την προσέλκυση άγριων χοιροειδών για θήρα, παγίδευση και, κατά περίπτωση, θανάτωση·

β)

θα πρέπει να πραγματοποιείται εντατική θήρα (θα μπορούσε να επιτραπεί το κυνήγι με οδηγό και το ατομικό κυνήγι) για να επιτευχθεί μείωση της πυκνότητας των άγριων χοιροειδών, η οποία θα επέτρεπε, κατόπιν πιθανής εμφάνισης της μόλυνσης, τον περιορισμό του ιού της ΑΠΧ ή τη σημαντική επιβράδυνση της εξάπλωσης της ΑΠΧ·

γ)	η μακροπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης των άγριων χοιροειδών θα πρέπει να εξεταστεί και να ενθαρρυνθεί (με τη συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα) για την επίτευξη των στόχων μείωσης του πληθυσμού· οι κυνηγοί θα πρέπει να θεωρούνται μέρος αυτής της στρατηγικής·

δ)	η αρμόδια αρχή θα πρέπει να διαχειρίζεται τη θανάτωση, τη θήρα και την παγίδευση σε συνεργασία με άλλες σχετικές αρχές και ενδιαφερόμενα μέρη·

ε)	κατά περίπτωση, η χρήση περίφραξης θα πρέπει να εξετάζεται από την αρμόδια αρχή σε συνεργασία με άλλες σχετικές αρχές και ενδιαφερόμενα μέρη·

στ)

επιτήρηση: i. κατά περίπτωση, θα πρέπει να πραγματοποιούνται εντατικές περιπολίες για τον εντοπισμό νεκρών ζώων (κατά προτίμηση από εκπαιδευμένο προσωπικό) προκειμένου να ενισχυθεί η παθητική επιτήρηση και με στόχο την ανίχνευση της ΑΠΧ το συντομότερο δυνατόν· ii. η δειγματοληψία θα πρέπει να βασίζεται σε εκτίμηση κινδύνου και σε ενισχυμένη παθητική επιτήρηση· τα νεκρά και τα άρρωστα άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμές για ΑΠΧ με PCR, κατά περίπτωση·

ζ)	όλα τα νεκρά άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται θα πρέπει να απορρίπτονται, όπως προβλέπεται από την αρμόδια αρχή.

3.3.   Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε ζώνες που μολύνθηκαν πρόσφατα για την εκρίζωση της ΑΠΧ

Λόγω της παρουσίας ΑΠΧ, ο κύριος στόχος είναι ο περιορισμός της νόσου σε περιορισμένη περιοχή, η εξασφάλιση ακριβούς οριοθέτησης μιας μολυσμένης ζώνης και η εφαρμογή μέτρων εκρίζωσης της ΑΠΧ το συντομότερο δυνατόν.

Στην ΕΕ υπάρχουν αρκετά επιτυχημένα παραδείγματα (30) εκρίζωσης της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή υπάρχουν, τα οποία θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την ανάπτυξη εξατομικευμένων μέτρων για την εκρίζωση της ΑΠΧ. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:

α)	η προσέλκυση θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο για παγίδευση και θανάτωση·

β)

επιτήρηση: i. η παθητική επιτήρηση θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως βάση για τον καθορισμό της επιδημικής φάσης της νόσου (π.χ. ο μικρότερος αριθμός εντοπισθέντων πτωμάτων άγριων χοιροειδών που πέθαναν πρόσφατα ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη της φθίνουσας επιδημικής φάσης της ΑΠΧ)· ii. προκειμένου να ενισχυθεί η παθητική επιτήρηση, θα πρέπει να πραγματοποιούνται εντατικές περιπολίες για τον εντοπισμό πτωμάτων με τη χρήση εκπαιδευμένου προσωπικού, σκύλων ή μη επανδρωμένων αεροσκαφών· iii. η δειγματοληψία θα πρέπει να βασίζεται σε ενισχυμένη παθητική επιτήρηση· όλα τα νεκρά και τα άρρωστα άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμές για ΑΠΧ με PCR· iv. εκτός από τις δοκιμές που διενεργούνται για τον ιό της ΑΠΧ σε όλα τα νεκρά άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται, δοκιμές για τον ιό της ΑΠΧ θα πρέπει επίσης να διενεργούνται, με τη χρήση PCR (συμπεριλαμβανομένης της ανίχνευσης Ab, κατά περίπτωση), στα άγρια χοιροειδή που θηρεύονται ή θανατώνονται·

γ)

η απαγόρευση της θήρας (όλα τα είδη) και άλλων δραστηριοτήτων στο δάσος θα πρέπει να εξετάζεται, κατά περίπτωση, από την αρμόδια αρχή ως μέτρο για την πρόληψη της εξάπλωσης της ΑΠΧ, τουλάχιστον μέχρι τη μείωση της επιδημικής φάσης. Η επιχειρησιακή ομάδα εμπειρογνωμόνων (31) θα πρέπει να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αξιολόγηση της επιδημιολογικής κατάστασης και στον καθορισμό του τέλους της επιδημικής φάσης χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της συνεχούς παθητικής επιτήρησης·

δ)	κυνήγι με οδηγό θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις κατά τις οποίες έχουν εφαρμοστεί σχετικά μέτρα (π.χ. περίφραξη) για την πρόληψη της μετακίνησης των άγριων χοιροειδών·

ε)	όλα τα πρόσωπα που αναζητούν και χειρίζονται πτώματα άγριων χοιροειδών θα πρέπει να εφαρμόζουν μέτρα βιοπροφύλαξης για την αποφυγή πιθανής μόλυνσης των οχημάτων, των σφαγείων και των στάβλων·

στ)	κατά περίπτωση, η πρόσβαση στη μολυσμένη ζώνη θα πρέπει να είναι περιορισμένη και να επιτρέπεται μόνο στο εξουσιοδοτημένο προσωπικό ή βάσει παρεκκλίσεων που χορηγεί η αρμόδια αρχή·

ζ)	θα πρέπει να παρασχεθεί ειδική κατάρτιση για τους κυνηγούς ώστε να μειωθεί η πιθανότητα περαιτέρω εξάπλωσης του ιού στο περιβάλλον και εκτός της μολυσμένης ζώνης·

η)

θα πρέπει να εξασφαλίζονται περιέκτες για την αποθήκευση των πτωμάτων άγριων χοιροειδών τουλάχιστον εντός της μολυσμένης ζώνης, εάν δεν υπάρχει εναλλακτικό σύστημα για τη συλλογή νεκρών ζώων· τα μέσα καθαρισμού και απολύμανσης θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε κάθε χώρο αποθήκευσης· όλα τα νεκρά άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται θα πρέπει να διατίθενται, όπως προβλέπεται από την αρμόδια αρχή·

θ)	θα μπορούσε να επιτρέπεται η παγίδευση για θανάτωση (και διενέργεια δοκιμών στη συνέχεια)·

ι)

θα μπορούσε να επιτρέπεται η θανάτωση από εκπαιδευμένους κυνηγούς με στόχο την εξάλειψη (ή τουλάχιστον τη σημαντική μείωση) του πληθυσμού άγριων χοιροειδών, μόνο όταν έχει ξεκινήσει η ενδημική φάση (μετά την επιδημική φάση) ή έχουν εφαρμοστεί άλλα μέτρα (π.χ. περίφραξη) για την πρόληψη της μετακίνησης άγριων χοιροειδών και υπό την επίβλεψη της αρμόδιας αρχής·

ια)	δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται καθαρισμός άγριων χοιροειδών (όχι εκσπλαχνισμός)· τα άγρια χοιροειδή που θανατώθηκαν διά πυροβολισμού θα πρέπει να τοποθετούνται σε υδατοστεγείς περιέκτες ή σάκους ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος διασποράς των υγρών του ζώου·

ιβ)

οι περιφράξεις (32) μπορούν να περιορίσουν τις μετακινήσεις άγριων χοιροειδών, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στον περιορισμό ή τουλάχιστον στην επιβράδυνση της εξάπλωσης της νόσου. Η περίφραξη θα πρέπει να πραγματοποιείται σε καθορισμένες περιοχές. Οι περιφράξεις θα πρέπει να κατασκευάζονται εγκαίρως (και σε συνδυασμό με άλλα μέτρα) για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του ιού της ΑΠΧ και την προετοιμασία ενόψει του επιδημικού κύματος της νόσου.

3.4.   Μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε ευρείες μολυσμένες ζώνες για τον έλεγχο της ΑΠΧ

Κύριος στόχος είναι ο έλεγχος της ΑΠΧ στη ζώνη, η εξασφάλιση ότι η νόσος δεν εξαπλώνεται περαιτέρω σε περιοχές όπου δεν υπάρχει ΑΠΧ ή, εάν αυτό δεν είναι εφικτό, ο περιορισμός της ταχύτητας εξάπλωσης του ιού της ΑΠΧ σε άλλες περιοχές στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

Λόγω της παρουσίας του ιού της ΑΠΧ σε μολυσμένες ζώνες για σημαντικό χρονικό διάστημα (33) και εντός σημαντικής, ευρείας επικράτειας, θα πρέπει να εξετάζονται τα ακόλουθα μέτρα για τον έλεγχο της ΑΠΧ:

α)	η προσέλκυση με περιορισμένες ποσότητες ζωοτροφών θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο για την προσέλκυση άγριων χοιροειδών για θήρα, παγίδευση και, κατά περίπτωση, θανάτωση·

β)

επιτήρηση: i. η δειγματοληψία θα πρέπει να βασίζεται σε ενισχυμένη παθητική επιτήρηση: όλα τα νεκρά και τα άρρωστα άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμές για ΑΠΧ με PCR·τα άγρια χοιροειδή που θηρεύτηκαν ή θανατώθηκαν θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμές σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας αρχής με βάση τη συγκεκριμένη επιδημιολογική κατάσταση και λαμβανομένης υπόψη της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ (όπως τα άρθρα 51 και 52 του κανονισμού για την ΑΠΧ)· ii. θα πρέπει να πραγματοποιούνται εντατικές περιπολίες από εκπαιδευμένο προσωπικό για τον εντοπισμό πτωμάτων με σκοπό την ενίσχυση της παθητικής επιτήρησης·

γ)	η θήρα και η παγίδευση θα πρέπει να επικεντρώνονται στη συλλογή δειγμάτων για δοκιμές·

δ)	θα πρέπει να εφαρμόζονται ελάχιστες απαιτήσεις βιοπροφύλαξης κατά τη θήρα, την παγίδευση και την απομάκρυνση των πτωμάτων·

ε)	η θανάτωση άγριων χοιροειδών θα πρέπει να πραγματοποιείται από εκπαιδευμένους κυνηγούς·

στ)	όλα τα άγρια χοιροειδή που εντοπίστηκαν νεκρά, καθώς και τα πτώματα άγριων χοιροειδών που παγιδεύτηκαν ή θηρεύτηκαν και τα οποία βρέθηκαν θετικά στην ΑΠΧ, θα πρέπει να διατίθενται, όπως προβλέπεται από την αρμόδια αρχή·

ζ)	γενικά, δεν θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο περίφραξης σε ευρείες περιοχές (34). Ωστόσο, σε ειδικές περιπτώσεις, θα μπορούσε να εξεταστεί και να εφαρμοστεί στρατηγική περίφραξη με βάση την εκτίμηση κινδύνου που διενεργείται από την αρμόδια αρχή.

IV.   ΑΡΧΈΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΉΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΘΟΡΙΣΜΌ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΊΗΣΗΣ ΛΌΓΩ ΑΠΧ ΣΤΗΝ ΕΕ.

Ο κανονισμός για την ΑΠΧ θεσπίζει κανόνες για τη συμπερίληψη, σε επίπεδο Ένωσης, στα παραρτήματα I και II απαγορευμένων ζωνών μετά την εκδήλωση εστιών ΑΠΧ. Οι εν λόγω απαγορευμένες ζώνες θα πρέπει να απαριθμούνται στα παραρτήματα I και II του κανονισμού για την ΑΠΧ, λαμβανομένων υπόψη των πληροφοριών που παρέχονται από τις αρμόδιες αρχές των οικείων κρατών μελών όσον αφορά την κατάσταση της νόσου και των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, καθώς και του επιπέδου κινδύνου εξάπλωσης της ΑΠΧ και της συνολικής επιδημιολογικής κατάστασης της ΑΠΧ στο οικείο κράτος μέλος και στα γειτονικά κράτη μέλη ή σε τρίτες χώρες, κατά περίπτωση (όπως προβλέπεται στην αιτιολογική σκέψη 5 του κανονισμού για την ΑΠΧ).

1.

Νομοθεσία της ΕΕ. Οι κανόνες για τη συμπερίληψη απαγορευμένων ζωνών μετά την εκδήλωση εστιών ΑΠΧ και τα μέτρα που εφαρμόζονται στις σχετικές απαγορευμένες ζώνες καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ που αναφέρεται στο κεφάλαιο I των κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ. Ο κανονισμός για την ΑΠΧ θεσπίζει ειδικά μέτρα ελέγχου της νόσου για την ΑΠΧ, τα οποία συνδέονται με τις απαγορευμένες ζώνες που απαριθμούνται στα παραρτήματα I και II του εν λόγω κανονισμού. Ο κανονισμός για την ΑΠΧ προβλέπει επίσης μια προσέγγιση περιφερειοποίησης, η οποία εφαρμόζεται επιπλέον των μέτρων ελέγχου νόσων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/429 και στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2020/687. Ο κανονισμός για την ΑΠΧ απαριθμεί τις απαγορευμένες ζώνες των κρατών μελών που επηρεάζονται από εστίες ΑΠΧ ή διατρέχουν κίνδυνο λόγω της εγγύτητάς τους με τις εν λόγω εστίες.

2.

Κριτήρια για τη γεωγραφική οριοθέτηση των απαγορευμένων ζωνών λόγω της ΑΠΧ για τη συμπερίληψη, την τροποποίηση και τη διαγραφή απαγορευμένων ζωνών ΑΠΧ από το παράρτημα I ή II του κανονισμού για την ΑΠΧ. Οι απαγορευμένες ζώνες λόγω της ΑΠΧ διαφοροποιούνται ανάλογα με την επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ και το επίπεδο κινδύνου εξάπλωσης. Ταξινομούνται ως i) απαγορευμένες ζώνες I, II και III, με την απαγορευμένη ζώνη III να υποδεικνύει το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου εξάπλωσης της ΑΠΧ και τη δυναμικότερη κατάσταση όσον αφορά τη νόσο σε δεσποζόμενα χοιροειδή, και, έπειτα από εκδήλωση εστίας ΑΠΧ σε κράτος μέλος ή ζώνη που ήταν προηγουμένως απαλλαγμένο/-η από τη νόσο, ως ii) απαγορευμένες ζώνες, οι οποίες περιλαμβάνουν ζώνες προστασίας και επιτήρησης (σε περίπτωση εκδήλωσης εστίας ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή) και ως μολυσμένες ζώνες (σε περίπτωση εκδήλωσης εστίας της εν λόγω νόσου σε άγρια χοιροειδή). Επιπλέον, οι εν λόγω απαγορευμένες ζώνες θα πρέπει να περιληφθούν, να τροποποιηθούν ή να διαγραφούν από τον κατάλογο στα παραρτήματα I ή II του κανονισμού για την ΑΠΧ, λαμβανομένων υπόψη, κατά περίπτωση: 2.1. των πληροφοριών και της αιτιολόγησης που παρέχει η αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους όσον αφορά την κατάσταση της νόσου και τα ληφθέντα μέτρα· 2.2. επιστημονικά τεκμηριωμένων αρχών και κριτηρίων για τον γεωγραφικό καθορισμό της περιφερειοποίησης λόγω ΑΠΧ και των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ· 2.3. της επιτήρησης που εφαρμόζεται και των αποτελεσμάτων της· 2.4. του επιπέδου κινδύνου για την εξάπλωση της ΑΠΧ· 2.5. της συνολικής επιδημιολογικής κατάστασης της ΑΠΧ, της εξέλιξής της και των πρόσθετων παραγόντων κινδύνου στο οικείο κράτος μέλος και στα γειτονικά κράτη μέλη ή σε τρίτες χώρες· 2.6. της ιστορικής και πρόσφατης παρουσίας ΑΠΧ τόσο σε δεσποζόμενα όσο και σε άγρια χοιροειδή, όπως καταδεικνύεται μέσω αποτελεσματικής επιτήρησης· 2.7. του μεγέθους της επιδημιολογικής μονάδας που προκαλεί ανησυχία, της εδαφικής και γεωγραφικής συνέχειας με παρακείμενες περιοχές, της τυπολογίας του υφιστάμενου βιοτόπου· 2.8. των γεωγραφικών πτυχών που συνδέονται με την τοποθεσία των εστιών· 2.9. των οικολογικών παραγόντων (π.χ. υδάτινες οδοί, δάση) και της ύπαρξης φυσικών και τεχνητών φραγμών (π.χ. περιφραγμένοι αυτοκινητόδρομοι ή σιδηρόδρομοι ή «λευκές ζώνες»)· 2.10. της παρουσίας και της κατανομής των άγριων χοιροειδών· 2.11. της επιδημιολογίας της νόσου· 2.12. των αποτελεσμάτων ειδικών επιδημιολογικών αξιολογήσεων που διενεργήθηκαν από την EFSA ή από τις αρμόδιες αρχές· 2.13. της ιστορικής πείρας που αποκτήθηκε όσον αφορά την εξάπλωση της ΑΠΧ· 2.14. των διοικητικών διαιρέσεων, της εδαφικής συνέχειας· 2.15. της δυνατότητας εφαρμογής των μέτρων ελέγχου· 2.16. της κατανομής και των χαρακτηριστικών [π.χ. τύπος παραγωγής (όπως υπαίθριες δραστηριότητες)] των εγκαταστάσεων δεσποζόμενων χοιροειδών και της ύπαρξης ζωνών προστασίας και επιτήρησης· 2.17. των κυνηγετικών πρακτικών και άλλων ζητημάτων διαχείρισης της άγριας πανίδας.

3.

Με βάση ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων από τα κράτη μέλη που πλήττονται από τον γονότυπο II του ιού της ΑΠΧ, η EFSA παρουσιάζει τα ακόλουθα πορίσματα σχετικά με την περιφερειοποίηση στις εκθέσεις της (35) για την ΑΠΧ: 3.1. η μόλυνση συνέχισε να εξαπλώνεται αργά μέσω των πληθυσμών άγριων χοιροειδών (η μέση ταχύτητα εξάπλωσης της μόλυνσης από ΑΠΧ σε ορισμένες περιοχές υπολογίστηκε μεταξύ 8 και 17 km/έτος (36)), 3.2. Η ΑΠΧ εισήχθη σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ, μέσω δύο διακριτών διαδικασιών εξάπλωσης: 3.2.1. σχετικά αργή και συνεχής εξάπλωση διαμεσολαβούμενη από άγρια χοιροειδή μέσω πληθυσμών άγριων χοιροειδών και μετα-πληθυσμών· 3.2.2. μετατοπίσεις διαμεσολαβούμενες από τον άνθρωπο με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων συρροών κρουσμάτων της ΑΠΧ που βρίσκονται μακριά από περιοχές στις οποίες είχε εμφανιστεί προηγουμένως η ΑΠΧ.

4.

Χρονοδιάγραμμα των περιορισμών. Οι περιοχές που απαριθμούνται στο παράρτημα I ή II του κανονισμού για την ΑΠΧ θα πρέπει να διατηρηθούν υπό περιορισμούς έως ότου η επιδημιολογική κατάσταση ικανοποιήσει τα κριτήρια τροποποίησης ή διαγραφής των απαγορευμένων ζωνών λόγω της ΑΠΧ. Οι αρχές του κώδικα υγείας χερσαίων ζώων του WOAH (37), σε συνδυασμό με επιδημιολογικές παραμέτρους σχετικά με τη νόσο, παρέχουν ορισμένη καθοδήγηση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται για την ανάκτηση του καθεστώτος απαλλαγμένου από τη νόσο για περιοχή που υπόκειται σε περιορισμούς λόγω εμφάνισης της ΑΠΧ.

5.

Βασικά γενικά κριτήρια για την οριοθέτηση των απαγορευμένων ζωνών λόγω της ΑΠΧ που απαριθμούνται στο παράρτημα I ή II του κανονισμού για την ΑΠΧ. Προκειμένου να αποτραπεί η εξάπλωση της ΑΠΧ και να προστατευτούν η εσωτερική αγορά της ΕΕ και το διεθνές εμπόριο, θα πρέπει να ακολουθηθεί μια προσεκτική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση για την τροποποίηση των απαγορευμένων ζωνών που απαριθμούνται. Λαμβάνοντας ως βάση αναφοράς τον κώδικα υγείας χερσαίων ζώων του WOAH και τις βέλτιστες διαθέσιμες γνώσεις, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα πριν από την τροποποίηση των απαγορευμένων ζωνών που απαριθμούνται στο παράρτημα I ή II του κανονισμού για την ΑΠΧ: 5.1. η μείωση ή η πλήρης διαγραφή των απαγορευμένων ζωνών I και II που απαριθμούνται δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια: 5.1.1. των εποχικών περιόδων αιχμής των περιόδων υψηλότερης εξάπλωσης της νόσου που περιγράφονται από την EFSA· 5.1.2. άλλων περιόδων υψηλότερης εξάπλωσης της νόσου πλησίον των σχετικών απαγορευμένων ζωνών· 5.1.3. αρνητικής συνολικής επιδημιολογικής κατάστασης της ΑΠΧ στο οικείο κράτος μέλος. Ωστόσο, η θετική συνολική επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ στο κράτος μέλος και οι αιτιολογήσεις που παρέχονται από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή μπορούν να λαμβάνονται υπόψη για τη μείωση και την πλήρη διαγραφή των απαριθμούμενων απαγορευμένων ζωνών και κατά τη διάρκεια των εποχικών περιόδων αιχμής που αναφέρονται στο σημείο 5.1.1.· 5.2. θα πρέπει να έχει εφαρμοστεί κατάλληλη επιτήρηση για την ΑΠΧ με ευνοϊκά αποτελέσματα στη σχετική απαγορευμένη ζώνη και στις γειτονικές περιοχές στο έδαφος του κράτους μέλους για επαρκές χρονικό διάστημα που αρμόζει στην επιδημιολογία της ΑΠΧ· 5.3. η συνολική επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ στη χώρα, οι αιτιολογήσεις που παρέχονται από την αρμόδια αρχή και τα πορίσματα των ελέγχων της Επιτροπής, κατά περίπτωση· 5.4. η αρμόδια αρχή θα πρέπει να αξιολογεί τους κινδύνους που απορρέουν από την τροποποίηση των απαγορευμένων ζωνών και η αξιολόγηση θα πρέπει να υποδεικνύει ότι ο κίνδυνος εξάπλωσης της ΑΠΧ είναι αμελητέος, όπως αρμόζει στη σχετική απαγορευμένη ζώνη.

6.

Βασικά ειδικά κριτήρια για τη μείωση ή την πλήρη διαγραφή της παρατιθέμενης απαγορευμένης ζώνης III και την επιστροφή, κατά περίπτωση, στην απαγορευμένη ζώνη II (σε περίπτωση παρουσίας του ιού της ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή στην εν λόγω ζώνη) ή στην απαγορευμένη ζώνη I (σε περίπτωση παρουσίας του ιού της ΑΠΧ σε μικρή απόσταση είτε σε δεσποζόμενα είτε σε άγρια χοιροειδή) ή σε περιοχή που δεν υπόκειται σε περιορισμούς: 6.1. δεν έχει εκδηλωθεί κρούσμα μόλυνσης από τον ιό της ΑΠΧ στην εν λόγω ζώνη κατά την τελευταία τριετία· η περίοδος αυτή μπορεί να μειωθεί σε 12 μήνες όταν η επιτήρηση σε χώρα ή ζώνη ή επιστημονική αξιολόγηση που διενεργήθηκε σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο δεν έχει καταδείξει την παρουσία ή εμπλοκή κροτώνων τους είδους Ornithodoros· 6.2. σε περίπτωση μεμονωμένων ή περιορισμένων συρροών κρουσμάτων ΑΠΧ χωρικά και χρονικά (για περίοδο 30 ημερών από την εμφάνιση της πρώτης εστίασης στην εν λόγω ζώνη) σε εγκαταστάσεις δεσποζόμενων χοιροειδών σε επαρκώς μεγάλη περιοχή χωρίς εστία ΑΠΧ σε δεσποζόμενα χοιροειδή κατά τους τελευταίους 12 μήνες — η περίοδος των τριών ετών ή των 12 μηνών που αναφέρεται στο σημείο 6.1 μπορεί να μειωθεί σε 3 μήνες, υπό την προϋπόθεση ότι: 6.2.1. ο προκαταρκτικός καθαρισμός και η απολύμανση και, κατά περίπτωση, ο έλεγχος των εντόμων και των τρωκτικών έχουν πραγματοποιηθεί σύμφωνα με το άρθρο 15 του κατ' εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2020/687 (αμέσως μετά την ολοκλήρωση των μέτρων που προβλέπονται στο άρθρο 12 και, κατά περίπτωση, στο άρθρο 14 του εν λόγω κανονισμού) σε όλες τις πληττόμενες εγκαταστάσεις· 6.2.2. εφαρμόζονται τα μέτρα που αναφέρονται στα άρθρα 26 και 41 (επισκέψεις επίσημων κτηνιάτρων και κλινικές και, όταν είναι αναγκαίο, εργαστηριακές εξετάσεις) του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2020/687· και 6.2.3. όταν η επιτήρηση σε χώρα ή ζώνη ή επιστημονική αξιολόγηση που διενεργήθηκε σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο δεν έχει καταδείξει παρουσία ή εμπλοκή κροτώνων του είδους Ornithodoros·

7.

Βασικά ειδικά κριτήρια για τη μείωση ή την πλήρη διαγραφή της απαριθμούμενης απαγορευμένης ζώνης ΙΙ και την επιστροφή στην απαγορευμένη ζώνη Ι ή σε περιοχή που δεν υπόκειται σε περιορισμούς: 7.1. δεν εκδηλώθηκαν εστίες ΑΠΧ σε άγρια χοιροειδή κατά τους τελευταίους 12 μήνες· 7.2. ειδικές περιπτώσεις (38) σε σχέση με τη μείωση της περιόδου των 12 μηνών που αναφέρεται στο σημείο 7.1 μπορούν να λαμβάνονται υπόψη με βάση τη συνολική επιδημιολογική κατάσταση της ΑΠΧ του κράτους μέλους και τις αιτιολογήσεις που παρέχονται από τη σχετική αρμόδια αρχή· 7.3. σε περίπτωση συνολικά θετικής επιδημιολογικής κατάστασης σε ένα ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, έχει αποδειχθεί η απουσία κυκλοφορίας του ιού της ΑΠΧ σε καθορισμένο γεωγραφικό πλαίσιο, υποστηριζόμενη από τα ευνοϊκά συμπεράσματα της εφαρμογής της στρατηγικής εξόδου της EFSA (39) (προσέγγιση δύο σταδίων: συνδυασμός περιόδου παρακολούθησης «Φάση προσυμπτωματικού ελέγχου» επαρκούς διάρκειας και περιόδου «Φάση επιβεβαίωσης» επαρκούς διάρκειας).

8.

Η μείωση ή η πλήρης διαγραφή της απαριθμούμενης απαγορευμένης ζώνης Ι θα πρέπει να βασίζεται: 8.1. σε αξιολόγηση των κινδύνων που συνδέονται με την ΑΠΧ· 8.2. δεν εκδηλώθηκαν εστίες ΑΠΧ σε δεσποζόμενα ή άγρια χοιροειδή κατά τους τελευταίους: 8.2.1. 12 μήνες· 8.2.2. ή 3 μήνες, εάν το κριτήριο που αναφέρεται στο σημείο 6.2 χρησιμοποιείται για την επιστροφή από την απαγορευμένη ζώνη ΙΙΙ στη σχετική απαγορευμένη ζώνη I· 8.3. στο σύνολο των επιδημιολογικών δεδομένων σε ευρύτερο γεωγραφικό και χρονικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της επιδημιολογικής κατάστασης της ΑΠΧ στις συνορεύουσες απαγορευμένες ζώνες ΙΙ και/ή ΙΙΙ· 8.4. στην επιδημική φάση της ΑΠΧ στη σχετική ζώνη και, κατά περίπτωση, σε ολόκληρο το κράτος μέλος· η διαγραφή της απαγορευμένης ζώνης Ι δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται σε πρώιμο στάδιο της επιδημίας.

---

(1)   ΕΕ L 129 της 15.4.2021, σ. 1.

(2)  https://asf-referencelab.info/asf/en/

(3)  https://food.ec.europa.eu/animals/animal-diseases/veterinary-emergency-team_el

(4)  EFSA Journal 2018·16(11):5494

(5)  https://www.woah.org/en/what-we-do/standards/codes-and-manuals/

(6)  https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/african-swine-fever

(7)   EE L 84 της 31.3.2016, σ. 1.

(8)  https://food.ec.europa.eu/animals/animal-health/animal-health-law/delegated-and-implementing-acts_el

(9)   EE L 174 της 3.6.2020, σ. 64.

(10)   EE L 79 της 17.3.2023, σ. 65.

(11)  https://rr-europe.woah.org/en/Projects/gf-tads-europe/standing-groups-of-experts-on-african-swine-fever-in-europe/depository-on-african-swine-fever/

(12)  Για παράδειγμα, άρθρα 10, 55, 65 κ.λπ.

(13)  EFSA Journal 2021·19(6):6639

(14)  EFSA Journal 2021·19(4):6558

(15)  Προέρχονται από περιοχές στις οποίες έχει αναφερθεί ΑΠΧ.

(16)  Προέρχονται από περιοχές στις οποίες έχει αναφερθεί ΑΠΧ.

(17)  Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/689 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους κανόνες για την επιτήρηση, τα προγράμματα εκρίζωσης και το καθεστώς απαλλαγμένου από νόσο για ορισμένες καταγεγραμμένες και αναδυόμενες νόσους (ΕΕ L 174 της 3.6.2020, σ. 211).

(18)  https://asf-referencelab.info/asf/en/

(19)  https://www.woah.org/en/what-we-do/standards/codes-and-manuals/

(20)  EFSA Journal 2018·16(11):5494.

(21)  https://www.woah.org/app/uploads/2022/07/asf-in-wild-boar-ecology-and-biosecurity-2nd-ed.pdf

(22)  Βάσει αιτημάτων της EFSA.

(23)  https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/african-swine-fever

(24)  https://rr-europe.woah.org/en/Projects/gf-tads-europe/standing-groups-of-experts-on-african-swine-fever-in-europe/depository-on-african-swine-fever/

(25)  EFSA Journal 2021·18(5):EN-6573.

(26)  EFSA Journal 2018·16(7):5344.

(27)  EFSA Journal 2018·16(11):5494.

(28)  Για τους σκοπούς των κατευθυντήριων γραμμών για την ΑΠΧ, ο όρος «πτώμα» καλύπτει τόσο i) τα άγρια χοιροειδή που εντοπίζονται νεκρά (συμπεριλαμβανομένων των άγριων χοιροειδών που θανατώνονται στον δρόμο) όσο και ii) τα άγρια χοιροειδή που θανατώνονται διά πυροβολισμού.

(29)  Στις περιοχές που μολύνθηκαν πρόσφατα, θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά η διαχείριση των άγριων χοιροειδών με στόχο τη μη περαιτέρω εξάπλωση της ΑΠΧ.

(30)  Τσεχία: https://ec.europa.eu/food/system/files/2019-02/ad_control-measures_asf_presentation-wild-boar-czech-rep.pdf· Βέλγιο: https://ec.europa.eu/food/system/files/2020-11/ad_control-measures_asf_erad-eu-bel.pdf.

(31)  Όπως αναφέρεται στο άρθρο 43 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 και στο άρθρο 66 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2020/687.

(32)  Επιστημονική έκθεση της EFSA: Επιδημιολογικές αναλύσεις για την αφρικανική πανώλη των χοίρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Νοέμβριος 2017 έως Νοέμβριος 2018)·

(33)  Για διάστημα μεγαλύτερο των 24-36 μηνών, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης κατάστασης στη συγκεκριμένη ζώνη.

(34)  Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι μεγάλες περιφράξεις είναι αποτελεσματικές για τον περιορισμό των αγριόχοιρων (EFSA, doi: 10.2903/j.efsa.2018.5344).

(35)  https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/african-swine-fever

(36)  Η μέση ταχύτητα της μόλυνσης στο Βέλγιο, την Τσεχία, την Εσθονία, την Ουγγαρία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία, όπως υπολογίστηκε με τη χρήση της ανάλυσης δικτύου, ήταν μεταξύ 2,9 και 11,7 km/έτος [Επιδημιολογικές αναλύσεις της αφρικανικής πανώλης των χοίρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Νοέμβριος 2018 έως Οκτώβριος 2019)]. EFSA Journal Volume 18, Issue 1Jan 2020.

(37)  https://www.woah.org/en/what-we-do/standards/codes-and-manuals/terrestrial-code-online-access/?id=169&L=1&htmfile=chapitre_asf.htm

(38)  Για παράδειγμα, το τελευταίο επιβεβαιωμένο κρούσμα ΑΠΧ αποδίδεται σε αποσυντεθειμένο ή αποσκελετωμένο πτώμα άγριου χοιροειδούς που βρέθηκε θετικό στη δοκιμή PCR, το οποίο υποδηλώνει θάνατο του εν λόγω ζώου μήνες πριν από την ημερομηνία επιβεβαίωσης.

(39)  EFSA Journal 2021: τόμος 19, τεύχος 3, Μάρτιος 2021.