52022XX1201(01)

Language
- My EUR-Lex
- Sign in
- Register
- My recent searches (0)

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52022XX1201(01) - EN

Document 52022XX1201(01)

Help

Περίληψη της γνωμοδότησης του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων σχετικά με τη σύσταση για απόφαση του Συμβουλίου με την οποία εξουσιοδοτείται η έναρξη διαπραγματεύσεων, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου 2022/C 458/04 (Το πλήρες κείμενο της παρούσας γνωμοδότησης είναι διαθέσιμο στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα στον διαδικτυακό τόπο του ΕΕΠΔ https://edps.europa.eu)

OJ C 458, 1.12.2022, p. 4–6 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

HTML

PDF

Official Journal

1.12.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 458/4

(2022/C 458/04)

(Το πλήρες κείμενο της παρούσας γνωμοδότησης είναι διαθέσιμο στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα στον διαδικτυακό τόπο του ΕΕΠΔ https://edps.europa.eu)

Στις 18 Αυγούστου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σύσταση για απόφαση του Συμβουλίου με την οποία εξουσιοδοτείται η έναρξη διαπραγματεύσεων, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου (στο εξής «η σύμβαση»), σύμφωνα με το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ.

Αναγνωρίζοντας τον «διασυνοριακό» χαρακτήρα της τεχνητής νοημοσύνης, ο ΕΕΠΔ χαιρετίζει τον γενικό στόχο, τον οποίο επιδιώκει το Συμβούλιο της Ευρώπης, της εκπόνησης της πρώτης νομικά δεσμευτικής διεθνούς πράξης για την τεχνητή νοημοσύνη, με βάση τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Ως εκ τούτου, ο ΕΕΠΔ υποστηρίζει την έναρξη διαπραγματεύσεων, εξ ονόματος της Ένωσης, για τη σύμβαση και επικροτεί τον ρόλο της Ένωσης στην προώθηση αξιόπιστης ΤΝ που συνάδει με τις αξίες της Ένωσης.

Ο ΕΕΠΔ σημειώνει το γεγονός ότι το αντικείμενο της σύμβασης θα ρυθμίζεται στην ΕΕ από την προτεινόμενη πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει τον στόχο της Επιτροπής να διασφαλίσει ότι η σύμβαση είναι συμβατή με την προτεινόμενη πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη, λαμβανομένων υπόψη των μελλοντικών εξελίξεων στη νομοθετική διαδικασία. Ωστόσο, ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι η σύμβαση αποτελεί σημαντική ευκαιρία για τη συμπλήρωση της προτεινόμενης πράξης για την τεχνητή νοημοσύνη με την ενίσχυση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των προσώπων που επηρεάζονται από συστήματα ΤΝ και, ως εκ τούτου, υποστηρίζει ότι η σύμβαση παρέχει σαφείς και ισχυρές εγγυήσεις για τα πρόσωπα που επηρεάζονται από τη χρήση συστημάτων ΤΝ.

Βάσει των ανωτέρω, ο ΕΕΠΔ διατυπώνει τέσσερις κύριες συστάσεις σχετικά με τις οδηγίες διαπραγμάτευσης:

—	οι γενικοί στόχοι για τη διαπραγμάτευση της σύμβασης θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στις εγγυήσεις και τα δικαιώματα που πρέπει να παρέχονται στα άτομα —και στις ομάδες ατόμων— που υπόκεινται σε συστήματα ΤΝ, σύμφωνα με τον κεντρικό άξονα και τους στόχους του Συμβουλίου της Ευρώπης·

—	θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε ειδική οδηγία ρητή αναφορά στη συμμόρφωση της σύμβασης με το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων·

—	σύμφωνα με την προσέγγιση βάσει κινδύνου, θα πρέπει να εισαχθεί ο στόχος της επιβολής απαγόρευσης των συστημάτων ΤΝ που παρουσιάζουν μη αποδεκτούς κινδύνους·

—	η σύμβαση θα πρέπει να προωθεί την υιοθέτηση μιας προσέγγισης προστασίας των δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής των συστημάτων ΤΝ.

Επιπλέον, στη γνωμοδότηση διατυπώνονται περαιτέρω συστάσεις σχετικά με τη συμπερίληψη ελάχιστων διαδικαστικών εγγυήσεων στη σύμβαση, καθώς και ελάχιστων απαιτήσεων για διαφάνεια, δυνατότητα επεξήγησης και δυνατότητα ελέγχου, συμμόρφωση και μηχανισμούς ελέγχου, σχετικά με τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών που θα οριστούν από τα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης για την εποπτεία των εγγυήσεων και των δικαιωμάτων που πρέπει να παρέχονται σύμφωνα με τη σύμβαση.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στις 18 Αυγούστου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σύσταση για απόφαση του Συμβουλίου με την οποία εξουσιοδοτείται η έναρξη διαπραγματεύσεων, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου (1), σύμφωνα με το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ (στο εξής «η σύσταση»).

Στόχος της σύστασης είναι να εξουσιοδοτήσει την έναρξη διαπραγματεύσεων εξ ονόματος της Ένωσης για μια μελλοντική σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την τεχνητή νοημοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου (στο εξής «η σύμβαση»), την έκδοση διαπραγματευτικών οδηγιών και τον ορισμό της Επιτροπής ως διαπραγματευτή της Ένωσης (2).

Στην αιτιολογική έκθεση (3), η Επιτροπή τονίζει ότι οι διαπραγματεύσεις για τη σύμβαση αφορούν θέματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης, μεταξύ άλλων λόγω και της σημαντικής επικάλυψης μεταξύ του πρώτου προσχεδίου της σύμβασης που διανεμήθηκε από την επιτροπή για την τεχνητή νοημοσύνη (ΕΤΝ) του Συμβουλίου της Ευρώπης, αφενός, και της πρότασης κανονισμού της Επιτροπής για την ΤΝ (στο εξής «η προτεινόμενη πράξη για την ΤΝ») (4), αφετέρου, όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής και το περιεχόμενό τους (5).

Στην αιτιολογική έκθεση (6) της σύστασης επισημαίνεται ότι στο πρώτο προσχέδιο προτείνεται να συμπεριληφθούν οι ακόλουθες διατάξεις:

—	σκοπός και πεδίο εφαρμογής της σύμβασης (πλαισίου),

—	ορισμοί συστήματος ΤΝ, κύκλου ζωής, παρόχου, χρήστη και «υποκειμένου ΤΝ»,

—	ορισμένες θεμελιώδεις αρχές, συμπεριλαμβανομένων των διαδικαστικών εγγυήσεων και των δικαιωμάτων για τα υποκείμενα ΤΝ που θα ισχύουν για όλα τα συστήματα ΤΝ, ανεξάρτητα από το επίπεδο κινδύνου τους,

—	πρόσθετα μέτρα για τον δημόσιο τομέα, καθώς και για συστήματα ΤΝ που παρουσιάζουν «μη αποδεκτά» και «σημαντικά» επίπεδα κινδύνου που εντοπίζονται βάσει μεθοδολογίας εκτίμησης κινδύνου και επιπτώσεων (θα καθοριστούν αργότερα σε παράρτημα της σύμβασης),

—	μηχανισμός μεταπαρακολούθησης και συνεργασίας μεταξύ των μερών,

—	τελικές διατάξεις, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας των κρατών μελών της ΕΕ να εφαρμόζουν το δίκαιο της ΕΕ στις αμοιβαίες σχέσεις τους για θέματα που καλύπτονται από τη σύμβαση και της δυνατότητας της Ένωσης να προσχωρήσει στη σύμβαση.

Η σύσταση, στις αιτιολογικές σκέψεις 6 και 7, τονίζει ότι η σύναψη της σύμβασης ενδέχεται να επηρεάσει υφιστάμενους και προβλεπόμενους κανόνες της Ένωσης. Προκειμένου να προστατευθεί η ακεραιότητα του δικαίου της Ένωσης και να διασφαλιστεί η συνοχή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Ένωσης, είναι αναγκαίο να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να διαπραγματευθεί, εξ ονόματος της Ένωσης,τη σύμβαση.

Η παρούσα γνωμοδότηση του ΕΕΠΔ εκδίδεται κατόπιν αιτήματος διαβούλευσης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 18 Αυγούστου 2022, σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 1 του κανονισμού EUDPR (7). Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για την παραπομπή στην παρούσα διαβούλευση που περιλαμβάνεται στην αιτιολογική σκέψη 8 της σύστασης.

8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

49.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ο ΕΕΠΔ διατυπώνει τις ακόλουθες συστάσεις:

(1)	να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον στόχο της «διασφάλισης υψηλού επιπέδου προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφύλαξης των ευρωπαϊκών αξιών», σύμφωνα με τη φύση και την εντολή του Συμβουλίου της Ευρώπης·

(2)

να διαγραφεί η λέξη «συμπεριλαμβανομένων» μετά τις λέξεις «το δίκαιο της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και άλλους τομείς του δικαίου της ΕΕ» στις οδηγίες 5) και 11), ώστε να αντικατοπτρίζεται καλύτερα η αλληλεπίδραση μεταξύ των γενικών αρχών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αφενός, και του παράγωγου δικαίου (δίκαιο της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και άλλοι τομείς δικαίου), αφετέρου·

(3)

να προστεθεί ειδική οδηγία που θα υπενθυμίζει την ανάγκη επίτευξης της σωστής ισορροπίας μεταξύ του δημόσιου συμφέροντος και των συμφερόντων των προσώπων που υπόκεινται σε συστήματα ΤΝ, ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμόρφωση με τα δικαιώματα της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και με άλλα θεμελιώδη δικαιώματα που διακυβεύονται, ιδίως το δικαίωμα στο τεκμήριο αθωότητας και σε δίκαιη δίκη, το δικαίωμα χρηστής διοίκησης και την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων·

(4)	να διευκρινιστεί σε οδηγία ότι η σύμβαση θα πρέπει να παρέχει ορισμένες ελάχιστες διαδικαστικές εγγυήσεις και δικαιώματα για τα πρόσωπα που επηρεάζονται από τη χρήση των συστημάτων ΤΝ·

(5)	να διευκρινιστεί σε οδηγία ότι η σύμβαση θα πρέπει να παρέχει ελάχιστες απαιτήσεις σχετικά με τη διαφάνεια, την εξηγησιμότητα και τη δυνατότητα ελέγχου των συστημάτων ΤΝ·

(6)	να συμπεριληφθεί στην οδηγία 14) η προδιαγραφή ότι θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη και να μετριάζονται οι κίνδυνοι που ενέχουν τα συστήματα ΤΝ για την κοινωνία ή για συγκεκριμένες ομάδες·

(7)	να διευκρινιστεί στις οδηγίες διαπραγμάτευσης ότι θα πρέπει να απαγορευτούν ορισμένα συστήματα ΤΝ τα οποία ενέχουν μη αποδεκτούς κινδύνους, καθώς και να παρασχεθεί ενδεικτικός κατάλογος των εν λόγω συστημάτων ΤΝ·

(8)	να συμπεριληφθεί οδηγία διαπραγμάτευσης σύμφωνα με την οποία η σύμβαση θα πρέπει να προωθεί την υιοθέτηση μιας προσέγγισης προστασίας των δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής των συστημάτων ΤΝ·

(9)

να διευκρινιστεί το περιεχόμενο της οδηγίας 17) ως εξής:

—	θα πρέπει να διενεργείται εκ των προτέρων αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτους για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου·

—	τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να υπόκεινται σε νέα διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης κάθε φορά που επέρχεται σημαντική αλλαγή·

—	να διευκρινιστεί το αντικείμενο και η νομική ισχύς των πιστοποιήσεων·

—	να διευκρινιστεί ότι τα τεχνικά πρότυπα, αφενός, μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην εναρμόνιση των προϊόντων και των υπηρεσιών· αφετέρου, ο ρόλος τους είναι να παρέχουν τεχνικές προδιαγραφές των κανόνων που ήδη έχουν θεσπιστεί από τη νομοθεσία·

(10)	να συμπεριληφθεί οδηγία σύμφωνα με την οποία η σύμβαση θα πρέπει να προβλέπει ότι στις αρμόδιες εποπτικές αρχές πρέπει να ανατίθενται επαρκείς εξουσίες έρευνας και επιβολής·

(11)	να προστεθεί οδηγία διαπραγμάτευσης η οποία θα έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι η σύμβαση διευκολύνει και ενθαρρύνει τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών.

Βρυξέλλες, 13 Οκτωβρίου 2022.

Wojciech Rafał WIEWIÓROWSKI

(1) COM(2022) 414 final

(2) COM(2022) 414 final, σ. 3.

(3) COM(2022) 414 final, σ. 5.

(4) Πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη (πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη) και για την τροποποίηση ορισμένων νομοθετικών πράξεων της Ένωσης, COM(2021) 206 final.

(5) Βλ. επίσης αιτιολογική σκέψη 5 της σύστασης.

(6) COM(2022) 414 final, σ. 2 και 3.

(7) Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 και της απόφασης αριθ. 1247/2002/ΕΚ (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 39).

Top