EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52018IE1711

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ευκαιρίες απασχόλησης για τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό» [γνωμοδότηση πρωτοβουλίας]

EESC 2018/01711

OJ C 228, 5.7.2019, p. 7–15 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

5.7.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 228/7


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ευκαιρίες απασχόλησης για τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό»

[γνωμοδότηση πρωτοβουλίας]

(2019/C 228/02)

Εισηγητής: ο κ. José CUSTÓDIO LEIRIÃO (Pt-III)

Απόφαση της συνόδου ολομέλειας

15.2.2018

Νομική βάση

Άρθρο 29 παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού

Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας

Αρμόδιο τμήμα

Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη

Υιοθετήθηκε από το τμήμα

13.2.2019

Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

20.3.2019

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

542

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

99/20/6

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) σημειώνει ότι υπάρχει ακόμα ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού που δεν εργάζεται, αλλά ούτε και συμπεριλαμβάνεται στα στατιστικά στοιχεία για την ανεργία, διαθέτει, ωστόσο, σημαντικό δυναμικό όσον αφορά την απασχόληση και τη δημιουργία πλούτου. Προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θέσουν ως κορυφαία προτεραιότητα πολιτικής την χάραξη στρατηγικής για τη διευθέτηση του σημαντικού αριθμού ατόμων που είναι οικονομικά μη ενεργά.

1.2.

Καθώς η οικονομική ανάκαμψη κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι σημαντικό το έργο της Επιτροπής, αλλά και των κρατών μελών, να επικεντρώνεται σε πολιτικές επανενεργοποίησης και σε πολιτικές για τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για όλους, ιδίως για όσους είναι οι πλέον αποκλεισμένοι από την αγορά εργασίας και επιθυμούν και μπορούν να εργαστούν.

1.3.

Δεδομένου ότι η γενική σύσταση σχετικά με την ενεργητική ένταξη των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας ατόμων δημοσιεύθηκε το 2008 (1), και προκειμένου να αποφευχθεί η αποσπασματική προσέγγιση, η ΕΟΚΕ συνιστά η Επιτροπή να αξιολογήσει την συντελεσθείσα πρόοδο και, αν κριθεί αναγκαίο, να υιοθετήσει νέα, ολοκληρωμένη στρατηγική, συνοδευόμενη από σχέδια δράσης και στόχους προς επίτευξη από τα κράτη μέλη για κάθε υποομάδα των οικονομικά μη ενεργών ατόμων. Αυτή η στρατηγική πρέπει να περιλαμβάνει αυξημένη κοινωνική καινοτομία, πιο εξειδικευμένες πληροφορίες ως προς τις πολιτικές για την επίτευξη αποτελεσμάτων και πρέπει να είναι πιο φιλόδοξη όσον αφορά την ένταξη στην αγορά εργασίας όσων επιθυμούν να εργαστούν.

1.4.

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να καταστήσουν αποτελεσματικότερες τις ενεργητικές πολιτικές τους για την αγορά εργασίας και να μεριμνούν έτσι ώστε οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησής τους να μπορούν να παρέχουν ειδικότερη υποστήριξη σε όσα άτομα επιθυμούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, λαμβανομένων υπόψη των ικανοτήτων και των στόχων τους.

1.5.

Για την εφαρμογή τεκμηριωμένων πολιτικών, η ΕΟΚΕ συνιστά επίσης στα κράτη μέλη τη συλλογή και την ανάλυση δεδομένων για αυτό το τμήμα του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων χαρακτηριστικών των υποομάδων του, τα κίνητρα απασχόλησής του, το είδος εργασίας που θα επιθυμούσε και τις ικανότητές του, έτσι ώστε η προσφορά και η ζήτηση να μπορούν να αλληλεπιδρούν πιο εύκολα και να συμβάλλουν στην εκπλήρωση των φιλοδοξιών κάθε υποομάδας του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού που επιθυμεί να εργαστεί.

1.6.

Όσον αφορά την υποομάδα των ατόμων με αναπηρίες —και δη ως προς την κοινωνική και εργασιακή διάσταση—, παρότι έχει σημειωθεί κάποια βελτίωση μεταξύ 2011 και 2016, εξακολουθούν να υφίστανται μειονεκτήματα και να παρατηρείται σημαντικό χάσμα ως προς την απασχόληση και την ποιότητα ζωής. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τους ειδικούς όρους παροχής υπηρεσιών υγείας, με σκοπό να ενισχυθούν οι ευκαιρίες απασχόλησης για τα άτομα με αναπηρίες και χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ προτρέπει τα κράτη μέλη της ΕΕ να θεσπίσουν ένα σύστημα ποσοστώσεων απασχόλησης για τα άτομα με αναπηρίες, το οποίο θα εφαρμόζεται σε οργανισμούς και επιχειρήσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων που απασχολούν και τον κύκλο εργασιών τους.

1.7.

Με δεδομένη την ανομοιογένεια που παρουσιάζει ο μη ενεργός πληθυσμός και τα πολλαπλά εμπόδια που αντιμετωπίζει, η (επαν)ένταξή του στην αγορά εργασίας θέτει μια πρόκληση στην οποία πρέπει να ανταποκριθούν όλα τα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό, κατά την εκπόνηση δημόσιων πολιτικών ή άλλων πρωτοβουλιών, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε κάθε κράτος μέλος να γνωρίζουν και να κατανοούν σε βάθος τους φραγμούς αυτούς και τις ιδιαιτερότητες κάθε υποομάδας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη το ζήτημα της ισορροπίας των φύλων, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις αυτές (για παράδειγμα, να αυξήσουν την προσφορά δημόσιων βρεφονηπιακών σταθμών, που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση ώστε τα εν λόγω άτομα να απελευθερωθούν από τις οικογενειακές φροντίδες και να λάβουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας).

1.8.

Επιπλέον, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, έχει επίσης πρωταρχική σημασία τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τη διασύνδεση μεταξύ των τοπικών υπηρεσιών εργασίας, των δήμων και των δημόσιων υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης, έτσι ώστε να βελτιώσουν τις δυνατότητες να προσεγγίσουν αυτό το τμήμα του πληθυσμού και να το προσελκύσουν στην αγορά εργασίας.

1.9.

Η ΕΟΚΕ συνιστά τα κράτη μέλη να δρομολογήσουν συγκεκριμένες δραστηριότητες, στο πλαίσιο των τοπικών δημοσίων υπηρεσιών (δήμοι) αν κριθεί αναγκαίο, κατάλληλες για την αναβάθμιση και την επικαιροποίηση των δεξιοτήτων και των προσόντων του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού και των άλλων αποκλεισμένων ομάδων, έτσι ώστε να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, λαμβανομένων υπόψη των ικανοτήτων τους.

1.10.

Δεδομένου ότι ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός περιλαμβάνει πολλά άτομα με δυναμικό ομαλής ένταξης στην αγορά εργασίας, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ειδικά και ευνοϊκά κίνητρα για τις επιχειρήσεις προκειμένου να απασχολούν αυτά τα οικονομικά μη ενεργά άτομα. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη θέσπιση νομοθετικών και μη νομοθετικών μέτρων που θα εξασφαλίζουν ότι το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο θα καλύπτει το πλήρες κόστος κατάρτισης αυτών των ατόμων, καθιστώντας εφικτή την πρόσληψή τους από τις επιχειρήσεις. Παράλληλα, είναι επίσης σημαντικότατο η ΕΕ να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ελκυστικές συνθήκες εργασίας, αξιοπρεπείς μισθούς και συστήματα κοινωνικής ασφάλισης ώστε να ενθαρρύνουν τον μη ενεργό πληθυσμό να συμμετέχει στην αγορά εργασίας, τη δημιουργία πλούτου και την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία.

1.11.

Η εμπιστοσύνη και το αίσθημα του ανήκειν έναντι της ΕΕ εξαρτώνται επίσης από την ικανότητα των θεσμικών της οργάνων να προωθήσουν αποτελεσματικά την ένταξη και την ευημερία όλων των πολιτών, με σεβασμό της ποικιλομορφίας τους.

1.12.

Η ΕΟΕΚ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε οι πολιτικές για τη Βιομηχανία 4.0 και η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών θα σέβονται τις αλλαγές στον κόσμο της εργασίας, αποφέροντας οφέλη τόσο στους εργαζομένους όσο και τις επιχειρήσεις.

1.13.

Η ΕΟΚΕ προτείνει τη μείωση του ατομικού εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, αρχής γενομένης από τις δημόσιες υπηρεσίες, ώστε να δημιουργηθούν περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης για όλους.

2.   Εισαγωγή

2.1.

Σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), «οικονομικά μη ενεργοί» θεωρούνται όσοι «δεν εργάζονται, δεν αναζητούν εργασία και/ή δεν είναι διαθέσιμοι για εργασία». Στόχος της παρούσας γνωμοδότησης είναι να επιστήσει την προσοχή της Επιτροπής και των κρατών μελών, κατά τη διαδικασία καθορισμού ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, στις συγκεκριμένες ανάγκες του εν λόγω τμήματος του πληθυσμού, που είναι περιθωριοποιημένο, αποκλεισμένο και παραμελημένο από τους πολιτικούς ιθύνοντες, και το οποίο, πάντως, επιδιώκει να ενταχθεί στην κοινωνία μέσω της δραστηριότητας και της εργασίας του και να συμβάλει στη δημιουργία πλούτου και στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία.

2.2.

Καταβάλλονται προσπάθειες για τη δημιουργία συμπράξεων με πρωτοβουλία του κράτους, των επιχειρήσεων, των ομοσπονδιών εργοδοτών, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, με σκοπό να δημιουργηθεί μια αγορά εργασίας χωρίς αποκλεισμούς και να προσαρμοστεί το επίπεδο των δεξιοτήτων στις τεχνολογικές αλλαγές. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες δεν έχουν φέρει ακόμα τα επιθυμητά αποτελέσματα, δεδομένου ότι, λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, οι προς πλήρωση θέσεις εργασίας που παραμένουν κενές σε ορισμένα κράτη μέλη μετρώνται σε χιλιάδες, προκαλώντας έντονες ανισορροπίες στην αγορά εργασίας. Η αναντιστοιχία αυτή έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και το αναπτυξιακό δυναμικό. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν εμπόδια στην απασχόληση τα οποία οδήγησαν στον αποκλεισμό χιλιάδων πολιτών από το εργατικό δυναμικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, π.χ., τη μακροχρόνια ανεργία των νέων, αφήνοντας υψηλό αριθμό ατόμων κάθε ηλικίας με επισφαλή μόνο σχέση με την αγορά εργασίας, πράγμα που συνέβαλε στη διόγκωση του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των νέων εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης.

2.3.

Στην Ευρώπη, περισσότεροι από ένας στους τέσσερις ενήλικες ηλικίας 15-64 ετών ανήκουν στην κατηγορία του μη ενεργού πληθυσμού (2). Αυτοί δεν περιλαμβάνονται στις επίσημες στατιστικές απασχόλησης και συχνά είναι οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένοι με αποτέλεσμα να μην διαθέτουν τα μέσα ή τις ευκαιρίες για να συμμετέχουν πλήρως στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι, στην πλειονότητά τους, τα άτομα αυτά επιθυμούν να εργαστούν (3).

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Η αύξηση του επιπέδου απασχόλησης και η δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας παραμένουν βασικοί στόχοι για την ΕΕ. Όλα τα κράτη μέλη στηρίζουν την Ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης, που υλοποιείται μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, της ετήσιας διαδικασίας για την προώθηση του στενού συντονισμού πολιτικών μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ (4). Απολύτως δικαιολογημένα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επικεντρώθηκαν σε όσους έχασαν τη δουλειά τους ως αποτέλεσμα της χρηματοοικονομικής κρίσης, επιδιώκοντας να χαράξουν σαφείς διαδρομές για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η Επιτροπή έδωσε ιδιαίτερη έμφαση σε δράσεις που απευθύνονται στους νέους, όπως η «Εγγύηση για τη νεολαία» (2013) (5), η «Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων»(2015) (6), η «Νέα στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία 2019-2027»(2018) (7). Άλλη μία τολμηρή πρωτοβουλία οδήγησε στη σύσταση του Συμβουλίου της 15ης Φεβρουαρίου 2016 για την ένταξη των μακροχρόνια ανέργων στην αγορά εργασίας (8). Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει και χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες αυτές, που συνάδουν με τον Ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.

3.2.

Ενώ η προσφορά και η ζήτηση απασχόλησης και ο εργαζόμενος ή προσωρινά άνεργος πληθυσμός συνιστούν θέματα που έχουν μελετηθεί επανειλημμένα και έχουν οδηγήσει σε διάφορους προβληματισμούς και στρατηγικές για ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, ο μη ενεργός πληθυσμός έχει ελάχιστα μελετηθεί και ερευνηθεί. Ένα από τα πρώτα έγγραφα της Επιτροπής που αναγνώριζε ρητά τους ανθρώπους που βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση ήταν η σύσταση 2008/867/ΕΚ, την οποία απηύθυνε η Επιτροπή στα κράτη μέλη, σχετικά με την ενεργητική ένταξη των ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας , και στην οποία συνιστώνται διάφορα είδη στρατηγικών για το τμήμα αυτό του πληθυσμού, με σκοπό την ένταξή του στην αγορά εργασίας. Τον Απρίλιο του 2017, η Επιτροπή δημοσίευσε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της (9), με το οποίο αξιολογείται κατά πόσον κάθε κράτος μέλος έχει αναπτύξει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση των ενεργητικών πολιτικών ένταξης. Το συμπέρασμά του ήταν ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί ως προς την εφαρμογή των συστάσεων ποικίλλει από χώρα σε χώρα, ότι οι εθνικές στρατηγικές απέκλιναν μεταξύ τους σε πολύ μεγάλο βαθμό και ότι η εφαρμογή είχε πολύ φτωχά αποτελέσματα. Από το 2008 δεν έχει εντοπιστεί άλλη πρωτοβουλία της Επιτροπής που να αφορά τη συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να δημοσιεύσει μια νέα, ολοκληρωμένη στρατηγική, συνοδευόμενη από σχέδια δράσης και στόχους που θα ανατίθενται στα κράτη μέλη για κάθε υποομάδα οικονομικά μη ενεργών πολιτών.

3.3.   Χαρακτηριστικά του μη ενεργού πληθυσμού

3.3.1.

Τα μη ενεργά άτομα συνθέτουν μια μεγάλη ομάδα: με άλλα λόγια, διαπιστώνεται ότι στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ υπάρχει ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού που δεν ασκεί επαγγελματική δραστηριότητα, αλλά και δεν καταγράφεται στα στατιστικά στοιχεία της ανεργίας, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει πραγματικά δυνατότητες από την άποψη της απασχόλησης. Αν και οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης στην ΕΕ τείνουν να εστιάζονται κυρίως σε όσους προσωρινά δεν εργάζονται, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες για τη θέσπιση πολιτικών απασχόλησης που να αφορούν ρητώς τον προαναφερθέντα πληθυσμό.

3.3.2.

Ο μη ενεργός πληθυσμός είναι ετερογενής. Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound(10) έχει μελετήσει τέσσερις κύριες υποομάδες: τους εκπαιδευόμενους (όπως οι νέοι), τα άτομα που ασχολούνται σε οικιακές εργασίες, οι συνταξιούχοι ή τα άτομα με αναπηρία. Αυτές οι υποομάδες περιθωριοποιημένων ποικίλλουν σημαντικά βάσει των χαρακτηριστικών τους και των εμποδίων που συναντούν, τα οποία σχετίζονται με την υγεία, την προσωπική ζωή, το επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης, την ανάγκη επαγγελματικού προσανατολισμού και τις περιόδους επαγγελματικής άσκησης. Πράγματι, η έλλειψη εργασιακής πείρας είναι πιο διαδεδομένη μεταξύ των νέων και των νοικοκυρών, συναντάται όμως σε μικρότερη έκταση μεταξύ των ατόμων με αναπηρίες και των συνταξιούχων σε ηλικία εργασίας. Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με αναπηρίες και οι συνταξιούχοι επηρεάζονται συχνότερα από προβλήματα υγείας και παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο αποκλεισμού – όπως και οι μακροχρόνια άνεργοι. Συχνά, τα μη ενεργά άτομα αντιμετωπίζουν πολλαπλά εμπόδια στην απασχόληση. Πολλά από αυτά θα επιθυμούσαν να εργάζονται, με τη μία ή την άλλη μορφή: τα τέσσερα πέμπτα περίπου εξ αυτών δηλώνουν ότι θα ήθελαν να εργάζονται τουλάχιστον μερικές ώρες την εβδομάδα, ενώ οι μισοί περίπου θα ήθελαν να εργάζονται με εβδομαδιαίο ωράριο 32 ωρών, ή και περισσότερων (11). Ο δείκτης αυτός οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα εν λόγω οικονομικά μη ενεργά άτομα αναζητούν μια δίκαιη και πρόσφορη μορφή εργασίας η οποία να υπερβαίνει το εβδομαδιαίο ωράριο λιγοστών ωρών δραστηριότητας, γεγονός το οποίο μπορεί επίσης να υποδηλώνει ότι έχουμε να κάνουμε με λεπτές οικονομικές καταστάσεις. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η θετική αυτή επιθυμία εργασίας πρέπει να ενθαρρύνει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να σχεδιάζουν δράσεις και πρωτοβουλίες που να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στα χαρακτηριστικά της κάθε υποομάδας του εν λόγω πληθυσμού.

3.3.3.

Επίσης, πρέπει να διασαφηνιστεί η κατάσταση των μη ενεργών ατόμων όταν ασκούν το δικαίωμά τους στην κινητικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής για το 2014, από τα 14,3 εκατομμύρια του ευρωπαϊκού πληθυσμού που ασκεί το δικαίωμα της κινητικότητας εντός της ΕΕ, περίπου 3,7 εκατομμύρια είναι οικονομικά μη ενεργά άτομα. Το 80% περίπου των οικονομικά μη ενεργών πολιτών απολαύουν των ίδιων δικαιωμάτων (διαμονής), και άλλων ωφελειών, όπως ακριβώς και τα μέλη της οικογένειάς τους που είναι οικονομικά ενεργά και μαζί με τα οποία ζουν στο κράτος μέλος υποδοχής, και δικαιούνται ίση μεταχείριση με τα μέλη της οικογένειας των εργαζόμενων πολιτών της χώρας υποδοχής. Ωστόσο, το υπόλοιπο 20 % πλήττεται από την έλλειψη σαφήνειας και διαφάνειας όσον αφορά το δικαίωμά τους να διεκδικήσουν ορισμένα κοινωνικά οφέλη στο κράτος μέλος υποδοχής. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει επειγόντως την έλλειψη αυτή κοινωνικής πρόνοιας και να εκπονήσει νομοθετικές προτάσεις για την κάλυψη του συγκεκριμένου κενού.

4.   Πλαίσιο

4.1.

Στην έκθεσή του με τίτλο «Επανένταξη στον ενεργό πληθυσμό: ευκαιρίες απασχόλησης για οικονομικά μη ενεργά άτομα» (12), το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας υπογραμμίζει μερικά από τα μείζονα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι τέσσερις υπό εξέταση υποομάδες του μη ενεργού πληθυσμού (τα άτομα που δηλώνουν εκπαιδευόμενα, όπως οι νέοι, τα άτομα τα οποία ασχολούνται με οικιακές εργασίες, οι συνταξιούχοι σε ηλικία εργασίας και τα άτομα με αναπηρίες). Η έλλειψη εργασιακής πείρας είναι ο συνηθέστερος λόγος αδράνειας για τα άτομα που συγκαταλέγονται στις υποομάδες των νέων και των ασχολούμενων με οικιακές εργασίες, ενώ αποτελεί μικρότερο πρόβλημα για όσους έχουν αναπηρία ή έχουν συνταξιοδοτηθεί, ενώ βρίσκονται σε οικονομικά ενεργό ηλικία, και οι οποίοι γενικά επικαλούνται προβλήματα υγείας. Το ήμισυ περίπου των ατόμων με αναπηρίες αναφέρει υψηλό βαθμό κοινωνικού αποκλεισμού, κάτι το οποίο είναι σύνηθες σε πολλά κράτη μέλη, όπου μεγάλος αριθμός οικονομικά μη ενεργών ατόμων συναντά πολλαπλά εμπόδια ως προς την είσοδό τους στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα να γίνονται δυσκολότερη και πολυπλοκότερη η υλοποίηση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.

4.2.

Επιπλέον, τα οικονομικά μη ενεργά άτομα δεν είναι βέβαιο ότι είναι εγγεγραμμένα στις τοπικές υπηρεσίες απασχόλησης, με αποτέλεσμα οι οργανισμοί αυτοί να αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στο να τα εντοπίσουν και να τους παράσχουν ευκαιρίες απασχόλησης. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει όλες τις πρωτοβουλίες για την ενθάρρυνση της εγγραφής των εν λόγω ατόμων στις τοπικές υπηρεσίες απασχόλησης. Συνιστά τη θέσπιση, εντός των δημοσίων υπηρεσιών, ειδικής δομής αρμόδιας για τον συντονισμό και τη διευκόλυνση της καταγραφής των μη ενεργών ατόμων και την εγγραφή τους στις τοπικές υπηρεσίες εργασίας, μέσω της οποίας θα μπορούν να προτείνονται μέτρα και ελκυστικά προγράμματα που θα αντιστοιχούν στις ειδικές ανάγκες αυτών των ατόμων. Είναι προφανές ότι οι κατά τόπους υπηρεσίες απασχόλησης αντιμετωπίζουν εξαιρετικά δύσκολες προκλήσεις λόγω της πολυπλοκότητας των αγορών εργασίας, οι οποίες εξακολουθούν να προσφέρουν μειωμένες μόνο προοπτικές δραστηριότητας σε όσους απουσιάζουν επί μακρόν από τον κόσμο της εργασίας. Λόγω της γενικής αυτής κατάστασης, οι τοπικές υπηρεσίες απασχόλησης επιβαρύνονται με μεγάλο φόρτο εργασίας και βρίσκονται υπό έντονη πίεση.

4.3.

Στα κράτη μέλη, οι φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι τοπικές υπηρεσίες απασχόλησης όσον αφορά την πρόσβαση στον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό και την αντιμετώπιση των αναγκών του, που είναι πολύπλοκες, αλλά και όσον αφορά την κατανόηση των πολλών τρωτών σημείων του. Απαιτούνται στρατηγική και ειδικά σχέδια δράσης για την κάθε υποομάδα, ώστε να εξασφαλιστούν στην πράξη και επιτυχώς θέσεις εργασίας για όσους αναζητούν εργασία και επιθυμούν να εργαστούν και να συμβάλουν στη δημιουργία πλούτου και κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευημερίας για την κοινωνία.

4.4.

Ανάμεσα στις κύριες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν, επισημαίνονται ενδεικτικά οι εξής:

έλλειψη δημοσίων υπηρεσιών φροντίδας για παιδιά και εξαρτώμενα άτομα, οι οποίες θα διευκόλυναν την πρόσβαση στην αγορά εργασίας των ατόμων (κυρίως γυναικών) που είναι επιφορτισμένα με τα οικιακά καθήκοντα·

1)

όσοι συγκαταλέγονται στους οικονομικά μη ενεργούς θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε περαιτέρω προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης, ενώ παράλληλα θα λαμβάνουν επιδόματα ανεργίας·

2)

πρέπει να διευκολύνεται, να στηρίζεται και να προωθείται η ένταξη των ατόμων με αναπηρίες, τα οποία χρειάζονται πιο εξειδικευμένα σχέδια ένταξης στην απασχόληση και παροχές·

3)

προσοχή πρέπει επίσης να δοθεί και σε άλλες ευάλωτες ομάδες, όπως οι μετανάστες ή οι δικαιούχοι του προγράμματος για τους Ρομά·

4)

είναι σαφές ότι για διάφορους λόγους πολλοί άνθρωποι εγκαταλείπουν την προσπάθεια και δεν απευθύνονται πλέον στις υπηρεσίες εργασίας για να εγγραφούν, πρέπει, συνεπώς, να αποκατασταθεί ο δεσμός μαζί τους και να ενεργοποιηθούν εκ νέου οι ευκαιρίες τους για πρόσβαση σε μια θέση εργασίας·

5)

ενώ είναι σαφώς απαραίτητο να εργαστούμε περισσότερο και καλύτερα στο επίπεδο των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης στα κράτη μέλη, είναι επίσης σαφές ότι πρόκειται για έργο που πολλές από τις τοπικές υπηρεσίες απασχόλησης δεν έχουν τα μέσα να αναλάβουν, και ως εκ τούτου απαιτείται να προσληφθούν δημόσιοι υπάλληλοι με κατάλληλα προσόντα, ώστε να σημειωθεί επιτυχία στον τομέα αυτό, δηλαδή προσφορά απασχόλησης σε όσους επιθυμούν και προσπαθούν να εργαστούν·

6)

όσον αφορά την επίλυση των δυσκολιών αυτών, είναι βέβαιο ότι σε επίπεδο ΕΕ μπορούν να βρεθούν σε ορισμένα κράτη μέλη ορθές πρακτικές, οι οποίες θα πρέπει να μεταφερθούν σε ολόκληρη την ΕΕ·

7)

η αύξηση των μισθών σε αξιοπρεπή επίπεδα καθίσταται επίσης επιτακτική ανάγκη για την ΕΕ.

4.5.

Οι αγορές εργασίας τελούν υπό αλλαγή, καθώς οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί οδήγησαν σε έντονη διαφοροποίηση και σε νέες μορφές δραστηριότητας. Οι μη δηλωμένοι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της χαμηλότερης ποιότητας εργασίας και του υψηλότερου κίνδυνου εργασιακής φτώχειας (13). Το 2017, το 13,7 % των εργαζομένων στην ΕΕ ήταν αυτοαπασχολούμενοι (14), το 11,3 % ήταν πρόσκαιρα εργαζόμενοι (15), ενώ το 18,7 % ήταν εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης (16). Με την υποστήριξη των κατάλληλων ενωσιακών προγραμμάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στην εκπαίδευση —καθότι πρόκειται για επενδύσεις υψηλής ποιότητας, με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην οικονομία—, ενισχύοντας έτσι τη διδασκαλία των θετικών επιστημών, της μηχανικής, της τεχνολογίας και των μαθηματικών με βάση τις θεμελιώδεις αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα που επανεισάγονται χάρη στον Ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός πρέπει να ενταχθεί, να στηριχτεί και να προστατευτεί, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε υποομάδας, έτσι ώστε να αντιμετωπίσει και να αφομοιώσει επιτυχώς τις αλλαγές αυτές. Η ΕΟΚΕ συνιστά τη δημιουργία μιας αγοράς εργασίας που να έχει πραγματικά λιγότερους αποκλεισμούς.

4.6.   Τα εμπόδια στην απασχόληση για τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό

4.6.1.

Τα άτομα που είναι σε οικονομικά ενεργό ηλικία (15-64 ετών), αλλά των οποίων η σχέση με την αγορά εργασίας είναι ανύπαρκτη ή περιορισμένη, αντιμετωπίζουν διάφορα εμπόδια που παρεμποδίζουν την πλήρη συμμετοχή τους σε επαγγελματικές δραστηριότητες. Η ακριβής και εμπεριστατωμένη κατανόηση των εμποδίων αυτών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών παρέμβασης στην αγορά εργασίας, έτσι ώστε να είναι εύστοχες και προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες των διαφορετικών αποδεκτών τους. Στη συνέχεια επισημαίνονται ορισμένα προβλήματα που αφορούν τον εντοπισμό των εμποδίων για την απασχόληση. Χρειάζονται ακριβείς και σωστές πληροφορίες και αναλύσεις για να γίνουν κατανοητά τα εμπόδια αυτά, πράγμα το οποίο είναι πρακτικά αδύνατο προς το παρόν, επειδή:

1)

οι υφιστάμενοι συγκεντρωτικοί δείκτες της αγοράς εργασίας περιέχουν ελάχιστες κατάλληλες πληροφορίες και χωρίς σαφή σύνδεση με τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό και με τα προς επίλυση προβλήματα, βασίζονται δε κυρίως στα άτομα και όχι στο οικογενειακό περιβάλλον·

2)

η κύρια έμφαση δίδεται αποκλειστικά στην καταγεγραμμένη ανεργία·

3)

υπάρχουν πολύ περιορισμένες πληροφορίες ως προς τα προβλήματα υγείας, τις ευθύνες ή τα κίνητρα συνδρομής προς μέλη της οικογένειας.

4.6.2.

Τα πιο συνήθη είδη εμποδίων είναι τα εξής:

1)

έλλειψη πρόσφατης εργασιακής πείρας·

2)

χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και προσόντων·

3)

ανύπαρκτη ή πολύ περιορισμένη εργασιακή πείρα·

4)

περιορισμοί λόγω υγείας·

5)

ευθύνες για τη φροντίδα μελών της οικογένειας·

6)

λιγοστές ευκαιρίες εργασίας·

7)

απουσία προηγούμενης αμειβόμενης εργασίας·

8)

διακριτική μεταχείριση λόγω ηλικίας, φύλου, αναπηρίας κλπ., καθώς και οι πολιτικές ανθρωπίνου δυναμικού ορισμένων επιχειρήσεων.

4.6.3.

Πρέπει να θεσπιστούν μέσα που να προσφέρουν μεγαλύτερη προβολή και ενθάρρυνση σε όσους αναζητούν εργασία και να τους διευκολύνουν στην επιτυχή αναζήτηση απασχόλησης. Για παράδειγμα:

1)

συμβουλές επαγγελματικού προσανατολισμού·

2)

διαδικτυακή πύλη για τις προκηρύξεις κενών θέσεων και τις ευκαιρίες απασχόλησης·

3)

απευθείας παροχή στους ενδιαφερομένους στοιχείων αναφοράς και υποδείξεων·

4)

συσκευές υποβοήθησης της κινητικότητας·

5)

προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης·

6)

ενδεχομένως επιδοτήσεις για τους εργοδότες.

4.7.

Προσπαθώντας να εξηγήσουν μεμονωμένες καταστάσεις και δυσκολίες στην αγορά εργασίας, τα κράτη μέλη κάνουν συχνά χρήση έγκυρων στατιστικών μέσων που προσδιορίζουν το προσωπικό προφίλ των ατόμων που αναζητούν εργασία με τη βοήθεια διοικητικών πληροφοριών. Αυτά τα μέσα είναι χρήσιμα για την εξατομίκευση των προγραμμάτων απασχόλησης και την προσφορά τους στα άτομα που είναι εγγεγραμμένα στα κέντρα εύρεσης εργασίας. Εξαρτώνται από την ποιότητα των εν λόγω διοικητικών πληροφοριών, οι οποίες έχουν μεν ορισμένα πλεονεκτήματα, τείνουν όμως να καλύπτουν μέρος μόνο του μη εργαζόμενου πληθυσμού, όπως είναι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι εξελιγμένοι μηχανισμοί οι οποίοι σχεδιάζουν τα προφίλ με βάση τα εν λόγω δεδομένα δεν ενδείκνυνται γενικά για να δώσουν μια ευρύτερη εικόνα των φραγμών πρόσβασης στην απασχόληση που αντιμετωπίζουν όσοι έχουν πολύ αδύναμη ή ανύπαρκτη σύνδεση με την αγορά εργασίας.

4.8.

Η κατανόηση των φραγμών στην εργασία δεν είναι απλώς πρωταρχικής σημασίας για τη συνάρθρωση των υπηρεσιών που παρέχονται από τους διάφορους θεσμούς: έχει επίσης καθοριστική σημασία για τον προσδιορισμό των ομάδων που μπορούν να επωφεληθούν από τα προγράμματα απασχόλησης ή των παροχών που συνδέονται με τις συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, οι οποίοι, ως έχουν τα πράγματα, δεν θεωρούνται «πελάτες» της προσφοράς εργασίας ή των παροχών από τους οργανισμούς που προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ παρακινεί την Επιτροπή, είτε σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ είτε ανεξάρτητα, να αναπτύξει στατιστικά μοντέλα που να συνεκτιμούν τις ιδιαιτερότητες του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού, έτσι ώστε να μπορεί ο πληθυσμός αυτός να ενταχθεί με επιτυχία στις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης.

5.   Μια κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική για την αντιμετώπιση των τεχνολογικών αλλαγών και την προώθηση μιας κοινωνίας με λιγότερους αποκλεισμούς, που θα περιλαμβάνει όλους τους Ευρωπαίους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικά μη ενεργών ατόμων

5.1.

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικεντρωθούν σε όλα τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν με στόχο την επίτευξη καλύτερης ένταξης στην αγορά εργασίας της κάθε ομάδας των οικονομικά μη ενεργών ατόμων (17), και όχι μόνο στα μέτρα που σχετίζονται με την κατάρτιση και τα προσόντα. Για παράδειγμα:

1)

ανάπτυξη επαρκούς αριθμού ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες μέριμνας (κυρίως για παιδιά και ηλικιωμένους), προκειμένου να ελευθερωθούν τα άτομα που επιθυμούν να εργαστούν (κυρίως γυναίκες) για να μπορούν να το πράξουν χωρίς ανησυχίες, ενώ τώρα δεν μπορούν λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων (18)·

2)

ουσιαστική εποπτεία και αξιολόγηση της επίδρασης των δημόσιων πολιτικών επαναδραστηριοποίησης του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού, λόγου χάρη:

1.

πραγματικά στοιχεία τεκμηρίωσης (εντοπισμός των φραγμών και συσχετισμός τους με τις υπάρχουσες πολιτικές)·

2.

εφαρμογή (εξέταση των προβλημάτων στην εφαρμογή· διευκόλυνση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ ενδιαφερομένων)·

3.

πολιτική εποπτείας και αξιολόγησης (εκτίμηση των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιδράσεων· ανάλυση των αποτελεσμάτων πέραν της πιθανότητας απασχόλησης, με συμπερίληψη πτυχών σχετικών με την ποιότητα της απασχόλησης· εξέταση του ποια μέτρα αποδίδουν αποτελέσματα και για ποιους δικαιούχους)·

3)

αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και της ευημερίας, μέσω της επίδρασης στις ακόλουθες πτυχές ανάπτυξης της αγοράς εργασίας: περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας· ένταξη· ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα.

4)

υιοθέτηση, από την Επιτροπή και από τα κράτη μέλη, των αρχών πολιτικής των «τριών π»(προαγωγή, πρόληψη και προετοιμασία) :

1.

προαγωγή ενός περιβάλλοντος στο οποίο να μπορούν να αναπτύσσονται ποιοτικές θέσεις εργασίας·

2.

πρόληψη του αποκλεισμού στην αγορά εργασίας και προστασία των ατόμων έναντι των κινδύνων της αγοράς εργασίας·

3.

προετοιμασία για μελλοντικούς κινδύνους και ευκαιρίες που ενδέχεται να προκύψουν στην αγορά εργασίας·

5)

δημιουργία στους δήμους θέσεων εργασίας προσαρμοσμένων στα προσόντα των εργαζομένων κατοίκων του δήμου που είναι οικονομικά μη ενεργοί, δηλαδή δημιουργία θέσεων εργασίας που να αντιστοιχούν στις δεξιότητες των ατόμων τα οποία βρίσκονται σε οικονομική αδράνεια και βελτίωση των επιδόσεών τους μέσω μαθημάτων που θα τους παρέχουν την κατάλληλη κατάρτιση·

6)

δημιουργία κλίματος που να ευνοεί την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου (με τους κοινωνικούς εταίρους) σε κάθε κατάλληλο επίπεδο, με σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων, καθώς και του διαλόγου με άλλες συναφείς οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (19).

5.2.

Η στρατηγική δεν πρέπει να ωφελεί μόνον όσους εργάζονται ήδη, αλλά θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους νέους εκτός εκπαίδευσης, εργασίας ή κατάρτισης και σε όλους όσοι είναι οικονομικά μη ενεργοί, διότι τούτο συνιστά διττή απειλή: ως κοινωνικό πρόβλημα, αλλά και ως μια κατάσταση όπου επιδεινώνεται η έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων. Αυτό συμβαίνει διότι, από τη στιγμή που δεν εργάζονται, αυτοί οι νέοι δεν έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν πρακτική πείρα και, από τη στιγμή που ούτε σπουδάζουν, δεν είναι σε θέση να αποκτήσουν καταλληλότερα πανεπιστημιακά προσόντα, με κίνδυνο να βρεθούν πλήρως αποσυνδεδεμένοι από την αγορά εργασίας. Είναι παράδοξο ότι οι πλέον εξειδικευμένες γενιές που υπήρξαν ποτέ δεν είναι κατ’ ανάγκη και οι καλύτερα προετοιμασμένες για να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας της εποχής τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της δεν μπορούν να αφήσουν παραγκωνισμένη την πιο εξειδικευμένη γενιά όλων των εποχών.

5.3.

Οι εργοδότες αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εύρεση ειδικευμένων εργαζόμενων, γεγονός που συνιστά εμπόδιο για την ενδεχόμενη οικονομική ανάπτυξη και για τις νέες επενδύσεις στη βιομηχανία, με αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να συνεχίζουν να υφίστανται απώλειες ανταγωνιστικότητας και να μένουν όλο και πιο πίσω (20): η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού που να μπορεί να ανταποκριθεί στη σημερινή ζήτηση ενδέχεται να οδηγήσει σε έλλειψη ζήτησης για τους ειδικευμένους νέους εργαζόμενους του μέλλοντος.

5.4.

Πρέπει να οικοδομηθούν γέφυρες για την καλύτερη ζεύξη της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της απόκτησης δεξιοτήτων (21) με τη σημερινή και τη μελλοντική πραγματικότητα των αναγκών της αγοράς εργασίας, έτσι ώστε να γεφυρωθεί το διαρθρωτικό χάσμα που διαπιστώνεται σήμερα. Η πρωτοβουλία αυτή περιλαμβάνει:

1)

επένδυση σε προσόντα που να είναι μεταβιβάσιμα·

2)

βελτίωση των δεσμών μεταξύ ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων·

3)

ευαισθητοποίηση των νέων και λοιπών ανέργων που πλήττονται από την έλλειψη εργασίας ως προς τις προοπτικές που μπορεί να ανοίγονται για αυτούς στην αγορά εργασίας και τις σχετικές απαιτήσεις·

4)

προώθηση συμπράξεων μεταξύ των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, των επιχειρήσεων, των εργοδοτών, του δημόσιου τομέα, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των ίδιων των νέων εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης, καθώς και άλλων οικονομικά μη ενεργών ομάδων (συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών (22)

5)

ανάπτυξη ειδικού προγράμματος δράσης για την κάθε υποομάδα του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού· παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής του· διόρθωση των ενδεχόμενων στρεβλώσεων·

6)

μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, ξεκινώντας από τις δημόσιες υπηρεσίες, και δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για όλους.

5.5.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και η ψηφιοποίηση αποτελούν ίσως την τελευταία ευκαιρία να καλύψει, χάρη σε επενδύσεις, κατάλληλες στρατηγικές και ανάλογα σχέδια δράσης, την υστέρηση που έχει συσσωρευτεί σε σύγκριση με τους κύριους ανταγωνιστές της, καθώς και να μεταβεί οριστικά σε μια οικονομία βασισμένη στη γνώση και την πλήρη απασχόληση, όπως προβλεπόταν στη στρατηγική της Λισαβόνας (του 2000). Εάν δεν υλοποιηθεί αυτός ο στόχος αυτό, θα βρεθούμε ενδεχομένως αντιμέτωποι με φαινόμενα παρακμής τόσο στα διαφορετικά επίπεδα της κοινωνίας και της παραγωγικής υποδομής της Ευρώπης, όσο και από την άποψη των θεμελιωδών αξιών που όλοι σίγουρα θέλουμε να διατηρήσουμε.

5.6.

Για να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος, είναι αναγκαία μια συνεργασία, ένα είδος συμβολαίου στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη, οι εθνικές και οι τοπικές δημόσιες αρχές, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι ενώσεις εργοδοτών, καθώς και οι επιχειρήσεις και οι λοιπές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, και στο πλαίσιο του οποίου οι ενδιαφερόμενοι θα αναλαμβάνουν ο καθένας τις ευθύνες του και θα αποτελούν την κινητήρια δύναμη ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε πολίτης θα έχει την ευκαιρία να εργαστεί και να συμβάλει στη δημιουργία πλούτου και στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία. Συνοπτικά, η ΕΟΚΕ προτρέπει τα θεσμικά όργανα στο σύνολό τους, ενωσιακά, δημόσια, κρατικά, δημοτικά και ιδιωτικά, να υλοποιήσουν δημόσιες πολιτικές που ευνοούν την ένταξη όλων, αντί λειτουργούν περιοριστικά όπως συμβαίνει τα τελευταία είκοσι χρόνια, με αποτέλεσμα να έχουν αποκλειστεί εκατομμύρια οικονομικά μη ενεργών ατόμων, σε μια κίνηση που έχει προκαλέσει την απομάκρυνση της κοινωνίας πολιτών από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και έχει θέσει σε κίνδυνο το μέλλον της Ευρώπης.

Βρυξέλλες, 20 Μαρτίου 2019.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Luca JAHIER


(1)  Σύσταση 2008/867/ΕΚ της Επιτροπής, της 3ης Οκτωβρίου 2008, σχετικά με την ενεργητική ένταξη των ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας (ΕΕ L 307 της 18.11.2008, σ. 11).

(2)  Ποσοστό 26 % του πληθυσμού (στην ΕΕ των 28) ηλικίας 15-64 ετών ήταν μη ενεργό κατά το γ' τρίμηνο του 2018, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που αντλήθηκαν τον Ιανουάριο του 2019.

(3)  Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) (2017), Επανένταξη στον ενεργό πληθυσμό: ευκαιρίες απασχόλησης για οικονομικά μη ενεργά άτομα, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2017.

(4)  Βλ. την ιστοσελίδα της Επιτροπής με θέμα την Ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης.

(5)  ΕΕ C 271 της 19.9.2013, σ. 101.

(6)  ΕΕ C 268 της 14.8.2015, σ. 40.

(7)  COM(2018) 269 final, γνωμοδότηση με θέμα τη νέα στρατηγική της ΕΕ για τη νεολαία, ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 142.

(8)  ΕΕ C 67 της 20.2.2016, σ. 1.

(9)  ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης της Επιτροπής του 2008 σχετικά με την ενεργητική ένταξη των ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας (προσωρινή μετάφραση) (SWD(2017) 257 final).

(10)  Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound), Επανένταξη στον ενεργό πληθυσμό: ευκαιρίες απασχόλησης για οικονομικά μη ενεργά άτομα, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2017.

(11)  Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, Επανένταξη στον ενεργό πληθυσμό: ευκαιρίες απασχόλησης για οικονομικά μη ενεργά άτομα, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2017.

(12)  Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, Επανένταξη στον ενεργό πληθυσμό: ευκαιρίες απασχόλησης για οικονομικά μη ενεργά άτομα, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2017.

(13)  Σχέδιο κοινής έκθεσης της Επιτροπής και του Συμβουλίου για την απασχόληση που συνοδεύει την ανακοίνωση της Επιτροπής για την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης για το 2019 (COM/2018/761 final).

(14)  Ηλικίας 15-64 ετών· στοιχεία από το σχέδιο κοινής έκθεσης της Επιτροπής και του Συμβουλίου για την απασχόληση COM/2018/761 final.

(15)  Ηλικίας 20-64 ετών· στοιχεία της Eurostat, Φεβρουάριος 2019.

(16)  Ηλικίας 20-64 ετών· στοιχεία της Eurostat, Φεβρουάριος 2019.

(17)  ΕΕ C 237 της 6.7.2018, σ. 1, ΕΕ C 125 της 21.4.2017, σ. 10.

(18)  ΕΕ C 129 της 11.4.2018, σ. 44, γνωμοδότηση με θέμα «Ισότητα των φύλων στις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας»(ΕΕ C 110 της 22.03.2019, σ. 26).

(19)  Γνωμοδότηση SOC/577 με θέμα «Κοινωνικός διάλογος για την καινοτομία στην ψηφιακή οικονομία», δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην ΕΕ (ΕΕ C 125 της 21.4.2017, σ. 10).

(20)  Μελέτη με τίτλο «Skills Mismatches — An Impediment to the Competitiveness of EU Businesses»(Αναντιστοιχίες δεξιοτήτων — εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της ΕΕ).

(21)  ΕΕ C 125 της 21.4.2017, σ. 10, γνωμοδότηση SOC/588 με θέμα «Δέσμη μέτρων για την εκπαίδευση»(ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 136), ΕΕ C 81 της 2.3.2018, σ. 167, ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 37, ΕΕ C 173 της 31.5.2017, σ. 45, ΕΕ C 173 της 31.5.2017, σ. 1.

(22)  Ενημερωτική έκθεση SOC/574 με θέμα «Το κόστος της μη μετανάστευσης (και της μη ένταξης)»(ΕΕ C 264 της 20.7.2016, σ. 19).


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Οι ακόλουθες τροπολογίες, οι οποίες υπερψηφίστηκαν από το ένα τέταρτο τουλάχιστον των ψηφισάντων, απορρίφθηκαν στην πορεία των συζητήσεων (άρθρο 59 παράγραφος 3 του Εσωτερικού Κανονισμού):

Σημείο 5.4

Να διαγραφεί το εδάφιο στ):

5.4

A Πρέπει να οικοδομηθούν γέφυρες για την καλύτερη σύνδεση της εκπαίδευσης και της απόκτησης δεξιοτήτων (1) με τη σημερινή και τη μελλοντική πραγματικότητα των αναγκών της αγοράς εργασίας, έτσι ώστε να γεφυρωθεί το διαρθρωτικό χάσμα που διαπιστώνεται σήμερα. Η πρωτοβουλία αυτή περιλαμβάνει:

(…)

στ) μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, ξεκινώντας από τις δημόσιες υπηρεσίες, και δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για όλους.

Αιτιολογία:

Η μείωση του αριθμού των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας δεν αποτελεί την ορθή μέθοδο για την επίλυση του ζητήματος των ευκαιριών απασχόλησης, ούτε συνιστά μια προσέγγιση προσανατολισμένη προς το μέλλον. Ο κόσμος της εργασίας στον 21ο αιώνα αλλάζει. Οι τεχνολογικές αλλαγές και οι νέες μορφές εργασίας προσφέρουν νέες ευκαιρίες και τρόπους ένταξης του μη ενεργού πληθυσμού στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, η συζήτηση στο τμήμα SOC κατέδειξε ότι έχουν καταγραφεί επίσης αρνητικές εμπειρίες στα κράτη μέλη όπου εφαρμόστηκε αυτό το μέτρο.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας:

Ψήφοι υπέρ: 42

Ψήφοι κατά: 63

Αποχές: 5

Σημείο 1.4

Να τροποποιηθεί ως εξής:

1.4.

Η ΕΟΚΕ συνιστά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να καταστήσουν αποτελεσματικότερες τις ενεργητικές πολιτικές τους για την αγορά εργασίας και να διασφαλίσουν ότι οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησής τους είναι σε θέση να παρέχουν πιο στοχευμένη υποστήριξη, τα άτομα που επιθυμούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, λαμβανομένων υπόψη των ικανοτήτων και των στόχων φιλοδοξιών τους, αλλά και της τρέχουσας ζήτησης εργασίας.

Αιτιολογία:

Ο ρόλος της στοχευμένης υποστήριξης συνίσταται στον διάλογο με τους ενδιαφερομένους σχετικά με τις ικανότητες και τις φιλοδοξίες τους, αλλά και στην παρουσίαση και ανάλυση της κατάστασης στην αγορά εργασίας και στην επισήμανση των βέλτιστων επιλογών τους όσον αφορά την κατάρτιση ή την απόκτηση νέων προσόντων.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας:

Ψήφοι υπέρ: 28

Ψήφοι κατά: 66

Αποχές: 6


(1)  ΕΕ C 125 της 21.4.2017, σ. 10, γνωμοδότηση με θέμα «Δέσμη μέτρων για την εκπαίδευση»(ΕΕ C 62 της 15.2.2019, σ. 136), ΕΕ C 81 της 2.3.2018, σ. 167, ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 37, ΕΕ C 173 της 31.5.2017, σ. 45, ΕΕ C 173 της 31.5.2017, σ. 1.


Top