EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Need more search options? Use the
Advanced search
You are here
Document 52018AE4580
Opinion of the European Economic and Social Committee on ‘Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council discontinuing seasonal changes of time and repealing Directive 2000/84/EC’ (COM(2018) 639 final — 2018/0332 (COD))
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας και την κατάργηση της οδηγίας 2000/84/ΕΚ» [COM(2018) 639 final — 2018/0332 (COD)]
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας και την κατάργηση της οδηγίας 2000/84/ΕΚ» [COM(2018) 639 final — 2018/0332 (COD)]
EESC 2018/04580
OJ C 62, 15.2.2019, p. 305–307
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
Language
HTML
PDF
Official Journal
|
15.2.2019 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 62/305 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας και την κατάργηση της οδηγίας 2000/84/ΕΚ»
[COM(2018) 639 final — 2018/0332 (COD)]
(2019/C 62/49)
|
Γενική εισηγήτρια: |
η κ. Μαρία ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ |
|
Αίτηση γνωμοδότησης |
Αίτηση γνωμοδότησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 13.9.2018 Αίτηση γνωμοδότησης του Συμβουλίου, 19.9.2018 |
|
Νομική βάση |
Άρθρο 114 παράγραφος 1 και άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
|
|
|
|
Απόφαση του Προεδρείου |
18.9.2018 |
|
|
|
|
Αρμόδιο τμήμα |
Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών |
|
|
|
|
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια |
17.10.2018 |
|
Σύνοδος ολομέλειας αριθ. |
538 |
|
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές) |
109/1/6 |
1. Συμπεράσματα και συστάσεις
|
1.1. |
Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) λαμβάνει υπό σημείωση την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάργηση των εποχικών αλλαγών της ώρας. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει μια σειρά σημαντικών περιορισμών όσον αφορά τη μέθοδο, τα χρονοδιαγράμματα και το περιεχόμενο. Για αυτούς τους λόγους, κρίνει αναγκαία την παροχή περισσότερου χρόνου για συζήτηση και ανάλυση. Είναι κεφαλαιώδους σημασίας να επιτευχθεί ευρεία συναίνεση μεταξύ των πολιτών και ομόφωνη υποστήριξη όλων των κρατών μελών, με στόχο τη διασφάλιση της αποτελεσματικής, εναρμονισμένης και συναινετικής εφαρμογής της πρότασης. |
|
1.2. |
Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι ορισμένοι Ευρωπαίοι πολίτες τάσσονται υπέρ της κατάργησης του ισχύοντος μηχανισμού που καθιέρωσε την εναρμονισμένη εξαμηνιαία αλλαγή της ώρας, όπως προκύπτει από την πρόσφατη διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι μια διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση που διοργανώνεται ορθά αποτελεί εργαλείο το οποίο μπορεί να παράσχει ενδείξεις σχετικά με τις προτιμήσεις των πολιτών και να συμπληρώσει τις δημοκρατικές διαδικασίες. Εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι οι εθνικές κυβερνήσεις και η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών δεν κλήθηκαν επαρκώς να εκφέρουν γνώμη πριν από την επείγουσα δημοσίευση της πρότασης. |
|
1.3. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η δημόσια διαβούλευση της Επιτροπής έθεσε ένα σημαντικό ζήτημα για ορισμένους πολίτες της ΕΕ, κυρίως επειδή το θέμα αυτό συζητείται επί σειρά ετών σε ορισμένα κράτη μέλη, αλλά όχι σε κάποια άλλα. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έλαβε δεόντως υπόψη ότι η μεγάλη πλειονότητα των συμμετεχόντων προερχόταν από μία μόνο χώρα, ότι η πρόταση απορρίφθηκε σε ορισμένα κράτη μέλη και ότι δεν υπάρχει σαφής ομοφωνία όσον αφορά τα πραγματικά οφέλη που συνεπάγεται η κατάργηση της παρούσας εναρμονισμένης ρύθμισης ή το αν θα ήταν προτιμότερη η υιοθέτηση της χειμερινής ή της θερινής ώρας. |
|
1.4. |
Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η επείγουσα διαδικασία που χρησιμοποιήθηκε από την Επιτροπή επικρίθηκε σε διάφορα κράτη μέλη επειδή οι πολίτες θεωρούν ότι οι προτεραιότητες της ΕΕ βρίσκονται αλλού (οικονομική κρίση, ανεργία, μετανάστευση κ.λπ.), πράγμα το οποίο ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα όσον αφορά την κοινωνική αποδοχή της εν λόγω πρωτοβουλίας. |
|
1.5. |
Σύμφωνα με την πρόταση οδηγίας, η αρχή της επικουρικότητας σημαίνει ότι κάθε κράτος μέλος είναι ελεύθερο να επιλέξει τη διατήρηση της θερινής ή της χειμερινής ώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αντικαθιστώντας το ισχύον εναρμονισμένο σύστημα το οποίο έχει ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητά του. Η ΕΟΚΕ θεωρεί, όπως και η Επιτροπή, ότι η ύπαρξη ομοφωνίας μεταξύ όλων των κρατών μελών σχετικά με την ώρα που θα επιλέξουν είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση του υφιστάμενου επιπέδου εναρμόνισης. Ειδάλλως, η διαφορά ώρας μεταξύ χωρών που ανήκουν επί του παρόντος στην ίδια ζώνη ώρας θα μπορούσε να προκαλέσει κατακερματισμό και στρέβλωση της εσωτερικής αγοράς. |
|
1.6. |
Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι η εφαρμογή της εν λόγω πρωτοβουλίας θα απαιτήσει αναπρογραμματισμό όλων των ψηφιακών συστημάτων και συσκευών σε παγκόσμιο επίπεδο, με προφανές οικονομικό κόστος για τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις, καθώς και με πιθανές επιπτώσεις στους πολίτες. Η μετάβαση προς ένα νέο σύστημα ώρας προϋποθέτει μια μακρά περίοδο προκαταρκτικών δοκιμών ΤΠΕ με στόχο να διασφαλιστεί η αποτελεσματική υλοποίησή του. Σε περίπτωση αρνητικού πορίσματος της εκτίμησης επιπτώσεων που έχει προγραμματιστεί για το 2024, η ταχεία αναστροφή θα ήταν αδιανόητη λόγω του πρόσθετου κόστους και του αντικτύπου που θα είχε στην αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει και πάλι ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την επέκταση των μελετών, της συλλογής δεδομένων, της πολιτικής βούλησης και της κοινωνικής αποδοχής εκ μέρους των πολιτών πριν από την πραγματοποίηση της εν λόγω αλλαγής σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα για τα κράτη, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. |
2. Κύρια σημεία της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
|
2.1. |
Η νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τις ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1980 με στόχο να ενοποιηθούν οι διαφορετικές εθνικές πρακτικές και ημερομηνίες μετάβασης στη θερινή ώρα, ώστε να διασφαλιστεί με τον τρόπο αυτόν εναρμονισμένη προσέγγιση για την αλλαγή της ώρας εντός της ενιαίας αγοράς. |
|
2.2. |
Από το 2001 οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα στην ΕΕ διέπονται από την οδηγία 2000/84/ΕΚ, η οποία θεσπίζει την υποχρέωση όλων των κρατών μελών να περνούν στη θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και να επανέρχονται στην επίσημη ώρα τους («χειμερινή ώρα») την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. |
|
2.3. |
Ωστόσο, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, οι αποφάσεις σχετικά με την επίσημη ώρα λαμβάνονται μεμονωμένα από τα κράτη μέλη για το σύνολο του εδάφους τους ή για τα διάφορα τμήματά του. |
|
2.4. |
Το σύστημα των εξαμηνιαίων αλλαγών της ώρας τέθηκε πρόσφατα υπό αμφισβήτηση σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως προέκυψε από τη δημόσια διαβούλευση που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις 4 Ιουλίου έως τις 16 Αυγούστου 2018, κατά την οποία ελήφθησαν περίπου 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, εκ των οποίων το 84 % ήταν υπέρ του τερματισμού των εξαμηνιαίων αλλαγών της ώρας, ενώ το 16 % υποστήριξε τη διατήρησή τους. Όσοι ήταν υπέρ του τερματισμού των αλλαγών της ώρας εξέφρασαν την προτίμησή τους για τη θερινή ώρα (60 %). Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η μεγάλη πλειονότητα των συμμετεχόντων προέρχονταν από μία μόνο χώρα (Γερμανία, με 3,1 εκατομμύρια συμμετέχοντες) και ότι η πρόταση απορρίφθηκε σε ορισμένες χώρες (Ελλάδα και Κύπρος), ενώ σε άλλες δεν προέκυψε κάποια σαφής πλειοψηφία (Μάλτα). |
|
2.5. |
Στο ψήφισμά του της 8ης Φεβρουαρίου 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστήριξε την ιδέα περί αλλαγής της τρέχουσας ρύθμισης και κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση. Οι υπουργοί μεταφορών εξέτασαν πρόσφατα το εν λόγω ζήτημα κατά τις συνόδους του Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2018 και τον Δεκέμβριο του 2017, χωρίς να επιτύχουν σαφή ομοφωνία. Το συγκεκριμένο ζήτημα δεν έχει συζητηθεί από άλλους αρμόδιους υπουργούς, ούτε και κατά τη διάρκεια προγενέστερων συναντήσεων μεταξύ των πρωθυπουργών. Άλλωστε, ούτε η ΕΟΚΕ κλήθηκε να γνωμοδοτήσει προηγουμένως. |
|
2.6. |
Η πρόταση έγκειται στην κατάργηση του ισχύοντος μηχανισμού που χρησιμοποιείται για την εναρμονισμένη εξαμηνιαία αλλαγή της ώρας και στη διατήρηση της ίδιας ώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η επιλογή της ώρας εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος. Η Επιτροπή ελπίζει ότι όλες οι χώρες θα υιοθετήσουν, χωρίς εξαίρεση, την ίδια θερινή και χειμερινή ώρα προκειμένου να διατηρηθεί η παρούσα εναρμόνιση και να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της εσωτερικής αγοράς. Η πρόταση προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ την 1η Απριλίου 2019. |
|
2.7. |
Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι τα διαθέσιμα στοιχεία της έρευνας σχετικά με τα οφέλη της αλλαγής της ώρας στους τομείς της ενέργειας, της υγείας, της οδικής ασφάλειας και της γεωργίας δεν είναι πάντα επαρκή για την εξαγωγή οριστικού συμπεράσματος. Αυτό που έχει καταδειχθεί είναι ότι η μη εναρμόνιση της ώρας μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ενιαία αγορά, στις αεροπορικές, θαλάσσιες και οδικές μεταφορές, καθώς και σε όσους ταξιδεύουν για αναψυχή ή εργασία (1). |
3. Γενικές παρατηρήσεις
|
3.1. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ενδιαφέρουσα την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάργηση των εποχικών αλλαγών της ώρας, όπως ορίζεται στην οδηγία 2000/84/ΕΚ, αλλά επισημαίνει μια σειρά σημαντικών περιορισμών όσον αφορά τη μέθοδο, τα χρονοδιαγράμματα και το περιεχόμενο. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η παροχή περισσότερου χρόνου για συζήτηση και ανάλυση είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να επιτευχθεί μια πραγματικά ευρεία συναίνεση μεταξύ των πολιτών, καθώς και η ομόφωνη υποστήριξη όλων των κρατών μελών. Οι εν λόγω παράγοντες έχουν κεφαλαιώδη σημασία για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής και εναρμονισμένης εφαρμογής της πρότασης. |
|
3.2. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε από την Επιτροπή —μια διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου 2018— παρέχει ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τις προσδοκίες ενός μέρους του ευρωπαϊκού πληθυσμού, αλλά δεν αποτελεί το μοναδικό διαθέσιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της γνώμης των πολιτών. Λόγω των πολυάριθμων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων, θα έπρεπε να είχε επιδιωχθεί η δέουσα συμμετοχή και έκφραση των απόψεων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών και μεγαλύτερου αριθμού κρατών μελών πριν από την υποβολή της πρότασης. |
|
3.3. |
Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η δημόσια διαβούλευση δεν κατέδειξε την ύπαρξη πραγματικής ομοφωνίας μεταξύ όλων των κρατών μελών (η πρόταση απορρίφθηκε στην Ελλάδα και την Κύπρο) και το κυριότερο είναι ότι η μεγάλη πλειονότητα των συμμετεχόντων προέρχονταν από μία μόνο χώρα (Γερμανία). Αυτό δείχνει ότι υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο ζήτημα σε ορισμένες χώρες, αλλά όχι σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ. Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι μια διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις διαδικασίες δημοκρατικών διαβουλεύσεων σε όλα τα επίπεδα και σε κάθε νομοθετικό στάδιο (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά). |
|
3.4. |
Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η επείγουσα διαδικασία που χρησιμοποιήθηκε από την Επιτροπή επικρίθηκε σε ορισμένα κράτη μέλη στα οποία οι πολίτες θεωρούν ότι ΕΕ θα πρέπει να έχει άλλες επείγουσες προτεραιότητες (οικονομική κρίση, ανεργία, μετανάστευση κ.λπ.) και τονίζει ότι ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα όσον αφορά την κοινωνική αποδοχή της εν λόγω πρωτοβουλίας. Επιπλέον, ορισμένες εθνικές κυβερνήσεις δεν έχουν λάβει ακόμη σαφή θέση ούτε όσον αφορά την κατάργηση των ισχυόντων κανόνων ούτε σχετικά με την ώρα που θα επιλέξουν (θερινή ή χειμερινή) και δεν αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο ζήτημα ως προτεραιότητα. |
|
3.5. |
Όσον αφορά το περιεχόμενο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ενδιαφέρουσα την ιδέα περί εγκαινίασης διαλόγου σχετικά με αυτό το θέμα, αλλά διαπιστώνει ορισμένους περιορισμούς στην τρέχουσα πρόταση της Επιτροπής που θα δικαιολογούσαν την παράταση της χρονικής διάρκειας της συζήτησης προκειμένου να επιτευχθεί ευρεία συναίνεση μεταξύ όλων των πολιτών και ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών: |
|
3.5.1. |
Το δικαίωμα επιλογής της ώρας αποτελεί εθνική αρμοδιότητα. Σύμφωνα με τη νέα πρόταση οδηγίας, η αρχή της επικουρικότητας σημαίνει ότι κάθε κράτος μέλος είναι ελεύθερο να επιλέξει τη διατήρηση της θερινής ή της χειμερινής ώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ελλείψει ομόφωνης χρονικής ευθυγράμμισης από όλες τις χώρες, η οποία θα διασφαλίζει το ίδιο επίπεδο εναρμονισμένης εφαρμογής που ισχύει επί του παρόντος, ο κόστος που συνεπάγεται η διαφορά ώρας μεταξύ των χωρών υπάρχει κίνδυνος να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά (κατακερματισμός) και να φέρει περισσότερα προβλήματα παρά οφέλη. Η Επιτροπή αναγνωρίζει το πρόβλημα αυτό στην εκτίμηση επιπτώσεων στην οποία προβαίνει και η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία την εκ των προτέρων επίτευξη ευρύτερης συναίνεσης, πριν από την επίσημη υποβολή της πρότασης της Επιτροπής. |
|
3.5.2. |
Η ίδια η Επιτροπή επισημαίνει ότι η εν λόγω πρωτοβουλία βασίζεται σε μια σειρά μελετών που πραγματοποιήθηκαν από διάφορες ενώσεις και κράτη μέλη, οι οποίες είτε δεν κατέληξαν σε οριστικό συμπέρασμα είτε είναι αντικρουόμενες μεταξύ τους. Η ΕΟΚΕ συνιστά τη διενέργεια ενδελεχέστερης εκτίμησης επιπτώσεων σχετικά με όλες τις εκφάνσεις της οικονομίας και της κοινωνίας σε κάθε χώρα της ΕΕ, με σκοπό να κατανοηθεί ποιο σύστημα είναι το πλέον ενδεδειγμένο. |
|
3.6. |
Η τεχνολογική προσαρμογή των συστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο έχει προφανές οικονομικό κόστος για τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις, καθώς και πιθανές επιπτώσεις στους πολίτες. Επιπλέον, απαιτείται μια μακρά περίοδος προκαταρκτικών δοκιμών ΤΠΕ, με στόχο να διασφαλιστεί η αποτελεσματική υλοποίηση του νέου συστήματος. |
|
3.7. |
Παρότι η Επιτροπή προβλέπει μηχανισμό εκτίμησης των επιπτώσεων της οδηγίας (για το 2024), η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι το κόστος της αλλαγής της ώρας είναι αρκετά υψηλό. Γι’ αυτό το λόγο, σε περίπτωση αρνητικού πορίσματος της εκτίμησης επιπτώσεων, η ταχεία αναστροφή δεν θεωρείται ρεαλιστική εξέλιξη λόγω του οικονομικού κόστους και του αντικτύπου που θα είχε στην αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. |
Βρυξέλλες, 17 Οκτωβρίου 2018.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
Luca JAHIER
(1) Μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΓΔ MOVE από την ICF International, με θέμα: «The application of summer time in Europe» (Η εφαρμογή της θερινής ώρας στην Ευρώπη), 19 Σεπτεμβρίου 2014.