12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/111

1.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της όσον αφορά την επίτευξη πιο φιλόδοξων στόχων για την ενεργειακή απόδοση και για την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ στο 40 % μέχρι το 2030·

2.

στηρίζει τους τρεις κύριους στόχους της δέσμης μέτρων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους»: 1) προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση, 2) παγκόσμια πρωτοπορία στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και 3) δίκαιοι όρους για τους καταναλωτές· ωστόσο, εκφράζει τη λύπη της διότι η σχετική νομοθεσία και οι μη νομοθετικές πρωτοβουλίες δεν επιτρέπουν την πλήρη υλοποίηση των εν λόγω στόχων και διότι δεν δόθηκε η δέουσα έμφαση στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές σε συνάρτηση με το μερίδιο του συνόλου των καθαρών αυτοχθόνων ενεργειακών πηγών (ανανεώσιμων και συμβατικών) στο ενεργειακό μείγμα·

3.

συνεπώς, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει το μεγαλύτερο βάρος στην ενεργειακή απόδοση αναδεικνύοντας την ως προτεραιότητα στον τομέα των υποδομών, και μεριμνώντας ώστε οι δημόσιες επιχορηγήσεις και τα χρηματοδοτικά μέσα υπέρ αυτής να χαρακτηρίζονται κόστος κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η ασφάλεια και η αξιοπιστία του συστήματος ενεργειακής απόδοσης. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια σαφής πολιτική για την προστασία των δημόσιων οικονομικών και, παράλληλα, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην Ευρώπη·

4.

επικροτεί τις προτάσεις θέσπισης νομικού πλαισίου για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης, το οποίο να διευκολύνει και να ενοποιεί τις υφιστάμενες ρυθμίσεις όσον αφορά το σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος, και καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην εν λόγω διαδικασία πολιτικής διακυβέρνησης·

5.

επισημαίνει και υπογραμμίζει το σημαντικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη στρατηγική διακυβέρνηση στο επίπεδο που βρίσκεται πλησιέστερα στους καταναλωτές, στη διαχείριση της αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας, στην προώθηση κατάλληλων συνθηκών για επενδύσεις αλλά και στη σύνδεση της πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα με μέτρα στους τομείς της στέγασης, της ενεργειακής ένδειας, των μεταφορών, της οικονομικής ανάπτυξης, της χωροταξίας και της χρήσης του εδάφους·

6.

εφιστά την προσοχή στον καίριο ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση της ενεργειακής πολιτικής και τον εντοπισμό μέσων χρηματοδότησης για ενεργειακά έργα, ιδίως για έργα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στη διάδοση βιώσιμων ενεργειακών μοντέλων και βέλτιστων πρακτικών για τους καταναλωτές·

7.

προειδοποιεί ότι τίθεται σε κίνδυνο η επίτευξη των ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή, εάν δεν αναγνωριστεί επίσημα ο ηγετικός ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών κατά την υλοποίηση της ενεργειακής πολιτικής στο πλαίσιο της Ενεργειακής Ένωσης·

8.

επισημαίνει ότι οι διεργασίες κατάρτισης των εθνικών προγραμμάτων για την ενέργεια και το κλίμα πρέπει να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και υπευθυνότητα, προκειμένου οι τοπικοί φορείς, οι επιχειρήσεις και τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη να γνωρίζουν τι μπορούν να αναμένουν από τις εθνικές κυβερνήσεις και, κυρίως, με ποιον τρόπο θα διασφαλίζεται η τήρηση των υποχρεώσεων και ποια μέτρα θα λαμβάνονται σε περίπτωση που τα εθνικά σχέδια αποδεικνύονται ανεπαρκή για την επίτευξη των στόχων σε επίπεδο ΕΕ·

9.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η μετάβαση στις καθαρές πηγές ενέργειας δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερόμενων μερών από την κοινωνία των πολιτών και το περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο και, συνεπώς, καλεί τα κράτη μέλη να εντάξουν καταλλήλως τις περιφέρειες και τις πόλεις στον διάλογο σχετικά με τα ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν όπως αρμόζει στις ανάγκες των διαφόρων τομέων·

10.

ωστόσο επισημαίνει ότι (ανεξάρτητα από τα διάφορα συνταγματικά πλαίσια κάθε κράτους μέλους της ΕΕ), οι προτάσεις για τη διακυβέρνηση, με εξαίρεση τις γενικές διατάξεις του άρθρου 10 που αναφέρει ότι [τα κράτη μέλη] «διασφαλίζουν στο κοινό την έγκαιρη και αποτελεσματική παροχή της δυνατότητας να συμμετέχει στην κατάρτιση των προσχεδίων […]», δεν υφίσταται καμία ειδική αναφορά στον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, και, ακόμη λιγότερο, σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη·

11.

προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα μιας περαιτέρω μεταρρύθμισης των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της ενέργειας, προκειμένου να στηριχθούν οι προσπάθειες των πόλεων, ιδίως μέσω της θέσπισης ειδικών κατευθυντήριων γραμμών για την τοπική δράση με στόχο την απλούστευση του υφιστάμενου πλαισίου, καθώς και μέσω ειδικών εξαιρέσεων για ενεργειακά σχέδια ανακαίνισης της δημοτικής και κοινωνικής στέγασης, έτσι ώστε να καταπολεμηθεί το πρόβλημα της ενεργειακής πενίας. Συνεπώς, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι η ανθεκτικότητα των πόλεων και η ενεργειακή μετάβαση από το 2020 και μετά θα αποτελέσουν προτεραιότητες του επόμενου νομοθετικού πλαισίου·

12.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με τοπικούς και περιφερειακούς φορείς, και κυρίως με τα τοπικά και περιφερειακά τους γραφεία για την ενέργεια, κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών ενεργειακών και κλιματικών σχεδίων δράσης σε εθνικό επίπεδο, και να επιδιώξουν ότι μια πολιτική στην οποία εμπλέκονται μόνο λίγοι να αναδειχθεί σε πολιτική που διαμορφώνεται από τους πολλούς·

13.

επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, τα πολυάριθμα επιτυχημένα έργα για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε τοπικό επίπεδο, τα οποία δρομολογήθηκαν και αναπτύχθηκαν σε συνεργασία με ΜΜΕ, ΜΚΟ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και χάρη σε επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας·

14.

επισημαίνει ότι μεγάλος αριθμός πρόσθετων σημαντικών παραγόντων στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δραστηριοποιείται σε τοπικό επίπεδο, μεταξύ άλλων και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ΜΚΟ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών·

15.

υπογραμμίζει την ανάγκη να συμμετέχουν και οι τοπικοί παράγοντες, προκειμένου να στηρίζουν το εθνικό επίπεδο, σε μια σειρά πολλά υποσχόμενων έργων στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, τα οποία θα συμβάλουν στην επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρόσφατη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κόμβου Επενδυτικών Συμβουλών (ΕΚΕΣ) πρέπει να εξασφαλίσει μια ταχεία διαδικασία για τις πόλεις που δεσμεύονται στην κατάρτιση σχεδίων αστικής ανάπτυξης με χαμηλές εκπομπές CO2·

16.

καλεί, στο πρότυπο των προγραμμάτων JASPERS και ELENA της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, να θεσπιστούν πρόσθετα στοχοθετημένα προγράμματα τεχνικής βοήθειας· τα προγράμματα αυτά είναι απαραίτητα προκειμένου οι πόλεις και οι περιφέρειες να εξασφαλίσουν επενδύσεις για την υλοποίηση των φιλόδοξων σχεδίων, μεταξύ άλλων με τη στήριξη της ανάπτυξης ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου επενδυτικών έργων και τη σύνδεση διάσπαρτων έργων μικρής κλίμακας και με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα·

17.

επισημαίνει ότι η διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης της ΕΕ πρέπει να επιδιώκει «την απλοποίηση και την ολοκλήρωση» του σχεδιασμού στην πράξη και, στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να διαμορφωθούν αποτελεσματικές συνδέσεις με τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες όσον αφορά την εποπτεία και την υποβολή εκθέσεων·

18.

τονίζει τη σημασία του αποτελεσματικού συντονισμού μεταξύ του εθνικού και του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου μέσω του σχεδιασμού μιας διαδικασίας για την υλοποίηση και την υποβολή εκθέσεων στο πλαίσιο της πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα. Με τον τρόπο αυτό, θα αποφεύγεται ο περιττός διοικητικός φόρτος και θα συνεκτιμάται η ανάγκη για βελτίωση της νομοθεσίας·

19.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν ήδη αναλάβει έντονη δράση στον τομέα του μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, και ότι πολλές ΤΠΑ έχουν ήδη αναπτύξει στρατηγικές, σχέδια δράσης και εποπτικές διαδικασίες, ιδίως στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του Συμφώνου των Δημάρχων, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερα από 5 679 σχέδια δράσης για βιώσιμη αστική ανάπτυξη στον ενεργειακό τομέα·

20.

τονίζει ότι σχέδια και στόχοι του εθνικού επιπέδου συνδέονται ουσιαστικά με στόχους του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου και πρέπει να βασίζονται σε ρεαλιστικές και συντονισμένες συμβολές των διαφόρων περιφερειών και τομέων·

21.

επισημαίνει ότι η συμμετοχή δεν περιλαμβάνει μόνο τη διαβούλευση αλλά και έναν ενεργό ρόλο στη δρομολόγηση και τη διαμόρφωση συγκεκριμένων μέτρων·

22.

διαπιστώνει με λύπη ότι, στις συστάσεις για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης, δεν περιλαμβάνεται επαρκώς σαφής πολυεπίπεδη προσέγγιση και, κατά συνέπεια, ζητεί από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να συγκροτήσουν πλατφόρμες ενεργειακού διαλόγου προκειμένου να συμμετέχουν όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και διοίκησης και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς τόσο στον σχεδιασμό των εθνικών σχεδίων για την προστασία του κλίματος όσο και στην εποπτεία και την υποβολή των σχετικών εκθέσεων, καθώς και στη διοργάνωση ανταλλαγών απόψεων μεταξύ διαφορετικών εθνικών διαλόγων με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξασφάλιση συνέπειας και την αντιμετώπιση διασυνοριακών προβλημάτων·

23.

επισημαίνει ότι η αποτελεσματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση περιλαμβάνει πολυάριθμα πλεονεκτήματα: οι πολίτες και η οικονομία στηρίζουν τα μέτρα σχετικά με την κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας έτσι την οικειοποίηση της διαδικασίας και των πιθανοτήτων επιτυχίας, διότι όσο πιο ορατή είναι η διακυβέρνηση, τόσο ενισχύεται η αίσθηση ευθύνης των πολιτών·

24.

τονίζει ότι το άρθρο 11 της πρότασης (περιφερειακή συνεργασία) αφορά μόνο τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και όχι τη συνεργασία μεταξύ των υπο-εθνικών αρχών εντός ή μεταξύ μεμονωμένων κρατών μελών· καλεί τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσουν επίσης την κατάλληλη υποστήριξη για τη συνεργασία μεταξύ των υπο-εθνικών αρχών —ιδίως τη διασυνοριακή συνεργασία— με σκοπό τον συντονισμό των δραστηριοτήτων για την υλοποίηση των ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων για το κλίμα και την ενέργεια.

25.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει κεφάλαιο για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση στα έγγραφα που απευθύνονται στις εθνικές κυβερνήσεις και περιλαμβάνουν κατευθυντήριες γραμμές για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εθνικές ενεργειακές πολιτικές και το σχεδιασμό τους·

26.

καλεί εκ νέου την ΕΕ και τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν επωφελή νομικά πλαίσια τόσο για τους τελικούς καταναλωτές και τους παραγωγούς-καταναλωτές (prosumers) όσο και τους υπόλοιπους προμηθευτές ενέργειας που συμμετέχουν ενεργά στην λιανική αγορά ενέργειας· υπογραμμίζει, επίσης, ότι η αποκεντρωμένη και ίδια παραγωγή με βάση ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προσφέρει πολλά οφέλη στο σύστημα ενέργειας (μειωμένη ανάγκη για υποδομές μεταφοράς και συντήρησης, μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και ευελιξία) και ότι τα οφέλη αυτά θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται σε μια δίκαιη τιμή για το ενδεχόμενο πλεόνασμα ενέργειας από τα συστήματα που διοχετεύεται στο δίκτυο· ενθαρρύνει ως εκ τούτου τα κράτη μέλη να αναπτύξουν ή να διατηρήσουν καινοτόμα συστήματα τιμολόγησης για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος·

27.

επισημαίνει ότι είναι απαραίτητη η εξειδικευμένη και εμπεριστατωμένη παροχή συμβουλών, με τον κατάλληλο τρόπο, μορφή και δίαυλο επί τόπου επικοινωνίας με την ομάδα-στόχο και να καλύπτει τόσο τεχνικά και οικονομικά ζητήματα όσο και τις πρακτικές πτυχές της εισαγωγής τεχνολογιών με χαμηλές εκπομπές CO2·

28.

υπογραμμίζει ότι τα μέτρα ενεργειακής διαχείρισης πρέπει να παρέχουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να ελέγχουν την κατανάλωσή τους, έτσι ώστε να μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην αγορά και να επωφελούνται ουσιαστικά από αποτελεσματικές και πρόσφορες μεθόδους προστασίας τους· αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας· κατά συνέπεια, η ΕτΠ ζητεί την ανάπτυξη κοινού ορισμού της ενεργειακής φτώχειας σε επίπεδο ΕΕ και τη θέσπιση σειράς συγκεκριμένων πολιτικών προτάσεων με στόχο τους πιο ευπαθείς καταναλωτές, για την προστασία τους από αδικαιολόγητες αποσυνδέσεις, την κατά προτεραιότητα λήψη μέτρων ενεργειακής απόδοσης προς όφελός τους και τον σχεδιασμό στοχευμένης ενημέρωσης για αυτούς·

29.

επικροτεί την εστίαση της ανακοίνωσης της Επιτροπής με θέμα «Επιτάχυνση της καινοτομίας στον τομέα της καθαρής ενέργειας», (COM(2016) 763 final) σε δύο κύριες πολιτικές προτεραιότητες: αφενός, στη δημιουργία μιας Ενεργειακής Ένωσης με μακρόπνοη στρατηγική για την κλιματική αλλαγή και, αφετέρου, στη νέα ώθηση στην απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις·

30.

ζητεί ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις, την καινοτομία και τις επενδύσεις περιβάλλον, καθώς και ανάλογες διαδικασίες με τη στοχοθετημένη σηματοδότηση, στρατηγικές, κανόνες και πρότυπα και την κατάλληλη στήριξη από χρηματοδοτικά μέσα που θα χρησιμοποιούν δημόσιους πόρους για να διευκολύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις (και, ενδεχομένως, να συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου)·

31.

τονίζει ότι πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω η καινοτομία στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της βιώσιμης κινητικότητας, του εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών, της κατασκευής έξυπνων σταθμών παραγωγής ενέργειας, της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα και της αποθήκευσης ενέργειας σε τοπικό επίπεδο· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να μεριμνήσει ειδικότερα για την καλύτερη στήριξη καινοτόμων έργων στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, ώστε να αναδειχθούν σε πραγματικά εργαστήρια της ενεργειακής μετάβασης·

32.

θεωρεί ότι, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών για τις έξυπνες πόλεις, οι εταιρικές σχέσεις που συνάπτονται μεταξύ τοπικών αρχών και με αντικείμενο την καινοτομία στον τομέα της καθαρής ενέργειας διαδραματίζουν καίριο ρόλο για την ολοκλήρωση τομέων όπως η εξοικονόμηση ενέργειας στις αστικές συγκοινωνίες, οι διαπεριφερειακές στρατηγικές μεταφορών, η συνεργασία στις νέες τεχνολογίες αποθήκευσης, καθώς και τα έξυπνα δημόσια κτίρια· οι ισχυρότερες συνέργειες μεταξύ των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση διασυνοριακών έργων στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας·

33.

επιδοκιμάζει την εστίαση στην ανοικτή καινοτομία και την ανοικτή επιστήμη, έτσι ώστε να παρέχεται στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις καθώς και στην κοινωνία των πολιτών η βάση για περαιτέρω ανάπτυξη με βάση τις νέες γνώσεις·

34.

υπογραμμίζει ότι πρέπει να πάψει το συντομότερο δυνατό η άμεση ή έμμεση στήριξη της χρήσης ορυκτών καυσίμων (καθώς και η στήριξη που τους παρέχουν ορισμένα κράτη μέλη), διότι αποκρύπτουν το πραγματικό κόστος των εν λόγω καυσίμων για την κοινωνία και το περιβάλλον και το γεγονός ότι η διατήρηση των τιμών σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα εμποδίζει την καινοτομία στον τομέα της καθαρής ενέργειας·

35.

υποστηρίζει την προτεινόμενη χρήση νομικών μέσων, προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και η αποτελεσματική τους χρήση. Η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα απαιτεί επενδύσεις σε έξυπνα συστήματα θέρμανσης και ψύξης, την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στη βιομηχανία, τις μεταφορές και τις κατασκευές καθώς και τη συγχρηματοδότηση των έργων για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας·

36.

επισημαίνει ότι η διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης πρέπει να διαμορφώσει το πλαίσιο για την επίτευξη στόχων όπως π.χ. η διευκόλυνση των εταιρικών σχέσεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ταχύτερη υλοποίηση των έργων, η μείωση της γραφειοκρατίας, ο εντοπισμός τυχόν εμποδίων για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και η δημιουργία προβλέψιμων συνθηκών ασφάλειας δικαίου για τους επενδυτές·

37.

επικροτεί την πρόταση να αποτελέσουν οι δημόσιες συμβάσεις αποτελεσματικό εργαλείο για τη δημιουργία μιας αγοράς για τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

38.

θεωρεί ότι ο προτεινόμενος κανονισμός δεν εγείρει ζητήματα συμμόρφωσης με την αρχή της επικουρικότητας. Ωστόσο, εγείρει ζητήματα συμμόρφωσης με την αρχή της αναλογικότητας, καθώς το προτεινόμενο σύστημα διακυβέρνησης κρίνεται υπερβολικά πολύπλοκο και λεπτομερές ενώ τα διαστήματα υποβολής εκθέσεων κρίνονται υπερβολικά σύντομα. Η ΕτΠ θα προτιμούσε τη θέσπιση του συστήματος διακυβέρνησης μέσω οδηγίας αντί κανονισμού, πράγμα που θα επέτρεπε την δέουσα συμμετοχή των περιφερειακών αρχών στις ομόσπονδες χώρες.