EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52015DC0338
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL AND THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE THE OPERATION OF DIRECTIVE 98/34/EC FROM 2011 TO 2013
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 98/34/ΕΚ ΑΠΟ ΤΟ 2011 ΕΩΣ ΤΟ 2013
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 98/34/ΕΚ ΑΠΟ ΤΟ 2011 ΕΩΣ ΤΟ 2013
COM/2015/0338 final
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 17.7.2015
COM(2015) 338 final
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 98/34/ΕΚ ΑΠΟ ΤΟ 2011 ΕΩΣ ΤΟ 2013
{SWD(2015) 137 final}
Πίνακας περιεχομένων
Σύνοψη
ΜΕΡΟΣ I: ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ
1. Εισαγωγή
2. Διαδικασία πληροφόρησης
2.1. Εφαρμογή της διαδικασίας κατά την περίοδο 2011-2012
2.2. Συμπέρασμα
3. Εντολές
3.1. Εφαρμογή της διαδικασίας υποβολής εντολών κατά την περίοδο 2011-2012
3.2. Τάσεις των εντολών
3.3. Συμπέρασμα
4. Επίσημες αντιρρήσεις
4.1. Εφαρμογή της διαδικασίας κατά την περίοδο 2011-2012
4.2. Συμπέρασμα
5. Νέο νομοθετικό πλαίσιο
ΜΕΡΟΣ II: ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ
1. Εξελίξεις 2011-2013
1.1. Χρήση της διαδικασίας στο πλαίσιο της «βελτίωσης της νομοθεσίας»
1.2. Χρήση της διαδικασίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας
1.3. Βελτιώσεις στη διαχείριση της διαδικασίας της οδηγίας 98/34/ΕΚ
2. Εφαρμογή της διαδικασίας της οδηγίας 98/34/ΕΚ
2.1. Αποτελεσματικότητα: γενική επισκόπηση
2.2. Χρήση της επείγουσας διαδικασίας
2.3. Κοινοποίηση «φορολογικών ή οικονομικών μέτρων»
2.4. Συνέχεια που δόθηκε στις αντιδράσεις της Επιτροπής
2.5. Συνέχεια που δόθηκε στη διαδικασία κοινοποίησης
2.6. Διάλογος με τα κράτη μέλη
2.7. Αιτήσεις για πρόσβαση σε έγγραφα που εκδίδονται βάσει της οδηγίας 98/34/ΕΚ
2.8. Συμπέρασμα
Σύνοψη
Στην παρούσα έκθεση αναλύεται η εφαρμογή των διαδικασιών που θεσπίστηκαν με την οδηγία 98/34/ΕΚ 1 από το 2011 έως το 2013, όσον αφορά τους τεχνικούς κανονισμούς, και από το 2011 έως το 2012, όσον αφορά τα πρότυπα [το μέρος της οδηγίας 98/34/ΕΚ το οποίο αφορά την τυποποίηση καταργήθηκε από την 1η Ιανουαρίου 2013 με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση 2 , ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι μελλοντικές προκλήσεις της ευρωπαϊκής τυποποίησης]. Η έκθεση επισημαίνει τη σημαντική συμβολή της διαδικασίας κοινοποίησης στη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και την εφαρμογή της πολιτικής για τη βελτίωση της νομοθεσίας 3 .
Το μέρος που αφορά την τυποποίηση συνίσταται στη διαδικασία πληροφόρησης σχετικά με τα πρότυπα, στην υποβολή αιτημάτων εκ μέρους της Επιτροπής προς τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης (ΕΟΤ) 4 για τις εργασίες τυποποίησης («εντολές»), καθώς και στη διατύπωση επίσημων αντιρρήσεων κατά προτύπων. Κάθε μία από τις δραστηριότητες αυτές αποδείχθηκε σημαντική για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Η διαδικασία πληροφόρησης προσέδωσε διαφάνεια στη διαδικασία τυποποίησης τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ενθάρρυνε τους εθνικούς οργανισμούς τυποποίησης να εξακολουθήσουν να λαμβάνουν πρωτοβουλίες ευρωπαϊκής εμβέλειας, κάτι που προωθεί, με τη σειρά του, την ευρωπαϊκή εναρμόνιση. Η διατύπωση επίσημων αντιρρήσεων επέτρεψε στα κράτη μέλη και στην Επιτροπή να διασφαλίσουν ότι τα πρότυπα έχουν ρυθμιστικό αποτέλεσμα όταν χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς της νομοθεσίας της «νέας προσέγγισης». Οι εντολές προσδιόρισαν τη σχέση μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των φορέων τυποποίησης· αποτέλεσαν, δηλαδή, τη διεπαφή μεταξύ του επιπέδου πολιτικής και της τεχνικής υλοποίησής του.
Όσον αφορά τους εθνικούς τεχνικούς κανονισμούς, η κοινοποίησή τους στην Επιτροπή πριν από την έκδοσή τους αποδείχθηκε αποτελεσματικό μέσο για την αποφυγή φραγμών στις εμπορικές συναλλαγές και για τη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών καθώς και μεταξύ των ίδιων των κρατών μελών. Η διαδικασία κοινοποίησης αποδείχθηκε σημαντικό μέσο για την καθοδήγηση της εθνικής ρυθμιστικής δραστηριότητας σε ορισμένους αναδυόμενους τομείς και για τη βελτίωση της ποιότητας των εθνικών τεχνικών κανονισμών –όσον αφορά τη διαφάνεια, την ενάργεια και την αποτελεσματικότητα– σε μη εναρμονισμένους ή μερικώς εναρμονισμένους τομείς. Η μεγαλύτερη σαφήνεια του νομοθετικού πλαισίου των κρατών μελών διευκόλυνε τους οικονομικούς φορείς, αφενός, να περιορίσουν το κόστος που συνεπάγεται η πρόσβαση στους κανονισμούς και, αφετέρου, να εφαρμόσουν αυτούς τους κανονισμούς σωστά.
ΜΕΡΟΣ I: ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ
1.Εισαγωγή
Στην παρούσα ενότητα περιγράφεται η λειτουργία του μέρους της οδηγίας 98/34/EΚ που αφορά την τυποποίηση και το οποίο καλύπτει τρεις βασικές δραστηριότητες: τη διαδικασία πληροφόρησης σχετικά με τα πρότυπα, την υποβολή αιτημάτων εκ μέρους της Επιτροπής στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης για τις εργασίες τυποποίησης (εντολές 5 ) και τη διατύπωση επίσημων αντιρρήσεων κατά προτύπων που στηρίζουν τις οδηγίες της «νέας προσέγγισης». Η ενότητα αυτή ορίζει και διευκρινίζει τα στατιστικά στοιχεία για την περίοδο 2011-2012, αφού το μέρος της οδηγίας 98/34/EΚ που αφορά την τυποποίηση καταργήθηκε από την 1η Ιανουαρίου 2013 με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση.
2.Διαδικασία πληροφόρησης
Η διαδικασία πληροφόρησης στον τομέα των προτύπων έχει καταρτιστεί με σκοπό να καταγράφονται οι νέες δραστηριότητες τυποποίησης που θεσπίζονται από τους εθνικούς οργανισμούς τυποποίησης (όπως αναγνωρίζονται σύμφωνα με την οδηγία 98/34/ΕΚ). Το σύστημα κοινοποίησης έχει σχεδιαστεί με κύριο στόχο να μπορούν και άλλοι οργανισμοί να διατυπώνουν παρατηρήσεις, να συμμετέχουν στις εργασίες ή να υποβάλλουν αιτήματα για την ανάληψη πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο (βλ. παράρτημα 1).
1.1.Εφαρμογή της διαδικασίας κατά την περίοδο 2011-2012
Η επιτυχής εφαρμογή της διαδικασίας συνεχίστηκε από το 2011 έως το 2012. Από τις ετήσιες εκθέσεις των επιτροπών τυποποίησης CEN και CENELEC προκύπτει ότι ο ετήσιος μέσος όρος των εθνικών μέτρων παρέμεινε σχετικά σταθερός το 2011 και το 2012. Στο παράρτημα 2 παρατίθενται αναλυτικά οι κοινοποιήσεις κατά κράτος.
Έπειτα από σύγκριση των στατιστικών στοιχείων μεταξύ της περιόδου 2011-2012 και των προηγούμενων περιόδων, ο αριθμός κοινοποιήσεων που έγιναν από τις χώρες της ΕΕ-27 διατηρήθηκε σταθερός μεταξύ 1 750 και 2 000 κοινοποιήσεων ετησίως (χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιάζουσα κατάσταση που επικρατούσε το 2010).
Η κατανομή ανά τομέα (παράρτημα 3) δείχνει ότι ο κατασκευαστικός τομέας, με την ευρύτερη έννοια, παραμένει στην πρώτη θέση όσον αφορά τις εθνικές κοινοποιήσεις στη CEN. Τα τρόφιμα και τα προϊόντα πετρελαίου αποτελούν επίσης σημαντικό τομέα στη CEN. Στη CENELEC, τα ηλεκτρικά εξαρτήματα, τα ηλεκτρικά καλώδια και οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις αποτελούσαν σημαντικούς επιμέρους τομείς τόσο το 2011 όσο και το 2012.
Η πληροφόρηση που δημοσιοποιήθηκε στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής εξακολούθησε να δημιουργεί την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, καθώς και ερωτήματα σχετικά με την ισχύουσα κατάσταση (άρθρο 7) τα οποία προέκυπταν είτε από τις κοινοποιήσεις είτε από άλλες πηγές.
Με εξαίρεση την εξαιρετικά ιδιάζουσα κατάσταση το 2010, από το 2006 ο αριθμός κοινοποιήσεων υπήρξε σχετικά σταθερός ή, ακόμα, μειώθηκε. Αυτό ισχύει και για τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004 και το 2007, και θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως ένδειξη ικανοποιητικής ενσωμάτωσης στο σύστημα, αφού η δραστηριότητα τυποποίησης φαίνεται να μετατοπίζεται από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Γενικά, η διαδικασία εφαρμόζεται αποτελεσματικά και λειτουργεί σωστά.
1.2.Συμπέρασμα
Η διαδικασία πληροφόρησης εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση των εθνικών οργανισμών τυποποίησης, ώστε να προβάλλουν τις πρωτοβουλίες τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τονώνοντας με τον τρόπο αυτό την ενιαία αγορά και την ευρωπαϊκή εναρμόνιση. Οι κοινοποιήσεις από κράτη μέλη της ΕΕ-12 είναι σταθερές, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί θετική ένδειξη για την ενσωμάτωσή τους στο σύστημα.
Από την 1η Ιανουαρίου 2013, το μέρος της οδηγίας 98/34/EΚ που αφορά την τυποποίηση καταργήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση, ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι μελλοντικές προκλήσεις της ευρωπαϊκής τυποποίησης. Αυτό συνδέεται ιδίως με την αυξανόμενη κατάρτιση προτύπων στον τομέα των υπηρεσιών, την εξέλιξη των παραδοτέων τυποποίησης πλην των επίσημων προτύπων, και τις αυξημένες απαιτήσεις σχετικά με την απουσία αποκλεισμών στο ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης. Ωστόσο, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 διατηρεί παρόμοια διαδικασία πληροφόρησης με εκείνη που εφαρμόζεται βάσει της οδηγίας 98/34/ΕΚ, αν και με ορισμένες ήσσονος σημασίας αλλαγές.
3.Εντολεσ
Οι «εντολές» τυποποίησης αποτελούν καθιερωμένο μέσο της Επιτροπής για την εκπόνηση τεχνικών προδιαγραφών στην υπηρεσία της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και/ή πολιτικής. Συνιστούν αιτήματα που υποβάλλονται στους ΕΟΤ για εργασίες τυποποίησης και παρέχουν ένα πλαίσιο αναφοράς για τις εν λόγω εργασίες (βλ. παράρτημα 1). Είναι απαραίτητες στην περίπτωση προτύπων προς υποστήριξη νομοθεσίας, π.χ. στο πλαίσιο των οδηγιών της «νέας προσέγγισης».
1.3.Εφαρμογή της διαδικασίας υποβολής εντολών κατά την περίοδο 2011-2012
Κατά την περίοδο αναφοράς, εκδόθηκαν συνολικά 43 εντολές προς τους ΕΟΤ, εκ των οποίων οι 8 ήταν εντολές τροποποίησης. Η αναλογία των τροποποιήσεων είναι σχετικά υψηλότερη από εκείνη των προηγούμενων ετών (βλ. παράρτημα 4). Επιπλέον, ο αριθμός των εντολών σχετικά με τις οδηγίες της νέας προσέγγισης (13, συν οι 8 εντολές τροποποίησης) αυξήθηκε συγκριτικά με την προηγούμενη περίοδο.
Η διαδικασία έκδοσης εντολών εφαρμόζεται ικανοποιητικά. Το γεγονός ότι διεξάγεται ανεπίσημη διαβούλευση προτού διανεμηθούν τα σχετικά έγγραφα στα μέλη της επιτροπής τεχνικών προτύπων και κανονισμών σημαίνει ότι, κατά κανόνα, επιτυγχάνεται συναίνεση για την εντολή πριν από την έναρξη της επίσημης διαβούλευσης.
Οι ευρωπαϊκοί φορείς τυποποίησης –η ANEC (Ευρωπαϊκή Ένωση για τον Συντονισμό της Εκπροσώπησης των Καταναλωτών στην Τυποποίηση), ο ECOS (Ευρωπαϊκός Περιβαλλοντικός Οργανισμός Πολιτών για την Τυποποίηση), το NORMAPME (Ευρωπαϊκό Γραφείο Τυποποίησης για τη Βιοτεχνία, το Εμπόριο και τις ΜΜΕ) και το ETUI-REHS (Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ίδρυμα – Έρευνα, Εκπαίδευση, Υγεία και Ασφάλεια)– είχαν ενσωματωθεί πλήρως στη διαδικασία κατά την περίοδο αναφοράς. Αυτό προσδίδει μεγαλύτερη διαφάνεια στην ανεπίσημη διαβούλευση.
Για ακόμα μεγαλύτερη διαφάνεια, η ΓΔ Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ διατηρεί βάση δεδομένων με τις εντολές. Η βάση αυτή περιέχει όλες τις εντολές που εκδόθηκαν στο παρελθόν κατ’ αύξοντα αριθμό σειράς M/xxx και είναι προσβάσιμη από το κοινό μέσω του διαδικτύου στη διεύθυνση:
http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/mandates/index.cfm?fuseaction=search.welcome
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου συνεχίστηκε η πρακτική σύμφωνα με την οποία αποστέλλεται στην επιτροπή τεχνικών προτύπων και κανονισμών επικαιροποιημένος κατάλογος εν είδει παρακολούθησης όλων των διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν σχετικά με τις εντολές.
1.4.Τάσεις των εντολών
Κατά την περίοδο αναφοράς, εκδόθηκαν εντολές για τη στήριξη ευρέος φάσματος νομοθετικών ρυθμίσεων. Ορισμένοι από τους σημαντικότερους τομείς είναι τα κατασκευαστικά προϊόντα, ο οικολογικός σχεδιασμός, η προστασία των καταναλωτών και η προστασία του περιβάλλοντος. Το εύρος των νομοθετικών τομέων δείχνει τη σημασία που αποδίδεται σ’ αυτό το μοντέλο.
Το αντικείμενο των εντολών εξακολουθεί να διευρύνεται. Ταυτόχρονα, οι εντολές που αφορούν τις οδηγίες της νέας προσέγγισης παραμένουν ιδιαίτερα σημαντικές, και ο αριθμός τους, μάλιστα, αυξήθηκε σε σύγκριση με τις προηγούμενες περιόδους αναφοράς. Οι εντολές σε άλλους τομείς πολιτικής εξακολουθούν να είναι πολυάριθμες, ιδίως όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών και την ενέργεια.
Ο αριθμός των εντολών που στηρίζουν νομοθετικές ρυθμίσεις εκτός της «νέας προσέγγισης» (βλ. παράρτημα 4) παρέμεινε σχετικά υψηλός σε σύγκριση με την τελευταία περίοδο, γεγονός που αποδεικνύει ότι το συγκεκριμένο μοντέλο της από κοινού ρύθμισης εξακολουθεί να υιοθετείται σε μεγάλο εύρος ενωσιακών πολιτικών. Οι εντολές για την υποστήριξη της οδηγίας 2009/125/ΕΚ (οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό) έχουν συμβάλει σημαντικά ως προς αυτό.
Κατά την περίοδο 2011-2012 εκδόθηκαν έξι εντολές 6 προς στήριξη της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό. Οι εντολές αυτές αφορούν προϊόντα όπως τα οικιακά πλυντήρια πιάτων, οι λαμπτήρες, οι συσκευές κλιματισμού, οι αντλίες και οι ανεμιστήρες.
Η συγκεκριμένη τάση για τη χρήση εντολών προς στήριξη της νομοθεσίας σε τομείς εκτός της «νέας προσέγγισης» και σε νέους τομείς αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή τυποποίηση χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο προς στήριξη της πολιτικής για τη «βελτίωση της νομοθεσίας». Η εξέλιξη αυτή αναγνωρίστηκε και, μάλιστα, ενθαρρύνθηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής του 2011 με τίτλο «Ένα στρατηγικό όραμα για τα ευρωπαϊκά πρότυπα: Προχωρώντας προς τα εμπρός για την ενίσχυση και την επιτάχυνση της βιώσιμης ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας έως το 2020» 7 .
Ο αριθμός των εντολών που υποστηρίζουν ευρωπαϊκές πολιτικές εξακολούθησε να μειώνεται και, για δεύτερη συνεχόμενη φορά, υπολείπεται ελαφρώς σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς. Ωστόσο, μεταξύ των πέντε εντολών πολιτικής υπάρχουν ορισμένες βασικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της διαλειτουργικότητας, όπως η εντολή για τα έξυπνα δίκτυα ή η εντολή για τη διαστημική βιομηχανία.
Κατά την εν λόγω περίοδο δεν εκδόθηκε καμία εντολή για τυποποίηση στον τομέα των υπηρεσιών.
1.5.Συμπέρασμα
Η διαδικασία έκδοσης εντολών είναι παγιωμένη και, επί του παρόντος, διέπεται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012. Η ανεπίσημη διαβούλευση με τους ΕΟΤ και όλους τους ενδιαφερομένους (ιδίως τους ευρωπαίους ενδιαφερομένους που εκπροσωπούν τους χρήστες μελλοντικών προτύπων) πριν από τη διαβούλευση με την επιτροπή τεχνικών προτύπων και κανονισμών έχει ουσιώδη σημασία.
Για να βελτιωθεί η διαφάνεια όσον αφορά τη λειτουργία της επιτροπής τεχνικών προτύπων και κανονισμών, οι υπηρεσίες της Επιτροπής συνέχισαν, κατά την περίοδο αναφοράς, την πρακτική που άρχισαν να εφαρμόζουν το 2006, καλώντας τους ευρωπαίους ενδιαφερόμενους του τομέα τυποποίησης –ANEC, ECOS, ETUI-REHS και NORMAPME– να συμμετάσχουν στη διευρυμένη συνεδρίασή τους.
Η διαδικασία έκδοσης εντολών αποδείχθηκε καθοριστική για τη διεύρυνση του ρόλου της τυποποίησης σε νέους τομείς νομοθεσίας και πολιτικής της ΕΕ.
4.Επισημεσ αντιρρησεισ
Οι οδηγίες της νέας προσέγγισης περιέχουν διασφαλίσεις για τις περιπτώσεις όπου ένα εναρμονισμένο πρότυπο δεν επιτρέπει στα προϊόντα να ανταποκρίνονται στις ουσιώδεις απαιτήσεις των σχετικών οδηγιών. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τα κράτη μέλη ή η Επιτροπή μπορούν να διατυπώσουν επίσημη αντίρρηση για το οικείο πρότυπο για το οποίο έχει ζητηθεί η γνώμη της επιτροπής τεχνικών προτύπων και κανονισμών (βλ. παράρτημα 1 για τις λεπτομέρειες της διαδικασίας).
1.6.Εφαρμογή της διαδικασίας κατά την περίοδο 2011-2012
Σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, ο αριθμός των αντιρρήσεων που οδήγησαν σε έκδοση αποφάσεων της Επιτροπής μειώθηκε ελαφρά κατά την περίοδο αναφοράς. Η Επιτροπή εξέδωσε μόνο μία απόφαση η οποία περιόρισε το τεκμήριο της συμμόρφωσης. Ωστόσο, η εν λόγω απόφαση αφορούσε δύο επίσημες αντιρρήσεις κατά ενός ταυτόσημου εναρμονισμένου προτύπου (βλ. παράρτημα 5).
1.7.Συμπέρασμα
Κατά κανόνα, η διαδικασία εφαρμόστηκε ικανοποιητικά. Σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς, η διαδικασία που ακολουθήθηκε από την υποβολή της αντίρρησης έως την έκδοση της απόφασης συντομεύθηκε σημαντικά το 2011 και το 2012.
Κατ’ αναλογία προς τις εντολές, και για λόγους διαφάνειας, η Επιτροπή δημοσιοποιεί τις αποφάσεις που λαμβάνονται σχετικά με τις επίσημες αντιρρήσεις με ενοποιημένο τρόπο και υποβάλλει σε κάθε συνεδρίαση της επιτροπής τεχνικών προτύπων και κανονισμών επικαιροποιημένο πίνακα των ενεργειών που αφορούν τις επίσημες αντιρρήσεις.
5.Νεο νομοθετικο πλαισιο
Από την 1η Ιανουαρίου 2013, το μέρος της οδηγίας 98/34/EΚ που αφορά την τυποποίηση καταργήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση, ο οποίος εισήγαγε σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τη διαδικασία πληροφόρησης, τη διαδικασία έκδοσης εντολών και τη διαδικασία υποβολής επίσημων αντιρρήσεων.
Σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012, θα υποβληθεί ειδική έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού για την περίοδο από το 2013 έως το 2015.
ΜΕΡΟΣ II: ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ
1.Εξελιξεισ 2011-2013
Η διαδικασία κοινοποίησης των εθνικών τεχνικών κανονισμών (στο εξής «η διαδικασία») παρέχει τη δυνατότητα στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη της ΕΕ να εξετάζουν εκ των προτέρων τους τεχνικούς κανονισμούς που σκοπεύουν να εισαγάγουν τα κράτη μέλη για τα (βιομηχανικά, γεωργικά και αλιευτικά) προϊόντα και για τις υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας (βλ. παράρτημα 6). Εφαρμόζεται, σε απλουστευμένη μορφή, στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) που υπέγραψαν τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), καθώς και στην Ελβετία και την Τουρκία (βλ. παράρτημα 9).
Τα κυριότερα οφέλη της διαδικασίας
Καθιστά εφικτό τον εντοπισμό νέων φραγμών στην εσωτερική αγορά προτού παραγάγουν αρνητικά αποτελέσματα και, έτσι, αποφεύγονται οι χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες επί παραβάσει.
Επιτρέπει την ανίχνευση μέτρων προστατευτισμού που ενδεχομένως καταρτίζονται από τα κράτη μέλη υπό εξαιρετικές συνθήκες, όπως σε περιόδους οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να βεβαιώνουν τον βαθμό συμβατότητας των κοινοποιημένων σχεδίων τους με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ευνοεί τη διεξαγωγή αποτελεσματικού διαλόγου μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής κατά την αξιολόγηση των κοινοποιημένων σχεδίων.
Αποτελεί εργαλείο συγκριτικής αξιολόγησης, που επιτρέπει στα κράτη μέλη να επωφελούνται από τις ιδέες των εταίρων τους για την επίλυση κοινών προβλημάτων που αφορούν τους τεχνικούς κανονισμούς.
Επιτρέπει στους οικονομικούς φορείς –συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ)– να προβάλλουν τις θέσεις τους και να προσαρμόζουν εγκαίρως τις δραστηριότητές τους στους μελλοντικούς τεχνικούς κανονισμούς. Αυτό το δικαίωμα ελέγχου χρησιμοποιείται ευρέως από τους οικονομικούς φορείς, και βοηθά την Επιτροπή και τις εθνικές αρχές να εντοπίζουν τυχόν φραγμούς στις εμπορικές συναλλαγές.
Συμβάλλει στην εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας.
Συνιστά ρυθμιστικό μέσο που μπορεί να χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό τομέων στους οποίους απαιτείται εναρμόνιση.
Συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας των εθνικών και ενωσιακών κανονισμών σύμφωνα με την προσέγγιση για τη «βελτίωση της νομοθεσίας».
Βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της βιομηχανικής πολιτικής.
1.8.Χρήση της διαδικασίας στο πλαίσιο της «βελτίωσης της νομοθεσίας»
Η Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της «Βελτίωση της νομοθεσίας για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση» 8 , τονίζει ότι ο μηχανισμός προληπτικού ελέγχου που θεσπίστηκε με την οδηγία 98/34/EΚ έχει κομβική σημασία για τη βελτίωση των εθνικών κανονισμών σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας.
Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της Επιτροπής με τίτλο «Απλούστευση και βελτίωση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος» 9 , τα κράτη μέλη κλήθηκαν να υποβάλουν μελέτες αντίκτυπου (ή τα συμπεράσματά τους) μαζί με κοινοποιηθέντα σχέδια, σε περίπτωση που παρόμοιες μελέτες είχαν εκπονηθεί εσωτερικά. Η ανάλυση αυτών των μελετών αντίκτυπου ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εξετάζουν εκ των προτέρων το πλέον ενδεδειγμένο μέσο που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί, και δίνει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να ελέγχει την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα των προτεινόμενων μέτρων.
Η συνεργασία της Επιτροπής και των κρατών μελών στο πλαίσιο της διαδικασίας κοινοποίησης που προβλέπεται στην οδηγία 98/34/EΚ συμβάλλει στη μεγαλύτερη σαφήνεια και συνοχή των κοινοποιημένων σχεδίων εθνικής νομοθεσίας. Η εν λόγω συνεργασία θα ενταθεί προκειμένου να διαμορφωθεί σαφές και κατανοητό κανονιστικό πλαίσιο για τους οικονομικούς φορείς, ενώ συγχρόνως θα εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας όσον αφορά τη δημόσια υγεία, τους καταναλωτές και το περιβάλλον.
Οι εθνικές αρχές ενθαρρύνονται να εξετάζουν ειδικότερα τις ακόλουθες πτυχές :
τη διατύπωση των σχεδίων: τη σαφήνεια, τη συνοχή, τη διαφάνεια και την ασφάλεια δικαίου κατά την εφαρμογή των κειμένων·
τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλους τους κανονισμούς ενός ορισμένου τομέα μέσω της δημοσίευσης των ενοποιημένων εκδόσεων των κειμένων, τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή·
τον εντοπισμό και την αποφυγή των διαδικασιών που επιβάλλουν άσκοπα περίπλοκες και δαπανηρές διοικητικές διαδικασίες σε οικονομικούς φορείς, ιδίως κατά τη διάθεση ενός προϊόντος στην αγορά.
1.9.Χρήση της διαδικασίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας
Στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» προτάθηκε μια νέα προσέγγιση της βιομηχανικής πολιτικής, η οποία βασίζεται στην ανάλυση των επιπτώσεων της νομοθεσίας στην ανταγωνιστικότητα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, στην τελευταία επικαιροποίηση της ανακοίνωσης για τη βιομηχανική πολιτική, της 10ης Οκτωβρίου 2012 [Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών — Μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη, COM (2012)582 final], η Επιτροπή επισήμανε ότι:
«Εμπόδια διακυβέρνησης και ρυθμιστικά εμπόδια στην εσωτερική αγορά προκύπτουν επίσης και από τομείς της πολιτικής που ρυθμίζονται από τα κράτη μέλη, όπως π.χ. οι τεχνικοί κανόνες και οι αρνήσεις εφαρμογής της αμοιβαίας αναγνώρισης και των αναντιστοιχιών μεταξύ των 27 διαφορετικών συνόλων φορολογικών κανόνων. Ανάντη ανάλυση των σχεδίων τεχνικών κανόνων μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση ρυθμιστικών εμποδίων. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος της διαδικασίας κοινοποίησης της οδηγίας 98/34/ΕΚ, η οποία απαιτεί το σχέδιο νομοθεσίας με τους τεχνικούς κανόνες για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών να κοινοποιούνται στην Επιτροπή πριν από την έγκρισή τους. Λόγω του προληπτικού χαρακτήρα της διαδικασίας αυτής έχει αποφευχθεί ένας μεγάλος αριθμός παραβάσεων των κανόνων ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία κοινοποίησης μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να βελτιωθούν οι εθνικές νομοθεσίες σύμφωνα με τις αρχές της «καλύτερης νομοθεσίας» και μέσω της συγκριτικής αξιολόγησης. Οι δυνατότητές της μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω, συστήνοντας στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τη «θωράκιση της ανταγωνιστικότητας» στο πλαίσιο των εθνικών εκτιμήσεων των επιπτώσεων».
Η ανακοίνωση της Επιτροπής για τη βιομηχανική πολιτική κάνει ρητή αναφορά στην οδηγία 98/34/ΕΚ, η οποία, πέραν του ρόλου της ως μέσου για την πρόληψη των εμποδίων στο ενδοενωσιακό εμπόριο, έχει το καθήκον να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε ανάλυση των επιπτώσεων της εθνικής νομοθεσίας στην ανταγωνιστικότητα.
Η προσέγγιση αυτή υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην έκθεσή της, της 18ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την αναβιομηχάνιση της Ευρώπης για την προαγωγή της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας [2013/2006(INI)], με την οποία ενθάρρυνε την περαιτέρω αξιοποίηση των δυνατοτήτων της διαδικασίας κοινοποίησης που προβλέπεται στην οδηγία 98/34/ΕΚ και πρότεινε στα κράτη μέλη να καθιερώσουν ελέγχους των επιπτώσεων στην ανταγωνιστικότητα στο πλαίσιο των αξιολογήσεων του αντικτύπου που διενεργούνται στο στάδιο κατάρτισης των εθνικών νομοθετικών διαδικασιών, στο ευρύτερο πλαίσιο της «δοκιμασίας της ενιαίας αγοράς» που ζήτησε το Κοινοβούλιο με το ψήφισμά του, της 7ης Φεβρουαρίου 2013, το οποίο διατυπώνει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τη διακυβέρνηση της ενιαίας αγοράς.
Στο πλαίσιο αυτό, από τον Μάρτιο του 2014 τα κράτη μέλη κλήθηκαν να εκπονούν τακτικά ανάλυση των επιπτώσεων που επιφέρει στην ανταγωνιστικότητα η εθνική νομοθεσία που κοινοποιείται σύμφωνα με τη διαδικασία της οδηγίας 98/34/ΕΚ.
1.10.Βελτιώσεις στη διαχείριση της διαδικασίας της οδηγίας 98/34/ΕΚ
Η Επιτροπή εξακολούθησε να διεξάγει εκστρατείες την περίοδο 2011-2013 με σκοπό τη μεγαλύτερη διαφάνεια και τον εντεινόμενο διάλογο με τις εθνικές αρχές. Η βάση δεδομένων TRIS (σύστημα πληροφόρησης για τους τεχνικούς κανονισμούς) βελτιώνεται συνεχώς.
Η Επιτροπή εργάστηκε για την αναβάθμιση του δημόσιου δικτυακού τόπου του συστήματος TRIS (http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/tris/en/), για να εξηγήσει τη διαδικασία της οδηγίας 98/34/ΕΚ με πιο κατανοητό τρόπο και για να απευθυνθεί σε ευρύτερο κοινό, ιδίως στις ΜΜΕ. Ο δικτυακός τόπος εξασφαλίζει την πρόσβαση του κοινού στα κοινοποιημένα σχέδια, στις 23 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, και σε σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή της διαδικασίας. Παρατηρήθηκε σταθερή αύξηση του αριθμού των ηλεκτρονικών επισκέψεων: από το 2011 έως το 2013 ο αριθμός των αναζητήσεων αυξήθηκε κατά 10 %, φθάνοντας περίπου τις 212.000 αναζητήσεις το 2013 (βλ. παράρτημα 10). Πάνω από 4.300 οικονομικοί φορείς έχουν ενταχθεί στον κατάλογο διευθύνσεων του TRIS, αριθμός που συνιστά αύξηση κατά 25 % από το 2010.
Κατά την περίοδο 2012-2013, η Επιτροπή παρήγαγε ένα βίντεο σχετικά με τη διαδικασία της οδηγίας 98/34/ΕΚ. Σκοπός ήταν να εξηγηθεί με απλό και ελκυστικό τρόπο η λειτουργία της διαδικασίας και τα οφέλη για τις επιχειρήσεις, να ενθαρρυνθεί η ενεργός συμμετοχή των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, και να εξηγηθεί ο τρόπος με τον οποίο αυτές μπορούν να αξιοποιήσουν τα διαθέσιμα μέσα (ιστότοποι, βάσεις δεδομένων, συστήματα προειδοποίησης). Το βίντεο δημοσιοποιήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2013 και βρίσκεται στην εξής ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=ziuAklsNKdI . Έχει προωθηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και, μετά την ανάρτησή του, προβλήθηκε 2.675 φορές σε ενδιαφερομένους.
2.Εφαρμογη της διαδικασιασ της οδηγιασ 98/34/ΕΚ
1.11.Αποτελεσματικότητα: γενική επισκόπηση
► Αριθμός κοινοποιήσεων και σχετικοί τομείς
Από το 2011 έως το 2013, η Επιτροπή έλαβε 2.114 κοινοποιήσεις (675 το 2011, 734 το 2012 και 705 το 2013).
Όπως και στην προηγούμενη περίοδο αναφοράς, ο κατασκευαστικός τομέας εμφάνισε τον υψηλότερο αριθμό κοινοποιήσεων κατά την περίοδο αναφοράς. Πολλά μέτρα αφορούσαν την ενεργειακή επάρκεια των κτιρίων και τις κατασκευές από σκυρόδεμα, τα πεζοδρόμια και τα συστατικά υλικά, καθώς και την πυρασφάλεια των κτιρίων. Μετά τον κατασκευαστικό τομέα, ο επόμενος υψηλότερος αριθμός κοινοποιήσεων παρατηρήθηκε εκ νέου στα αγροτικά προϊόντα, τα τρόφιμα και τα ποτά. Στον συγκεκριμένο τομέα, πολλά μέτρα αφορούσαν την υγιεινή των τροφίμων, τη σύνθεση και την επισήμανση των τροφίμων και των ποτών, τις συσκευασίες τροφίμων, την ελάχιστη τιμή για τα οινοπνευματώδη ποτά, καθώς και τη σύνθεση και την εμπορία αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών. Οι κοινοποιήσεις αυξήθηκαν στον τομέα των τηλεπικοινωνιών [τον ραδιοεξοπλισμό και τον τηλεπικοινωνιακό τερματικό εξοπλισμό, τις ραδιοδιεπαφές, το υλικό και το λογισμικό για τη συλλογή, διαχείριση και χρήση των δεδομένων που συλλέγονται από ηλεκτρονικούς μηχανισμούς που τοποθετούνται επί των οχημάτων (μαύρο κουτί)] και στον τομέα του περιβάλλοντος (συσκευασία και απορρίμματα συσκευασίας, ανακυκλώσιμα προϊόντα, επεξεργασία των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων) (βλ. παράρτημα 8.3).
► Θέματα που εξετάστηκαν
Στους μη εναρμονισμένους τομείς, οι οποίοι υπόκεινται στην τήρηση των άρθρων 34 έως 36 (ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων) και 49 και 56 (δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης και ελευθερία παροχής υπηρεσιών) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σκοπός των αντιδράσεων της Επιτροπής ήταν να στρέψουν την προσοχή των κρατών μελών στους φραγμούς που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στο εμπόριο από κάποιο περιττό μέτρο, δυσανάλογο προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Με τον τρόπο αυτό, η Επιτροπή εξασφάλισε τη συμμόρφωση με τις εν λόγω αρχές και, επιπλέον, εξακολούθησε να καλεί τα κράτη μέλη να εισάγουν ρήτρες αμοιβαίας αναγνώρισης σε κάθε σχέδιο τεχνικού κανονισμού που δεν εμπίπτει στους εναρμονισμένους τομείς.
Στους εναρμονισμένους τομείς, σκοπός των αντιδράσεων ήταν να εξασφαλιστεί ότι τα εθνικά μέτρα ήταν αναγκαία, δικαιολογημένα και συμβατά με το παράγωγο δίκαιο της ΕΕ.
Το 2011, το 2012 και το 2013 τα κράτη μέλη κοινοποίησαν 512 σχέδια τεχνικών κανονισμών στον κατασκευαστικό τομέα. Τα σχέδια αυτά αφορούσαν όλους τους τύπους προϊόντων του τομέα των δομικών κατασκευών, όπως γέφυρες και έργα οδοποιίας από σκυρόδεμα, επικαλύψεις σαγματοειδών στεγών για κτίρια, εξοπλισμό πυρόσβεσης και διάσωσης, θερμομόνωση, συνθετικά υλικά πλήρωσης, δομές από σκυρόδεμα, ηλεκτρικές εγκαταστάσεις στο εξωτερικό και στο εσωτερικό δομών από σκυρόδεμα, καθώς και μεταλλικά υλικά που έρχονται σε επαφή με πόσιμο νερό.
Ειδικότερα, η Επιτροπή εξέτασε σχέδια τεχνικών κανονισμών που προβλέπουν πρόσθετες τεχνικές απαιτήσεις ή δοκιμές για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών οι οποίες εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων που φέρουν το σήμα «CE». Τα κοινοποιημένα σχέδια εξετάστηκαν κυρίως με βάση την οδηγία 89/106/ΕΟΚ όσον αφορά τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών 10 και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 305/2011 για τη θέσπιση εναρμονισμένων όρων εμπορίας προϊόντων του τομέα των δομικών κατασκευών και για την κατάργηση της οδηγίας 89/106/ΕΟΚ του Συμβουλίου 11 .
Η Επιτροπή εξέτασε επίσης το σχέδιο νομοθεσίας που απαγορεύει την εγκατάσταση καμίνων ορυκτού πετρελαίου και καμίνων φυσικού αερίου στα νέα κτίρια, εκτός αν οι κάμινοι πετρελαίου και φυσικού αερίου χρησιμοποιούν μόνο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το κοινοποιημένο σχέδιο εξετάστηκε στο πλαίσιο της οδηγίας 2009/142/ΕΚ σχετικά με τις συσκευές αερίου 12 και της οδηγίας 92/42/ΕΟΚ σχετικά με τις απαιτήσεις απόδοσης για τους νέους λέβητες ζεστού νερού που τροφοδοτούνται με υγρά ή αέρια καύσιμα 13 .
Οι τεχνικοί κανόνες σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων αξιολογήθηκαν με βάση την οδηγία 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση 14 , την οδηγία 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων 15 και την οδηγία 2009/125/ΕΚ για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα 16 .
Στους τομείς των τροφίμων και της γεωργίας, από το 2011 έως το 2013 τα κράτη μέλη κοινοποίησαν 393 σχέδια τεχνικών κανονισμών. Τα σχέδια αυτά αφορούσαν, μεταξύ άλλων, τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, τα ενεργειακά ποτά, τα trans-λιπαρά οξέα στα τρόφιμα, το κρασί και τα οινοπνευματώδη ποτά, την επισήμανση των τροφίμων, ιδίως τις διατροφικές δηλώσεις, τα σήματα ποιότητας, την ευζωία των εκτρεφόμενων γουνοφόρων ζώων και την εμπορία των προϊόντων γούνας.
Ορισμένα κράτη μέλη κοινοποίησαν σχέδια κανονισμών σχετικά με την επιβολή περιορισμών ή την απαγόρευση της συσκευασίας τροφίμων που περιέχουν δισφαινόλη Α και, ειδικότερα, της συσκευασίας των τροφίμων που προορίζονται για παιδιά ηλικίας μεταξύ 0 και 3 ετών, καθώς και σχετικά με την προειδοποίηση υγείας που πρέπει να αναγράφεται στις συσκευασίες που περιέχουν δισφαινόλη A. Οι κοινοποιήσεις αυτές εξετάστηκαν υπό το πρίσμα των διατάξεων της Συνθήκης που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1935/2004 σχετικά με τα υλικά και αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα 17 .
Κατά την εν λόγω περίοδο, η Επιτροπή εξέτασε πολλές κοινοποιήσεις σχετικά με την υγιεινή των τροφίμων και εξέδωσε εμπεριστατωμένες γνώμες και παρατηρήσεις με βάση τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 852/2004 για την υγιεινή των τροφίμων 18 , (ΕΚ) αριθ. 853/2004 για τον καθορισμό ειδικών κανόνων υγιεινής για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης 19 και (ΕΚ) αριθ. 854/2004 για τον καθορισμό ειδικών διατάξεων για την οργάνωση των επίσημων ελέγχων στα προϊόντα ζωικής προέλευσης που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο 20 .
Άλλες κοινοποιήσεις αφορούσαν την επισήμανση των τροφίμων, και η Επιτροπή εξέτασε τη συμβατότητά τους με την οδηγία 2000/13/ΕΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων 21 και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές 22 .
Στον τομέα των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας υπήρξαν 99 κοινοποιήσεις. Πολλές κοινοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν στον τομέα των τυχερών παιχνιδιών, ενώ άλλες αφορούσαν, μεταξύ άλλων, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στο ψηφιακό περιβάλλον, τις κατά παραγγελία υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, το ηλεκτρονικό εμπόριο, τις ηλεκτρονικές υπογραφές και άλλες υπηρεσίες εμπιστοσύνης.
Από το 2011 τα κράτη μέλη κοινοποίησαν μια σειρά τεχνικών κανονισμών σχετικά με τα όργανα μετρήσεων. Τα σχέδια αυτά αφορούσαν διάφορους τύπους συσκευών μέτρησης –όπως μετρητές αερίου, ηλεκτρικού ρεύματος και θερμότητας, ταξίμετρα ή πρισματικά διαθλασίμετρα– και προέβλεπαν ειδικές απαιτήσεις τις οποίες έπρεπε να πληρούν οι εν λόγω συσκευές. Οι κοινοποιήσεις για τους μετρητές αερίου, ηλεκτρικού ρεύματος και θερμότητας και τα ταξίμετρα αναλύονταν κυρίως με βάση την οδηγία 2004/22/ΕΚ για τα όργανα μετρήσεων 23 . Καινοτομία αποτελούσαν τα έργα νέων έξυπνων συστημάτων μέτρησης. Αυτά επίσης εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/22/ΕΚ και είναι ιδιαίτερα περίπλοκα, επειδή πρέπει να συνδυαστεί η μηχανοτεχνία με την τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας, την προστασία των δεδομένων και την ασφάλεια.
Στον τομέα των χημικών προϊόντων, η Επιτροπή έλαβε 76 κοινοποιήσεις. Ορισμένες από αυτές τις κοινοποιήσεις αφορούσαν την ετήσια δήλωση των ουσιών σε νανοσωματιδιακή μορφή, καθώς και σχέδιο νομοθεσίας που θα απαγορεύει την εισαγωγή και την πώληση των προϊόντων που περιέχουν ορισμένες φθαλικές ενώσεις που προορίζονται για χρήση σε εσωτερικούς χώρους ή που μπορεί να έρθουν σε επαφή με το δέρμα ή τους βλεννογόνους. Τα κοινοποιημένα σχέδια εξετάστηκαν κυρίως με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) 24 .
Στον τομέα του περιβάλλοντος, η Επιτροπή εξέτασε 141 σχέδια κανονισμών. Ορισμένα από τα κοινοποιημένα σχέδια όριζαν προϋποθέσεις για τη χρήση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων όσον αφορά τα πλαστικά αντικείμενα και συσκευασίες, ενώ άλλα σχέδια απαγόρευαν την εμπορία των μη βιοαποικοδομήσιμων σακουλών για ψώνια. Οι συγκεκριμένες κοινοποιήσεις αναλύθηκαν κυρίως υπό το πρίσμα της οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας 25 .
Η διαδικασία που προβλέπεται στην οδηγία 98/34/ΕΚ έδωσε επίσης τη δυνατότητα στην Επιτροπή να παρέμβει σε τομείς όπου σχεδιαζόταν ή δρομολογούνταν εναρμόνιση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και, με τον τρόπο αυτό, δεν επέτρεψε στα κράτη μέλη να λάβουν αποκλίνοντα εθνικά μέτρα. Σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφοι 3 και 4 της οδηγίας 98/34/ΕΚ, η Επιτροπή εμπόδισε την έκδοση κοινοποιημένων νομοσχεδίων για δώδεκα μήνες από την ημερομηνία κοινοποίησης στους ακόλουθους τομείς: απαιτήσεις έγκρισης τύπου σχετικά με τη μάζα και τις διαστάσεις των μηχανοκίνητων οχημάτων και των ρυμουλκουμένων τους· εμπορία και χρήση πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών· ένδειξη της καταγωγής του ελαιολάδου στην ετικέτα και μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την ένδειξη αυτή· σύνθετοι όροι για τα οινοπνευματώδη ποτά· ηλεκτρονική ταυτοποίηση και υπηρεσίες εμπιστοσύνης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές· λιπάσματα που επιτρέπονται στη βιολογική παραγωγή. Με αυτόν τον τύπο παρέμβασης, όχι μόνο απέφυγε η Επιτροπή τον κατακερματισμό της αγοράς σε τομείς όπου είχε προβλεφθεί ή δρομολογηθεί εναρμόνιση, αλλά δόθηκε επίσης μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα στο νομικό πλαίσιο των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς όφελος των οικονομικών φορέων και της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
► Αντιδράσεις
Η Επιτροπή εξέδωσε εμπεριστατωμένες γνώμες για 208 κοινοποιήσεις, αριθμός που αντιπροσωπεύει ποσοστό 9,8 % επί του συνολικού αριθμού σχεδίων που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη κατά την περίοδο αναφοράς. Το ποσοστό αυτό μαρτυρεί αύξηση κατά 29,2 % των εμπεριστατωμένων γνωμών που εξέδωσε η Επιτροπή σε σύγκριση με την προηγούμενη τριετία. Από την πλευρά τους, τα κράτη μέλη εξέδωσαν 205 εμπεριστατωμένες γνώμες. Από τις 910 παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς, οι 425 υποβλήθηκαν από την Επιτροπή και οι 485 από τα κράτη μέλη (βλ. παραρτήματα 8.4 και 8.6).
Σε 12 περιπτώσεις, η Επιτροπή κάλεσε τα οικεία κράτη μέλη να αναβάλουν την έκδοση των κοινοποιημένων κανονισμών για ένα έτος από την ημερομηνία παραλαβής τους, ώστε να μη διακυβευθούν οι εργασίες εναρμόνισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βρίσκονταν σε εξέλιξη στον συγκεκριμένο τομέα (βλ. παράρτημα 8.5).
1.12.Χρήση της επείγουσας διαδικασίας
Σε σύνολο 2.114 κοινοποιήσεων, τα κράτη μέλη υπέβαλαν 87 αιτήσεις για εφαρμογή της επείγουσας διαδικασίας σε κοινοποιημένα σχέδια. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε τη στενή ερμηνεία της όσον αφορά τις εξαιρετικές συνθήκες που απαιτούνται δυνάμει της οδηγίας 98/34/ΕΚ, δηλ. να υπάρχουν λόγοι που να σχετίζονται με σοβαρή και απρόβλεπτη κατάσταση που αφορά την προστασία της υγείας και την ασφάλεια. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή της επείγουσας διαδικασίας απορρίφθηκε στις περιπτώσεις όπου η αιτιολόγηση δεν ήταν επαρκώς τεκμηριωμένη ή βασιζόταν σε αμιγώς οικονομικούς λόγους ή σε εθνική διοικητική καθυστέρηση, καθώς και στις περιπτώσεις όπου δεν αποδεικνυόταν ότι υπάρχουν απρόβλεπτες περιστάσεις. Η επείγουσα διαδικασία κρίθηκε δικαιολογημένη σε 56 περιπτώσεις, και ιδίως για τις ψυχοτρόπους ουσίες, τον έλεγχο των ναρκωτικών, τα ραδιενεργά απόβλητα, τη μόλυνση των μελισσών, τις δηλητηριάσεις από μεθανόλη, τις πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών υλών, την προστασία της μεταφοράς μετρητών, την απαγόρευση των προϊόντων που είναι επιβλαβή για την υγεία, καθώς και την απαγόρευση της κατοχής και χρήσης πυροτεχνημάτων που δεν προορίζονται για ιδιώτες (βλ. παράρτημα 8.7).
1.13.Κοινοποίηση «φορολογικών ή οικονομικών μέτρων ενθάρρυνσης»
Σύμφωνα με την οδηγία 98/34/ΕΚ, τα κράτη μέλη οφείλουν να κοινοποιούν τα φορολογικά και οικονομικά κίνητρα, δηλ. τους τεχνικούς κανονισμούς που συνδέονται με φορολογικά ή οικονομικά μέτρα τα οποία επηρεάζουν την κατανάλωση προϊόντων ή υπηρεσιών, ενθαρρύνοντας την τήρηση των εν λόγω τεχνικών κανονισμών. Η ιδιαιτερότητα αυτών των τεχνικών κανόνων είναι ότι δεν εφαρμόζεται η περίοδος της ισχύουσας κατάστασης.
Κατά την περίοδο 2011-2013 τα κράτη μέλη κοινοποίησαν 112 σχέδια κανονισμών ως «φορολογικά ή οικονομικά μέτρα». Η Επιτροπή παρατηρεί ότι διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας συχνά χαρακτηρίζονται εσφαλμένα ως «φορολογικά ή οικονομικά μέτρα» κατά την έννοια της οδηγίας 98/34/ΕΚ, όταν περιλαμβάνουν τυχόν φορολογικά ή οικονομικά μέτρα, αλλά δεν προβλέπουν τα κίνητρα για τη συμμόρφωση προς τους τεχνικούς κανονισμούς. Για να βοηθηθούν τα κράτη μέλη στον ορθό χαρακτηρισμό των εν λόγω τεχνικών κανονισμών, η Επιτροπή κατάρτισε κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ορισμό και την κοινοποίηση των «φορολογικών ή οικονομικών μέτρων» για τους σκοπούς της οδηγίας 98/34/ΕΚ.
1.14. Συνέχεια που δόθηκε στις αντιδράσεις της Επιτροπής
Από το 2011 έως το 2013 η αναλογία του αριθμού των απαντήσεων που έδωσαν τα κράτη μέλη προς τον αριθμό των εμπεριστατωμένων γνωμών που εξέδωσε η Επιτροπή ήταν ικανοποιητική (κατά μέσο όρο 86 % την εν λόγω περίοδο). Το ποσοστό αυτό είναι ο βασικός δείκτης που χρησιμοποιείται για να αξιολογείται η δέσμευση των κρατών μελών να τηρούν τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει της διαδικασίας. Ο αριθμός των απόλυτα ικανοποιητικών απαντήσεων ήταν υψηλότερος σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς (κατά μέσο όρο 48,4 % την περίοδο 2011-2013 έναντι 32,5 % την περίοδο 2009-2010) (βλ. παράρτημα 8.8), κάτι που αποδεικνύει ότι αυξήθηκε η συμμόρφωση των κρατών μελών με το νομικό πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς έπειτα από την αντίδραση της Επιτροπής. Η επίδραση που είχε η αντίδραση της Επιτροπής ήταν ακόμα πιο αισθητή στην περίπτωση όπου τα κοινοποιημένα σχέδια τεχνικών κανονισμών αποσύρθηκαν μετά την έκδοση αιτιολογημένης γνώμης (24 υποθέσεις για την περίοδο αναφοράς). Ο διάλογος για άλλα κοινοποιημένα σχέδια τεχνικών κανονισμών βρίσκεται σε εξέλιξη.
1.15.Συνέχεια που δόθηκε στη διαδικασία κοινοποίησης
Για όλες τις άλλες περιπτώσεις για τις οποίες οι πιθανές παραβιάσεις της ενωσιακής νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά δεν είχαν αποσαφηνιστεί πλήρως στο πλαίσιο της διαδικασίας της οδηγίας 98/34/ΕΚ, η Επιτροπή διεξήγαγε περαιτέρω έρευνες που οδήγησαν, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε διαδικασίες EU Pilot ή σε διαδικασίες επί παραβάσει (άρθρο 258 της ΣΛΕΕ) σχετικά με θέματα όπως η ποιότητα και η διαφάνεια της αλυσίδας εφοδιασμού παρθένου ελαιολάδου, η φορολογία των τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι και/ή καφεΐνη, οι επιβαρύνσεις σε προϊόντα για την προστασία του περιβάλλοντος, η παραγωγή παραδοσιακών τροφίμων, κρασιών και οινοπνευματωδών ποτών, η απαγόρευση προϊόντων που προορίζονται για χρήση σε εσωτερικούς χώρους και τα οποία περιέχουν ορισμένους τύπους φθαλικών ενώσεων, τα προϊόντα που είναι κατασκευασμένα από δέρμα και γούνα, η ελάχιστη περιεκτικότητα χυμού φρούτων που πρέπει να έχουν τα μη αλκοολούχα ποτά με βάση τα φρούτα, και οι πλαστικές σακούλες.
Δύο από τις διαδικασίες επί παραβάσει που κινήθηκαν κατά κρατών μελών την περίοδο αναφοράς οφείλονταν στην παραβίαση των υποχρεώσεων δυνάμει της οδηγίας 98/34/ΕΚ.
1.16.Διάλογος με τα κράτη μέλη
Οι τακτικές συνεδριάσεις της Επιτροπής τεχνικών προτύπων και κανονισμών έδωσαν τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων σχετικά με σημεία γενικού ενδιαφέροντος και ειδικές πτυχές της διαδικασίας.
Όσον αφορά τους τεχνικούς κανονισμούς, οι συζητήσεις αφορούσαν ιδίως τον ρόλο των κοινοποιήσεων στα εθνικά ζητήματα ανταγωνιστικότητας και τον έλεγχο των επιπτώσεων στην ανταγωνιστικότητα· την πρόσβαση σε έγγραφα της Επιτροπής βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής 26 · την υποχρέωση των κρατών μελών να κοινοποιούν στην Επιτροπή το οριστικό κείμενο κάθε κοινοποιημένου τεχνικού κανονισμού· και τις νομικές συνέπειες που παράγει η έκδοση εμπεριστατωμένης γνώμης σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 2 της οδηγίας 98/34/ΕΚ.
Η Επιτροπή πραγματοποίησε παρουσιάσεις για τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές· την επανεξέταση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 (REACH)· τη δέσμη μέτρων για την ασφάλεια των καταναλωτικών προϊόντων και την εποπτεία της αγοράς· την έκθεση αξιολόγησης της οδηγίας 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά 27 · την κατάσταση της εσωτερικής αγοράς στον κατασκευαστικό τομέα· ζητήματα που αφορούν τεχνικούς κανονισμούς στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· κοινοποιήσεις σχετικά με τη μετρολογία και κοινοποιήσεις στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών, ιδίως υποχρεώσεις κοινοποίησης στο πλαίσιο της οδηγίας 2004/49/ΕΚ για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων 28 και της οδηγίας 2008/57/ΕΚ σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος εντός της Κοινότητας 29 .
Η Επιτροπή υπέβαλε κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ορισμό και την κοινοποίηση «φορολογικών ή οικονομικών μέτρων» για τους σκοπούς της οδηγίας 98/34/ΕΚ, καθώς και κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την υπηρεσία μίας στάσης για τη διαδικασία κοινοποίησης που προβλέπεται στην οδηγία 98/34/ΕΚ και για τις διαδικασίες κοινοποίησης που προβλέπονται σε ειδικούς κανόνες της ΕΕ.
Επίσης, στα κράτη μέλη διεξήχθησαν σεμινάρια, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα άμεσου διαλόγου μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών αρχών που συμμετείχαν στη διαδικασία και συμβάλλοντας στην εξοικείωση των τελευταίων με τις ιδιαίτερα τεχνικές πτυχές της διαδικασίας.
1.17.Αιτήσεις για πρόσβαση σε έγγραφα που εκδίδονται βάσει της οδηγίας 98/34/ΕΚ
Από το 2011 έως το 2013, η Επιτροπή έλαβε 272 αιτήσεις πρόσβασης σε έγγραφα που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας της οδηγίας 98/34/ΕΚ. Το μεγαλύτερο μέρος τους αφορούσε εμπεριστατωμένες γνώμες και παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν από την Επιτροπή. Σε 167 περιπτώσεις δόθηκε η πρόσβαση στα ζητηθέντα έγγραφα. Στις άλλες περιπτώσεις απορρίφθηκε η πρόσβαση στα έγγραφα, ενώ συνεχιζόταν ο διάλογος με τα κράτη μέλη με στόχο την άρση των δυνητικών εμποδίων στο εμπόριο.
1.18.Συμπέρασμα
Κατά την περίοδο 2011-2013 η χρησιμότητα της διαδικασίας επιβεβαιώθηκε εκ νέου όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και τη διοικητική συνεργασία.
Η προσέγγιση με σκοπό την πρόληψη και τη δικτύωση που προτείνεται με τη διαδικασία της οδηγίας 98/34/ΕΚ μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο εθνικών ρυθμιστικών δραστηριοτήτων οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τεχνικά εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων στην εσωτερική αγορά. Ο υψηλός αριθμός εμπεριστατωμένων γνωμών και παρατηρήσεων που εκδόθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς δείχνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς όσον αφορά τα εμπορεύματα. Την εν λόγω περίοδο, τα κράτη μέλη απάντησαν, κατά μέσο όρο, στο 86 % των εμπεριστατωμένων γνωμών που εξέδωσε η Επιτροπή. Ακολούθησαν διάλογοι προκειμένου να αρθεί κάθε ασυμβατότητα με το δίκαιο της ΕΕ και να εξασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων στην εσωτερική αγορά, ώστε να αποφευχθούν, με τον τρόπο αυτό, οι διαδικασίες επί παραβάσει.
Η διαδικασία της οδηγίας 98/34/ΕΚ επιβεβαίωσε επίσης τη χρησιμότητά της στον βαθμό που καθιστά εφικτό τον εντοπισμό τομέων όπου η εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ θα μπορούσε να αποτελεί εναλλακτική επιλογή.
Κατά την εφαρμογή της οδηγίας 98/34/ΕΚ, η Επιτροπή παραμένει σε εγρήγορση όσον αφορά την αρχή της βελτίωσης της νομοθεσίας και την ανάγκη διατήρησης ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Τα κοινοποιημένα σχέδια εξακολουθούν να διατίθενται ηλεκτρονικά, δωρεάν και σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους οικονομικούς φορείς και σε άλλους ενδιαφερομένους να υποβάλλουν τις παρατηρήσεις τους.
Οι προσπάθειες θα συνεχιστούν, ώστε να εξασφαλιστεί σαφές νομικό πλαίσιο για τους οικονομικούς φορείς με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην ΕΕ και εκτός αυτής, λαμβανομένης υπόψη της σχέσης μεταξύ της διαδικασίας της οδηγίας 98/34/ΕΚ και της διαδικασίας που καθιερώθηκε με τη Συμφωνία για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Η περαιτέρω προώθηση της οδηγίας και η αυστηρότερη εφαρμογή της, παράλληλα με την ισχυρότερη διασύνδεσή της με συνοδευτική πολιτική και νομοθετικές δράσεις, συνιστούν καθοριστικά στοιχεία για την πλήρη επίτευξη των στόχων της.
