25.8.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 248/113

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πράσινη Βίβλος — Λιγότερα διοικητικά διαβήματα για τους πολίτες: Προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων και της αναγνώρισης των εννόμων αποτελεσμάτων των πιστοποιητικών προσωπικής κατάστασης»

[COM(2010) 747 τελικό]

2011/C 248/19

Εισηγητής: ο κ. HERNÁNDEZ BATALLER

Στις 14 Δεκεμβρίου 2010, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Πράσινη Βίβλο — Λιγότερα διοικητικά διαβήματα για τους πολίτες: Προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων και της αναγνώρισης των εννόμων αποτελεσμάτων των πιστοποιητικών προσωπικής κατάστασης

COM(2010) 747 τελικό.

Το ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 26 Μαΐου 2011.

Κατά την 472η σύνοδο ολομέλειας, της 15ης και 16ης Ιουνίου 2011 (συνεδρίαση της 15ης Ιουνίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 127 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   H EOKE επιδοκιμάζει την Πράσινη Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμφωνεί ότι πρέπει να διευκολυνθεί η κυκλοφορία των δημοσίων εγγράφων σε όλη την ΕΕ για τη μεγαλύτερη ευκολία των Ευρωπαίων πολιτών και την αποτελεσματικότερη άσκηση των δικαιωμάτων τους με την άρση των υφιστάμενων εμποδίων.

1.2   Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων, προς συμπλήρωση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, με την επέκταση των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών.

1.3   Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, όσον αφορά τα πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης, θα πρέπει:

—	να θεσπιστεί προαιρετικό υπερεθνικό καθεστώς ευρωπαϊκού πιστοποιητικού προσωπικής κατάστασης·

—	να ξεκινήσουν οι απαραίτητες εργασίες για την εναρμόνιση των κανόνων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου·

—

εν αναμονή της λήψης των ανωτέρω μέτρων, να εξασφαλιστεί η αμοιβαία αναγνώριση μέσω του καθορισμού των ελάχιστων απαιτήσεων που πρέπει να πληρούν τα πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης και της συναίνεσης περί τεκμηρίου γενικευμένης εγκυρότητάς τους εντός της ΕΕ, αφ’ ης στιγμής έχει διαπιστωθεί το νόμιμο της έκδοσής τους από την εκάστοτε αρμόδια αρχή.

1.4   Η ΕΟΚΕ καλεί για τον σκοπό αυτό τα άλλα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ να στηρίξουν χωρίς καθυστέρηση τις προτάσεις της Επιτροπής για το θέμα, έτσι ώστε να εγκριθούν όσο το δυνατό συντομότερα υπερεθνικές ρυθμίσεις κατά την τρέχουσα νομοθετική περίοδο.

1.5   Συνεπώς, μπορεί να υποστηριχθεί η γενικευμένη καθιέρωση διοικητικών εγγράφων με τη μορφή τυποποιημένων και πολύγλωσσων εντύπων, τα οποία θα μπορούσαν να βασίζονται στα πρότυπα που χρησιμοποιούνται από το ΕΠΙΣΕΥ, έτσι ώστε, μεταξύ άλλων, να καταργηθεί η μετάφραση των εγγράφων στο κράτος προορισμού.

2.   Εισαγωγή

2.1   Οι διοικητικές διατυπώσεις που πρέπει να διεκπεραιωθούν, προκειμένου τα δημόσια έγγραφα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκτός του κράτους μέλους όπου εκδίδονται, συνεπάγονται συχνά για τους ενδιαφερομένους μεγάλη χρονοτριβή και σημαντικό οικονομικό κόστος, τα οποία απορρέουν, ουσιαστικά, από την ανάγκη απόδειξης της γνησιότητας των εγγράφων ή υποβολής επικυρωμένης μετάφρασής τους.

2.1.1   Μία από τις πηγές των προβλημάτων έγκειται στην υποχρέωση των πολιτών να υποβάλλουν σε άλλο κράτος μέλος δημόσια έγγραφα που να παρέχουν τις απαιτούμενες αποδείξεις για την θεμελίωση δικαιώματος ή υποχρέωσης. Αυτά τα έγγραφα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικής φύσεως. Μπορεί να πρόκειται για διοικητικά έγγραφα, συμβολαιογραφικές πράξεις, πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης, συμβάσεις διαφόρων ειδών ή δικαστικές αποφάσεις.

2.1.2   Υπό την έννοια αυτή, η παραδοσιακή μέθοδος εξακρίβωσης της γνησιότητας των δημοσίων εγγράφων που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στην αλλοδαπή φέρει την ονομασία «επικύρωση» και συνίσταται, σύμφωνα με τη συνήθη σχετική διαδικασία, σε επικύρωση από τις αρμόδιες αρχές του κράτους που εκδίδει το έγγραφο και, στη συνέχεια, από την πρεσβεία ή το προξενείο του κράτους μέλους στο οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Η απλουστευμένη έκδοση της διαδικασίας αυτής είναι η αποκαλούμενη «επισημείωση», που συνίσταται σε έκδοση πιστοποιητικού γνησιότητας από το ίδιο το κράτος που εκδίδει το έγγραφο.

2.1.3   Στα πλαίσια του προγράμματος της Στοκχόλμης (1), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να συνεχίσει τις εργασίες προκειμένου να εξασφαλιστεί η πλήρης άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας. Προς τον σκοπό αυτόν, στο σχέδιο δράσης του προγράμματος της Στοκχόλμης προβλέπονται δύο νομοθετικές προτάσεις, που θα αφορούν αντίστοιχα:

—	την ελεύθερη κυκλοφορία των εγγράφων, χάρη στην κατάργηση της επικύρωσης των εγγράφων μεταξύ των κρατών μελών, και

—	την αναγνώριση των αποτελεσμάτων ορισμένων εγγράφων προσωπικής κατάστασης, προκειμένου ένα νομικό καθεστώς που έχει χορηγηθεί σε κάποιο κράτος μέλος να μπορεί να αναγνωρίζεται με τις ίδιες έννομες συνέπειες σε κάποιο άλλο.

3.   Η Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής

3.1   Η Επιτροπή κινεί διαβούλευση σχετικά με ζητήματα που καλύπτουν την ελεύθερη κυκλοφορία των δημοσίων εγγράφων, καθώς και την αναγνώριση των έννομων αποτελεσμάτων των πιστοποιητικών προσωπικής κατάστασης.

3.2   Τα δημόσια έγγραφα

3.2.1   Η Επιτροπή επιθυμεί να δρομολογήσει προβληματισμό σχετικά με όλα τα δημόσια έγγραφα που προϋποθέτουν διοικητικές διατυπώσεις προκειμένου να μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκτός του κράτους όπου εκδόθηκαν. Οι διατυπώσεις αυτές καλύπτουν την απόδειξη της γνησιότητας ή την κατάθεση επίσημης μετάφρασης. Κοινή λειτουργία όλων αυτών των εγγράφων είναι να αποτελέσουν απόδειξη γεγονότων που πιστοποιούνται από δημόσια αρχή.

3.2.2   Επί του παρόντος, οι διοικητικές διατυπώσεις όπως η επικύρωση και η επισημείωση των δημοσίων εγγράφων στα κράτη μέλη της Ένωσης χαρακτηρίζονται από ένα νομικό πλαίσιο κατακερματισμένο ανάμεσα σε διάφορες πηγές:

—	εθνικές έννομες τάξεις που παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών·

—	πολυάριθμες πολυμερείς ή διμερείς διεθνείς συμβάσεις, οι οποίες έχουν επικυρωθεί από έναν ταυτόχρονα ποικίλο και περιορισμένο αριθμό χωρών και οι οποίες δεν είναι σε θέση να προσφέρουν τις απαραίτητες λύσεις για την ελεύθερη κυκλοφορία των Ευρωπαίων πολιτών·

—	ένα κατακερματισμένο δίκαιο της Ένωσης, το οποίο αντιμετωπίζει μόνο ορισμένες περιορισμένες πτυχές των ζητημάτων που τίθενται.

3.3   Πιθανές λύσεις για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων μεταξύ των κρατών μελών:

3.3.1

Κατάργηση των διοικητικών διατυπώσεων: Προτείνεται η κατάργηση της επικύρωσης και της επισημείωσης για το σύνολο των δημοσίων εγγράφων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία τους.

3.3.2

Συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων εθνικών αρχών: 3.3.2.1 Σε περίπτωση σοβαρών αμφιβολιών σχετικά με τη γνησιότητα ενός εγγράφου ή όταν ένα έγγραφο δεν υπάρχει σε κάποιο άλλο κράτος μέλος, οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα μπορούν να ανταλλάσσουν τις απαραίτητες πληροφορίες και να εξευρίσκουν τις κατάλληλες λύσεις. 3.3.2.2 Οι πολίτες θα μπορούσαν να ενημερώνονται σχετικά με την ύπαρξη πιστοποιητικών προσωπικής κατάστασης και με τις νομικές τους συνέπειες μέσω της πύλης e-Justice. Θα μπορούσε επίσης να προσφερθεί στον πολίτη η δυνατότητα να ζητά και να λαμβάνει ηλεκτρονικά ένα πιστοποιητικό προσωπικής κατάστασης, μέσω ασφαλούς συστήματος.

3.3.3

Περιορισμός των μεταφράσεων για τα δημόσια έγγραφα: Σε πολλούς διοικητικούς τομείς, θα μπορούσε να προβλεφθεί η καθιέρωση προαιρετικών τυποποιημένων εντύπων, τουλάχιστον για τα πιο συνηθισμένα δημόσια έγγραφα, προκειμένου να διεκπεραιώνονται οι αιτήσεις μετάφρασης και να αποφεύγονται τα έξοδα.

3.3.4

Ευρωπαϊκό πιστοποιητικό προσωπικής κατάστασης: Αυτό το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό θα μπορούσε να συνυπάρχει με τα εθνικά πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης των κρατών μελών, καθώς δεν θα είναι υποχρεωτικό για τους πολίτες, αλλά προαιρετικό. Θα μπορούσαν να ενοποιηθούν η μορφή του πιστοποιητικού και τα στοιχεία που περιλαμβάνει, χάρη σε ένα ενιαίο υπόθεμα, το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό.

3.4   Αμοιβαία αναγνώριση των αποτελεσμάτων των πιστοποιητικών προσωπικής κατάστασης:

3.4.1

Τα πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης είναι έγγραφα που καταρτίζονται από μία αρχή, προκειμένου να πιστοποιηθούν τα γεγονότα της ζωής κάθε πολίτη, όπως η γέννηση, η γονική σχέση κλπ.

3.4.2

Η συνέχεια και η σταθερότητα της προσωπικής κατάστασης κάθε Ευρωπαίου πολίτη ο οποίος ασκεί το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας θα πρέπει να μπορεί να είναι κατοχυρωμένη και η νομική κατάσταση που βεβαιώνεται από πιστοποιητικό προσωπικής κατάστασης να μπορεί να παράγει τα έννομα αποτελέσματα που συνδέονται με τη συγκεκριμένη κατάσταση.

3.4.3

Τίθεται το ζήτημα της αναγκαιότητας δράσης της Ένωσης με σκοπό να προσφερθεί μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου στους Ευρωπαίους πολίτες όσον αφορά τα θέματα προσωπικής κατάστασης και να εξαλειφθούν τα εμπόδια με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι όταν ζητούν την αναγνώριση, σε ένα κράτος μέλος, νομικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί σε κάποιο άλλο κράτος μέλος.

3.4.4

Η παρέμβαση της Ένωσης που έχει αναπτυχθεί στο παράγωγο δίκαιο (2) υπήρξε έως τώρα στενά προσανατολισμένη σε ιδιαίτερους στόχους και δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα κανόνες για την αναγνώριση σε κάποιο κράτος μέλος καταστάσεων που συνδέονται με την προσωπική κατάσταση και έχουν δημιουργηθεί σε άλλο κράτος μέλος. Επιπλέον, η Ένωση δεν διαθέτει αρμοδιότητες παρέμβασης στο ουσιαστικό οικογενειακό δίκαιο των κρατών μελών, δεδομένου ότι η ΣΛΕΕ δεν παρέχει καμία νομική βάση προς τούτο.

3.4.5

Για την επίλυση των προβλημάτων αυτών, η Επιτροπή προτείνει τρεις διαφορετικές επιλογές: 3.4.5.1 Υποστήριξη των εθνικών αρχών κατά την αναζήτηση πρακτικών λύσεων: Ο κύριος ρόλος της Ένωσης στο πεδίο αυτό θα συνίσταται στο να επικουρεί τις εθνικές αρχές ώστε να συνεργάζονται πιο αποτελεσματικά. 3.4.5.2 Αυτοδίκαιη αναγνώριση: Θα γίνεται χωρίς εναρμόνιση των ισχυόντων κανόνων και θα αφήνει άθικτα τα νομικά συστήματα των κρατών μελών. Αυτό σημαίνει ότι κάθε κράτος μέλος, στη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, θα δέχεται και θα αναγνωρίζει τα αποτελέσματα μιας νομικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί σε κάποιο άλλο κράτος μέλος. 3.4.5.3 Αναγνώριση βάσει της εναρμόνισης των κανόνων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου: Θα μπορούσε να αναπτυχθεί, σε επίπεδο Ένωσης, ένα σύστημα κοινών κανόνων, βάσει των οποίων θα προβλέπεται ποιο θα είναι το εφαρμοστέο δίκαιο σε διασυνοριακή κατάσταση όταν πρόκειται για γεγονός που αφορά την προσωπική κατάσταση.

4.   Γενικές παρατηρήσεις

4.1   Η νομική αιτιολόγηση για την έκδοση της Πράσινης Βίβλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έγκειται στην ανάγκη τελειοποίησης και εμβάθυνσης της λειτουργίας του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και τόνωσης των αμοιβαίων σχέσεών του με την άσκηση των δικαιωμάτων τα οποία αναγνωρίζονται στους ιδιώτες βάσει του καθεστώτος ιθαγένειας της Ένωσης και των θεμελιωδών οικονομικών ελευθεριών.

4.2   Από αυτή την άποψη, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρωτοβουλία της Επιτροπής, η οποία, σύμφωνα με τις ιδιοσυστατικές αρχές και αξίες και με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι όπως κατοχυρώνονται στη ΣΕΕ και τη ΣΛΕΕ μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, προκρίνει τη νομική προσέγγιση που ενισχύει τη θέση του ατόμου στη διεργασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

4.3   Ως εκ τούτου, τα θεσμικά και λοιπά όργανα της Ένωσης οφείλουν να διευκολύνουν τους πολίτες των κρατών μελών τους, και γενικότερα όλους τους ιδιώτες, στην άσκηση των δικαιωμάτων και ελευθεριών τους στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό έκτασης και έντασης, εντός των ορίων που αναγνωρίζουν οι Συνθήκες και το ισχύον νομικό κεκτημένο.

4.3.1   Τούτο θα οδηγήσει σε πιο ισότιμη μεταχείριση των Ευρωπαίων πολιτών, σύμφωνα με την αρχή του άρθρου 9 της ΣΕΕ, και θα συμβάλει στην άρση των εμποδίων στην άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων και ελευθεριών που δεν επιβάλλονται από λόγους δημόσιας τάξης, αλλά συχνά προστατεύουν απλώς εταιρικά συμφέροντα (που σημαίνει την πιθανή παρεμβολή γραφειοκρατών, συμβολαιογράφων, αρχειοθετών, κτλ.) ή συγκαλύπτουν παράλογους φόβους των κρατών μελών της ΕΕ περί τυχόν απεμπόλησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων τους.

4.4   Εντούτοις, η υιοθέτηση μελλοντικών μέτρων για την άρση εμποδίων που απορρέουν από τις διοικητικές ή γλωσσικές διατυπώσεις απαιτεί σταθμισμένη εκτίμηση της ουσιαστικής εμβέλειας των μέτρων αυτών. Και τούτο επειδή, παράλληλα με τα επιθυμητά αποτελέσματα υπέρ των ιδιωτών —όσον αφορά την κατάργηση των διοικητικών εμποδίων και επιβαρύνσεων, καθώς και του οικονομικού κόστους και τον περιορισμό των χρονικών προθεσμιών κατά τη χρήση, εκ μέρους των ιδιωτών, δημοσίων εγγράφων εκτός του κράτους έκδοσής τους—, ενδέχεται να προκύψουν σοβαρές νομικές συγκρούσεις όσον αφορά τα έννομα αποτελέσματα των ιδίων μέτρων σε πεδία ιδιαίτερα ευαίσθητα, όπως είναι ο τομέας της προσωπικής κατάστασης.

4.5   Αφού ολοκληρωθεί η εκτίμηση αυτή, θα πρέπει να μελετηθεί χωριστά η βιωσιμότητα των εν λόγω μέτρων, με εξέταση, αφενός, των πτυχών που αφορούν καθαρά διαδικαστικά ή γλωσσικά ζητήματα και, αφετέρου, των πιο ουσιαστικών ζητημάτων σχετικά με το νομικό καθεστώς των ενδιαφερομένων.

4.6   Η πλήρης καθιέρωση των δικαιωμάτων της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής, καθώς και, μεταξύ άλλων, της ελεύθερης εγκατάστασης, της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στην εσωτερική αγορά, απαιτεί την υιοθέτηση υπερεθνικών μηχανισμών και κανονιστικών πράξεων που να αίρουν ή να περιορίζουν σε πολύ συγκεκριμένες περιστάσεις τις διοικητικές διατυπώσεις για την εξακρίβωση της γνησιότητας των δημοσίων εγγράφων.

4.6.1   Η παρέμβαση των αρχών κρατών μελών άλλων από εκείνο που εξέδωσε αρχικά ένα δημόσιο έγγραφο, συγκαλύπτει συχνά συμφέροντα που αντίκεινται στη νομοθεσία της ΕΕ και οδηγεί σε διακριτική μεταχείριση και αδικαιολόγητες επιβαρύνσεις για τους ιδιώτες.

4.6.2   Είναι προφανές ότι οι λόγοι δημόσιας τάξης και προστασίας των οικονομικών συμφερόντων των κρατών μελών μπορούν να εξασφαλιστούν μέσω λιγότερο δαπανηρών για τους ιδιώτες μέσων, τα οποία, εν πάση περιπτώσει, να μην θίγουν τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει η έννομη τάξη της Ένωσης. Όταν υφίστανται βάσιμες αμφιβολίες περί της γνησιότητας ενός εγγράφου ή όταν αυτό δεν υπάρχει σε άλλο κράτος μέλος, οι αρμόδιες εθνικές αρχές ανταλλάσσουν πληροφορίες και εξευρίσκουν λύσεις.

4.6.2.1   Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει, εντούτοις, ότι θεωρεί υποχρέωση των δημόσιων αρχών να διευκολύνουν τους πολίτες, με κάθε δυνατό μέσο, να επιτυγχάνουν την υπερεθνική πιστοποίηση κάθε δημοσίου εγγράφου δηλωτικού προσωπικής ή άλλης κατάστασης το οποίο συνιστά προϋπόθεση ή απαίτηση για την άσκηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που αναγνωρίζονται από την ΕΕ.

4.6.3   Αυτό αποδεικνύεται από διάφορες εμπειρίες που εφαρμόζονται εντός της ΕΕ, όπως λόγου χάρη:

—

η διοικητική συνεργασία μεταξύ ληξιαρχείων που έχει αναπτυχθεί μεταξύ των ένδεκα κρατών που είναι μέλη της σύμβασης αριθ. 3 της Διεθνούς Επιτροπής Προσωπικής Κατάστασης (CIEC) (3). Τα θετικά, άλλωστε, αποτελέσματα της εν λόγω σύμβασης αποτελούν –κατά την ΕΟΚΕ– πειστικό επιχείρημα υπέρ της κύρωσης αυτής της σύμβασης από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, ως πρώτου σταδίου πριν από την προβλεπόμενη θέσπιση υπερεθνικών κανόνων σε αυτό το πεδίο·

—	η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τα επαγγελματικά προσόντα μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά (IMI)·

—	η βαθμιαία αυτοματοποίηση και κατάργηση του εκτελεστήριου τύπου, στο πλαίσιο της γενικευμένης χρήσης ηλεκτρονικών διαδικασιών, ηλεκτρονικής δικαιοσύνης κλπ.

4.6.3.1   Με δεδομένα όλα αυτά, θα ήταν σκόπιμο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνδέσει τη νομοθετική πρόταση που διατυπώνει στην Πράσινη Βίβλο περί ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων με άλλες πρωτοβουλίες όπως η «Ψηφιακή Ευρώπη» ή η «e-2020». Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η χρονική στιγμή είναι κατάλληλη για να ενθαρρυνθεί η δημιουργία ενός δικτύου των εθνικών ληξιαρχείων, με σκοπό τη διευκόλυνση της εφαρμογής της αρχής της προσκόμισης ενός εγγράφου μία μόνο φορά, ούτως ώστε να απλοποιηθεί το σύνολο των διοικητικών διαβημάτων.

4.6.3.2   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, βραχυπρόθεσμα, θα μπορούσε να εξεταστεί επίσης η δημιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων με τα πρότυπα των συνηθέστερων δημοσίων εγγράφων που εκδίδονται από τα κράτη μέλη. Αυτή η βάση δεδομένων, την οποία θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα διευκολύνει την αυτόματη αμοιβαία αναγνώριση και επικύρωση των εν λόγω εγγράφων με τα αντίστοιχα έγγραφα σε άλλες γλώσσες, σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.6.4   Ομοίως, εμπειρίες που έχουν αναπτυχθεί σε άλλους τομείς δράσης της ΕΕ δείχνουν ότι είναι δυνατόν να χρησιμοποιούνται έγγραφα που καταρτίζονται σύμφωνα με πανομοιότυπα ή παρόμοια έντυπα, τεχνικές και υλικά, όπως είναι: η περίπτωση του ευρωπαϊκού διαβατηρίου (4) και των εγγράφων που σχετίζονται με την προστασία του σημερινού άρθρου 20 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ· το υπόδειγμα της άδειας οδήγησης μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοποδηλάτων για τις διάφορες κατηγορίες κλπ.

4.6.5   Συνεπώς, είναι λογικό να υποστηριχθεί η γενικευμένη καθιέρωση διοικητικών εγγράφων με τυποποιημένα πολύγλωσσα έντυπα, τα οποία θα μπορούσαν να βασιστούν στα πρότυπα της CIEC και, μεταξύ άλλων πλεονεκτημάτων, θα καταργούσαν την μετάφραση του εγγράφου στο κράτος υποδοχής.

4.7   Ασφαλώς, η στενότερη διοικητική συνεργασία και η έκδοση εγγράφων που να ισχύουν σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι βιώσιμοι στόχοι σε ένα περιβάλλον αμοιβαίας εμπιστοσύνης, αν όχι αμοιβαίας αναγνώρισης, και στόχοι σαφώς επιθυμητοί για τη διευκόλυνση της άσκησης των προαναφερθέντων δικαιωμάτων των πολιτών και των θεμελιωδών οικονομικών δικαιωμάτων της ΕΕ. Η υιοθέτηση ευρωπαϊκών κανόνων πλήρως εφαρμοστέων σε όλα τα κράτη μέλη αποτελεί θεσμικό έργο που εντάσσεται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ΕΕ, ενώ είναι αναγκαία για την εμβάθυνση της διεργασίας ολοκλήρωσης.

4.8   Ωστόσο, το ζήτημα της πιστοποίησης της προσωπικής κατάστασης μέσω επίσημων εγγράφων παρουσιάζει και ορισμένες πιο σύνθετες πτυχές, που απαιτούν την εξέταση διαφόρων εναλλακτικών επιλογών νομοθετικής πολιτικής.

4.8.1   Το ζητούμενο είναι να υιοθετηθεί μια κοινή λύση, ίσως η θέσπιση ευρωπαϊκού πιστοποιητικού προσωπικής κατάστασης, για την επίλυση των σημερινών προβλημάτων που οφείλονται στο ότι τα πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης που εκδίδουν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών δεν αναγνωρίζουν εξίσου ορισμένες καταστάσεις της προσωπικής ζωής, ούτε και οι καταστάσεις αυτές παράγουν αυτοδικαίως πλήρη αποτελέσματα σε όλα τα κράτη.

4.8.2   Οι διάφορες νομικές, πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις των κρατών της Ένωσης προσδίδουν στην νομική κατάσταση των προσώπων διαφορετικές διαστάσεις. Αυτό συνεπάγεται ανομοιότητες, που κυμαίνονται από την ύπαρξη απαιτήσεων ικανότητας προς γάμο ή απουσίας κωλύματος, που σε ορισμένα κράτη αποτελούν προϋπόθεση για τη σύναψη γάμου, έως την αναγνώριση ως γάμου της ένωσης μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου, τη σειρά των επωνύμων ή την αναγνώριση του φύλου μετά από αλλαγή φύλου.

4.9   Στον τομέα αυτόν, οι αρμοδιότητες ανήκουν σήμερα στα κράτη μέλη, και η Συνθήκη της Λισσαβώνας δεν προσφέρει ειδική νομική βάση για την προώθηση σχετικών υπερεθνικών δράσεων νομοθετικής εναρμόνισης, ούτε και προβλέπει ρήτρα περί μη πρόβλεψης αρμοδιότητας —όπως συμβαίνει με τις διατάξεις του άρθρου 77 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ σχετικά με τις θεωρήσεις και άλλους τίτλους διαμονής μικρής διάρκειας. Κατά συνέπεια, επιβάλλεται η αυστηρή τήρηση της αρχής της επικουρικότητας.

4.10   Ως εκ τούτου, η ενδεχόμενη εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης μέσω υπερεθνικής κανονιστικής διάταξης, βάσει της γενικής πρόβλεψης του άρθρου 81 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, θα πρέπει να εξεταστεί σύμφωνα με την ειδική νομοθετική διαδικασία του άρθρου 81 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, με υποχρεωτική συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων των κρατών μελών.

4.10.1   Από αυτή την άποψη, δεν θα ήταν σκόπιμη η λεπτομερής εξέταση, ούτε και η διακριτική στάθμιση των νομικών επιλογών που θα πρέπει να ακολουθήσει η Ένωση ανάλογα με το είδος των στοιχείων της προσωπικής κατάστασης των οποίων ζητείται η αναγνώριση, δεδομένου ότι η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης θα είναι, πιθανότατα, πολύ πιο εύκολο να εφαρμοστεί στη γονική σχέση, την υιοθεσία ή τη σειρά των επωνύμων ενός προσώπου, παρά στην περίπτωση αναγνώρισης ενός γάμου.

4.10.2   Εν κατακλείδι, όποια και αν είναι η νομοθετική λύση που θα προκριθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, και όσος χρόνος και αν χρειαστεί για την υιοθέτησή της, θα ήταν σκόπιμο να διευκολυνθούν το ταχύτερο δυνατόν οι ιδιώτες που ζητούν αναγνώριση μιας νομικής κατάστασης ή των έννομων αποτελεσμάτων που παράγει ένα πιστοποιητικό προσωπικής κατάστασης, μέσω της κατάρτισης δεσμευτικών ευρωπαϊκών κατευθυντήριων γραμμών ή διαδικασιών, χάρη στις οποίες οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα δύνανται να δίδουν συνεκτικές και ταχείες λύσεις, χωρίς διακρίσεις μεταξύ εθνικοτήτων.

4.11   Δεδομένης της επιτακτικής ανάγκης να διευκολυνθεί η κυκλοφορία των δημοσίων εγγράφων, τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να στηρίξουν τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων και τη θέσπιση ενός προαιρετικού υπερεθνικού καθεστώτος ευρωπαϊκού πιστοποιητικού προσωπικής κατάστασης, αρχίζοντας τις απαραίτητες εργασίες για την εναρμόνιση των κανόνων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και εξασφαλίζοντας, εν τω μεταξύ, την αμοιβαία αναγνώριση μέσω του καθορισμού των ελάχιστων απαιτήσεων που πρέπει να πληρούν τα πιστοποιητικά προσωπικής κατάστασης και της συναίνεσης περί τεκμηρίου γενικευμένης εγκυρότητάς τους εντός της ΕΕ, αφ’ ης στιγμής έχει διαπιστωθεί το νόμιμό της έκδοσής τους από την εκάστοτε αρμόδια αρχή.

4.12   Για να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα των μελλοντικών μέτρων για την ελεύθερη κυκλοφορία των δημοσίων εγγράφων στην ΕΕ, η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα να εισηγηθεί στις μελλοντικές νομοθετικές της προτάσεις τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής αυτών των μέτρων στους πολίτες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, των τρίτων χωρών με τα οποία η ΕΕ έχει συνάψει ισχύουσες συμφωνίες σύνδεσης (σε καθεστώς αμοιβαιότητας με τους πολίτες των κρατών μελών), καθώς και στους επί μακρόν διαμένοντες που προέρχονται από τρίτες χώρες και οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί ή κατοικούν νομίμως στην επικράτεια κράτους μέλους της ΕΕ.

---

(1)  COM(2004) 401 τελικό.

(2)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003, άρθρο 21 παράγραφος 2.

(3)  Σύμφωνα με τη σύμβαση αυτή, όταν ο υπάλληλος του ληξιαρχείου συντάσσει ένα πιστοποιητικό γάμου, ενημερώνει σχετικά τον υπάλληλο του ληξιαρχείου του τόπου γέννησης καθενός εκ των μελλόντων συζύγων μέσω τυποποιημένου εντύπου.

(4)  ΕΕ C 241 της 19.9.1981 και ΕΕ C 179 της 26.7.1982.

---