52010DC0404

[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 27.7.2010

COM(2010)404 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Η κυκλοφορία στην αγορά αντιγράφων πυροβόλων όπλων

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Η κυκλοφορία στην αγορά αντιγράφων πυροβόλων όπλων

Η παρούσα έκθεση αποτελεί συνέχεια στο άρθρο 17 της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2008/51/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2008.

H οδηγIα 2008/51/ΕΚ που τροποποιεί την οδηγία 91/477/ΕΟΚ και το θεμα των αντιγραφων πυροβόλων όπλων

1. Η εμφάνιση του προβληματισμού σχετικά με τα αντίγραφα πυροβόλων όπλων στο πλαίσιο των νομοθετικών εργασιών που οδήγησε στην έκδοση της οδηγίας 2008/51/ΕΚ οφείλει πολλά στην ενσωμάτωση μέριμνας ασφαλείας σε μια οδηγία η οποία, στην αρχή, δεν ήταν παρά μια οδηγία της οποίας ο γενικός σκοπός είναι η απλοποίηση, με τις απαιτούμενες εγγυήσεις ασφαλείας, της διακίνησης πυροβόλων όπλων που ανήκουν σε πολίτες στην εσωτερική αγορά.

2. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης της τροποποιημένης οδηγίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εντούτοις, ορισμένοι αστυνομικοί εμπειρογνώμονες, που κλήθηκαν από τους κοινοβουλευτικούς, εξέθεσαν τα εγκληματικά αποτελέσματα που θα μπορούσε να έχει η χρήση, παραδείγματος χάρη, πιστολιών συναγερμού (ή κατασκευασμένων για άσφαιρες βολές), που μετατρέπονται σε πραγματικά πυροβόλα όπλα από κακοποιούς.

Η ανησυχία αυτή είχε ως άμεση συνέπεια στον ορισμό του πυροβόλου όπλου στην τροποποιημένη οδηγία, που έχει ληφθεί σχεδόν επί λέξει από το «Πρωτόκολλο πυροβόλων όπλων»[1], να συμπεριληφθούν τα αντικείμενα «ικανά να μετατραπούν ώστε να εξακοντίζουν σφαίρα, βολίδα ή βλήμα μέσω της ενέργειας εκρηκτικής ύλης εάν έχει τη μορφή πυροβόλου όπλου και, λόγω της κατασκευής του ή του υλικού από το οποίο είναι κατασκευασμένα, μπορεί να υποστούν τη μετατροπή αυτή».

3. Κατά συνέπεια, η οδηγία δεν εφαρμόζεται στα λοιπά προϊόντα που έχουν τη μορφή πυροβόλου όπλου, όπως τα αντίγραφα πυροβόλων όπλων, των οποίων τον ορισμό δεν περιλαμβάνει η οδηγία.

τα αντιγραφα πυροβολων οπλων: Διαφορετικες παραδοχες μεταξυ κρατων μελων

2.1. Το «Πρωτόκολλο πυροβόλων όπλων» δεν προσφέρει πραγματικά επιχειρησιακό κριτήριο για την παρούσα έκθεση στον ορισμό που δίνει για το «πυροβόλο όπλο»: στο άρθρο του 3, που είναι αφιερωμένο στον ορισμό του πυροβόλου όπλου, περιλαμβάνει, στην εξομοίωση προς πυροβόλο όπλο, μόνο τα αντικείμενα που δύνανται « εύκολα να υποστούν μετατροπή για το σκοπό αυτό ».

2.2. Ο όρος «αντίγραφα» καλύπτει αντικείμενα που διαφέρουν αρκετά από ένα κράτος μέλος σε άλλο και εμφανίζουν σημαντική διακύμανση ως προς τη φύση, την πολυπλοκότητα και την επικινδυνότητα· πολλά αντικείμενα δύνανται με τον τρόπο αυτό, λιγότερο ή περισσότερο, να θεωρηθούν αντίγραφα πυροβόλων όπλων. Όντως, ο όρος αντίγραφο πυροβόλου όπλου φαίνεται ότι μπορεί να εφαρμοστεί από αντικείμενα τα οποία απλώς προσομοιάζουν μέχρι αντικείμενα που ταυτίζονται με ένα πραγματικό πυροβόλο όπλο.

2.3. Και άλλες ονομασίες μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με εκείνες των αντιγράφων: αναπαραγωγές, απομιμήσεις, ομοιώματα. Φαίνεται λοιπόν απαραίτητο να καταγράφουν ορισμένα αντικείμενα που ο κοινός νους θα μπορούσε, κατά τον ένα ή άλλο τρόπο να εξομοιώσει με αντίγραφα.

2.4. Ορισμένες νομοθεσίες χρησιμοποιούν έτσι τον όρο αντίγραφο για όπλα που έχουν κατασκευαστεί ταυτόσημα, με την ίδια εμφάνιση και τα ίδια χαρακτηριστικά με το πρωτότυπο όπλο. Είναι γνωστό ότι έμπειροι τεχνίτες, σε διάφορα μέρη του κόσμου, μπορούν να αντιγράψουν και κατά κάποιο τρόπο να «κλωνοποιήσουν» ένα όπλο με βάση το πρωτότυπο μοντέλο. Είναι σαφές ότι αν τα όπλα αυτά δεν είναι κατασκευασμένα με εμπορική ευρεσιτεχνία και με τήρηση όλων των κανονισμών, εθνικών ή ευρωπαϊκών, η κατασκευή, η κατοχή και πολύ μάλλον η χρήση τους είναι εντελώς παράνομες.

2.5. Άλλα «αντίγραφα» είναι επίσης κατά κάποιον τρόπο «κλώνοι» πραγματικών όπλων. Αλλά, αντίθετα από τα προηγούμενα, καλούνται «αδρανή» ή ενίοτε «διακοσμητικά όπλα» ή ακόμη «ψεύτικα» όπλα. Ο σκελετός τους μπορεί να είναι μεταλλικός ή πλαστικός, το βάρος τους μπορεί να είναι συγκρίσιμο ή πολύ ελαφρότερο αλλά σε κάθε περίπτωση τα αντικείμενα αυτά είναι εντελώς ακατάλληλα για βολή ή πλήρωση με πυρομαχικά. Τα αντικείμενα αυτά έχουν κυρίως ζήτηση από πραγματικούς συλλέκτες.

2.6. Ορισμένα πιστόλια (πρόκειται βασικά για όπλα χειρός), πραγματικά πυροβόλα όπλα, καθίστανται, βάσει ειδικής και συγκεκριμένης εμπορικής άδειας, αποχαρακτηρισμένα προϊόντα. Με τον τρόπο αυτό, ο κατασκευαστής ενός πραγματικού πιστολιού, θα μπορεί να πωλήσει την άδεια κατασκευής του σε άλλον κατασκευαστή, ο οποίος θα αντιγράψει πραγματικά και νομίμως το υπόψη μοντέλο αλλά για να κατασκευάσει ένα πιστόλι για σκάγια και/ή προοριζόμενο απλά για άσφαιρες βολές ή για βολές συναγερμού.

2.7. Τα όπλα συναγερμού γενικά δύνανται, εκ των πραγμάτων, συχνά να μιμηθούν κατά τρόπο αρκετά ρεαλιστικό τα πραγματικά πυροβόλα όπλα (χωρίς πάντως, κατ' ανάγκην, να αντιγράφουν ένα συγκεκριμένο μοντέλο). Σύμφωνα με την Μόνιμη Διεθνή Επιτροπή για την Δοκιμή Φορητών Πυροβόλων Όπλων[2] (CIP), θεωρούνται ως όπλα συναγερμού όλες οι φορητές συσκευές που δεν έχουν κατασκευαστεί για να βάλλουν στερεά βλήματα. Ένα όπλο συναγερμού είναι έτσι κατάλληλο για βολή φυσιγγίων άσφαιρων, αερίων, δακρυγόνων.

Αλλα προϊοντα εμφανιζουν ομοιοτητες με πυροβολα οπλα χωρις συνηθως να εξομοιωνονται με αντιγραφα

3.1. Έτσι, απομιμήσεις πυροβόλων όπλων, περισσότερο ή λιγότερο ρεαλιστικές, χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο σχετικά νέων δραστηριοτήτων ψυχαγωγίας ή χόμπι, όπως το «airsoft »; που είναι μια δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου με τη μορφή παιχνιδιού στο οποίο συμμετέχουν γενικά δύο ομάδες, οι παίκτες των οποίων είναι εφοδιασμένοι με μια απομίμηση όπλου (κατά κανόνα από πλαστικό) που εκτοξεύει με τη βοήθεια αερίου ή πεπιεσμένου αέρα πλαστικά σφαιρίδια διαμέτρου 6 ή 8 χιλιοστών. Η ισχύς της ώσης περιλαμβάνεται γενικά μεταξύ 2 και 7 joules.

3.2. Τα πιστόλια τα λεγόμενα «για σκάγια» δύνανται ενίοτε να παρουσιάζουν ομοιότητα με πραγματικό πιστόλι (χωρίς κατ' ανάγκη να αποτελούν απομίμηση συγκεκριμένου μοντέλου). Βάλλουν φυσίγγια που περιέχουν μικρά σφαιρίδια από χάλυβα/μόλυβδο ή ακόμη από καουτσούκ. Η αρχή της ώσης με τη βοήθεια αερίου παραμένει η ίδια με εκείνη των πιστολιών του airsoft , με την ουσιώδη διαφορά στο είδος του χρησιμοποιούμενου φυσιγγίου.

3.3. Άλλα αντικείμενα εμφανίζουν κάποια ομοιότητα με πυροβόλα όπλα, χωρίς υποχρεωτικά να τα μιμούνται κατά τρόπο ιδιαίτερα ρεαλιστικό: εδώ μπορούμε να αναφέρουμε τους εκτοξευτήρες που χρησιμοποιούνται στο «paintball». Πρόκειται για δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου, που ασκείται σε ιδιωτικούς χώρους σε φυσικό ή αστικό περιβάλλον, που μπορεί να χαρακτηρισθεί ως παιχνίδι στο οποίο αντιπαρατίθενται, γενικά, παίκτες εφοδιασμένοι με εκτοξευτήρες που εκτοξεύουν με τη βοήθεια αερίου ή πεπιεσμένου αέρα σφαίρες γεμάτες με χρώμα βαφής. Οι εν λόγω σφαίρες εκτοξεύονται με ενέργεια μεταξύ 10 και 13 joules.

3.4. Άλλα αντικείμενα μπορούν επίσης να εμφανίζουν κάποια ομοιότητα με πραγματικά πυροβόλα όπλα, όπως τα πιστόλια σφαγείων ή τα πιστόλια έκτακτης ανάγκης/ σηματοδότησης.

3.5. Ο όρος «αντίγραφα» δύναται επίσης, σε ορισμένες ορολογίες, να εφαρμόζεται σε αναπαραγωγές παλαιών όπλων: τα αντικείμενα αυτά αναπαράγουν περισσότερο ή λιγότερο πιστά (αλλά ενίοτε κατά τρόπο τέλειο) μοντέλα όπλων ιστορικού χαρακτήρα, τα οποία δανείζουν μουσεία και στη συνέχεια αντιγράφονται για να πουληθούν σε συλλέκτες.

3.6. Τέλος, πρέπει να υπομνησθεί ότι μια ειδική οδηγία διευκρινίζει τη διαφορά που πρέπει να υπάρχει μεταξύ ενός «αντιγράφου» πυροβόλου όπλου και ενός παιχνιδιού. Όντως, σύμφωνα με το σημείο 20 του παραρτήματος I της οδηγίας 88/378/ΕΟΚ, οι «πιστές απομιμήσεις αληθινών πυροβόλων όπλων» δεν δύνανται να θεωρηθούν παιχνίδια[3]. Η εξαίρεση αυτή πρόκειται εξάλλου να διευκρινιστεί και να επεκταθεί με τη νέα οδηγία 2009/48/ΕΚ που καταργεί την οδηγία 88/378/ΕΟΚ και θα πρέπει να μεταφερθεί στην έννομη τάξη των κρατών μελών πριν την 20ή Ιανουαρίου 2011.

αντιγραφα πυροβολων οπλων: ορισμενες γενικες οικονομικες πτυχες

4.1. Στις ενδείξεις της Eurostat, τα πιστόλια με ελατήριο, με πεπιεσμένο αέρα ή με αέριο, όπως και τα ρόπαλα, περιλαμβάνονται στην ίδια στατιστική κατηγορία[4].

4.2. Αναφορικά με την παραγωγή της ΕΕ σε αξία στη συγκεκριμένη κατηγορία, διακρίνεται μια σχετικά σταθερή τάση στη διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών, που φτάνει περίπου το ποσό 190 εκατομμυρίων ευρώ κατά το 2008. Η κατ' όγκον παραγωγή παρουσιάζει κάποια αύξηση, φτάνοντας το ένα εκατ. μονάδες κατά το 2008. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες στατιστικές, οι 4 κυριότερες χώρες παραγωγοί της Ένωσης είναι η Γερμανία (όπου βρίσκεται ιδιαίτερα σημαντικός αριθμός ατόμων που ασκούν το άθλημα της σκοποβολής – περί το 1,7 εκατ. εγκεκριμένων σκοπευτών), η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία.

[pic]

[pic]

4.3. Οι εισαγωγές στην ΕΕ από τρίτες χώρες εγγίζουν τα 50 εκατομμύρια ευρώ κατά το 2008. Πάντα σύμφωνα με την Eurostat, οι κυριότεροι προμηθευτές της ευρωπαϊκής αγοράς είναι η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ταϊβάν και η Ιαπωνία. Θα πρέπει επίσης να διευκρινιστεί ότι μια αρκετά σημαντική παραγωγή πιστολιών για σκάγια και συναγερμού υπάρχει στην Τουρκία και στη Ρωσία.

[pic]

Οι εξαγωγές από την ΕΕ προς τρίτες χώρες φτάνουν τα 55 εκατομμύρια ευρώ. Οι κυριότεροι προορισμοί τους είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και η Ουκρανία.

[pic]

4.4. Το εμπόριο εντός της ΕΕ παρέμεινε σε σχετικά σταθερή αξία κατά το 2008, ευρισκόμενο γύρω στα 53 εκατομμύρια ευρώ. Οι κυριότεροι προμηθευτές είναι η Γερμανία και Ισπανία. Οι κυριότεροι αγοραστές είναι η Γαλλία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ιταλία.

[pic]

Το ερωτηματολογιο σχετικα με τα αντιγραφα πυροβολων οπλων που εκπονηθηκε απο τις υπηρεσιες της επιτροπης

5.1. Για να προσπαθήσουν να κατανοήσουν κατά τον πληρέστερο τρόπο την προβληματική των «αντιγράφων» πυροβόλων όπλων, οι υπηρεσίες της Επιτροπής συνέταξαν ένα ερωτηματολόγιο που εστάλη σε όλα τα κράτη μέλη τον Ιούλιο του 2009.

5.2. Το πεδίο των ερωτήσεων που υποβλήθηκαν ήταν όσο γίνεται ευρύτερο, καλύπτοντας τις ακόλουθες πτυχές:

(α) ασφαλείας ή αστυνομικού χαρακτήρα, (αστυνομικές στατιστικές αναφορικά με εγκλήματα και παρανομίες στα οποία εμπλέκονται αντίγραφα όπλων, περιορισμοί μεταφοράς ή επίδειξης δημοσίως …)·

(β) νομοθετικές και ρυθμιστικές, με σκοπό ειδικότερα την πληροφόρηση ως προς το ποια κράτη μέλη κάνουν ήδη διάκριση ως προς τα αντίγραφα όπλων στη νομοθεσία τους και, ποιες διατάξεις εφαρμόζονται σε αυτά (διάθεση στην αγορά, εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων στα αντίγραφα που εισάγονται και μεταφέρονται από άλλα κράτη μέλη …)·

(γ) οικονομικές, για να καταβληθεί προσπάθεια εκτίμηση του οικονομικού βάρους των αντιγράφων·

(δ) συνδεόμενες με ενδεχόμενη μετατροπή των αντιγράφων, όπως η ύπαρξη προδιαγραφών ή μεθόδων «κατά της μετατροπής» που πλαισιώνουν την κατασκευή και/ή την κυκλοφορία τους.

5.3. Το σύνολο των κρατών μελών απάντησε στο ερωτηματολόγιο αυτό, που συμπληρώθηκε με συναντήσεις τόσο με τις διοικητικές αρχές που είναι αρμόδιες για τους εν λόγω προβληματισμούς (υπουργεία εσωτερικών ή δικαιοσύνης, κατά κανόνα) όσο και με εκπροσώπους της βιομηχανίας, του λιανικού εμπορίου ή ακόμη κοινωνικοεπαγγελματικών κατηγοριών που ενδιαφέρονται περισσότερο για τις εξελίξεις της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ.

5.4. Τέλος, τα αποτελέσματα της διαβούλευσης με τα κράτη μέλη μέσω του ερωτηματολογίου εξετέθησαν κατά τρόπο συνθετικό στους εκπροσώπους τους με την ευκαιρία της δεύτερης συνεδρίασης της ομάδας επαφής που θεσπίστηκε με την οδηγία 2008/51/ΕΚ, η οποία πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, στις 8 Μαρτίου 2010.

οι απαντησεις των κρατων μελων στο ερωτηματολογιο: μια διαρθρωση σε τρεις κατηγοριες

6.1. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα κράτη μέλη που δεν προβλέπουν ή τουλάχιστον όχι ουσιαστικά, την έννοια του αντιγράφου στη νομοθεσία τους: σε αυτά περιλαμβάνονται το Λουξεμβούργο, η Ελλάδα, η Λετονία, η Εσθονία, η Δανία, η Κύπρος, η Σλοβενία, η Βουλγαρία και η Φινλανδία. Τα εν λόγω κράτη μέλη εμφανίζουν τις ακόλουθες ιδιαιτερότητες:

- δεν αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας τάξης σχετικό με την χρήση αντιγράφων·

- δεν κάνουν διάκριση μεταξύ της ισχύος σε joules των υπόψη προϊόντων·

- αυτό δεν τις εμποδίζει να λαμβάνουν, κάτω από ορισμένες περιστάσεις, συγκεκριμένα μέτρα δημόσιας τάξης ή αστυνομικού χαρακτήρα, όπως η απαγόρευση κατοχής ή επίδειξης αντικειμένων που προσομοιάζουν με πυροβόλα όπλα σε δημόσιους χώρους.

6.2. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει 15 κράτη μέλη: Γαλλία, Ρουμανία, Αυστρία, Βελγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Ισπανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Μάλτα, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία, Σουηδία και Γερμανία. Στη νομοθεσία χωρών αυτών η έννοια του αντιγράφου (ή της αναπαραγωγής) πυροβόλου όπλου δύναται να εμφανίζεται κατά τρόπο περισσότερο λειτουργικό, χωρίς, εντούτοις, να έχουν αναφερθεί ιδιαίτερα ή σημαντικά προβλήματα. Αναφέρεται επίσης ότι:

- η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αυτό που εξακολουθεί να προσομοιώνεται με αντίγραφο και σε αυτό που εμπίπτει περισσότερο στον κανονισμό περί πραγματικών πυροβόλων όπλων (που αφορά, παραδείγματος χάρη, καθεστώτα δήλωσης, άδειας κατοχής, μεταφοράς) επικεντρώνεται συχνά σε ένα κατώτατο όριο εκφρασμένο σε joules·

- χρησιμοποιείται συχνά το όριο των 7,5 joules, αλλά οι νομοθεσίες περί πυροβόλων όπλων δύνανται συχνά να εφαρμόζονται από το 1 joule, όπως και δύνανται να μην ισχύουν παρά μόνο από τα 17 joules

- η επιλογή ενός ορίου (1, 7,5, 17J) δεν συνεπάγεται κατ' ανάγκην ότι τα αντίγραφα που υπερβαίνουν το εν λόγω όριο, σε κάθε περίπτωση, υπόκεινται στους ίδιους περιορισμούς με τα πραγματικά πυροβόλα όπλα· έτσι, η εφαρμογή της νομοθεσίας περί πυροβόλων όπλων δύναται απλά να σημαίνει ότι η πώληση του αντιγράφου υπόκειται στο καθεστώς της δήλωσης ή της άδειας κατοχής ή ακόμη ότι απλά δεν επιτρέπεται να πωληθεί σε ανήλικο.

- συμπληρωματικά μέτρα δύνανται να εφαρμόζονται ώστε να υπάρχει εγγύηση για μη υπέρβαση του εν λόγω ορίου. Έτσι, στην περίπτωση της Γερμανίας, ένας πρόσθετος έλεγχος υλοποιείται με την εγχάρακτη σφραγίδα[5] ενός ειδικού οργανισμού ( Physikalish-Technische Bundesantalt), που απαιτείται για την παραγωγή ορισμένων τύπων πιστολιών συναγερμού. Η εν λόγω εγχάρακτη σφραγίδα εγγυάται ότι η ισχύς του πιστολιού συναγερμού δεν υπερβαίνει το εθνικό όριο των 7,5 Joules.

6.3. Το τρίτο σύνολο αποτελείται από μια ομάδα τριών κρατών μελών (Πορτογαλία, Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο), οι νομοθεσίες των οποίων τείνουν να πλαισιώνουν περισσότερο στο κανονιστικό ή νομοθετικό επίπεδο τον ορισμό των αντιγράφων/αναπαραγωγών/«ρεαλιστικών απομιμήσεων». Τα εν λόγω κράτη μέλη εκφράζουν επίσης περισσότερη ή λιγότερη ανησυχία αναφορικά με την δυνατότητα μετασχηματισμού ορισμένων αντιγράφων και τη διάθεσή τους στην αγορά:

- η ολλανδική νομοθεσία απαγορεύει ειδικότερα την πώληση και τη διάθεση στην αγορά ορισμένων αντιγράφων πυροβόλων όπλων, είτε έχουν είτε όχι τη δυνατότητα βολής βλημάτων, είτε δύνανται είτε όχι να μετασχηματιστούν σε πραγματικά πυροβόλα όπλα· δεν είναι προφανώς περίεργο, στο πλαίσιο αυτό, που οι τελωνειακές και αστυνομικές αρχές δύνανται να ανησυχούν για την αγορά από τους κατοίκους τους προϊόντων του εν λόγω τύπου από τις οι γειτονικές χώρες·

- το Ηνωμένο Βασίλειο και η Πορτογαλία απαιτούν ιδιαίτερους χρωματισμούς για ορισμένα αντίγραφα: ρεαλιστικές απομιμήσεις πυροβόλων όπλων – realistic imitation firearms – για το Ηνωμένο Βασίλειο και αντίγραφα για ψυχαγωγική χρήση για την Πορτογαλία (ουσιαστικά εκείνα που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο του «paintball» ή του «airsoft») ώστε να επιδιώκεται η πρόληψη κάθε σύγχυσης με πραγματικά πυροβόλα όπλα· το κριτήριο επικινδυνότητας που χρησιμοποιείται εδώ δεν είναι πλέον η ικανότητα εκτόξευσης βλήματος ούτε ο βαθμός «δυνατότητας μετασχηματισμού», αλλά ο βαθμός απομίμησης ή ρεαλιστικής εμφάνισης σε σχέση με ένα πραγματικό όπλο·

- το Ηνωμένο Βασίλειο εκφράζει εξάλλου ιδιαίτερη ανησυχία ως προς το γεγονός ότι οι γειτονικές χώρες εφαρμόζουν, γενικά, λιγότερο αυστηρούς κανόνες στα θέματα διάθεσης στην αγορά ορισμένων πιστολιών συναγερμού, ο παράνομος μετασχηματισμός των οποίων θεωρείται δυνατός. Καθώς η διάθεση στην αγορά (και συνεπώς η εισαγωγή) των εν λόγω πιστολιών συναγερμού είναι απαγορευμένη στο Ηνωμένο Βασίλειο, η υλοποίηση αυτής της απαγόρευσης συνεπάγεται αυξημένες ενέργειες από μέρους των αρμοδίων αρχών.

Τα κυριοτερα διδαγματα από το ερωτηματολογίο

7.1. Η πρώτη παρατήρηση αναφέρεται στο γεγονός ότι η στατιστική πραγματικότητα δεν είναι πάντα εύκολο να γίνει κατανοητή από τις ίδιες τις υπηρεσίες, συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τον αριθμό αντικειμένων που κυκλοφορούν ή ακόμη τις απειλές κατά της ασφάλειας αγαθών και προσώπων - και κατά συνέπεια τη σοβαρότητά τους - που προκαλούνται ή διευκολύνονται από τη χρησιμοποίηση αντιγράφων[6].

7.2. Διαπιστώνεται ότι τα προβλήματα ασφαλείας, στις περισσότερες των περιπτώσεων που αναφέρθηκαν από τα κράτη μέλη, φαίνεται να συνδέονται κυρίως με τον παράνομο μετασχηματισμό των πιστολιών συναγερμού με σκοπό να τα καταστήσουν ικανά να βάλλουν πραγματικές σφαίρες. Τα όπλα αντίκες ή οι αναπαραγωγές δεν θεωρούνται απειλές για την ασφάλεια αγαθών και προσώπων.

7.3. Υπενθυμίζεται στις απαντήσεις ότι ένα αντικείμενο που αποτελεί ρεαλιστική απομίμηση πυροβόλου όπλου (ψεύτικο όπλο που μιμείται ένα πιστόλι ή ένα περίστροφο) δύναται να έχει εκφοβιστικό αποτέλεσμα ή να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο αδικήματος. Μια τέτοια χρήση δύναται προφανώς να αποδειχθεί ακόμη πιο επικίνδυνη για τον κακοποιό που εμπλέκεται σ’αυτήν εξαιτίας μιας πιθανής ένοπλης απάντησης, ειδικότερα από την αστυνομία που θα θεωρήσει ότι βρίσκεται σε νόμιμη άμυνα.

7.4. Τις αναφερθείσες περιπτώσεις παράνομου μετασχηματισμού πιστολιών συναγερμού και, γενικότερα, κακοπροαίρετων χρήσεων αντιγράφων για εκφοβισμό ή για ληστείες θα πρέπει εντούτοις να τις δει κανείς σε σχέση με τον αρκετά υψηλό αριθμό πιστολιών συναγερμού (ή ικανών να βάλλουν άσφαιρες βολές) που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν σε αυτές τις κατηγορίες προστεθούν τα airsofts, φτάνουμε, π.χ. στη Γερμανία, σε μια εκτίμηση μεταξύ 15 και 18 εκατομμυρίων κατεχομένων προϊόντων.

7.5. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ορισμένα αντίγραφα (ειδικότερα πιστόλια συναγερμού) χρησιμοποιούνται ενίοτε σε πλαίσιο αυτοάμυνας οπότε υπάρχει πιθανότητα να οδηγηθεί ο κάτοχός τους, που τρέφει ανησυχίες περισσότερο ή λιγότερο θεμιτές όσον αφορά την ασφάλεια του, στον πειρασμό να ζητήσει άδεια κατοχής πραγματικού όπλου ή ακόμη χειρότερα, να προμηθευτεί παράνομα πραγματικό όπλο.

7.6. Σημαντικός αριθμός χωρών της Ένωσης δεν διαθέτει παραγωγή αντικειμένων του εν λόγω τύπου, δεν επισημαίνει κανένα αξιόλογο πρόβλημα και δεν διαθέτει διαφωτιστικές στατιστικές όσον αφορά τους κατόχους αντιγράφων πυροβόλων όπλων.

7.7. Μικρός αριθμός κρατών μελών αναφέρει μερικές φορές ανησυχίες συνδεόμενες με διασυνοριακές κινήσεις αντιγράφων πυροβόλων όπλων, κυρίως όταν η νομοθεσία τους είναι ήδη ιδιαίτερα περιοριστική. Ορισμένα πιστόλια συναγερμού που παράγονται εκτός των συνόρων της ΕΕ αποτελούν εξάλλου το αντικείμενο ιδιαίτερων ανησυχιών συνδεομένων με τον τρόπο κατασκευής τους, που επιτρέπει το μετασχηματισμό τους υπερβολικά εύκολο, ήτοι την απόκτηση δυνατότητας να βάλλουν πραγματικές σφαίρες.

7.8. Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι οι χώρες μέλη της μόνιμης διεθνούς επιτροπής για την δοκιμή φορητών πυροβόλων όπλων (CIP), όπου συμμετέχει η πλειονότητα των παραγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήδη υποβάλλουν τα πιστόλια συναγερμού σε δοκιμές έγκρισης, προσδιορισμού του τύπου, συμμόρφωσης των βασικών διαστάσεων, αντίστασης και ασφάλειας λειτουργίας.

Οι κατοχοι αντιγραφων

8.1. Οι κάτοχοι αντικειμένων του τύπου «αντίγραφα» δεν ταυτίζονται παρά σε πολύ μερικό βαθμό με τους «χρήστες» κλασικών πυροβόλων όπλων, που βασικά είναι οι κυνηγοί, οι σκοπευτές σκοποβολής και άλλες κατηγορίες κατόχων πυροβόλων όπλων, καθώς επίσης, φυσικά και οι κατασκευαστές και πωλητές πυροβόλων όπλων.

8.2. Η δεύτερη ομάδα κατόχων αντιγράφων αποτελείται από συλλέκτες όπλων, είτε αυτά είναι αντίκες είτε όχι ή αναπαραγωγές αυτών. Πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένοι συλλέκτες από αυτούς συλλέγουν πιστόλια συναγερμού που συνιστούν απομίμηση πραγματικών πυροβόλων όπλων. Στο βαθμό αυτό, η εν λόγω κατηγορία μπορεί να υπόκειται σε ενδεχόμενες εθνικές διατάξεις που αφορούν τα αντίγραφα.

8.3. Οι πωλητές αντιπροσωπεύουν προφανώς την κοινωνικοεπαγγελματική κατηγορία που αφορούν περισσότερο οι εθνικοί κανονισμοί περί πώλησης αντιγράφων. Σε ορισμένες χώρες, η πώληση αυτή δύναται να πραγματοποιείται μόνο σε επαγγελματικά οπλοπωλεία ή πρέπει, τουλάχιστον, να μην είναι δυνατή μέσω καταστημάτων πώλησης παιχνιδιών.

Συμπερασματα

9.1. Θα πρέπει να θεωρηθεί ότι 9 κράτη μέλη δεν έχουν εντάξει, ή όχι ουσιαστικά, την έννοια του αντιγράφου στη νομοθεσία τους και δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα δημόσιας τάξης μεγάλων διαστάσεων συνδεόμενο με τη χρήση αντιγράφων, ενώ 15 άλλα κράτη μέλη δεν αναφέρουν ιδιαίτερα ή σημαντικά προβλήματα στις μεταφορές ή εισαγωγές με προέλευση άλλες χώρες. Μόνον ένας μικρός αριθμός κρατών μελών, οι εθνικές νομοθεσίες των οποίων είναι περισσότερο περιοριστικές, αναφέρει ενίοτε ανησυχίες που συνδέονται με τις διασυνοριακές κινήσεις αντιγράφων πυροβόλων όπλων. Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, υπάρχουν λίγα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι μια ευρωπαϊκή εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών περί αντιγράφων θα βελτίωνε τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, με την εξάλειψη των φραγμών στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων ή ακόμη την κατάργηση των στρεβλώσεων ανταγωνισμού.

9.2. Εξάλλου, τα κράτη μέλη διαθέτουν ήδη ένα πραγματικό περιθώριο εκτίμησης για την έκδοση κανόνων διάθεσης στην αγορά και χρήσης των αντιγράφων[7]. Οι εν λόγω εθνικοί κανόνες διάθεσης στην αγορά και χρήσης των αντιγράφων οφείλουν να τηρούν την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων (άρθρα 34-36 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΣΛΕΕ) και φυσικά εφαρμόζονται με την επιφύλαξη ενδεχόμενων ειδικών μέτρων αστυνομικής συνεργασίας. Το άρθρο 34 της ΣΛΕΕ απαγορεύει εθνικά μέτρα που ενδέχεται να παρεμβάλλουν άμεσα ή έμμεσα, επί του παρόντος ή δυνητικά, φραγμούς στο ενδοκοινοτικό εμπόριο. Για το λόγο αυτό, μια κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους που απαγορεύει την εισαγωγή, την κατασκευή, την εμπορία ή τη χρήση αντιγράφων πυροβόλων όπλων θα μπορούσε να αποτελεί φραγμό στις ανταλλαγές κατά την έννοια του άρθρου 34 της ΣΛΕΕ.

9.3. Εντούτοις, είναι εξίσου σαφές ότι μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση δύναται, σύμφωνα, τη φορά αυτή με το άρθρο 36 της ΣΛΕΕ, να δικαιολογείται για λόγους δημόσιας ασφάλειας και προστασίας της υγείας και της ζωής των προσώπων με την προϋπόθεση, πάντως, ότι η υπόψη κανονιστική ρύθμιση δεν παραβαίνει την αρχή της αναλογικότητας. Πρέπει, συγκεκριμένα, ο επιδιωκόμενος στόχος να μην δύναται να επιτευχθεί με λιγότερο περιοριστικά μέτρα ως προς τις εσωτερικές ανταλλαγές της ΕΕ.

9.4. Με τον τρόπο αυτό στο θέμα των αντιγράφων πυροβόλων όπλων, διάφορες πτυχές δύνανται να υπεισέλθουν στην κρίση της αναλογικότητας του μέτρου: θα σταθούμε, ειδικότερα, στον απόλυτο ή περιέχοντα εξαιρέσεις χαρακτήρα των απαγορεύσεων, στον περιορισμό των απαγορεύσεων πώλησης σε ανηλίκους ή στην απαγόρευση χρήσης ή επίδειξης σε δημόσιο χώρο.

9.5. Επιπλέον, η ελεύθερη κυκλοφορία των αντιγράφων πυροβόλων όπλων στο εσωτερικό της ΕΕ εξασφαλίζεται επίσης με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 764/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2008 για τη θέσπιση διαδικασιών σχετικά με την εφαρμογή ορισμένων εθνικών τεχνικών κανόνων στα προϊόντα που κυκλοφορούν νομίμως στην αγορά άλλου κράτους μέλους και για την κατάργηση της απόφασης αριθ. 3052/95/ΕΚ[8]. Ο εν λόγω κανονισμός ισχύει από τις 13 Μαΐου 2009. Αυτός καθορίζει τους κανόνες και τις διαδικασίες που πρέπει να τηρούν οι αρμόδιες αρχές κράτους μέλους όταν λαμβάνουν ή προτίθενται να λάβουν απόφαση, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1, η οποία ενδεχομένως παρεμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντος που κυκλοφορεί νομίμως στην αγορά άλλου κράτους μέλους και με την επιφύλαξη του άρθρου 34 της ΣΛΕΕ.

9.6. Κατά συνέπεια, τα άρθρα 34 και 36 της ΣΛΕΕ καθώς και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 764/2008 επιτρέπουν ήδη τη διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εν λόγω προϊόντων στο εσωτερικό της ΕΕ, λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη τις μέριμνες ασφαλείας των κρατών μελών. Ως προς τούτο, θα πρέπει να υπομνησθεί ότι η οδηγία 91/477/ΕΟΚ έχει ως αντικείμενο την εγκαθίδρυση και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

9.7. Θα πρέπει επίσης να υπομνησθεί ότι, ελλείψει ειδικότερων διατάξεων στο πλαίσιο των κανονισμών σε επίπεδο ΕΕ όλα τα προϊόντα που προορίζονται για τους καταναλωτές υπόκεινται στις διατάξεις της οδηγίας 2001/95/ΕΚ για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων που επιτρέπει σε ορισμένες περιπτώσεις στα κράτη μέλη να αποσύρουν ή να ανακαλούν από την αγορά ορισμένα επικίνδυνα προϊόντα.

9.8. Εξάλλου, η συμπερίληψη όλων των αντιγράφων στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ τα υποβάλλει φυσικά στο σύνολο των διατάξεων της οδηγίας. Πρέπει εντούτοις να υπομνησθεί ότι, μετά την τροποποίηση της με την οδηγία 2008/51/ΕΚ, η οδηγία διέπει ήδη τα αντίγραφα που επιδέχονται μετασχηματισμό σε πυροβόλα όπλα. Πρόκειται για ορισμένα πιστόλια συναγερμού (ή για ορισμένα αντίγραφα που προορίζονται απλώς για άσφαιρες βολές) τα οποία παρουσιάζουν, λόγω της εμφάνισής τους και των μεθόδων κατασκευής τους, έναν τέτοιο βαθμό ομοιότητας προς πυροβόλο όπλο ώστε όλες οι διατάξεις της οδηγίας (ειδικότερα επισήμανση, ιχνηλασιμότητα, μητρώο πυροβόλων όπλων) εφαρμόζονται χωρίς δυσκολία.[9]

9.9. Η επέκταση της οδηγίας σε άλλους τύπους αντιγράφων θα ήταν πολύ δυσχερέστερη, καθόσον αυτό θα προϋπέθετε την υπαγωγή των κατασκευαστών, των μεταπωλητών και των κατόχων των εν λόγω αντιγράφων στο σύνολο των υποχρεώσεων της οδηγίας. Όμως, σήμερα, τα κράτη μέλη είναι ήδη σε θέση να απαιτήσουν άδεια για κάθε κατοχή, απόκτηση ή στη μεταφορά του ενός ή του άλλου τύπου αντιγράφου σε εφαρμογή του άρθρου 36 της ΣΛΕΕ.

9.10. Εξάλλου και πάντα βάσει αυτής της τελευταίας υπόθεσης, λεπτά ζητήματα θα μπορούσαν να προκύψουν, ειδικά αναφορικά με την κατάταξη των αντιγράφων που περιέχονται στην ονοματολογία του άρθρου 1 της οδηγίας 91/477/ΕΚ, η οποία κατανέμει τα πυροβόλα όπλα σε διάφορες κατηγορίες.

9.11. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους η συμπερίληψη στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 91/477/ΕΚ των αντιγράφων με ποικίλα χαρακτηριστικά και σκοπούμενες χρήσεις δεν φαίνεται ενδεδειγμένη, δεδομένου μάλιστα ότι αυτά που επιδέχονται μετασχηματισμό και κατά συνέπεια δύνανται να εξομοιωθούν προς πυροβόλο όπλο καλύπτονται στο εξής από την οδηγία 2008/51/ΕΚ.

[1] Πρωτόκολλο για την καταπολέμηση της παράνομης κατασκευής και διακίνησης πυροβόλων όπλων, μερών και εξαρτημάτων τους και πυρομαχικών πυρομαχικών αυτών, το οποίο συμπληρώνει την σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος - http://www.unodc.org/pdf/crime/a_res_55/255e.pdf.

[2] Η CIP είναι διεθνής οργανισμός στον οποίο ανήκουν 13 χώρες, εκ των οποίων οι 11 ανήκουν στην ευρωπαϊκή Ένωση.

[3] Το 1ο άρθρο της οδηγίας 88/378/ΕΟΚ: «Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στα παιχνίδια. Ως «παιχνίδι» νοείται κάθε προϊόν που έχει σχεδιαστεί ή είναι προφανές ότι προορίζεται να χρησιμοποιηθεί στη δραστηριότητα του παιχνιδιού από παιδιά ηλικίας μικρότερης των 14 ετών».

[4] Οι στατιστικές της Eurostat κάνουν διάκριση μεταξύ των κατηγοριών «Πυροβόλα όπλα» και «Άλλα όπλα». Πυροβόλα όπλα: Περίστροφα και πιστόλια, κυνηγετικά όπλα, τυφέκια, καραμπίνες και εμπροσθογεμή (με εξαίρεση τα προοριζόμενα για στρατιωτική χρήση). Άλλα όπλα: Τυφέκια και πιστόλια με ελατήριο, με αέρα ή με αέριο και ρόπαλα με εξαίρεση τα προοριζόμενα για στρατιωτική χρήση)

[5] Αναπαριστάται με το σήμα PTB εγγεγραμμένο σε κύκλο.

[6] Με εξαίρεση τις Κάτω Χώρες που αναφέρουν ακριβείς στατιστικές αναφερόμενες εντούτοις σε λιγότερο επακριβώς οριζόμενα αντικείμενα αναφερόμενα ως κατηγορία «look-a-likes» και το Ηνωμένο Βασίλειο που αναφέρει 1500 εγκλήματα ή αδικήματα («offences») για το έτος 2007/2008, τα οποία εκτελέσθηκαν με απομιμήσεις «ρεαλιστικές» ή λιγότερο ρεαλιστικές.

[7] Σχετικώς θα πρέπει να αναφερθεί ότι η οδηγία 91/477/ΕΟΚ θέτει την ακόλουθη εξαίρεση στο άρθρο της 2 παράγραφος 1 : «η παρούσα οδηγία δεν θίγει τις εθνικές διατάξεις σχετικά με την οπλοφορία».

[8] ΕΕ L 218 της 13/08/2008, σ. 21. Η αιτιολογική σκέψη (14) του εν λόγω κανονισμού προσδιορίζει ότι « Τα όπλα είναι προϊόντα που μπορούν να συνιστούν κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων και για τη δημόσια ασφάλεια των κρατών μελών. Για να προστατεύονται η υγεία και η ασφάλεια των προσώπων και να προλαμβάνεται το έγκλημα, ορισμένοι τύποι όπλων που κυκλοφορούν νομίμως σε άλλο κράτος μέλος μπορούν να υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα σε άλλο κράτος μέλος. Συνεπώς, θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εμποδίζουν τη διάθεση όπλων στην εθνική αγορά τους μέχρις ότου τηρηθούν πλήρως οι εθνικές διαδικαστικές απαιτήσεις τους».

[9] Πρβλ. αιτιολογική σκέψη (4) της οδηγίας 2008/51/ΕΚ: «Οι αστυνομικές υπηρεσίες πληροφοριών αναφέρουν αύξηση της χρήσης εντός της Κοινότητας όπλων που έχουν υποστεί μετατροπές. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διασφαλισθεί ότι αυτού του είδους τα όπλα θα εμπίπτουν στον ορισμό των «πυροβόλων όπλων» για τους σκοπούς της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ».