9.8.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 204/110

1.1

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι πρέπει να υιοθετηθεί το ταχύτερο μία ευρωπαϊκή οδηγία προκειμένου να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα τόσο των άμεσων όσο και των έμμεσων επιπτώσεων των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην υγεία των εργαζομένων. Αφού έλαβε υπόψη τα επιχειρήματα της Επιτροπής, τα οποία εκτίθενται πιο κάτω, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής.

1.2

Η μετάθεση της ημερομηνίας μεταφοράς της οδηγίας 2004/40/ΕΚ δεν θα επιλύσει τα προβλήματα που σχετίζονται με την εφαρμογή στην πράξη των διατάξεών της. Για το λόγο αυτό η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής ότι είναι απαραίτητο να αναληφθεί επειγόντως δράση με σκοπό τη βελτίωση της οδηγίας.

1.3

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι εάν η ημερομηνία θέσης σε εφαρμογή της υπό εξέταση οδηγίας μετατεθεί κατά 4 χρόνια, ενώ παράλληλα, κατά το διάστημά αυτό, θα υποστηρίζεται ότι είναι αναγκαίο να τροποποιηθεί το περιεχόμενό της, το μήνυμα που θα λάβουν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες σχετικά με τα νομοθετικά σχέδια της Επιτροπής στον τομέα αυτό δεν θα είναι σαφές. Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι η Επιτροπή θα λάβει άμεσα δράση προκειμένου να αντισταθμιστούν τα αρνητικά αποτελέσματα της αβεβαιότητας που αυτή τη στιγμή χαρακτηρίζει το νομικό σύστημα της ΕΕ στον εν λόγω τομέα.

1.4

Η ΕΟΚΕ συνιστά να λάβει υπόψη η Επιτροπή στις μελλοντικές εργασίες της τις αναλυτικές παρατηρήσεις και προτάσεις που περιλαμβάνει η παρούσα γνωμοδότηση.

2.1

Στόχος της πρότασης της Επιτροπής είναι να μετατεθεί η μεταφορά της οδηγίας 2004/40/ΕΚ περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες στις 30 Απριλίου 2012.

2.2

Κύριος λόγος για τον οποίο η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση είναι η ανησυχία της ότι τα όρια που θέτει η οδηγία όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων πιθανόν να εμποδίζουν την πραγματοποίηση ορθής διάγνωσης με βάση την τεχνική της απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (IRM). Εξάλλου, η Επιτροπή επιθυμεί να εξασφαλίσει ότι θα έχει περισσότερο χρόνο στη διάθεσή της προκειμένου να προβεί σε ειδικές αναλύσεις των επιπτώσεων της οδηγίας στην ασφάλεια των άλλων κατηγοριών εργαζομένων, καθώς και στην ανάπτυξη των άλλων οικονομικών τομέων που έρχονται σε επαφή με ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

2.3

Η Επιτροπή ανήγγειλε, εξάλλου, ότι θα προβεί στην κατάρτιση προτάσεων τροποποίησης της οδηγίας 2004/40/ΕΚ, ώστε να ληφθούν υπόψη τα νέα αποτελέσματα που θα προκύψουν από τις επιστημονικές έρευνες, τα οποία προβλέπεται να είναι διαθέσιμα το 2008 και το 2009, μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνονται και οι συστάσεις της ΔΕΜΙΑ (1) και της ΠΟΥ (2), οι οποίες, κατά τις εκτιμήσεις της, πιθανόν να αποδώσουν αποδεκτές τιμές διαφορετικές από αυτές που ορίζει η υπό εξέταση οδηγία.

2.4

Οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι δεν έχουν γνωμοδοτήσει σχετικά με την υπό εξέταση πρόταση της Επιτροπής.

2.5

Η οδηγία 2004/40/ΕΚ η οποία αποτελεί το αντικείμενο της υπό εξέταση πρότασης της Επιτροπής είναι η 18η ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ και αφορά την προστασία όλων των κατηγοριών εργαζομένων έναντι των κινδύνων που απορρέουν από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία στον τόπο εργασίας (3). Η Επιτροπή δεν υπέβαλε το παρόν σχέδιο οδηγίας στην ΕΟΚΕ προκειμένου η ΕΟΚΕ να καταρτίσει σχετική γνωμοδότηση, διότι έκρινε ότι αρκεί η γνωμοδότηση του 1993 (4) με θέμα την πρόταση οδηγίας σχετικά με τέσσερις φυσικούς παράγοντες στον τόπο εργασίας (5).

2.6

Αυτή τη στιγμή, η προστασία από την υπερβολική έκθεση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία ποικίλλει εξαιρετικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο: επτά από αυτά έχουν ήδη ενημερώσει την Επιτροπή ότι μετέφεραν τις διατάξεις της οδηγίας στις εθνικές νομοθεσίες τους (η Αυστρία, η Δημοκρατία της Τσεχίας, η Σλοβακία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία και η Ιταλία) (6), ενώ άλλα (η Σουηδία, η Φινλανδία, η Πολωνία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία) εφαρμόζουν παλαιότερες διατάξεις, ενώ, σε άλλες περιπτώσεις, πολύ απλά δεν υφίσταται καμία ειδική ρύθμιση που να καλύπτει τον συγκεκριμένο τομέα (7).

3.1

Με βάση τις διατάξεις της οδηγίας-πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ και την πληθώρα επιστημονικών δεδομένων που υπάρχει διαθέσιμη, είναι σαφές ότι εάν η πρόθεση όντως είναι να εξασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι (λαμβανομένων ιδιαιτέρως υπόψη των μελλουσών μητέρων) θα προστατεύονται κατά τρόπο επαρκή έναντι τόσο των άμεσων, όσο και των έμμεσων, επιπτώσεων που τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία μπορούν να έχουν στην υγεία τους και στην ικανότητά τους να εκτελούν ορθά τα επαγγελματικά τους καθήκοντα, είναι απαραίτητο τα προβλήματα αυτά να ρυθμιστούν το ταχύτερο με ευρωπαϊκή οδηγία.

3.2

Λαμβάνοντας υπόψη τα επιχειρήματα που επικαλείται η Επιτροπή, και τα οποία θα εκτεθούν στην παρούσα γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ εκφέρει θετική γνώμη για την πρόταση που υποβλήθηκε.

3.3

Μία απλή μετάθεση της προθεσμίας που ισχύει για την μεταφορά της οδηγίας 2004/40/ΕΚ δεν θα επιλύσει τα προβλήματα που σχετίζονται με την εφαρμογή της οδηγίας στην πράξη. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή όσον αφορά την πρόθεσή της να προβεί επειγόντως σε επαναδιατύπωση του κειμένου, προκειμένου να εξασφαλισθεί η πρακτική εφαρμογή των διατάξεων της Οδηγίας. Φρονεί ότι οι εκ νέου διατυπωμένες διατάξεις της οδηγίας θα πρέπει να καθιστούν σαφές ότι η προστασία έναντι των κινδύνων που συνδέονται με την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία έχει αποτελέσει αντικείμενο προσεκτικής εξέτασης και ότι ελήφθησαν υπόψη οι ειδικές παρατηρήσεις που εκτίθενται στην παρούσα γνωμοδότηση.

3.4

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της διότι, για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταθέτει σε μεταγενέστερη ημερομηνία την θέση σε ισχύ υποχρεωτικών διατάξεων στον τομέα των ελάχιστων προδιαγραφών ασφαλείας των εργαζομένων έναντι κινδύνων στον τόπο εργασίας.

3.5

Εάν ληφθούν υπόψη οι δηλώσεις της Επιτροπής ότι είναι αναγκαίο να τροποποιηθεί το κείμενο της οδηγίας 2004/40/ΕΚ και η έκκληση (8) την οποία απηύθυνε στα κράτη μέλη να διακόψουν τις διαδικασίες μεταφοράς της στις νομοθεσίες τους, μπορεί να λεχθεί ότι διαπιστώνεται μία οπισθοχώρηση ως προς τις διατάξεις της ισχύουσας οδηγίας, παρά το γεγονός ότι επισήμως η μόνη τροποποίηση που προτείνεται είναι η μετάθεση της ημερομηνίας θέσης της σε ισχύ. Στην περίπτωση όμως αυτή υπάρχει ο κίνδυνος να εδραιωθεί νομική ασάφεια, δεδομένου ότι με τον τρόπο αυτό οι ενδιαφερόμενοι θα λάβουν αντιφατικά μηνύματα όσον αφορά την έκταση των δράσεων που είναι σκόπιμο να αναληφθούν προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Γι' αυτό η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία που έχει η θέσπιση ενιαίων κανόνων το ταχύτερο δυνατό.

3.6

Η ανάλυση των διατάξεων της οδηγίας 2004/40/ΕΚ, στην οποία προέβησαν πολλά κράτη μέλη στο πλαίσιο του προπαρασκευαστικού τους έργου για την μεταφορά της στις νομοθεσίες τους, κατέδειξε ότι υφίστανται ελλείψεις οι οποίες περιπλέκουν, αν μη τι άλλο, την πλήρη μεταφορά της. Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι η Επιτροπή θα υποβάλει προς γνωμοδότηση στην ΕΟΚΕ το τροποποιημένο σχέδιο οδηγίας, το οποίο ανακοινώθηκε ότι θα είναι έτοιμο το 2009, και ότι θα εξετάσει προσεκτικά τις παρατηρήσεις που η ΕΟΚΕ ενδεχομένως θα διατυπώσει σχετικά.

3.7

Η ΕΟΚΕ επιβεβαιώνει ότι αυτή τη στιγμή το επίπεδο προστασίας των εργαζομένων έναντι των κινδύνων που συνδέονται με την έκθεση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία ποικίλλει από κράτος μέλος σε κράτος μέλος. Είναι σκόπιμο η Επιτροπή να προβεί, κατά προτεραιότητα, στην ταχεία τροποποίηση του κειμένου της οδηγίας, διασφαλίζοντας σε όλους τους εργαζομένους την κατάλληλη προστασία όταν βρίσκονται εκτεθειμένοι σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

4.1

Τα κίνητρα που επικαλείται η Επιτροπή προκειμένου να αιτιολογήσει την ανάγκη μετάθεσης της προθεσμίας που έχει τεθεί για την μεταφορά της οδηγίας φαίνονται μάλλον μονομερή και εστιάζονται σε μία πολύ μικρή κατηγορία εργαζομένων — αριθμεί μόλις μερικά άτομα σε ευρωπαϊκή κλίμακα — οι οποίοι εκτίθενται σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία εξαιρετικά ισχυρά καθώς χειρίζονται συσκευές απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (IRM). Αντίθετα, ωστόσο, η επιχειρηματολογία της Επιτροπής δεν αναφέρεται διόλου στα αποτελέσματα που θα έχει η μετάθεση σε μεταγενέστερη ημερομηνία της θέσης σε ισχύ των δράσεων που αποσκοπούν στην προστασία μιας πολύ μεγαλύτερης ομάδας εργαζομένων οι οποίοι εκτίθενται σε πηγές ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που υφίστανται σε διάφορους τομείς της οικονομίας (π.χ., στον τομέα των συγκολλήσεων, του εξοπλισμού ηλεκτρόλυσης, των εκπομπών κεραίας, του ενεργειακού εξοπλισμού, κλπ) και των οποίων ο αριθμός εκτιμάται σε εκατομμύρια εργαζομένων στην Ευρώπη.

4.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι η μετάθεση της ημερομηνίας μεταφοράς της οδηγίας δεν πρόκειται με κανένα τρόπο να λύσει από μόνη της τα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί, τα οποία είναι απόρροια ανακριβών ορισμών. Αυτό είναι απαραίτητο για να δημιουργηθεί μια συγκρίσιμη κατάσταση και για τις δύο πλευρές του κλάδου.

4.3

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι σημαντικό να έχουν οι προβλεπόμενοι κανόνες μια γερή επιστημονική βάση. Οι πρώτες επιστημονικές έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία ανάγονται στα μέσα του 20ού αιώνα, παρέχοντας ένα καλά θεμελιωμένο επιστημονικό υπόβαθρο όσον αφορά τα ελάχιστα όρια, σε επίπεδο υγείας και ασφάλειας, της έκθεσης των εργαζομένων. Υπό τις συνθήκες αυτές, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η υιοθέτηση της τροποποιημένης οδηγίας δεν πρέπει να καθυστερήσει πέραν της περιόδου των τεσσάρων ετών που προτείνει η Επιτροπή.

4.4

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη πρωτοβουλία και να επιδείξει πνεύμα ανεξαρτησίας χαράσσοντας μία δυναμική πολιτική για την προστασία των εργαζομένων από την υπερβολική έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία στον τόπο εργασίας, ιδιαίτερα μάλιστα εφόσον η σύσταση 519/1999 (9) καλύπτει σήμερα ήδη το ευρύ κοινό και ορισμένες χώρες δημιούργησαν ήδη τα νομικά συστήματα για την προστασία των εργαζομένων από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία (10)).

4.5

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι εάν γίνει εντατικότερη χρήση του επιστημονικού δυναμικού και της νομομάθειας των εμπειρογνωμόνων και των οργανισμών και των 27 κρατών μελών της ΕΕ, η Επιτροπή θα μπορέσει να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την εμπειρία τους και να λάβει υπόψη της τις διάφορες λύσεις που θα μπορούσαν να δοθούν από νομοθετική άποψη σε διάφορες περιοχές για την επίλυση πρόσφατων προβλημάτων, τα οποία εμποδίζουν τώρα τη μεταφορά και την αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας 2004/40/ΕΚ

4.6

Η ΕΟΚΕ ζητεί, εξάλλου, στη γνωμοδότηση που εξέδωσε το 1993 (11) την διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών με σκοπό τον προσδιορισμό του επιπέδου των απειλών για την υγεία των εργαζομένων που προκύπτουν από τις επικρατούσες συνθήκες στον τόπο εργασίας, όπως είναι η έκθεση σε στατικά μαγνητικά πεδία ή σε πεδία μέσης ηλεκτρομαγνητικής συχνότητας, (συμπεριλαμβανομένης της έκθεσής τους σε αυτά επί πολλά χρόνια).

4.7

Εάν ληφθούν υπόψη οι δηλώσεις της Επιτροπής ότι το κείμενο της οδηγίας 2004/40/ΕΚ θα βελτιωθεί και η έκκληση την οποία απηύθυνε στα κράτη μέλη να διακόψουν τις διαδικασίες επίσημης μεταφοράς των διατάξεών της στις εθνικές νομοθεσίες τους, επιβάλλεται, έως ότου ολοκληρωθεί η τροποποιημένη έκδοση, να μην δημοσιευθεί κανένα σχετικό στοιχείο στους κανόνες της CENELEC (12) με σκοπό την «εναρμόνισή τους με την οδηγία 2004/40/ΕΚ». Με τον τρόπο αυτό, θα μπορέσει να διασφαλιστεί η απαιτούμενη συνοχή του ευρωπαϊκού νομικού συστήματος.

4.8

Καθώς η συμμόρφωση προς τις διατάξεις της νέας οδηγίας όσον αφορά τις συνθήκες έκθεσης των εργαζομένων προϋποθέτουν σημαντικές τεχνικές διαδικασίες, στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνεται μέχρι και η αντικατάσταση εξοπλισμών, η διαδικασία εφαρμογής των διατάξεων αυτών στις επιχειρήσεις θα πρέπει, ως έναν βαθμό, να συνεκτιμά οικονομικά δεδομένα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, θα ήταν σκόπιμο να ληφθούν υπόψη οι εμπειρίες που έχουν αποκομιστεί στο πλαίσιο της εφαρμογής των διατάξεων της οδηγίας για την χρησιμοποίηση εξοπλισμού (13), σχετικά με την οποία είχε προβλεφθεί η κατάλληλη περίοδος για την προσαρμογή των τόπων εργασίας στις απαιτήσεις της οδηγίας.

4.9

Από την άποψη των εργαζομένων, έχει ιδιαίτερη σημασία να συμπεριληφθούν, κατά πρώτο λόγο, διατάξεις που να αφορούν τις νέες εγκαταστάσεις, διότι οι κατασκευαστές έχουν την δυνατότητα να παρέχουν με την μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα και με το μικρότερο δυνατό κόστος τεχνικές λύσεις που να περιορίζουν, ή ακόμη και να καταργούν εντελώς, την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους αυτού του είδους. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι δράσεις αυτού του είδους προστατεύουν επίσης από τους κινδύνους αυτούς τους εργαζόμενους εκείνους οι οποίοι, καθώς κάνουν χρήση των εξοπλισμών αυτών στο πλαίσιο μιας ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, δεν καλύπτονται επισήμως από τα μέτρα προστασίας που προβλέπει η οδηγία για την προστασία των εργαζομένων (βλ. π.χ. την περίπτωση των εργασιών συγκόλλησης που πραγματοποιούνται σε οικογενειακά εργαστήρια τεχνητών ή σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις).

4.10

Επίσης, εάν ο παραγωγός ή ο προμηθευτής θέτουν στην διάθεση του κοινού τεκμηριωμένα στοιχεία σχετικά με τη φύση και το φάσμα των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που παράγουν οι εξοπλισμοί τους, θα είναι τότε εύκολο να περιοριστεί δραστικά το κόστος της εκτίμησης του βιομηχανικού κινδύνου που απορρέει από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Δεδομένου ότι δεν υφίστανται αποτελεσματικές κανονιστικές ρυθμίσεις που να ισχύουν για το σύνολο της Ένωσης, η τεκμηρίωση αυτή συχνά δεν παρέχεται. Το μειονέκτημα αυτό είναι ιδιαίτερα βαρύ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες συχνά δεν είναι σε θέση να αναθέτουν σε επαγγελματίες την διεξαγωγή αναλύσεων των κινδύνων.

4.11

Η δυνατότητα ικανοποιητικής πρόσβασης στην τεκμηρίωση των παραγωγών μπορεί να παράσχει στις συνδικαλιστικές οργανώσεις και στις ασφαλιστικές εταιρείες την δυνατότητα να αναλαμβάνουν, ανεξάρτητα από την ημερομηνία θέσης σε εφαρμογή της οδηγίας και από τις μελλοντικές διατάξεις της, δράσεις διαφόρων ειδών με σκοπό την προστασία των εργαζομένων, πράγμα που αποτελεί πρακτική η οποία συνιστάται διεθνώς για την αποφυγή κατά το δυνατό περιττής έκθεσης.

4.12

Η ΕΟΚΕ διατυπώνει την ανησυχία της διότι κατά τα προσεχή έτη μία μετάθεση της ημερομηνίας μεταφοράς της οδηγίας μπορεί να οδηγήσει στην εγκατάσταση στον τόπο εργασίας συμπληρωματικού εξοπλισμού σχετικά με τον οποίο δεν θα υπάρχει η απαιτούμενη τεκμηρίωση όσον αφορά το φάσμα των κινδύνων που συνδέονται με την χρήση ή την επισκευή του.