52007DC0860

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 21.12.2007

COM(2007) 860 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Μια πρωτοβουλία για πρωτοπόρους αγορές στην Ευρώπη {SEC(2007) 1729} {SEC(2007) 1730}

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Μια πρωτοβουλία για πρωτοπόρους αγορές στην Ευρώπη

1. Εισαγωγή

Η ανάπτυξη μιας οικονομίας που θα καθοδηγείται από την καινοτομία έχει ζωτική σημασία για την ανταγωνιστικότητα. Η Επιτροπή, στο πλαίσιο της στρατηγικής καινοτομίας ευρείας βάσης[1], επισήμανε την ανάγκη να χρησιμοποιηθούν με συνεπή και στρατηγικό τρόπο τα εργαλεία και τα μέσα για την υποστήριξη της καινοτομίας, βάσει μιας προσέγγισης που θα καθορίζεται από τη ζήτηση. Η έκθεση «Για να δημιουργήσουμε μια καινοτόμο Ευρώπη»[2], η έκθεση της ΕΕ του 2006 για την ανταγωνιστικότητα και οι διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη κατέληξαν στο κοινό συμπέρασμα ότι η Ευρώπη πρέπει να επιδιώξει να αναπτύξει αγορές που θα ευνοούν την καινοτομία με πιο στοχοθετημένο τρόπο, διευκολύνοντας καθοριστικά την εμπορευματοποίηση των καινοτομιών.

Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας[3] κάλεσε την Επιτροπή « να υποβάλει μέσα στο 2007 πρωτοβουλία σχετικά με τις πρωτοπόρες αγορές, η οποία θα βασίζεται σε ευρείες διαβουλεύσεις με ενδιαφερόμενους για τον καθορισμό μιας έγκυρης προσέγγισης για την ενθάρρυνση της δημιουργίας αγορών με υψηλή οικονομική και κοινωνική αξία . Η πρωτοβουλία αυτή θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό τομέων όπου η συντονισμένη δράση μέσω καίριων μέσων πολιτικών και προϋποθέσεων πλαισίου, η συνεκτική και η συντονισμένη χάραξη πολιτικής από τις αρμόδιες αρχές καθώς και η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των κυρίων ενδιαφερομένων μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη των αγορών, χωρίς την παρέμβαση ανταγωνιστικών δυνάμεων .»

Η παρούσα ανακοίνωση, ανταποκρινόμενη στο αίτημα αυτό, δρομολογεί την πρωτοβουλία για τις πρωτοπόρους αγορές (ΠΠΑ). Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτός καθορίζεται ένα πρώτο σύνολο αγορών που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πρωτοπόρους αγορές (ΠΑ). Ζητείται να αναληφθεί επείγουσα και συντονισμένη δράση μέσω φιλόδοξων σχεδίων δράσης[4] για τις εν λόγω αγορές, ώστε να προκύψουν γρήγορα απτά πλεονεκτήματα για την οικονομία και τους καταναλωτές της Ευρώπης.

Στο παράρτημα ΙΙ του εγγράφου με τίτλο «επεξηγηματικό έγγραφο για την ευρωπαϊκή προσέγγιση σχετικά με τις πρωτοπόρους αγορές: Μεθοδολογία και σκεπτικό»[5] (Explanatory Paper on the European LM Approach: Methodology and Rationale) περιγράφεται η διαδικασία διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη, η οικονομική φύση των πρωτοπόρων αγορών και οι συνολικές δυνατότητες για οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη που δικαιολογούν τις προσπάθειες πολιτικής οι οποίες απαιτούνται για τη δρομολόγηση και την εφαρμογή της ΠΠΑ.

2. Η ΠΠΑ: κλειδι για μια επιτυχημενη στρατηγικη καινοτομιασ για την ευρωπη

2.1. Στόχοι και βασικές αρχές της ΠΠΑ

Η ΠΠΑ διαφέρει στη μεθοδολογία της από προηγούμενες πρωτοβουλίες της ΕΕ. Υπερβαίνει τα όρια της συνήθους χρήσης περιστασιακών μέτρων που αποφέρουν μόνο συγκεκριμένα αποτελέσματα. Για παράδειγμα η πρωτοβουλία για την κινητή τηλεφωνία (GSM) περιορίστηκε κυρίως σε ένα μέσο: τον καθορισμό κανόνων. Η ΠΠΑ αποσκοπεί επίσης να εισέλθει πρώτη στις ταχύτατα αναπτυσσόμενες παγκόσμιες αγορές με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αντίθετα, π.χ. η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία του 1997 για το ηλεκτρονικό εμπόριο[6], μολονότι είχε παρόμοιο αντικείμενο, απευθυνόταν σε μια αγορά που είχε ήδη αναπτυχθεί στις ΗΠΑ.

Η επικέντρωση στις αγορές απαιτεί μια θεματική προσέγγιση. Διάφορες κατηγορίες καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα προβλήματα και απαιτούν διαφορετικά είδη επικεντρωμένης πολιτικής δράσης.

Κατά συνέπεια, η ΠΠΑ πρώτα εντοπίζει τις ελπιδοφόρες αναδυόμενες αγορές οι οποίες πρέπει να υποστηριχθούν από μια τέτοια επικεντρωμένη πολιτική δράση που βασίζεται σε ενδελεχή ανάλυση1, έντονες διαβουλεύσεις και μηχανισμούς ανάδρασης.

Δεύτερον, καθορίζει μια διαδικασία για τον καλύτερο εξορθολογισμό του νομικού και κανονιστικού περιβάλλοντος και για την επιτάχυνση της αύξησης της ζήτησης.

Η διαδικασία, για να είναι επιτυχημένη, πρέπει:

- να ενσωματώνει τις ανάγκες της παγκόσμιας αγοράς και τις προτιμήσεις των πελατών για μεγιστοποίηση του δυναμικού της αγοράς·

- να διευκολύνει την αποδοχή των προτύπων και των προσεγγίσεων της ΕΕ από αγορές εκτός της ΕΕ, κυρίως σε τομείς που επηρεάζονται από τις παγκόσμιες τάσεις (π.χ. περιβαλλοντικά ζητήματα)·

- να αποσκοπεί στη μείωση του κόστους που συνεπάγεται η εισαγωγή νέων προϊόντων ή υπηρεσιών στην αγορά, διευκολύνοντας την πρόσβαση στην αγορά και τα μέτρα για τη διευκόλυνση της συγκέντρωσης της ζήτησης. Πρέπει να εξασφαλίζεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των διαφόρων σχεδίων καινοτομίας ώστε να ενθαρρύνεται η συνεχής προσαρμογή στις εξελισσόμενες απαιτήσεις της αγοράς.

Τέλος, ουσιαστική σημασία έχουν η ενεργός συμμετοχή των κρατών μελών και του ιδιωτικού τομέα[7], σε συνδυασμό με την αρχή της επικουρικότητας, καθώς και το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, κυρίως όσον αφορά τον ανταγωνισμό, τις κρατικές ενισχύσεις[8] και τις δημόσιες προμήθειες.Δεδομένου ότι η πρωτοβουλία δεν αποσκοπεί να δημιουργήσει με τεχνητό τρόπο αγορές μέσω προτύπων ή κανονισμών ή μέσω στοχοθετημένης χρηματοδότησης συγκεκριμένων τεχνολογιών, δεν απαιτεί συμπληρωματικό κοινοτικό προϋπολογισμό. Ωστόσο, η πρωτοβουλία μπορεί να έχει αντίκτυπο στον καθορισμό των προτεραιοτήτων για τη χρήση των υφιστάμενων κονδυλίων.

2.2. Μεθοδολογία για τον καθορισμό των αγορών

Με βάση τις αρχές αυτές, η Επιτροπή άρχισε εντατικές διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους, καθορίζοντας το ακόλουθο σύνολο κριτηρίων για τις πρωτοπόρους αγορές.

- Προσέγγιση που κατευθύνεται από τη ζήτηση και όχι από την τεχνολογική ώθηση: Το φάσμα των δυνητικών πελατών και οι ανάγκες της αγοράς δείχνουν ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν σημαντικές εμπορικές προοπτικές μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα τόσο στην Ευρώπη όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

- Ευρύ τμήμα αγοράς: Το τμήμα της αγοράς είναι μάλλον ευρύ, σε αντίθεση με τις περιπτώσεις που η στρατηγική εστιάζεται σε αποκλειστικά ένα προϊόν. Μπορεί να επιτευχθεί σημαντικός αντίκτυπος μόνον εάν παρέχεται ταυτόχρονα ένα σύνολο αλληλοσυνδεόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στην αλυσίδα προϊόντων/υπηρεσιών και παρέχεται σταδιακά ένα βιωσιμότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε μια ευρύτερη βιομηχανική βάση της Ευρώπης.

- Στρατηγικό κοινωνικό και οικονομικό όφελος: Το τμήμα της αγοράς παρέχει γενικότερα στρατηγικά οικονομικά ή κοινωνικά οφέλη, όπως η δημόσια υγεία, η προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος, η ασφάλεια και η απασχόληση. Το κόστος των δημόσιων προσπαθειών που καταβάλλονται για τον συντονισμό σε μια συγκεκριμένη πρωτοπόρο αγορά δικαιολογείται εάν αντισταθμίζεται από τα εν λόγω οφέλη.

- Προστιθέμενη αξία των προβλεπόμενων, συντονισμένων και στοχοθετημένων αλλά ευέλικτων μέσων πολιτικής: Στις καθορισμένες αγορές, τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν την εμφάνιση ισχυρής ζήτησης δεν μπορούν να αρθούν με την εφαρμογή ενός και μόνο μέτρου πολιτικής[9]. Λόγω της φύσης των εμποδίων που εντοπίζονται, μόνον ένας συνδυασμός διαφόρων δημόσιων μέτρων και κινήτρων θα μπορούσε να επιφέρει καθοριστική αλλαγή. Αν και ο στόχος των μέτρων πολιτικής είναι σαφώς καθορισμένος, ο τρόπος εφαρμογής πρέπει να αφήνει περιθώριο για ευέλικτη αντίδραση στις τεχνολογικές ή εμπορικές εξελίξεις.

- Όχι αυθαίρετη επιλογή των νικητών («picking of the winners»): Η Ευρώπη διαθέτει βιομηχανικό δυναμικό και επαρκώς ώριμες νέες τεχνολογίες ή ιδέες για νέα χρήση των υφιστάμενων τεχνολογιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την ανάπτυξη του φάσματος των προϊόντων ή των υπηρεσιών της αναδυόμενης αγοράς. Τα χαρακτηριστικά της αγοράς είναι τέτοια που αποτρέπουν τον κίνδυνο να ευνοούνται εκ των προτέρων συγκεκριμένες εταιρείες· επιτρέπουν τη διασφάλιση θεμιτού και αντοικτού ανταγωνισμού και την αποφυγή τεχνολογικών επιλογών που ενδεχομένως θα εμπόδιζαν την ανάπτυξη ανταγωνιστικών και πιθανώς καλύτερων από οικονομική άποψη επιλογών.

Οι προαναφερόμενες αρχές συμπληρώθηκαν από εκτίμηση της σκοπιμότητας της εφαρμογής της ΠΠΑ στις εν λόγω αγορές όσον αφορά τις διαθέσιμες πληροφορίες και τις συνεχιζόμενες εργασίες της Επιτροπής.

2.3. Οι αγορές που θα επιλεγούν για την ΠΠΑ

Ο καθορισμός των κριτηρίων που περιγράφονται ανωτέρω βασίστηκε, κατά κύριο λόγο, στο εξαιρετικά ευρύ κλαδικό και θεματικό πεδίο που καλύπτουν οι περισσότερες από 30 κατευθυνόμενες από τη βιομηχανία ευρωπαϊκές τεχνολογικές πλατφόρμες (ΕΤΠ)[10][11], και στα 8 πάνελ INNOVA[12].

Οι διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους στον πρώτο γύρο πριν από τον καθορισμό των αγορών, ήταν πραγματικά ευρύτατες και κάλυψαν τόσο τη μεθοδολογία όσο και την επιλογή των τομέων. Με βάση τα παραπάνω και σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 4-12-20064, οι ευρωπαϊκές τεχνολογικές πλατφόρμες (ΕΤΠ) και τα πάνελ Europe INNOVA κλήθηκαν συγκεκριμένα να συμμετάσχουν στο δεύτερο γύρο για να αξιολογήσουν τις διάφορες αγορές[13] βάσει των συμφωνηθέντων κριτηρίων, με τη διοργάνωση εργαστηρίων, ομάδων εμπειρογνωμόνων και τη χρήση ερωτηματολογίων.

Πραγματοποιήθηκαν και άλλες διαβουλεύσεις με διάφορους κλάδους της βιομηχανίας για να αναλυθούν σε βάθος οι πλέον υποσχόμενοι τομείς.

Με βάση τα παραπάνω, ορίστηκαν έξι αγορές για το αρχικό στάδιο της διαδικασίας – η ηλεκτρονική υγεία (eHealth), τα προστατευτικά υφάσματα, οι βιώσιμες κατασκευές, η ανακύκλωση, τα βιοπροϊόντα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας . Οι αγορές αυτές είναι εξαιρετικά καινοτόμοι, ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών, έχουν ισχυρή τεχνολογική και βιομηχανική βάση στην Ευρώπη και εξαρτώνται, περισσότερο από άλλες αγορές, από τη δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων πλαισίων μέσω δράσεων δημόσιας πολιτικής.

- Η ηλεκτρονική υγεία μπορεί να συμβάλει στην παροχή καλύτερης φροντίδας με μικρότερο κόστος στο πλαίσιο συστημάτων υγείας που θα έχουν ως επίκεντρο τον πολίτη. Εάν δεν πραγματοποιηθούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας, οι δαπάνες για την υγεία αναμένεται να αυξηθούν από το σημερινό ποσοστό 9% του ΑΕγχΠ σε περίπου 16% έως το 2020 ως συνέπεια της «γήρανσης» της Ευρώπης. Έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές επενδύσεις Ε&Α στον τομέα της ηλεκτρονικής υγείας. Ωστόσο, οι επενδύσεις για τις ΤΠΕ στον τομέα αυτό υστερούν σε σχέση με τις επενδύσεις σε άλλους κλάδους υπηρεσιών. Η χρήση τεχνολογικών και οργανωτικών λύσεων συχνά παρεμποδίζεται από το μεγάλο κατακερματισμό της αγοράς, π.χ. εξαιτίας των διαφορετικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και την έλλειψη διαλειτουργικότητας. Το γεγονός αυτό δεν επιτρέπει να αναπτυχθούν οικονομίες κλίμακας. Το φαινόμενο επιδεινώνεται από την έλλειψη ασφάλειας δικαίου όσον αφορά την ανάκτηση των δαπανών, την ευθύνη και από την έλλειψη σαφούς γνώσης σχετικά με τη σωστή εφαρμογή των νομικών διατάξεων που αφορούν την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Αυτό εμποδίζει τόσο την αποδοχή των προϊόντων όσο και τις επιχειρηματικές επενδύσεις.

- Η αγορά κατασκευών αντιπροσωπεύει το 10% του ΑΕγχΠ και το 7% του εργατικού δυναμικού. Ο κτιριακός τομέας καλύπτει το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ (42%) και παράγει περίπου το 35% του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι βιώσιμες κατασκευές, που αποτελούν ευρύτατο τομέα της αγοράς, συνδέονται με ορισμένες περιβαλλοντικές ανησυχίες (π.χ. αποδοτικές ηλεκτρικές συσκευές και εγκαταστάσεις θέρμανσης), θέματα που αφορούν την υγεία των χρηστών (π.χ. ποιότητα του εσωτερικού αέρα) και ζητήματα που σχετίζονται με την διευκόλυνση της διαβίωσης (π.χ. σχετικά με την ανεξαρτησία των ηλικιωμένων). Ο εν λόγω τομέας περιλαμβάνει την ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων για κατοικίες και άλλους τύπους κτιρίων καθώς και για στοιχεία υποδομής. Ο ανεπαρκής συντονισμός των ρυθμίσεων στον τομέα των κατασκευών, όχι μόνο σε επίπεδο ΕΕ αλλά ειδικότερα σε εθνικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την κατά κύριο λόγο τοπική διάρθρωση των επιχειρήσεων, συνεπάγεται σημαντική διοικητική επιβάρυνση και υψηλό βαθμό κατακερματισμού της αγοράς των βιώσιμων κατασκευών. Δεν υπάρχουν επαρκείς γνώσεις σχετικά με τις δυνατότητες που παρέχει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις, το οποίο θα μπορούσε να διευκολύνει τη ζήτηση για λύσεις που θα προσανατολίζονται στην καινοτομία. Απαιτείται μια διορατική προσέγγιση για το θέμα των ρυθμίσεων και των αποφάσεων που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις.

- Τα προστατευτικά υφάσματα[14] περιλαμβάνουν είδη ρουχισμού και άλλα συστήματα που βασίζονται στα υφάσματα, τα οποία έχουν ως βασική λειτουργία να προστατεύουν τους χρήστες από κινδύνους που προέρχονται από τις συνθήκες υπό τις οποίες εργάζονται. Η τρέχουσα αξία της αγοράς των ΜΑΠ στην ΕΕ εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 9,5 -10 δισ. EUR, ενώ 200.000 θέσεις εργασίας συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του εν λόγω κλάδου. Η ταχεία ανάπτυξη που προβλέπεται ότι θα σημειωθεί σε ορισμένα μέρη του κόσμου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι εξαγωγές της ΕΕ στον κλάδο των ΜΑΠ θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά περίπου 50% μέσα στα επόμενα έτη. Η ταχύτερη ανάπτυξη και χρήση των ευρωπαϊκών προτύπων στην παγκόσμια αγορά, σε συνδυασμό με τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας, π.χ. μέσω υπηρεσιών υποστήριξης των ΜΜΕ, θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγαλύτερη ζήτηση για ΜΑΠ. Οι αγορές μέσων ατομικής προστασίας μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά τα προστατευτικά υφάσματα, αλλά υπάρχει κατακερματισμός της ζήτησης στο επίπεδο των τοπικών αρχών.

- Τα βιοπροϊόντα παράγονται από ανανεώσιμες, βιολογικές πρώτες ύλες όπως φυτά και δέντρα. Το μερίδιο της αγοράς που επελέγη στο πλαίσιο της παρούσας πρωτοβουλίας για πρωτοπόρες αγορές περιλαμβάνει νέα βιοπροϊόντα και βιοϋλικά εκτός από τρόφιμα, όπως βιοπλαστικό, βιολιπαντικά, επιφανειοδραστικές ουσίες, ένζυμα και φαρμακευτικά προϊόντα. Δεν περιλαμβάνει τα παραδοσιακά προϊόντα από χαρτί και ξύλο, αλλά ούτε και τη βιομάζα ως πηγή ενέργειας. Το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης των βιοπροϊόντων θα εξαρτηθεί από την ικανότητά τους να υποκαταστήσουν τα προϊόντα ορυκτής προέλευσης και να ικανοποιήσουν τις διάφορες απαιτήσεις των τελικών χρηστών με ανταγωνιστικό κόστος, να δημιουργήσουν κύκλους ζωής προϊόντων που θα είναι ουδέτεροι ως προς τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και να έχουν μικρότερο οικονομικό αντίκτυπο, π.χ. με την παραγωγή λιγότερων αποβλήτων, την πιο περιορισμένη χρήση ενέργειας και ύδατος. Η Ευρώπη κατέχει μια καλή θέση στις αγορές καινοτόμων βιοπροϊόντων, αξιοποιώντας μια ηγετική τεχνολογική και βιομηχανική θέση. Ωστόσο, η αβεβαιότητα που φαίνεται να υπάρχει σχετικά με τις ιδιότητες ορισμένων προϊόντων και η ανεπαρκής διαφάνεια της αγοράς παρεμποδίζουν την ταχεία αποδοχή των προϊόντων. Οι περιβαλλοντικές ρυθμίσεις, η τυποποίηση, η επισήμανση και η ενθάρρυνση των κρατών μελών να δημιουργήσουν μονάδες επίδειξης μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, όπως και η Κοινή Γεωργική Πολιτική.

- Η ανακύκλωση μειώνει την απόρριψη αποβλήτων και την κατανάλωση φυσικών πόρων και βελτιώνει την ενεργειακή απόδοση. Επομένως, συμβάλλει ουσιαστικά στην προσπάθεια για την επίτευξη βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής - όχι μόνον σε ό,τι αφορά την ενέργεια αλλά σε ό,τι αφορά το σύνολο των πόρων που παράγουμε. Ο τομέας της ανακύκλωσης έχει κύκλο εργασιών 24 δισ. EUR και απασχολεί περίπου 500.000 άτομα. Περιλαμβάνει περισσότερες από 60.000 εταιρείες. Η ΕΕ διαθέτει περίπου το 30% του συνόλου των οικολογικών βιομηχανιών σε παγκόσμιο επίπεδο και το 50% των βιομηχανιών επεξεργασίας αποβλήτων και ανακύκλωσης. Παρά το σημαντικό εμπορικό δυναμικό της αγοράς, εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια στην ανάπτυξη της αγοράς. Υπάρχουν επίσης σημαντικές δυνατότητες για βελτίωση της αποδοτικότητας και της ικανότητας με την προαγωγή της καινοτομίας και της εισαγωγής πιο αποδοτικών διαδικασιών και τεχνολογιών. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαν να περιοριστούν οι δαπάνες, να εξοικονομηθούν ενέργεια και φυσικοί πόροι και να περιοριστεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τις τιμές των πρώτων υλών.

- Ανανεώσιμη ενέργεια (ΑΕ) είναι η ενέργεια που μπορεί να προέλθει από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ο άνεμος, ο ήλιος, η βιομάζα, τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα ή οι πρώτες ύλες, η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια των κυμάτων, η παλιρροιακή και η υδροηλεκτρική ενέργεια. Σήμερα ο κλάδος της ΑΕ στην Ευρώπη έχει ετήσιο κύκλο εργασιών 20 δισ. EUR και απασχολεί περίπου 300.000[15] άτομα ενώ καλύπτει κατά προσέγγιση το 8,5% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Μάρτιο του 2007 δεσμεύτηκε να εξασφαλίσει, πριν από το 2020, ότι το 20% της ενεργειακής κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο στόχος αυτός προσφέρει στους παραγωγούς μια τεράστια ευκαιρία για ανάπτυξη με παράλληλο περιορισμό του κόστους παραγωγής. Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών παρεμποδίζεται από τρεις παράγοντες. Πρώτον, το εξωτερικό κόστος της χρήσης ενέργειας[16] δεν αντικατοπτρίζεται απόλυτα στις τιμές της ενέργειας. Συνεπώς, η ζήτηση για ανανεώσιμη ενέργεια, που στο σύνολο της έχει χαμηλό εξωτερικό κόστος, δεν είναι η βέλτιστη. Δεύτερον, σημαντικά αποτελέσματα της «καμπύλης εκμάθησης» που θα μπορούσαν να μειώσουν τις τιμές αρκετών τεχνολογιών αξιοποιούνται με αργότερους ρυθμούς εξαιτίας των σημερινών χαμηλών επιπέδων ζήτησης. Τέλος, ο κατακερματισμός των συστημάτων υποστήριξης της ανανεώσιμης ενέργειας και η ύπαρξη διοικητικών και εμπορικών φραγμών έχουν ως αποτέλεσμα να μην αξιοποιείται πλήρως το δυναμικό της εσωτερικής αγοράς.

Στο παράρτημα 2 δίνεται λεπτομερής ανάλυση των έξι αυτών αγορών και του αντικτύπου της ΠΠΑ. Ορισμένες επιφυλακτικές εκτιμήσεις, βασισμένες σε πολύ μετριοπαθείς υποθέσεις, δείχνουν ότι, με την υποστήριξη της στοχοθετημένης προσέγγισης της ΠΠΑ, ο συνδυασμένος όγκος αγοράς των έξι αγορών θα μπορούσε να υπερδιπλασιαστεί έως το 2020 και να δημιουργηθούν περίπου ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας.

Ο καθορισμός των αγορών για τον πρώτο γύρο δεν αποκλείει άλλους τομείς της αγοράς ως πιθανούς μελλοντικούς υποψηφίους, ούτε αποτελεί μορφή πολιτικής δήλωσης όσον αφορά τη συγκριτική σπουδαιότητα τους από κοινωνική ή οικονομική άποψη.

Υπάρχουν ήδη ορισμένα πειστικά στοιχεία που υποδεικνύουν ορισμένους τομείς που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη για μια παρόμοια προσέγγιση στο μέλλον. Οι διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη[17] και τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με την αγορά θα υποστηρίζουν τη συνεχή αυτή διαδικασία καθορισμού των αγορών με την καθιέρωση μηχανισμών παρακολούθησης και πρόβλεψης, που θα βασίζονται στα υφιστάμενα εργαλεία διάγνωσης και ανάλυσης, όπως το ERA-Watch και το «τομεακό παρατηρητήριο καινοτομίας» (Sectoral Innovation Watch)[18]. Η προσέγγιση αυτή για τις πρωτοπόρους αγορές θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε ευρύτερες πρωτοβουλίες που δρομολογούνται αυτήν την εποχή[19] και θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα οφέλη που μπορούν να αντλήσουν οι Ευρωπαίοι από την ανάπτυξη αγορών με ένταση καινοτομίας.

3. τα βασικα εργαλεία πολιτικησ

Τα ειδικά σχέδια θεματικής δράσης για τη διευκόλυνση της εμφάνισης πρωτοπόρων αγορών στους εν λόγω τομείς συνοψίζονται στο παράρτημα 1. Η ΠΠΑ θα αναπτύξει ένα διαφοροποιημένο σύνολο μέσων πολιτικής:

- Νομοθεσία

Η νομοθεσία, η οποία αναπτύσσεται για να εξυπηρετήσει τους στόχους της πολιτικής, πρέπει επίσης να αποσκοπεί στην προαγωγή της καινοτομίας και στην αποτροπή των εμποδίων στα οποία προσκρούουν οι καινοτομικές επιχειρήσεις και άλλες οργανώσεις . Υπάρχει δυνατότητα να βελτιωθεί ο συντονισμός των ρυθμίσεων στους διάφορους τομείς πολιτικής που επηρεάζουν τις αγορές καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών . Τα αξιόπιστα, ευέλικτα και σωστά σχεδιασμένα νομοθετικά και δικαστικά περιβάλλοντα είναι καθοριστικής σημασίας για την πραγματοποίηση επιχειρηματικών επενδύσεων και για την αποδοχή των νέων προϊόντων και υπηρεσιών από τους καταναλωτές .

Τα κανονιστικά μέτρα που προβλέπονται στα σχέδια δράσης της ΠΠΑ περιλαμβάνουν προτάσεις για νέα νομοθεσία καθώς και για τροποποιήσεις, αναθεωρήσεις ή καταργήσεις υφιστάμενων διατάξεων. Για παράδειγμα, η χρήση βιοπροϊόντων και η διάδοση νέων τεχνολογιών για την παραγωγή βιοπροϊόντων μπορούν να υποστηριχθούν με τον εξορθολογισμό της ισχύουσας νομοθεσίας στο πλαίσιο της ΟΠΕΡ[20](Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχος της Ρύπανσης). Παρόμοιες δραστηριότητες προτείνονται για το σχέδιο δράσης της ΠΠΑ σχετικά με την ανακύκλωση, το οποίο επικεντρώνεται στην παροχή μέτρων υποστήριξης σε συνδυασμό με συγκεκριμένες ρυθμίσεις της ΕΕ, ιδιαίτερα τις οδηγίες ΑΗΗΕ[21] (απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού) και ELV[22] (οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους).

- Δημόσιες συμβάσεις (ΔΣ)

Οι δαπάνες που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των δημόσιων συμβάσεων αντιστοιχούν στο 16% του ΑΕγχΠ της ΕΕ, αλλά ανέρχονται έως το 40% των δαπανών στον τομέα των κατασκευών και στο 100% περίπου των δαπανών στον τομέα της άμυνας, της πολιτικής ασφάλειας και των επιχειρήσεων έκτακτης ανάγκης. Για το λόγο αυτό, ένα στοιχείο που επαναλαμβάνεται στο πλαίσιο των σχεδίων δράσης είναι η προσπάθεια να πειστούν οι δημόσιες αρχές λειτουργήσουν ως «πρωτοπόροι πελάτες», προωθώντας, στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, τη χρήση πρακτικών που προάγουν την καινοτομία.

Η εφαρμογή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου της ΕΕ[23] για τις ΔΣ υποστηρίζει την ΠΠΑ αντιμετωπίζοντας τον κατακερματισμό της αγοράς και ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη ανταγωνιστικών λύσεων. Ο οδηγός που δημοσίευσε πρόσφατα η Επιτροπή[24] περιγράφει με ποιο τρόπο μπορεί να προαχθεί η καινοτομία μέσω της χρήση δημοσίων συμβάσεων. Οι προτεινόμενες λύσεις θα απαιτούσαν αλλαγές στις διαδικασίες που συνήθως χρησιμοποιούνται στα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά γραφεία ΔΣ κατά την εκπόνηση των προκηρύξεων (π.χ. όσον αφορά τις πρακτικές που χρησιμοποιούνται για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με υφιστάμενες και πιθανώς νέες τεχνικές λύσεις και με νέες υπηρεσίες και προϊόντα ή για την ενημέρωση σχετικά με τη δυνατότητα ορισμού και επιλογής της πλέον συμφέρουσας από οικονομικής άποψη προσφοράς βάσει της εκτίμησης του κόστους του κύκλου ζωής). Το ίδιο ισχύει για τους τρόπους διευκόλυνσης της επίτευξης κρίσιμης μάζας που θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας πρωτοπόρου αγοράς. Οι απαιτήσεις για διαλειτουργικότητα και υποκατάσταση των ατομικών αγορών μικρής κλίμακας από ομαδικές παραγγελίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν επωφελείς. Οι αυξανόμενες προσπάθειες κατάρτισης και ευαισθητοποίησης με αποδέκτες τους υπαλλήλους που είναι αρμόδιοι για τις ΔΣ, καθώς και η ανάπτυξη δικτύων μεταξύ των υπηρεσιών ΔΣ, αποτελούν μέτρα οριζόντιου χαρακτήρα που μπορούν να παράγουν οφέλη για όλες τις πρωτοπόρους αγορές.

- Τυποποίηση, επισήμανση και πιστοποίηση

Τα πρότυπα μπορεί να διευκολύνουν την ανάπτυξη των ΠΑ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποκλείουν ανταγωνιστικές τεχνολογίες, δεν περιορίζουν χωρίς λόγο των ανταγωνισμό και δεν παρεμποδίζουν την αναπτυσσόμενη ζήτηση. Συνεπέστερα τεχνικά πρότυπα, πρότυπα απόδοσης και πρότυπα προϊόντων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας, από τις πρώτες ύλες έως τα τελικά προϊόντα, θα μπορούσαν να καταστήσουν την τυποποίηση πιο φιλική προς την καινοτομία. Τα πρότυπα θα πρέπει, κατά προτίμηση, να βασίζονται στην απόδοση αλλά να είναι ουδέτερα από τεχνολογική άποψη.

Στις έξι υπό εξέταση αγορές, η ισχύουσα διαδικασία τυποποίησης είναι κατακερματισμένη. Αυτό οδηγεί σε ανταγωνιστικά πρότυπα που δεν επιτρέπουν την εύρεση διαλειτουργικών λύσεων. Η έλλειψη διαλειτουργικότητας καθιστά πολύπλοκη την ενσωμάτωση της γνώσης και διαφόρων συνιστωσών στα σύνθετα νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Η συνύπαρξη ανταγωνιστικών μη διαλειτουργικών προτύπων εμποδίζει την εμφάνιση καινοτόμων λύσεων σε όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας. Επομένως, στο πλαίσιο της ΠΠΑ, οι επιλογές μεταξύ τέτοιων προτύπων πρέπει να γίνονται βάσει μιας ανοικτής διαδικασίας, κατά προτίμηση σε επίπεδο ΕΕ, χωρίς να αποκλείονται οι ανταγωνιστικές τεχνολογίες[25]. Οι πανευρωπαϊκές πλατφόρμες τυποποίησης, όπως τα δίκτυα τυποποίησης Europe INNOVA, μπορούν να συμβάλουν στον καθορισμό των πλέον κατάλληλων προτύπων για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα βάσει ευρείας συναίνεσης σε κλαδικό επίπεδο. Πρέπει να βελτιωθεί η ενημέρωση σχετικά με τα πρότυπα ώστε να δοθεί ώθηση στη ζήτηση των ενημερωμένων αγοραστών και χρηστών και να εξασφαλιστεί ότι τα πρότυπα λαμβάνονται υπόψη στα σχέδια έρευνας.

Είναι δυνατό να αναπτυχθούν νέες προσεγγίσεις όσον αφορά την αυτοματοποίηση, με την αξιοποίηση των εμπειριών της βιομηχανίας. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο σύστημα οικολογικού σήματος της ΕΕ, οι νέες επεκτάσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν στοιχεία που θα προβάλλουν, για παράδειγμα, τα «βιοπροϊόντα της ΕΕ» και/ή τα προϊόντα «remade in Europe» (ανακύκλωση). Τα σήματα αυτά θα μπορούσαν να προσελκύσουν νέους πελάτες. Η πληροφόρηση σχετικά με την απόδοση προϊόντων που υπερβαίνει τις ελάχιστες απαιτήσεις που επιβάλλει η νομοθεσία θα μπορούσε να επηρεάσει τις αγοραστικές αποφάσεις των δυνητικών πελατών. Για παράδειγμα, η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια (2005/32/ΕΚ) παρέχει τα μέσα για την προώθηση του αποτελεσματικού και δυναμικού μετασχηματισμού των αγορών. Η εν λόγω οδηγία μπορεί να δώσει ώθηση στην αγορά μέσω της επιβολής ελάχιστων απαιτήσεων με την απαγόρευση των προϊόντων με τη χειρότερη απόδοση, ενώ οι συγκριτικές αξιολογήσεις - που θα καθοριστούν στα μέτρα εφαρμογής των οδηγιών για τα συγκεκριμένα προϊόντα (παράρτημα Ι.3.2) – μπορούν να προσδώσουν προβλεψιμότητα και δυναμισμό στη βιομηχανία. Επιπλέον, τα υποχρεωτικά σήματα απόδοσης που πρέπει να επιδεικνύονται στα σημεία πώλησης θα επιτρέπουν στους καταναλωτές να πραγματοποιούν συνειδητές επιλογές. Το σήμα Energy Star και τα (οικολογικά) σήματα θα επιβραβεύουν μόνο τα προϊόντα με την καλύτερη από περιβαλλοντική άποψη απόδοση.

Θα ήταν δυνατόν να αναπτυχθούν[26] δυναμικά πρότυπα και προγράμματα ευθυγράμμισης με τα βέλτιστα διαθέσιμα προϊόντα (top-runner)5. Η επικείμενη ανακοίνωση για την τυποποίηση και την καινοτομία δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον αντίκτυπο που έχει η τυποποίηση στις ΠΑ, όπως και το πρόγραμμα εργασίας στο πλαίσιο της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό[27].

- Συμπληρωματικά εργαλεία

Άλλες δράσεις θα μπορούσαν να επιταχύνουν και να βελτιώσουν την αμοιβαία ροή πληροφοριών μεταξύ προμηθευτών και χρηστών, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της διαφάνειας της αγοράς. Αυτό θα οδηγήσει επίσης σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες για την αντιμετώπιση των πολυτομεακών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι συγκεκριμένες αγορές. Αυτό μπορεί να απαιτεί πλατφόρμες[28] καθώς και επαρκή οικονομική υποστήριξη, κυρίως στις δύο ακόλουθες περιπτώσεις:

( Υπηρεσίες υποστήριξης των επιχειρήσεων και της καινοτομίας, κατάρτιση και επικοινωνία

Σε ορισμένα τμήματα της αγοράς, νέες καινοτομικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ύποστήριξη, όπως δραστηριότητες για τη διευκόλυνση της μεταβίβασης γνώσεων, εκκόλαψης και πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω υπηρεσιών παροχής συμβουλών ή κατάρτισης. Εκτός από την παροχή τέτοιων θεματικά στοχοθετημένων υπηρεσιών με τη στήριξη των Διαρθρωτικών Ταμείων ή του νέου ολοκληρωμένου δικτύου υποστήριξης των επιχειρήσεων και της καινοτομίας στο πλαίσιο του ΠΑΚ (πρόγραμμα-πλαίσιο για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία), η πιο συντονισμένη χρήση των σχεδίων δικτύωσης και των πλατφόρμων[29] αμοιβαίας μάθησης και ανταλλαγής γνώσεων θα μπορούσε να συμβάλει στην υλοποίηση των σχεδίων δράσης. Η συνεργασία εντός και μεταξύ των περιφερειακών ομάδων που βασίζονται στη γνώση σε ολόκληρη την Ευρώπη θα μπορούσε να επιταχύνει τη ροή των ιδεών και των γνώσεων. Τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες πρέπει να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της πολιτικής συνοχής να συμβάλει σε άμεσες επενδύσεις καθώς και στη δικτύωση σε πολλούς τομείς των ΠΑ[30]. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στη διατήρηση της πολιτικής δυναμικής και της δέσμευσης των ενδιαφερομένων και να διευρύνει το φάσμα των ενδιαφερομένων μερών που δραστηριοποιούνται στις ΠΑ[31].

( Οικονομική υποστήριξη και κίνητρα

Η εμφάνιση πολύ σημαντικών νέων επιχειρηματικών δυνατοτήτων στους τομείς που καλύπτονται από την ΠΠΑ είναι πιθανό να ευνοήσει τις ιδιωτικές επενδύσεις. Στο σημείο αυτό, η δημόσια δράση μπορεί να είναι καθοριστική για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση.

Τα σχέδια δράσης μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για προτάσεις εντός των εθνικών και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων[32]. Σε ευρωπαϊκό[33] ή εθνικό επίπεδο, τα δημόσια κονδύλια για την Ε&Α και την καινοτομία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να συμβάλουν στην απόδειξη της σκοπιμότητας ορισμένων κύκλων προϊόντων.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων διαχειρίζονται σημαντικά ποσά ευρωπαϊκής οικονομικής ενίσχυσης, όπως τη χρηματοδοτική διευκόλυνση καταμερισμού του κινδύνου και το μηχανισμό διευκόλυνσης του ΠΑΚ για τις ΜΜΕ με μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης και για τις καινοτομικές ΜΜΕ. Τα κονδύλια της ΕΤΕ, σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφάλαια και πιθανώς με κονδύλια των διαθρωτικών ταμείων, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την «επίδειξη» και την αναβάθμιση της παραγωγής καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Επιπλέον, η πρωτοβουλία JEREMIE, μια κοινή πρωτοβουλία που θεσπίστηκε από την Επιτροπή σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μπορεί να προσφέρει τις ΜΜΕ βελτιωμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση, όπως οι μικροπιστώσεις, τα κεφάλαια υψηλού κινδύνου, τα δάνεια ή οι εγγυήσεις. Μπορεί να εξεταστεί η δυνατότητα θέσπισης νέων προτύπων εταιρικών σχέσεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, στις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν επενδυτές και άλλοι ενδιαφερόμενοι. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαν να ενθαρρυνθούν οι ιδιωτικοί επενδυτές να στηρίξουν νέες επιχειρήσεις που συνδέονται με την ΠΠΑ.

Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τον επαναπροσανατολισμό των προγραμμάτων κρατικής ενίσχυσης σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο για να διερευνήσουν τις νέες δυνατότητες που παρέχονται για υποστήριξη της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας στο πλαίσιο του νέου κοινοτικού πλαισίου σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις[34] στον υπό εξέταση τομέα. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο επαναπροσδιορισμός της στήριξης των Διαρθρωτικών Ταμείων για τις περιφέρειες. Όλα τα κράτη μέλη έχουν «δεσμεύσει» ένα τμήμα των πόρων τους για την πολιτική συνοχής υπέρ της αναθεωρημένες ατζέντας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Η σημαντικότερη αλλαγή στις επενδύσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής αφορά την Ε&Α και την Καινοτομία Περίπου 83 δισ. EUR ή το 25% του συνολικού προϋπολογισμού συνοχής θα διατεθεί για αυτό το είδος επενδύσεων. Είναι σαφές ότι ο καθορισμός των πρωτοπόρων αγορών αποτελεί χρήσιμο εργαλείο προσανατολισμού για τις ιδιωτικές και τις δημόσιες επενδύσεις που συνδέονται με τη χρήση των εν λόγω κονδυλίων.

4. διαχειριση και επομενα βηματα

Η ανάγκη για στενό συντονισμό μεταξύ των πολυάριθμων διαφορετικών δράσεων μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα καθιστά τα σχέδια δράσης[35] ιδιαίτερα φιλόδοξα. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από τη δέσμευση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των κρατών μελών να συνεργαστούν στενά για την υλοποίηση των εν λόγω σχεδίων δράσης εντός ενός απαιτητικού χρονοδιαγράμματος και, κατά συνέπεια, να συμβάλουν στη διατήρηση του ενδιαφέροντος των ιδιωτών ενδιαφερομένων μερών να επενδύσουν σε αυτές τις υποσχόμενες αγορές.

Η Επιτροπή θα δημιουργήσει τις αναγκαίες δομές συντονισμού για να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα της πρωτοβουλίας.

Το Συμβούλιο3, το οποίο ζήτησε την ΠΠΑ, θα πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην προώθηση της διαδικασίας που δρομολογείται με την παρούσα ανακοίνωση . Αποτελεί ένα φόρουμ για τη χάραξη του «χάρτη πορείας» που πρέπει να ακολουθήσει η ΠΠΑ προκειμένου να συμβάλει στο στόχο της Λισαβόνας και στην παρακολούθηση της προόδου. Πράγματι, καθώς η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί βασική συμβολή στην επίτευξη των στόχων αρκετών ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών της σύμπραξης για την ανάπτυξη και την απασχόληση[36], οι ενέργειες των κρατών μελών για την υλοποίηση της ΠΠΑ μπορούν να παρουσιάζονται στο πλαίσιο αυτό[37].

Θα οργανώνονται τακτικές ενημερωτικές συνεδριάσεις και διαβουλεύσεις με τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη. Πρέπει να προβλέπεται στοχοθετημένη ενημέρωση και επικοινωνία με τους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών.

Για την περαιτέρω προώθηση της ΠΠΑ και για την ενεργό συμμετοχή των ενδιαφερομένων στην εν λόγω διαδικασία, η Επιτροπή θα δημιουργήσει ηλεκτρονική πλατφόρμα για όσους ενδιαφέρονται για την ΠΠΑ , με θεματικές σελίδες για κάθε σχέδιο δράσης.

Η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο να συμπληρώσει την παρούσα ΠΠΑ με σχέδια δράσης για άλλες αγορές, εφόσον ο βαθμός συμμετοχής των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων στην ΠΠΑ δείξει ότι είναι σκόπιμο να επεκταθεί η προσέγγιση και εάν, με βάση το μόνιμο μηχανισμό παρακολούθησης που θα θεσπιστεί, προκύψει ότι νέοι τομείς αγοράς που ανταποκρίνονται στα καθορισθέντα κριτήρια είναι ώριμοι για μια παρόμοια πρωτοβουλία.

Το 2009 θα υποβληθεί ενδιάμεση έκθεση προόδου σχετικά με την πρόοδο που θα συντελεστεί ως προς την υλοποίηση των σχεδίων δράσης και σχετικά με την εμπλοκή των ενδιαφερομένων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Η τελική έκθεση η οποία θα συνταχθεί από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες και θα αφορά τον πρώτο γύρο της ΠΠΑ θα υποβληθεί το 2011· θα περιλαμβάνει την εκ των υστέρων αξιολόγηση, την εκτίμηση του αντίκτυπου των ενεργειών της πολιτικής και – στο μέτρο του δυνατού – την εκτίμηση του πραγματικού αντίκτυπου στα τμήματα της αγοράς.

5. Συμπεράσματα

Εάν εφαρμοστεί εγκαίρως με επαρκή πολιτική υποστήριξη, η ΠΠΑ μπορεί να προσφέρει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις επαρκείς και καλύτερες δυνατότητες για να εισέλθουν στις νέες ταχύτατα αναπτυσσόμενες παγκόσμιες αγορές με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ως πρωτοπόροι παραγωγοί, συμβάλλοντας, με τον τρόπο αυτό, στη βιώσιμη ανάπτυξη της απασχόλησης και του πλούτου. Μπορεί να παράσχει στους ευρωπαίους πολίτες τη δυνατότητα να επωφεληθούν γρηγορότερα από τις καινοτομίες σε νέους τομείς της αγοράς με ιδιαίτερα υψηλό οικονομικό και κοινωνικό όφελος.

Για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας:

- Η Επιτροπή θα εκπονήσει τις αναγκαίες νομοθετικές προτάσεις, όπως αναφέρεται στα σχέδια δράσης, και θα προκηρύξει προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για την υλοποίηση των συνοδευτικών δράσεων.

- Τα κράτη μέλη καλούνται να υλοποιήσουν τις ενέργειες αυτές, τις οποίες μπορούν να κατευθύνουν με βέλτιστο τρόπο, όπως αναφέρεται στο παράρτημα Ι, και να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή εθνικών και περιφερειακών παραγόντων στους μηχανισμούς συντονισμού, ο οι οποίοι θα ενισχύσουν τον αντίκτυπο της πρωτοβουλίας και θα ενισχύσουν τη συνεκτικότητα των διαφόρων μέτρων.

- Οι επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη του ιδιωτικού τομέα ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν στις ενέργειες, κυρίως δίνοντας συνέχεια στις ενέργειες για τις οποίες ορίζονται στο πλαίσιο των σχεδίων δράσης ως βασικοί συντελεστές, συν τοις άλλοις μέσω συνεχούς συνεργασίας με αρμόδιες αρχές για θέματα που εμπίπτουν στον τομέα της αρμοδιότητάς τους.

[1] COM (2006) 502 τελικό της 13.09.2006

[2] http://ec.europa.eu/invest-in-research/pdf/2006_aho_group_report_el.pdf

[3] Συμπεράσματα της 4ης Δεκεμβρίου 2006 για την πολιτική καινοτομίας και την ανταγωνιστικότητα.

[4] Βλ. παράρτημα I, SEC XXX. Τα θεματικά προπαρασκευαστικά έγγραφα θα διατίθενται επίσης στο δικτυακό τόπο Europa της Επιτροπής.

[5] SEC XXX

[6] COM(97) 157 τελικό της 16.04.1997.

[7] Π.χ. μέσω των ευρωπαϊκών τεχνολογικών πλατφόρμων (ΕΤΠ).

[8] Εάν τα κράτη μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο να εφαρμόσουν νέα μέτρα κρατικής ενίσχυσης, τα εν λόγω μέτρα πρέπει να εστιάζονται σε μια σαφώς καθορισμένη δυσλειτουργία της αγοράς, να λειτουργούν ως κίνητρα και να έχουν περιορισμένο αρνητικό αντίκτυπο στον ανταγωνισμό και στο εμπόριο. Η ενίσχυση δεν πρέπει να καλύπτει τις δαπάνες που συνεπάγεται η συμμόρφωση με τις υποχρεωτικές απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

[9] Στην περίπτωση αυτή δεν θα χρειαζόταν να εφαρμόσουμε την ΠΠΑ στην εν λόγω αγορά.

[10] Βλέπε κατάλογο στη σελίδα http://cordis.europa.eu/technology-platforms/individual_en.html.

[11] ETΠ– Σεμινάριο για τους επικεφαλής της Βιομηχανίας: στις 6.12.2006 (http://cordis.europa.eu/technology-platforms/seminar7_en.html)

[12] Αεροδιαστημική, αυτοκινητοβιομηχανία, βιοτεχνολογία, ΤΠΕ, κλωστοϋφαντουργία, ενέργεια, οικολογική καινοτομία και γαζέλες (ΜΜΕ με υψηλό αναπτυξιακό δυναμικό). http://www.europe-innova.org/index.jsp.

[13] Όπως πρότεινε η Επιτροπή στο COM(2006)502 και το Συμβούλιο στα συμπεράσματα της 4/12/2006.

[14] Τεχνικά υφάσματα για ευφυή ενδύματα και μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ).

[15] Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

[16] Π.χ. εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου, ατμοσφαιρική μόλυνση, ασφάλεια του εφοδιασμού.

[17] Όπως οι ΕΤΠ και τα πάνελ Europa INNOVA.

[18] http://www.europe-innova.org

[19] Για παράδειγμα, το σχέδιο δράσης «Η ευγηρία στην κοινωνία της πληροφορίας» (COM(2007)332 τελικό)

[20] Οδηγία 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, ΕΕ, L 257, σ. 26-40

[21] Οδηγία 2002/96/ΕΚ για τα ΑΗΗΕ, ΕΕ L 37, σ. 24

[22] Οδηγία 2000/53/ΕΚ για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, ΕΕ L 269, σ. 34

[23] Οδηγίες 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ.

[24] http://www.proinno-europe.eu/doc/procurement_manuscript.pdf.

[25] Η διαδικασία επιλογής προτύπων θα εξαρτηθεί από τη φύση του προτύπου, επισήμου ή ανεπισήμου, και θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να προσαρμόζεται σταδιακά στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς.

[26] Το επικείμενο σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, η αναθεώρηση του πλαισίου για τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια το 2010 και οι αναθεωρήσεις των οικολογικών σημάτων το 2008 θα αποτελέσουν ευκαιρία για την εφαρμογή των δυναμικών αυτών προσεγγίσεων. Βλ. http://ec.europa.eu/enterprise/environment/sip_en.htm.

[27] Άρθρο 16 της οδηγίας 2005/32/ΕΚ

[28] Κυρίως ηλεκτρονικές πλατφόρμες ανταλλαγής πληροφοριών με συμμετοχή τόσο δημοσίων όσο και ιδιωτικών εταίρων σε πολυτομεακό επίπεδο και με ευρωπαϊκή διάσταση.

[29] Για παράδειγμα, σύμφωνα με το πρότυπο των δράσεων PRO INNO ή αξιοποιώντας τα τομεακά δίκτυα Europe INNOVA.

[30] Η πρωτοβουλία της Επιτροπής «Περιφέρειες για Οικονομική Αλλαγή» αποτελεί επίσης αναφορά σε αυτές τις ΠΑ.

[31] Για παράδειγμα, ο τομέας των ασφαλίσεων θα μπορούσε να συμμετέχει σε δράσεις σχετικά με την προστασία ή την ασφάλεια του κλίματος.

[32] Για το 7ο ΠΠ, αυτό δεν θα πρέπει να αλλάξει ή να αντικαταστήσει την κανονική διαδικασία αναθεώρησης του προγράμματος εργασίας.

[33] Κυρίως 7ο ΠΠ και ΠΠΑΚ.

[34] ΕΕ C 323 σ. 1 και επόμενες, κυρίως τις νέες δυνατότητες για την υποστήριξη της καινοτομίας, http://ec.europa.eu/invest-in-research/policy/state_aid_en.htm

[35] Τα επιμέρους μέτρα που περιλαμβάνονται στα σχέδια δράσης θα εξεταστούν ως προς τους σχετικούς κανόνες εκτίμησης αντικτύπου σύμφωνα με τις σχετικές διαδικασίες για τη λήψη αποφάσεων.

[36] Η κατευθυντήρια γραμμή αριθ. 10 αναφέρεται στην «ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και αγορών» (http://ec.europa.eu/growthandjobs/pdf/integrated_guidelines_en.pdf)

[37] Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Δεκέμβριο του 2006 δήλωσε ότι «η πρόοδος στην επίτευξη των αποτελεσμάτων θα παρακολουθείται σε μελλοντικές συνόδους του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισσαβώνας».