EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52004AR0151
Opinion of the Committee of the Regions on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions: Increasing the employment of older workers and delaying the exit from the labour market
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και καθυστέρηση της εξόδου από την αγορά εργασίας»
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και καθυστέρηση της εξόδου από την αγορά εργασίας»
OJ C 43, 18.2.2005, p. 7–9
(ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)
18.2.2005 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 43/7 |
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και καθυστέρηση της εξόδου από την αγορά εργασίας»
(2005/C 43/03)
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Έχοντας υπόψη την Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και καθυστέρηση της εξόδου από την αγορά εργασίας» (COM(2004)146 τελικό)
Έχοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής της 3ης Μαρτίου 2004 να ζητήσει σχετική γνωμοδότηση, σύμφωνα με το άρθρο 265, πρώτο εδάφιο της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας
Έχοντας υπόψη την απόφαση του Προέδρου της 27ης Ιανουαρίου 2004, να αναθέσει την επεξεργασία σχετικής γνωμοδότησης στην επιτροπή «Οικονομική και Κοινωνική Πολιτική»
Έχοντας υπόψη την οικεία γνωμοδότησή της για την Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών η οποία ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Στοκχόλμη «αύξηση της συμμετοχής του εργατικού δυναμικού και προώθηση της παράτασης του ενεργού επαγγελματικού βίου» (Cdr 94/2002 fin) (1)
Έχοντας υπόψη την Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών Έκθεση που ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Στοκχόλμη: «Αύξηση της συμμετοχής του εργατικού δυναμικού και προώθηση της παράτασης του ενεργού επαγγελματικού βίου» (COM(2002) 9 τελικό)
Έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Υποστήριξη εθνικών στρατηγικών για ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης» (COM(2001) 362 τελικό)
Έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Στοκχόλμης, 2001
Έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βαρκελώνης, 2002
Έχοντας υπόψη την Έκθεση της Επιτροπής στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «Προώθηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας μεταρρυθμίσεις για τη διευρυμένη Ένωση» (COM(2004)29)
Έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής με θέμα «Οι στόχοι της Στοκχόλμης και της Βαρκελώνης: Αύξηση της απασχόλησης των ηλικιωμένων εργαζομένων και καθυστέρηση της εξόδου από την αγορά εργασίας» (SEC(2003) 429)
Έχοντας υπόψη την έκθεση της ειδικής ομάδας για την απασχόληση υπό τη διεύθυνση του κ. Wim Kok, με θέμα «Απασχόληση, απασχόληση, απασχόληση: δημιουργία περισσοτέρων θέσεων απασχόλησης στην Ευρώπη», Νοέμβριος 2003
Έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση 2003-2004 με θέμα «Οι πολιτικές απασχόλησης στην ΕΕ και τα κράτη μέλη», 2004
Έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης (CdR 151/2004 rev 1) που υιοθετήθηκε από την επιτροπή «Οικονομική και Κοινωνική Πολιτική» στις 6 Ιουλίου 2004 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Alvaro Ancisi, Δημοτικού Συμβούλου Ραβέννας (IT/PPE),
Λαμβάνοντας υπόψη
1. |
ότι η γήρανση του ενεργού πληθυσμού και η συμμετοχή των εργαζόμενων μεγαλύτερης ηλικίας στην αγορά εργασίας αποτελούν τομείς στους οποίους πρέπει να αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις κατά προτεραιότητα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ανάπτυξης της βιώσιμης οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής που ορίστηκαν στη στρατηγική της Λισσαβώνας το 2000· |
2. |
ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης του 2001 προσδιόρισε ως στόχο της Κοινότητας για το 2010 να αυξηθεί κατά 50 % ο μέσος όρος απασχόλησης για τις ηλικίες μεταξύ 55 και 64 ετών· |
3. |
ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης του 2002 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι απαραίτητο να αυξηθεί σταδιακά κατά πέντε χρόνια περίπου το όριο ηλικίας μετά το οποίο θα εξέρχονται από την ενεργό ζωή οι εργαζόμενοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης· |
4. |
ότι παρά την θετική εξέλιξη των τελευταίων ετών, η ΕΕ δεν έχει ακόμη επιτύχει τους δύο αυτούς στόχους και ότι κινδυνεύει μην επιτύχει το στόχο του 70 % απασχόλησης που ορίστηκε στη Λισσαβώνα· |
5. |
ότι παραμένουν έντονες ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών, και τούτο παρά τον αυξανόμενο αριθμό των κρατών μελών που εφαρμόζουν ίδιες εθνικές στρατηγικές, ειδικότερα όσον αφορά την μεταρρύθμιση των συντάξεων· |
6. |
ότι η διαφορά φύλου στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας είναι ένα από τα κρίσιμα σημεία και ότι το ποσοστό γυναικείας απασχόλησης στην ηλικία των 55-64 ετών είναι σήμερα κατά μέσο όρο 30 % περίπου· |
7. |
ότι η γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού έχει ως αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι ηλικίας 50 και άνω να αποτελούν το υψηλότερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού και ότι χαμηλότερο ποσοστό νέων εισέρχεται στην αγορά εργασίας· |
8. |
ότι η ανάπτυξη της συμμετοχής στην αγορά εργασίας των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας έχει θεμελιώδη σημασία για την υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και των συστημάτων κοινωνικής προστασίας· |
9. |
ότι η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής παρέχει μεγαλύτερες ευκαιρίες υλοποίησης των ατομικών δυνατοτήτων κατά τη διάρκεια της ζωής και ότι η παράταση του ενεργού βίου επιτρέπει την καλύτερη ανάπτυξη των ανθρώπινων δυνατοτήτων. |
κατά την 56η σύνοδο ολομέλειάς της, της 29ης και 30ής Σεπτεμβρίου 2004 (συνεδρίαση της 29ης Σεπτεμβρίου) υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση
1. Παρατηρήσεις της Επιτροπής των Περιφερειών
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
1.1 |
συμμερίζεται την ανησυχία της Επιτροπής ότι χωρίς την ανάληψη αποτελεσματικών δράσεων στον τομέα της απασχόλησης του ηλικιωμένου πληθυσμού υπάρχει κίνδυνος να μην επιτευχθούν οι στόχοι της ΕΕ για την απασχόληση· |
1.2 |
συμφωνεί με την ανάλυση των ειδικών όρων που πρέπει να κυριαρχήσουν στην αγορά εργασίας για να καταστεί δυνατή η παράταση του επαγγελματικού βίου, όπως η παροχή των κατάλληλων χρηματοοικονομικών κινήτρων, η εξασφάλιση καλών όρων υγείας και ασφάλειας στην αγορά, η δημιουργία ελαστικότερων μορφών οργάνωσης της εργασίας, η μόνιμη πρόσβαση στην κατάρτιση, η εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών στον τομέα της αγοράς εργασίας, η βελτίωση της ποιότητας της εργασίας· |
1.3 |
επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή θεωρεί πως τα κράτη μέλη πρέπει να υιοθετήσουν ριζικά μέτρα και να προσδιορίσουν στο πλαίσιο της γήρανσης του ενεργού πληθυσμού μια σφαιρική πολιτική που δεν θα προβλέπει μόνο την μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων αλλά θα προωθεί και την πρόσβαση όλων στην κατάρτιση και τις πολιτικές ενεργού βίου στην αγορά εργασίας ανεξαρτήτως ηλικίας και να προβλέπει πάντοτε όρους μακροχρόνιας εργασίας για όλη την επαγγελματική ζωή έτσι ώστε να υποβοηθείται η μονιμότητα της εργασίας· |
1.4 |
κρίνει ότι έχει σημασία να αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αναγκαία αύξηση μέσω της υιοθέτησης ειδικών στρατηγικών, της απασχόλησης των γυναικών για τις ηλικίες μεταξύ 55 και 64 ετών· |
1.5 |
είναι πεπεισμένη ότι οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, όσον αφορά την υιοθέτηση στρατηγικών για την παράταση του ενεργού επαγγελματικού βίου και συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της επαγγελματικής ζωής· |
1.6 |
είναι πεπεισμένη ότι οι πολιτικές και οι δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα συμβάλλουν στην υποστήριξη και διάδοση των στρατηγικών για την παράταση του ενεργού επαγγελματικού βίου. |
2. Συστάσεις της Επιτροπής των Περιφερειών
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΩΝ
2.1 |
τονίζει ότι η απασχόληση των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας πρέπει να θεωρείται ότι αποτελεί φυσικό τμήμα του κόσμου της εργασίας. Κατά συνέπεια, όσον αφορά τη στρατηγική διαχείριση των ανθρώπινων πόρων, είναι προτιμότερο να γίνεται λόγος για διαχείριση διαφορετικών ηλικιακών ομάδων ή για διαφοροποιημένη διαχείριση παρά να ξεχωρίζονται οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας ως ειδική ομάδα. Όλα τα άτομα που συμμετέχουν στην αγορά εργασίας πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμφιλιώνουν τις επαγγελματικές με τις οικογενειακές υποχρεώσεις σε όλα τα στάδια του επαγγελματικού τους βίου |
2.2 |
συμφωνεί ότι οι στρατηγικές που προτείνονται κατά προτεραιότητα από την Επιτροπή για να ευνοηθεί η ριζική πολιτιστική μεταρρύθμιση που αξιοποιεί το ανθρώπινο κεφάλαιο καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής προωθεί την παράταση του ενεργού επαγγελματικού βίου, αποφεύγει τον αποκλεισμό των ηλικιωμένων και αυξάνει το ποσοστό απασχόλησής τους, που αποτελεί βασικό παράγοντα της προσφοράς εργασίας μπροστά στην προβλεπόμενη μείωση του ενεργού πληθυσμού· |
2.3 |
θεωρεί ωστόσο ότι αυτά δεν επαρκούν για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ηλικιωμένου πληθυσμού, αλλά ότι χρειάζεται επίσης να αναγνωριστεί η σημαντική συμβολή των ηλικιωμένων στις δραστηριότητες εθελούσιου και ανεπίσημου χαρακτήρα που είναι κοινωνικώς χρήσιμες. Είναι σκόπιμο συνεπώς να αναγνωριστεί ότι όλες οι εργασιακές δραστηριότητες, είτε οικονομικού είτε κοινωνικού χαρακτήρα, έχουν μεγάλη σημασία για την οικονομία, την ατομική ευημερία και για την κοινωνική συνοχή σε τοπικό επίπεδο· |
2.4 |
συμφωνεί, με την Επιτροπή ότι για να ευνοηθεί η απασχόληση των εργαζόμενων μεγαλύτερης ηλικίας έχει θεμελιώδη σημασία να ενθαρρυνθεί καθ' όλη τη διάρκεια του ενεργού βίου η υιοθέτηση στρατηγικών για την ανάπτυξη καλών όρων υγείας και ασφάλειας στο χώρο εργασίας, ελαστικών μορφών οργάνωσης της εργασίας, μόνιμη πρόσβαση στην κατάρτιση, υιοθέτηση πολιτικών για το εργατικό δυναμικό στην αγορά εργασίας προκειμένου να εξασφαλισθεί η απασχόληση σε όλες τις φάσεις του ενεργού βίου· |
2.5 |
θεωρεί ωστόσο ότι για να ευνοηθεί η μονιμότητα, να καθυστερήσει η έξοδος, να διευκολυνθεί η επάνοδος στον κόσμο της εργασίας των ηλικιωμένων γυναικών και για να αυξηθεί το ποσοστό γυναικείας απασχόλησης δεν επαρκούν μόνο οι καθορισμένες δράσεις αλλά είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν στρατηγικές οι οποίες επιτρέπουν στις γυναίκες καθ' όλη τη διάρκεια του ενεργού βίου τους να συμφιλιώνουν την εργασιακή με την οικιακή και οικογενειακή απασχόληση· |
2.6 |
συνιστά, δεδομένου ότι σύμφωνα με την Επιτροπή δεν υφίσταται καμία εμπειρική απόδειξη ότι οι νέοι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας είναι εναλλάξιμοι, να δοκιμασθούν στο πλαίσιο των συγκεκριμένων στρατηγικών σύμφωνα αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών με βάση την ελαστική οργάνωση της εργασίας που θα ευνοεί τη σταδιακή έξοδο των ηλικιωμένων από τον κόσμο εργασίας και θα αξιοποιεί την εμπειρία και τις επαγγελματικές τους ικανότητες υπέρ των νέων· |
2.7 |
Επαναλαμβάνει την άποψη της Επιτροπής ότι οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας μπορούν επίσης να ωφεληθούν από την εκ νέου ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας μέσω αξιόλογων προγραμμάτων που χρηματοδοτεί το ΕΚΤ. Η βέλτιστη πρακτική έχει δείξει ότι τα πρώην διοικητικά στελέχη μεγαλύτερης ηλικίας έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν και να εκσυγχρονίσουν τις δεξιότητές τους για να εξασφαλίσουν την απασχόληση μέσα στις οργανώσεις που αντιμετωπίζουν ελλείψεις διοικητικών δεξιοτήτων στην τοπική αγορά εργασίας. |
2.8 |
τονίζει τη σημασία που έχει η εφαρμογή των εδαφικών προγραμμάτων για την απασχόληση με τη συμμετοχή των κοινωνικών φορέων για την υποστήριξη των ευκαιριών πρόσβασης στη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση, στην ενίσχυση των πολιτικών για τον ενεργό επαγγελματικό βίο της αγοράς εργασίας ειδικότερα όσον αφορά τον προσανατολισμό και την παροχή απασχόλησης στους ηλικιωμένους ανέργους· στον εντοπισμό δράσεων που να ενσωματώνουν από άποψης ευημερίας και κοινωνικής συνοχής τις πολιτικές εργασίας· στην προώθηση της συμμετοχής των ηλικιωμένων στην ενεργό κοινωνική ζωή· |
2.9 |
Στο πλαίσιο των στρατηγικών αυτών, η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει ότι κεντρικό ρόλο διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, επισημαίνοντας ειδικότερα ότι είναι απαραίτητο να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή στις δραστηριότητες και τα προγράμματα ειδικής αρμοδιότητας ή ενδιαφέροντός τους, που επιτρέπουν να αποφεύγεται η επικίνδυνη διχοτόμηση μεταξύ των ηλικιωμένων εργαζόμενων που είναι οικονομικώς παραγωγικοί και των ηλικιωμένων κοινωνικώς αποκλεισμένων· |
2.9.1 |
τονίζει, ειδικότερα ότι έχει σημασία να αναγνωριστούν οι αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την προώθηση πρωτοβουλιών κοινωνικώς χρήσιμης εργασίας των ηλικιωμένων (όπως η μη ανταμειβόμενη εθελούσια εργασία ή μερικώς ανταμειβόμενη που παρέχεται από τους ηλικιωμένους για την κοινότητά τους, πολιτική θητεία κλπ.). Η εν λόγω τυπολογία εργασίας μεγάλης κοινωνικής σημασίας, εκτός του ότι αποκτά μεγάλη σημασία όσον αφορά την αλληλεγγύη, ενισχύει την ένταξη και τονώνει την ενεργό κοινωνική συμμετοχή των ηλικιωμένων, ευνοεί τις σχέσεις μεταξύ των γενεών κλπ., μπορεί επίσης να συνοδευτεί και με προγράμματα σταδιακής εξόδου από την αγορά εργασίας ή να εξασφαλίσει μορφές νέας απασχόλησης για όσους εξέρχονται· |
2.9.2 |
επισημαίνει ότι ο στόχος της αύξησης του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών ηλικίας μεταξύ 55 και 64 ετών πρέπει οπωσδήποτε να προβλέπει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην πρόληψη των υπηρεσιών περίθαλψης και συνδρομής για τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας (ανήλικοι ή μη αυτοδύναμοι ενήλικες), δεδομένου ότι η προσδιοριζόμενη ηλικιακή δέσμευση, βάσει των σημερινών δημογραφικών τάσεων, έχει να επωμισθεί σημαντικότατες οικογενειακές ευθύνες. Επίσης, όπως ακριβώς η Επιτροπή συνιστά στο έγγραφό της την εξασφάλιση παρεμβάσεων μόνιμης κατάρτισης και ελαστικής εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια επαγγελματικού βίου, έτσι πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χάραξη στρατηγικών για την κατάρτιση, την οργάνωση και τις εκπαιδευτικές κοινωνικές και βοηθητικές υπηρεσίες που επιτρέπουν στις γυναίκες να συμφιλιώνουν καθ' όλη τη διάρκεια του ενεργού βίου τους τα επαγγελματικά με τα οικογενειακά τους καθήκοντα· |
2.9.3 |
φρονεί ότι έχει θεμελιώδη σημασία η προαγωγή όχι μόνο εθνικών προληπτικών και συνταξιοδοτικών στρατηγικών, αλλά και εδαφικών προγραμμάτων για την απασχόληση που υπευθυνοποιούν τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς και επιτρέπουν να υιοθετούνται στρατηγικές στις οποίες συμμετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι. Τα εν λόγω προγράμματα να παρέχουν τη δυνατότητα να δοκιμάζονται καινοτόμες πολιτικές για τον μη αποκλεισμό των ηλικιωμένων, την αύξηση της απασχολισιμότητάς τους, την οικονομική και κοινωνική αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους. Μόνο στο επίπεδο των εδαφικών προγραμμάτων που πρέπει να υποστηριχθούν με κονδύλια της ΕΕ, είναι δυνατόν πράγματι να ενσωματωθεί η πολυπλοκότητα των οικονομικών και κοινωνικών πτυχών που συνεπάγεται η σταδιακή παράταση του ενεργού βίου του πληθυσμού αφενός, και η μείωση του ενεργού πληθυσμού, αφετέρου. |
Τέλος, η Επιτροπή των Περιφερειών,
2.10 |
τονίζει και πάλι τη σημασία που έχει η ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, ειδικότερα η ανταλλαγή τοπικών και περιφερειακών ανταλλαγών και η επέκταση των πρωτοβουλιών και των προγραμμάτων κοινοτικής δράσης με σκοπό όχι μόνον την παρακίνηση των κρατών μελών να επισπεύσουν την εφαρμογή πολιτικών μεταρρύθμισης των συστημάτων συνταξιοδότησης και υγείας, αλλά και για την υποστήριξη κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών σε τοπικό επίπεδο με σκοπό την αύξηση της απασχόλησης των ηλικιωμένων εργαζόμενων. |
Βρυξέλλες, 29 Σεπτεμβρίου 2004
Ο Πρόεδρος
της Επιτροπής των Περιφερειών
Peter STRAUB
(1) ΕΕ C 287 της 22.11.2002, σελ. 1.