52000IE0242

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα "Η κοινωνική οικονομία και η εσωτερική αγορά"

(2000/C 117/11)

Στις 25 Φεβρουαρίου 1999, και σύμφωνα με το άρθρο 23, παράγραφος 3 του Εσωτερικού της Κανονισμού, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση για την "Κοινωνική οικονομία και η εσωτερική αγορά".

Το τμήμα ενιαίας αγοράς, παραγωγής και κατανάλωσης στο οποίο ανατέθηκε και η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 15 Φεβρουαρίου 2000 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Olsson.

Κατά την 370ή σύνοδο ολομέλειάς της, της 1ης και 2ας Μαρτίου 2000 (συνεδρίαση της 2ας Μαρτίου), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 105 ψήφους υπέρ, 3 κατά και 16 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας έχει ως στόχο την προβολή της κοινωνικής οικονομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς επίσης και την υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων στα όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και τον ίδιο τον τομέα για τη βελτίωση των δυνατοτήτων συμβολής στην ευημερία, την απασχόληση, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.

1.2. Η ΟΚΕ έχει εκδώσει σε πολλές περιπτώσεις γνωμοδοτήσεις σχετικά με την κοινωνική οικονομία(1). Επίσης, ήδη το 1986 είχε εκδώσει έγγραφο στο οποίο προέβαινε σε μια γενική ευρωπαϊκή χαρτογράφηση των συνεταιρισμών, των ενώσεων και των αλληλασφαλιστικών ταμείων, έγγραφο που κατέστη ευρωπαϊκό πρότυπο(2).

2. Ο κοινωφελής ρόλος της κοινωνικής οικονομίας

2.1. Κατά την προετοιμασία της γνωμοδότησης διοργανώθηκε στις Βρυξέλλες την 12η Οκτωβρίου 1999 ακρόαση για το ρόλο της κοινωνικής οικονομίας γενικότερα.

2.2. Οι δραστηριότητες στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας αναλαμβάνονται για την κάλυψη των αναγκών των μελών και των χρηστών τις οποίες η αγορά ή το κράτος παραβλέπουν, αγνοούν ή δεν ικανοποιούν επαρκώς. Η κοινωνική οικονομία παρέχει στους ανθρώπους δυνατότητες οργάνωσης της παραγωγής και της κατανάλωσής τους στα πλαίσια ανεξάρτητων και δημοκρατικών μορφών συνεργασίας. Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στις ανεκπλήρωτες ανάγκες των ανθρώπων, η κοινωνική οικονομία μπορεί να προτείνει καινοτόμες λύσεις στο μέλλον.

2.3. Η κοινωνική οικονομία είναι ένας ποικιλόμορφος τομέας που συναντάται σε όλους τους κλάδους της οικονομικής ζωής. Οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας δρουν κυρίως σε μια αγορά με έντονο ανταγωνισμό τόσο από ιδιωτικούς όσο και από κρατικούς φορείς. Ωστόσο, πολλές από αυτές δραστηριοποιούνται στους τομείς των υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, της κοινωνικής ασφάλειας και της αγοράς εργασίας, συχνά σε συνεργασία με το δημόσιο τομέα.

2.4. Το κράτος ευημερίας αντιμετωπίζει προκλήσεις. Η ανεργία εξακολουθεί να κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα και ο κοινωνικός αποκλεισμός αυξάνεται. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αποδυναμώνεται λόγω του χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης και της γήρανσης του πληθυσμού. Εν πάση περιπτώσει, ο κρατικός τομέας αδυνατεί να συμβαδίσει με την αύξηση της ζήτησης και παρατηρείται μεταστροφή σε ιδιωτικής φύσεως υπηρεσίες και χρηματοδότηση, διατηρώντας πάντα τα βασικά στοιχεία της κοινωνικής δικαιοσύνης στα οποία στηρίχθηκαν οι λειτουργίες αυτές.

2.5. Η κοινωνική οικονομία παρέχει σε ορισμένες χώρες σημαντικές υπηρεσίες στους τομείς της υγείας, της κοινωνικής στέγασης, της περίθαλψης, της μέριμνας, του περιβάλλοντος, της αποτελεσματικής χρήσης των ενεργειακών πόρων, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, ενώ ασχολείται, μεταξύ άλλων, και με τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών αυτών. Συνεπώς, η κοινωνική οικονομία αποτελεί στοιχείο του ευρωπαϊκού προτύπου ευημερίας και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε ό,τι αφορά την επίτευξη των στόχων του. Συνεπώς, η συγκεκριμένη ενίσχυση για την ανάπτυξη του τομέα θα πρέπει να αποσκοπεί στην κατοχύρωση υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στους ευρωπαίους πολίτες.

2.6. Η κοινωνική οικονομία δρα σε όλα τα επίπεδα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό, αλλά έχει τοπικό χαρακτήρα. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη κοινωνικής συνοχής. Η τοπική κοινωνική οικονομία συμπληρώνει τις ενέργειες του κράτους για τις κοινωνικές υποδομές. Ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας διαδραματίζουν συχνά σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της υπαίθρου και των πόλεων. Παρά την τοπική της εμβέλεια, η κοινωνική οικονομία είναι μερικές φορές οργανωμένη σε μεγάλες μονάδες με εθνικές ή διεθνικές δραστηριότητες. Μέσω της ανάπτυξης συνεργασίας με το δημόσιο τομέα, με ιδιωτικές επιχειρήσεις και με επαγγελματικές οργανώσεις η κοινωνική οικονομία μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τοπικών οικονομικών δραστηριοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα. Για παράδειγμα, κατάλληλες εταιρικές σχέσεις μεταξύ οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας που δρουν στον τομέα της επαγγελματικής ένταξης, αφενός, και ιδιωτικών επιχειρήσεων, αφετέρου, μπορούν να παράσχουν ένα πρότυπο ανάπτυξης βασιζόμενο στην ένταξη στην επαγγελματική ζωή για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του εργατικού δυναμικού.

2.7. Η κοινωνική οικονομία μπορεί να αποτελέσει πρότυπο αυξημένης ανταγωνιστικότητας που βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ ατόμων και επιχειρήσεων καθώς και στην ικανότητά της να ικανοποιεί τις ανάγκες των ανθρώπων και να αναπτύσσει το ανθρώπινο δυναμικό. Δεδομένου ότι θέτει στο επίκεντρο τις ανθρώπινες σχέσεις, η κοινωνική οικονομία θα προωθηθεί με τον προσανατολισμό προς μιας κοινωνία των υπηρεσιών και νέες συνθήκες εργασίας. Αναζητούνται νέες πηγές απασχόλησης, μεταξύ άλλων, στους τομείς της κατάρτισης και του περιβάλλοντος.

2.8. Η κοινωνική οικονομία μπορεί να δημιουργήσει νέες πηγές απασχόλησης, ιδίως στους τομείς των κοινωνικών υπηρεσιών, του πολιτισμού, της ψυχαγωγίας, της εκπαίδευσης και του περιβάλλοντος, όχι μόνο μέσω της παραγωγής με μεθόδους έντασης εργασίας, αλλά και μέσω της χρησιμοποίησης νέας τεχνολογίας. Με τον τρόπο αυτό μπορεί επίσης να συμβάλει στην κοινωνική ένταξη των ευάλωτων ομάδων.

3. Η έννοια της "κοινωνικής οικονομίας"

3.1. Μολονότι ο όρος "κοινωνική οικονομία" δεν χρησιμοποιείται σε όλα τα κράτη μέλη, οι σχετικές δράσεις έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά παντού. Έχουν αναπτυχθεί επί αιώνες με διάφορες οργανωτικές μορφές και διάφορες ονομασίες ανάλογα με τις εθνικές, κοινωνικές και νομικές συνθήκες. Οι διαφορές αυτές εξηγούν την έλλειψη και τις δυσκολίες εύρεσης κοινού ορισμού σε επίπεδο ΕΕ.

3.2. Ωστόσο, ο όρος "κοινωνική οικονομία" κερδίζει έδαφος και χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων στις κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση(3) και στο νέο κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο(4).

3.3. Για να επιλυθεί το πρόβλημα του ορισμού, θεωρείται συχνά ότι η κοινωνική οικονομία αποτελείται από "τέσσερις ομάδες": τους συνεταιρισμούς, τα αλληλασφαλιστικά ταμεία, τις ενώσεις και τα σωματεία, που είναι στη ουσία οργανωτικές ή/και νομικές μορφές.

3.3.1. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύστησε το 1998 μια Συμβουλευτική Επιτροπή για τους Συνεταιρισμούς, τα Αλληλασφαλιστικά Ταμεία, τα Σωματεία και τα Ιδρύματα (CMAF)(5).

3.3.2. Ωστόσο, οι οργανώσεις που ανήκουν στις τέσσερις αυτές ομάδες δεν επιθυμούν όλες να θεωρούνται ως μέρη της "κοινωνικής οικονομίας". Ταυτόχρονα, άλλοι φορείς θεωρούν εαυτούς μέρη της κοινωνικής οικονομίας χωρίς όμως να ανταποκρίνονται στις ειδικές νομικές απαιτήσεις των τεσσάρων αυτών ομάδων που διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.

3.4. Η ασάφεια που επικρατεί σχετικά με τον όρο "κοινωνική οικονομία" δεν οφείλεται μόνο στους διαφορετικούς τρόπους ερμηνείας αλλά και στη γλωσσική σύγχυση. Ωστόσο, καθίσταται σαφές ότι πρόκειται για οικονομική δραστηριότητα. Ο όρος "κοινωνική" θα πρέπει να νοείται τόσο ως αμοιβαία αυτοβοήθεια όσο και ως "κοινή ωφέλεια".

3.5. Το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Νέα φαινόμενα και νέοι οικονομικοί παράγοντες εμφανίζονται για την ικανοποίηση νέων αναγκών και απαιτήσεων με ευέλικτο, καινοτόμο και αποτελεσματικό τρόπο. Παλαιές δραστηριότητες χρήζουν προσαρμογής.

3.6. Επειδή μια δραστηριότητα της κοινωνικής οικονομίας μπορεί να συνδέεται με ορισμένα δικαιώματα και οφέλη, η ΟΚΕ πιστεύει ότι είναι σημαντικό - αν και δύσκολο - για την Επιτροπή να προτείνει ένα λειτουργικό, αποδεκτό και κατανοητό από το κοινό και τα κράτη μέλη ορισμό.

3.7. Στο πλαίσιο αυτό, η ΟΚΕ διερωτάται κατά πόσο η νομική και οργανωτική βάση για τον ορισμό της κοινωνικής οικονομίας δεν είναι παρωχημένη παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες δραστηριότητες της κοινωνικής οικονομίας θα είναι οργανωμένες κατά τον προαναφερόμενο τρόπο.

3.8. Η ΟΚΕ προτείνει να βασίζεται ο ορισμός αυτός στα κύρια χαρακτηριστικά που διακρίνουν την κοινωνική οικονομία από τις κλασσικές ιδιωτικές επιχειρήσεις και το δημόσιο τομέα. Πρέπει να δοθεί έμφαση σε ανθρωποκεντρικούς στόχους και δραστηριότητες.

3.8.1. Αυτό σημαίνει ότι στόχος της κοινωνικής οικονομίας θα πρέπει να είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των χρηστών ή/και της κοινωνίας προς ικανοποίηση συγκεκριμένων αναγκών δημοσίου συμφέροντος.

3.8.2. Η ιδιότητα του μέλους ενός φορέα κοινωνικής οικονομίας πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλους όσους πληρούν τα κριτήρια και αποδέχονται τις προϋποθέσεις.

3.8.3. Οι ανάγκες και οι υποχρεώσεις των ανθρώπων έχουν ζωτική σημασία, όπως οι οργανωτικές ανάγκες δημοκρατικού ελέγχου και ανεξάρτητης διαχείρισης.

3.8.4. Οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας που δεν έχουν ως μόνο στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους πρέπει παρόλα αυτά να έχουν οικονομική αποτελεσματικότητα ούτως ώστε τα οικονομικά πλεονάσματα να χρησιμοποιούνται για την προώθηση των στόχων τους.

4. Η σημασία της κοινωνικής οικονομίας

4.1. Οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας έχουν εκατομμύρια μέλη. Ορισμένες από αυτές είναι πολύ μεγάλες, αλλά η μεγάλη πλειοψηφία τους είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οργανώσεις. Πολλές από τις μεγάλες οργανώσεις υφίστανται επί μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά οι περισσότερες από αυτές είναι νεοσύστατες. Οι ενώσεις, οι μικροί συνεταιρισμοί και οι άλλες οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας αναπτύσσονται με ταχύ ρυθμό.

4.2. Για να κατανοηθεί περαιτέρω η σημασία της κοινωνικής οικονομίας, η ΟΚΕ κρίνει ότι τόσο τα κράτη μέλη όσο και η Επιτροπή της ΕΕ πρέπει να καταρτίσουν πιο κατανοητές και συγκεκριμένες στατιστικές για τον τομέα, χρησιμοποιώντας κοινά, τυποποιημένα κριτήρια και πρότυπα.

4.3. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η κοινωνική οικονομία υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό των οικονομικών δραστηριοτήτων και του εργατικού δυναμικού(6) στην ΕΕ.

5. Η κοινωνική οικονομία - ένα διαφορετικό είδος επιχειρηματικών δράσεων

5.1. Τα χαρακτηριστικά των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών της κοινωνικής οικονομίας διακρίνονται από εκείνα των άλλων ειδών οικονομικής δραστηριότητας. Συμβάλλει συνεπώς η κοινωνική οικονομία στην πολυμορφία της οικονομικής ζωής.

5.2. Αναπτύσσονται νέες μορφές οργανώσεων και επιχειρήσεων που αποδέχονται τις αρχές της κοινωνικής οικονομίας. Πρόκειται μεταξύ άλλων για πολυμερείς συνεταιρισμούς, επιχειρήσεις κοινωνικού σκοπού, ιδρύματα κατάρτισης, οργανισμούς προώθησης της εργασίας, τοπικούς αναπτυξιακούς ιδρύματα κ.λπ.

5.2.1. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις στον παραδοσιακό τομέα της κοινωνικής οικονομίας πρέπει μερικές φορές να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό στην αγορά ή/και να υπερπηδήσουν ορισμένα νομικά εμπόδια στην ανάπτυξή τους μέσω της νομικής μετατροπής τους σε ιδιωτικές επιχειρήσεις όπου το κέρδος είναι ο πρωταρχικός στόχος.

5.3. Στο πλαίσιο των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας η κοινωνική αποτελεσματικότητα πρέπει να συνδυάζεται με οικονομική αποτελεσματικότητα, χωρίς όμως να χάνουν οι εν λόγω επιχειρήσεις των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους ή να υπονομεύεται η ιδιαίτερη φύση και στόχος τους.

5.4. Η ΟΚΕ ανέφερε παλαιότερα ότι τάσσεται υπέρ της προώθησης του επιχειρηματικού πνεύματος και ενός θετικού επιχειρηματικού κλίματος, συμπεριλαμβανόμενων και των επιχειρήσεων του τομέα της κοινωνικής οικονομίας(7).

5.5. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθούν ορισμένα προβλήματα που δυσχεραίνουν την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας. Η ζήτηση για τις υπηρεσίες που παρέχονται και τα αγαθά που παράγονται δεν είναι επαρκής, οι ικανότητες του προσωπικού και της διοίκησης πρέπει να βελτιωθούν, η δε έλλειψη κεφαλαίου είναι προφανής σε ορισμένους τομείς (αλλά όχι σε όλους). Εκτός τούτου, δεν λαμβάνεται πάντα υπόψη από τη νομοθεσία ο ιδιάζων χαρακτήρας της κοινωνικής οικονομίας.

5.6. Η κοινωνική οικονομία απευθύνεται συχνά σε κατηγορίες του πληθυσμού, που παραδοσιακά δεν τολμούν να ιδρύσουν επιχειρήσεις. Στις συλλογικές δραστηριότητες οι πόροι συντονίζονται και οι κίνδυνοι αναλαμβάνονται από κοινού. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα κλίμα ασφάλειας και, ως εκ τούτου, μια έντονη τάση ανάληψης κινδύνων.

5.7. Στην κοινωνική οικονομία συνδυάζεται η εθελοντική και η αμειβόμενη εργασία. Η εθελοντική εργασία είναι πολυδιάστατη. Μπορεί να αφορά το χρόνο που διαθέτουν οι αιρετοί εκπρόσωποι για τη διαχείριση μιας δραστηριότητας. Μπορεί να αφορά επίσης τις συνήθεις δράσεις που αναλαμβάνουν οι εθελοντές σε ένα σωματείο.

5.7.1. Η ΟΚΕ κρίνει ότι η εθελοντική εργασία αποτελεί έκφραση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στην κοινωνία και αυξάνεται σε ορισμένους τομείς. Συχνά προστίθεται στην αμειβόμενη εργασία και ευνοεί την ανάπτυξη στους τομείς με χαμηλή ζήτηση λόγω έλλειψης πόρων. Ωστόσο, κατά τη γνώμη της, δεν πρέπει να αντικαθιστά την αμειβόμενη εργασία η οποία πρέπει να διέπεται από τους συνήθεις κανόνες που ισχύουν στην αγορά εργασίας.

5.8. Ταυτόχρονα, είναι αναγκαίο να αναπτύξει η κοινωνική οικονομία τις ικανότητες των απασχολούμενων σε αυτή μισθωτών και εθελοντών, ώστε να μπορεί να παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό.

5.8.1. Έχοντας υπόψη τον ιδιάζοντα και πολυλειτουργικό χαρακτήρα των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας, θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες δυνατότητες διαχείρισης ώστε να μπορούν οι απασχολούμενοι στον τομέα αυτό να συστήσουν μια δημιουργική οργάνωση προκειμένου να προωθήσουν τις δυνατότητες προσαρμογής μέσω ευελιξίας και νέων προτύπων οργάνωσης της εργασίας, και να εξεύρουν λύσεις για το συνδυασμό της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής.

6. Απασχόληση

6.1. Η κοινωνική οικονομία, ως σύνολο, δεν επιθυμεί να καταστεί όργανο της πολιτικής στην αγορά εργασίας. Οι περισσότερες δραστηριότητες στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, όπως άλλωστε στην οικονομική ζωή γενικότερα, επιδιώκουν άλλους στόχους εκτός από την απασχόληση. Ωστόσο, δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας από τις επιδράσεις που έχει η ίδια ανάπτυξη του τομέα.

6.2. Υπάρχει ωστόσο μεγάλος αριθμός φορέων στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας που έχουν ως στόχο την απασχόληση ή/και την ένταξη των ανέργων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και άλλων ευάλωτων κατηγοριών του πληθυσμού στην αγορά εργασίας. Η κοινωνική οικονομία μπορεί να βοηθήσει διάφορα άτομα να δραστηριοποιηθούν να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση κατά τη διαχείριση ίδιων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ή να εξεύρουν εργασία στην κανονική αγορά εργασίας. Υπάρχουν επίσης στην κοινωνική οικονομία πολλές επιχειρήσεις που, για λόγους κοινωνικής αλληλεγγύης, ανταποκρίνονται στην έκκληση των πολιτικών και κοινωνικών φορέων να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην πολιτική απασχόλησης.

6.3. Οι οργανώσεις αυτές, που είναι συχνά νέες στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, διαδραματίζουν με τον τρόπο αυτό σημαντικό ρόλο στη μετακίνηση ατόμων από την κοινωνική στη συνήθη αγορά εργασίας. Οι επιχειρήσεις αυτές διαφέρουν από χώρα σε χώρα και έχουν διαφορετικές ονομασίες, διαφορετική μορφή και οργάνωση. Πολλά προγράμματα για τους ανέργους, τα οποία εφαρμόζονται από επαγγελματικές οργανώσεις ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, βασίζονται σε φορείς που δρουν στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας.

6.4. Από τα διάφορα παραδείγματα μέτρων της πολιτικής στον τομέα της αγοράς εργασίας που έχουν συμβάλει στην αύξηση της απασχόλησης στην κοινωνική οικονομία πρέπει να αναφερθούν ορισμένα. Η Γαλλική Ενίσχυση στην Απασχόληση (CES) είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία 200000 θέσεων εργασίας στον τομέα των σωματείων, τα οποία έχουν προσλάβει μέχρι σήμερα 250000 επιπλέον νέους μέσω του ειδικού προγράμματος καταπολέμησης της ανεργίας. Στην Ιταλία, οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί απασχολούν σήμερα άνω των 100000 ατόμων. Στο Βέλγιο, ένα πρόγραμμα για την απορρόφηση των ανέργων συνέβαλε στη δημιουργία 40000 και πλέον θέσεων εργασίας. Στην Ιρλανδία, μια πρωτοβουλία - η Community Employment - συνέβαλε στη δημιουργία 30000 περίπου νέων θέσεων εργασίας στον τομέα των σωματείων και στις τοπικές οργανώσεις. Στην Ισπανία, οι οργανώσεις Mondragon Group και Once ανέλαβαν την υποχρέωση να προσλάβουν 37000 άτομα.

6.5. Οι θετικές επιδράσεις της κοινωνικής οικονομίας στην απασχόληση αντικατοπτρίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την απασχόληση. Τονίζεται ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, καθώς επίσης και στην αξιοποίηση νέων πηγών απασχόλησης(8).

6.6. Η ΟΚΕ διαπιστώνει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση συνεπάγονται την ενσωμάτωση του ρόλου της κοινωνικής οικονομίας σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο βαθμό στα εθνικά προγράμματα δράσης. Καλά πρότυπα αποτελούν, μεταξύ άλλων, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία και το Βέλγιο(9).

6.7. Στις προσπάθειες για μια αποτελεσματική συμμετοχή στις εθνικές πολιτικές απασχόλησης, η ΟΚΕ τονίζει την ανάγκη να ζητείται η γνώμη των φορέων της κοινωνικής οικονομίας κατά την εκπόνηση των εθνικών προγραμμάτων δράσης για την απασχόληση· καλεί ταυτόχρονα τις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας να υποβάλουν συγκεκριμένες προτάσεις στις κυβερνήσεις πριν από την εφαρμογή του προγράμματος δράσης 2000.

6.8. Δεδομένου ότι τα αλληλασφαλιστικά ταμεία σε ορισμένες χώρες καλύπτουν ένα σημαντικό τμήμα του συστήματος κοινωνικής προστασίας, η ΟΚΕ κρίνει ότι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της απασχόλησης, της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν ήδη(10). Τα αλληλασφαλιστικά ταμεία κοινωνικής προστασίας μπορούν επίσης να συμμετάσχουν στην παροχή υπηρεσιών σε ηλικιωμένους, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό νέες θέσεις εργασίας σε συνεργασία με άλλα μέρη που απαρτίζουν την κοινωνική οικονομία.

6.9. Για να προωθηθεί η δημιουργία νέων δυνατοτήτων απασχόλησης, η ΟΚΕ επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας δομών στήριξης και ανάπτυξης της εθνικής, οικονομικής και εργασιακής πολιτικής, και παροχής ενίσχυσης από τα διάφορα Ταμεία της ΕΕ(11).

7. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία

7.1. Όσον αφορά την εφαρμογή του νέου προγράμματος των Διαρθρωτικών Ταμείων για την περίοδο 2000-2006, η Επιτροπή αναφέρει στις κατευθυντήριες γραμμές της ότι οι δυνατότητες της κοινωνικής οικονομίας δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Στον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου αναφέρεται σαφώς ότι μπορεί να παρέχεται ενίσχυση στις δραστηριότητες του τομέα της κοινωνικής οικονομίας.

7.2. Η ΟΚΕ θεωρεί δεδομένο ότι τα κράτη μέλη και η Επιτροπή υλοποιούν τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές στα συγκεκριμένα προγράμματά τους. Ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας στην τοπική ανάπτυξη, την ένταξη των ευάλωτων κατηγοριών του πληθυσμού και τη δημιουργία επιχειρήσεων πρέπει να τονίζεται στις προς υλοποίηση προτεραιότητες. Ταυτόχρονα, η ΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την εκπροσώπηση της κοινωνικής οικονομίας ως "πλήρους μέλους" της συνεργασίας που πρέπει να αναπτυχθεί σύμφωνα με τον Κανονισμό των Διαρθρωτικών Ταμείων.

8. Η εσωτερική αγορά

8.1. Πρόσβαση σε πόρους

8.1.1. Παράλληλα με τις παραδοσιακές συνεταιριστικές τράπεζες αναπτύσσονται νέες εναλλακτικές τράπεζες και πιστωτικά ιδρύματα που έχουν σχέση με την κοινωνική οικονομία για τη χρηματοδότηση νέων πρωτοβουλιών. Τα μικρά δάνεια, οι πιστωτικές εγγυήσεις και το επιχειρηματικό κεφάλαιο έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά μέσα για την ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας(12).Χρηματοδότηση παρέχεται συχνά από άτομα που επιθυμούν να επενδύσουν στην κοινωνική οικονομία.

8.1.2. Ωστόσο, η ΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η πρόσβαση σε πόρους εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα εμπόδια για τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας, ιδίως για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.

8.1.3. Η ΟΚΕ επικροτεί τις πρωτοβουλίες που καθιστούν δυνατή την ανάπτυξη νέων χρηματοπιστωτικών μέσων από τις επιχειρήσεις του τομέα της κοινωνικής οικονομίας, ώστε να είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις σημαντικές λειτουργίες τους. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το θέμα αυτό και τη δυνατότητα ανάληψης άλλων πρωτοβουλιών για τη χρηματοδότηση των νέων οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας.

8.2. Κοινωνική προστασία

8.2.1. Σε ορισμένες χώρες, τα αλληλασφαλιστικά ταμεία αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος της κοινωνικής προστασίας. Οι δραστηριότητές τους βασίζονται στην αλληλεγγύη μεταξύ των ισχυρών και των αδύναμων ομάδων, καθώς επίσης και στη μη επιλεκτική αντιμετώπιση των κινδύνων.

8.2.2. Η ΟΚΕ κρίνει ότι τα αλληλασφαλιστικά ταμεία στον τομέα της κοινωνικής προστασίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα εθνικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και καλεί την Επιτροπή να λάβει μέτρα ώστε ο κοινωφελής αυτός ρόλος να μην υπονομευθεί με την έκθεση των αλληλασφαλιστικών ταμείων σε ένα ανταγωνισμό υπό άνισους όρους. Επίσης, όλοι οι φορείς πρέπει να τηρούν τις συγκεκριμένες υποχρεώσεις που συνεπάγεται η παροχή υπηρεσιών.

8.3. Κανόνες ανταγωνισμού, κρατικές προμήθειες και φορολογία

8.3.1. Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας χρειάζεται συγκεκριμένες λύσεις όσον αφορά τη φορολογία, τις κρατικές προμήθειες και τους κανόνες ανταγωνισμού, όπως π.χ. για τα εξής θέματα:

- Η απαγόρευση να αναλάβουν οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας δραστηριότητες σε ορισμένους τομείς μερικών κρατών μελών (π.χ. η διανομή πετρελαίου στην Ισπανία).

- Οι κανόνες που διέπουν τις κρατικές προμήθειες δεν είναι πάντα συμβατές με τις τοπικές πρωτοβουλίες απασχόλησης και την παροχή από την κοινωνική οικονομία υπηρεσιών τοπικής ωφέλειας.

- Οι κρατικές προμήθειες δεν προβλέπουν πάντα απαιτήσεις που να επηρεάζουν την ποιότητα των υπηρεσιών και περιορίζονται συχνά στην οικονομικότερη προσφορά.

- Τα φορολογικά οφέλη εξαιτίας του γεγονότος ότι η κοινωνική οικονομία διαφέρει από τους παραδοσιακούς οικονομικούς φορείς.

8.3.2. Για το λόγο αυτό η ΟΚΕ θεωρεί ότι η εφαρμογή ειδικών λύσεων καθιστά δυνατή την ίση μεταχείριση των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας και των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

8.3.3. Η ΟΚΕ προτείνει στην Επιτροπή να εξετάσει τα θέματα αυτά για να υποβάλει κατευθυντήριες γραμμές για τα κριτήρια υποστήριξης της κοινωνικής οικονομίας. Η σύσταση εταιρειών στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας δεν πρέπει να αλλοιώσει τη δομή των υφιστάμενων αγορών με τον αθέμιτο ανταγωνισμό έναντι των ιδιωτικών εταιρειών, λειτουργώντας υπό τις ίδιες συνθήκες και προσφέροντας αγαθά και υπηρεσίες σε κόστος χαμηλότερο των τιμών της αγοράς.

8.3.4. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να είναι σαφή, διαφανή και να βασίζονται στα βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής οικονομίας. Οι κανόνες δεν θα πρέπει εξάλλου να έχουν αρνητικές κοινωνικές συνέπειες για τις μειονεκτούσες ομάδες.

8.3.5. Κατά τη χάραξη των κατευθυντήριων γραμμών, θα πρέπει να ζητείται η γνώμη των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας.

8.4. Μορφές ευρωπαϊκής συνεργασίας

8.4.1. Η ανάγκη δημιουργίας ευρωπαϊκών δικτύων αυξάνεται συνεχώς για να είναι κανείς ανταγωνιστικός στην εσωτερική αγορά. Η ΟΚΕ έχει υποστηρίξει παλαιότερα ότι οι συνεταιρισμοί, τα αλληλασφαλιστικά ταμεία και τα σωματεία πρέπει να είναι σε θέση να αναπτύσσουν ευρωπαϊκές διασυνοριακές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ευρωπαϊκά αλληλασφαλιστικά ταμεία και ευρωπαϊκά σωματεία(13). Δεν υπάρχουν τα απαιτούμενα ευρωπαϊκά καταστατικά. Οι ευρωπαϊκοί φορείς του είδους αυτού πρέπει επίσης να είναι σε θέση να βασίζονται σε φυσικά πρόσωπα, όπως και σε μικρές επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε μια συνεταιριστική διασυνοριακή επιχείρηση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους.

8.4.2. Η ΟΚΕ έχει υποστηρίξει παλαιότερα ότι οι εν λόγω νομικοί και οργανωτικοί φορείς πρέπει να εξετάζονται χωριστά από το Καταστατικό της Ευρωπαϊκής Ανώνυμης Εταιρίας, ώστε το Συμβούλιο των Υπουργών να μπορέσει να λάβει σχετική απόφαση(14). Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να υιοθετηθεί ταυτόχρονα μια πρόταση οδηγίας για την επίδραση των εργαζομένων.

8.4.3. Η ΟΚΕ επαναλαμβάνει το αίτημα αυτό, αλλά θα επιθυμούσε να τονισθεί η ανάγκη να είναι οι νέοι κανονισμοί αρκετά ευέλικτοι ώστε να καταστεί δυνατή η συνεργασία μεταξύ οργανώσεων και επιχειρήσεων που ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες της κοινωνικής οικονομίας. Μια παρόμοια ευελιξία είναι επίσης απαραίτητη για να ληφθούν υπόψη οι διαφορές που υπάρχουν στις εθνικές νομοθεσίες. Η γαλλική νομοθεσία για την "Union d'Économie Sociale" ή η Ιταλική νομοθεσία για τις κοινοπραξίες αποτελούν σχετικά πρότυπα.

8.5. Διεύρυνση της ΕΕ

8.5.1. Στα πλαίσια της διεύρυνσης της ΕΕ, η ΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη στις διαπραγματεύσεις το ρόλο της κοινωνικής οικονομίας στις υποψήφιες χώρες, τόσο όσον αφορά τη νομοθεσία για την εσωτερική αγορά όσο και τις άλλες δυνατότητες πλήρους συμμετοχής στην ευρωπαϊκή συνεργασία.

9. Προγράμματα ενίσχυσης της Επιτροπής

9.1. Η ΟΚΕ τονίζει το γεγονός ότι δεν υλοποιήθηκε το πρόγραμμα που πρότεινε η Επιτροπή το 1993 για τους συνεταιρισμούς, τα αλληλασφαλιστικά ταμεία, τις ενώσεις και τα σωματεία. Για τη λήψη απόφασης ήταν αναγκαία η ομόφωνη έγκριση από τα κράτη μέλη, πράγμα όμως που δεν κατέστη δυνατό. Ένα επιχείρημα κατά του προγράμματος αυτού ήταν ότι οι οικονομικοί πόροι ήταν υπερβολικά περιορισμένοι (5,6 εκατομμύρια Ευρώ για μία τριετία).

9.2. Η Επιτροπή καταρτίζει τώρα ένα πρόγραμμα για την προώθηση των επιχειρήσεων. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη η προώθηση της κοινωνικής οικονομίας, καθώς επίσης και να διατεθούν ειδικοί πόροι για την κοινωνική οικονομία, π.χ. για την κατάρτιση των μελών της, τη διάδοση καλών πρακτικών και την έρευνα.

9.3. Η ΟΚΕ συμπεραίνει ότι οι πόροι που διατίθενται για τις οργανώσεις και τα σωματεία στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας θα αυξηθούν σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο προγράμματος. Ωστόσο, τα κριτήρια επιλεξιμότητας πρέπει να είναι σαφή και διαφανή και να έχουν σχέση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κοινωνικής οικονομίας για την υποστήριξη νέων ή/και καινοτόμων πρωτοβουλιών.

9.4. Επίσης, η ΟΚΕ επικροτεί την πρόταση που υπέβαλε η Επίτροπος κ. Διαμαντοπούλου για την εφαρμογή πρότυπων προγραμμάτων με τη συμμετοχή οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας και άλλων κοινωνικών φορέων για την υλοποίηση καλών πρακτικών στις εν λόγω μορφές συνεργασίας.

9.5. Όσον αφορά τα άλλα προγράμματα της ΕΕ, π.χ. το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την ανάπτυξη ή τα προγράμματα ενίσχυσης, πρέπει να αναληφθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για να διευκολυνθεί η συμμετοχή της κοινωνικής οικονομίας στα προγράμματα αυτά.

9.6. Η ΟΚΕ κρίνει ότι η εθελοντική και μη αμειβόμενη εργασία πρέπει να αναγνωρισθεί ως τρόπος συγχρηματοδότησης στα προγράμματα της ΕΕ που εφαρμόζονται από φορείς της κοινωνικής οικονομίας.

10. Λευκά βιβλία για τους συνεταιρισμούς και τα αλληλασφαλιστικά ταμεία

10.1. Η ΟΚΕ εκφράζει την απογοήτευσή της που η Επιτροπή σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας της δεν θα υιοθετήσει το έτος 2000 αφενός μεν μια Λευκή Βίβλο για τους συνεταιρισμούς αφετέρου δε μια Λευκή Βίβλο για τα αλληλασφαλιστικά ταμεία που προβλέπονταν για το τρέχον έτος. Η ΟΚΕ θα ενέκρινε και θα υποστήριζε την πρωτοβουλία αυτή στην οποία ωστόσο θα έπρεπε να δοθούν τα απαραίτητα μέσα για την ευόδωση της. Θα συμβάλει στο να διασαφηνιστεί περισσότερο η κατάσταση στους τομείς αυτούς και να διατυπωθούν συστάσεις με στόχο την ενίσχυση των συνεταιρισμών και των αλληλασφαλιστικών ταμείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

11. Οργάνωση της Επιτροπής

11.1. Οι οργανώσεις και οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας έχουν επαφές με όλες σχεδόν τις Γενικές Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι κύριες εστίες προσοχής είναι η Γενική Διεύθυνση "Επιχειρήσεις" που είναι αρμόδια για τους συνεταιρισμούς και τα αλληλασφαλιστικά ταμεία και τις νέες μορφές επιχειρήσεων, και η Γενική Διεύθυνση "Απασχόληση" που είναι αρμόδια για την κοινωνική οικονομία και την τοπική ανάπτυξη. Η κατ' αυτόν τον τρόπο διάκριση των οργανώσεων θα είχε ως αποτέλεσμα τη διάσπαση της ενότητας του τομέα της κοινωνικής οικονομίας. Είναι σημαντικό να δοθεί ικανοποιητική και συντονισμένη απάντηση στα θέματα γενικής οργάνωσης και να παρασχεθεί βοήθεια στους φορείς της κοινωνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα η ΟΚΕ διερωτάται τι εννοεί η Επιτροπή με τον όρο "νέες μορφές επιχειρήσεων".

12. Τι μπορεί να πράξει η ίδια κοινωνική οικονομία;

12.1. Κατά την ακρόαση του Οκτωβρίου παρουσιάστηκαν διάφορες περιπτώσεις καλών πρακτικών. Η ΟΚΕ κρίνει ότι η διάδοση καλών πρακτικών αποτελεί βασικό στοιχείο για την επίτευξη προόδου στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας.

12.2. Ορισμένα παραδείγματα είναι τα εξής:

- η δημιουργία οργάνων συντονισμού σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο,

- η δημιουργία δικτύων ενημέρωσης,

- η συνεργασία με φορείς της οικονομικής ζωής και των επαγγελματικών οργανώσεων,

- η σύναψη εταιρικών σχέσεων με τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές,

- η ανάπτυξη και χρησιμοποίηση μεθόδων υπολογισμού για να καταδειχθεί η οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα του τομέα, π.χ. μέσω σχετικών μεθόδων κοινωνικού ελέγχου και συστημάτων βελτιωμένης διαχείρισης,

- η δημιουργία στρατηγικών κέντρων ανάπτυξης,

- η ανάπτυξη συστημάτων συγκριτικής αξιολόγησης,

- η δυναμική προώθηση εθελοντικών δραστηριοτήτων, π.χ. με την κατάρτιση "εκθέσεων για τη διαχείριση της αλλαγής" από τις μεγάλες επιχειρήσεις και οργανώσεις του τομέα της κοινωνικής οικονομίας(15),

- η παραδειγματική στάση όσον αφορά την ανάπτυξη των προσόντων, την οργάνωση της εργασίας και την ισότητα,

- η αξιοποίηση της πρόσβασης σε προγράμματα της ΕΕ και κυρίως σε εκείνα που αφορούν την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων.

13. Συμπεράσματα

13.1. Η κοινωνική οικονομία είναι, αφενός μεν, σημαντικό στοιχείο της οικονομικής ζωής, αφετέρου δε, μέρος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. Η παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας αποτελεί τη συμβολή της ΟΚΕ στη συζήτηση του θέματος της κοινωνικής οικονομίας σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, του ορισμού της και του ρόλου της, τόσο από γενική άποψη όσο και σε σχέση με την Εσωτερική Αγορά.

13.2. Η ΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη να δώσουν συνέχεια στη γνωμοδότηση αυτή με τη χάραξη στρατηγικής που να ενσωματώνει πλήρως την κοινωνική οικονομία στις δράσεις ευημερίας και να την λαμβάνει υπόψη κατά την προώθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Ευρώπη.

Βρυξέλλες, 2 Μαρτίου 2000.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice Rangoni Machiavelli

(1) Οι επιχειρήσεις στον τομέα της "κοινωνικής οικονομίας", ΕΕ C 332 της 31.12.1990, σ. 81. Γνωμοδότηση για το έγγραφο SEC(89) 2187, "Πολυετές πρόγραμμα εργασίας (1994-1996) υπέρ των συνεταιρισμών, των ταμείων αλληλασφάλισης, των ενώσεων και των σωματείων στην Κοινότητα", ΕΕ C 388 της 31.12.1994, σ. 22, γνωμοδότηση για το έγγραφο COM(93) 650.

(2) "Ο τομέας των συνεταιρισμών, των ταμείων αλληλασφάλισης και των μη κερδοσκοπικών σωματείων, και οι οργανώσεις του στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα". Εξεδόθη από την ΟΚΕ.

(3) Σημείο 12 των κατευθυντήριων γραμμών του 1999. Απόφαση του Συμβουλίου της 22ας Φεβρουαρίου 1999. Το ίδιο σημείο αναφέρεται και στην πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για το έτος 2000.

(4) Κανονισμός για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, άρθρο 3, σημείο 1 δ), ΕΕ L 161 της 26.7.1999.

(5) Η CMAF δημοσίευσε πρόσφατα έγγραφο με τίτλο "Η κοινωνική οικονομία στην ανάπτυξη της ΕΕ", όπου διατυπώνει τις απόψεις της για τις κοινές αρχές της κοινωνικής οικονομίας.

(6) Η κοινωνική οικονομία αντιπροσωπεύει το 6-7 % του συνολικού εργατικού δυναμικού στην ΕΕ (εννέα περίπου εκατομμύρια άτομα). Σύμφωνα με τη μελέτη της Ciriec, Λιέγη 1999, με τίτλο "Οι επιχειρήσεις και οργανώσεις του τριτογενούς τομέα: μια στρατηγική πρόκληση για την απασχόληση". Επίσης, υπολογίζεται ότι ορισμένα εκατομμύρια άτομα απασχολούνται σε εθελοντικές οργανώσεις, πράγμα που έχει ιδιαίτερη σημασία στον τομέα των σωματείων.

(7) Βλέπε μεταξύ άλλων στη γνωμοδότηση "Προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος στην Ευρώπη: προτεραιότητες για το μέλλον", COM(98) 222, EE C 235 της 27.7.1998, σ. 69.

(8) Σημείο 12 στις κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση το 1999, απόφαση του Συμβουλίου της 22ας Φεβρουαρίου 1999. Ο ρόλος αυτός υπογραμμίστηκε εξάλλου στην έκθεση της επιτροπής κεφαλαιοποίησης του προγράμματος "Τρίτο σύστημα και απασχόληση".

(9) Joint employment report 1999, μέρος 1, σ. 59 και μέρος 2, διάφορες εκθέσεις κρατών. Εξεδόθη από την Επιτροπή της ΕΕ.

(10) "Η συμβολή της αλληλασφάλισης και της διμερούς κοινωνικής προστασίας στην απασχόληση και στην απασχολησιμότητα", KOOPI Σουηδία 1998.

(11) COM(1999) 167 "Κοινοτική πολιτική για την ενίσχυση της απασχόλησης", σημείο 2 - Περιφερειακή και τοπική ενίσχυση.

(12) Στο έγγραφο "Χρηματοδοτικά όργανα της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη και η επίδρασή τους στη δημιουργία θέσεων εργασίας", που δημοσίευσε η Inaise, περιγράφονται ορισμένα από τα όργανα αυτά. Ένα άλλο παράδειγμα είναι τα αλληλασφαλιστικά ταμεία της Ιταλίας για την ανάπτυξη νέων συνεταιρισμών.

(13) ΕΕ C 233 της 31.8.1999, σ. 42.

(14) "Ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων", ΕΕ C 212 της 22.7.1996, σ. 36, γνωμοδότηση για το COM(95) 547, της 29.5.1996, σημείο 14.

(15) Γνωμοδότηση της ΟΚΕ με θέμα "Διαχείριση της αλλαγής" (έκθεση Gyllenhammar) ΕΕ C 258 της 10.9.1999, σ. 1.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

στη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Η ακόλουθη τροπολογία, που έλαβε περισσότερες από το 1/4 των ψήφων, απορρίφθηκε κατά τις συζητήσεις.

Σημείο 8.4.2

Να διαγραφεί η δεύτερη πρόταση.

Αιτιολογία

Η πρόταση οδηγίας για τη συμμετοχή των εργαζομένων δεν είναι αποδεκτή υπό τη σημερινή της μορφή από τις ΜΜΕ του εμπορικού τομέα. Δημιουργεί υποχρεώσεις που είναι πολύ επαχθείς για τις μικρές επιχειρήσεις. Επίσης, οι δύο πτυχές είναι ανεξάρτητες.