«Β.   Δικαιώματα υπεράσπισης και δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας

Τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας σύμφωνα με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας

Το άρθρο 42 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας (“Κώδικας Ποινικής Δικονομίας”) προβλέπει ότι σε κάθε ύποπτο ή κατηγορούμενο πρόσωπο στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών αναγνωρίζονται δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας. Σε αυτά περιλαμβάνονται: το δικαίωμα ενημέρωσης σχετικά με την αξιόποινη πράξη για την οποία το πρόσωπο είναι ύποπτο ή κατηγορείται· το δικαίωμα ενημέρωσης, ρητά και σε σύντομο χρονικό διάστημα σχετικά με τα δικαιώματά του βάσει του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας· το δικαίωμα, όταν ζητείται για πρώτη φορά, της πρόσβασης σε συνήγορο υπεράσπισης· το δικαίωμα να υποβάλει αιτήματα για διαδικαστικές πράξεις· και το δικαίωμα να προσβάλει αποφάσεις, πράξεις και παραλήψεις του ανακριτή, του εισαγγελέα και του τακτικού ανακριτή.

Το άρθρο 303 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας κάνει διάκριση μεταξύ αποφάσεων και παραλείψεων που μπορούν να προσβληθούν κατά τη διάρκεια της προδικαστικής διαδικασίας (πρώτη παράγραφος) και αποφάσεων, πράξεων και παραλείψεων που μπορούν να εξεταστούν στο δικαστήριο κατά τη διάρκεια της προπαρασκευαστικής διαδικασίας (δεύτερη παράγραφος). Το άρθρο 306 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προβλέπει ότι οι καταγγελίες κατά αποφάσεων, πράξεων ή παραλείψεων του προανακριτικού υπαλλήλου ή του εισαγγελέα πρέπει να εξετάζονται από τακτικό ανακριτή τοπικού δικαστηρίου με την παρουσία του καταγγέλλοντος ή του συνηγόρου υπεράσπισής του ή του νόμιμου εκπροσώπου του. Το άρθρο 308 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προβλέπει ότι καταγγελίες σχετικά με τη μη τήρηση από τον προανακριτικό υπάλληλο ή τον εισαγγελέα εύλογου χρονικού διαστήματος κατά τη διάρκεια της προδικαστικής εξέτασης μπορούν να κατατεθούν σε εισαγγελέα ανώτερης βαθμίδας και να εξεταστούν εντός τριών ημερών από την κατάθεσή τους. Επιπλέον, το άρθρο 309 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προσδιορίζει τις αποφάσεις των τακτικών ανακριτών που μπορούν να προσβληθούν με έφεση, καθώς και ότι οι λοιπές αποφάσεις μπορούν να υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο κατά τη διάρκεια της προπαρασκευαστικής διαδικασίας ενώπιον του δικαστηρίου. Εξάλλου, ορισμένες ανακριτικές διαδικαστικές πράξεις είναι δυνατές μόνον κατόπιν απόφασης του τακτικού ανακριτή ή δικαστηρίου (π.χ. κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων σύμφωνα με τα άρθρα 167 - 175, και μέτρα κράτησης σύμφωνα με τα άρθρα 176 – 178, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας).

Εφαρμογή των δικαιωμάτων υπεράσπισης και του δικαιώματος αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στα καταχωρισμένα πρόσωπα

1.   Viktor Fedorovych Yanukovych

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ. Yanukovych, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας, της 10ης Αυγούστου 2020, στην ποινική διαδικασία αριθ. 42016000000000785 με την οποία το Δικαστήριο εξέτασε το αίτημα της Εθνικής υπηρεσίας καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας και αποφάσισε τη θέση του κ. Yanukovych υπό κράτηση. Στην απόφαση του Δικαστηρίου, ο τακτικός ανακριτής επιβεβαίωσε ότι υπάρχει εύλογη υπόνοια για συμμετοχή του κ. Yanukovych σε αξιόποινη πράξη που αφορά υπεξαίρεση και επιβεβαίωσε την ιδιότητα του κ. Yanukovych ως υπόπτου στην ποινική διαδικασία.

Το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς διαπίστωσε επίσης ότι ο κ. Yanukovych διαμένει εκτός Ουκρανίας από το 2014. Το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρχαν επαρκείς λόγοι να πιστεύεται ότι ο κ. Yanukovych κρυβόταν από τις προανακριτικές αρχές.

Επιπλέον, στις 15 Σεπτεμβρίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας ακολούθησεε το αίτημα της Εθνικής υπηρεσίας καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας και επέτρεψε την κράτηση του κ. Yanukovych. Με την απόφαση αυτή ο ανακριτής επιβεβαίωσε τα συμπεράσματα του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας της 10ης Αυγούστου 2020.

Στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας αριθ. 42015000000002833, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας, με την απόφασή του της 25ης Αυγούστου 2021, επέτρεψε τη διεξαγωγή ειδικής προδικαστικής εξέτασης σε σχέση με τον κ. Yanukovych. Με την απόφαση αυτή, ο ανακριτής επιβεβαίωσε την ιδιότητα του κ. Yanukovych ως υπόπτου και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αποδεικτικά στοιχεία δημιουργούν εύλογες υπόνοιες ότι ο κ. Yanukovych όντως διέπραξε τα ποινικά αδικήματα για τα οποία είναι ύποπτος. Ο δικαστής κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρηθεί ότι ο κ. Yanukovych αποφεύγει εσκεμμένα τις ανακριτικές και δικαστικές αρχές, για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις. Επιπλέον, με την απόφασή του της 7ης Οκτωβρίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας επέβαλε την κράτηση του κ. Yanukovych. Με την απόφασή του, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την ιδιότητα του κ. Yanukovych ως υπόπτου, όπως και τις εύλογες υπόνοιες ότι ο κ. Yanukovych όντως διέπραξε ποινικά αδικήματα. Ο δικαστής τόνισε επίσης ότι υπάρχει πιθανότητα ο κ. Yanukovych να κρύβεται από τις ανακριτικές και δικαστικές αρχές για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του το Συμβούλιο, στις 29 Δεκεμβρίου 2021 ο εισαγγελέας έκρινε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά την προδικαστική εξέταση ήταν επαρκή για τη σύνταξη κατηγορητηρίου και ο κ. Yanukovych και οι δικηγόροι του ενημερώθηκαν για την ολοκλήρωση της προδικαστικής εξέτασης. Δόθηκε στην υπεράσπιση πρόσβαση στο υλικό της προδικαστικής εξέτασης προς μελέτη, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. Yanukovych αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς και καταλογίζονται στον κ. Yanukovych συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.

2.   Vitalii Yuriyovych Zakharchenko

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ. Zakharchenko, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από τις αποφάσεις του ανακριτή της 19ης Απριλίου 2021 με τις οποίες διατάχθηκε η κράτηση του κ. Zakharchenko, καθώς και από την απόφαση του πρωτοδικείου Pecherskyi του Κιέβου, της 10ης Αυγούστου 2021, με την οποία επετράπη η διεξαγωγή ειδικής προδικαστικής εξέτασης πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας αριθ. 42016000000002929. Οι εν λόγω αποφάσεις των ανακριτών επιβεβαιώνουν την ιδιότητα του κ. Zakharchenko ως υπόπτου και τονίζουν ότι ο ύποπτος κρύβεται από τις ανακριτικές αρχές για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις.

Επιπλέον, το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι οι ουκρανικές αρχές έλαβαν μέτρα με σκοπό την αναζήτηση του κ. Zakharchenko. Στις 12 Φεβρουαρίου 2020, η ανακριτική αρχή αποφάσισε να εγγράψει τον κ. Zakharchenko στον διεθνή κατάλογο αναζητουμένων και διαβίβασε το αίτημα στο τμήμα Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας της Εθνικής Αστυνομίας της Ουκρανίας για την καταχώρισή του στη βάση δεδομένων της Ιντερπόλ. Επιπλέον, στις 11 Μαΐου 2021 η Ουκρανία απέστειλε αίτημα για διεθνή νομική συνδρομή στη Ρωσική Ομοσπονδία για τον εντοπισμό του τόπου στον οποίο βρισκόταν ο κ. Zakharchenko, το οποίο η Ρωσία απέρριψε στις 31 Αυγούστου 2021.

Δεν μπορεί να διαπιστωθεί παραβίαση των δικαιωμάτων υπεράσπισης και του δικαιώματος αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στις περιπτώσεις στις οποίες η υπεράσπιση δεν ασκεί τα εν λόγω δικαιώματα.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. Zakharchenko αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται ανωτέρω και καταλογίζονται στον κ. Zakharchenko συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.

3.   Viktor Pavlovych Pshonka

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ.V. Pshonka, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας, της 2ας Οκτωβρίου 2020, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα που είχαν υποβάλει οι δικηγόροι του κ. V. Pshonka για ακύρωση της κοινοποίησης υπονοιών της 22ας Δεκεμβρίου 2014. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η κοινοποίηση υπονοιών επιδόθηκε σύμφωνα με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας και επικύρωσε την ιδιότητα του κ. V. Pshonka ως υπόπτου στην ποινική διαδικασία. Επιπλέον, στις 7 Μαΐου 2020 και στις 9 Νοεμβρίου 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας απέρριψε αίτημα για κίνηση διαδικασιών που έγινε στη βάση της καταγγελίας από δικηγόρους σχετικά με αδράνεια της Εθνικής υπηρεσίας καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας. Το εφετείο του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά τη διαφθοράς επικύρωσε τις αποφάσεις αυτές την 1η Ιουνίου 2020 και στις 26 Νοεμβρίου 2020, αντιστοίχως.

Επιπλέον, στις 16 Φεβρουαρίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας απέρριψε την προσφυγή των δικηγόρων για ακύρωση της απόφασης της Εθνικής υπηρεσίας καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας σχετικά με την αναστολή της προδικαστικής εξέτασης της 14ης Ιανουαρίου 2021. Με την απόφαση αυτή, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την ιδιότητα του κ. V. Pshonka ως υπόπτου. Επιπλέον, στις 11 Μαρτίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας απέρριψε την καταγγελία των δικηγόρων του κ. V. Pshonka για αδράνεια του εισαγγελέα.

Το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι οι ουκρανικές αρχές έλαβαν μέτρα με σκοπό την αναζήτηση του κ. V. Pshonka. Στις 24 Ιουλίου 2020, απεστάλη στις αρμόδιες αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας αίτημα διεθνούς δικαστικής συνδρομής για τον εντοπισμό του κ. V. Pshonka και την ανάκριση του. Η Ρωσία απέρριψε αυτό το αίτημα. Προηγουμένως οι ρωσικές αρχές είχαν απορρίψει αιτήματα διεθνούς δικαστικής συνδρομής που τους είχαν υποβληθεί το 2016 και το 2018.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. V. Pshonka αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς και καταλογίζονται στον κ. V. Pshonka καθώς και η προγενέστερη μη εκτέλεση των αιτημάτων διεθνούς δικαστικής συνδρομής συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.

6.   Viktor Ivanovych Ratushniak

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ. Ratushniak, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από τις αποφάσεις του ανακριτή της 19ης Απριλίου 2021 με τις οποίες διατάχθηκε η κράτηση του κ. Ratushniak, καθώς και από την απόφαση του πρωτοδικείου Pecherskyi του Κιέβου, της 10ης Αυγούστου 2021, με την οποία επετράπη η διεξαγωγή ειδικής προδικαστικής εξέτασης στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας αριθ. 42016000000002929. Οι εν λόγω αποφάσεις των ανακριτών επιβεβαιώνουν την ιδιότητα του κ. Ratushniak ως υπόπτου και τονίζουν ότι ο ύποπτος κρύβεται από τις ανακριτικές αρχές για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις.

Το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι οι ουκρανικές αρχές έλαβαν μέτρα με σκοπό την αναζήτηση του κ. Ratushniak. Στις 12 Φεβρουαρίου 2020, η ανακριτική αρχή αποφάσισε να εγγράψει τον κ. Ratushniak στον διεθνή κατάλογο αναζητουμένων και διαβίβασε το αίτημα στο τμήμα Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας της Εθνικής Αστυνομίας της Ουκρανίας για την καταχώρισή του στη βάση δεδομένων της Ιντερπόλ. Επιπλέον, στις 11 Μαΐου 2021 η Ουκρανία απέστειλε αίτημα για διεθνή νομική συνδρομή στη Ρωσική Ομοσπονδία για τον εντοπισμό του τόπου στον οποίο βρισκόταν ο κ. Ratushniak, το οποίο η Ρωσία απέρριψε στις 31 Αυγούστου 2021.

Δεν μπορεί να διαπιστωθεί παραβίαση των δικαιωμάτων υπεράσπισης και του δικαιώματος αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στις περιπτώσεις στις οποίες η υπεράσπιση δεν ασκεί τα εν λόγω δικαιώματα.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. Ratushniak αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται ανωτέρω και καταλογίζονται στον κ. Ratushniak συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.

7.   Oleksandr Viktorovych Yanukovych

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ. O. Yanukovych, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας αριθ. 42015000000002833, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας, με την απόφασή του της 25ης Αυγούστου 2021, επέτρεψε τη διεξαγωγή ειδικής προδικαστικής εξέτασης σε σχέση με τον κ. O. Yanukovych. Με την απόφαση αυτή, ο ανακριτής επιβεβαίωσε την ιδιότητα του κ. O. Yanukovych ως υπόπτου και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αποδεικτικά στοιχεία δημιουργούν εύλογες υπόνοιες ότι ο κ. O. Yanukovych όντως διέπραξε τα ποινικά αδικήματα για τα οποία είναι ύποπτος. Ο δικαστής κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρηθεί ότι ο κ. Ο. Yanukovych αποφεύγει εσκεμμένα τις ανακριτικές και δικαστικές αρχές, για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις.

Επιπλέον, με την απόφασή του της 13ης Οκτωβρίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας επέβαλε την κράτηση του κ. O. Yanukovych. Με την απόφασή του, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την ιδιότητα του κ. Ο. Yanukovych ως υπόπτου, όπως και τις εύλογες υπόνοιες ότι ο κ. Ο. Yanukovych όντως διέπραξε ποινικά αδικήματα. Ο δικαστής τόνισε επίσης ότι υπάρχει πιθανότητα να κρύβεται από τις ανακριτικές και δικαστικές αρχές για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του το Συμβούλιο, στις 29 Δεκεμβρίου 2021 ο εισαγγελέας έκρινε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά την προδικαστική εξέταση ήταν επαρκή για τη σύνταξη κατηγορητηρίου και ο κ. Ο. Yanukovych και οι δικηγόροι του ενημερώθηκαν για την ολοκλήρωση της προδικαστικής εξέτασης. Δόθηκε στην υπεράσπιση πρόσβαση στο υλικό της προδικαστικής εξέτασης προς μελέτη, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας.

Το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι οι ουκρανικές αρχές έλαβαν μέτρα με σκοπό την αναζήτηση του κ. Ο. Yanukovych, ο οποίος διαμένει στη Ρωσική Ομοσπονδία και αποφεύγει την ανάκριση.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. Ο. Yanukovych αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται ανωτέρω και καταλογίζονται στον κ. Ο. Yanukovych συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.

9.   Artem Viktorovych Pshonka

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ. A. Pshonka, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας, της 8ης Ιουλίου 2020, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα που είχαν υποβάλει οι δικηγόροι του κ. Α. Pshonka για την ακύρωση της απόφασης της 30ής Απριλίου 2015 περί αναστολής της προδικαστικής εξέτασης. Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι η κοινοποίηση υπονοιών επιδόθηκε σύμφωνα με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας και επικύρωσε την ιδιότητα του κ. A. Pshonka ως υπόπτου στην ποινική διαδικασία.

Επιπλέον, στις 10 Φεβρουαρίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας απέρριψε την προσφυγή των δικηγόρων για ακύρωση της απόφασης της Εθνικής υπηρεσίας καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας σχετικά με την αναστολή της προδικαστικής εξέτασης της 14ης Ιανουαρίου 2021. Με την απόφαση αυτή, το Δικαστήριο επιβεβαίωνε την ιδιότητα του κ. Α. Pshonka ως υπόπτου. Επιπλέον, στις 11 Μαρτίου 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας απέρριψε την καταγγελία των δικηγόρων του κ. Α. Pshonka για αδράνεια του εισαγγελέα.

Το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι οι ουκρανικές αρχές έλαβαν μέτρα με σκοπό την αναζήτηση του κ. Α. Pshonka. Στις 24 Ιουλίου 2020, απεστάλη στις αρμόδιες αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας αίτημα διεθνούς δικαστικής συνδρομής για τον εντοπισμό του υπόπτου και την ανάκριση του. Η Ρωσία απέρριψε αυτό το αίτημα. Προηγουμένως οι ρωσικές αρχές είχαν απορρίψει αιτήματα διεθνούς δικαστικής συνδρομής που τους είχαν υποβληθεί το 2018.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. Α. Pshonka αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά της διαφθοράς και καταλογίζονται στον κ. Α. Pshonka καθώς και η προγενέστερη μη εκτέλεση του αιτήματος διεθνούς δικαστικής συνδρομής συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.

12.   Serhiy Vitalyovych Kurchenko

Η ποινική διαδικασία σχετικά με την υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων ή περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Από τις πληροφορίες που περιέχονται στον φάκελο του Συμβουλίου προκύπτει ότι τα δικαιώματα υπεράσπισης και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του κ. Kurchenko, συμπεριλαμβανομένου του θεμελιώδους δικαιώματος για εκδίκαση της υπόθεσής του εντός εύλογης προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, έγιναν σεβαστά στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας στην οποία στηρίχτηκε το Συμβούλιο. Αυτό αποδεικνύεται ιδίως από το γεγονός ότι ο συνήγορος υπεράσπισης ενημερώθηκε σχετικά με την περάτωση της προδικαστικής εξέτασης στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας αριθ. 42016000000003393 στις 28 Μαρτίου 2019 και του δόθηκε πρόσβαση στο προς μελέτη υλικό. Το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι η μελέτη του υλικού εκ μέρους της υπεράσπισης συνεχίζεται. Στις 11 Οκτωβρίου 2021, η Εθνική υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας ενημέρωσε επίσης τους συνηγόρους υπεράσπισης του κ. Kurchenko σχετικά με την περάτωση της προδικαστικής εξέτασης και την παροχή πρόσβασης στο υλικό της προδικαστικής εξέτασης προς μελέτη. Το Συμβούλιο ενημερώθηκε ότι η Εθνική υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας υπέβαλε αίτημα να τάσσεται προθεσμία για την επανεξέταση από την υπεράσπιση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα εκ μέρους της καθυστερήσεων όταν εξετάζει υλικό της προδικαστικής εξέτασης.

Όσον αφορά την ποινική διαδικασία αριθ. 12014160020000076, το Εφετείο της Οδησσού, με απόφασή του της 18ης Σεπτεμβρίου 2020, έκανε δεκτή την έφεση του εισαγγελέα και επέβαλε στον κ. Kurchenko προληπτικό μέτρο κράτησης. Το Δικαστήριο διευκρίνισε επίσης ότι ο κ. Kurchenko αναχώρησε από την Ουκρανία το 2014 και ότι η τοποθεσία του δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο κ. Kurchenko κρύβεται από τις προανακριτικές αρχές για να αποφύγει ποινικές κυρώσεις. Στις 20 Δεκεμβρίου 2021, το δικαστήριο του διαμερίσματος Kyivskyi της πόλης της Οδησσού έδωσε άδεια για ερήμην διεξαγωγή ειδικής προδικαστικής εξέτασης. Επιπλέον, στις 20 Οκτωβρίου 2021, το δικαστήριο του διαμερίσματος Kyivskyi της πόλης της Οδησσού απέρριψε την προσφυγή των δικηγόρων για ακύρωση της απόφασης της εισαγγελείας σχετικά με αναστολή της προδικαστικής εξέτασης της 27ης Ιουλίου 2021.

Το Συμβούλιο έχει πληροφορίες ότι οι ουκρανικές αρχές έλαβαν μέτρα με σκοπό την αναζήτηση του κ. Kurchenko. Στις 13 Μαΐου 2021, το κεντρικό τμήμα της Εθνικής Αστυνομίας στην περιφέρεια Οδησσού διαβίβασε το αίτημα στο ουκρανικό γραφείο της Ιντερπόλ και της Ευρωπόλ για τη δημοσίευση κόκκινου σήματος για τον κ. Kurchenko, το οποίο εξετάζεται. Το Συμβούλιο ενημερώθηκε ότι στις 29 Απριλίου 2020 οι ουκρανικές αρχές απέστειλαν αίτημα διεθνούς δικαστικής συνδρομής στη Ρωσική Ομοσπονδία, το οποίο επεστράφη στις 28 Ιουλίου 2020 χωρίς να εκτελεστεί.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ο κ. Kurchenko αποφεύγει την ανάκριση πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό της περιόδου που είναι κρίσιμη για την εκτίμηση του σεβασμού του δικαιώματος σε δίκη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι περιστάσεις που περιγράφονται στην απόφαση του Εφετείου της Οδησσού και καταλογίζονται στον κ. Kurchenko καθώς και η μη εκτέλεση των αιτημάτων διεθνούς δικαστικής συνδρομής συνέβαλαν σημαντικά στην επιμήκυνση της ανάκρισης.».