(1)

Βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα (2) (ο «κώδικας»), όλες οι ανταλλαγές πληροφοριών μεταξύ των τελωνειακών αρχών και μεταξύ των οικονομικών φορέων και των τελωνειακών αρχών και η αποθήκευση των πληροφοριών αυτών πρέπει να πραγματοποιούνται με τη χρήση ηλεκτρονικών τεχνικών επεξεργασίας δεδομένων.

(2)

Ωστόσο, ο κώδικας επιτρέπει τη χρήση μέσων ανταλλαγής και αποθήκευσης πληροφοριών άλλων από τις ηλεκτρονικές τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 αυτού κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου, στον βαθμό που τα ηλεκτρονικά συστήματα που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα δεν έχουν τεθεί ακόμη σε λειτουργία. Η μεταβατική αυτή περίοδος πρέπει να λήξει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 το αργότερο.

(3)

Σύμφωνα με τον κώδικα, τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργάζονται με την Επιτροπή για την ανάπτυξη, τη διατήρηση και τη χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων για την ανταλλαγή και την αποθήκευση των τελωνειακών πληροφοριών και η Επιτροπή πρόκειται να καταρτίσει πρόγραμμα εργασιών σχετικά με την ανάπτυξη και την εγκατάσταση των εν λόγω ηλεκτρονικών συστημάτων.

(4)

Το πρόγραμμα εργασιών καθιερώθηκε με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2016/578 της Επιτροπής (3). Περιλαμβάνει κατάλογο σχετικά με την ανάπτυξη 17 ηλεκτρονικών συστημάτων για τους σκοπούς της εφαρμογής του κώδικα, είτε μόνο από τα κράτη μέλη (στην περίπτωση συστημάτων των οποίων η διαχείριση θα πραγματοποιείται σε εθνικό επίπεδο - «εθνικά συστήματα») είτε από τα κράτη μέλη σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή (στην περίπτωση συστημάτων σε επίπεδο Ένωσης, ορισμένα από τα οποία απαρτίζονται τόσο από συνιστώσες σε επίπεδο Ένωσης όσο και από συνιστώσες σε εθνικό επίπεδο - «διευρωπαϊκά συστήματα»).

(5)

Στο πρόγραμμα εργασιών καθορίζεται το χρονοδιάγραμμα σχεδιασμού για την υλοποίηση των εν λόγω εθνικών και διευρωπαϊκών συστημάτων.

(6)

Η μετάβαση προς την πλήρη χρήση των ηλεκτρονικών συστημάτων για τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οικονομικών φορέων και των τελωνειακών αρχών, καθώς και μεταξύ των τελωνειακών αρχών, θα επιτρέπει την πλήρη εφαρμογή των απλουστεύσεων που προβλέπονται στον κώδικα, με αποτέλεσμα τη βελτιωμένη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορέων, την αποτελεσματικότερη καταγραφή της άφιξης, της διαμετακόμισης και της εξόδου των εμπορευμάτων, τον κεντρικό τελωνισμό και τους εναρμονισμένους τελωνειακούς ελέγχους σε ολόκληρο το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό το διοικητικό κόστος, τη γραφειοκρατία, τα λάθη και την απάτη στις τελωνειακές διασαφήσεις και την πρακτική της άγρας σημείου εισόδου (import point shopping).

(7)

Η εγκατάσταση των ηλεκτρονικών συστημάτων υποχρεώνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη σε εναρμόνιση των στοιχείων με βάση διεθνώς αποδεκτά μοντέλα δεδομένων, όπως απαιτείται από τον κώδικα, σε πραγματοποίηση επενδύσεων, τόσο από την άποψη της χρηματοδότησης όσο και από την άποψη του χρόνου, και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε πλήρη αναπρογραμματισμό των υφιστάμενων ηλεκτρονικών συστημάτων. Τα κράτη μέλη έχουν προγραμματίσει την ανάπτυξη των εν λόγω ηλεκτρονικών συστημάτων διαφορετικά, κάτι που έχει οδηγήσει σε διαφοροποιήσεις ως προς τον χρόνο εγκατάστασης των συστημάτων αυτών ανά την Ένωση. Δεδομένου ότι τα ηλεκτρονικά συστήματα είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, είναι σημαντικό να εισαχθούν με την κατάλληλη σειρά. Συνεπώς, οι καθυστερήσεις στην ανάπτυξη ενός συστήματος θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε καθυστερήσεις στην ανάπτυξη των υπόλοιπων συστημάτων. Ο κώδικας (συμπεριλαμβανομένης της καταληκτικής ημερομηνίας για τα μεταβατικά μέτρα στις 31 Δεκεμβρίου 2020) εκδόθηκε το 2013, αλλά οι σχετικοί κανόνες συμπλήρωσης και εφαρμογής αυτού, ήτοι ο κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/2446 της Επιτροπής (4), ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2015/2447 της Επιτροπής (5) και ο κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2016/341 της Επιτροπής (6), δημοσιεύθηκαν μόλις το 2015 και το 2016. Αυτό έχει προκαλέσει καθυστέρηση στον καθορισμό των λειτουργικών και τεχνικών προδιαγραφών που απαιτούνται για την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών συστημάτων.

(8)

Μολονότι το άρθρο 278 του κώδικα ορίζει ως ενιαία προθεσμία την 31η Δεκεμβρίου 2020 για την ανάπτυξη όλων των συστημάτων που αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο, και παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την Ένωση και ορισμένα από τα κράτη μέλη, σε δημοσιονομικό και επιχειρησιακό επίπεδο, για την ολοκλήρωση των εργασιών εντός της ταχθείσας προθεσμίας, έχει καταστεί σαφές ότι ορισμένα συστήματα μπορούν να αναπτυχθούν μόνο εν μέρει έως τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Αυτό σημαίνει ότι μερικά προϋπάρχοντα συστήματα θα χρειαστεί να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται και μετά την ημερομηνία αυτή. Ελλείψει νομοθετικών τροποποιήσεων που να παρατείνουν την εν λόγω προθεσμία, οι εταιρείες και οι τελωνειακές αρχές δεν θα είναι σε θέση να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους και τις νομικές υποχρεώσεις τους όσον αφορά τις τελωνειακές δραστηριότητες.

(9)

Οι εργασίες θα πρέπει να συνεχιστούν και μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020 όσον αφορά τρεις ομάδες συστημάτων. Η πρώτη ομάδα απαρτίζεται από τα εθνικά ηλεκτρονικά συστήματα που αφορούν τις γνωστοποιήσεις άφιξης, προσκόμιση, τις διασαφήσεις προσωρινής εναπόθεσης και τις τελωνειακές διασαφήσεις για εμπορεύματα που εισέρχονται στο τελωνειακό έδαφος της Ένωσης (περιλαμβανομένων των ειδικών καθεστώτων με εξαίρεση την τελειοποίηση προς επανεισαγωγή) και τα οποία πρέπει να αναβαθμιστούν ή να αναπτυχθούν προκειμένου να ληφθούν υπόψη ορισμένες απαιτήσεις του κώδικα, όπως η εναρμόνιση των απαιτήσεων σχετικά με τα δεδομένα που εισάγονται στα εν λόγω συστήματα. Η δεύτερη ομάδα απαρτίζεται από υφιστάμενα ηλεκτρονικά συστήματα που πρέπει να αναβαθμιστούν προκειμένου να ληφθούν υπόψη ορισμένες απαιτήσεις του κώδικα, όπως η εναρμόνιση των απαιτήσεων σχετικά με τα δεδομένα που θα εισάγονται στα συστήματα. Η εν λόγω ομάδα περιλαμβάνει τρία διευρωπαϊκά συστήματα (το σύστημα για τις συνοπτικές διασαφήσεις εισόδου, το σύστημα για την εξωτερική και την εσωτερική διαμετακόμιση και το σύστημα για τα εμπορεύματα που εξέρχονται από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης) καθώς και το Εθνικό Σύστημα Εξαγωγών (συμπεριλαμβανομένης της συνιστώσας εξαγωγών του εθνικού συστήματος για Ειδικά Καθεστώτα). Η τρίτη ομάδα απαρτίζεται από τρία νέα διευρωπαϊκά ηλεκτρονικά συστήματα (τα συστήματα που αφορούν τις εγγυήσεις για ενδεχόμενες ή υπάρχουσες τελωνειακές οφειλές, τον τελωνειακό χαρακτήρα των εμπορευμάτων και τον κεντρικό τελωνισμό). Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, έχει καταρτίσει αναλυτικό χρονοδιάγραμμα για την ανάπτυξη των εν λόγω συστημάτων έως τα τέλη του 2025.

(10)

Σε συμφωνία με τον νέο σχεδιασμό για την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών συστημάτων, η περίοδος που καθορίζεται στον κώδικα και στη διάρκεια της οποίας μπορούν να χρησιμοποιούνται σε μεταβατική βάση μέσα για την ανταλλαγή και την αποθήκευση πληροφοριών, άλλα από τις ηλεκτρονικές τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 αυτού, θα πρέπει να παραταθεί έως το 2022 σε ό,τι αφορά την πρώτη ομάδα και έως το 2025 σε ό,τι αφορά τη δεύτερη και την τρίτη ομάδα ηλεκτρονικών συστημάτων.

(11)

Όσον αφορά τα άλλα συστήματα που θα υλοποιηθούν για τους σκοπούς της εφαρμογής του κώδικα, η γενική καταληκτική ημερομηνία της 31ης Δεκεμβρίου 2020 για τη χρήση μέσων ανταλλαγής και αποθήκευσης πληροφοριών άλλων από τις ηλεκτρονικές τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 αυτού θα πρέπει εξακολουθήσει να ισχύει.

(12)

Προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο να παρακολουθούν την ανάπτυξη όλων των ηλεκτρονικών συστημάτων που απαιτούνται για την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα που αναφέρονται στο άρθρο 278 αυτού, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται και την επίτευξη των ενδιάμεσων στόχων εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στην Επιτροπή, δύο φορές το χρόνο, τις κατάλληλες πληροφορίες για τον σκοπό αυτό. Μόλις τεθούν σε λειτουργία όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσον τα εν λόγω συστήματα είναι κατάλληλα μέσω της δρομολόγησης ελέγχων καταλληλότητας εντός ενός έτους από την πρώτη ημερομηνία κατά την οποία τα εν λόγω συστήματα έχουν όλα τεθεί σε λειτουργία.

(13)

Επομένως, ο κώδικας θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,