(1)

Ο παρών κανονισμός θέτει την απαραίτητη νομοθετική βάση για αξιόπιστη, περιεκτική, οικονομικά αποδοτική, διαφανή και προβλέψιμη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα (μηχανισμός διακυβέρνησης), η οποία διασφαλίζει την επίτευξη των στόχων και επιδιώξεων της Ενεργειακής Ένωσης για το 2030 και των μακροπρόθεσμων στόχων και των επιδιώξεων της Ενεργειακής Ένωσης, σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού του 2015 για την αλλαγή του κλίματος μετά την 21η διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή («συμφωνία του Παρισιού»), με συμπληρωματικές, συνεκτικές και φιλόδοξες προσπάθειες εκ μέρους της Ένωσης και των κρατών μελών της, ενώ περιορίζει τη διοικητική πολυπλοκότητα.

(2)

Η Ενεργειακή Ένωση θα πρέπει να καλύπτει πέντε διαστάσεις: ενεργειακή ασφάλεια· εσωτερική αγορά ενέργειας· ενεργειακή απόδοση· απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές· και έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα.

(3)

Ο σκοπός της δημιουργίας ανθεκτικής Ενεργειακής Ένωσης με επίκεντρο μια φιλόδοξη πολιτική για το κλίμα είναι να έχουν οι καταναλωτές της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, πρόσβαση σε ασφαλή, βιώσιμη, ανταγωνιστική και οικονομική ενέργεια, και να προωθηθούν η έρευνα και η καινοτομία μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων, στόχος για τον οποίο απαιτείται ο θεμελιώδης μετασχηματισμός του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης. Αυτός ο μετασχηματισμός συνδέεται επίσης στενά με την ανάγκη διαφύλαξης, προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος καθώς και προαγωγής της συνετής και ορθολογικής χρησιμοποίησης των φυσικών πόρων, ιδίως μέσω της προώθησης της ενεργειακής απόδοσης και της εξοικονόμησης ενέργειας και της ανάπτυξης νέων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνο με συντονισμένη δράση, η οποία θα συνδυάζει νομοθετικές και μη νομοθετικές πράξεις σε ενωσιακό, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο.

(4)

Μια πλήρως λειτουργική και ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση θα προσέδιδε στην Ένωση ηγετικό ρόλο όσον αφορά την καινοτομία, τις επενδύσεις, τη μεγέθυνση και την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, γεγονός που με τη σειρά του θα αποτελέσει καλό παράδειγμα πρακτικής με την οποία η επίτευξη υψηλών στόχων όσον αφορά τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής συνδέεται με μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας, των επενδύσεων και της μεγέθυνσης.

(5)

Παράλληλα με τον παρόντα κανονισμό, η Επιτροπή έχει αναπτύξει και εγκρίνει σειρά πρωτοβουλιών στον τομέα πολιτικής για την ενέργεια, ιδίως όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, και τη σχεδίαση της αγοράς. Αυτές οι πρωτοβουλίες αποτελούν δέσμη με βασικό θέμα την προτεραιότητα της ενεργειακής απόδοσης, την παγκόσμια πρωτοπορία της Ένωσης όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και τη δίκαιη συμφωνία για τους καταναλωτές ενέργειας, μεταξύ άλλων με την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και την προαγωγή του θεμιτού ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

(6)

Στα συμπεράσματά του της 23ης και 24ης Οκτωβρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε πλαίσιο για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030 για την Ένωση με άξονα τέσσερις βασικές επιδιώξεις σε επίπεδο Ένωσης: μείωση τουλάχιστον κατά 40 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) στο σύνολο της οικονομίας, ενδεικτική επιδίωξη βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης κατά τουλάχιστον 27 %, η οποία θα επανεξεταστεί έως το 2020, με σκοπό την αύξηση του επιπέδου σε 30 %, μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που καταναλώνεται στην Ένωση τουλάχιστον 27 %, και διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 15 %. Διευκρινίζεται ότι η επιδίωξη για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές είναι δεσμευτική σε επίπεδο Ένωσης και αναμένεται να υλοποιηθεί με τη συνεισφορά των κρατών μελών στο πλαίσιο της ανάγκης συλλογικής επίτευξης της ενωσιακής επιδίωξης. Μια αναδιατύπωση της οδηγίας 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) εισήγαγε μια νέα, δεσμευτική επιδίωξη τουλάχιστον 32 % όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για την Ένωση για το 2030, συμπεριλαμβανομένης διάταξης για επανεξέταση με στόχο την αύξηση της επιδίωξης σε επίπεδο Ένωσης έως το 2023. Τροποποιήσεις στην οδηγία 2012/27/EΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) όρισαν σε τουλάχιστον 32,5 % την επιδίωξη σε επίπεδο Ένωσης για βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης το 2030, συμπεριλαμβανομένης διάταξης για επανεξέταση με στόχο την αύξηση των επιδιώξεων σε επίπεδο Ένωσης.

(7)

Η δεσμευτική επιδίωξη εγχώριας μείωσης των ΑτΘ κατά τουλάχιστον 40 % σε όλους τους τομείς της οικονομίας έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990 εγκρίθηκε επισήμως ως προβλεπόμενη εθνικά καθορισμένη συνεισφορά της Ένωσης και των κρατών μελών της στη συμφωνία του Παρισιού κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Υπουργών Περιβάλλοντος στις 6 Μαρτίου 2015. Η συμφωνία του Παρισιού επικυρώθηκε από την Ένωση στις 5 Οκτωβρίου 2016 (6) και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016. Αντικαθιστά την προσέγγιση που ίσχυε σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κιότο του 1997, που εγκρίθηκε από την Ένωση με την απόφαση 2002/358/ΕΚ του Συμβουλίου (7) και που δεν θα συνεχισθεί πέραν του 2020. Το σύστημα της Ένωσης για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων αναφορικά με τις εκπομπές και τις απορροφήσεις θα πρέπει να επικαιροποιηθεί αναλόγως.

(8)

Η συμφωνία του Παρισιού αύξησε το επίπεδο της παγκόσμιας φιλοδοξίας για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και θέτει ένα μακροπρόθεσμο σκοπό που συνάδει με τον στόχο να συγκρατηθεί η μέση αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σαφώς κάτω των 2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχιστούν οι προσπάθειες ώστε να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

(9)

Για την επίτευξη των σκοπών της θερμοκρασίας που τίθενται στη συμφωνία του Παρισιού, η Ένωση θα πρέπει να αποσκοπεί στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών ΑτΘ από πηγές και των απορροφήσεων από καταβόθρες το συντομότερο δυνατόν και, ενδεχομένως, να επιτύχει στη συνέχεια αρνητικές εκπομπές.

(10)

Όσον αφορά το κλιματικό σύστημα, οι συνολικές ανθρωπογενείς εκπομπές που συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου είναι σημαντικές για τη συνολική συγκέντρωση ΑτΘ στην ατμόσφαιρα. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει διάφορα σενάρια για τη συνεισφορά της Ένωσης στους μακροπρόθεσμους στόχους, μεταξύ δε άλλων ένα σενάριο για την επίτευξη καθαρά μηδενικών εκπομπών ΑτΘ στην Ένωση έως το 2050 και αρνητικών εκπομπών στη συνέχεια, καθώς και τις επιπτώσεις των σεναρίων αυτών στον εναπομένοντα προϋπολογισμό για τον άνθρακα σε παγκόσμιο και ενωσιακό επίπεδο. Η Επιτροπή θα πρέπει να ετοιμάσει ανάλυση για τους σκοπούς της μακροπρόθεσμης ενωσιακής στρατηγικής για τη συνεισφορά της Ένωσης στις δεσμεύσεις της συμφωνίας του Παρισιού να διατηρηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω των 2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων διάφορων σεναρίων, μεταξύ άλλων του σεναρίου για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών ΑτΘ στο εσωτερικό της Ένωσης έως το 2050 και αρνητικών εκπομπών στη συνέχεια και τις επιπτώσεις τους στον προϋπολογισμό για τον άνθρακα σε παγκόσμιο και ενωσιακό επίπεδο.

(11)

Μολονότι η Ένωση δεσμεύτηκε να επιτύχει φιλόδοξες μειώσεις των εκπομπών ΑτΘ έως το 2030, η απειλή της κλιματικής αλλαγής συνιστά παγκόσμιο ζήτημα. Η Ένωση και τα κράτη μέλη της θα πρέπει, συνεπώς, να συνεργαστούν με τους διεθνείς εταίρους τους, προκειμένου να διασφαλίσουν ένα υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας όλων των μερών, σύμφωνα με τους μακροπρόθεσμους σκοπούς της συμφωνίας του Παρισιού.

(12)

Στα συμπεράσματά του της 23ης και 24ης Οκτωβρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε επίσης ότι θα πρέπει να αναπτυχθεί ένας αξιόπιστος και διαφανής μηχανισμός διακυβέρνησης χωρίς περιττό διοικητικό φόρτο και με επαρκή ευελιξία για τα κράτη μέλη, ώστε να διασφαλιστεί ότι η Ένωση θα επιτύχει τους σκοπούς της ενεργειακής πολιτικής της, σεβόμενη, παράλληλα, πλήρως την ελευθερία των κρατών μελών να καθορίζουν το ενεργειακό τους μείγμα. Τόνισε ότι ένας τέτοιος μηχανισμός διακυβέρνησης θα πρέπει να βασιστεί σε ήδη υπάρχουσες δομές, όπως τα εθνικά προγράμματα για το κλίμα, τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και την ενεργειακή απόδοση, όπως και στην ανάγκη εξορθολογισμού και συγκερασμού των χωριστών σκελών του σχεδιασμού και της υποβολής εκθέσεων. Ακόμη, συμφωνήθηκε να ενισχυθούν ο ρόλος και τα δικαιώματα των καταναλωτών, η διαφάνεια και η προβλεψιμότητα για τους επενδυτές, μεταξύ άλλων με συστηματική παρακολούθηση βασικών δεικτών για ένα οικονομικό, ασφαλές, ανταγωνιστικό, προστατευμένο και βιώσιμο ενεργειακό σύστημα, καθώς και να διευκολυνθεί ο συντονισμός των εθνικών κλιματικών και ενεργειακών πολιτικών και να προωθηθεί η περιφερειακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.

(13)

Στην ανακοίνωσή της της 25ης Φεβρουαρίου 2015 σχετικά με μια στρατηγική πλαίσιο για μια ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση με μακρόπνοη πολιτική για την κλιματική αλλαγή, η Επιτροπή αναφέρεται στην ανάγκη ενοποιημένου μηχανισμού διακυβέρνησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλες οι σχετικές με την ενέργεια δράσεις σε ενωσιακό, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης, διευρύνοντας με τον τρόπο αυτό το πεδίο εφαρμογής της διακυβέρνησης και στις πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης, πέραν του Πλαισίου για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030.

(14)

Στην ανακοίνωσή της της 18ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, η Επιτροπή διευκρίνισε περαιτέρω ότι τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, όπου περιλαμβάνονται και οι πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης, αποτελούν απαραίτητα εργαλεία για πιο στρατηγικό σχεδιασμό της πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα. Στο πλαίσιο της εν λόγω ανακοίνωσης, οι κατευθύνσεις της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη σχετικά με τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα αποτέλεσαν τη βάση, προκειμένου τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν την κατάρτιση εθνικών σχεδίων για την περίοδο 2021 έως 2030 και καθόρισαν τους βασικούς πυλώνες του μηχανισμού διακυβέρνησης. Στην ανακοίνωση διευκρινίστηκε επίσης ότι η διακυβέρνηση αυτή θα πρέπει να εδράζεται στον νόμο.

(15)

Στα συμπεράσματά τους της 26ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με το σύστημα διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης, το Συμβούλιο αναγνώρισε ότι η διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης θα αποτελέσει ουσιαστικό εργαλείο για την αποδοτική και αποτελεσματική οικοδόμηση της Ενεργειακής Ένωσης και την επίτευξη των στόχων της. Το Συμβούλιο υπογράμμισε ότι ο μηχανισμός διακυβέρνησης θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές ενσωμάτωσης του στρατηγικού σχεδιασμού και της υποβολής εκθέσεων σχετικά με την υλοποίηση των πολιτικών για το κλίμα και την ενέργεια, καθώς και στον συντονισμό μεταξύ των υπευθύνων για την ενεργειακή και κλιματική πολιτική σε ενωσιακό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Υπογράμμισε επίσης ότι ο μηχανισμός διακυβέρνησης θα πρέπει να διασφαλίζει την επίτευξη των ενεργειακών και των κλιματικών επιδιώξεων για το 2030 και να παρακολουθεί τη συλλογική πρόοδο της Ένωσης προς την επίτευξη των στόχων πολιτικής και για τις πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης.

(16)

Στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 2015 με τίτλο «Η πορεία προς μια Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση» τονίζεται η ανάγκη για έναν μηχανισμό διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης που θα είναι φιλόδοξος, αξιόπιστος, διαφανής, δημοκρατικός και στον οποίο θα συμμετέχει πλήρως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και η ανάγκη να διασφαλιστεί η επίτευξη των κλιματικών και των ενεργειακών επιδιώξεων για το 2030.

(17)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει επανειλημμένα τονίσει ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν επείγοντα μέτρα που θα διασφαλίζουν την επίτευξη ελάχιστης επιδίωξης διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό 10 %. Στα συμπεράσματά του της 23ης και 24ης Οκτωβρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Επιτροπή, υποστηριζόμενη από τα κράτη μέλη, θα λάβει επείγοντα μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει την υλοποίηση της ελάχιστης επιδίωξης του 10 % των ηλεκτρικών διασυνδέσεων κατά προτεραιότητα, το αργότερο δε το 2020 τουλάχιστον για τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη επιτύχει ελάχιστο επίπεδο ενσωμάτωσης στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 23ης Νοεμβρίου 2017 σχετικά με την ενίσχυση των ενεργειακών δικτύων της Ευρώπης, αξιολογείται η πρόοδος προς την επίτευξη της επιδίωξης διασύνδεσης σε ποσοστό 10 % και προτείνονται τρόποι υλοποίησης της επιδίωξης διασύνδεσης σε ποσοστό 15 % για το 2030.

(18)

Κύριος στόχος του μηχανισμού διακυβέρνησης θα πρέπει συνεπώς να είναι η εξασφάλιση των συνθηκών για την επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης και, ειδικά, των επιδιώξεων του πλαισίου για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030, στον τομέα της μείωσης των εκπομπών ΑτΘ, της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της ενεργειακής απόδοσης. Οι εν λόγω στόχοι και επιδιώξεις απορρέουν από την πολιτική της Ένωσης στον τομέα της ενέργειας και από την ανάγκη διαφύλαξης, προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος, καθώς και προαγωγής της συνετής και ορθολογικής χρησιμοποίησης των φυσικών πόρων, όπως προβλέπεται στις Συνθήκες της ΕΕ. Κανένας από αυτούς τους στόχους, οι οποίοι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι, δεν μπορεί να θεωρηθεί δευτερεύων σε σχέση με τους άλλους. Ο παρών κανονισμός συνδέεται επομένως με την εφαρμογή του τομεακού δικαίου για την επίτευξη των ενεργειακών και των κλιματικών επιδιώξεων για το 2030. Τα κράτη μέλη χρειάζονται ευελιξία κατά την επιλογή των ενδεδειγμένων πολιτικών για το εθνικό ενεργειακό τους μείγμα και τις προτιμήσεις τους, αλλά η ευελιξία αυτή θα πρέπει να συνάδει με την περαιτέρω ενοποίηση της αγοράς, τον αυξημένο ανταγωνισμό και την επίτευξη των κλιματικών και των ενεργειακών στόχων, καθώς και με τη σταδιακή μετάβαση προς μια βιώσιμη οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

(19)

Μια κοινωνικά αποδεκτή και δίκαιη μετάβαση σε βιώσιμη, με χαμηλές εκπομπές άνθρακα οικονομία απαιτεί αλλαγές στην επενδυτική συμπεριφορά, όσον αφορά τόσο τις δημόσιες όσο και τις ιδιωτικές επενδύσεις, και παροχή κινήτρων σε ολόκληρο το φάσμα πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη τους πολίτες και τις περιφέρειες που θα μπορούσαν να επηρεαστούν αρνητικά από τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Για τη μείωση των εκπομπών ΑτΘ θα πρέπει να ενισχυθεί η αποδοτικότητα και η καινοτομία στην ευρωπαϊκή οικονομία, και ιδίως θα πρέπει, επίσης, να δημιουργηθούν βιώσιμες θέσεις εργασίας, μεταξύ άλλων στους τομείς υψηλής τεχνολογίας, και να επέλθουν βελτιώσεις στην ποιότητα του αέρα και τη δημόσια υγεία.

(20)

Δεδομένων των διεθνών δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τις δράσεις που αναλαμβάνουν για να καταργήσουν σταδιακά τις επιδοτήσεις ενέργειας, ιδίως για τα ορυκτά καύσιμα. Κατά την υποβολή εκθέσεων, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να βασιστούν στους υφιστάμενους ορισμούς για τις επιδοτήσεις σε ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούνται διεθνώς.

(21)

Επειδή τα ΑτΘ και οι ατμοσφαιρικοί ρύποι προέρχονται κυρίως από συνήθεις πηγές, η πολιτική μείωσης των ΑτΘ μπορεί να έχει παράλληλα θετικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και στην ποιότητα του αέρα, ιδίως στις αστικές περιοχές, αντισταθμίζοντας με αυτόν τον τρόπο τις βραχυπρόθεσμες δαπάνες για τον μετριασμό των ΑτΘ. Καθώς τα δεδομένα που αναφέρονται στο πλαίσιο της οδηγίας (ΕΕ) 2016/2284 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8) αποτελούν σημαντική συμβολή στην κατάρτιση της απογραφής ΑτΘ και των εθνικών σχεδίων, θα πρέπει να αναγνωριστεί η σημασία της συλλογής συνεκτικών δεδομένων και της υποβολής εκθέσεων με συνεκτικά δεδομένα μεταξύ της οδηγίας (ΕΕ) 2016/2284 και της απογραφής ΑτΘ.

(22)

Η πείρα που αποκτήθηκε από την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) υποδεικνύει την ανάγκη συνεργειών και συνοχής με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βάσει άλλων νομικών πράξεων, ιδίως της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1099/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 517/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13). Η χρήση συνεκτικών δεδομένων για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές ΑτΘ είναι ουσιώδης για τη διασφάλιση της ποιότητας των εν λόγω εκθέσεων.

(23)

Σε συμφωνία με την ισχυρή δέσμευση της Επιτροπής για βελτίωση του νομοθετικού έργου και στο πλαίσιο της συνέπειας με μια πολιτική που προωθεί την έρευνα, την καινοτομία και τις επενδύσεις, ο μηχανισμός διακυβέρνησης θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του διοικητικού φόρτου και της πολυπλοκότητας για τα κράτη μέλη και τους σχετικούς συμφεροντούχους, την Επιτροπή και άλλα θεσμικά όργανα της Ένωσης. Θα πρέπει να συμβάλει επίσης στη διασφάλιση της συνοχής και της επάρκειας των πολιτικών και των μέτρων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο όσον αφορά τον μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος σε μια βιώσιμη οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

(24)

Η επίτευξη των στόχων και επιδιώξεων της Ενεργειακής Ένωσης θα πρέπει να διασφαλιστεί με έναν συνδυασμό πρωτοβουλιών της Ένωσης και συνεκτικών εθνικών πολιτικών που θα καθορίζονται στα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα. Στο τομεακό δίκαιο της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα προβλέπονται απαιτήσεις σχεδιασμού, οι οποίες αποτέλεσαν χρήσιμα εργαλεία για την προώθηση αλλαγών σε εθνικό επίπεδο. Η εισαγωγή τους σε διαφορετικές χρονικές στιγμές οδήγησε σε αλληλοεπικαλύψεις και ανεπαρκή συνεκτίμηση των συνεργειών και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των τομέων πολιτικής, σε βάρος της σχέσης κόστους-αποδοτικότητας. Συνεπώς, οι τρέχουσες χωριστές διαδικασίες σχεδιασμού, υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης στους τομείς του κλίματος και της ενέργειας θα πρέπει κατά το δυνατόν να εξορθολογιστούν και να ενοποιηθούν.

(25)

Τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα θα πρέπει να καλύπτουν δεκαετείς περιόδους και να παρέχουν επισκόπηση της τρέχουσας κατάστασης του ενεργειακού συστήματος και της πολιτικής. Θα πρέπει να θέτουν εθνικούς στόχους για τις πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης και αντίστοιχες πολιτικές και μέτρα για την ικανοποίηση αυτών των στόχων και να θεμελιώνονται αναλυτικά. Στα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα που θα καλύψουν την πρώτη περίοδο από το 2021 έως το 2030 θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις επιδιώξεις για το 2030 που αφορούν τη μείωση των εκπομπών ΑτΘ, την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, την ενεργειακή απόδοση και τη διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποσκοπούν στο να διασφαλίζουν ότι τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα είναι συνεπή με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και ότι συμβάλλουν στην επίτευξή τους. Στα ενοποιημένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, τα κράτη μέλη μπορούν να βασίζονται σε υφιστάμενες εθνικές στρατηγικές ή σχέδια. Για το πρώτο προσχέδιο και το τελικό ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, προβλέπεται διαφορετική προθεσμία σε σύγκριση με τα επόμενα σχέδια, προκειμένου να παρέχεται στα κράτη μέλη επαρκής χρόνος προετοιμασίας για τα πρώτα τους σχέδια μετά την έκδοση του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, τα κράτη μέλη παροτρύνονται να παράσχουν τα πρώτα τους ενοποιημένα εθνικά προσχέδια για την ενέργεια και το κλίμα το ταχύτερο δυνατόν το 2018, ώστε να καταστεί δυνατή η δέουσα προετοιμασία, ιδίως για τον διευκολυντικό διάλογο που πρόκειται να συγκληθεί το 2018 σύμφωνα με την απόφαση 1/CP.21 της διάσκεψης των συμβαλλόμενων μερών της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC).

(26)

Στα ενοποιημένα εθνικά σχέδιά τους για την ενέργεια και το κλίμα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εκτιμήσουν τον αριθμό των νοικοκυριών που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια, λαμβάνοντας υπόψη τις αναγκαίες εγχώριες ενεργειακές υπηρεσίες που χρειάζονται για να διασφαλίζονται οι βασικές συνθήκες διαβίωσης στο αντίστοιχο εθνικό πλαίσιο, την υφιστάμενη κοινωνική πολιτική και άλλες σχετικές πολιτικές, καθώς και τις ενδεικτικές κατευθύνσεις της Επιτροπής για τους σχετικούς δείκτες, συμπεριλαμβανομένης της γεωγραφικής διασποράς, που βασίζονται σε μια κοινή προσέγγιση για την ενεργειακή φτώχεια. Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος διαπιστώσει ότι έχει σημαντικό αριθμό νοικοκυριών σε ενεργειακή φτώχεια, θα πρέπει να συμπεριλάβει στο σχέδιό του έναν εθνικό ενδεικτικό στόχο μείωσης της ενεργειακής φτώχειας.

(27)

Θα πρέπει να καθιερωθεί υποχρεωτικό υπόδειγμα για τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα εθνικά σχέδια θα είναι ολοκληρωμένα, και να διευκολυνθεί η σύγκριση και η συγκεντρωτική ανάλυση των εθνικών σχεδίων, διασφαλίζοντας παράλληλα επαρκή ευελιξία στα κράτη μέλη να ορίζουν τις λεπτομέρειες των εθνικών σχεδίων τους, όπου θα αντικατοπτρίζονται οι εθνικές προτιμήσεις και ιδιαιτερότητες.

(28)

Η εφαρμογή πολιτικών και μέτρων στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον. Συνεπώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν στο κοινό την έγκαιρη και αποτελεσματική παροχή της δυνατότητας να συμμετέχει και να παρέχει τη γνώμη του στην κατάρτιση των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα σύμφωνα, κατά περίπτωση, με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) και με τη σύμβαση της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΗΕ/ΗΕ) σχετικά με την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα της 25ης Ιουνίου 1998 («σύμβαση του Aarhus»). Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στην κατάρτιση των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα και να αποσκοπούν στη μείωση της διοικητικής πολυπλοκότητας κατά την τήρηση των υποχρεώσεών τους περί δημόσιας διαβούλευσης.

(29)

Κατά τη διεξαγωγή δημόσιων διαβουλεύσεων, και σύμφωνα με τη σύμβαση του Aarhus, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποσκοπούν στη διασφάλιση ισότιμης συμμετοχής και στο να διασφαλίσουν ότι το κοινό ενημερώνεται με δημόσιες ανακοινώσεις ή άλλα κατάλληλα μέσα, όπως τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, ότι το κοινό μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλα τα σχετικά έγγραφα και ότι έχουν τεθεί σε εφαρμογή οι πρακτικές ρυθμίσεις που αφορούν τη συμμετοχή του κοινού.

(30)

Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να καθιερώσει έναν μόνιμο πολυεπίπεδο ενεργειακό διάλογο, ο οποίος θα συγκεντρώνει τις τοπικές αρχές, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, την επιχειρηματική κοινότητα, τους επενδυτές και άλλους σχετικούς συμφεροντούχους, προκειμένου να συζητούνται οι διάφορες σχεδιαζόμενες επιλογές για την ενεργειακή και κλιματική πολιτική. Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου, θα πρέπει να είναι δυνατόν να συζητούνται τόσο το ενοποιημένο εθνικό σχέδιο του κράτους μέλους για την ενέργεια και το κλίμα όσο και η μακροπρόθεσμη στρατηγική του. Ο διάλογος μπορεί να διεξάγεται μέσω οποιασδήποτε εθνικής δομής, όπως δικτυακού τόπου, πλατφόρμας δημόσιας διαβούλευσης ή άλλων διαδραστικών εργαλείων επικοινωνίας.

(31)

Η περιφερειακή συνεργασία παίζει ουσιαστικό ρόλο στην αποτελεσματική επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης κατά τρόπο οικονομικά αποδοτικό. Η Επιτροπή θα πρέπει να διευκολύνει τέτοιου είδους συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Θα πρέπει να δίνεται στα κράτη μέλη η δυνατότητα να σχολιάζουν τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα άλλων κρατών μελών πριν από την οριστικοποίησή τους, για να αποφεύγονται ασυνέπειες και ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη και να διασφαλίζεται ότι οι κοινοί στόχοι επιτυγχάνονται συλλογικά. Η περιφερειακή συνεργασία κατά την εκπόνηση και την οριστικοποίηση των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, όπως και κατά την επακόλουθη εφαρμογή τους, θα πρέπει να είναι καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των μέτρων και για την προώθηση της ενοποίησης της αγοράς και της ενεργειακής ασφάλειας.

(32)

Κατά τη συνεργασία τους στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα υφιστάμενα φόρα περιφερειακής συνεργασίας, όπως το σχέδιο διασύνδεσης των αγορών ενέργειας της περιοχής της Βαλτικής (BEMIP), τη συνδεσιμότητα της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (CESEC), την κεντρο-δυτική περιφερειακή αγορά ενέργειας (CWREM), την πρωτοβουλία των χωρών της Βόρειας Θάλασσας για το υπεράκτιο δίκτυο (NSCOGI), το Πενταμερές Φόρουμ για την Ενέργεια, τις διασυνδέσεις για τη Νοτιοδυτική Ευρώπη και την Ευρωμεσογειακή Εταιρική Σχέση. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να εξετάσουν το ενδεχόμενο συνεργασίας με τα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας, με τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και, κατά περίπτωση, με άλλες σχετικές τρίτες χώρες. Επιπλέον, προκειμένου να προωθήσει την ολοκλήρωση της αγοράς, τις οικονομικά αποδοτικές πολιτικές, την αποτελεσματική συνεργασία, τις εταιρικές σχέσεις και τις διαβουλεύσεις, η Επιτροπή μπορεί να εντοπίζει περαιτέρω ευκαιρίες περιφερειακής συνεργασίας που να καλύπτουν μία ή περισσότερες από τις πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, με μακροπρόθεσμο όραμα και με βάση τις υπάρχουσες συνθήκες της αγοράς.

(33)

Η Επιτροπή μπορεί να διεξάγει συζητήσεις με τις σχετικές τρίτες χώρες προκειμένου να διερευνήσει τη δυνατότητα να επεκταθεί σε αυτές η εφαρμογή των διατάξεων που θεσπίζει ο παρών κανονισμός, ιδίως δε εκείνων που αφορούν την περιφερειακή συνεργασία.

(34)

Τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα θα πρέπει να είναι σταθερά, ώστε να διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα των εθνικών πολιτικών και μέτρων, προκειμένου να διασφαλίζεται η επενδυτική ασφάλεια. Ωστόσο, θα πρέπει να επικαιροποιούνται τα εθνικά σχέδια μία φορά κατά τη διάρκεια της καλυπτόμενης δεκαετούς περιόδου, ώστε να δίνεται στα κράτη μέλη η δυνατότητα να προσαρμόζονται σε σημαντικές μεταβαλλόμενες συνθήκες. Για τα σχέδια της περιόδου από το 2021 έως το 2030, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα σχέδιά τους έως τις 30 Ιουνίου 2024. Οι στόχοι, οι επιδιώξεις και οι συνεισφορές θα πρέπει να τροποποιούνται μόνο προκειμένου να αντικατοπτρίζουν αυξημένη γενική φιλοδοξία, ειδικά όσον αφορά τις επιδιώξεις του 2030 για την ενέργεια και το κλίμα. Στις επικαιροποιήσεις, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώκουν τον μετριασμό των ενδεχόμενων αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που καθίστανται εμφανή στην ενοποιημένη έκθεση.

(35)

Οι σταθερές μακροπρόθεσμες στρατηγικές μείωσης των εκπομπών είναι ζωτικής σημασίας για τη συμβολή στον οικονομικό μετασχηματισμό, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη και την επίτευξη ευρύτερων σκοπών βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και για την επιδίωξη, με ένα δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο, του μακροπρόθεσμου σκοπού που τέθηκε στη συμφωνία του Παρισιού. Επιπλέον, τα μέρη της συμφωνίας του Παρισιού καλούνται να κοινοποιήσουν, έως το 2020, τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές τους στρατηγικές χαμηλών εκπομπών ΑτΘ για τα μέσα του αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή στις 22 Μαρτίου 2018 να υποβάλει, έως το πρώτο τρίμηνο του 2019, πρόταση για μία στρατηγική μακροπρόθεσμων μειώσεων των εκπομπών ΑτΘ στην Ένωση, σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού, λαμβάνοντας υπόψη τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα.

(36)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές με προοπτική τουλάχιστον 30 ετών, συμβάλλοντας στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη σύμφωνα με τη UNFCCC και τη συμφωνία του Παρισιού, στο πλαίσιο του στόχου της συμφωνίας του Παρισιού να διατηρηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω των 2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και την επίτευξη μακροπρόθεσμων μειώσεων των εκπομπών ΑτΘ και ενίσχυσης των απορροφήσεων από καταβόθρες σε όλους τους τομείς, σύμφωνα με τον στόχο της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν τις στρατηγικές τους με ανοικτό και διαφανή τρόπο και να εξασφαλίσουν αποτελεσματικές ευκαιρίες συμμετοχής του κοινού στην κατάρτισή τους. Τα ενοποιημένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα και οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές θα πρέπει να είναι συνεπή μεταξύ τους.

(37)

Ο τομέας της χρήσης γης, της αλλαγής χρήσεων γης και της δασοκομίας (LULUCF) είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος και πολύ ευάλωτος στις κλιματικές αλλαγές. Παράλληλα, ο τομέας έχει τεράστιες δυνατότητες να παρέχει μακροπρόθεσμα κλιματικά οφέλη και να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των ενωσιακών και των διεθνών μακροπρόθεσμων κλιματικών σκοπών. Δύναται να συμβάλει ποικιλοτρόπως στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, ιδίως μέσω της μείωσης των εκπομπών και της διατήρησης και ενίσχυσης των καταβοθρών και αποθεμάτων άνθρακα, καθώς και της παροχής βιολογικών υλικών που μπορούν να υποκαταστήσουν ορυκτά ή υλικά με υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές που υποστηρίζουν βιώσιμες επενδύσεις οι οποίες αποσκοπούν στην αύξηση της αποτελεσματικής δέσμευσης του άνθρακα, τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων και τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και προσαρμοστικότητα των δεξαμενών άνθρακα.

(38)

Κατά την ανάπτυξη περαιτέρω διασυνδέσεων, είναι σημαντικό να γίνει πλήρης εκτίμηση του κόστους και του οφέλους, συμπεριλαμβανομένων των πλήρων τεχνικών, κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 347/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15) και να ληφθούν υπόψη οι θετικές εξωτερικότητες των διασυνδέσεων, όπως η ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ασφάλεια του εφοδιασμού και η αύξηση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

(39)

Όπως ισχύει για τον σχεδιασμό, στο τομεακό δίκαιο της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα καθορίζονται απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων, πολλές από τις οποίες αποτέλεσαν χρήσιμα εργαλεία για την προώθηση αλλαγών σε εθνικό επίπεδο, συμπληρωματικά προς τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς, ωστόσο οι απαιτήσεις αυτές εισήχθησαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, με αποτέλεσμα να προκύψει επικάλυψη και οικονομική αναποτελεσματικότητα, καθώς και ανεπαρκής συνεκτίμηση των συνεργειών και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ τομέων πολιτικής, όπως ο μετριασμός των ΑτΘ, η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, η ενεργειακή απόδοση και η ενοποίηση της αγοράς. Για την εξισορρόπηση της ανάγκης διασφάλισης κατάλληλης παρακολούθησης της εφαρμογής των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα και της ανάγκης μείωσης της διοικητικής πολυπλοκότητας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθιερώσουν την υποβολή εκθέσεων ανά διετία αναφορικά με την εφαρμογή των σχεδίων και με άλλες εξελίξεις στο ενεργειακό σύστημα. Ωστόσο, η υποβολή ορισμένων εκθέσεων, ειδικά όσον αφορά τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων στον τομέα του κλίματος που πηγάζουν από τη UNFCCC και το δίκαιο της Ένωσης, θα εξακολουθούσε να είναι αναγκαία σε ετήσια βάση.

(40)

Στις ενοποιημένες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα των κρατών μελών θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται τα στοιχεία που καθορίζονται στο υπόδειγμα για τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα. Λεπτομέρειες σχετικά με το υπόδειγμα για τις ενοποιημένες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα θα πρέπει να παρέχονται σε μεταγενέστερες εκτελεστικές πράξεις, δεδομένου του τεχνικού χαρακτήρα τους και του γεγονότος ότι οι πρώτες εκθέσεις προόδου πρόκειται να υποβληθούν το 2023. Οι εκθέσεις προόδου θα πρέπει να διενεργούνται, προκειμένου να διασφαλίζεται η διαφάνεια έναντι της Ένωσης, των άλλων κρατών μελών, των περιφερειακών και τοπικών αρχών, των παραγόντων της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών, οποιωνδήποτε άλλων σχετικών συμφεροντούχων και του ευρέος κοινού. Αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν και τις πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης και, για την πρώτη περίοδο, να δίνουν συγχρόνως έμφαση στους τομείς που καλύπτονται από τις επιδιώξεις του Πλαισίου για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030.

(41)

Βάσει της UNFCCC, απαιτείται από την Ένωση και τα κράτη μέλη της να αναπτύσσουν, να ενημερώνουν τακτικά, να δημοσιεύουν και να υποβάλλουν στη Διάσκεψη των Μερών τις εθνικές απογραφές ανθρωπογενών εκπομπών από πηγές και απορροφήσεων από καταβόθρες των ΑτΘ, χρησιμοποιώντας συγκρίσιμες μεθοδολογίες, οι οποίες θα αποτελούν προϊόν συμφωνίας της Διάσκεψης των Μερών. Οι απογραφές ΑτΘ παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διασφάλιση της δυνατότητας παρακολούθησης της προόδου όσον αφορά την υλοποίηση της διάστασης της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις νομοθετικές πράξεις στον τομέα του κλίματος, ειδικά τον κανονισμό (EΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16) και τον κανονισμό (EΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17).

(42)

Σύμφωνα με την απόφαση 1/CP.16 της διάσκεψης των μερών της UNFCCC, απαιτείται η καθιέρωση εθνικών ρυθμίσεων για την αξιολόγηση των ανθρωπογενών εκπομπών από πηγές και των απορροφήσεων από καταβόθρες όλων των ΑτΘ. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθιστά δυνατή την καθιέρωση τέτοιων εθνικών ρυθμίσεων.

(43)

Η πείρα που αποκομίστηκε από την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 απέδειξε τη σημασία της διαφάνειας, της ακρίβειας, της συνέπειας, της πληρότητας και της συγκρισιμότητας των πληροφοριών. Βάσει αυτής της πείρας, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιούν αξιόπιστα και συνεπή δεδομένα και παραδοχές στις πέντε διαστάσεις και θα δημοσιοποιούν τις διαθέσιμες συνεκτικές πληροφορίες για τις παραδοχές, τις παραμέτρους και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται για τα τελικά σενάρια και τις προβλέψεις, συνεκτιμώντας τους στατιστικούς περιορισμούς, τα εμπορικώς ευαίσθητα δεδομένα και τη συμμόρφωση με τους κανόνες προστασίας των δεδομένων, και ότι θα υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με τις πολιτικές και τα μέτρα, καθώς και τις προβλέψεις τους ως βασικές συνιστώσες των εκθέσεων προόδου. Οι πληροφορίες αυτών των εκθέσεων θα παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην έγκαιρη υλοποίηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842. Η λειτουργία και η συνεχής βελτίωση των συστημάτων σε επίπεδο Ένωσης και κρατών μελών σε συνδυασμό με καλύτερες οδηγίες υποβολής εκθέσεων θα πρέπει να συμβάλουν σημαντικά στη διαρκή ενίσχυση των πληροφοριών που είναι απαραίτητες για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά τη διάσταση της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές.

(44)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να διασφαλίζει την υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη σχετικά με την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος και την παροχή οικονομικής και τεχνολογικής στήριξης, καθώς και στήριξης για την ανάπτυξη ικανοτήτων, στις αναπτυσσόμενες χώρες, διευκολύνοντας με αυτόν τον τρόπο την εκπλήρωση των δεσμεύσεων της Ένωσης βάσει της UNFCCC και της συμφωνίας του Παρισιού. Επιπλέον, οι πληροφορίες σχετικά με τις εθνικές δράσεις προσαρμογής και την υποστήριξη παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, ειδικά όσον αφορά την προσαρμογή στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που σχετίζονται με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ένωσης, όπως η διαθεσιμότητα νερού ψύξης για τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και η διαθεσιμότητα βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας, καθώς και τις πληροφορίες για τη στήριξη που σχετίζεται με την εξωτερική διάσταση της Ενεργειακής Ένωσης.

(45)

Στη συμφωνία του Παρισιού επαναβεβαιώνεται ότι τα μέρη θα πρέπει, όταν λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, να σέβονται, να προωθούν και να λαμβάνουν υπόψη τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων. Επομένως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενσωματώνουν επαρκώς τη διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη διάσταση της ισότητας των φύλων στα ενοποιημένα εθνικά σχέδιά τους για την ενέργεια και το κλίμα καθώς και στις μακροπρόθεσμες στρατηγικές τους. Στις εκθέσεις προόδου που υποβάλλουν ανά διετία, θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το πώς η εφαρμογή των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων τους για την ενέργεια και το κλίμα συμβάλλει στην προώθηση τόσο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και της ισότητας των φύλων.

(46)

Προκειμένου να περιοριστεί ο διοικητικός φόρτος για τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, η Επιτροπή θα πρέπει να δημιουργήσει μια επιγραμμική πλατφόρμα (ηλεκτρονική πλατφόρμα) για να διευκολύνει την επικοινωνία, να προωθήσει τη συνεργασία και τη διαφάνεια και να διευκολύνει την πρόσβαση του κοινού στην ενημέρωση. Με τον τρόπο αυτόν θα διευκολυνθεί η έγκαιρη υποβολή των εκθέσεων καθώς και η αύξηση της διαφάνειας στις εθνικές εκθέσεις. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα πρέπει να συμπληρώνει, να επεκτείνει και να αξιοποιεί τις υπάρχουσες διαδικασίες υποβολής εκθέσεων, τις βάσεις δεδομένων και τα ηλεκτρονικά εργαλεία, όπως αυτά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, της Eurostat και του Κοινού Κέντρου Ερευνών, και την εμπειρία που αποκομίστηκε από το σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου της Ένωσης.

(47)

Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι τα τελικά ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα είναι επιγραμμικά διαθέσιμα στο κοινό. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα, αφ' ης στιγμής τεθεί σε λειτουργία, θα πρέπει να χρησιμοποιείται από την Επιτροπή για να φιλοξενεί και να δημοσιοποιεί τα τελικά ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, τις επικαιροποιήσεις τους, τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές και άλλες σχετικές πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη. Πριν αρχίσει να λειτουργεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα, η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τους δικούς της δικτυακούς τόπους για να διευκολύνει την επιγραμμική πρόσβαση του κοινού στα τελικά ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα.

(48)

Όσον αφορά τα δεδομένα που πρέπει να παρέχονται στην Επιτροπή μέσω εθνικού σχεδιασμού και υποβολής εκθέσεων, στις πληροφορίες των κρατών μελών δεν θα πρέπει να επαναλαμβάνονται τα δεδομένα και τα στατιστικά στοιχεία που έχουν ήδη διατεθεί από τη Eurostat στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (18) με τον ίδιο μορφότυπο όπως προβλέπεται από τις υποχρεώσεις σχεδιασμού και υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό και εφόσον εξακολουθούν να διατίθενται από την Επιτροπή (Eurostat) με τις ίδιες τιμές. Εφόσον είναι διαθέσιμα και κρίνεται κατάλληλο από άποψη χρόνου, τα δεδομένα της έκθεσης και οι προβλέψεις που παρέχονται στα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα θα πρέπει να χρησιμοποιούν ως βάση και να συμφωνούν με τα δεδομένα της Eurostat και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την υποβολή ευρωπαϊκών στατιστικών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009.

(49)

Ενόψει της συλλογικής επίτευξης των στόχων της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση, ιδίως δε της δημιουργίας μιας πλήρως λειτουργικής και ανθεκτικής Ενεργειακής Ένωσης, θα είναι απαραίτητο η Επιτροπή να αξιολογεί τα ενοποιημένα εθνικά προσχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα και, βάσει εκθέσεων προόδου, την εφαρμογή τους. Για την πρώτη δεκαετή περίοδο, αυτό αφορά ιδίως την επίτευξη των επιδιώξεων της Ένωσης για το 2030 σχετικά με την ενέργεια και το κλίμα και τις εθνικές συνεισφορές στις επιδιώξεις αυτές. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να διενεργείται σε διετή βάση και, μόνο εφόσον κρίνεται απαραίτητο, ετησίως και να ενσωματώνεται στις εκθέσεις της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης.

(50)

Με τον δέοντα σεβασμό προς το δικαίωμα πρωτοβουλίας της Επιτροπής, τη συνήθη νομοθετική διαδικασία και τη θεσμική ισορροπία αρμοδιοτήτων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να εξετάζουν σε ετήσια βάση την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από την Ενεργειακή Ένωση σε όλες τις διαστάσεις των πολιτικών για την ενέργεια και το κλίμα.

(51)

Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί τον συνολικό αντίκτυπο των πολιτικών και των μέτρων των ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα στη λειτουργία των ενωσιακών μέτρων πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια, ιδίως όσον αφορά την ανάγκη για πρόσθετες πολιτικές και μέτρα της Ένωσης ενόψει της αναγκαίας αύξησης της μείωσης και των απορροφήσεων των εκπομπών ΑτΘ στην Ένωση σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της συμφωνίας του Παρισιού.

(52)

Οι αεροπορικές μεταφορές έχουν επιπτώσεις στο κλίμα του πλανήτη λόγω των εκπομπών CO2, καθώς επίσης και άλλων εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών οξειδίων του αζώτου, και λόγω των μηχανισμών αύξησης θυσανόμορφων νεφών. Υπό το πρίσμα της ταχέως και αναπτυσσόμενης επιστημονικής κατανόησης αυτών των επιπτώσεων, στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013 προβλέπεται ήδη επικαιροποιημένη αξιολόγηση των επιπτώσεων από τις αεροπορικές μεταφορές που δεν σχετίζονται με τις εκπομπές CO2 στο κλίμα του πλανήτη. Η μοντελοποίηση που χρησιμοποιείται για τον σκοπό αυτόν θα πρέπει να προσαρμόζεται στην επιστημονική πρόοδο. Αφού αξιολογήσει τις εν λόγω επιπτώσεις, η Επιτροπή θα πρέπει, έως την 1η Ιανουαρίου 2020, να υποβάλει επικαιροποιημένη ανάλυση των επιπτώσεων της αεροπορίας που δεν έχουν σχέση με το CO2, συνοδευόμενη, ενδεχομένως, από πρόταση για τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης αυτών των επιπτώσεων.

(53)

Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές της UNFCCC για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα ΑτΘ, ο υπολογισμός και η υποβολή εκθέσεων για τις εκπομπές μεθανίου βασίζονται στο δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη (ΔΥΠ) σε χρονικό ορίζοντα 100 ετών. Δεδομένου του υψηλού ΔΥΠ και του σχετικά σύντομου ατμοσφαιρικού κύκλου ζωής του μεθανίου, που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο κλίμα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, η Επιτροπή θα πρέπει να αναλύει τις επιπτώσεις της εφαρμογής πολιτικών και μέτρων για τη μείωση των βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων επιπτώσεων των εκπομπών μεθανίου στις εκπομπές ΑτΘ εντός της Ένωσης. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει επιλογές πολιτικής για την ταχεία αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου και θα πρέπει να διατυπώνει ένα στρατηγικό σχέδιο της Ένωσης για το μεθάνιο ως αναπόσπαστο μέρος της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της Ένωσης.

(54)

Για τη διασφάλιση της συνοχής μεταξύ των εθνικών και ενωσιακών πολιτικών και στόχων της Ενεργειακής Ένωσης, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη και, κατά περίπτωση, τα κράτη μέλη μεταξύ τους θα πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή διάλογο. Η Επιτροπή θα πρέπει, κατά περίπτωση, να εκδίδει συστάσεις προς τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για το επίπεδο φιλοδοξίας που χαρακτηρίζει τα ενοποιημένα εθνικά προσχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, την επακόλουθη εφαρμογή των πολιτικών και των μέτρων των κοινοποιημένων ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, όπως και για άλλες εθνικές πολιτικές και μέτρα που σχετίζονται με την υλοποίηση της Ενεργειακής Ένωσης. Αν και οι συστάσεις δεν έχουν δεσμευτική ισχύ, όπως ορίζεται στο άρθρο 288 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), τα κράτη μέλη θα πρέπει, ωστόσο, να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τους αυτές τις συστάσεις και να επεξηγούν στις επόμενες εκθέσεις προόδου τους τρόπους με τους οποίους το έπραξαν. Σε ό,τι αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, η αξιολόγηση της Επιτροπής οφείλεται να βασίζεται στα αντικειμενικά κριτήρια. Όταν η Επιτροπή εκδίδει σύσταση σχετικά με προσχέδιο εθνικού σχεδίου κράτους μέλους, θα πρέπει να το πράττει το συντομότερο δυνατόν, λαμβάνοντας υπόψη, αφενός, την ανάγκη να προστεθούν ορισμένες ποσοτικοποιημένες προγραμματισμένες συνεισφορές από όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου η Επιτροπή να αξιολογήσει τη φιλοδοξία σε επίπεδο Ένωσης, και, αφετέρου, την ανάγκη παροχής επαρκούς χρόνου στο οικείο κράτος μέλος, ώστε να λάβει δεόντως υπόψη του τις συστάσεις της Επιτροπής πριν από την οριστικοποίηση του εθνικού σχεδίου, καθώς και την ανάγκη να αποφευχθεί ο κίνδυνος καθυστέρησης του εθνικού σχεδίου του κράτους μέλους.

(55)

Η οικονομικά αποδοτική ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αποτελεί ένα από τα βασικά αντικειμενικά κριτήρια για την αξιολόγηση των συνεισφορών των κρατών μελών. Η διάρθρωση του κόστους της ανάπτυξης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι πολύπλοκη και ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών. Δεν περιλαμβάνει μόνο το κόστος των καθεστώτων στήριξης, αλλά, μεταξύ άλλων, τις δαπάνες σύνδεσης των εγκαταστάσεων, το σύστημα εφεδρείας, την παροχή ασφάλειας του συστήματος και τις δαπάνες που απορρέουν από τη συμμόρφωση με περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Επομένως, κατά τη σύγκριση των κρατών μελών με βάση το κριτήριο αυτό, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι δαπάνες που συνδέονται με την ανάπτυξη, είτε βαρύνουν το κράτος μέλος, είτε τους τελικούς καταναλωτές ή τους φορείς ανάπτυξης έργων. Οι συστάσεις της Επιτροπής όσον αφορά τις φιλοδοξίες των κρατών μελών για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να βασίζονται σε έναν μαθηματικό τύπο που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό και βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια. Επομένως, η αξιολόγηση της φιλοδοξίας των κρατών μελών σχετικά με την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να είναι ενδεικτική της σχετικής προσπάθειας που καταβάλλουν τα κράτη μέλη, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις συναφείς συνθήκες που επηρεάζουν την ανάπτυξη ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η αξιολόγηση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει δεδομένα προερχόμενα από ανεξάρτητες ποσοτικές ή ποιοτικές πηγές δεδομένων.

(56)

Εάν η φιλοδοξία των ενοποιημένων εθνικών προγραμμάτων για την ενέργεια και το κλίμα ή των επικαιροποιήσεών τους δεν είναι επαρκής για τη συλλογική επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης και, για την πρώτη περίοδο, ιδίως για τις επιδιώξεις του 2030 σχετικά με την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και την ενεργειακή απόδοση, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει μέτρα σε επίπεδο Ένωσης, ώστε να διασφαλίζεται η συλλογική επίτευξη των εν λόγω στόχων και επιδιώξεων (γεφυρώνοντας με τον τρόπο αυτόν τα ενδεχόμενα «κενά φιλοδοξίας»). Εάν η πρόοδος της Ένωσης ως προς αυτούς τους στόχους και τις επιδιώξεις δεν επαρκεί για την υλοποίησή τους, η Επιτροπή θα πρέπει, εκτός από την έκδοση συστάσεων, να προτείνει μέτρα και να ασκεί τις αρμοδιότητές της σε επίπεδο Ένωσης ή τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν πρόσθετα μέτρα για να εξασφαλιστεί η επίτευξη των εν λόγω στόχων και επιδιώξεων (καλύπτοντας με τον τρόπο αυτόν τις ενδεχόμενες «αποκλίσεις υλοποίησης»). Στα μέτρα αυτά θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι πρώιμες προσπάθειες των κρατών μελών προς την επίτευξη της επιδίωξης για το 2030 για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, επιτυγχάνοντας το 2020 ή νωρίτερα μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές άνω της εθνικής δεσμευτικής επιδίωξής τους ή σημειώνοντας έγκαιρη πρόοδο στην επίτευξη της εθνικής δεσμευτικής τους επιδίωξης για το 2020 ή στην εφαρμογή της συνεισφοράς τους στη δεσμευτική επιδίωξη της Ένωσης για τουλάχιστον 32 % ποσοστό ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές το 2030. Όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, στα μέτρα αυτά μπορούν επίσης να περιλαμβάνονται προαιρετικές χρηματοδοτικές συνεισφορές των κρατών μελών σε ενωσιακό μηχανισμό χρηματοδότησης για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές υπό τη διαχείριση της Επιτροπής, ο οποίος θα χρησιμοποιείται για να συμβάλει στα πιο οικονομικά αποδοτικά έργα στον τομέα της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Ένωση, παρέχοντας έτσι στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να συμβάλουν στην επίτευξη της ενωσιακής επιδίωξης με το μικρότερο δυνατό κόστος. Οι εθνικές επιδιώξεις των κρατών μελών για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για το 2020 θα πρέπει να λειτουργούν ως μερίδιο βάσης για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές από το 2021 και μετά και θα πρέπει να διατηρηθούν καθ' όλη την περίοδο. Στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, πρόσθετα μέτρα μπορούν, ιδίως, να στοχεύουν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των προϊόντων, των κτιρίων και των μεταφορών.

(57)

Οι εθνικές επιδιώξεις των κρατών μελών όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για το 2020 όπως ορίζονται στο παράρτημα I της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (19) θα πρέπει να λειτουργούν ως σημείο εκκίνησης για την εθνική ενδεικτική πορεία τους για την περίοδο από το 2021 έως το 2030, εκτός εάν ένα κράτος μέλος αποφασίσει οικειοθελώς να ορίσει υψηλότερο σημείο εκκίνησης. Επιπλέον, θα πρέπει να συνιστούν για αυτήν την περίοδο υποχρεωτικό βασικό μερίδιο που αποτελεί επίσης μέρος της οδηγίας (EΕ) 2018/2001. Κατά συνέπεια, κατά την περίοδο αυτή, το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας κάθε κράτους μέλους δεν θα πρέπει να είναι κατώτερο από το βασικό μερίδιό του.

(58)

Εάν κράτος μέλος δεν διατηρεί το βασικό μερίδιό του όπως μετράται για μια περίοδο ενός έτους, θα πρέπει, εντός ενός έτους, να λαμβάνει πρόσθετα μέτρα για την κάλυψη αυτής της απόκλισης στο βασικό του σενάριο. Όταν ένα κράτος μέλος έχει πράγματι λάβει τα εν λόγω αναγκαία μέτρα και έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή του να καλύψει την απόκλιση, θα πρέπει να θεωρείται ότι συμμορφώνεται με τις υποχρεωτικές απαιτήσεις του σεναρίου αναφοράς του από τη χρονική στιγμή στην οποία εμφανίστηκε η εν λόγω απόκλιση, τόσο στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού όσο και στο πλαίσιο της οδηγίας (EΕ) 2018/2001.

(59)

Προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα επαρκούς παρακολούθησης και έγκαιρης διορθωτικής δράσης από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή και για να αποφευχθεί το φαινόμενο του «λαθρεπιβάτη», οι ενδεικτικές πορείες όλων των κρατών μελών και, ως εκ τούτου, και η ενδεικτική πορεία της Ένωσης θα πρέπει να φθάσουν το 2022, το 2025 και το 2027 τουλάχιστον ορισμένα ελάχιστα ποσοστά της συνολικής αύξησης της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που προβλέπεται για το 2030, όπως ορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Η επίτευξη αυτών των «σημείων αναφοράς» το 2022, το 2025 και το 2027 θα αξιολογηθεί από την Επιτροπή με βάση, μεταξύ άλλων, τις ενοποιημένες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα τις οποίες τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν. Τα κράτη μέλη που βρίσκονται κάτω από τα σημεία αναφοράς τους θα πρέπει να εξηγήσουν στην επόμενη έκθεση προόδου τους τον τρόπο με τον οποίο θα καλύψουν την απόκλιση. Εάν τα ενδεικτικά σημεία αναφοράς της Ένωσης δεν τηρούνται, τα κράτη μέλη που δεν έχουν επιτύχει τα σημεία αναφοράς τους θα πρέπει να καλύψουν αυτή την απόκλιση εφαρμόζοντας πρόσθετα μέτρα.

(60)

Η Ένωση και τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν όσο το δυνατόν πιο επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές και τις απορροφήσεις ΑτΘ. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να επιτρέψει να γίνονται οι εκτιμήσεις αυτές το ταχύτερο δυνατόν με τη χρήση στατιστικών και άλλων πληροφοριών, όπως τα δορυφορικά δεδομένα που παρέχονται από το πρόγραμμα Copernicus που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 377/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20) και από άλλα δορυφορικά συστήματα.

(61)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (EΕ) 2018/842, η προσέγγιση του κύκλου ετήσιων δεσμεύσεων που ορίστηκε στην απόφαση αριθ. 406/2009/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (21) θα πρέπει να συνεχιστεί. Η προσέγγιση αυτή απαιτεί ολοκληρωμένη αναθεώρηση των απογραφών ΑτΘ των κρατών μελών, ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση της συμμόρφωσης και η εφαρμογή διορθωτικών μέτρων, κατά περίπτωση. Είναι αναγκαία μια διαδικασία για την εξέταση σε ενωσιακό επίπεδο των απογραφών ΑτΘ που υποβάλλουν τα κράτη μέλη, ώστε να διασφαλιστεί ότι η συμμόρφωση με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842 αξιολογείται κατά τρόπο αξιόπιστο, συνεπή, διαφανή και έγκαιρο.

(62)

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσουν στενή συνεργασία σε όλα τα θέματα σχετικά με την υλοποίηση της Ενεργειακής Ένωσης, με τη στενή συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα θέματα που αφορούν τον παρόντα κανονισμό. Η Επιτροπή θα πρέπει, κατά περίπτωση, να συνεπικουρεί τα κράτη μέλη στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ειδικά όσον αφορά την κατάρτιση των ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα και τη σχετική ανάπτυξη ικανοτήτων, μεταξύ άλλων με την κινητοποίηση εσωτερικών πόρων από την εσωτερική ικανότητα σχεδιασμού και, κατά περίπτωση, με τη βοήθεια εξωτερικής εμπειρογνωμοσύνης.

(63)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι στα ενοποιημένα εθνικά σχέδιά τους για την ενέργεια και το κλίμα λαμβάνονται υπόψη οι τελευταίες ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκδίδονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

(64)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν την αρχή της ενεργειακής απόδοσης κατά προτεραιότητα, που σημαίνει ότι, πριν από τη λήψη αποφάσεων για τον σχεδιασμό, την πολιτική και τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας, θα πρέπει να εξετάζουν εάν η λήψη οικονομικά αποδοτικών και τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά ορθών εναλλακτικών μέτρων ενεργειακής απόδοσης θα μπορούσε να αντικαταστήσει εν όλω ή εν μέρει τα προβλεπόμενα μέτρα σχεδιασμού, πολιτικής και επενδύσεων, εξακολουθώντας να επιτυγχάνει τους στόχους των αντίστοιχων αποφάσεων. Αυτό περιλαμβάνει ιδίως την αντιμετώπιση της ενεργειακής απόδοσης ως καίριου στοιχείου και ως βασικού παράγοντα των μελλοντικών επενδυτικών αποφάσεων για τις ενεργειακές υποδομές στην Ένωση. Αυτές οι οικονομικά αποδοτικές εναλλακτικές λύσεις περιλαμβάνουν μέτρα προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της ενεργειακής ζήτησης και της ενεργειακής προσφοράς, ιδίως μέσω οικονομικά αποδοτικών ενεργειακών εξοικονομήσεων στην τελική χρήση, μέσω πρωτοβουλιών για ανταπόκριση στη ζήτηση, καθώς και μέσω μιας πιο αποτελεσματικής μετατροπής, μεταφοράς και διανομής ενέργειας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνουν τη διάδοση αυτής της αρχής στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και στον ιδιωτικό τομέα.

(65)

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θα πρέπει να επικουρεί, όπου αρμόζει και σύμφωνα με το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών του, την Επιτροπή στις εργασίες αξιολόγησης, παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων.

(66)

Η αρμοδιότητα έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή, ώστε να τροποποιήσει το γενικό πλαίσιο των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (υπόδειγμα), με στόχο να προσαρμόσει αυτό το υπόδειγμα στις τροποποιήσεις του πλαισίου πολιτικής της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα που συνδέονται άμεσα και συγκεκριμένα με τις συνεισφορές της Ένωσης βάσει της UNFCCC και της συμφωνίας του Παρισιού, να λάβει υπόψη τις αλλαγές στο ΔΥΠ και τις διεθνώς συμφωνηθείσες οδηγίες απογραφής, να ορίσει ουσιαστικές απαιτήσεις για το σύστημα απογραφής της Ένωσης και να καταρτίσει τα μητρώα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (22). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να διασφαλιστεί ισότιμη συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ' εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα έγγραφα ταυτόχρονα με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και οι εμπειρογνώμονές τους θα πρέπει να έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ' εξουσιοδότηση πράξεων. Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, κατά περίπτωση, τις αποφάσεις που εγκρίθηκαν βάσει της UNFCCC και της συμφωνίας του Παρισιού.

(67)

Προκειμένου να εξασφαλισθούν ομοιόμορφες συνθήκες για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ιδίως όσον αφορά τις ενοποιημένες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα· την υποβολή ενοποιημένων εκθέσεων σχετικά με τις εθνικές δράσεις προσαρμογής, τη χρηματοδοτική και τεχνολογική στήριξη στις αναπτυσσόμενες χώρες και τα έσοδα από πλειστηριασμό· την ετήσια υποβολή εκθέσεων για προσεγγιστικές απογραφές ΑτΘ, απογραφών ΑτΘ και εκτιμώμενων εκπομπών και απορροφήσεων ΑτΘ· τον ενωσιακό μηχανισμό χρηματοδότησης για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, τα εθνικά συστήματα απογραφής· την επανεξέταση της απογραφής· τα ενωσιακά και εθνικά συστήματα για πολιτικές και μέτρα και προβλέψεις· και την υποβολή εκθέσεων για πολιτικές και μέτρα και προβλέψεις ΑτΘ, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 (23).

(68)

Προκειμένου να ασκεί τις εκτελεστικές εξουσίες που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, η Επιτροπή θα πρέπει να επικουρείται στα καθήκοντά της δυνάμει του παρόντος κανονισμού από μια Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή που επαναφέρει την υπάρχουσα Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή που θεσπίστηκε με το άρθρο 8 της απόφασης 93/389/ΕΟΚ, το άρθρο 9 της απόφασης αριθ. 280/2004/ΕΚ και το άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 και από Επιτροπή της Ενεργειακής Ένωσης. Για να εξασφαλιστεί η συνέπεια των πολιτικών και να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες μεταξύ των τομέων, ειδικοί για το κλίμα και την ενέργεια θα πρέπει να προσκαλούνται στις συνεδριάσεις και των δύο επιτροπών κατά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(69)

Η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού το 2024 και στη συνέχεια ανά πενταετία και να υποβάλει, κατά περίπτωση, τροποποιητικές προτάσεις, ώστε να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή του και η επίτευξη των στόχων του. Οι επανεξετάσεις αυτές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις και να επικαιροποιούνται βάσει των αποτελεσμάτων της παγκόσμιας απογραφής της συμφωνίας του Παρισιού.

(70)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ενοποιεί, τροποποιεί, αντικαθιστά και καταργεί ορισμένες υποχρεώσεις σχεδιασμού, υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης που περιέχονται επί του παρόντος στις τομεακές νομοθετικές πράξεις της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα, ώστε να διασφαλιστεί εξορθολογισμένη και ενοποιημένη προσέγγιση των κύριων σκελών σχεδιασμού, υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης. Επομένως, θα πρέπει να τροποποιηθούν ανάλογα οι ακόλουθες νομοθετικές πράξεις:

(71)

Για λόγους συνοχής και ασφάλειας δικαίου, καμία διάταξη του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να εμποδίζει την εφαρμογή των παρεκκλίσεων σύμφωνα με το σχετικό τομεακό δίκαιο της Ένωσης στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και της ετοιμότητας αντιμετώπισης των κινδύνων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.

(72)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει επίσης να ενσωματώνει πλήρως τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013. Κατά συνέπεια, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 525/2013 θα πρέπει να καταργηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2021. Ωστόσο, για να διασφαλιστεί η συνέχεια της εφαρμογής της απόφασης αριθ. 406/2009/ΕΚ σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013 και ότι ορισμένες πτυχές που συνδέονται με την εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Κιότο θα εξακολουθήσουν να είναι νομικά κατοχυρωμένες, είναι απαραίτητο ορισμένες διατάξεις να εξακολουθήσουν να ισχύουν μετά την εν λόγω ημερομηνία.

(73)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς μόνο από τα κράτη μέλη μπορούν όμως, εξαιτίας της κλίμακας και των αποτελεσμάτων της προτεινόμενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών,