1.   Τα μέρη στηρίζουν τη διά βίου μάθηση χωρίς αποκλεισμούς και την ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Καταβάλλουν προσπάθειες ώστε να διασφαλίσουν ότι όλα τα κορίτσια και τα αγόρια ολοκληρώνουν δωρεάν, ισότιμη και ποιοτική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έχουν πρόσβαση σε ποιοτική βρεφονηπιακή αγωγή, φροντίδα και προσχολική εκπαίδευση, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των ανισοτήτων λόγου φύλου. Καταβάλλουν προσπάθειες για τη διασφάλιση ίσης πρόσβασης όλων των γυναικών και των ανδρών σε οικονομικά προσιτή και ποιοτική τεχνική, επαγγελματική και τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Ειδική προσοχή αποδίδεται στις επενδύσεις στις επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά (STEM) και στην προώθηση της ψηφιακής εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης στον τομέα των τεχνών για όλες και όλους.

2.   Τα μέρη εντείνουν τις προσπάθειες ώστε να διασφαλίσουν ότι όλες και όλοι έχουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις δυνατότητες να απολαμβάνουν βελτιωμένη ποιότητα ζωής, να μετέχουν πλήρως στην κοινωνία, να συμβάλλουν στην κοινωνική και οικονομική ευημερία των κοινοτήτων τους και να συμμετέχουν ενεργά και σε ισότιμη βάση στη δημοκρατική και την πολιτιστική ζωή.

3.   Τα μέρη προωθούν ασφαλή σχολεία και εύρυθμα εκπαιδευτικά συστήματα, με επαρκείς πόρους, για τον προγραμματισμό, τη διαχείριση και τη διασφάλιση αποτελεσματικής παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης, μεταξύ άλλων μέσω επιγραμμικών και άλλων μη συμβατικών μέσων. Συνεργάζονται για τη θέσπιση και την ενίσχυση των συστημάτων διασφάλισης ποιότητας και για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Διευκολύνουν την κινητικότητα των σπουδαστριών και των σπουδαστών, του προσωπικού και των πανεπιστημιακών μεταξύ και εντός των χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η υγεία κατέχει κεντρική θέση στη ζωή των ανθρώπων και αποτελεί βασικό δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης. Επαναβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους όσον αφορά την προστασία και την προώθηση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου σωματικής και ψυχικής υγείας για όλες και όλους.

2.   Τα μέρη ενισχύουν τα εθνικά συστήματα υγείας με βιώσιμους μηχανισμούς και πόρους χρηματοδότησης της υγείας, λειτουργικές υποδομές, ειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό, μεταξύ άλλων όσον αφορά την πρόσληψη και τη διατήρηση προσωπικού, και κατάλληλες τεχνολογίες, όπως ψηφιακά εργαλεία, για τη στήριξη της ανάπτυξης της κινητής υγείας.

3.   Τα μέρη προωθούν την καθολική κάλυψη υγείας, την ισότιμη και καθολική πρόσβαση σε πλήρεις και ποιοτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και την πρόσβαση σε ασφαλή, αποτελεσματικά, ποιοτικά και οικονομικά προσιτά βασικά φάρμακα και εμβόλια.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των μεταδοτικών ασθενειών και άλλων σημαντικών διασυνοριακών απειλών για την υγεία, όπως η αντοχή στα αντιμικροβιακά, και για τη μείωση της επιβάρυνσης των μη μεταδοτικών νόσων μέσω καλύτερης πρόληψης και ελέγχου. Συνεργάζονται για την αντιμετώπιση παγκόσμιων υγειονομικών κρίσεων και την πρόληψη της κλιμάκωσής τους, μεταξύ άλλων, μέσω της στήριξης συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών, ετοιμότητα και έγκαιρη δράση σε ζωτικής σημασίας κρίσιμη ανθρωπιστική βοήθεια, και μέσω της ανάπτυξης συνεκτικών και πολυτομεακών σχεδίων για τη βελτίωση της δυναμικότητας των συστημάτων υγείας. Στηρίζουν την έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και την ανάπτυξη εμβολίων, διαγνωστικών μέσων και φαρμάκων.

5.   Τα μέρη στηρίζουν την καθολική πρόσβαση σε προϊόντα και υγειονομικές υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, μεταξύ άλλων για οικογενειακό προγραμματισμό, ενημέρωση και εκπαίδευση, και την ένταξη της αναπαραγωγικής υγείας στις εθνικές στρατηγικές και στα εθνικά προγράμματα.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας και βελτίωσης της διατροφής συνιστούν σημαντική παγκόσμια πρόκληση όσον αφορά την καταπολέμηση της φτώχειας και των αυξανόμενων ανισοτήτων και, ως εκ τούτου, συμφωνούν να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά αίτιά τους, στα οποία συγκαταλέγονται συγκρούσεις, κρίσεις, υποβάθμιση των φυσικών πόρων και η κλιματική αλλαγή.

2.   Τα μέρη προωθούν την ανθεκτικότητα των πόρων διαβίωσης, την ασφαλή πρόσβαση σε γη, νερό και άλλους πόρους, και προάγουν τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς αύξηση της γεωργικής παραγωγής και της παραγωγικότητας, καθώς και αποδοτικές αλυσίδες αξίας.

3.   Τα μέρη προωθούν δράσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη μεταβλητότητα του κλίματος στο σύνολο των αλυσίδων αξίας παραγωγής τροφίμων.

4.   Τα μέρη στοχεύουν στην παροχή καθολικής πρόσβασης σε οικονομικά προσιτά, ασφαλή, επαρκή και θρεπτικά τρόφιμα, στην αύξηση της ικανότητας διαφοροποιημένης παραγωγής τροφίμων και στην ανάπτυξη πολιτικών επισιτιστικής ασφάλειας και διατροφής και μηχανισμών κοινωνικής προστασίας για την επισιτιστική ασφάλεια και τη βελτίωση της διατροφής οι οποίοι ενισχύουν την ανθεκτικότητα των πλέον ευάλωτων, ιδίως σε χώρες που αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες κρίσεις.

5.   Τα μέρη ενισχύουν τις συντονισμένες, εντατικές και διατομεακές προσπάθειες για την εξάλειψη της πείνας, την αντιμετώπιση όλων των μορφών υποσιτισμού και τη διασφάλιση της αποφυγής του λιμού σε κάθε περίσταση.

1.   Τα μέρη προωθούν την καθολική πρόσβαση σε επαρκές και ασφαλές πόσιμο νερό, μεταξύ άλλων μέσω της βιώσιμης και ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων και των υδατικών συστημάτων, καθώς και μέσω της αποδοτικότερης χρήσης του νερού και της ανακύκλωσης του νερού.

2.   Τα μέρη στοχεύουν στη διασφάλιση επαρκούς και ισότιμης πρόσβασης σε υπηρεσίες αποχέτευσης, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης των αποβλήτων και της προώθησης της υγιεινής για όλα τα άτομα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών, καθώς και των ατόμων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση.

3.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η κατάλληλη, ασφαλής και οικονομικά προσιτή στέγαση έχει μετασχηματιστικό αντίκτυπο στις ευάλωτες και περιθωριοποιημένες κοινότητες, καθώς και σημαντικές επιδράσεις στην υγεία των ανθρώπων και στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των κοινοτήτων τους. Τα μέρη καταβάλλουν προσπάθειες για τη διασφάλιση πρόσβασης σε κατάλληλη, ασφαλή και οικονομικά προσιτή στέγαση για όλες και όλους μέσω της ανάπτυξης πολιτικών, στρατηγικών, κωδίκων χωροταξίας και οικοδομικών κανονισμών, καθώς και για την αναβάθμιση των παραγκουπόλεων.

4.   Τα μέρη προωθούν την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλες και όλους και σε παγιωμένα συστήματα ενέργειας τα οποία στηρίζουν, μεταξύ άλλων, τους τομείς της ύδρευσης, των υπηρεσιών αποχέτευσης και της στέγασης.

1.   Τα μέρη στοχεύουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής επιτυγχάνοντας σταδιακά μεγαλύτερη ισότητα και κοινωνική ένταξη και διασφαλίζοντας ότι η ανθρώπινη και κοινωνική ανάπτυξη συμβαδίζει με την οικονομική ανάπτυξη, ώστε καμία και κανείς να μη μένει στο περιθώριο. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στα μειονεκτούντα, ευάλωτα και περιθωριοποιημένα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων και των ορφανών, σύμφωνα με τις αρχές της αλληλεγγύης και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Ειδικότερα, τα μέρη προωθούν:

2.   Τα μέρη προωθούν την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών και συστημάτων κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης με σκοπό την εξάλειψη της φτώχειας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Τα μέρη αναγνωρίζουν τον μετασχηματιστικό ρόλο των πολιτικών και των συστημάτων κοινωνικής προστασίας στις κοινωνίες, καθώς προάγουν την ισότητα, προωθούν την κοινωνική ένταξη και τον διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και ενισχύουν τη δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική μεγέθυνση. Δεσμεύονται να οικοδομήσουν σταδιακά καθολικά, εθνικά συστήματα κοινωνικής προστασίας, καθώς και να θεσπίσουν ελάχιστα κατώτατα όρια κοινωνικής προστασίας.

3.   Τα μέρη προωθούν τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία για τη διασφάλιση της πλήρους ένταξής τους στην κοινωνία και της ίσης συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων αναγκών τους. Λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα για την υπογραφή, την κύρωση και την πλήρη εφαρμογή της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, που συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 13 Δεκεμβρίου 2006.

1.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου τη δέσμευσή τους για την επίτευξη πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και αξιοπρεπούς εργασίας για όλες τις γυναίκες και όλους τους άνδρες, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των ατόμων με αναπηρία. Για τον εν λόγω σκοπό, προωθούν την ατζέντα για την αξιοπρεπή εργασία, όπως προβλέπεται στη διακήρυξη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) του 2008 σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη για μια δίκαιη παγκοσμιοποίηση.

2.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου τις υποχρεώσεις που υπέχουν ως μέλη της ΔΟΕ και τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο της διακήρυξης της ΔΟΕ σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές και δικαιώματα στην εργασία και της συνέχειάς της. Επαναβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους όσον αφορά τον κοινωνικό διάλογο και την προώθηση και αποτελεσματική εφαρμογή των διεθνώς αναγνωρισμένων βασικών προτύπων εργασίας, όπως αυτά καθορίζονται στις σχετικές συμβάσεις και τα πρωτόκολλα της ΔΟΕ σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης, την κατάργηση της καταναγκαστικής εργασίας και την εξάλειψη της σύγχρονης δουλείας και της εμπορίας ανθρώπων, την εξάλειψη της παιδικής εργασίας με προτεραιότητα στις χειρότερες μορφές της, το κατώτατο όριο ηλικίας στην εργασία, την ίση αμοιβή και την απαγόρευση των διακρίσεων σε σχέση με την απασχόληση. Τα μέρη καταβάλλουν διαρκείς και συνεχείς προσπάθειες για την κύρωση των εν λόγω συμβάσεων και πρωτοκόλλων ή την προσχώρηση σε αυτά, αν δεν το έχουν πράξει ακόμη.

3.   Τα μέρη προωθούν ασφαλή και προστατευμένα περιβάλλοντα εργασίας για όλα τα εργαζόμενα άτομα. Θεσπίζουν και εφαρμόζουν μέτρα και πολιτικές σχετικά με την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία, τόσο στην επίσημη όσο και στην άτυπη οικονομία, και καταβάλλουν προσπάθειες για τη θέσπιση και τη διατήρηση αποτελεσματικού συστήματος επιθεώρησης της εργασίας, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες εργασίας όπως καθορίζονται από τη ΔΟΕ.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η δημογραφική ανάπτυξη και οι δημογραφικές αλλαγές μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα αναπτυξιακά οφέλη και στην οικονομική πρόοδο και συνεργάζονται για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία ελαχιστοποιεί τις προκλήσεις και μεγιστοποιεί τα οφέλη του δημογραφικού μερίσματος. Προς τούτο, στοχεύουν στη θέσπιση, στήριξη, διατήρηση και συνέχιση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και μετασχηματισμών στα οικονομικά και κοινωνικά συστήματα για τη δημιουργία ευκαιριών αξιοπρεπούς εκπαίδευσης, απασχόλησης και διαβίωσης για τον αναδυόμενο νεανικό πληθυσμό.

2.   Τα μέρη στηρίζουν διαδικασίες πολιτικού διαλόγου χωρίς αποκλεισμούς και ενσωματώνουν τις δημογραφικές τάσεις και προβλέψεις σε όλες τις πολιτικές προκειμένου να ισχυροποιήσουν τη θέση των παιδιών και των νέων και να προωθήσουν την πλήρη και ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνία, καθώς και να ισχυροποιήσουν τη θέση των ηλικιωμένων, να μεριμνήσουν για τις ανάγκες τους και να καταστήσουν δυνατή την ενεργό συμμετοχή τους.

3.   Τα μέρη προάγουν τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς αστικοποίηση, μέσω αποτελεσματικής αστικής διακυβέρνησης και πολεοδομικού σχεδιασμού, με σκοπό την ελαχιστοποίηση τυχόν δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την αντιμετώπιση κάθε άλλης αρνητικής κοινωνικής και οικονομικής συνέπειας οφειλόμενης στην ταχεία αύξηση του πληθυσμού στις αστικές περιοχές. Καταβάλλουν προσπάθειες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων και την αξιοποίηση των ευκαιριών που συνεπάγεται η ταχεία αστικοποίηση, μεταξύ άλλων μέσω εθνικών αστικών πολιτικών, συμμετοχικού ολοκληρωμένου πολεοδομικού σχεδιασμού, παροχής δημοτικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης αποβλήτων, και χρηματοδότησης της αστικής ανάπτυξης και των αστικών υποδομών, με σκοπό τη δημιουργία ανθεκτικών και βιώσιμων πόλεων και κωμοπόλεων.

1.   Τα μέρη συμφωνούν να προωθούν την ενεργό συμμετοχή των νέων στην κοινωνία, μεταξύ άλλων στην κατάρτιση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των πολιτικών που τους αφορούν. Αυτό περιλαμβάνει:

2.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η παροχή ασφαλούς και γόνιμου περιβάλλοντος για τα παιδιά είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας για την προώθηση της δημιουργίας υγιούς νεανικού πληθυσμού, ικανού να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής, ψυχολογικής, κοινωνικής και οικονομικής διάστασης. Καταβάλλουν προσπάθειες ώστε να διασφαλίσουν την αναγνώριση και την πραγμάτωση των δικαιωμάτων και των αναγκών των κοριτσιών και των αγοριών από τη γέννηση και τα πρώτα παιδικά χρόνια έως την εφηβεία και τη μετάβασή τους στον ενήλικο βίο. Καταβάλλουν προσπάθειες για τη βελτίωση της προστασίας των παιδιών και της συμμετοχής τους στις αποφάσεις που τα αφορούν.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η ισότητα των φύλων και η οικονομική χειραφέτηση των γυναικών είναι σημαντικές για την επίτευξη ισότιμης βιώσιμης ανάπτυξης και μεγέθυνσης χωρίς αποκλεισμούς. Προβαίνουν σε μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων μέσω της κατάρτισης και της ενοποίησης των νομικών πλαισίων, ώστε να αναγνωριστούν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα στους οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς πόρους, καθώς και πρόσβαση, κυριότητα και έλεγχος σε γη και φυσικούς πόρους, κληρονομία και άλλες μορφές ιδιοκτησίας. Λαμβάνουν μέτρα για την αύξηση της πλήρους και αποτελεσματικής συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή.

Τα μέρη, επιπροσθέτως της ίσης πρόσβασης σε απασχόληση και συνθήκες αξιοπρεπούς εργασίας, προωθούν την αναγνώριση της μη αμειβόμενης παροχής φροντίδας και της οικιακής εργασίας μέσω της παροχής δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών, της εφαρμογής πολιτικών κοινωνικής προστασίας και της προώθησης του επιμερισμού των ευθυνών στο νοικοκυριό και γενικά στην οικογένεια.

2.   Τα μέρη δεσμεύονται για την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της Διακήρυξης και της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου και του προγράμματος δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη, καθώς και των αποτελεσμάτων των σχετικών διασκέψεων επανεξέτασης, και παραμένουν, στο εν λόγω πλαίσιο, προσηλωμένα στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα.

3.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η διαχείριση της εμμηνορροϊκής υγείας είναι σημαντική για την υγεία των γυναικών και των κοριτσιών, καθώς και για την αξιοπρέπεια, την κινητικότητα και την ευημερία τους, και, ως εκ τούτου, συμφωνούν να προωθήσουν επαρκή και κατάλληλα υποστηρικτικά μέτρα.

1.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου ότι ο πολιτισμός αποτελεί βασικό στοιχείο της βιώσιμης ανάπτυξης και αναπόσπαστη συνιστώσα της κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής διάστασής της. Δεσμεύονται να ενσωματώσουν μια πολιτιστική προοπτική στην ανάπτυξη των πολιτικών και στρατηγικών τους, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, καθώς και τα τοπικά και αυτόχθονα συστήματα γνώσης.

2.   Τα μέρη ενισχύουν τη συμβολή των πολιτιστικών φορέων στη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της συμμετοχής τους σε ενισχυμένο διάλογο, επαγγελματικά δίκτυα και πολυσυμμετοχικές εταιρικές σχέσεις.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν ελεύθερα στην πολιτιστική ζωή της κοινότητας, σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και δεσμεύονται να προστατεύουν και να διαφυλάσσουν τα πολιτιστικά δικαιώματα και την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να προωθούν ένα όραμα ανθρώπινης και κοινωνικής ανάπτυξης το οποίο ενσωματώνει τον διάλογο μεταξύ πολιτισμών και την αναγνώριση της πολιτιστικής πολυμορφίας ως κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Δεσμεύονται να ενισχύσουν την αμοιβαία κατανόηση και γνώση των αντίστοιχων πολιτισμών τους, με σεβασμό για την ποικιλομορφία, τις οικουμενικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, προωθώντας την πολιτισμική διάσταση στην εκπαίδευση, καθώς και τις πολιτιστικές ανταλλαγές και τις κοινές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενθάρρυνση του διαπολιτισμικού διαλόγου.

3.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τον ρόλο του πολιτισμού στη διατήρηση της ειρήνης και της εθνικής συνοχής. Δηλώνουν ότι ο σεβασμός της πολυμορφίας των πολιτισμών, η ανεκτικότητα, ο διάλογος και η συνεργασία, σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης, αποτελούν καθοριστικά στοιχεία για την εγκαθίδρυση και τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας και στις διαδικασίες συμφιλίωσης, καθώς και για την ανασύσταση της συλλογικής μνήμης και των κοινωνικών δεσμών μεταξύ κοινοτήτων. Ενισχύουν τον ρόλο του πολιτισμού στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας, καθώς και στην επίτευξη βιώσιμης ανάκαμψης και ανασυγκρότησης μετά από μια κρίση, ιδίως στην αστική ανάπτυξη.

1.   Τα μέρη προωθούν την αναγνώριση της κληρονομιάς ως ενοποιητικού παράγοντα, ο οποίος μπορεί να αντικατοπτρίζει διαφορετικές ταυτότητες και κληροδοτήματα, ενθαρρύνοντας συγχρόνως τη δημιουργία κοινών αξιών. Καταβάλλουν προσπάθειες για την προστασία, τη διατήρηση, τη συντήρηση και την ανάπτυξη τόσο της υλικής όσο και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συμβάσεις, ως μέσου κοινωνικής συνοχής, δημιουργικότητας και καινοτομίας.

2.   Τα μέρη συμφωνούν ότι οι τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας, συμπεριλαμβανομένων των σύγχρονων τεχνών, κατέχουν κεντρική θέση στη χωρίς αποκλεισμούς οικονομική μεγέθυνση, τη διαφοροποίηση και τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης. Για τον σκοπό αυτόν, υποστηρίζουν την πολιτιστική επιχειρηματικότητα και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των τομέων του πολιτισμού και της δημιουργίας.

3.   Τα μέρη λαμβάνουν, σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο, μέτρα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβίβασης της κυριότητας πολιτιστικών αγαθών. Προωθούν τη διατήρηση, την ανάπτυξη ικανοτήτων και τη συνεργασία μεταξύ επαγγελματιών στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, κοινοτήτων προέλευσης της εν λόγω κληρονομιάς και πολιτιστικών ιδρυμάτων και επιδιώκουν τη διεθνή συνεργασία και τον συνεχή διάλογο για την προώθηση της πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά.

1.   Τα μέρη δεσμεύονται να κινητοποιήσουν βιώσιμες και υπεύθυνες επενδύσεις με σκοπό την ενίσχυση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης. Για τον σκοπό αυτόν, δημιουργούν ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα, το οποίο προσελκύει εγχώριες και ξένες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων από τη διασπορά τους, και διατηρεί το δικαίωμα ρύθμισης, μέσω διαφανών, προβλέψιμων και αποτελεσματικών κανονιστικών, διοικητικών και πολιτικών πλαισίων.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να στηρίξουν τις αναγκαίες οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές οι οποίες βασίζονται στη συνολική αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας, είναι συνεκτικές και αναπτύσσουν συνέργειες σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για βιώσιμες επενδύσεις και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης ενός δυναμικού, βιώσιμου και ανταγωνιστικού ιδιωτικού τομέα.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη θέσπιση υγιών χρηματοπιστωτικών συστημάτων για την κινητοποίηση επενδύσεων σε βιώσιμα έργα. Λαμβάνουν μέτρα για τη στήριξη των επενδύσεων αυξάνοντας την πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω τεχνικής βοήθειας, επιχορηγήσεων, εγγυήσεων και καινοτόμων χρηματοπιστωτικών μέσων για τον μετριασμό των κινδύνων, την τόνωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και τη μόχλευση ιδιωτικών και δημόσιων πηγών χρηματοδότησης. Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνουν επίσης υπόψη την αναγκαιότητα αντιμετώπισης ανεπαρκειών της αγοράς ή καταστάσεων υποαξιοποίησης των επενδύσεων, διασφαλίζοντας συγχρόνως την προσθετικότητα των επενδύσεων οι οποίες δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί χωρίς τα εν λόγω μέτρα στήριξης. Δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στους τομείς προτεραιότητας που καθορίζονται στο άρθρο 44 παράγραφος 6.

4.   Τα μέρη συμφωνούν να βελτιώσουν το κανονιστικό περιβάλλον, καθώς και την ποιότητα, τη διαθεσιμότητα και την προσιτότητα των χρηματοπιστωτικών και μη χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προκειμένου να στηρίξουν την ανάπτυξη των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΠΜΜΜΕ) στο πλαίσιο της κινητοποίησης εγχώριων επενδύσεων.

5.   Τα μέρη κατανοούν και αναγνωρίζουν τη σημασία των υπεύθυνων επενδύσεων από τους σχετικούς φορείς ως μέσου επίτευξης μακροπρόθεσμης, βιώσιμης οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής αξίας. Για τη στήριξη του εν λόγω στόχου, προωθούν πρακτικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) και υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά (ΥΕΣ), συμπεριλαμβανομένων διεθνώς αναγνωρισμένων κατευθυντήριων γραμμών εφαρμογής, προτύπων και εφαρμοστέων πράξεων, που παρέχουν καθοδήγηση σε επενδυτές, κυβερνήσεις και άλλους παράγοντες όσον αφορά την εφαρμογή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της υπεύθυνης επιχειρηματικής συμπεριφοράς, συμπληρωματικά προς την εθνική και άλλη εφαρμοστέα νομοθεσία.

1.   Τα μέρη συμφωνούν να διευκολύνουν τις επενδύσεις μέσω νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων και πολιτικών με στόχο τη μείωση των κανονιστικών και διοικητικών φραγμών, τη βελτίωση της διαφάνειας και την αποφυγή επιζήμιου ανταγωνισμού για τις επενδύσεις. Συμφωνούν ότι τα μέτρα αυτά αναπτύσσονται με διαφάνεια και δημοσιοποιούνται για την ενθάρρυνση του διαλόγου μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και την παροχή σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της ευκαιρίας συμμετοχής.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για την προώθηση της αποτελεσματικής χρήσης ψηφιακών εργαλείων για τη διευκόλυνση των επενδύσεων.

3.   Τα μέρη, σύμφωνα με τις αντίστοιχες στρατηγικές τους, συμφωνούν όσον αφορά τη σημασία της παροχής ασφάλειας δικαίου και επαρκούς προστασίας σε υφιστάμενες επενδύσεις, των οποίων η μεταχείριση δεν εισάγει διακρίσεις και περιλαμβάνει αποτελεσματικούς μηχανισμούς πρόληψης και επίλυσης διαφορών. Στο πλαίσιο αυτό, επιβεβαιώνουν εκ νέου τη σημασία της σύναψης διεθνών επενδυτικών συμφωνιών, οι οποίες διαφυλάσσουν πλήρως το κυριαρχικό δικαίωμά τους να ρυθμίζουν τις επενδύσεις για θεμιτούς σκοπούς δημόσιας πολιτικής.

4.   Τα μέρη ενισχύουν την ικανότητα των σχετικών δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών να προωθούν και να διευκολύνουν αποτελεσματικά τις επενδύσεις, καθώς και να προλαμβάνουν και να χειρίζονται τις σχετικές με επενδύσεις διαφορές.

1.   Τα μέρη συμφωνούν όσον αφορά τη σημασία του οικονομικού μετασχηματισμού, της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα και της εκβιομηχάνισης για βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Προωθούν την πλήρη και παραγωγική απασχόληση και την αξιοπρεπή εργασία για όλες και όλους μέσω ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, διαφοροποίησης, ψηφιοποίησης, καινοτομίας, πρόσβασης σε χρηματοδότηση, προσθήκης αξίας στους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών, καθώς και διασυνδέσεων μεταξύ τομέων και βιομηχανιών. Αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στις τοπικές ΠΜΜΜΕ και στην επισημοποίηση των άτυπων οικονομικών δραστηριοτήτων.

2.   Τα μέρη προωθούν τη μετάβαση σε οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και αποδοτικής χρήσης των πόρων. Στηρίζουν προσεγγίσεις βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής, την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση αποβλήτων και χημικών ουσιών, καθώς και μέτρα μείωσης κάθε μορφής ρύπανσης. Τα μέρη συμφωνούν ότι η ορθή διαχείριση της αστικοποίησης αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την προαγωγή της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, συνεργάζονται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων και την αξιοποίηση των ευκαιριών που συνεπάγεται η ταχεία αστικοποίηση και στηρίζουν την αστική ανάπτυξη και τις υποδομές, καθώς και τις αποτελεσματικές συνδέσεις μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών.

3.   Τα μέρη συμφωνούν να συνεργάζονται στον τομέα της απασχόλησης και των κοινωνικών υποθέσεων, ειδικότερα για τη στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης και ενδυνάμωσης των γυναικών, των νέων, καθώς και των φτωχότερων και πιο ευάλωτων ατόμων. Συμφωνούν περαιτέρω να διασφαλίζουν τον σεβασμό των εργασιακών και κοινωνικών προτύπων τα οποία κατοχυρώνονται στις συμβάσεις και τα πρωτόκολλα της ΔΟΕ, καθώς και να διασφαλίζουν την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σύμφωνα με τη δέουσα διαδικασία, συμπεριλαμβανομένων κατάλληλων και αποτελεσματικών ένδικων μέσων.

1.   Τα μέρη ενισχύουν τη συνεργασία στον τομέα του οικονομικού μετασχηματισμού, συμπεριλαμβανομένης της εκβιομηχάνισης. Προωθούν τη μετάβαση από την εξάρτηση από βασικά προϊόντα σε διαφοροποιημένες οικονομίες, και τον εμπλουτισμό των φυσικών πόρων, την προσθήκη αξίας και την ενσωμάτωση στις περιφερειακές και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Συμφωνούν όσον αφορά τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει ο τομέας των υπηρεσιών στον οικονομικό μετασχηματισμό και την εκβιομηχάνιση.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για να στηρίξουν την ανάπτυξη παραγωγικών ικανοτήτων, τη βελτίωση της παραγωγικότητας, τη διαφοροποίηση και την ανταγωνιστικότητα. Καταβάλλουν προσπάθειες για την υπέρβαση των περιορισμών από την πλευρά της προσφοράς, μεταξύ άλλων, μέσω της προώθησης της τεχνολογικής καινοτομίας και βελτίωσης και της διάδοσής της, της δημιουργίας ευνοϊκότερου επιχειρηματικού και επενδυτικού κλίματος, της ενίσχυσης των ρυθμιστικών ικανοτήτων, της μακροοικονομικής σταθερότητας, καθώς και της ανάπτυξης αποδοτικών κεφαλαιαγορών και υγιών χρηματοπιστωτικών συστημάτων για τη βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, κυρίως για τον ιδιωτικό τομέα. Για τον σκοπό αυτόν, επιβεβαιώνουν τη σημασία της ψηφιοποίησης της οικονομίας για την επιτάχυνση της ανάπτυξης της παραγωγικής ικανότητας. Έμφαση δίνεται σε τομείς και βιομηχανίες με υψηλή προστιθέμενη αξία και υψηλό δυναμικό δημιουργίας αξιοπρεπών θέσεων εργασίας.

3.   Τα μέρη δεσμεύονται να βελτιώσουν τη μακροοικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα μέσω της επιδίωξης υγιών και διαφανών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών και να προωθήσουν οικονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με σκοπό τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την αύξηση των επενδύσεων και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα. Τα μέρη αναγνωρίζουν περαιτέρω τη σημασία της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών κατά τον καθορισμό των στόχων πολιτικής τους και την άσκηση των νομισματικών πολιτικών. Συμφωνούν επίσης να διατηρούν τον διάλογο και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών τους, κατά περίπτωση, με σκοπό τη βελτίωση της κατανόησης των βασικών οικονομικών μεγεθών των αντίστοιχων οικονομιών των μερών.

4.   Τα μέρη εντείνουν τις προσπάθειες στον τομέα της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, και συνδέουν τα σχετικά μέτρα πιο αποτελεσματικά με τις ευκαιρίες και τις ανάγκες δεξιοτήτων της αγοράς εργασίας. Συνεργάζονται για να αντλήσουν αμοιβαία διδάγματα από την πείρα τους, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανάπτυξη παραγωγικών ικανοτήτων μέσω της ανάπτυξης δεξιοτήτων και της προώθησης της μεταφοράς τεχνολογίας, ενθαρρύνοντας τους δεσμούς μεταξύ των επιχειρήσεων των μελών του ΟΚΑΚΕ και του μέρους ΕΕ, με έμφαση στις ΠΜΜΜΕ.

5.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου τον σημαντικό ρόλο των υποδομών στην αντιμετώπιση των περιορισμών από την πλευρά της προσφοράς και στην ανάπτυξη ανταγωνιστικών αλυσίδων αξίας σε περιφερειακό και υποπεριφερειακό επίπεδο μέσω της διευκόλυνσης της αποδοτικής κυκλοφορίας εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Συνεργάζονται για την ανάπτυξη αποδοτικών και βιώσιμων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων εναέριων, χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών, ενέργειας, ύδρευσης, καθώς και ψηφιακής συνδεσιμότητας, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των διαφορετικών αναγκών των λιγότερο αναπτυγμένων, μεσόγειων και νησιωτικών οικονομιών. Ως εκ τούτου, συνεργάζονται για την κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, μεταξύ άλλων μέσω επενδύσεων για την ανάπτυξη υποδομών.

6.   Τα μέρη δεσμεύονται να επιδιώξουν κοινή οικονομική μεγέθυνση και συμφωνούν να συνεργάζονται, μεταξύ άλλων, στους ακόλουθους τομείς, οι οποίοι θεωρούνται τομείς προτεραιότητας: γεωργία και γεωργική βιομηχανία, κτηνοτροφία και δέρμα, γαλάζια οικονομία, αλιεία, εξόρυξη και εξορυκτικές βιομηχανίες, κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργίας, βιώσιμος τουρισμός, βιώσιμη ενέργεια, ΤΠΕ και μεταφορές. Τα μέρη υπογραμμίζουν τον σημαντικό ρόλο τον εν λόγω τομέων στην προσθήκη αξίας, τη δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, τη βελτίωση των παραγωγικών ικανοτήτων και στις συνολικές προσπάθειες όσον αφορά τον οικονομικό μετασχηματισμό. Συνεργάζονται, επομένως, για τον προσδιορισμό των κινητήριων δυνάμεων ανάπτυξης σε κάθε τομέα, για την κινητοποίηση επενδύσεων και την αντιμετώπιση των περιορισμών που υπονομεύουν τη δημιουργία διασυνδέσεων με προηγούμενα και επόμενα στάδια παραγωγής.

7.   Τα μέρη προωθούν τον διάλογο, ενθαρρύνουν τη μεταφορά δεξιοτήτων και τεχνολογίας, καταβάλλουν προσπάθειες για τη βελτίωση των αλυσίδων αξίας, και ενισχύουν τη συνεργασία για γόνιμη ανταλλαγή εμπειριών και διάδοση βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της γεωργίας. Συνεργάζονται επίσης για τη στήριξη μηχανισμών και πλαισίων με σκοπό την αύξηση της βιώσιμης και ποιοτικής γεωργικής παραγωγής.

1.   Τα μέρη, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα για τον οικονομικό μετασχηματισμό και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, στοχεύουν στην προώθηση της επιχειρηματικότητας και στην ανάπτυξη και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ΠΜΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, ιδίως μέσω της προώθησης ευνοϊκού νομικού, διοικητικού και θεσμικού πλαισίου, με σκοπό την επιτυχημένη ενσωμάτωσή τους σε βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού και αξίας. Προσοχή αποδίδεται επίσης στον τομέα της άτυπης οικονομίας και στην αναβάθμιση των άτυπων οικονομικών δραστηριοτήτων σε επίσημες δραστηριότητες, καθώς και στην ενθάρρυνση της ενσωμάτωσης στόχων βιωσιμότητας στα επιχειρηματικά μοντέλα. Τα μέρη συμφωνούν περαιτέρω να στηρίζουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας των γυναικών και των νέων στο πλαίσιο της οικονομικής χειραφέτησής τους και της προώθησης της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Επιβεβαιώνουν τη σημασία της ανάπτυξης περιφερειακών και εθνικών ικανοτήτων με σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στον μεταποιητικό τομέα μεσαίας και υψηλής τεχνολογίας.

2.   Τα μέρη προωθούν τον διάλογο και τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μεταξύ άλλων μέσω επιχειρηματικών φόρουμ δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Ενισχύουν τη συνεργασία για τη γόνιμη ανταλλαγή εμπειριών και τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών που δίνουν ώθηση στην επιχειρηματικότητα, προωθούν τον διάλογο και τις επαφές μεταξύ επιχειρήσεων και ενθαρρύνουν τις μεταφορές δεξιοτήτων και τεχνολογίας.

3.   Τα μέρη συμφωνούν ως προς την αναγκαιότητα κατάρτισης στρατηγικών και ανάπτυξης πολιτικών καλύτερης χρηματοπιστωτικής ένταξης και κατάλληλης νομοθεσίας, καθώς και βελτίωσης της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και σε χρηματοπιστωτικές και μη χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, μεταξύ άλλων μέσω καινοτόμων χρηματοδοτικών μηχανισμών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην παροχή οικονομικά προσιτών πιστώσεων σε οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, μικροκαλλιεργητές, ΠΜΜΜΕ, και σε γυναίκες και νέους επιχειρηματίες.

4.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι τόσο οι δημόσιες όσο και οι ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη στήριξη της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα, ειδικότερα μέσω εργαλείων και μηχανισμών όπως οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και η μεικτή χρηματοδότηση, καθώς και στην ενθάρρυνση των επενδύσεων σε όλους τους σχετικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης υποδομών. Ως εκ τούτου, συνεργάζονται για την ανάπτυξη διαφανών και προβλέψιμων πλαισίων και στρατηγικών για τη χρήση ΣΔΙΤ, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των θεσμικών ικανοτήτων για τη διαπραγμάτευση, την υλοποίηση και την παρακολούθηση έργων στο πλαίσιο συμφωνίας ΣΔΙΤ.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τον ρόλο της επιστήμης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας (ΕΤΚ) στην επέκταση των ορίων της γνώσης, στην επιτάχυνση της μετάβασης και στην πραγματοποίηση αλμάτων προς τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω οικονομικού μετασχηματισμού, προσθήκης στην αλυσίδα αξίας και διασυνδέσεων μεταξύ επιχειρήσεων, στην προώθηση της ανάπτυξης γνώσεων και της χειραφέτησης των ανθρώπων, ιδίως των γυναικών και των νέων, και στη στήριξη των υπευθύνων λήψης αποφάσεων και χάραξης πολιτικής για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης.

2.   Τα μέρη καταβάλλουν προσπάθειες για την ανάπτυξη κοινωνιών γνώσης. Συμφωνούν να επενδύουν στο ανθρώπινο δυναμικό, να προωθούν τη θέσπιση συνεκτικών και συνολικών πλαισίων πολιτικής και κανονιστικών πλαισίων και να αναπτύσσουν τη συνδεσιμότητα των υποδομών και ψηφιακά εργαλεία.

3.   Τα μέρη ενισχύουν τη συνεργασία, σε βάση αμοιβαίου οφέλους, αξιοποιώντας τους υφιστάμενους μηχανισμούς, διερευνώντας συγχρόνως νέους διαύλους για τη χρηματοδότηση της ΕΤΚ, με την επιφύλαξη της κατάλληλης και αποτελεσματικής προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Προωθούν τις αυτόχθονες, παραδοσιακές και τοπικές γνώσεις ως εργαλείο για τη γεφύρωση των κενών γνώσης και τεχνολογίας στους σχετικούς τομείς.

4.   Τα μέρη ενθαρρύνουν τις επενδύσεις στη δημιουργία, τη διάδοση και τη μεταφορά νέων τεχνολογιών με ιδιαίτερη έμφαση στις καθαρές και καινοτόμες τεχνολογίες που προστατεύουν το περιβάλλον. Προωθούν την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και συνεργάζονται για την ανάπτυξη παραγωγικών και ρυθμιστικών ικανοτήτων.

5.   Τα μέρη εξετάζουν τον δυνητικό αντίκτυπο των τεχνολογιών στην κοινωνία, αντιμετωπίζουν ζητήματα σχετικά με την κυβερνοασφάλεια και διασφαλίζουν την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και εξετάζουν τις συνέπειες της ανατρεπτικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής.

6.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τον ρόλο του διαστήματος ως πεδίου που καθιστά δυνατή την αποκόμιση κοινωνικών και οικονομικών οφελών, μεταξύ άλλων στους τομείς του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, της διακυβέρνησης των ωκεανών, των μεταφορών, της ενέργειας, της γεωργίας, της εξόρυξης και της δασοκομίας. Συνεργάζονται σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος στον τομέα των μη στρατιωτικών διαστημικών δραστηριοτήτων, όπως η διαστημική έρευνα, οι εφαρμογές και οι υπηρεσίες του Παγκόσμιου Δορυφορικού Συστήματος Πλοήγησης, η ανάπτυξη δορυφορικών συστημάτων φασματικής επαύξησης, η χρήση εφαρμογών και υπηρεσιών γεωσκόπησης και η γεωεπιστήμη.

1.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η έρευνα και η ανάπτυξη έχουν κρίσιμη σημασία για τη δημιουργία οικονομικής ευημερίας και ευκαιριών αξιοπρεπούς εργασίας και ότι μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων της παρούσας συμφωνίας.

2.   Τα μέρη ενθαρρύνουν την παραγωγή και τη διάδοση νέων γνώσεων, λαμβανομένων υπόψη των δυνητικών συνεπειών τους, συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην κοινωνία. Στηρίζουν τη βελτίωση των δεξιοτήτων ώστε να συμβαδίζουν με την τεχνολογική πρόοδο και την καινοτομία, καθώς και την κινητικότητα και την κατάρτιση των ερευνητών. Προωθούν τις συμπράξεις μεταξύ βιομηχανίας, πανεπιστημίων και δημόσιου τομέα, καθώς και δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα με στόχο τη συγκέντρωση γνώσεων και τη δοκιμή ιδεών με σκοπό τη δημιουργία νέων προϊόντων με πραγματικό εμπορικό δυναμικό, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις γυναίκες και στους νέους ως φορείς καινοτομίας.

3.   Τα μέρη προωθούν τις επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη, ιδίως σε τμήματα υψηλής προστιθέμενης αξίας των αλυσίδων αξίας, και καταβάλλουν προσπάθειες για την αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων, κυρίως στους τομείς του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, της ενέργειας, της ασφάλειας των τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας, καθώς και της υγείας.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη μείωση του ψηφιακού χάσματος προωθώντας τη συνεργασία σε σχέση με την ανάπτυξη της ψηφιακής κοινωνίας προς όφελος πολιτών και επιχειρήσεων μέσω της παροχής δυνατότητας πρόσβασης σε ψηφιακές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των ΤΠΕ ανάλογα με τις τοπικές περιστάσεις. Τα μέρη στηρίζουν μέτρα τα οποία διευκολύνουν την πρόσβαση στις ΤΠΕ, μεταξύ άλλων, μέσω της χρήσης οικονομικά προσιτής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της ανάπτυξης και της αναδιάταξης ασύρματων δικτύων χαμηλού κόστους. Καταβάλλουν επίσης προσπάθειες για την επίτευξη μεγαλύτερης συμπληρωματικότητας και εναρμόνισης των συστημάτων επικοινωνίας, καθώς και την προσαρμογή τους στις νέες τεχνολογίες.

2.   Τα μέρη συμφωνούν ως προς τον κεντρικό ρόλο της ψηφιακής οικονομίας, ως παράγοντα ενίσχυσης και επιτάχυνσης της αλλαγής ο οποίος μπορεί να επιφέρει σημαντική οικονομική διαφοροποίηση, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να καταστήσει εφικτό ένα αναπτυξιακό άλμα. Συμφωνούν να προαγάγουν την ψηφιοποίηση με σκοπό τη μείωση του κόστος των συναλλαγών και της ασύμμετρης πληροφόρησης, με γενικό στόχο τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της βιωσιμότητας.

3.   Τα μέρη προωθούν και στηρίζουν την ψηφιακή επιχειρηματικότητα, ιδίως των γυναικών και των νέων, και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των ΠΜΜΜΕ. Ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου με στόχο την ανανέωση των αλυσίδων εφοδιασμού και την επέκταση των αγορών, και ενθαρρύνουν την επέκταση της δικτυοτραπεζικής, μεταξύ άλλων για τη μείωση του κόστους των εμβασμάτων, και την εφαρμογή λύσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ανάπτυξη και τη διαχείριση πολιτικών προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων, προωθούν μέτρα για τη διευκόλυνση των ροών δεδομένων και στηρίζουν το κανονιστικό πλαίσιο για την προώθηση της παραγωγής, της πώλησης και της παράδοσης ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν αλληλοεξαρτώμενες και αλληλοενισχυόμενες έννοιες. Επιβεβαιώνουν εκ νέου τη δέσμευσή τους, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των αντίστοιχων επιπέδων ανάπτυξής τους, να ενισχύσουν την ενσωμάτωση της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία συνίσταται στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος, σε κάθε πτυχή των εμπορικών σχέσεών τους προκειμένου να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για τον σκοπό αυτόν, τα μέρη ενθαρρύνουν στις εμπορικές σχέσεις τους υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και κοινωνικής και εργασιακής προστασίας, και ειδικότερα τις δεσμεύσεις που προσδιορίζονται στο άρθρο 54, στον τίτλο V κεφάλαια 1 έως 3 και στον τίτλο III κεφάλαιο 2 του παρόντος μέρους, για την επίτευξη των συμφωνηθέντων ΣΒΑ στο πλαίσιο της Ατζέντας του 2030. Τα μέρη συμφωνούν περαιτέρω ότι τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά μέτρα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για σκοπούς προστατευτισμού.

2.   Τα μέρη συμφωνούν ότι είναι αθέμιτο να ενθαρρύνονται το εμπόριο και οι επενδύσεις με τη μείωση, ή την προσφορά για μείωση, του επιπέδου της εγχώριας προστασίας που παρέχει η περιβαλλοντική ή εργασιακή νομοθεσία ή της επιβολής της νομοθεσίας αυτής.

3.   Τα μέρη αναγνωρίζουν το δικαίωμα καθενός εξ αυτών να καθορίζει τους στόχους και τις προτεραιότητες της πολιτικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη και να θεσπίζει το δικό του επίπεδο εγχώριας προστασίας στον κοινωνικό, εργασιακό και περιβαλλοντικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, κατά την κρίση του, υπό τον όρο ότι οι νόμοι και οι πολιτικές που θεσπίζει συνάδουν με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει ως προς την τήρηση των διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων προστασίας και των σχετικών συμφωνιών.

4.   Τα μέρη προωθούν το εμπόριο προϊόντων που προέρχονται από βιώσιμη διαχείριση, διατήρηση και αποδοτική χρήση φυσικών πόρων. Τα μέρη συνεργάζονται επίσης για την προώθηση του εμπορίου και των επενδύσεων σε αγαθά και υπηρεσίες που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων κατασκευασμένων και ανακατασκευασμένων με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων και υπηρεσιών σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις τους.

5.   Τα μέρη συνεργάζονται για την προώθηση συνεκτικών και αμοιβαίως υποστηρικτικών εμπορικών, εργασιακών και περιβαλλοντικών πολιτικών και ενισχύουν τον διάλογο, καθώς και την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών, σχετικά με εμπορικές πτυχές της βιώσιμης ανάπτυξης, μεταξύ άλλων με τη συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών. Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνούν περαιτέρω να συνεργάζονται για την προώθηση πρακτικών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και υπεύθυνης επιχειρηματικής συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων διεθνώς αναγνωρισμένων κατευθυντήριων γραμμών, προτύπων και εφαρμοστέων πράξεων, με την ενσωμάτωση των εν λόγω πρακτικών στις εμπορικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες. Επιπλέον, στόχος της συνεργασίας είναι η αντιμετώπιση των προκλήσεων και η αξιοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν από τις εμπορικές πτυχές των ιδιωτικών και δημόσιων εθελοντικών καθεστώτων διασφάλισης της βιωσιμότητας που συνδέονται, μεταξύ άλλων, με την εργασία, το περιβάλλον, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τη βιώσιμη χρήση και διαχείριση των δασικών πόρων και τις βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές και το εμπόριο αλιευτικών προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο βιώσιμης διαχείρισης.

6.   Τα μέρη συμφωνούν να διατηρήσουν ή να θεσπίσουν, κατά περίπτωση, συστήματα στήριξης και παρακολούθησης της αποτελεσματικής εφαρμογής των διεθνώς αναγνωρισμένων κοινωνικών, εργασιακών και περιβαλλοντικών προτύπων και των σχετικών συμφωνιών, στο πλαίσιο των εμπορικών σχέσεών τους, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης των θεσμικών ικανοτήτων θέσπισης και επιβολής της σχετικής νομοθεσίας.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της αξιοποίησης των επιτευγμάτων της συμφωνίας της Κοτονού στο πλαίσιο των εμπορικών τους σχέσεων. Υπογραμμίζουν τη σημασία του εμπορίου στις συνολικές σχέσεις τους και δεσμεύονται να προωθήσουν την εντατικοποίηση και τη διαφοροποίηση των εμπορικών ροών, προς αμοιβαίο όφελος, ειδικότερα με σκοπό την ενσωμάτωση των οικονομιών των μελών του ΟΚΑΚΕ στις περιφερειακές και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

2.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η εμπορική συνεργασία διεξάγεται σύμφωνα με το βασισμένο σε κανόνες πολυμερές σύστημα εμπορικών συναλλαγών με σκοπό την ενίσχυση του ελεύθερου, δίκαιου και ανοικτού εμπορίου για την επίτευξη βιώσιμης οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης, ιδίως στα μέλη του ΟΚΑΚΕ. Για τον σκοπό αυτόν, η συνεργασία διεξάγεται σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τα μέρη στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων για την ειδική και διαφοροποιημένη μεταχείριση.

3.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της σύναψης εμπορικών συμφωνιών με σκοπό τη δημιουργία περισσότερων εμπορικών ευκαιριών και την προώθηση της αποτελεσματικής ενσωμάτωσής τους στην παγκόσμια οικονομία. Τα μέρη αναγνωρίζουν το δικαίωμα καθενός εξ αυτών να συνάπτει περιφερειακές ή πολυμερείς συμφωνίες για τη μείωση ή την εξάλειψη μη δασμολογικών μέτρων τα οποία επηρεάζουν το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών. Τα μέρη καταβάλλουν περαιτέρω προσπάθειες για τον περιορισμό των ενδεχόμενων αρνητικών συνεπειών των εμπορικών συμφωνιών που έχει συνάψει οποιοδήποτε εξ αυτών με τρίτους στην ανταγωνιστική θέση κάθε μέρους στις εγχώριες αγορές των άλλων μερών.

4.   Τα μέρη, έχοντας υπόψη την αναγκαιότητα αξιοποίησης των υφιστάμενων προτιμησιακών καθεστώτων και των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ) ως μέσων της εμπορικής συνεργασίας τους, αναγνωρίζουν ότι η συνεργασία ενισχύεται πρωτίστως για τη στήριξη της απτής εφαρμογής των υφιστάμενων αυτών πράξεων.

5.   Τα μέρη συμφωνούν περαιτέρω ότι το πλαίσιο ΣΟΕΣ δεν συνεπάγεται αποκλεισμούς και λαμβάνει υπόψη την ανομοιομορφία των καταστάσεων στα μέλη και στις περιφέρειες του ΟΚΑΚΕ, στα διάφορα στάδια της διαδικασίας ΣΟΕΣ, καθώς και το επίπεδο ανάπτυξης των μελών του ΟΚΑΚΕ. Τα συμβαλλόμενα μέρη των ΣΟΕΣ επιβεβαιώνουν εκ νέου τη δέσμευσή τους να λάβουν κάθε αναγκαίο μέτρο προκειμένου να διασφαλίσουν την πλήρη εφαρμογή τους, η οποία θα πρέπει να συντείνει στην οικονομική μεγέθυνση και ανάπτυξή τους, συμβάλλοντας συγχρόνως στην εμβάθυνση της διαδικασίας περιφερειακής ολοκλήρωσης εντός της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ). Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής των ΣΟΕΣ και της ενθάρρυνσης της προσχώρησης νέων κρατών μελών. Τα μέρη συμφωνούν να διατηρήσουν, ή να θεσπίσουν, στα κατάλληλα επίπεδα, ρυθμίσεις ΑΚΕ-ΕΕ για την παρακολούθηση της εφαρμογής των ΣΟΕΣ και την αξιολόγηση του αντικτύπου τους στην ανάπτυξη των οικονομιών των μελών του ΟΚΑΚΕ στις περιφέρειες ΑΚΕ και στις διαδικασίες περιφερειακής ολοκλήρωσής τους.

6.   Τα συμβαλλόμενα μέρη στις αντίστοιχες ΣΟΕΣ συμφωνούν ότι οι παραπομπές που περιέχονται σε αυτές στις διατάξεις της συμφωνίας της Κοτονού περί κατάλληλων μέτρων θεωρούνται παραπομπές στις αντίστοιχες διατάξεις της παρούσας συμφωνίας.

7.   Τα μέρη συμφωνούν περαιτέρω ότι η συνεργασία τους συμβάλλει στην εντατικοποίηση των προσπαθειών και των διαδικασιών περιφερειακής ολοκλήρωσης εντός της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού και στην περαιτέρω ενθάρρυνση του περιφερειακού εμπορίου μεταξύ των χωρών ΑΚΕ.

8.   Τα μέρη υπογραμμίζουν τη σημασία που έχει η ενεργός συμμετοχή τους στον ΠΟΕ, καθώς και σε άλλους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς, με την ένταξή τους στους οργανισμούς αυτούς και τη στενή παρακολούθηση του προγράμματος δράσης και των δραστηριοτήτων τους. Συμφωνούν να συνεργαστούν στενά για τον προσδιορισμό και την προώθηση των κοινών συμφερόντων τους στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας, ειδικότερα στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην καλύτερη πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε άλλες αγορές εμπορευμάτων και υπηρεσιών που προέρχονται από τα μέλη του ΟΚΑΚΕ.

9.   Τα μέρη συμφωνούν ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ευελιξία στους κανόνες του ΠΟΕ, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης των χωρών και των περιφερειών ΑΚΕ, καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους. Ως εκ τούτου, συμφωνούν περαιτέρω να συνεργαστούν για την ανάπτυξη των αναγκαίων και κατάλληλων ικανοτήτων για την αποτελεσματική εφαρμογή των δεσμεύσεών τους στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Τα μέρη αναγνωρίζουν επίσης την καινοτόμο προσέγγιση της ειδικής και διαφοροποιημένης μεταχείρισης που είναι εγγενής στη συμφωνία του ΠΟΕ για τη διευκόλυνση του εμπορίου (ΣΔΕ), η οποία παρέχει τη δυνατότητα ΛΑΧ και στις αναπτυσσόμενες χώρες να εκπληρώσουν πλήρως τις δεσμεύσεις τους υπό τον όρο της παροχής της απαιτούμενης εμπορικής στήριξης σύμφωνα με τις κοινοποιήσεις εφαρμογής τους στο πλαίσιο της ΣΔΕ.

10.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της ενίσχυσης του διαλόγου για την εξέταση θεμάτων εμπορίου και σχετικών με το εμπόριο θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος. Συμφωνούν να προωθήσουν τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα στον εν λόγω διάλογο.

1.   Τα μέρη συμφωνούν ότι οι συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών είναι ισχυρή κινητήριος δύναμη για τη μεγέθυνση και την ανάπτυξη των οικονομιών τους και επιβεβαιώνουν εκ νέου περαιτέρω τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις καθενός εξ αυτών στο πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας του ΠΟΕ για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS).

2.   Τα μέρη δεσμεύονται να συνεργαστούν και να ενισχύσουν τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών, ειδικότερα όσον αφορά τρόπους παροχής που παρουσιάζουν εξαγωγικό ενδιαφέρον για αυτά, συμπεριλαμβανομένης της κυκλοφορίας φυσικών προσώπων για επιχειρηματικούς σκοπούς, και σε τομείς τους οποίους θεωρούν τομείς προτεραιότητας, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ΤΠΕ, του τουρισμού, των μεταφορών, των περιβαλλοντικών υπηρεσιών, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών αθλητισμού και άλλων τομέων προτεραιότητας κατά περίπτωση.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται, λαμβανομένου υπόψη του άρθρου 39 παράγραφος 2, για την ενίσχυση της ικανότητας παροχής υπηρεσιών που σχετίζονται με τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργίας.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται για την αντιμετώπιση των φραγμών στις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές και την ενίσχυση του εμπορίου. Συμφωνούν περαιτέρω να ενισχύσουν τη συνεργασία τους για τη στήριξη της ανάπτυξης εγχώριων κανονιστικών πλαισίων και ικανοτήτων, τη βελτίωση της ικανότητας των παρόχων υπηρεσιών να συμμορφώνονται με τους κανονισμούς και τα πρότυπα του μέρους ΕΕ και των μελών του ΟΚΑΚΕ σε ηπειρωτικό, περιφερειακό, εθνικό και υποεθνικό επίπεδο, καθώς και να ενθαρρύνουν τη σύναψη συμφωνιών αμοιβαίας αναγνώρισης, κατά περίπτωση, στους τομείς παροχής υπηρεσιών αμοιβαίου ενδιαφέροντος που αναφέρονται στην παράγραφο 2.

5.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία που έχουν οι οικονομικά αποδοτικές και αποτελεσματικές υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών ως κύριος τρόπος μεταφορών που διευκολύνει το εμπόριο. Τα μέρη βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα των υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών μέσω της ενίσχυσης της συνδεσιμότητας για τη βελτίωση της ασφαλούς κυκλοφορίας εμπορευμάτων και προσώπων στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Για τον εν λόγω σκοπό, συνεργάζονται στα κατάλληλα φόρουμ για την ελευθέρωση των θαλάσσιων μεταφορών ως κύριου τρόπου μεταφοράς για τη διευκόλυνση του εμπορίου. Καθιστούν δυνατή την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές θαλάσσιων μεταφορών και σε λιμένες και λιμενικές υπηρεσίες χωρίς διακρίσεις και σε εμπορική βάση. Τα μέρη συνεργάζονται στις προσπάθειες για την ανάπτυξη και την προώθηση οικονομικά αποτελεσματικών και αποδοτικών υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών στα μέλη του ΟΚΑΚΕ, με στόχο τη μεγαλύτερη συμμετοχή επιχειρήσεων των μελών του ΟΚΑΚΕ στις διεθνείς ναυτιλιακές υπηρεσίες.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν την αυξανόμενη σημασία των μη δασμολογικών μέτρων για το εμπόριο, καθώς αίρονται τα δασμολογικά εμπόδια. Ως εκ τούτου, αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα συνεργασίας με σκοπό την παρακολούθηση και την άρση των περιττών εμποδίων στο εμπόριο, αυξάνοντας και διευκολύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το εμπόριο μεταξύ του μέρους ΕΕ και των μελών του ΟΚΑΚΕ, καθώς και μεταξύ των μελών του ΟΚΑΚΕ. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη συμφωνούν να διατηρήσουν, ή να συνάψουν, κατά περίπτωση, συμφωνίες για την αντιμετώπιση των μη δασμολογικών μέτρων που ενδέχεται να επηρεάζουν αρνητικά τις εξαγωγές στις αγορές του άλλου μέρους.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα της τυποποίησης και της πιστοποίησης εμπορευμάτων για την πρόληψη, τον εντοπισμό και την εξάλειψη των περιττών τεχνικών εμποδίων στο εμπόριο εντός του πεδίου εφαρμογής της συμφωνίας του ΠΟΕ για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο («συμφωνία TBT»), και καταβάλλουν προσπάθειες για την αξιοποίησή της μέσω της αύξησης και της ενίσχυσης της διαφάνειας. Τα μέρη συμφωνούν περαιτέρω να συνεργάζονται για τη δημιουργία και την ενίσχυση των τεχνικών ικανοτήτων και των θεσμικών υποδομών σε θέματα που αφορούν τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο.

3.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου τα δικαιώματα κάθε μέρους να θεσπίζει ή να επιβάλλει μέτρα υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστασίας (ΥΦΠ) για την προστασία της ζωής ή της υγείας των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών στο έδαφός του, διασφαλίζοντας συγχρόνως ότι τα εν λόγω μέτρα ΥΦΠ που λαμβάνει κάθε μέρος δεν δημιουργούν περιττά εμπόδια στο εμπόριο, βάσει της συμφωνίας του ΠΟΕ για την εφαρμογή μέτρων υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστασίας («συμφωνία ΥΦΠ»). Για τον εν λόγω σκοπό, τα μέρη συμφωνούν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους για την αποτελεσματική εφαρμογή των αρχών και των κανόνων της συμφωνίας ΥΦΠ, λαμβανομένου συγχρόνως υπόψη του αντίστοιχου επιπέδου ανάπτυξής τους. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη συνεργάζονται για την αντιμετώπιση ζητημάτων υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της αντοχής στα αντιμικροβιακά, και ζητημάτων καλής μεταχείρισης των ζώων, προκειμένου να ενισχυθούν οι ικανότητες των μερών και να βελτιωθεί η πρόσβαση στις αγορές του άλλου μέρους, διασφαλίζοντας συγχρόνως το κατάλληλο επίπεδο προστασίας ανθρώπων, ζώων και φυτών.

4.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι το σύστημα διανοητικής ιδιοκτησίας αποσκοπεί στην προαγωγή της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής προόδου με την προώθηση της δημιουργικής εργασίας και της τεχνολογικής καινοτομίας, ιδίως μεταξύ του μέρους ΕΕ και των περιοχών ΑΚΕ, συμβάλλοντας παράλληλα σε μια περισσότερο βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου τη σημασία της προστασίας και της επιβολής των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 7 της συμφωνίας του ΠΟΕ για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου («συμφωνία TRIPS»), που θα πρέπει να συμβάλουν στην προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας και στη μεταφορά και διάδοση τεχνολογίας, προς αμοιβαίο όφελος παραγωγών και χρηστών τεχνολογικών γνώσεων και με τρόπο που προάγει την κοινωνική και οικονομική ευημερία, καθώς και στην εξισορρόπηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Τα μέρη αναγνωρίζουν την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων δημιουργού και των συγγενών δικαιωμάτων, των εμπορικών σημάτων, των γεωγραφικών ενδείξεων, των βιομηχανικών σχεδίων, των τοπογραφιών ολοκληρωμένων κυκλωμάτων, των δικαιωμάτων επί φυτικών ποικιλιών και των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας Η εν λόγω προστασία περιλαμβάνει επίσης την προστασία από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και την προστασία μη αποκαλυφθεισών πληροφοριών. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη υπογραμμίζουν τη σημασία της προσχώρησης στη συμφωνία TRIPS, στη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα, που συνήφθη στο Ρίο ντε Τζανέιρο στις 5 Ιουνίου 1992, καθώς και στις συμβάσεις που αναφέρονται στο μέρος I της συμφωνίας TRIPS, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξής τους. Τα μέρη υπογραμμίζουν περαιτέρω τη σημασία της συνεργασίας και της τεχνικής βοήθειας στον τομέα της διανοητικής ιδιοκτησίας όσον αφορά τα μέτρα, τις διαδικασίες και τα ένδικα μέσα που απαιτούνται για την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας με σκοπό την επίτευξη αποτελεσματικού επιπέδου προστασίας, ιδίως στα μέλη του ΟΚΑΚΕ.

5.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου ότι η θέσπιση και η εφαρμογή αποτελεσματικών και υγιών πολιτικών και κανόνων ανταγωνισμού είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση και τη διασφάλιση φιλικού προς τις επενδύσεις κλίματος, βιώσιμης διαδικασίας εκβιομηχάνισης και διαφάνειας όσον αφορά την πρόσβαση στις αγορές. Ως εκ τούτου, δεσμεύονται να εφαρμόζουν εθνικούς ή περιφερειακούς κανόνες και πολιτικές για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αντιανταγωνιστικών επιχειρηματικών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων των επιδοτήσεων που σχετίζονται με οικονομικές δραστηριότητες που χορηγούν τα μέρη, οι οποίες μπορούν να στρεβλώσουν την εύρυθμη λειτουργία των αγορών και να επηρεάσουν αρνητικά τα εμπορικά συμφέροντα των άλλων μερών. Τα μέρη δεσμεύονται να διασφαλίζουν ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών συμμετεχόντων στην αγορά. Συμφωνούν επίσης να ενισχύσουν τη συνεργασία στον τομέα αυτόν με στόχο τη χάραξη και τη στήριξη, από κοινού με τις αρμόδιες εθνικές και περιφερειακές αρχές, αποτελεσματικών πολιτικών ανταγωνισμού οι οποίες εξασφαλίζουν σταδιακά την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη συμφωνούν να συνεργάζονται για την ανάπτυξη επαρκών ικανοτήτων με σκοπό τη θέσπιση του κατάλληλου νομικού πλαισίου για την προστασία του ανταγωνισμού και την επιβολή του πλαισίου αυτού μέσω κατάλληλων υπηρεσιών ανταγωνισμού, κυρίως στο έδαφος των μελών του ΟΚΑΚΕ.

6.   Τα μέρη συμφωνούν να ενισχύσουν τη συνεργασία ώστε να διασφαλιστούν η καλύτερη λειτουργία των διεθνών αγορών βασικών προϊόντων και η διαφάνειά τους.

7.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της διαφάνειας των δημόσιων συμβάσεων για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της εκβιομηχάνισης. Τα μέρη συμφωνούν σχετικά με τη σημασία της συνεργασίας για την ενίσχυση της αμοιβαίας κατανόησης των αντίστοιχων συστημάτων δημόσιων συμβάσεων. Τα μέρη δεσμεύονται να τηρούν τις αρχές της διαφάνειας, της ανταγωνιστικότητας και της προβλεψιμότητας των συστημάτων δημόσιων συμβάσεων και να συνεργάζονται επ’ αυτών.

1.   Τα μέρη καταβάλλουν προσπάθειες για τη διατήρηση, την προστασία, τη βελτίωση και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Για τον σκοπό αυτόν, προωθούν μέτρα σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων στους τομείς υψηλής αξίας βιοποικιλότητας και της προστασίας των φυσικών οικοσυστημάτων, της ποιότητας του αέρα, της ποιότητας των υδάτων, της λειψυδρίας και της ξηρασίας, της διαχείρισης αποβλήτων, της βιομηχανικής ρύπανσης και των βιομηχανικών κινδύνων, καθώς και της διαχείρισης των χημικών ουσιών.

2.   Τα μέρη στηρίζουν τη διατήρηση και τη βιώσιμη διαχείριση και χρήση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων της γης, των υδάτων, των δασών, της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων. Προωθούν μέτρα για την πάταξη της παράνομης διακίνησης προστατευόμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας και αντιμετωπίζουν τόσο τη ζήτηση όσο και την προσφορά παράνομων προϊόντων άγριας χλωροπανίδας. Προωθούν τη βιώσιμη διακυβέρνηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος γης, των αλιευμάτων και των δασών.

3.   Τα μέρη προωθούν νομικές πράξεις, ολοκληρωμένες στρατηγικές για το περιβάλλον και την ανάπτυξη, καθώς και τη χρηστή διακυβέρνηση για την ενσωμάτωση των ζητημάτων βιοποικιλότητας σε όλους τους σχετικούς τομείς προκειμένου να αναχαιτιστεί η απώλεια της βιοποικιλότητας και να διατηρηθεί η παροχή οικοσυστημικών υπηρεσιών. Τα μέρη προωθούν οικοσυστημικές προσεγγίσεις και λύσεις που βασίζονται στη φύση για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Αναγνωρίζουν τη σημασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και για τη διατήρηση και την αποκατάσταση όλων των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των υδάτινων και χερσαίων οικοσυστημάτων. Επιπλέον, θεσπίζουν, διαχειρίζονται και βελτιώνουν τη διακυβέρνηση των προστατευόμενων περιοχών.

4.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι τα φυσικά οικοσυστήματα, και ειδικότερα τα δάση, παρέχουν ενδιαιτήματα για ζώα και φυτά και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στην πρόληψη και την καταπολέμηση της απερήμωσης και της υποβάθμισης της γης. Τα μέρη αναγνωρίζουν επίσης ότι τα δάση, οι υγροβιότοποι και οι σαβάνες παρέχουν προστασία των υδάτων και του εδάφους και προστασία κατά των φυσικών κινδύνων, καθώς και άλλες περιβαλλοντικές υπηρεσίες. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, τα μέρη προωθούν τη διατήρηση και αποκατάσταση όλων των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των δασών.

5.   Τα μέρη συνεχίζουν να καταπολεμούν την απερήμωση, την υποβάθμιση της γης και την ξηρασία και καταβάλλουν προσπάθειες για την αποκατάσταση και την ανάπλαση των υποβαθμισμένων γαιών και εδαφών, ώστε να επιτύχουν βιώσιμη διαχείριση των γαιών και περιβάλλον ουδέτερο ως προς την υποβάθμιση της γης. Μειώνουν την απώλεια βιοποικιλότητας, δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης και συμβάλλουν στη βελτίωση της παροχής οικοσυστημικών υπηρεσιών και λειτουργιών, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης της ετοιμότητας και της ανθεκτικότητας απέναντι στον κίνδυνο ξηρασίας, καθώς και της περαιτέρω μείωσης των κινδύνων και των επιπτώσεων των αμμοθυελλών και των κονιορτοθυελλών.

6.   Τα μέρη προωθούν τη δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που προκύπτουν από τη χρήση τους, καθώς και κατάλληλη πρόσβαση στους εν λόγω πόρους, κατά τα διεθνώς συμφωνηθέντα.

7.   Τα μέρη στηρίζουν την προώθηση προσεγγίσεων κυκλικής οικονομίας και πρακτικών βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής και καταβάλλουν προσπάθειες αξιοποίησης των επενδυτικών ευκαιριών που παρέχουν οι καλύτερες διαθέσιμες καθαρές τεχνολογίες.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τις αυξανόμενες ανθρώπινες πιέσεις και τις σωρευτικές επιπτώσεις τους στις θάλασσες και τους ωκεανούς και αναγνωρίζουν τον χαρακτήρα των θαλασσών και των ωκεανών ως διασυνδεδεμένου κοινού αγαθού, του οποίου η διατήρηση, η προστασία και η διακυβέρνηση αποτελεί κοινή ευθύνη που απαιτεί συλλογική και συντονισμένη δράση εκ μέρους των ενδιαφερόμενων μερών. Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου τον οικουμενικό και ενιαίο χαρακτήρα της UNCLOS ως βάσης για τη λήψη μέτρων και τη συνεργασία σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο στους τομείς της θάλασσας και της ναυτιλίας.

2.   Τα μέρη ενισχύουν τη διακυβέρνηση των ωκεανών και αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις αυξανόμενες πιέσεις σε θάλασσες και ωκεανούς, οι οποίες απειλούν την ανθεκτικότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και τη συμβολή τους στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν.

3.   Τα μέρη προωθούν και βελτιώνουν την προστασία και την αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και τη διατήρηση και τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων, μεταξύ άλλων σε περιοχές εκτός της αντίστοιχης δικαιοδοσίας τους με σκοπό την επίτευξη υγιών και παραγωγικών ωκεανών. Προωθούν τη βιώσιμη διαχείριση της αλιείας σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, μέσω της συνεργασίας με σχετικές περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας και της καταπολέμησης της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας. Τα μέρη προωθούν τη διατήρηση των υδρόβιων ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση, καθώς και δράσεις για τον έλεγχο της ρύπανσης και των θαλάσσιων απορριμμάτων, και αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης της οξίνισης των ωκεανών.

4.   Τα μέρη προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας με στόχο την εξασφάλιση της συμβολής των ωκεανών στην επισιτιστική ασφάλεια και τη διατροφή, τη βελτίωση των μέσων διαβίωσης, τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης και τη διασφάλιση κοινωνικής δικαιοσύνης και πολιτιστικής ευημερίας για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενεές.

5.   Τα μέρη στηρίζουν την εφαρμογή πολιτικών και στρατηγικών γαλάζιας ανάπτυξης για την προώθηση ολοκληρωμένης διαχείρισης των ωκεανών η οποία αποκαθιστά, προστατεύει και διατηρεί την ποικιλότητα, την παραγωγικότητα, την ανθεκτικότητα, τις βασικές λειτουργίες και την εγγενή αξία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

6.   Τα μέρη προωθούν τον διάλογο και τη συνεργασία σε όλες τις πτυχές της διακυβέρνησης των ωκεανών, μεταξύ άλλων σε θέματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τις πιθανές επιπτώσεις και συνέπειές της, την εξόρυξη από τον βυθό της θάλασσας, την αλιεία, τη θαλάσσια ρύπανση και την έρευνα και ανάπτυξη.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι οι δυσμενείς συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της μεταβλητότητας του κλίματος συνιστούν απειλή για τη ζωή και τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων. Επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους να λάβουν επειγόντως μέτρα για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής, να αντιμετωπίσουν τις συνέπειές της και να συνεργαστούν με επείγοντα και συντονισμένο τρόπο σε διεθνές, διαπεριφερειακό και εθνικό επίπεδο, με σκοπό την ενίσχυση της παγκόσμιας απόκρισης στην κλιματική αλλαγή.

2.   Τα μέρη εφαρμόζουν αποτελεσματικά τη σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, που συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 9 Μαΐου 1992, και τη συμφωνία των Παρισίων.

3.   Τα μέρη δεσμεύονται να επιτύχουν τον συνολικό στόχο για τη συγκράτηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, βελτιώνοντας την ικανότητα προσαρμογής, μειώνοντας τα τρωτά σημεία και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα, και διασφαλίζοντας ότι όλες οι επενδύσεις και οι χρηματοοικονομικές ροές συνάδουν με τη συμφωνία του Παρισιού.

1.   Τα μέρη συμφωνούν να αναλάβουν δράση για το κλίμα με σκοπό να εξετάσουν την προσαρμογή, τον μετριασμό, καθώς και τα μέσα εφαρμογής, και να επικεντρωθούν στις πιο ευάλωτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΑΜΝΚ, των παράκτιων κρατών που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο, των ΛΑΧ και των ΜΑΧ.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να υλοποιήσουν και να παρακολουθούν την πρόοδο προς την επίτευξη των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών τους (ΕΚΣ), καθώς και να καταβάλουν προσπάθειες για την κατάρτιση και την κοινοποίηση αναπτυξιακών στρατηγικών χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τόσο για τα μέσα του αιώνα όσο και μακροπρόθεσμα για την επίτευξη του στόχου θερμοκρασίας που τέθηκε στη συμφωνία του Παρισιού, λαμβανομένων συγχρόνως υπόψη των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών και των αντίστοιχων ικανοτήτων τους, υπό το πρίσμα των διαφορετικών εθνικών περιστάσεων. Δεσμεύονται να βελτιώσουν τις διασυνδέσεις μεταξύ των ΕΚΣ, της Ατζέντας του 2030 και των εθνικών στρατηγικών τους.

3.   Τα μέρη συμφωνούν να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της προσαρμογής και να παρακολουθούν την πρόοδο της υλοποίησης των εθνικών σχεδίων προσαρμογής (ΕΣΠ) και άλλων στρατηγικών. Δεσμεύονται να θεσπίσουν και να ενισχύσουν αποτελεσματικές δομές διακυβέρνησης για τον εν λόγω σκοπό. Αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα περαιτέρω ενίσχυσης της ενσωμάτωσης των εθνικών σχεδίων προσαρμογής και άλλων στρατηγικών προσαρμογής στις εθνικές στρατηγικές και διαδικασίες με σκοπό την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τον αρνητικό αντίκτυπο που έχουν στη βιώσιμη ανάπτυξη οι φυσικές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των τσουνάμι, των σεισμών και των εκρήξεων ηφαιστείων, καθώς και την αυξανόμενη συχνότητα και ένταση φαινομένων που σχετίζονται με το κλίμα, όπως κυκλώνες και τυφώνες, πλημμύρες και ξηρασία.

2.   Τα μέρη προωθούν συνεκτικές πολιτικές και στρατηγικές σε όλα τα επίπεδα για τον εντοπισμό των τρωτών σημείων και άλλων παραγόντων κινδύνου. Συνεργάζονται για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές, όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες των καταστροφών, και δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στον συντονισμό, τη συμπληρωματικότητα και τις συνέργειες μεταξύ μείωσης του κινδύνου καταστροφών και στρατηγικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Τα μέρη λαμβάνουν μέτρα έγκαιρης προειδοποίησης και προληπτικά μέτρα και βελτιώνουν τη μείωση των κινδύνων και την ετοιμότητα μέσω της ενίσχυσης της επικοινωνίας και της διακυβέρνησης κινδύνου σε επίπεδο βάσης και μέσω της αποτελεσματικής ενσωμάτωσης της μείωσης του κινδύνου καταστροφών στις αναπτυξιακές στρατηγικές.

3.   Τα μέρη ενσωματώνουν συστηματικά στις δράσεις τους τη συνολική εκτίμηση των κινδύνων, τη διαχείριση των κινδύνων και την ανθεκτικότητα, προκειμένου να διασφαλίζουν ότι τα άτομα, οι κοινότητες, οι οργανισμοί και οι χώρες μπορούν να προετοιμάζονται καλύτερα, να αντιμετωπίζουν, να προσαρμόζονται και να ανακάμπτουν γρήγορα από κλυδωνισμούς και τις επακόλουθες συνέπειές τους, μεταξύ άλλων όταν οι συνέπειες υπερβαίνουν τις βέλτιστες προσπάθειες προσαρμογής χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.

4.   Τα μέρη αντιμετωπίζουν τους κινδύνους καταστροφών μέσω της εφαρμογής ολοκληρωμένης προσέγγισης πολλαπλών κινδύνων, η οποία καλύπτει την κατανόηση του κινδύνου καταστροφών, την ενίσχυση της διακυβέρνησης του κινδύνου και την ανάπτυξη θεσμικών ικανοτήτων για την αποτελεσματική υλοποίηση επενδύσεων με βάση τον κίνδυνο. Διασφαλίζουν δίκαια αποτελέσματα χωρίς αποκλεισμούς για την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας των πλέον ευάλωτων.

5.   Τα μέρη καταρτίζουν στρατηγικές για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αστικών και αγροτικών περιοχών με σκοπό τη βελτίωση της διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών, με ιδιαίτερη έμφαση στους αυθαίρετους οικισμούς.

1.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η έγκαιρη και συντονισμένη απόκριση στις φυσικές καταστροφές έχει καθοριστική σημασία για την αποκατάσταση και την ανάκαμψη έπειτα από καταστροφές. Τα μέρη συμφωνούν όσον αφορά τη σημασία του συντονισμού των εκτιμήσεων αναγκών και της ενίσχυσης της ετοιμότητας απέναντι στις καταστροφές και της ικανότητας τοπικών, έγκαιρων και αποτελεσματικών αποκρίσεων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πληγέντων από την κρίση, μεταξύ άλλων μέσω αποτελεσματικών επικοινωνιακών στρατηγικών.

2.   Τα μέρη συμφωνούν ότι, στο πλαίσιο των προσπαθειών αντιμετώπισης καταστροφών και ανάκαμψης, δίνεται προτεραιότητα, βραχυπρόθεσμα, σε βοήθεια και αποκατάσταση έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης για ταχεία ανάκαμψη. Συμφωνούν ότι η παροχή βοήθειας μετά το στάδιο έκτακτης ανάγκης στοχεύει στη σύνδεση της βραχυπρόθεσμης αρωγής με την πιο μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μέσω μιας βιώσιμης διαδικασίας ανάκαμψης, καλύτερης ανοικοδόμησης, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών ανασυγκρότησης και της αποκατάστασης του κοινωνικοοικονομικού και πολιτιστικού ιστού. Αυτό συνεπάγεται ενισχυμένο συντονισμό μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών σε θέματα ανθρωπιστικής βοήθειας και ανάπτυξης ήδη από την εμφάνιση της κρίσης με σκοπό την κατάλληλη ανάπτυξη της ανθεκτικότητας των πληγέντων πληθυσμών.

1.   Τα μέρη επιδιώκουν να αξιοποιήσουν τα οφέλη της ασφαλούς, ομαλής και τακτικής μετανάστευσης και κινητικότητας, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους. Στο πλαίσιο αυτό, εργάζονται για την ανάπτυξη και τη χρήση νόμιμων οδών μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένων της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού και άλλων προγραμμάτων κινητικότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές προτεραιότητες και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

2.   Τα μέρη εργάζονται για την εφαρμογή διαφανών και αποτελεσματικών απαιτήσεων εισδοχής και διαμονής με σκοπό την εργασία, την έρευνα, τις σπουδές, την κατάρτιση και την εθελοντική παροχή υπηρεσιών προκειμένου να διευκολυνθούν η κυκλική μετανάστευση και κινητικότητα. Τα μέρη ενισχύουν τη διαφάνεια των πληροφοριών όσον αφορά τους ισχύοντες κανόνες για τη μετανάστευση.

3.   Τα μέρη θεωρούν την κυκλική μετανάστευση ως μέσο για την προώθηση της μεγέθυνσης και της ανάπτυξης στις χώρες καταγωγής και προορισμού. Για τον σκοπό αυτόν, εξετάζουν προγράμματα κυκλικής μετανάστευσης, εφαρμόζουν και βελτιώνουν, κατά περίπτωση, τα νομικά πλαίσια για τη διευκόλυνση των διαδικασιών επανεισόδου των υπηκόων κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή μέλους του ΟΚΑΚΕ που διαμένουν νόμιμα στα εδάφη των μελών του ΟΚΑΚΕ ή των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα, και εξετάζουν πτυχές της επανένταξής τους στις χώρες καταγωγής, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η πείρα ή τα προσόντα που απέκτησαν μπορούν να ωφελήσουν την τοπική αγορά εργασίας και την τοπική κοινότητα.

4.   Τα μέρη διεξάγουν διάλογο σχετικά με τις διαδικασίες που διέπουν τη νόμιμη μετανάστευση, συμπεριλαμβανομένων της οικογενειακής επανένωσης και, κατά περίπτωση, της δυνατότητας μεταφοράς των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Τα μέρη επιδιώκουν περαιτέρω ανοικτή ανταλλαγή απόψεων για θέματα θεωρήσεων και για τη διευκόλυνση της κινητικότητας και των διαπροσωπικών επαφών, μεταξύ άλλων σε τομείς όπως ο τουρισμός, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός, η εκπαίδευση, η έρευνα και οι επιχειρήσεις, με σκοπό την ενθάρρυνση της αμοιβαίας κατανόησης και την προώθηση κοινών αξιών.

5.   Τα μέρη προωθούν τη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων οργανισμών και φορέων, των τοπικών αρχών, της κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικών εταίρων, με σκοπό την ενθάρρυνση κοινών ερευνητικών σχεδίων, τον εντοπισμό ελλείψεων δεξιοτήτων, καθώς και επενδύσεων και ευκαιριών απασχόλησης, και την αξιολόγηση των πολιτικών και των στρατηγικών για τη μετανάστευση του εργατικού δυναμικού.

6.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη βελτίωση της διαφάνειας και της συγκρισιμότητας όλων των επαγγελματικών προσόντων, με σκοπό να διευκολύνουν την αναγνώρισή τους όσον αφορά την πρόσβαση σε περαιτέρω μάθηση, καθώς και την αποδοχή τους στην αγορά εργασίας.

7.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων ληξιαρχικών μητρώων, με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας και της έκδοσης δελτίων ταυτότητας και διαβατηρίων.

1.   Τα μέρη συνεχίζουν τις προσπάθειες για τη θέσπιση αποτελεσματικών πολιτικών ένταξης για όσες και όσους διαμένουν νόμιμα στο έδαφός τους, με στόχο τη χορήγηση δικαιωμάτων και την επιβολή υποχρεώσεων ανάλογων με εκείνα των πολιτών τους και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη στηρίζουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών για την ένταξη των υπηκόων κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή μέλους του ΟΚΑΚΕ που διαμένουν νόμιμα στα εδάφη των μελών του ΟΚΑΚΕ ή των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα, στις αγορές εργασίας και στις κοινωνίες υποδοχής, υποστηρίζοντας και ενισχύοντας τη συνεργασία και τον συντονισμό των διαφόρων φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ένταξης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να διασφαλίζουν τη δίκαιη μεταχείριση των υπηκόων κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή μέλους του ΟΚΑΚΕ που διαμένουν νόμιμα στα εδάφη των μελών του ΟΚΑΚΕ ή των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα,, την ενίσχυση της απαγόρευσης των διακρίσεων στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή, καθώς και την ανάπτυξη μέτρων κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

3.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η μεταχείριση την οποία παρέχει κάθε κράτος μέλος στους υπηκόους κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή μέλους του ΟΚΑΚΕ που διαμένουν νόμιμα στα εδάφη των μελών του ΟΚΑΚΕ ή των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα, δεν συνεπάγεται διακρίσεις λόγω ιθαγένειας, όσον αφορά τους όρους εργασίας, την αμοιβή και την απόλυση, σε σχέση με τους υπηκόους κάθε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του μέλους του ΟΚΑΚΕ αντίστοιχα. Για τον σκοπό αυτόν, τα μέρη συνεργάζονται για να διασφαλίσουν ότι οι κανόνες για τη μετανάστευση και οι μηχανισμοί πρόσληψης διέπονται από δίκαιες και δεοντολογικές αρχές που διασφαλίζουν τη δίκαιη και αξιοπρεπή μεταχείριση όλων των υπηκόων κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή μέλους του ΟΚΑΚΕ που διαμένουν νόμιμα στα εδάφη των μελών του ΟΚΑΚΕ ή των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα, στις χώρες υποδοχής και την προστασία τους από την εκμετάλλευση.

1.   Τα μέρη επιδιώκουν την προώθηση οικονομικότερων, ασφαλέστερων, ταχύτερων και σύννομων αποστολών εμβασμάτων ώστε να διευκολύνονται οι παραγωγικές εγχώριες επενδύσεις, μεταξύ άλλων με τη χρήση νέων τεχνολογιών και καινοτόμων μέσων.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για να μειώσουν σε λιγότερο από 3 % το κόστος διεκπεραίωσης των εμβασμάτων και να εξαλείψουν τους διαδρόμους εμβασμάτων με κόστος άνω του 5 %, σύμφωνα με τους διεθνώς συμφωνημένους στόχους, και να βελτιώσουν τα κανονιστικά πλαίσια για την αύξηση της συμμετοχής μη παραδοσιακών παραγόντων.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της μετανάστευσης Νότου-Νότου όσον αφορά τόσο τις προκλήσεις όσο και τις ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένων των οφελών που έχει δυνητικά η ορθή διαχείριση της μετανάστευσης Νότου-Νότου για τη βιώσιμη ανάπτυξη των χωρών καταγωγής, διέλευσης και προορισμού. Για τον εν λόγω σκοπό, τα μέρη στηρίζουν πολιτικές και δράσεις για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στις χώρες καταγωγής, διέλευσης και προορισμού.

2.   Τα μέρη ανταλλάσσουν πείρα και βέλτιστες πρακτικές για τον μετριασμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων των μεταναστευτικών ροών Νότου-Νότου στις χώρες καταγωγής, διέλευσης και προορισμού και ενισχύουν τη συνεργασία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

1.   Τα μέρη λαμβάνουν υπόψη τη σχέση μεταξύ της μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένης της εκτόπισης, και των φυσικών καταστροφών, της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

2.   Τα μέρη αναλαμβάνουν δράση για την κάλυψη των αναγκών των εκτοπισμένων προσώπων με την υιοθέτηση στρατηγικών για τον μετριασμό, την προσαρμογή και την ανθεκτικότητα στις φυσικές καταστροφές, τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, σε όλα τα σχετικά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των διαπεριφερειακών επιπέδων.

1.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν την αμοιβαία πολιτική δέσμευση για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της αντικανονικής μετανάστευσης και της αναγκαστικής εκτόπισης και για την ανάπτυξη κατάλληλων λύσεων.

2.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου την αποφασιστικότητά τους να ανακόψουν τις ροές αντικανονικής μετανάστευσης, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στο εν λόγω πλαίσιο, αναγνωρίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις της αντικανονικής μετανάστευσης στις χώρες καταγωγής, διέλευσης και προορισμού, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών ανθρωπιστικών προκλήσεων και των προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας. Τα μέρη αναγνωρίζουν τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν οι μετανάστες να βιώσουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να πέσουν θύματα εμπορίας ανθρώπων και κακοποίησης και συμφωνούν να εφαρμόσουν μέτρα για την προστασία των μεταναστών από κάθε μορφή εκμετάλλευσης και κακοποίησης.

1.   Τα μέρη αυξάνουν τις κοινές προσπάθειες για την πρόληψη του διασυνοριακού εγκλήματος της παράνομης διακίνησης μεταναστών και εντείνουν από κοινού τις προσπάθειες για τον τερματισμό της ατιμωρησίας των εγκληματικών οργανώσεων μέσω αποτελεσματικών ερευνών και διώξεων.

2.   Τα μέρη διασφαλίζουν τη θέσπιση κατάλληλων νομοθετικών και θεσμικών πλαισίων, σύμφωνα με τη σύμβαση του ΟΗΕ κατά του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, ιδίως με το πρωτόκολλό της κατά της λαθραίας διακίνησης μεταναστών από τη γη, τη θάλασσα και τον αέρα. Δεσμεύονται επίσης να βελτιώσουν την ανταλλαγή πληροφοριών και να προωθήσουν την επιχειρησιακή αστυνομική και δικαστική συνεργασία.

1.   Τα μέρη επιβεβαιώνουν εκ νέου το δικαίωμά τους να επιστρέφουν παρανόμως διαμένοντες μετανάστες, και επαναβεβαιώνουν τη νομική υποχρέωση κάθε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάθε μέλους του ΟΚΑΚΕ να δέχεται εκ νέου τους δικούς του υπηκόους που βρίσκονται παράνομα στα εδάφη μελών του ΟΚΑΚΕ ή κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντίστοιχα, χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς περαιτέρω διατυπώσεις πέραν της επαλήθευσης που προβλέπεται στην παράγραφο 3. Για τον εν λόγω σκοπό, τα μέρη συνεργάζονται για την επιστροφή και την επανεισδοχή και διασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια των ατόμων προστατεύονται πλήρως και γίνονται πλήρως σεβαστά, μεταξύ άλλων σε κάθε διαδικασία για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους.

2.   Κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποδέχεται την επιστροφή και την επανεισδοχή υπηκόων του οι οποίοι βρίσκονται παράνομα στο έδαφος μέλους του ΟΚΑΚΕ, κατόπιν αίτησης του εν λόγω κράτους, χωρίς περαιτέρω διατυπώσεις πέραν της επαλήθευσης που προβλέπεται στην παράγραφο 3 για πρόσωπα που δεν είναι κάτοχοι έγκυρου ταξιδιωτικού εγγράφου.

Κάθε μέλος του ΟΚΑΚΕ αποδέχεται την επιστροφή και την επανεισδοχή υπηκόων του οι οποίοι βρίσκονται παράνομα στο έδαφος κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατόπιν αίτησης του εν λόγω κράτους μέλους, χωρίς περαιτέρω διατυπώσεις πέραν της επαλήθευσης που προβλέπεται στην παράγραφο 3 για πρόσωπα που δεν είναι κάτοχοι έγκυρου ταξιδιωτικού εγγράφου.

Για τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωση, οι υποχρεώσεις που ορίζονται στην παρούσα παράγραφο ισχύουν μόνον όσον αφορά τα πρόσωπα που έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τα μέλη του ΟΚΑΚΕ, οι υποχρεώσεις που ορίζονται στην παρούσα παράγραφο ισχύουν μόνον όσον αφορά τα πρόσωπα που θεωρούνται υπήκοοί τους, σύμφωνα με την εθνική τους νομοθεσία.

3.   Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα μέλη του ΟΚΑΚΕ ανταποκρίνονται εγκαίρως στις αιτήσεις επανεισδοχής που υποβάλλονται από τα μέλη του ΟΚΑΚΕ και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα. Προβαίνουν σε διαδικασίες επαλήθευσης με τη χρήση των πλέον κατάλληλων και αποτελεσματικών διαδικασιών ταυτοποίησης, με σκοπό την εξακρίβωση της ιθαγένειας του ενδιαφερόμενου προσώπου και την έκδοση κατάλληλων ταξιδιωτικών εγγράφων για τους σκοπούς της επιστροφής, όπως ορίζεται στο παράρτημα Ι. Κανένα στοιχείο του εν λόγω παραρτήματος δεν εμποδίζει την επιστροφή προσώπου δυνάμει επίσημων ή άτυπων ρυθμίσεων μεταξύ του κράτους προς το οποίο απευθύνεται η αίτηση και του αιτούντος κράτους.

4.   Με την επιφύλαξη των διαδικασιών που προβλέπονται στο άρθρο 101 παράγραφος 5, εάν ένα μέρος κρίνει ότι άλλο μέρος δεν έχει τηρήσει την προθεσμία που αναφέρεται στο παράρτημα Ι σύμφωνα με το πρότυπο 5.26 του κεφαλαίου 5 του παραρτήματος 9 της Σύμβασης για τη Διεθνή Πολιτική Αεροπορία, το γνωστοποιεί στο άλλο μέρος. Εάν το εν λόγω άλλο μέρος εξακολουθεί να μη συμμορφώνεται με τις εν λόγω υποχρεώσεις, το μέρος που προέβη στη γνωστοποίηση μπορεί να λάβει αναλογικά μέτρα, αρχής γενομένης από την 30ή ημέρα μετά τη γνωστοποίηση.

5.   Τα μέρη συμφωνούν να παρακολουθούν την εφαρμογή αυτών των δεσμεύσεων στο πλαίσιο του τακτικού διαλόγου εταιρικής σχέσης μεταξύ των μερών.

1.   Τα μέρη δεσμεύονται να ενισχύσουν την προστασία και την αξιοπρέπεια των προσφύγων και άλλων εκτοπισθέντων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων της αρχής της μη επαναπροώθησης, και, κατά περίπτωση, με το διεθνές δίκαιο για τους πρόσφυγες και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

2.   Τα μέρη στηρίζουν, κατά περίπτωση, την ένταξη των προσφύγων και άλλων εκτοπισθέντων στις χώρες υποδοχής και ενισχύουν τις ικανότητες των πρώτων χωρών ασύλου, διέλευσης και προορισμού. Τα μέρη συνεργάζονται για να παρέχουν στους πρόσφυγες και στους εκτοπισθέντες στις χώρες διέλευσης και υποδοχής ασφάλεια στους καταυλισμούς προσφύγων και πρόσβαση στη δικαιοσύνη, σε νομική συνδρομή, προστασία μαρτύρων, ιατρική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.

3.   Τα μέρη δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση και στις ιδιαίτερες ανάγκες τους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, των παιδιών και των ασυνόδευτων ανηλίκων, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή του μείζονος συμφέροντος του παιδιού.

1.   Τα μέρη βελτιώνουν τη μακροοικονομική σταθερότητα και προωθούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και κατάλληλες οικονομικές, δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές που δημιουργούν τον τόσο αναγκαίο χώρο για την επέκταση των επενδύσεων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και ενισχύουν την ανθεκτικότητα στους οικονομικούς κλυδωνισμούς. Διευκολύνουν τη διαδικασία οικονομικής μεταρρύθμισης με τη βελτίωση της κοινής αντίληψης και της ανταλλαγής απόψεων σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές των οικονομιών τους, καθώς και της χάραξης και εφαρμογής οικονομικών πολιτικών.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να στηρίξουν τις αρχές της χρηστής οικονομικής διακυβέρνησης, να λάβουν μέτρα για τη βελτίωση της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, να εργαστούν για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, να ενισχύσουν τα εθνικά και περιφερειακά στατιστικά συστήματα, καθώς και τους περιφερειακούς πολυμερείς μηχανισμούς εποπτείας, και να προωθήσουν τη διαφανή εκτέλεση του προϋπολογισμού με δημόσια πρόσβαση στα έγγραφα, αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου και ανταγωνιστικό, διαφανές και υπεύθυνο σύστημα δημόσιων συμβάσεων.

1.   Τα μέρη ενισχύουν το ανθρώπινο κεφάλαιο επενδύοντας στους τομείς της εκπαίδευσης, της αναβάθμισης των δεξιοτήτων και της ανάπτυξης ικανοτήτων με σκοπό την κάλυψη των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας και την ενίσχυση της παραγωγικότητας της εργασίας, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις αρχές της ισότητας των φύλων και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Διασφαλίζουν ότι τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα και τα προγράμματα σπουδών είναι προσανατολισμένα στις μελλοντικές απαιτήσεις απασχόλησης και ανταποκρίνονται στις εθνικές ανάγκες ικανοτήτων.

2.   Τα μέρη προωθούν συστήματα τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης προσανατολισμένα στη ζήτηση, μεταξύ άλλων μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα, τα οποία είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τις ευκαιρίες των τοπικών και περιφερειακών αγορών εργασίας, κυρίως στις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών που βελτιώνουν τις ψηφιακές δεξιότητες και τον ψηφιακό γραμματισμό και για την ενσωμάτωσή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα.

1.   Τα μέρη βελτιώνουν τα εθνικά και περιφερειακά κανονιστικά πλαίσια και απλουστεύουν τους κανονισμούς και τις διαδικασίες των επιχειρήσεων, μειώνουν και εξορθολογίζουν τις διοικητικές διατυπώσεις, ενισχύουν τη συνεργασία και δημιουργούν ικανότητες για την εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών ανταγωνισμού. Θεσπίζουν ανοικτά, διαφανή και σαφή κανονιστικά πλαίσια για τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις, με προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, των δικαιωμάτων εγγείου ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Διασφαλίζουν αποτελεσματικά, διαφανή και προβλέψιμα φορολογικά συστήματα και βελτιώνουν τον ρόλο των τελωνειακών αρχών στη διευκόλυνση του εμπορίου, με παράλληλη επιβολή των ισχυόντων κανόνων για την καταπολέμηση της απάτης και άλλων παραβάσεων. Προωθούν πολιτικές που ενισχύουν τη συνάφεια, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των θεσμών της αγοράς εργασίας, επιτυγχάνοντας την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και προστασίας των εργαζομένων.

2.   Τα μέρη στηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα με μέτρα που προωθούν τη βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, κυρίως για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΠΜΜΜΕ), την ανάπτυξη και τη διασυνδεσιμότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών και την ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική κατανομή των αποταμιεύσεων στις παραγωγικές επενδύσεις και στον ιδιωτικό τομέα. Στόχος τους είναι η προώθηση του ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, η ανάπτυξη βιώσιμων τραπεζικών και μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών τομέων και η ενίσχυση των κινητών και ψηφιακών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών με σκοπό την αύξηση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, κυρίως για τις ΠΜΜΜΕ. Αποσκοπούν επίσης στην ενίσχυση της συνεργασίας τους στο πλαίσιο της εφαρμογής των διεθνών προτύπων και στη διασφάλιση ανοικτών αγορών, προστασίας των καταναλωτών και άλλων χρηστών και αυξημένης πρόσβασης σε κινητές υπηρεσίες.

3.   Τα μέρη προσπαθούν να παρέχουν στις επιχειρήσεις και τους επενδυτές σχετικές και εύκολα προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τις επιχειρηματικές ευκαιρίες και τον τρόπο σύστασης νέων επιχειρήσεων στην Αφρική και την ΕΕ. Υποστηρίζουν τον διαρθρωμένο διάλογο δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, τη δικτύωση μεταξύ των οικονομικών φορέων και την ανάπτυξη επιχειρηματικών συμπράξεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι προοπτικές του ιδιωτικού τομέα λαμβάνονται υπόψη στις προσπάθειες μείωσης των επενδυτικών κινδύνων και στην αντιμετώπιση των εμποδίων στις βιώσιμες επενδύσεις, με παράλληλη προτεραιοποίηση των θεματολογίων για μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με το επενδυτικό κλίμα.

4.   Τα μέρη στηρίζουν την ανάπτυξη ικανοτήτων των δημόσιων αρχών για την επιδίωξη βελτιώσεων σε επίπεδο πολιτικής και κανονιστικών μεταρρυθμίσεων στο επιχειρηματικό περιβάλλον και το επενδυτικό κλίμα, μεταξύ άλλων μέσω της κατάρτισης και της μεταφοράς εμπειρογνωσίας και γνώσεων.

5.   Τα μέρη συμφωνούν ότι τα ζητήματα που αφορούν το επιχειρηματικό περιβάλλον και το επενδυτικό κλίμα λαμβάνονται δεόντως υπόψη στον διάλογό τους.

1.   Τα μέρη στηρίζουν τη βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη βασικών υποδομών, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και η ψηφιακή συνδεσιμότητα, προκειμένου να διευκολυνθεί ο μετασχηματισμός των οικονομιών τους, λαμβανομένου υπόψη του προγράμματος ανάπτυξης των υποδομών στην Αφρική.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για τον προσδιορισμό, την προώθηση και την από κοινού χρηματοδότηση έργων που αναμένεται να διευκολύνουν τον μετασχηματισμό των οικονομιών τους. Συνεργάζονται για τη δημιουργία και τη διατήρηση ορθά στοχοθετημένης υποδομής, συμπεριλαμβανομένων βιομηχανικών πάρκων και ελεύθερων βιομηχανικών ζωνών εξαγωγών, με σκοπό τη στήριξη των ανταγωνιστικών βιομηχανιών και τομέων που συνδέονται με τις παγκόσμιες αγορές.

3.   Τα μέρη βελτιώνουν τη διακυβέρνηση του τομέα των υποδομών. Κινητοποιούν επενδύσεις, ενισχύουν την κινητοποίηση εγχώριων πόρων, ενθαρρύνουν τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και αξιοποιούν τις δεξιότητες και την καινοτομία του ιδιωτικού τομέα στην παροχή υποδομών και συναφών υπηρεσιών.

4.   Τα μέρη συμφωνούν να διευκολύνουν τη βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη και συντήρηση των υποδομών μέσω ενισχυμένης χρηματοδοτικής, τεχνολογικής και τεχνικής υποστήριξης, με ιδιαίτερη προσοχή στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, τις περίκλειστες αναπτυσσόμενες χώρες και τα αναπτυσσόμενα μικρά νησιωτικά κράτη (ΑΜΝΚ).

1.   Τα μέρη ενισχύουν τη συνεργασία στον τομέα των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, μεταξύ άλλων κατά τη διαμόρφωση του κανονιστικού πλαισίου για την προώθηση, την προστασία και την επιβολή τους, λαμβάνοντας υπόψη τους υποκείμενους στόχους πολιτικής τους.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ενίσχυση των ικανοτήτων προώθησης, προστασίας και επιβολής των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε εγχώριο, περιφερειακό και ηπειρωτικό επίπεδο.

3.   Τα μέρη εξασφαλίζουν ότι η νομοθεσία τους προβλέπει διαδικασίες επιβολής που επιτρέπουν στους κατόχους δικαιωμάτων να λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα κατά οποιασδήποτε πράξης παραβίασης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.

4.   Τα μέρη αναπτύσσουν ικανότητες για την προώθηση της καταχώρισης και της προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων (ΓΕ) τόσο για τα αφρικανικά όσο και για τα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα. Αναλαμβάνουν δράσεις για τη στήριξη της εφαρμογής της στρατηγικής της ΑΕ για τις γεωγραφικές ενδείξεις στην αφρικανική ήπειρο, καθώς και για τη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις ΓΕ και να ανελιχθούν στις περιφερειακές και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

1.   Τα μέρη αναλαμβάνουν να εργαστούν από κοινού για την ενεργοποίηση βιώσιμων και υπεύθυνων επενδύσεων από εγχώριες και ξένες, δημόσιες και ιδιωτικές πηγές. Δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στους τομείς που είναι απαραίτητοι για την οικονομική ανάπτυξη, παρουσιάζουν υψηλό δυναμικό δημιουργίας βιώσιμων θέσεων εργασίας, κυρίως σε τομείς προστιθέμενης αξίας, και προωθούν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να διευκολύνουν τις επενδύσεις μέσω νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων και πολιτικών, οι οποίες αναπτύσσονται με διαφανή τρόπο, ενθαρρύνοντας τον διάλογο μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και παρέχοντας σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη την ευκαιρία να συμμετάσχουν.

3.   Τα μέρη εντείνουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Στηρίζουν μέτρα που γεφυρώνουν το κενό γνώσης που αντιμετωπίζουν οι ξένοι επενδυτές όσον αφορά τις τοπικές επενδυτικές συνθήκες. Προωθούν τις επιχειρηματικές επαφές και τα δίκτυα πληροφόρησης και διευκολύνουν τις κοινές επενδύσεις και τις κοινές επιχειρήσεις.

4.   Τα μέρη προωθούν την αποτελεσματική και περισσότερο στρατηγική χρήση των δημόσιων επενδύσεων για την προσέλκυση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα μέσω συνδυασμού μέσων, εγγυήσεων και άλλων καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων, με σκοπό τη μόχλευση πρόσθετων πόρων από τις κεφαλαιαγορές, την εξάλειψη του επενδυτικού κινδύνου και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Τα μέρη λαμβάνουν υπόψη άλλες πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στη χρηματοδότηση και την προώθηση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα στην Αφρική, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή.

5.   Τα μέρη προωθούν την εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ) και την υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά (ΥΕΣ) σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, με την παροχή υποστηρικτικών πλαισίων πολιτικής που ενθαρρύνουν την υιοθέτηση από τις επιχειρήσεις σχετικών πρακτικών και με την υποστήριξη της τήρησης, της εφαρμογής, της παρακολούθησης και της διάδοσης των σχετικών διεθνών προτύπων, όπως οι κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και η τριμερής δήλωση αρχών της ΔΟΕ σχετικά με τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και την κοινωνική πολιτική. Αναγνωρίζουν τη συμβολή άλλων εθελοντικών πρωτοβουλιών στη βιωσιμότητα και την ΕΚΕ, συμπεριλαμβανομένης της αυτορρύθμισης της βιομηχανίας.

1.   Τα μέρη προωθούν τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς εκβιομηχάνιση στην Αφρική, μέσω της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης, με έμφαση στους τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και υψηλής έντασης εργασίας.

2.   Τα μέρη προωθούν τον μετασχηματισμό των αφρικανικών οικονομιών και τη μετάβασή τους από την εξάρτηση από βασικά προϊόντα σε διαφοροποιημένες οικονομίες μέσω της επεξεργασίας και μεταποίησης των πρώτων υλών σε τοπικό επίπεδο, της μεταποίησης προστιθέμενης αξίας και της ενσωμάτωσης στις περιφερειακές και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας, λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, υπόψη τη στρατηγική για την επιτάχυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης στην Αφρική.

3.   Τα μέρη εργάζονται για την εξάλειψη των εμποδίων που παρακωλύουν τη βιομηχανική ανάπτυξη. Αντιμετωπίζουν τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς, προωθούν τη βελτίωση της παραγωγικότητας, ενθαρρύνουν τη χρήση προηγμένων ΤΠΕ και τεχνητής νοημοσύνης και στηρίζουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των κινητών υπηρεσιών, της ανάλυσης δεδομένων και του υπολογιστικού νέφους (SMAC). Προωθούν κλιματικά έξυπνες και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές και τη χρήση καθαρής και οικονομικά προσιτής ενέργειας.

4.   Τα μέρη επιδιώκουν να δημιουργήσουν βιομηχανικές διασυνδέσεις μέσω μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, μεταξύ άλλων, για τη γεωργία και τις πλούσιες σε πόρους χώρες. Ενισχύουν τις σχέσεις μεταξύ μικρότερων και μεγαλύτερων βιομηχανιών στην Αφρική. Αναπτύσσουν τον τομέα των υπηρεσιών για να διασφαλίσουν ότι συμβάλλει αποτελεσματικά στην εκβιομηχάνιση.

5.   Τα μέρη διευκολύνουν την ανάπτυξη των ΠΜΜΜΕ στην Αφρική, με την ανάπτυξη, μεταξύ άλλων, διασυνδέσεων εντός της Αφρικής και συνεργειών με επιχειρήσεις της ΕΕ. Στηρίζουν πολιτικές για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας των νέων και των γυναικών στο πλαίσιο της οικονομικής τους χειραφέτησης και της προώθησης της χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης.

1.   Τα μέρη προωθούν και ενισχύουν τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα ως αποτελεσματικού μοχλού βιώσιμης ανάπτυξης με βάση την ΕΚΕ και την ΥΕΣ. Παρέχουν ευνοϊκό περιβάλλον για την απελευθέρωση του δυναμικού της επιχειρηματικότητας που βασίζεται στις ευκαιρίες και για την καλύτερη αξιοποίηση της επιχειρηματικής βάσης της Αφρικής, με έναν συνδυασμό εργαλείων όπως η χρηματοδότηση, οι υπηρεσίες και η κατάρτιση, το επιχειρηματικό πνεύμα και τα κανονιστικά πλαίσια, καθώς και η καινοτομία και η εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών. Δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στον άτυπο τομέα και στην επισημοποίηση των άτυπων οικονομικών δραστηριοτήτων.

2.   Τα μέρη θεσπίζουν το κατάλληλο επιχειρηματικό πλαίσιο και στηρίζουν τις ΠΜΜΜΕ και τις νεοφυείς επιχειρήσεις ώστε να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες ανάπτυξης, μεταξύ άλλων με την προώθηση πρωτοβουλιών για τη διεθνοποίησή τους. Ενισχύουν τις υπηρεσίες υποστήριξης των ΠΜΜΜΕ εστιάζοντας σε συνοδευτικά μέτρα, στην πρόσβαση στην αγορά, στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στην αναβάθμιση των επιχειρήσεων. Προωθούν και υποστηρίζουν την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, ιδίως μεταξύ των νέων και των γυναικών.

3.   Τα μέρη υποστηρίζουν τον διαρθρωμένο διάλογο μεταξύ του ιδιωτικού τομέα της Αφρικής και του ιδιωτικού τομέα της ΕΕ και τη συνεργασία μεταξύ των ΠΜΜΜΕ της Αφρικής και της ΕΕ, ώστε να συμβάλλουν στη δημιουργία βελτιωμένου επιχειρηματικού περιβάλλοντος που θα επιτρέπει την ανάπτυξη σε όλους τους οικονομικούς τομείς.

4.   Τα μέρη προωθούν τη δέσμευση και τη δράση του ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη πράσινων επιχειρήσεων και την κυκλική οικονομία, μεταξύ άλλων μέσω της ανάπτυξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της διευκόλυνσης της πρόσβασης σε βιώσιμη χρηματοδότηση.

5.   Τα μέρη ενθαρρύνουν και διευκολύνουν την ευρύτερη χρήση των αντίστοιχων νομισμάτων τους στις διεθνείς συναλλαγές τους.

1.   Τα μέρη, αναγνωρίζοντας τη σημασία του εμπορίου ως σημαντικού παράγοντα οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης, ενισχύουν τις εμπορικές ευκαιρίες προς αμοιβαίο όφελός τους. Συνεργάζονται για την ανάπτυξη εμπορικής ικανότητας και τη δημιουργία των συνθηκών-πλαισίου και των πολιτικών που θα διευκολύνουν την αύξηση των εμπορικών ροών μεταξύ τους.

2.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η εμπορική συνεργασία εφαρμόζεται σε πλήρη συμμόρφωση με τις διατάξεις του ΠΟΕ, συμπεριλαμβανομένης της ειδικής και διαφοροποιημένης μεταχείρισης.

3.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η εμπορική συνεργασία βασίζεται πρωτίστως στο υφιστάμενο προτιμησιακό καθεστώς και στις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης («ΣΟΕΣ»).

4.   Τα υπογράφοντα μέρη των ΣΟΕΣ υποστηρίζουν την εφαρμογή τους, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής τους και της προσχώρησης νέων μελών, κατά περίπτωση.

5.   Τα μέρη συνεργάζονται για να στηρίξουν, με τα αντίστοιχα μέσα τους, την εφαρμογή της αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών.

6.   Τα μέρη συμφωνούν ότι η εφαρμογή των ΣΟΕΣ, η συμφωνία για την ίδρυση της αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών και άλλες ισχύουσες εμπορικές συμφωνίες είναι συμπληρωματικές και αλληλοϋποστηριζόμενες και συμβάλλουν στην εμβάθυνση της διαδικασίας περιφερειακής και ηπειρωτικής ολοκλήρωσης στο πλαίσιο του θεματολογίου της ΑΕ για το εμπόριο και τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό.

7.   Τα μέρη συμφωνούν να διατηρήσουν ή να θεσπίσουν, στα κατάλληλα επίπεδα, κοινές ρυθμίσεις για την παρακολούθηση της εφαρμογής των ΣΟΕΣ και να εξετάσουν άλλες ισχύουσες εμπορικές συμφωνίες, καθώς και να αξιολογήσουν τον αντίκτυπό τους στην ανάπτυξη των αφρικανικών οικονομιών και στις διαδικασίες περιφερειακής και ηπειρωτικής ολοκλήρωσής τους.

8.   Τα μέρη στηρίζουν τις διαδικασίες περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης, μεταξύ άλλων μέσω της διευκόλυνσης του εμπορίου και της κανονιστικής εναρμόνισης, και προωθούν το ενδοαφρικανικό εμπόριο και την ένταξη των αφρικανικών χωρών στις περιφερειακές και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Συμφωνούν επίσης να διευκολύνουν και να δώσουν ώθηση στη δημιουργία και την εδραίωση περιφερειακών αγορών εμπορευμάτων και υπηρεσιών.

9.   Τα μέρη υποστηρίζουν πρωτοβουλίες που μειώνουν και εξαλείφουν τους περιττούς τεχνικούς φραγμούς στο εμπόριο εντός του πεδίου εφαρμογής της συμφωνίας του ΠΟΕ για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο («συμφωνία TΕΕ»). Συνεργάζονται για την ενίσχυση των υγειονομικών και φυτοϋγειονομικών κανονισμών και πρακτικών δυνάμει της συμφωνίας του ΠΟΕ για την εφαρμογή μέτρων υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστασίας («συμφωνία ΥΦΠ»). Ειδικότερα, τα μέρη συνεργάζονται για την ανάπτυξη διεθνών προτύπων που υποστηρίζουν τα σχετικά πλαίσια πολιτικής των μερών. Συνεργάζονται για την ενίσχυση της διαφάνειας κατά την ανάπτυξη ρυθμιστικών μέτρων και την εφαρμογή προτύπων, τεχνικών κανονισμών και διαδικασιών αξιολόγησης της συμμόρφωσης (δοκιμές, πιστοποίηση, βαθμονόμηση). Εξετάζουν, μεταξύ άλλων, θέματα μετρολογίας και διαπίστευσης εργαστηρίων και άλλων φορέων αξιολόγησης της συμμόρφωσης σε συνδυασμό με την κατάλληλη υποδομή εποπτείας της αγοράς.

10.   Τα μέρη συνεργάζονται στον τομέα της διευκόλυνσης του εμπορίου, με βάση τις αντίστοιχες δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας του ΠΟΕ για τη διευκόλυνση του εμπορίου (ΣΔΕ). Θεσπίζουν μέτρα, συμπεριλαμβανομένης τεχνικής βοήθειας, για την εφαρμογή της συμφωνίας TΕΕ, της συμφωνίας ΥΦΠ και της ΣΔΕ και υποστηρίζουν τη συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα μέσω της ανάπτυξης κατάλληλων ικανοτήτων.

11.   Τα μέρη δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη της αγοράς μέσω συνδέσεων υποδομών και δίνουν προτεραιότητα στην άρση των περιττών φραγμών και περιορισμών που αντιμετωπίζουν οι εξαγωγές μεταξύ Αφρικής και Ευρωπαϊκής Ένωσης.

12.   Τα μέρη δεσμεύονται, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης και τις προτεραιότητές τους, να βελτιώσουν την πρόσβαση των εμπορευμάτων στις αγορές της Αφρικής και της ΕΕ, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη των υφιστάμενων εμπορικών συμφωνιών.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για την αύξηση της βιώσιμης και ποιοτικής γεωργικής παραγωγής, παραγωγικότητας και μεταποίησης με σκοπό την ενίσχυση της επισιτιστικής και διατροφικής ασφάλειας, τη βελτίωση των μέσων διαβίωσης, τη δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, τη βελτίωση των αλυσίδων αξίας και την αύξηση των εισοδημάτων. Ενισχύουν τις ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή πρακτικές, προωθούν τη βιώσιμη διαχείριση και χρήση των φυσικών πόρων και των υπηρεσιών οικοσυστήματος, εξαλείφουν τα κίνητρα που δημιουργούν μη βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και χρησιμοποιούν τις πλέον βιώσιμες, ενεργειακά αποδοτικές τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Διασφαλίζουν τη μετάβαση προς βιώσιμα συστήματα τροφίμων δίνοντας προσοχή σε όλες τις διαστάσεις της βιωσιμότητας και ενισχύουν την ανθεκτικότητα των αγροδιατροφικών συστημάτων τους στους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους και τους εξωγενείς κλυδωνισμούς.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται με σκοπό την τόνωση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, την καλύτερη διασύνδεση των επιχειρήσεων της Αφρικής και της ΕΕ στον αγροδιατροφικό τομέα, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη συγκέντρωση ευρωπαϊκής και αφρικανικής εμπειρογνωσίας για τη γεωργική ανάπτυξη. Υποστηρίζουν την εφαρμογή του συνολικού προγράμματος γεωργικής ανάπτυξης της Αφρικής (CAADP).

3.   Τα μέρη ενισχύουν τις επενδύσεις, θεσπίζοντας φιλικούς προς τους επενδυτές κανόνες και κανονισμούς για την προώθηση υπεύθυνων ιδιωτικών επενδύσεων και την άνθιση των επενδύσεων αυτών στον αγροδιατροφικό τομέα. Στηρίζουν την ανάπτυξη βιώσιμων αλυσίδων αξίας στον αγροδιατροφικό τομέα, μεταξύ άλλων μέσω βελτιωμένων αγροτικών υποδομών, ενισχυμένης επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης, γεωργικής έρευνας και τεχνολογιών και διευκόλυνσης της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και στις αγορές.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται για να βελτιώσουν τις ευκαιρίες πρόσβασης των παραγωγών, των μεταποιητών και των εξαγωγέων γεωργικών προϊόντων στις εθνικές, περιφερειακές και διεθνείς αγορές. Προωθούν την ανάπτυξη ικανοτήτων στον τομέα των υγειονομικών και φυτοϋγειονομικών προτύπων, συστήματα δίκαιου εμπορίου για τον αγροδιατροφικό τομέα, την πρόσβαση σε υπηρεσίες, γεωργικές συμβουλές και κατάλληλες τεχνολογίες, με ιδιαίτερη έμφαση στην ικανότητα των νέων γεωργών, των γυναικών, των μικροκαλλιεργητών και των οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Αναπτύσσουν τις ικανότητες των οικογενειακών γεωργικών οργανώσεων και των ΠΜΜΜΕ όσον αφορά τις τεχνικές παραγωγής και μεταποίησης μέσω πολιτικών χειραφέτησης, ιδίως για τους νέους και τις γυναίκες.

5.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη διακυβέρνηση του γεωργικού τομέα, κυρίως με μέτρα στήριξης συστημάτων ενημέρωσης και έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη κρίσεων, με τη χάραξη πολιτικής χωρίς αποκλεισμούς και με την ανάπτυξη των ικανοτήτων των επαγγελματικών οργανώσεων σε εθνικό, περιφερειακό και ηπειρωτικό επίπεδο. Διευκολύνουν την πρόσβαση στη γεωργική γη και στα κληρονομικά δικαιώματα, μεταξύ άλλων για τις οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, τους νέους και τις γυναίκες.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη βελτίωση της βιώσιμης ζωικής παραγωγής, της ποιμενικής κτηνοτροφίας και της διασυνοριακής εποχιακής μετακίνησης, για την ανάπτυξη αλυσίδων αξίας ζωικού κεφαλαίου, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση της ικανότητας των επαγγελματικών οργανώσεων, και για τη στήριξη της μεταποίησης, της διατήρησης, του εμπορίου και της ανάπτυξης ζωικών προϊόντων, όπως το δέρμα, το γάλα και το κρέας, λαμβάνοντας υπόψη την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και τη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Συνεργάζονται επίσης για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών μεταποίησης και εμπορίας ζώων και ζωικών προϊόντων με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές και την ενίσχυση των διαπεριφερειακών αγορών στην Αφρική.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του κτηνοτροφικού τομέα σύμφωνα με τους στόχους του CAADP, λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική ανάπτυξης της κτηνοτροφίας για την Αφρική.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη βελτίωση της υγείας των ζώων, την ενίσχυση των κτηνιατρικών υπηρεσιών και τη διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των πόρων γεωργοποιμενικής κτηνοτροφίας. Ενθαρρύνουν τη θέσπιση κατάλληλων εθνικών και περιφερειακών κανονιστικών πλαισίων και την ενίσχυση των ικανοτήτων κτηνιατρικής έρευνας. Συνεργάζονται για την αντιμετώπιση των κινδύνων που προκύπτουν από τις διασυνοριακές νόσους των ζώων, με την ενίσχυση των μηχανισμών παρακολούθησης και της διασυνοριακής επιδημιολογικής συνεργασίας.

1.   Τα μέρη στηρίζουν τη γαλάζια οικονομία, συνδυάζοντας τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με τη βελτίωση των μέσων διαβίωσης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της διατήρησης των θαλάσσιων και εσωτερικών οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητάς τους, καθώς και της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, και ενισχύοντας την επισιτιστική ασφάλεια και τα διαφανή, αξιόπιστα και ασφαλή επισιτιστικά συστήματα.

2.   Τα μέρη συμφωνούν να προωθήσουν βιώσιμες και υπεύθυνες επενδύσεις στη γαλάζια οικονομία και να στηρίξουν στοχευμένες παρεμβάσεις για την ενθάρρυνση μεγαλύτερων επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα. Προωθούν την ολοκληρωμένη διαχείριση των λεκανών απορροής και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό προκειμένου να συμβιβαστούν οι απαιτήσεις πολλαπλής χρήσης και η προστασία του περιβάλλοντος. Προωθούν περαιτέρω την ανάπτυξη και τη μεταφορά τεχνολογίας και την ανταλλαγή γνώσεων, καινοτομιών, βέλτιστων πρακτικών και διδαγμάτων σχετικά με τη βιώσιμη γαλάζια οικονομία.

3.   Τα μέρη προωθούν τη βιώσιμη θαλάσσια αλιεία και την αλιεία εσωτερικών υδάτων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την παραγωγή εισοδήματος, την καταπολέμηση της φτώχειας, την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας και τη βελτίωση της διατροφής. Διευκολύνουν τις κοινές επιχειρήσεις, προωθούν την προσθήκη αξίας και αντιμετωπίζουν τις απώλειες μετά τη συγκομιδή μέσω κατάλληλων μέτρων και προωθούν τη βελτίωση της πρόσβασης στις αγορές. Ενισχύουν τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη της αλιείας μικρής κλίμακας, συμπεριλαμβανομένης της βιοτεχνικής αλιείας, με την οικοδόμηση αλυσίδων αξίας βιώσιμης αλιείας και την ενίσχυση των επενδύσεων και των τοπικών ικανοτήτων, δίνοντας παράλληλα προσοχή στη συμμετοχή των ευάλωτων και περιθωριοποιημένων ατόμων.

4.   Τα μέρη διασφαλίζουν τη διατήρηση και τη βιώσιμη διαχείριση και χρήση των πόρων της θαλάσσιας αλιείας και της αλιείας εσωτερικών υδάτων με σκοπό τη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων σε βιώσιμα επίπεδα, την πρόληψη της υπεραλίευσης, τη στήριξη της εφαρμογής κλιματικά έξυπνων πολιτικών και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων της αλιείας στο φυσικό περιβάλλον. Προωθούν την περιφερειακή συνεργασία και ενθαρρύνουν βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης της αλιείας, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της συλλογής και υποβολής αλιευτικών δεδομένων και στατιστικών.

5.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ανάπτυξη βιώσιμης θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας και υδατοκαλλιέργειας εσωτερικών υδάτων μέσω αποτελεσματικού χωροταξικού σχεδιασμού, προσέγγισης με βάση το οικοσύστημα, καλύτερης πρόσβασης σε χρηματοδότηση και ενισχυμένων ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τους επενδυτές, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι λαμβάνονται υπόψη οι ανησυχίες των τοπικών κοινοτήτων.

6.   Τα μέρη προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού που παράγει έσοδα και δημιουργεί θέσεις εργασίας με δέουσα προσοχή στην περιβαλλοντική και κοινωνική διάσταση.

7.   Τα μέρη διερευνούν το δυναμικό καινοτόμων, νέων και αναδυόμενων βιώσιμων θαλάσσιων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της παλιρροϊκής ενέργειας. Θεσπίζουν τα αναγκαία κανονιστικά πλαίσια και πλαίσια πολιτικής για μελλοντική ανάπτυξη, υποστηρίζοντας την έρευνα και μειώνοντας τα τεχνικά εμπόδια για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των επενδυτών με παράλληλη αποφυγή των κινδύνων για το θαλάσσιο περιβάλλον.

8.   Τα μέρη υποστηρίζουν την εφαρμογή στρατηγικών και σχεδίων δράσης για τη γαλάζια οικονομία. Διευκολύνουν τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και άλλων ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη και την υλοποίηση βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας. Δίνουν τη δέουσα προσοχή στην ανάπτυξη των ΑΜΝΚ, αναγνωρίζοντας την εξάρτησή τους από τον ωκεανό.

1.   Τα μέρη προωθούν τον τομέα των εξορυκτικών βιομηχανιών για την επίτευξη βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης και τον μετασχηματισμό των αφρικανικών οικονομιών. Τα μέρη ενθαρρύνουν τις επενδύσεις στις εξορυκτικές βιομηχανίες και την επεξεργασία, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της κυριαρχίας των χωρών επί των φυσικών πόρων. Προωθούν τη μεγαλύτερη ολοκλήρωση μεταξύ των αλυσίδων αξίας της Αφρικής και της ΕΕ.

2.   Τα μέρη προωθούν τη δίκαιη, υπεύθυνη και χωρίς στρεβλώσεις πρόσβαση στους εξορυκτικούς πόρους, με πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας των χωρών επί των φυσικών τους πόρων, και ενθαρρύνουν το βιώσιμο εμπόριο μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης της Αφρικής και της ΕΕ και την προάσπιση των δικαιωμάτων των επηρεαζόμενων κοινοτήτων. Υποστηρίζουν την ανάπτυξη, την εναρμόνιση και την εφαρμογή συνεκτικών πολιτικών και ισχυρών κανονιστικών και νομικών πλαισίων για την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, τον χειρισμό, την αδειοδότηση, τη σύναψη συμβάσεων, τη φορολογία, την επεξεργασία και την εξαγωγή εξορυκτικών πόρων. Ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των τοπικών ΠΜΜΜΕ στον κλάδο των εξορυκτικών βιομηχανιών, με τη διευκόλυνση της μεταφοράς δεξιοτήτων και τεχνολογίας, ώστε να συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητά τους με στόχο να καταστούν φορείς πλήρους συμμετοχής στις αλυσίδες αξίας.

3.   Τα μέρη προωθούν τη χρηστή διακυβέρνηση στον εξορυκτικό τομέα για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Ενισχύουν την εθνική νομοθεσία για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τις διεθνώς αναγνωρισμένες αρχές και κατευθυντήριες γραμμές, λαμβάνοντας υπόψη, κατά περίπτωση, τις περιφερειακές στρατηγικές. Καταπολεμούν τη φορολογική απάτη και τη φοροδιαφυγή και διασφαλίζουν ότι όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης καταβάλλουν τους φόρους, τα τέλη και τα δικαιώματα που οφείλονται στις χώρες υποδοχής. Χρησιμοποιούν τα εθνικά, περιφερειακά και διεθνή μέσα για την καταπολέμηση της παράνομης εκμετάλλευσης και εμπορίας ορυκτών πόρων.

4.   Τα μέρη στηρίζουν εθνικές, περιφερειακές και διεθνείς πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της διαφάνειας και λογοδοσίας όσον αφορά τη χρήση και τη διαχείριση των εξορυκτικών πόρων, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης της διαδικασίας Κίμπερλυ και της πρωτοβουλίας για τη διαφάνεια των εξορυκτικών βιομηχανιών και άλλων σχετικών πρωτοβουλιών για την υπεύθυνη και βιώσιμη εξόρυξη και προμήθεια ορυκτών, όπως οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τη δέουσα επιμέλεια όσον αφορά την υπεύθυνη διαχείριση των αλυσίδων εφοδιασμού με ορυκτά από περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις και περιοχές υψηλού κινδύνου.

5.   Τα μέρη στηρίζουν την ανάπτυξη κατάλληλης νομοθεσίας και μηχανισμών, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των βιοτεχνικών και μικρών εξορυκτικών επιχειρήσεων, των τοπικών κοινοτήτων και της κοινωνίας των πολιτών, προωθώντας παράλληλα τη δέσμευσή τους, ώστε να διασφαλιστεί η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς εκμετάλλευση των εξορυκτικών πόρων. Προωθούν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, τις κλιματικά έξυπνες πρακτικές, τις αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, την υγεία και την ασφάλεια των τοπικών κοινοτήτων και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις και δεσμεύσεις. Συνεργάζονται για την ανάπτυξη των παραγωγικών ικανοτήτων των τοπικών επιχειρηματιών στις αλυσίδες αξίας της εξόρυξης και των βιοτεχνικών και μικρών εξορυκτικών επιχειρήσεων και ενθαρρύνουν τις κοινωνικές συμπράξεις μεταξύ των εξορυκτικών εταιρειών, τοπικών κοινοτήτων και άλλων σχετικών ενδιαφερόμενων μερών. Προωθούν εθνικές και περιφερειακές δραστηριότητες χαρτογράφησης και εξερεύνησης για τη βελτίωση της ποιότητας των γεωλογικών πληροφοριών και των συστημάτων διαχείρισης γεωδεδομένων στην Αφρική.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για την προώθηση της βιώσιμης μεταποίησης στην Αφρική, αναπτύσσοντας ειδικά προσαρμοσμένες στρατηγικές που αποσκοπούν στη μείωση της εξάρτησης από την πρωτογενή παραγωγή χαμηλής ποιότητας και στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

2.   Τα μέρη αναπτύσσουν πολιτικές για την προσέλκυση εγχώριων και ξένων άμεσων επενδύσεων στον μεταποιητικό τομέα. Συνεργάζονται για τη στήριξη της ικανότητας των ΠΜΜΜΕ. Προωθούν την καινοτομία και τους προηγμένους συνεργατικούς σχηματισμούς, τα δίκτυα και τις συμπράξεις στον τομέα της μεταποίησης.

3.   Τα μέρη προσπαθούν να αυξήσουν το ποσοστό της μεταποίησης υψηλής έντασης εργασίας. Συνεργάζονται για την αφομοίωση νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών με σκοπό τον μετασχηματισμό των αλυσίδων εφοδιασμού και τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής.

4.   Τα μέρη στηρίζουν τις προσπάθειες για την αύξηση του εμπορίου μεταποιημένων προϊόντων μέσω της σύνδεσης με τις αγορές και της διευκόλυνσης του εμπορίου, μεταξύ άλλων για τη βελτίωση των προτύπων ποιότητας και των υποδομών. Ενισχύουν την περιφερειακή ολοκλήρωση για να απελευθερώσουν το μεταποιητικό δυναμικό της Αφρικής και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά της στις παγκόσμιες αγορές.

1.   Τα μέρη λαμβάνουν μέτρα για τη στήριξη της ανάπτυξης ενός δυναμικού και ισχυρού τομέα υπηρεσιών, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την αύξηση του εμπορίου στον τομέα των υπηρεσιών, των εξαγωγών και των επενδύσεων και για την ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και της διαπεριφερειακής συνεργασίας.

2.   Τα μέρη αναπτύσσουν τομεακές πολιτικές και μέτρα για την αντιμετώπιση των κανονιστικών εμποδίων, τη βελτίωση του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου και την ενίσχυση της ικανότητας παροχής υπηρεσιών. Υποστηρίζουν την εφαρμογή της Γενικής Συμφωνίας του ΠΟΕ για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS), εμβαθύνουν την περιφερειακή συνεργασία και μειώνουν τον κατακερματισμό των αγορών υπηρεσιών στην Αφρική, ενισχύουν την παραγωγή και ανάλυση δεδομένων για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών και στηρίζουν την παρακολούθηση της ενοποίησης των υπηρεσιών και του αντικτύπου των μεταρρυθμίσεων στη μείωση του εμπορικού κόστους.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών στον τομέα των υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της κυκλοφορίας των φυσικών προσώπων για επιχειρηματικούς σκοπούς μεταξύ της Αφρικής και της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση σε βασικούς τομείς για την οικονομική μεγέθυνση και ανάπτυξή τους, όπως οι ΤΠΕ, η υγεία, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, η διανομή, ο τουρισμός, οι κατασκευές και οι συναφείς υπηρεσίες μηχανικού, σύμφωνα με τις υφιστάμενες διεθνείς συμφωνίες.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ενίσχυση της ικανότητας παροχής υπηρεσιών που σχετίζονται με τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργίας.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για την επίτευξη σύγχρονων, ασφαλών και βιώσιμων συστημάτων μεταφορών, ενισχύοντας τη διασυνδεσιμότητα εντός της Αφρικής, καθώς και μεταξύ της Αφρικής και της ΕΕ.

2.   Τα μέρη βελτιώνουν τη συνολική διακυβέρνηση του τομέα των μεταφορών, αναπτύσσοντας και εφαρμόζοντας αποτελεσματικούς κανονισμούς που επιτρέπουν τον θεμιτό ανταγωνισμό εντός και μεταξύ των τρόπων μεταφοράς. Στόχος τους είναι η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των τρόπων μεταφοράς με την προώθηση της καθαρής ενέργειας μέσω βελτιωμένων προτύπων καυσίμων και ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών.

3.   Τα μέρη ενισχύουν τις επενδύσεις για τη στήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης των υποδομών και των δικτύων μεταφορών (ήτοι οδικών, εναέριων, υδάτινων, σιδηροδρομικών μεταφορών), δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις υποδομές για ελλείπουσες συνδέσεις και στη συντήρησή τους, λαμβάνοντας υπόψη το πρόγραμμα ανάπτυξης των υποδομών στην Αφρική. Βελτιώνουν την πρόσβαση των αγροτικών και απομακρυσμένων κοινοτήτων σε βασικές υποδομές προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνικοοικονομική τους ανάπτυξη. Εργάζονται για την ενίσχυση των βιώσιμων λιμενικών υποδομών και εγκαταστάσεων και διερευνούν τη δυνατότητα δημιουργίας πράσινων λιμένων.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, στηρίζοντας, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία και την ενίσχυση της ενιαίας αφρικανικής αγοράς αερομεταφορών. Ενισχύουν τις επενδύσεις, διευρύνουν και εμβαθύνουν τη ρυθμιστική συνεργασία και ενισχύουν την ασφάλεια και την προστασία, καθώς και την επιτήρηση του εναέριου χώρου, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς τους να ανταποκρίνονται σε συναφείς απειλές και κινδύνους.

1.   Τα μέρη προσπαθούν να επιταχύνουν την πρόσβαση σε βιώσιμη και οικονομικά προσιτή ενέργεια, να αναπτύξουν ανθεκτικές ενεργειακές υποδομές, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, και να προωθήσουν την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την αποδοτική χρήση της ενέργειας. Προωθούν τη χρήση των πλέον αποδοτικών τεχνολογιών ενέργειας και χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς, ιδίως στους τομείς της γεωργίας, της μεταποίησης, των εξορυκτικών βιομηχανιών και του τουρισμού.

2.   Τα μέρη προωθούν την ενεργειακή ασφάλεια και δημιουργούν και ενισχύουν αποτελεσματικές ενεργειακές διασυνδέσεις εντός της Αφρικής και μεταξύ Αφρικής και ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται αξιόπιστος και οικονομικά προσιτός ενεργειακός εφοδιασμός. Αντιμετωπίζουν τις ρυθμιστικές, οικονομικές, κοινωνικές και άλλες προκλήσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη στρατηγικών διαδρόμων βιώσιμης ενέργειας.

3.   Τα μέρη διευκολύνουν τις ανοικτές, διαφανείς, ανταγωνιστικές και λειτουργικές αγορές ενέργειας με τη θέσπιση νομικών και κανονιστικών πλαισίων που προωθούν τις επενδύσεις στη βιώσιμη ενέργεια, την αποθήκευση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση. Καταργούν σταδιακά τις επιβλαβείς για το περιβάλλον επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων. Αναλαμβάνουν να ενισχύσουν την εταιρική σχέση μεταξύ του ιδιωτικού τομέα της Αφρικής και του ιδιωτικού τομέα της ΕΕ, καθώς και τη συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα τους, προκειμένου να τονωθούν οι επενδύσεις στη βιώσιμη παραγωγή ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση και την πρόσβαση στην ενέργεια. Κινητοποιούν επενδύσεις σε διαφοροποιημένο και καθαρό ενεργειακό μείγμα για την ηλεκτρική ενέργεια, ευνοώντας τους ανανεώσιμους πόρους. Υποστηρίζουν την υλοποίηση σχετικών εθνικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών για την ενέργεια στην Αφρική, συμβάλλοντας, μεταξύ άλλων, στην επίτευξη των στόχων της αφρικανικής πρωτοβουλίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

4.   Τα μέρη προωθούν την ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση ενέργειας σε όλα τα στάδια της ενεργειακής αλυσίδας, από την παραγωγή έως την κατανάλωση. Συμφωνούν να καταβάλουν προσπάθειες για την αύξηση της ικανότητας βιώσιμης παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας και για τη βελτίωση των υποδομών μεταφοράς και διανομής μέσω της προώθησης ασφαλών, βιώσιμων, αποδοτικών ως προς τους πόρους και κλιματικά έξυπνων λύσεων που συμβάλλουν αποτελεσματικότερα στην εξάλειψη της φτώχειας.

5.   Τα μέρη στηρίζουν την ανάπτυξη και υιοθέτηση καθαρών, ποικίλων, οικονομικά αποδοτικών και βιώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών, με έμφαση στις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενέργειας χαμηλών εκπομπών και στα μέτρα ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας, με την ενίσχυση των ικανοτήτων και την προώθηση εταιρικών σχέσεων, δεσμών και κοινών επιχειρήσεων Αφρικής-ΕΕ μεταξύ οικονομικών φορέων. Προωθούν κοινά δίκτυα έρευνας και καινοτομίας στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης.

6.   Τα μέρη στηρίζουν τομεακές μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη κατάλληλων κανονιστικών πλαισίων και πλαισίων πολιτικής για τη διασφάλιση της περιφερειακής διασυνδεσιμότητας και συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας. Ενισχύουν τις περιφερειακές κοινοπραξίες ισχύος ως όχημα για ολοκληρωμένες διασυνοριακές αγορές και συναλλαγές ενέργειας.

1.   Τα μέρη αυξάνουν την πρόσβαση σε ανοικτές, οικονομικά προσιτές και ΤΠΕ για όλους, μεταξύ άλλων με τη στήριξη στοχευμένων επενδύσεων. Αναπτύσσουν τα αναγκαία νομοθετικά πλαίσια και τους ρυθμιστικούς οργανισμούς για την αδειοδότηση των παρόχων υπηρεσιών, την προώθηση της ανταγωνιστικής συμπεριφοράς, τη διασφάλιση της δίκαιης μεταχείρισης των καταναλωτών και τη στήριξη της προστασίας των δεδομένων και των καταναλωτών.

2.   Τα μέρη βελτιώνουν την πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες και υπηρεσίες και καθιερώνουν οικονομικά προσιτή ψηφιακή συνδεσιμότητα, μεταξύ άλλων μέσω ευνοϊκού πλαισίου πολιτικής και κανονιστικού πλαισίου. Βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και διευκολύνουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και σε υπηρεσίες στήριξης των επιχειρήσεων για την προώθηση της επιχειρηματικότητας που υποστηρίζεται από ψηφιακές τεχνολογίες και την ενσωμάτωση της ψηφιοποίησης, ώστε να βελτιωθούν η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων σε όλους τους οικονομικούς τομείς με στόχο την επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και μετασχηματισμού χωρίς αποκλεισμούς.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος, ιδίως μέσω της δημιουργίας και της προσαρμογής κατάλληλων νομικών και θεσμικών πλαισίων, με σκοπό την απελευθέρωση του δυναμικού της ψηφιακής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού εμπορίου, για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη, με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες και τους νέους.

4.   Τα μέρη στηρίζουν τη μετάβαση προς οικονομίες βασισμένες στη γνώση.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού, το οποίο ενθαρρύνει την οικονομική ανάπτυξη, δημιουργεί θέσεις εργασίας και προωθεί την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών παραμέτρων, μεταξύ άλλων με τη διαχείριση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ειδικότερα η τουριστική βιομηχανία.

2.   Τα μέρη ενισχύουν τις επενδύσεις για την προώθηση και την ανάπτυξη των τουριστικών προϊόντων, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την ανταγωνιστική θέση των ΠΜΜΜΕ. Ενισχύουν τις διασυνδέσεις μεταξύ του τουριστικού τομέα και άλλων συναφών οικονομικών τομέων, όπως η γεωργία, η δασοκομία, οι μεταφορές, η γαλάζια οικονομία, καθώς και οι πολιτιστικές βιομηχανίες και η πολιτιστική κληρονομιά, με σκοπό τη βελτιστοποίηση των κοινωνικοοικονομικών οφελών του τουρισμού.

3.   Τα μέρη ενισχύουν την προστασία και την προαγωγή της πολιτιστικής κληρονομιάς και των φυσικών πόρων, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία του περιβάλλοντος και της άγριας ζωής. Σέβονται την ακεραιότητα και τα συμφέροντα των τοπικών κοινοτήτων και μεγιστοποιούν τη συμμετοχή τους στη διαδικασία ανάπτυξης του τουρισμού, κυρίως στον αγροτουρισμό και τον κοινοτικό τουρισμό και στον οικοτουρισμό.

4.   Τα μέρη αναπτύσσουν πρωτοβουλίες που προωθούν τον βιώσιμο τουρισμό και βελτιώνουν τα πρότυπα παροχής υπηρεσιών. Προωθούν την κατάρτιση και την ανταλλαγή πείρας και ανταλλάσσουν πληροφορίες και στατιστικά στοιχεία αμοιβαίου ενδιαφέροντος στον τομέα του τουρισμού.

1.   Τα μέρη συμφωνούν να κινητοποιήσουν πόρους για την προώθηση δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας που αποσκοπούν στη στήριξη της χωρίς αποκλεισμούς οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης και της μετάβασης σε κοινωνίες και οικονομίες που βασίζονται στη γνώση.

2.   Τα μέρη ενθαρρύνουν την ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών και εγκαταστάσεων. Προωθούν τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, μεταξύ άλλων στους τομείς της μηχανικής και της τεχνητής νοημοσύνης, και ενθαρρύνουν τα ανοικτά δεδομένα για την επιδίωξη αμοιβαία επωφελούς επιστημονικής αριστείας. Προωθούν την έρευνα που διεξάγεται σε αφρικανικά πανεπιστήμια, ινστιτούτα και ερευνητικά κέντρα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. Ενισχύουν τη συμμετοχή στην παγκόσμια έρευνα, την ανάπτυξη και μεταφορά τεχνολογίας, την καινοτομία και την παραγωγή γνώσης.

3.   Τα μέρη προωθούν και υποστηρίζουν καινοτόμα προγράμματα κινητικότητας και κατάρτισης για σπουδαστές, ακαδημαϊκούς και ερευνητές και ενισχύουν την ικανότητα των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να δικτυώνονται αποτελεσματικά στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Ενθαρρύνουν τον διάλογο, την ανταλλαγή γνώσεων και τη συνεργασία μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας, των ερευνητών και των φορέων καινοτομίας, αφενός, και του ιδιωτικού τομέα, αφετέρου, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων.

1.   Τα μέρη αξιοποιούν τα δυνητικά οφέλη της διαστημικής επιστήμης, τεχνολογίας, καινοτομίας και εφαρμογών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος στον τομέα των μη στρατιωτικών διαστημικών δραστηριοτήτων, όπως η διαστημική έρευνα, οι εφαρμογές και οι υπηρεσίες του Παγκόσμιου Δορυφορικού Συστήματος Πλοήγησης, η ανάπτυξη δορυφορικών συστημάτων φασματικής επαύξησης, η γεωσκόπηση και η γεωεπιστήμη, κυρίως όσον αφορά τη χρήση έγκαιρης προειδοποίησης και επιτήρησης. Συνεργάζονται για την ανάπτυξη υπεύθυνης και βιώσιμης διαστημικής αγοράς και βιομηχανίας που προωθεί και ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων που αξιοποιούν τις διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη βελτίωση της ευημερίας των ανθρώπων και αντιμετωπίζουν τις κοινωνικοοικονομικές ευκαιρίες και προκλήσεις της Αφρικής, λαμβανομένης υπόψη της αφρικανικής διαστημικής πολιτικής και στρατηγικής. Βελτιώνουν την πρόσβαση σε δεδομένα, πληροφορίες, υπηρεσίες και προϊόντα που προέρχονται από το διάστημα.

1.   Τα μέρη αποσκοπούν στην επίτευξη καθολικής, χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, από την προσχολική έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης των ποσοστών εγγραφής και παραμονής στην εκπαίδευση. Ενισχύουν την ποιότητα της τυπικής εκπαίδευσης και της μη τυπικής μάθησης, συνεργάζονται στην ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών και βελτιώνουν την υποδομή και τον εξοπλισμό των εκπαιδευτικών κέντρων. Δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις ειδικές ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών, καθώς και στις πλέον ευάλωτες και περιθωριοποιημένες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, και σε εκείνες που βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και σε επισφαλή κατάσταση.

2.   Τα μέρη προωθούν τη διευρυμένη διδασκαλία και εφαρμογή των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM), καθώς και των ανθρωπιστικών σπουδών, για όλους. Προωθούν τη χρήση προσβάσιμων και οικονομικά προσιτών ψηφιακών τεχνολογιών και την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και ψηφιακού γραμματισμού για όλους.

3.   Τα μέρη προσπαθούν να ενισχύσουν τις εγγραφές και την ποιότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση και στη μάθηση στον χώρο εργασίας, καθώς και στην εκπαίδευση ενηλίκων, για να δημιουργήσουν μια κρίσιμη μάζα ειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα της καινοτομίας και ατόμων με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε συγκεκριμένες οικονομικές ανάγκες.

4.   Τα μέρη συνεργάζονται για να ενθαρρύνουν την αναγνώριση και τη διαφάνεια των επαγγελματικών προσόντων και τη βελτίωση της διασφάλισης της ποιότητας και της συνάφειας. Αυξάνουν τη στήριξη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για τη διευκόλυνση της κινητικότητας σπουδαστών, προσωπικού, ακαδημαϊκών και ερευνητών μεταξύ Αφρικής και ΕΕ. Ενθαρρύνουν τις συμπράξεις μεταξύ ιδρυμάτων και προωθούν την ανάπτυξη και τη μεταφορά γνώσεων.

1.   Τα μέρη στοχεύουν στην επίτευξη καθολικής υγειονομικής κάλυψης και ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές βασικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης των εθνικών συστημάτων υγείας και λειτουργικών, σύγχρονων εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για την εξάλειψη της προλαμβανόμενης μητρικής, παιδικής και νεογνικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Αποσκοπούν στην παροχή καθολικής πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Συνεργάζονται για να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη επίπτωση και επιβάρυνση των μη μεταδοτικών νοσημάτων.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για την αντιμετώπιση των μεταδοτικών ασθενειών και των νοσημάτων που μεταδίδονται με διαβιβαστές, συμπεριλαμβανομένων των παραμελημένων τροπικών νόσων. Συνεργάζονται για την αντιμετώπιση πανδημιών όπως το HIV/AIDS, η φυματίωση και η ελονοσία και για τη σημαντική μείωση του ποσοστού θανάτων που αποδίδονται σ’ αυτές. Υποστηρίζουν την πρόσβαση σε ασφαλή και οικονομικά προσιτά βασικά φάρμακα, εμβόλια και διαγνωστικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της καθολικής πρόσβασης των ατόμων με HIV/AIDS σε αντιρετροϊκή θεραπεία.

4.   Τα μέρη ενισχύουν την ικανότητα ετοιμότητας και αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για τον εντοπισμό, την πρόληψη και την αντιμετώπιση επιδημικών εξάρσεων και άλλων απειλών κατά της υγείας, όπως η μικροβιακή αντοχή, υιοθετώντας την προσέγγιση «Μία υγεία». Συμφωνούν να αυξήσουν τη στήριξη των εθνικών και περιφερειακών συστημάτων πρόληψης, επιτήρησης και παρακολούθησης της υγείας.

5.   Τα μέρη συνεργάζονται για την προώθηση των τοπικών γνώσεων και τη ρύθμιση της παραδοσιακής ιατρικής στις δραστηριότητες δημόσιας υγείας.

1.   Τα μέρη εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι όλοι έχουν πρόσβαση σε σύγχρονα και βιώσιμα ενδιαιτήματα που παρέχουν ποιοτικές βασικές υπηρεσίες.

2.   Τα μέρη προωθούν την πρόσβαση όλων σε οικονομικά προσιτή και αξιοπρεπή στέγαση σε βιώσιμους ανθρώπινους οικισμούς, λαμβάνοντας υπόψη τον αποτελεσματικό χωροταξικό σχεδιασμό και τη γαιοκτησία, καθώς και τα συστήματα χρήσης και διαχείρισης κατά την εφαρμογή πολιτικών στέγασης. Εργάζονται για τη μείωση του ποσοστού των ανθρώπων που ζουν σε παραγκουπόλεις και συνεργάζονται για την αναβάθμιση των παραγκουπόλεων και των άτυπων οικισμών.

3.   Τα μέρη προωθούν την καθολική πρόσβαση σε επαρκές, ασφαλές, φυσικά προσβάσιμο και οικονομικά προσιτό νερό για προσωπική και οικιακή χρήση, μεταξύ άλλων μέσω της βιώσιμης και ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων και των υδατικών συστημάτων, και της αποδοτικότερης χρήσης του νερού και της ανακύκλωσης του νερού.

4.   Τα μέρη ενισχύουν τη φυσική και οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε αποχέτευση για όλες και όλους, σε όλους τους τομείς της ζωής, η οποία είναι ασφαλής, υγιεινή, κοινωνικά και πολιτισμικά αποδεκτή και διασφαλίζει την ιδιωτικότητα και την αξιοπρέπεια.

5.   Τα μέρη αυξάνουν την πρόσβαση όλων σε υπηρεσίες βιώσιμης ενέργειας και στηρίζουν την αποδοτικότητα της χρήσης ενέργειας από τα νοικοκυριά.

1.   Τα μέρη ενισχύουν την πρόσβαση σε ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα με σκοπό την επίτευξη του στόχου της μηδενικής πείνας και την εξάλειψη των λιμών και άλλων ειδών επισιτιστικών κρίσεων. Υποστηρίζουν τη δημιουργία κατάλληλων συστημάτων εφοδιασμού και αποθήκευσης τροφίμων.

2.   Τα μέρη καταπολεμούν όλες τις μορφές υποσιτισμού, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης της παραγωγής και διανομής τροφίμων και μέσω καλύτερης αποχέτευσης και καλύτερων περιβαλλοντικών συνθηκών. Στηρίζουν τη βιώσιμη γεωργική παραγωγή και παραγωγικότητα, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο αλιείας μικρής κλίμακας, για την αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού τους ως κρίσιμων πηγών για την επισιτιστική και διατροφική ασφάλεια, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης της πρόσβασης των μικρών παραγωγών σε χρηματοδότηση και της ανάπτυξης υποδομών άρδευσης, αποθήκευσης και μεταφοράς για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά και τη διασφάλιση της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων.

3.   Τα μέρη ενισχύουν την ανθεκτικότητα των πλέον ευάλωτων πληθυσμών σε κλυδωνισμούς που σχετίζονται με τρόφιμα μέσω της ενίσχυσης των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας. Ενισχύουν τον συντονισμό μεταξύ της αναπτυξιακής και της ανθρωπιστικής δράσης, ώστε να προλαμβάνονται και να αποτρέπονται καλύτερα οι λιμοί και άλλες μορφές επισιτιστικών κρίσεων και να πραγματοποιείται καλύτερα η σχετική προετοιμασία, και να διασφαλίζεται η έγκαιρη ανάληψη δράσης για τη διάθεση τροφίμων σε τοπικό επίπεδο.

1.   Τα μέρη προωθούν την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών και συστημάτων κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης με σκοπό την εξάλειψη της φτώχειας, την καταπολέμηση των ανισοτήτων και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

2.   Τα μέρη υποστηρίζουν τον μετασχηματιστικό ρόλο των πολιτικών και των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, που προάγουν την ισότητα, προωθούν την κοινωνική ένταξη και τον διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και ενισχύουν την ισότιμη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη. Αποσκοπούν στη σταδιακή δημιουργία καθολικών εθνικών συστημάτων κοινωνικής προστασίας, μεταξύ άλλων μέσω της θέσπισης κατώτατων ορίων κοινωνικής προστασίας, με ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση.

3.   Τα μέρη συνεργάζονται για τη στήριξη της επίτευξης και διατήρησης της αύξησης του εισοδήματος του 40 % του πληθυσμού με το χαμηλότερο εισόδημα σε ποσοστό υψηλότερο του εθνικού μέσου όρου.

4.   Τα μέρη επιδιώκουν να διασφαλίσουν την παροχή κοινωνικής ασφάλισης σε όλα τα άτομα που εργάζονται σε τομείς της επίσημης οικονομίας. Επιδιώκουν επίσης να αυξήσουν τον αριθμό των ατόμων με πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση μεταξύ των απασχολούμενων στον άτυπο τομέα και στην αγροτική οικονομία, με στόχο τη σταδιακή επίτευξη καθολικότητας.

5.   Τα μέρη αναπτύσσουν πρωτοβουλίες για τη στήριξη της μετάβασης από την άτυπη στην επίσημη οικονομία, συμπεριλαμβανομένων της πρόσβασης σε πιστώσεις και μικροχρηματοδότηση και της ενίσχυσης των μέτρων κοινωνικής προστασίας.

6.   Τα μέρη προωθούν και διευκολύνουν τον διάλογο μεταξύ των οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων στην επίσημη και άτυπη οικονομία, και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων μέσω της ανάπτυξης ικανοτήτων.

1.   Τα μέρη στηρίζουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή μακροοικονομικών πολιτικών, πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικών πολιτικών που εστιάζουν στη δημιουργία πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και αξιοπρεπούς εργασίας για όλους, ιδίως για τους νέους και τις γυναίκες, καθώς και για τα ευάλωτα άτομα και ομάδες.

2.   Τα μέρη αναπτύσσουν και διατηρούν αγορές εργασίας που λειτουργούν εύρυθμα και χωρίς αποκλεισμούς και θεσπίζουν μέτρα για την αντιμετώπιση της άτυπης οικονομίας και την πρόληψη των αθέμιτων εργασιακών πρακτικών.

3.   Τα μέρη στηρίζουν μέτρα που διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες απασχόλησης και ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας και εγγυώνται επαρκή αμειβόμενη γονική άδεια τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Θεσπίζουν μέτρα πρόληψης και προστασίας από κάθε μορφή διάκρισης στον χώρο εργασίας, διασφαλίζουν τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην εργασία και βελτιώνουν τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας για τους εργαζομένους.

4.   Τα μέρη εργάζονται για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας δίνοντας προτεραιότητα στις χειρότερες μορφές της.

1.   Τα μέρη προωθούν, προστατεύουν και διασφαλίζουν την πλήρη και ισότιμη άσκηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλα τα άτομα με αναπηρία, με σκοπό την αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες.

2.   Τα μέρη λαμβάνουν μέτρα για να διασφαλίσουν την πλήρη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία και τη συμμετοχή τους σε όλους τους τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, μεταξύ άλλων στις δημοκρατικές και πολιτικές υποθέσεις και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Προλαμβάνουν, καταπολεμούν και εξαλείφουν κάθε επιβλαβή πρακτική και κάθε μορφή εκμετάλλευσης, βίας και κακοποίησης ή διάκρισης σε βάρος ατόμων με αναπηρία και προστατεύουν τους συγγενείς, τους φροντιστές ή τους μεσάζοντες από διακρίσεις λόγω της σχέσης τους με άτομα με αναπηρία.

3.   Τα μέρη προωθούν την ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στις κοινωνικές υπηρεσίες, στις μεταφορές και σε άλλες υλικές υποδομές, καθώς και σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, και υποστηρίζουν εναλλακτικές μεθόδους επικοινωνίας, κατά περίπτωση, ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης ένταξή τους στην κοινωνία.

4.   Τα μέρη προωθούν την ισότιμη πρόσβαση στις αγορές εργασίας, απαγορεύοντας κάθε διάκριση λόγω αναπηρίας όσον αφορά όλες τις μορφές και συνθήκες απασχόλησης. Στηρίζουν την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα μέσω στοχευμένων πολιτικών και μέτρων παροχής κινήτρων, μεταξύ άλλων για την αυτοαπασχόληση και την επιχειρηματικότητα.

1.   Τα μέρη στηρίζουν τον πολιτισμό ως μοχλό βιώσιμης και οικονομικής ανάπτυξης. Δημιουργούν ευνοϊκό περιβάλλον για την πολιτιστική καινοτομία, πολυμορφία και ανάπτυξη, καθώς και για τη δημιουργία, την προστασία, την παραγωγή και τη διανομή πολιτιστικών έργων. Ενθαρρύνουν τη χρήση νέων τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών για την προώθηση του πολιτισμού τους.

2.   Τα μέρη προωθούν την προστασία και την ενίσχυση της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, και της πολυμορφίας της πολιτιστικής έκφρασης, με σκοπό την ενίσχυση της αμοιβαίας κατανόησης και την προώθηση ισορροπημένων πολιτιστικών ανταλλαγών.

3.   Καταβάλλουν προσπάθειες για την προώθηση της κινητικότητας των επαγγελματιών των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργίας, καθώς και της κυκλοφορίας των έργων τέχνης, και αναλαμβάνουν κοινές πρωτοβουλίες σε διάφορους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας. Ενθαρρύνουν τις διαπολιτισμικές ανταλλαγές και τον διαπολιτισμικό διάλογο μεταξύ των οργανώσεων νεολαίας και της κοινωνίας των πολιτών από την Αφρική και την ΕΕ.

4.   Τα μέρη στηρίζουν την ανάπτυξη των τομέων της δημιουργίας. Εργάζονται για τη θέσπιση μέτρων στήριξης με σκοπό την τόνωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής καλλιτεχνικής έκφρασης.

5.   Τα μέρη προωθούν τον αθλητισμό ως μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης, κοινωνικής ένταξης, απαγόρευσης των διακρίσεων και προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προσπαθούν να αναπτύξουν κατάλληλες εγκαταστάσεις και να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των ατόμων σε αθλητικές και άλλες δραστηριότητες φυσικής αγωγής. Υποστηρίζουν επίσης τον αθλητισμό ως μέσο διαπολιτισμικού διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ των εθνών, πρόληψης των συγκρούσεων και της βίας και συμφιλίωσης μετά από συγκρούσεις.

1.   Τα μέρη αναγνωρίζουν την ανάγκη διαχείρισης των ευκαιριών και των προκλήσεων που θέτει η δημογραφική αλλαγή προκειμένου να ανταποκριθούν καλύτερα στις προσδοκίες και τις ελπίδες των μελλοντικών γενεών στην Αφρική και την ΕΕ.

2.   Τα μέρη διασφαλίζουν τη συστηματική συλλογή, ανάλυση, αποθήκευση και διάδοση στατιστικών και δεδομένων για όλο τον πληθυσμό σύμφωνα με τα πρότυπα δεοντολογίας, εμπιστευτικότητας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής και λαμβάνουν υπόψη τα δεδομένα και τις τάσεις στα αναπτυξιακά τους σχέδια.

3.   Τα μέρη ενδυναμώνουν τους νέους και τις γυναίκες και επενδύουν σε αυτούς/-ές, αναγνωρίζοντας τον κρίσιμο ρόλο τους στις δημογραφικές διαδικασίες. Προάγουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των νέων και τους παρέχουν την εκπαίδευση και τις δεξιότητες που χρειάζονται. Κινητοποιούν επενδύσεις και δημιουργούν οικονομικές ευκαιρίες, ώστε να αξιοποιηθεί το δυναμικό των μεγάλων πληθυσμών νεαρών ατόμων.

1.   Τα μέρη ενισχύουν τη συνεργασία με στόχο τη βελτίωση και την επέκταση της ισότιμης συμμετοχής και των ίσων ευκαιριών για όλους, σε όλους τους τομείς της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Διασφαλίζουν ότι η διάσταση του φύλου ενσωματώνεται συστηματικά σε όλες τις πολιτικές και τα προγράμματα.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για την προώθηση της ανθρώπινης και κοινωνικής ανάπτυξης των γυναικών και των κοριτσιών. Προσπαθούν να άρουν όλα τα εμπόδια στην υγεία και την εκπαίδευση προκειμένου να εξαλειφθούν οι ανισότητες μεταξύ των φύλων. Εργάζονται για την καθολική και ισότιμη πρόσβαση στην τυπική εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, προκειμένου να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό των γυναικών και των κοριτσιών και να συμβάλουν στην πραγμάτωση των προσδοκιών τους. Διασφαλίζουν ότι το διδακτικό υλικό και οι μέθοδοι διδασκαλίας λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου και ενθαρρύνουν τις γυναίκες και τα κορίτσια να πραγματοποιούν σπουδές στους κλάδους STEM.

3.   Τα μέρη διευκολύνουν την ισότιμη πρόσβαση των γυναικών στις οικονομικές ευκαιρίες, την απασχόληση, τις πιστωτικές και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, καθώς και στον έλεγχο και τη χρήση της γης και άλλων παραγωγικών περιουσιακών στοιχείων. Στηρίζουν τις γυναίκες επιχειρηματίες, εξαλείφουν το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και καταργούν κανονισμούς και πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις. Λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα για τον εντοπισμό και την ανάληψη δράσης κατά των σεξιστικών πράξεων και για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων των διακρίσεων λόγω φύλου, όπως τα αρνητικά κοινωνικά πρότυπα και τα έμφυλα στερεότυπα, μεταξύ άλλων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

4.   Τα μέρη ενισχύουν τη φωνή των κοριτσιών και των γυναικών και τη συμμετοχή τους στην πολιτική ζωή μέσω μέτρων για την επίτευξη ισότητας των φύλων στις εκλογικές διαδικασίες, στις διαδικασίες χάραξης πολιτικής και διακυβέρνησης και στις ανώτερες κυβερνητικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών οργάνων και των κρατικών επιχειρήσεων, και προωθούν τον ενεργό ρόλο τους στις προσπάθειες οικοδόμησης της ειρήνης και της συμφιλίωσης.

5.   Τα μέρη θεσπίζουν και επιβάλλουν νομοθεσία που προστατεύει τις γυναίκες και τα κορίτσια από κάθε μορφή βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και έμφυλης βίας, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης και της εμπορίας ανθρώπων.

6.   Τα μέρη δεσμεύονται για την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της Διακήρυξης του Πεκίνου, καθώς και της πλατφόρμας δράσης και του προγράμματος δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη και των αποτελεσμάτων των διασκέψεων αναθεώρησής τους. Επιπλέον, τονίζουν την ανάγκη καθολικής πρόσβασης σε ποιοτική και οικονομικά προσιτή ολοκληρωμένη ενημέρωση και εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, λαμβανομένης υπόψη της διεθνούς τεχνικής καθοδήγησης της UNESCO σχετικά με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, καθώς και την ανάγκη παροχής σχετικών υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης. Προωθούν και ενθαρρύνουν την κύρωση και την αποτελεσματική εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Αφρικανικού Χάρτη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών για τα δικαιώματα των γυναικών στην Αφρική, που συνήφθη στη Μπανζούλ στις 26 Ιουνίου 1981 («πρωτόκολλο του Μαπούτο»), και στηρίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου δράσης του Μαπούτο για την περίοδο 2016-2030, ανάλογα με την περίπτωση.

1.   Τα μέρη στηρίζουν την επιχειρηματικότητα των νέων, αναλαμβάνουν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή απασχόληση για τους νέους, μεταξύ άλλων στηρίζοντάς τους στην απόκτηση δεξιοτήτων σχετικών με την αγορά εργασίας μέσω της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής και τεχνικής κατάρτισης και της ενισχυμένης πρόσβασης σε ψηφιακές τεχνολογίες, και να διευκολύνουν την πρόσβαση σε γη και πιστώσεις. Δημιουργούν φιλικές προς τους νέους υπηρεσίες απασχόλησης για τη σύνδεση των νέων με ευκαιρίες απασχόλησης.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ενδυνάμωση των νέων και εργάζονται για να δημιουργήσουν χώρο για την ενεργό ένταξή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τη συμμετοχή τους στον δημοκρατικό και πολιτικό βίο, καθώς και στις προσπάθειες οικοδόμησης της ειρήνης και συμφιλίωσης. Προωθούν πολιτικές και προγράμματα για περιθωριοποιημένους νέους, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων προάσπισης των αιτημάτων των νέων, ώστε να τους προσφέρουν την ευκαιρία και τα κίνητρα για να επανενταχθούν στην κοινωνία.

3.   Τα μέρη υποστηρίζουν πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη διασφάλιση της πρόσβασης όλων των παιδιών σε ποιοτικές βασικές υπηρεσίες, στην πρόληψη της στρατολόγησης και της χρήσης παιδιών σε καταστάσεις συγκρούσεων και στον τερματισμό κάθε μορφής βίας και επιβλαβών πρακτικών κατά παιδιών, συμπεριλαμβανομένων των γάμων παιδιών, των πρώιμων και καταναγκαστικών γάμων παιδιών, της παιδικής εργασίας, της κακοποίησης παιδιών και της σωματικής τιμωρίας, με ιδιαίτερη έμφαση στα παιδιά που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση.

1.   Τα μέρη ενισχύουν το δυναμικό των πόλεων ως κόμβων βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης και καινοτομίας.

2.   Τα μέρη προωθούν τον βιώσιμο σχεδιασμό χρήσης γης και την ισότιμη διαχείριση των αγορών γης, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη διαφανή και ρυθμιζόμενη απόκτηση γης και στα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Προωθούν επίσης τη βιώσιμη αστική κινητικότητα και τις έξυπνες, ασφαλείς πόλεις που αξιοποιούν τις ευκαιρίες που προσφέρουν η ψηφιοποίηση και οι τεχνολογίες. Ενσωματώνουν λύσεις βιώσιμης παραγωγής ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης, ενθαρρύνουν την παραγωγική χρήση της ενέργειας, βελτιώνουν τη διαχείριση των αποβλήτων και αντιμετωπίζουν όλες τις μορφές ρύπανσης. Ενισχύουν τις λύσεις αστικής κινητικότητας και διασφαλίζουν ότι η παροχή υπηρεσιών και υποδομών σχεδιάζεται έτσι ώστε να είναι φιλική προς το κλίμα και το περιβάλλον και ότι οι πόροι χρησιμοποιούνται αποδοτικά. Αναπτύσσουν την ανθεκτικότητα των πόλεων σε κλυδωνισμούς και αξιοποιούν τις ευκαιρίες για μια οικονομία χαμηλών εκπομπών, ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή.

3.   Τα μέρη προωθούν την ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών οικονομιών και κοινοτήτων, με ιδιαίτερη έμφαση στην απασχόληση και τη δημιουργία εισοδήματος. Επιταχύνουν την αγροτική διαφοροποίηση με την προσθήκη αξίας στα τοπικά προϊόντα και την αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων. Προωθούν πολιτικές ισορροπημένες, ολοκληρωμένες και χωρίς αποκλεισμούς για τις αστικές και τις αγροτικές περιοχές, καθώς και πολυεπίπεδο κυβερνητικό συντονισμό, διασφαλίζοντας την ενεργό συμμετοχή των τοπικών αρχών και κοινοτήτων και καλλιεργώντας ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται με σκοπό να διασφαλίζουν τη διατήρηση, προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων ώστε οι σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές υπηρεσίες που προσφέρουν να συνεχίσουν να στηρίζουν την ανθρώπινη ευημερία και την οικονομική ανάπτυξη. Αναπτύσσουν και υλοποιούν εθνικές στρατηγικές και σχέδια δράσης για τη βιοποικιλότητα σύμφωνα με τη Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα και τα πρωτόκολλά της.

2.   Τα μέρη θεσπίζουν νομοθεσία και εγκρίνουν ολοκληρωμένες στρατηγικές για την ενσωμάτωση των πτυχών της βιοποικιλότητας σε όλους τους σχετικούς τομείς. Υποστηρίζουν καινοτόμες επιλογές, όπως οι λύσεις που βασίζονται στη φύση ή η αγροοικολογία, καθώς και την απόδοση αξίας στις υπηρεσίες οικοσυστήματος, με στόχο να μεγιστοποιηθεί η ενσωμάτωση της διάστασης της βιοποικιλότητας.

3.   Τα μέρη υιοθετούν μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς προκειμένου να αντιμετωπιστούν βασικά αίτια της απώλειας οικοτόπων, όπως η αλλαγή της χρήσης γης, η επέκταση της γεωργίας συντήρησης και η ανάπτυξη της εμπορικής γεωργίας, των αστικών περιοχών και των υποδομών ενέργειας. Λαμβάνουν μέτρα για τον έλεγχο της δασικής εκμετάλλευσης, της εκχέρσωσης για καλλιέργεια, των πυρκαγιών, της βόσκησης ζώων και των χωροκατακτητικών ειδών. Προστατεύουν, διατηρούν και προωθούν τη βιώσιμη χρήση και αποκατάσταση των δασών, των δασικών εκτάσεων, των βοσκοτόπων, των υγροτόπων και άλλων περιοχών με φυτοκάλυψη. Διατηρούν και ενισχύουν τα είδη, καθώς και τη γενετική ποικιλομορφία φυτών και ζώων, τόσο χερσαίων όσο και γλυκών υδάτων ή θαλάσσιων.

4.   Τα μέρη εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη δημιουργία, την αποτελεσματική διαχείριση και τη βελτίωση της διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών με στόχο τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

5.   Τα μέρη ενισχύουν τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και των αυτοχθόνων λαών, όπως ορίζονται στην UNDRIP, στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, μεταξύ άλλων, μέσω της προώθησης φιλικού προς το περιβάλλον και βιώσιμου τουρισμού και της δημιουργίας θέσεων εργασίας και άλλων οικονομικών ευκαιριών.

1.   Τα μέρη προλαμβάνουν ή ελαχιστοποιούν την παραγωγή αποβλήτων στην πηγή. Βελτιώνουν τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των προϊόντων, την ανακυκλωσιμότητα και την αποδοτική χρήση των πόρων με στόχο την προσαρμογή της παραγωγής και της κατανάλωσης στην επίτευξη κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων μέσω κατάλληλων υπηρεσιών αποκομιδής και διαλογής αποβλήτων, καθώς και περιβαλλοντικά ορθών πρωτοβουλιών και εγκαταστάσεων ανακύκλωσης. Αναλαμβάνουν να θεσπίσουν πολιτικές σχετικά με την κυκλική οικονομία με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, την παραγωγή πιο αποδοτικών ως προς τη χρήση ενέργειας και πόρων προϊόντων, τη διεύρυνση των επιλογών του καταναλωτή και τη βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων.

2.   Τα μέρη θεσπίζουν τα αναγκαία εσωτερικά κανονιστικά πλαίσια και τους αναγκαίους μηχανισμούς επιβολής για την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση χημικών ουσιών και αποβλήτων, καθώς και την εφαρμογή των σχετικών πολυμερών συμφωνιών. Λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για την καταπολέμηση της απόρριψης και του παράνομου εμπορίου επικίνδυνων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των ραδιενεργών υλικών, των χημικών και βιολογικών αποβλήτων, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και της επεξεργασίας τους, που συνήφθη στη Βασιλεία στις 22 Μαρτίου 1989, και λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων της Σύμβασης του Μπαμάκο για την απαγόρευση της εισαγωγής επικίνδυνων αποβλήτων στην Αφρική και τον έλεγχο της διασυνοριακής κίνησης και διαχείρισής τους εντός της Αφρικής, που συνήφθη στο Μπαμάκο στις 30 Ιανουαρίου 1991. Προλαμβάνουν ή ελαχιστοποιούν τις επικίνδυνες ουσίες στους κύκλους υλικών και διαχειρίζονται τις χημικές ουσίες των προϊόντων καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Υποστηρίζουν τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, μεταξύ άλλων από τη ρύπανση που προκαλεί η ακατάλληλη διαχείριση των αποβλήτων, καθώς και για την αποκατάσταση της σχετικής περιβαλλοντικής ζημιάς.

3.   Τα μέρη αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά όλες τις μορφές ρύπανσης. Λαμβάνουν μέτρα με στόχο την ανίχνευση, την πρόληψη και την αναφορά περιστατικών ρύπανσης. Εντείνουν τις προσπάθειες για την πρόληψη της ρύπανσης από πλαστικά και την απομάκρυνση πλαστικών και μικροπλαστικών από το περιβάλλον. Διερευνούν ευκαιρίες για ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ευαισθητοποιούν το κοινό μέσω, μεταξύ άλλων, εκστρατειών προσέγγισης της κοινής γνώμης, σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει η ρύπανση για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, καθώς και τα πολλαπλά οφέλη που επιφέρει η βελτίωση της ποιότητας του αέρα.

1.   Τα μέρη ενισχύουν τη διακυβέρνηση των ωκεανών σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας προκειμένου να διασφαλίζουν την ασφάλεια, την προστασία, την καθαρότητα και τη βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών, μέσω της μείωσης των πιέσεων στους ωκεανούς και τις θάλασσες και της προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης της γαλάζιας οικονομίας, καθώς και της ενίσχυσης της γνώσης για τους ωκεανούς.

2.   Τα μέρη διασφαλίζουν τη διατήρηση και τη βιώσιμη διαχείριση και χρήση των έμβιων θαλάσσιων πόρων σε διμερές, περιφερειακό και πολυμερές επίπεδο, κυρίως στο πλαίσιο των συμφωνιών σύμπραξης βιώσιμης αλιείας και των περιφερειακών οργανώσεων διαχείρισης της αλιείας.

3.   Τα μέρη διατηρούν ή θεσπίζουν πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης (ΠΑΑ) αλιείας, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της εφαρμογής πολιτικών και μέτρων για τον αποκλεισμό των προϊόντων ΠΑΑ αλιείας από τις εμπορικές ροές. Εφαρμόζουν και επιβάλλουν μέτρα παρακολούθησης, ελέγχου και επιτήρησης, όπως προγράμματα παρατηρητών, συστήματα παρακολούθησης σκαφών, άδειες αλιείας και εγκρίσεις, καταγραφή και αναφορά αλιευμάτων, έλεγχο μεταφορτώσεων, επιθεωρήσεις και ελέγχους από το κράτος λιμένα, καθώς και συναφή μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων σύμφωνα με τους εθνικούς κανονισμούς, με στόχο τη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων και την πρόληψη της υπεραλίευσης.

4.   Τα μέρη συμφωνούν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την απαγόρευση ορισμένων μορφών επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας που συμβάλλουν στην πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα και την υπεραλίευση, να καταργήσουν τις επιδοτήσεις που συμβάλλουν στην ΠΑΑ αλιεία και να απέχουν από τη θέσπιση νέων επιδοτήσεων αυτού του είδους, και αναγνωρίζουν ότι η κατάλληλη και αποτελεσματική ειδική και διαφοροποιημένη μεταχείριση των αναπτυσσόμενων και των λιγότερο αναπτυγμένων κρατών της Αφρικής θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαπραγμάτευσης για τις επιδοτήσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ για τον τομέα της αλιείας.

5.   Τα μέρη μειώνουν τις πιέσεις στους ωκεανούς μέσω της προστασίας, της διατήρησης και της αποκατάστασης των παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων, της αξιοποίησης του θαλάσσιου και παράκτιου φυσικού κεφαλαίου και της καταπολέμησης της θαλάσσιας ρύπανσης, όπως οι πετρελαιοκηλίδες, η καταστροφή του θαλάσσιου βυθού, η ηχορύπανση και τα θαλάσσια απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών και των μικροπλαστικών από χερσαίες και θαλάσσιες πηγές. Υποστηρίζουν και επιδιώκουν τη ρύθμιση της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία και υποστηρίζουν ενεργά την επείγουσα υλοποίηση της αρχικής στρατηγικής του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία. Κλιμακώνουν τις επιχειρήσεις καθαρισμού των ωκεανών και των ακτών, με ιδιαίτερη έμφαση στις ζώνες συσσώρευσης σε κυκλικά ωκεάνια ρεύματα.

6.   Τα μέρη αναλαμβάνουν δράσεις σχετικές με τους ωκεανούς οι οποίες συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν.

7.   Τα μέρη αναπτύσσουν μέτρα σχετικά με τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας τα οποία βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές πληροφορίες.

8.   Τα μέρη αναγνωρίζουν τις γενικές ανησυχίες που εγείρονται σχετικά με τις επιπτώσεις της εξόρυξης από τον βυθό της θάλασσας στο θαλάσσιο περιβάλλον και τη βιοποικιλότητά του. Αξιοποιούν τα βέλτιστα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, εφαρμόζουν την αρχή της προφύλαξης και την οικοσυστημική προσέγγιση και προωθούν την έρευνα και ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος που σχετίζονται με τους ορυκτούς πόρους του θαλάσσιου βυθού ώστε να διασφαλίζουν την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των δραστηριοτήτων για την προστασία και τη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητάς του.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για την πρόληψη της υποβάθμισης της γης και για την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων ολοκληρωμένων στρατηγικών για τη διατήρηση και τη βιώσιμη διαχείρισή της.

2.   Τα μέρη προωθούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις και θεσπίζουν μέτρα για τη διατήρηση και τη βελτίωση του εδάφους. Καταπολεμούν τη διάβρωση και την υποβάθμιση του εδάφους, καθώς και την υποβάθμιση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων του. Αντιμετωπίζουν τη ρύπανση που προκαλείται ειδικά από τις γεωργικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της υδατοκαλλιέργειας και της κτηνοτροφίας. Διασφαλίζουν βιώσιμα και ισότιμα γαιοκτητικά δικαιώματα, γαιοκτητικά καθεστώτα, καθώς και τη βιώσιμη διαχείριση των χερσαίων, υδάτινων και δασικών πόρων και δημιουργούν βιώσιμες οικονομικές ευκαιρίες για τους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές. Διασφαλίζουν ότι οι μη γεωργικού χαρακτήρα χρήσεις γης, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των δημόσιων έργων, της εξόρυξης και της διάθεσης αποβλήτων, δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη διάβρωση, τη ρύπανση ή οποιαδήποτε άλλη μορφή υποβάθμισης της γης.

3.   Τα μέρη λαμβάνουν μέτρα για τον αποτελεσματικό σχεδιασμό χρήσης γης και υποδομές που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των χωρών που είναι επιρρεπείς σε κινδύνους και, ταυτόχρονα, βελτιώνουν τις ικανότητες αντιμετώπισης καταστροφών. Σχεδιάζουν και εφαρμόζουν μέτρα μετριασμού και αποκατάστασης που βασίζονται στις βέλτιστες πρακτικές, στη βέλτιστη επιστημονική γνώση και στην τοπική γνώση και πείρα σε περιοχές που πλήττονται από την υποβάθμιση της γης.

1.   Τα μέρη προωθούν τη βιώσιμη διαχείριση και χρήση των δασικών πόρων. Βάζουν τέλος στην αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών και καταπολεμούν την παράνομη υλοτομία και το συναφές εμπόριο.

2.   Τα μέρη υποστηρίζουν πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση του δασικού τοπίου με στόχο την εξάλειψη της αποψίλωσης των δασών, τη δημιουργία δασικών καταφυγίων, την αποκατάσταση υποβαθμισμένων δασικών τοπίων, τη διεξαγωγή προγραμμάτων αναδάσωσης, όπου είναι αναγκαίο, και τον περιορισμό της βόσκησης σε δάση στις εποχές και στην ένταση που δίνουν τη δυνατότητα αναγέννησης των δασών.

3.   Τα μέρη προωθούν βιώσιμες αλυσίδες αξίας γεωργικών και δασικών προϊόντων, δίνοντας προτεραιότητα στη δημιουργία θέσεων εργασίας και άλλων οικονομικών ευκαιριών στον τομέα της διατήρησης των οικοσυστημάτων.

4.   Τα μέρη υποστηρίζουν την εφαρμογή του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την επιβολή της δασικής νομοθεσίας, τη διακυβέρνηση και το εμπόριο (FLEGT), μεταξύ άλλων, μέσω της σύναψης και της εφαρμογής συμφωνιών εθελοντικής εταιρικής σχέσης. Ενισχύουν τη συνοχή και τις θετικές αλληλεπιδράσεις σε επίπεδο χωρών μεταξύ του σχεδίου δράσης FLEGT και του πλαισίου της Βαρσοβίας για τη μείωση των εκπομπών από την αποψίλωση και υποβάθμιση των δασών (REDD+).

5.   Τα μέρη ενισχύουν τη συμμετοχή των τοπικών αρχών και κοινοτήτων στην προστασία των δασών. Αυξάνουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την αποψίλωση των δασών σε όλα τα επίπεδα και ενθαρρύνουν την κατανάλωση προϊόντων αποδοτικών ως προς τη χρήση πόρων και ενέργειας από δάση που αποτελούν αντικείμενο βιώσιμης διαχείρισης. Προωθούν και υποστηρίζουν τη χρήση εναλλακτικών και βιώσιμων μαγειρικών καυσίμων από τους τοπικούς πληθυσμούς.

1.   Τα μέρη υποστηρίζουν την επί τόπου διατήρηση των αφρικανικών τοπίων που διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και κυρίως των διασυνοριακών προστατευόμενων περιοχών που είναι οικότοποι βασικών άγριων ειδών, και παρέχουν δυνατότητα κατάλληλης συνδεσιμότητας η οποία επιτρέπει, αφενός, τη μετανάστευση των άγριων ειδών και, αφετέρου, την προσαρμογή του εύρους εξάπλωσης των ειδών στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, ενισχύουν τους οργανισμούς που είναι υπεύθυνοι για τις προστατευόμενες περιοχές και προωθούν τη συμμετοχή των αγροτικών κοινοτήτων στη βιώσιμη διαχείριση της άγριας ζωής και των δασών.

2.   Τα μέρη καταπολεμούν την παράνομη εμπορία άγριων ειδών μέσω της υποστήριξης της διαμόρφωσης και της επιβολής πολιτικών και νομοθεσίας που την καθιστούν σοβαρό έγκλημα, της ενίσχυσης των μέτρων κατά της λαθροθηρίας και της παρακολούθησης της επιβολής του νόμου, καθώς και μέσω της προώθησης του διεθνούς συντονισμού στο πλαίσιο της διεθνούς κοινοπραξίας για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας εις βάρος άγριων ειδών (ICCWC), συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES), που συνήφθη στην Ουάσινγκτον στις 3 Μαρτίου 1973, και άλλων σχετικών διεθνών πλαισίων. Ενισχύουν την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω της εκπαίδευσης και του επηρεασμού των καταναλωτών, καταστρέφουν τα αποθέματα και προωθούν τη διπλωματία και την υποστήριξη υψηλού επιπέδου.

3.   Τα μέρη υποστηρίζουν τις προσπάθειες για την προώθηση της βιώσιμης κατανάλωσης θηραμάτων με ταυτόχρονη ανάπτυξη οικονομικά προσιτών εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης και βιώσιμων μέσων διαβίωσης.

1.   Τα μέρη διαχειρίζονται τους υδάτινους πόρους τους με βιώσιμο τρόπο, με στόχο τη διατήρηση υψηλών επιπέδων ως προς την ποσότητα και την ποιότητα. Προωθούν ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων και εφαρμόζουν πολιτικές για τον σχεδιασμό, τη διατήρηση, τη διαχείριση, τη χρήση και την ανάπτυξη των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, και για τη συλλογή και χρήση των όμβριων υδάτων. Προστατεύουν και αποκαθιστούν τους υδάτινους πόρους και τα οικοσυστήματα, προλαμβάνουν τη ρύπανση των υδάτων, συλλέγουν και επεξεργάζονται λύματα και παρέχουν τη δυνατότητα για μια περιβαλλοντικά ορθή αστική ανάπτυξη. Βελτιστοποιούν τη συμβολή του τομέα των υδάτων με στόχο τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

2.   Τα μέρη προωθούν τη συνεργασία για τη διασυνοριακή διαχείριση των υδάτινων πόρων με σκοπό την επίτευξη βιωσιμότητας των γλυκών υδάτων, την πρόληψη της υποβάθμισης της γης και της απερήμωσης, την οικοδόμηση ανθεκτικότητας έναντι των κινδύνων που σχετίζονται με τα ύδατα, για παράδειγμα πλημμύρες, ξηρασία και ρύπανση, μέσω, μεταξύ άλλων, συστημάτων συλλογής και αποθήκευσης υδάτων, καθώς και την πρόληψη των κινδύνων συγκρούσεων.

3.   Τα μέρη υποστηρίζουν τη βιώσιμη διαχείριση και τη χρηστή διακυβέρνηση των υδάτων σε όλα τα επίπεδα. Ενισχύουν τον διάλογο και ενθαρρύνουν συμπράξεις μεταξύ των δημόσιων αρχών, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών.

4.   Τα μέρη προωθούν τη βιώσιμη εκμετάλλευση και διαχείριση της αλιείας γλυκών υδάτων με στόχο τη διατήρηση υγιών ιχθυαποθεμάτων και την ελαχιστοποίηση τυχόν αρνητικών επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον. Καταπολεμούν την ΠΑΑ αλιεία που παραβιάζει την εσωτερική νομοθεσία. Ενισχύουν τις ικανότητες, προάγουν την περιφερειακή συνεργασία και θεσπίζουν μέτρα για τη βελτίωση της διαχείρισης και της διακυβέρνησης της αλιείας γλυκών υδάτων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Ενσωματώνουν τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν στην αλιεία γλυκών υδάτων και την υδατοκαλλιέργεια, προωθούν την αποκατάσταση και τη διατήρηση των υδάτινων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητάς τους και καταπολεμούν κάθε μορφή ρύπανσης που είναι επιζήμια για τις λίμνες και τα ποτάμια.

1.   Τα μέρη επιδιώκουν τους στόχους της Σύμβασης-πλαισίου του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή και καθοδηγούνται από τις αρχές της. Θεσπίζουν ολοκληρωμένες και χωρίς αποκλεισμούς εσωτερικές πολιτικές και προγράμματα για το κλίμα προκειμένου να επιταχύνουν την υλοποίηση της συμφωνίας των Παρισίων.

2.   Τα μέρη διαμορφώνουν, κοινοποιούν και διατηρούν διαδοχικές και φιλόδοξες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ΕΚΣ), αναπτύσσουν και υλοποιούν φιλόδοξα εθνικά σχέδια προσαρμογής, κατά περίπτωση, αναπτύσσουν μακρόπνοο όραμα για τη μείωση των εκπομπών και την ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή ανάπτυξη και επενδύουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στις ικανότητες προσαρμογής σε αυτήν. Αναπτύσσουν συστήματα παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης, καθώς και συστήματα αξιολόγησης για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά τη δράση για το κλίμα.

3.   Τα μέρη σχεδιάζουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές για τη μείωση των εκπομπών που προκαλούνται από τον τομέα των μεταφορών (οδικών, αεροπορικών και θαλάσσιων). Προωθούν την έξυπνη αστική κινητικότητα και ενθαρρύνουν την υλοποίηση προσεγγίσεων πολιτικής και θετικών κινήτρων με στόχο τη μείωση των εκπομπών που προκαλούνται από τη μη βιώσιμη διαχείριση της γης, την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών. Συμμετέχουν στην προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της ενεργειακής απόδοσης και ενθαρρύνουν τις χώρες να συμμετέχουν στην ενεργειακή μετάβαση. Καταργούν σταδιακά τις αναποτελεσματικές επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων που ενθαρρύνουν τη σπάταλη κατανάλωση και ελαχιστοποιούν τις πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξή τους, με τρόπο που προστατεύει τους άπορους και τις πληττόμενες κοινότητες. Ενισχύουν τη διεθνή συνεργασία για τη διατήρηση και τη βελτίωση, κατά περίπτωση, των καταβοθρών και των δεξαμενών αερίων του θερμοκηπίου.

4.   Τα μέρη προωθούν τη φιλόδοξη σταδιακή μείωση των υδροφθορανθράκων, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος, που συνήφθη στο Μόντρεαλ στις 16 Σεπτεμβρίου 1987, μέσω της συνεργασίας για την υποστήριξη της επικύρωσης της τροποποίησης του Κιγκάλι του εν λόγω πρωτοκόλλου, και εργάζονται για τη διασφάλιση της ταχείας εφαρμογής της με στόχο την επίτευξη φιλόδοξης σταδιακής μείωσης της παραγωγής και κατανάλωσης υδροφθορανθράκων σε παγκόσμιο επίπεδο.

5.   Τα μέρη αναγνωρίζουν και αναλαμβάνουν δράση κατά των απειλών που ενέχουν η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος για την ειρήνη και την ασφάλεια, κυρίως σε καταστάσεις αστάθειας και στις πλέον ευάλωτες χώρες. Λαμβάνουν μέτρα και συνεργάζονται για την ενίσχυση των μέτρων προσαρμογής και ανθεκτικότητας ώστε να διασφαλίζεται η πρόληψη των συγκρούσεων μέσω συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας που σχετίζονται με τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τους παράγοντες περιβαλλοντικού κινδύνου, και ενισχύουν τη σύνδεση μεταξύ της έγκαιρης προειδοποίησης και της έγκαιρης δράσης σε όλους τους τομείς πολιτικής, μεταξύ άλλων μέσω εκτιμήσεων κινδύνων και επιπτώσεων.

6.   Τα μέρη αποσκοπούν, μέσω εγχώριων και διεθνών προσπαθειών, στην αποτροπή, την ελαχιστοποίηση και την αντιμετώπιση των απωλειών και των ζημιών που σχετίζονται με τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των ακραίων καιρικών φαινομένων και των φαινομένων που εξελίσσονται με αργό ρυθμό και, σε αυτό το πλαίσιο, αναγνωρίζουν τον σημαντικό ρόλο της βιώσιμης ανάπτυξης στη μείωση του κινδύνου απωλειών και ζημιών.

7.   Τα μέρη αναλαμβάνουν δράση για την ευθυγράμμιση των χρηματοδοτικών ροών με την πορεία προς τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή ανάπτυξη.

8.   Τα μέρη αποσκοπούν στην ενίσχυση των γνώσεων και των ικανοτήτων σχετικά με τις επιλογές και τα μέσα πολιτικής, καθώς και τις βέλτιστες πρακτικές, για τη βελτίωση της αποδοτικής χρήσης των πόρων καθ’ όλο τον κύκλο ζωής των φυσικών πόρων και των προϊόντων. Συνεργάζονται για την ενίσχυση των επιστημονικών και τεχνικών, ανθρώπινων και θεσμικών ικανοτήτων όσον αφορά την κλιματική δράση και τη διαχείριση και παρακολούθηση του περιβάλλοντος σε όλα τα σχετικά επίπεδα, με ιδιαίτερη έμφαση στις πλέον ευάλωτες χώρες. Προωθούν τη χρήση διαστημικών τεχνολογιών και πληροφοριακών συστημάτων.

9.   Τα μέρη ενισχύουν τον συντονισμό σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης προκειμένου να ενθαρρύνουν και να παρέχουν στις τοπικές αρχές τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν και να υλοποιούν φιλόδοξες δεσμεύσεις για το κλίμα και την ενέργεια. Προωθούν συνέργειες μεταξύ της δημόσιας διοίκησης, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων και ενθαρρύνουν μέσω, μεταξύ άλλων, κοινών ερευνών, τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην πορεία προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή. Προωθούν υφιστάμενες πρωτοβουλίες, όπως το Παγκόσμιο Σύμφωνο των δημάρχων για το κλίμα και την ενέργεια, και υποστηρίζουν την εφαρμογή των οικείων σχεδίων δράσης.

1.   Τα μέρη καταπολεμούν την απερήμωση μέσω της βελτίωσης της διαχείρισης της γης, καταπολέμησης της υποβάθμισης της γης και της βιώσιμης διαχείρισης γης και υδάτων. Επιταχύνουν την πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των εθνικών σχεδίων δράσης και των στόχων για ουδετερότητα της υποβάθμισης της γης της Σύμβασης του ΟΗΕ για την καταπολέμηση της απερήμωσης, που συνήφθη στο Παρίσι στις 17 Ιουνίου 1994, καθώς και άλλων συναφών διεθνών και περιφερειακών πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας για το Μεγάλο Πράσινο Τείχος.

2.   Τα μέρη συνεργάζονται με στόχο την προετοιμασία και αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που προκαλούνται από την ξηρασία και εργάζονται για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, της απερήμωσης, των σχετικών απειλών κατά της υγείας και των ανθρωπιστικών κρίσεων, μέσω της αντιμετώπισης των παραγόντων που προκαλούν τρωτότητα.

1.   Τα μέρη συνεργάζονται για την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας ανθρώπων, κοινωνιών και υποδομών έναντι των φυσικών καταστροφών, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Προωθούν την ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με την εφαρμογή και παρακολούθηση του πλαισίου Σεντάι για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών 2015-2030 μέσω ολοκληρωμένων εθνικών και τοπικών στρατηγικών.

2.   Τα μέρη προωθούν τη διαχείριση του κινδύνου καταστροφών, η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την ολοκληρωμένη εκτίμηση κινδύνων, την εφαρμογή σχεδίων για τη μείωση των κινδύνων σε όλα τα επίπεδα, την ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ της μείωσης του κινδύνου καταστροφών και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, καθώς και τη συλλογή και χρήση στατιστικών στοιχείων και δεδομένων για απώλειες από καταστροφές. Προωθούν την ανάπτυξη κουλτούρας πρόληψης των κινδύνων και οικονομικής προστασίας, μεταξύ άλλων μέσω κατάλληλων και καινοτόμων εργαλείων όπως οι μηχανισμοί μεταφοράς κινδύνου.

3.   Τα μέρη προετοιμάζονται και αντιδρούν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που προκαλούνται από ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές όπως οι πλημμύρες και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η διάβρωση των ακτών και η προσάμμωση. Συνεργάζονται με στόχο την εκτίμηση και την άμβλυνση των επιπτώσεων των ακραίων καιρικών φαινομένων και των φυσικών καταστροφών.

4.   Τα μέρη ενισχύουν την ικανότητα περιφερειακής αντίδρασης σε καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, μεταξύ άλλων μέσω μηχανισμών πολιτικής προστασίας, καθώς και την ικανότητα των τοπικών κοινοτήτων και οργάνων, με έμφαση στα πλέον ευάλωτα και περιθωριοποιημένα νοικοκυριά και ομάδες.

5.   Τα μέρη υποστηρίζουν τη χρήση διαστημικών τεχνολογιών και πληροφοριακών συστημάτων για τη βελτίωση των μέτρων πρόληψης, ετοιμότητας, αντίδρασης και αποκατάστασης.