ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 28.11.2023

COM(2023) 754 final

2023/0438(COD)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας όσον αφορά την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διερεύνηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, και για την ενίσχυση της στήριξης της Ευρωπόλ στην πρόληψη και την καταπολέμηση εγκλημάτων αυτής της μορφής, καθώς και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.    ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•    Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Η παράνομη διακίνηση μεταναστών είναι εγκληματική δραστηριότητα που προσβάλλει την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια με σκοπό το κέρδος, παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων και υπονομεύει τους στόχους της ΕΕ για τη διαχείριση της μετανάστευσης.

Η καταπολέμηση και η πρόληψη της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων είναι μία από τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχει ζωτική σημασία για την αντιμετώπιση της αντικανονικής μετανάστευσης με ολοκληρωμένο τρόπο. Τα εγκληματικά κυκλώματα εκμεταλλεύονται την απελπισία των ανθρώπων και χρησιμοποιούν χερσαίες, θαλάσσιες και αεροπορικές οδούς για να υποβοηθήσουν την αντικανονική μετανάστευση, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων και επιδιώκοντας με κάθε τρόπο να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.

Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης στις 13 Σεπτεμβρίου 2023, η πρόεδρος κ. von der Leyen ζήτησε την ενίσχυση όλων των μέσων που έχει στη διάθεσή της η Ένωση για την αποτελεσματική καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, με την επικαιροποίηση του ισχύοντος —σε μερικές περιπτώσεις αρχαιότερου της εικοσαετίας— νομοθετικού πλαισίου, με την ενδυνάμωση της διακυβέρνησης όσον αφορά την παράνομη διακίνηση και με την ενίσχυση του ρόλου των οργανισμών της ΕΕ, ιδίως της Ευρωπόλ, καθώς και με την εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ οργανισμών δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων, κρατών μελών και χωρών-εταίρων για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Τόνισε επίσης την ανάγκη συνεργασίας με εταίρους για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας πρόκλησης, και μ’ αυτή την επιδίωξη η Επιτροπή διοργανώνει διεθνή διάσκεψη, συμπηγνύοντας μια παγκόσμια συμμαχία και απευθύνοντας έκκληση για δράση με σκοπό την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων.

Η παράνομη διακίνηση μεταναστών προς την ΕΕ και εντός αυτής φτάνει σε νέα υψηλά επίπεδα, τροφοδοτούμενη από την αυξανόμενη ζήτηση λόγω των νέων και των επιδεινούμενων κρίσεων, ιδίως της οικονομικής ύφεσης, των περιβαλλοντικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, καθώς και των συγκρούσεων και της δημογραφικής πίεσης σε πολλές τρίτες χώρες. Η παράνομη διακίνηση μεταναστών οδηγεί στην αύξηση των αντικανονικών αφίξεων στην ΕΕ: το 2022 εντοπίστηκαν περίπου 331 000 αντικανονικές είσοδοι στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, ο υψηλότερος αριθμός που καταγράφεται από το 2016 και ο οποίος αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 66 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος 1 . Το 2023, έως το τέλος Σεπτεμβρίου, εντοπίστηκαν περίπου 281 000 αντικανονικές διελεύσεις των συνόρων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, αριθμός που αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 18 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022. Το γεγονός αυτό συμπίπτει με μια αύξηση των δραστηριοτήτων παράνομης διακίνησης, όπως αποδεικνύεται από το νέο ρεκόρ αναφοράς περισσότερων από 15 000 διακινητών μεταναστών από τα κράτη μέλη στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) το 2022 2 . Λαμβανομένων υπόψη, αφενός, της αύξησης των αντικανονικών αφίξεων και, αφετέρου, των διάφορων παγκόσμιων κρίσεων σε μια σειρά χωρών καταγωγής και διέλευσης, μπορούν να αναμένονται σταθερά υψηλές και ενδεχομένως αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη και συναφείς εγκληματικές δραστηριότητες παράνομης διακίνησης.

Εκτιμάται ότι πάνω από το 90 % των μεταναστών που φθάνουν στην ΕΕ αντικανονικά προσφεύγουν σε διακινητές, οι οποίοι είναι κυρίως οργανωμένοι σε εγκληματικές ομάδες. Επιπλέον, τα κυκλώματα παράνομης διακίνησης αποκομίζουν σημαντικά κέρδη από τις εγκληματικές τους δραστηριότητες, που κυμαίνονται μεταξύ 4,7-6 δισ. EUR παγκοσμίως κάθε χρόνο 3 . Ως εκ τούτου, η δυναμική και αποφασιστική αντιμετώπιση των δραστηριοτήτων των διακινητών έχει πρωταρχική σημασία για τη μείωση της αντικανονικής μετανάστευσης. Εκτιμάται ότι οι δραστηριότητες αδίστακτων διακινητών μεταναστών, ιδίως στη θάλασσα, είχαν ως αποτέλεσμα τον σοκαριστικό αριθμό άνω των 28 000 ατόμων που έχασαν τη ζωή τους 4 από το 2014 και μετά.

Περίπου τα μισά κυκλώματα παράνομης διακίνησης μεταναστών εμπλέκονται και σε άλλα εγκλήματα 5 , όπως η εμπορία ανθρώπων, η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και πυροβόλων όπλων, ενώ παράλληλα διευκολύνουν επίσης τις μη επιτρεπόμενες μετακινήσεις εντός της ΕΕ. Οι αρχές επιβολής του νόμου και οι δικαστικές αρχές βρίσκονται αντιμέτωπες με πολλαπλές και διαρκώς εξελισσόμενες προκλήσεις, όπως είναι: οι ταχέως μεταβαλλόμενοι και προσαρμοζόμενοι τρόποι δράσης των διακινητών· η αυξημένη χρήση απειλών και βίας στους μετανάστες, καθώς και στις αρχές επιβολής του νόμου 6 · οι δυσκολίες εντοπισμού και σύλληψης διακινητών που κρύβονται σε χώρες εκτός της ΕΕ· η χρήση πολυποίκιλων μεταφορικών μέσων, στα οποία περιλαμβάνονται μη αξιόπλοα, η χρήση λιγότερο ανιχνεύσιμων σκαφών (όπως τα αλιευτικά σκάφη και οι αυτοσχέδιες μεταλλικές λέμβοι), η χρήση οδικών οχημάτων στα οποία κρύβονται οι μετανάστες διατρέχοντας κινδύνους, καθώς και εμπορικών και ναυλωμένων πτήσεων που χρησιμοποιούνται όλο και συχνότερα για τη μεταφορά μεταναστών σε χώρες που βρίσκονται κοντά ή συνορεύουν με την ΕΕ, από τις οποίες οι μετανάστες επιδιώκουν, στη συνέχεια, να εισέλθουν αντικανονικά στην ΕΕ 7 · η χρήση ψηφιακών εργαλείων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, με διαφήμιση των υπηρεσιών διακίνησης, των διαδρομών και των σχετικών τιμών στο διαδίκτυο, καθώς και για την πλαστογράφηση εγγράφων· η χρήση κρυπτονομισμάτων, ψηφιακού χρήματος ή άλλων ανεπίσημων μορφών πληρωμής (π.χ. χαβάλα) 8 .

Η καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών είναι απαραίτητη για την εξάρθρωση των κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος που προκαλούν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θανάτους, καθώς και για την αντιμετώπιση της αύξησης της αντικανονικής μετανάστευσης προς την ΕΕ. Μια ολοκληρωμένη και βιώσιμη προσέγγιση της μετανάστευσης απαιτεί συνδυασμό αποφασιστικών και αποτελεσματικών μέτρων που να αλληλοσυμπληρώνονται με αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης, αντιμετωπίζοντας τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης και ιδίως της αντικανονικής μετανάστευσης και, ταυτόχρονα, καταπολεμώντας το οργανωμένο έγκλημα, συμπεριλαμβανομένης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο1 θέτει την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης στο επίκεντρο της συνολικής προσέγγισής του για τη μετανάστευση.

Η παρούσα πρόταση κανονισμού αποτελεί μέρος μιας δέσμης μέτρων που αποσκοπούν να εκσυγχρονίσουν και να ενισχύσουν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και να εφοδιάσουν την Ένωση με κανόνες κατάλληλους για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Συνοδεύεται από πρόταση οδηγίας για την πρόληψη και την καταπολέμηση της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής. Η εν λόγω πρόταση αφορά τη θέσπιση μιας σύγχρονης ενωσιακής πράξης ποινικού δικαίου με σαφείς ορισμούς και αποτελεσματικές κυρώσεις για τα οργανωμένα εγκληματικά κυκλώματα που ευθύνονται για την παράνομη διακίνηση μεταναστών, πράξης που εναρμονίζει τις κυρώσεις με βάση τη σοβαρότητα του αδικήματος, βελτιώνει την εμβέλεια της δικαιοδοσίας, ενισχύει τους πόρους των κρατών μελών για την καταπολέμηση και την πρόληψη της παράνομης διακίνησης μεταναστών και βελτιώνει τη συλλογή δεδομένων και την υποβολή εκθέσεων.

Η δέσμη αυτή παρουσιάζεται την ημέρα της διεθνούς διάσκεψης που εγκαινιάζει μια «παγκόσμια συμμαχία για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών». Με τη διάσκεψη αυτή, η Επιτροπή δημιουργεί ένα πλαίσιο για έντονη πολιτική συνεργασία με διεθνείς εταίρους, ζητώντας κοινές δεσμεύσεις και δράσεις με σκοπό την από κοινού αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι τρεις αυτές πρωτοβουλίες συμπληρώνουν υφιστάμενες πρωτοβουλίες στον τομέα της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και υλοποιούν το ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της παράνομης διακίνησης (2021-2025), επικαιροποιώντας, αφενός, το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την επιβολή κυρώσεων στους διακινητές μεταναστών που δρουν στις μεταναστευτικές οδούς και διαμορφώνοντας, αφετέρου, ένα νέο, σύγχρονο, νομικό, επιχειρησιακό και διεθνές πλαίσιο συνεργασίας για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών τα επόμενα έτη.

Η παρούσα πρόταση κανονισμού αποτελεί μέρος μιας συνεκτικής δέσμης, που περιλαμβάνει επίσης την προαναφερόμενη πρόταση οδηγίας για την πρόληψη και την καταπολέμηση της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής. Από κοινού, οι προτάσεις αυτές επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, ώστε να διασφαλιστεί ότι διαθέτουμε τα απαραίτητα νομικά και επιχειρησιακά εργαλεία για την αντιμετώπιση του νέου τρόπου λειτουργίας των διακινητών, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2024 το οποίο ανακοινώθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2023.

Στόχος της πρότασης

Ο γενικός στόχος της παρούσας πρότασης είναι η ισχυροποίηση του ρόλου της Ευρωπόλ στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, και ιδίως του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών.

Με σκοπό να εντείνει την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διερεύνηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, η παρούσα πρόταση επιδιώκει τους ακόλουθους ειδικούς στόχους.

1)Ενίσχυση της διυπηρεσιακής συνεργασίας όσον αφορά την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων

Με σκοπό να διευκολυνθεί ο αποτελεσματικότερος, έγκαιρος και συστηματικότερος συντονισμός και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των οργανισμών της Ένωσης σχετικά με την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών της Ευρωπόλ θα αποτελείται από προσωπικό της Ευρωπόλ και αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες, με τη συμμετοχή αξιωματικών-συνδέσμων των κρατών μελών, της Eurojust και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, οι οποίοι θα πρέπει να είναι μόνιμα αποσπασμένοι στην Ευρωπόλ, ώστε να διασφαλίζεται η τακτική ανταλλαγή πληροφοριών και η επιχειρησιακή συνεργασία και ο συντονισμός. Εν τω μεταξύ, οι οργανισμοί δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων θα έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν τη συνεργασία τους βάσει των αντίστοιχων εντολών τους και να βελτιστοποιήσουν την ανταλλαγή πληροφοριών για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Η Eurojust είναι βασικός συντελεστής για την ενίσχυση της δικαστικής αντιμετώπισης της παράνομης διακίνησης μεταναστών, παρέχοντας υποστήριξη σε σύνθετες υποθέσεις που συνεπάγονται διασυνοριακό δικαστικό συντονισμό και κοινές ομάδες έρευνας για τη διεξαγωγή ποινικών ερευνών σε υποθέσεις παράνομης διακίνησης μεταναστών.

2)Ενίσχυση της καθοδήγησης και του συντονισμού για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων σε επίπεδο ΕΕ

Με σκοπό να αντιμετωπιστεί η ανεπαρκής στρατηγική ανάλυση, συντονισμός και καθοδήγηση σε επίπεδο ΕΕ, η πρόταση προβλέπει ειδικά στρατηγικά καθήκοντα για το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών με σκοπό τη διαμόρφωση ενός πλαισίου για την υλοποίηση των στρατηγικών και επιχειρησιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης με την παρακολούθηση των τάσεων στην παράνομη διακίνηση μεταναστών και στην εμπορία ανθρώπων, με την παροχή ετήσιων εκθέσεων, στρατηγικών αναλύσεων, αξιολογήσεων απειλών και ενημερώσεων όσον αφορά την κατάσταση σχετικά με τις μεταναστευτικές οδούς, καθώς και με ερευνητικές και επιχειρησιακές δράσεις. Όσον αφορά τα στρατηγικά του καθήκοντα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα συνεδριάζει τουλάχιστον δύο φορές ετησίως με εκπροσώπους κάθε κράτους μέλους, της Eurojust, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, της Ευρωπαϊκής Πολυκλαδικής Πλατφόρμας κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT) και της Επιτροπής για τη διασφάλιση αποτελεσματικής καθοδήγησης και συντονισμού. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα υποστηρίζει τον εκτελεστικό διευθυντή της Ευρωπόλ όσον αφορά τα αιτήματα κίνησης ποινικών ερευνών.

3)Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων

Ο προτεινόμενος κανονισμός αυστηροποιεί τις υποχρεώσεις των κρατών μελών να ανταλλάσσουν πληροφορίες με την Ευρωπόλ σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, στις οποίες μπορούν να περιλαμβάνονται και βιομετρικά στοιχεία, απαιτώντας, μεταξύ των άλλων, τη δημιουργία απευθείας συνδέσεων των αρμόδιων αρχών τους και των αξιωματικών-συνδέσμων μετανάστευσης με την εφαρμογή δικτύου ασφαλούς ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA) της Ευρωπόλ. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών το καθήκον να εντοπίζει υποθέσεις παράνομης διακίνησης μεταναστών ή εμπορίας ανθρώπων που ενδέχεται να απαιτούν συνεργασία με τρίτες χώρες, η οποία μπορεί να συνεπάγεται και την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα· ο στόχος είναι η υποστήριξη του εκτελεστικού διευθυντή κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε τρίτες χώρες, κατά περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 5 του κανονισμού για την Ευρωπόλ.

4)Ενίσχυση των πόρων των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων

Με σκοπό να βοηθηθούν τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά την παράνομη διακίνηση μεταναστών και να ανταλλάξουν σχετικές πληροφορίες με την Ευρωπόλ, προτείνεται να ορίσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, να παράσχουν επαρκείς πόρους στις υπηρεσίες αυτές, να συνδέσουν τις υπηρεσίες αυτές με τη SIENA και να αναθέσουν στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών να λειτουργεί ως δίκτυο εξειδικευμένων υπηρεσιών.

5)Ισχυρότερη στήριξη της Ευρωπόλ για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων μέσω επιχειρησιακών ειδικών ομάδων και αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη

Προτείνεται, αφενός, να κωδικοποιηθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω η έννοια των επιχειρησιακών ειδικών ομάδων και, αφετέρου, να δημιουργηθεί ένα νέο εργαλείο υπό τη μορφή αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, ως προηγμένα εργαλεία συντονισμού και αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής και εγκληματολογικής υποστήριξης, κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών ή πρότασης του εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπόλ. Η πρόταση περιλαμβάνει τη δημιουργία ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα εργάζονται από τα κράτη μέλη τους, η οποία θα μπορεί να τεθεί στη διάθεση της Ευρωπόλ άμεσα για αποστολές, και θεσπίζει υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή των εν λόγω εργαλείων. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν σε επιχειρησιακές ειδικές ομάδες, ενώ αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη μπορούν να πραγματοποιούνται σε τρίτες χώρες.

Για την εκπλήρωση αυτών των στόχων, η Επιτροπή προτείνει επίσης να αυξηθούν οι οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι της Ευρωπόλ για την αντιμετώπιση των επιχειρησιακών αναγκών και των ελλείψεων που εντοπίστηκαν.

•    Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

Η παρούσα πρόταση συνάδει με τις υφιστάμενες και τις επικείμενες διατάξεις πολιτικής για τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπόλ. Η συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου εμπίπτει στις συντρέχουσες αρμοδιότητες της ΕΕ και των κρατών μελών. Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της συνεργασίας για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και τον περιορισμό, στο μέτρο του δυνατού, του χώρου στον οποίο δρουν οι τρομοκράτες και οι σοβαροί εγκληματίες. Μετά τη μεταναστευτική κρίση του 2015, η γενική αρχιτεκτονική των πληροφοριακών συστημάτων και των βάσεων δεδομένων στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (ΔΕΥ) αναθεωρήθηκε με έμφαση στη διαλειτουργικότητα. Το νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την ανταλλαγή πληροφοριών ισχυροποιήθηκε το 2017, στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη. Για να αντιμετωπιστούν οι πιεστικές επιχειρησιακές ανάγκες στο μεταβαλλόμενο τοπίο του τομέα της ασφάλειας και ως απάντηση στις εκκλήσεις των συννομοθετών για περισσότερη στήριξη από την Ευρωπόλ, το 2022 ενισχύθηκε ο κανονισμός για την Ευρωπόλ. Η νέα εντολή της Ευρωπόλ, η οποία άρχισε να ισχύει τον Ιούνιο του 2022, της επιτρέπει να βελτιώσει την εμπειρογνωσία και τις επιχειρησιακές ικανότητές της, ώστε να στηρίζει καλύτερα τα κράτη μέλη στην καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η εντολή ενισχύει επίσης το πλαίσιο της Ευρωπόλ για την προστασία δεδομένων, καθώς και την εποπτεία που ασκεί ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων.

Η πρόταση συνάδει με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, γνωστό επίσης ως «δέσμη μέτρων κατά των υποβοηθητών», το οποίο αποτελείται από την οδηγία 2002/90/ΕΚ, που θεσπίζει κοινό ορισμό για το αδίκημα της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής2, και την απόφαση-πλαίσιο 2002/946/ΔΕΥ για την ενίσχυση του ποινικού πλαισίου για την πρόληψη της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής3. Συμβαδίζει επίσης, αφενός, με το ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της παράνομης διακίνησης (2021-2025), το οποίο ζητεί την ενίσχυση της επιχειρησιακής συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου των κρατών μελών της ΕΕ, των αρμόδιων οργανισμών της ΕΕ, ιδίως της Ευρωπόλ, και των χωρών εταίρων, για την εξάρθρωση εγκληματικών κυκλωμάτων παράνομης διακίνησης μεταναστών, και, αφετέρου, με την εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση της χρήσης εμπορικών μέσων μεταφοράς για τη διευκόλυνση της αντικανονικής μετανάστευσης προς την ΕΕ. Οι επιχειρησιακές εταιρικές σχέσεις για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης με βασικές χώρες καταγωγής και διέλευσης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των συνολικών εταιρικών σχέσεων για τη μετανάστευση που αναπτύσσει η ΕΕ με τις χώρες εταίρους. Η αποφασιστικότερη καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών αποτελεί κοινό συμφέρον, καθώς οι χώρες καταγωγής, διέλευσης και προορισμού έχουν κοινό στόχο την καταπολέμηση των εγκληματικών κυκλωμάτων και την προστασία των ανθρώπων από πιθανή κακοποίηση και εκμετάλλευση. Η παράνομη διακίνηση μεταναστών εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί περαιτέρω, με τρόπο διαρκή, συντονισμένο και συλλογικό.

Η πρόληψη και η καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών αποτελεί βασικό στόχο της στρατηγικής της ΕΕ για την Ένωση Ασφάλειας, της στρατηγικής της ΕΕ για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο.

•    Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

Όσον αφορά τη στήριξη της Ευρωπόλ προς τα κράτη μέλη, η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία λαμβάνει υπόψη τις πολιτικές της Ένωσης στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, ιδίως τον ρόλο της Eurojust 9 στην υποστήριξη και την ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών διερεύνησης και δίωξης σοβαρών εγκλημάτων, καθώς και τη δικαστική συνεργασία μέσω κοινών ομάδων έρευνας 10 . Η νομοθετική πρωτοβουλία λαμβάνει επίσης υπόψη τις εξωτερικές πολιτικές της Ένωσης, ιδίως το έργο των αντιπροσωπειών της ΕΕ και των εμπειρογνωμόνων ασφάλειας σε τρίτες χώρες και τις αποστολές και επιχειρήσεις της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας.

Η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία λαμβάνει πλήρως υπόψη τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων (βλ. ενότητα 3 κατωτέρω σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα).

2.    ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•    Νομική βάση

Οι νομικές βάσεις της παρούσας νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι το άρθρο 85, το άρθρο 87 και το άρθρο 88 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΣΛΕΕ). Το άρθρο 85 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι αποστολή της Eurojust είναι η στήριξη και η ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών για την έρευνα και τη δίωξη σοβαρών εγκλημάτων που έχουν επιπτώσεις σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη ή απαιτούν δίωξη σε κοινές βάσεις, βάσει επιχειρήσεων που διεξάγονται και πληροφοριών που παρέχονται από τις αρχές των κρατών μελών και την Ευρωπόλ. Το άρθρο 87 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι η Ένωση αναπτύσσει αστυνομική συνεργασία στην οποία συμμετέχουν όλες οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των αστυνομικών και τελωνειακών αρχών και άλλων αρχών επιβολής του νόμου ειδικευμένων στον τομέα της πρόληψης ή της εξακρίβωσης αξιόποινων πράξεων ή της διερεύνησής τους. Το άρθρο 88 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, μέσω κανονισμών, μπορούν να καθορίζουν τη δομή, τη λειτουργία, το πεδίο δράσης και τα καθήκοντα της Eurojust. Τα καθήκοντα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν: α) τη συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία, ανάλυση και ανταλλαγή πληροφοριών που διαβιβάζονται ιδίως από τις αρχές των κρατών μελών ή τρίτων χωρών, ή οργανισμών· και β) τον συντονισμό, τη διοργάνωση και τη διεξαγωγή ερευνών και επιχειρησιακών δράσεων, από κοινού με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών ή στο πλαίσιο κοινών ομάδων ερευνών, ενδεχομένως σε σύνδεση με την Eurojust.

•    Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της ΣΕΕ, δράση σε επίπεδο ΕΕ θα πρέπει να λαμβάνεται μόνον εφόσον οι επιδιωκόμενοι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη μεμονωμένα, μπορούν, όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της προτεινόμενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της ΕΕ.

Τα μεν κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την τήρηση της δημόσιας τάξης και τη διαφύλαξη της εσωτερικής ασφάλειας 11 , η δε Ένωση σέβεται τις ουσιώδεις λειτουργίες του κράτους, ιδίως τις λειτουργίες που αποβλέπουν στη διατήρηση της δημόσιας τάξης και την προστασία της εθνικής ασφάλειας 12 των κρατών μελών. Δεδομένου ότι το σοβαρό έγκλημα και η τρομοκρατία έχουν συχνά διεθνικό χαρακτήρα, η δράση αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο δεν μπορεί να οδηγήσει στην αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Τα εγκληματικά κυκλώματα, ιδίως, που εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση μεταναστών χαρακτηρίζονται από παγκοσμιότητα, συνεργατικότητα και ευελιξία 13 . Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα κράτη μέλη επιλέγουν να έχουν στενή συνεργασία στο πλαίσιο της ΕΕ. Επιδιώκουν να συντονίζουν τη δράση τους όσον αφορά την επιβολή του νόμου και να συνεργάζονται για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας. Αποφασίζουν να συγκεντρώνουν πόρους σε επίπεδο ΕΕ και να ανταλλάσσουν εμπειρογνωσία. Η Ευρωπόλ, που είναι ο οργανισμός της ΕΕ για τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου, μαρτυρεί απερίφραστα αυτή την προσπάθεια των κρατών μελών να διαφυλάξουν την ασφάλεια των πολιτών τους μέσω της συνεργασίας.

Η Ευρωπόλ προσφέρει ένα ισχυρό πλαίσιο και μια εξελιγμένη εργαλειοθήκη για την καταπολέμηση του εγκλήματος, ώστε τα κράτη μέλη να συντονίζουν τη δράση τους για την επιβολή του νόμου. Ειδικότερα, η Ευρωπόλ λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών της ΕΕ για εγκληματικές δραστηριότητες, ελαχιστοποιώντας τα κενά στη συλλογή εγκληματολογικών πληροφοριών και εστιάζοντας σε δεδομένα από εν εξελίξει, σύνθετες έρευνες. Η Ευρωπόλ παρέχει ευέλικτη επιχειρησιακή υποστήριξη σε πραγματικό χρόνο, από επιχειρησιακή ανάλυση έως επιχειρησιακό συντονισμό, και φέρνει σε επαφή σχετικούς εταίρους για κοινή δράση. Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν τους αξιωματικούς-συνδέσμους τους στην Ευρωπόλ και τον δίαυλο ανταλλαγής πληροφοριών που παρέχει ο οργανισμός για να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να συνεργάζονται στο πλαίσιο των ποινικών ερευνών τους. Τα κράτη μέλη συγκεντρώνουν πόρους αναθέτοντας στην Ευρωπόλ να επεξεργάζεται τις πληροφορίες τους στις βάσεις δεδομένων της και να παρέχει κοινή ανάλυση. Το γεγονός αυτό έθεσε την Ευρωπόλ στον πυρήνα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας.

Για την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων απειλών κατά της ασφάλειας, ιδίως της παράνομης διακίνησης μεταναστών, απαιτείται αποτελεσματική στήριξη επιπέδου ΕΕ προς το έργο των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου. Καθώς υπάρχουν διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ειδικές μορφές εγκληματικότητας, οι αρχές επιβολής του νόμου μπορούν να επιλέξουν σε ποιες περιπτώσεις θα ζητήσουν στήριξη επιπέδου ΕΕ από την Ευρωπόλ και σε ποιες κοινές πρωτοβουλίες θα συμμετάσχουν. Εξάλλου, οι αρχές επιβολής του νόμου σε όλα τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν τις ίδιες εξελισσόμενες απειλές κατά της ασφάλειας. Κατά συνέπεια, η ενωσιακή δράση πρέπει να παρέχει περισσότερη στήριξη στα κράτη μέλη για την καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος και της τρομοκρατίας, ώστε να αντεπεξέρχονται σ’ αυτές τις απειλές.

Επομένως, τα κράτη μέλη από μόνα τους δεν θα ήταν σε θέση να αναμετρηθούν επιτυχώς με όλες τις προκλήσεις που εξετάζει η παρούσα πρόταση.

•    Αναλογικότητα

Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 της ΣΕΕ, είναι αναγκαίο να υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ του χαρακτήρα και της έντασης ενός δεδομένου μέτρου και του προβλήματος που έχει διαπιστωθεί. Όλα τα προβλήματα που εξετάζονται στην παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία απαιτούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στήριξη επιπέδου ΕΕ προς τα κράτη μέλη προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.

Θα πρέπει να ενισχυθεί και να ενταθεί η διυπηρεσιακή συνεργασία και ο συντονισμός για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων σε επίπεδο ΕΕ: χάρη στην ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ της Ευρωπόλ, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και της Eurojust και χάρη στη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών και στον καθορισμό των καθηκόντων και της σύνθεσής του, οι οργανισμοί της ΕΕ θα είναι περισσότερο σε θέση να διασφαλίσουν ότι η παράνομη διακίνηση μεταναστών και η εμπορία ανθρώπων αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα σε επίπεδο ΕΕ απ’ ό,τι σε εθνικό επίπεδο.

Η στρατηγική καθοδήγηση και ο συντονισμός για την αντιμετώπιση των εγκλημάτων αυτών σε επίπεδο ΕΕ πρέπει να ενισχυθούν, ώστε να καταστεί δυνατή η στοχευμένη στρατηγική ανάλυση, η καθοδήγηση και ο συντονισμός της ερευνητικής και επιχειρησιακής δράσης σε επίπεδο ΕΕ και μεταξύ των κρατών μελών. Η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών και ο καθορισμός των καθηκόντων και της σύνθεσής του θα συμβάλουν επίσης στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα σε επίπεδο ΕΕ απ’ ό,τι σε εθνικό επίπεδο.

Η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων μεταξύ των κρατών μελών και με την Ευρωπόλ αλλά και με τρίτες χώρες πρέπει να ενταθεί και να γίνεται συστηματικότερα, ώστε να διασφαλιστεί ότι η παράνομη διακίνηση μεταναστών μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα σε επίπεδο ΕΕ: ιδίως, θα πρέπει να γίνεται ρητή αναφορά στα δύο εγκλήματα όσον αφορά τη γενική υποχρέωση των κρατών μελών να ανταλλάσσουν πληροφορίες, θα πρέπει να ανατεθεί στην Ευρωπόλ η αποτελεσματική και αποδοτική επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων προς υποστήριξη των κρατών μελών, τηρουμένων των υφιστάμενων διασφαλίσεων για την επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων, και θα πρέπει να θεσπιστεί η εφαρμογή δικτύου ασφαλούς ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA).

Όσον αφορά τις εθνικές δομές για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, όπως έχει ήδη υπογραμμιστεί στο ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της παράνομης διακίνησης (2021-2025), δεν διαθέτουν όλα τα κράτη μέλη τις αναγκαίες δομές σε εθνικό επίπεδο για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και για την αποτελεσματική συνεργασία με την Ευρωπόλ. Το κενό αυτό μπορεί να καλυφθεί αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα σε επίπεδο ΕΕ παρά σε εθνικό επίπεδο, αφενός, με την πρόβλεψη ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και να συνδέσουν αυτές τις εξειδικευμένες υπηρεσίες με τη SIENA και, αφετέρου, με την ανάθεση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών του ρόλου να ενεργεί ως δίκτυο εξειδικευμένων υπηρεσιών.

Η επιτόπια στήριξη της Ευρωπόλ προς τα κράτη μέλη για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών θα πρέπει να ενισχυθεί. Η ανάγκη αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα σε επίπεδο ΕΕ απ’ ό,τι σε εθνικό επίπεδο, με τη σύσταση επιχειρησιακών ειδικών ομάδων και με αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη.

Η Ευρωπόλ, ως ο οργανισμός της ΕΕ για τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου, είναι σε θέση να παράσχει αυτή τη στήριξη σε ενωσιακό επίπεδο. Πράγματι, η Ευρωπόλ έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική όσον αφορά τη στήριξη των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου στην καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος και της τρομοκρατίας και ειδικά της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Υπάρχουν σαφείς συνέργειες και οικονομίες κλίμακας για τα κράτη μέλη, οι οποίες προκύπτουν, για παράδειγμα, από τη χρήση της εφεδρικής δύναμης επέμβασης και της εξειδικευμένης στήριξης που παρέχει η Ευρωπόλ, ή από την εμπειρογνωσία που μπορεί να προσφέρει στα κράτη μέλη ένα εξειδικευμένο κέντρο, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών. Τα κράτη μέλη προσδοκούν —και χρειάζονται σε επιχειρησιακό επίπεδο— τον ίδιο βαθμό στήριξης από την Ευρωπόλ όσον αφορά τις εξελισσόμενες απειλές κατά της ασφάλειας, όπως είναι η παράνομη διακίνηση μεταναστών.

Η συνεργασία για την επιβολή του νόμου σε επίπεδο ΕΕ μέσω της Ευρωπόλ δεν αντικαθιστά τις διάφορες εθνικές πολιτικές για την εσωτερική ασφάλεια ούτε υποκαθιστά το έργο των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου. Οι διαφορές στα νομικά συστήματα και παραδόσεις των κρατών μελών, όπως αναγνωρίζονται από τις Συνθήκες 14 , δεν επηρεάζονται απ’ αυτή τη στήριξη σε επίπεδο ΕΕ.

•    Επιλογή της νομικής πράξης

Σύμφωνα με το άρθρο 88 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεδομένου ότι η εντολή της Ευρωπόλ ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794, η ενίσχυση της εντολής της Ευρωπόλ, η οποία αποτελεί μέρος της παρούσας πρότασης, πρέπει να λάβει τη μορφή κανονισμού. 

3.    ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•    Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Η παράνομη διακίνηση μεταναστών θέτει προκλήσεις για την επιβολή του νόμου, ιδίως λόγω της ευελιξίας και της πολυπλοκότητας των εμπλεκόμενων εγκληματικών κυκλωμάτων και της προσαρμοστικότητάς τους στη μεταβαλλόμενη δυναμική της αντικανονικής μετανάστευσης και στην απόκριση των αρχών επιβολής του νόμου. Οι προκλήσεις αυτές προσδιορίστηκαν σαφώς από την Ευρωπόλ και τα κράτη μέλη και συζητήθηκαν κατά τις συνόδους του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο ρόλος της Ευρωπόλ στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών συζητήθηκε τόσο στο Συμβούλιο όσο και στην Ευρωπόλ, μεταξύ άλλων από το διοικητικό της συμβούλιο. Επιπλέον, στην ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2021 σχετικά με τη στήριξη της Ευρωπόλ για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών διαπιστώθηκε η ανάγκη να ενισχυθεί ο ρόλος της Ευρωπόλ στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, ιδίως για να μπορεί η Ευρωπόλ να χρησιμοποιεί όλες τις σχετικές εξωτερικές πηγές πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των βιομετρικών δεδομένων, και για να αναβαθμιστεί η ανταλλαγή δεδομένων με τους εταίρους της 15 .

Επιπλέον, οι υπηρεσίες της Επιτροπής συγκέντρωσαν τις απαραίτητες πληροφορίες και απόψεις σχετικά με τη συνάφεια, την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα, τη συνοχή και την ενωσιακή προστιθέμενη αξία της παρούσας νομοθετικής πρωτοβουλίας μέσω ερωτηματολογίου που διανεμήθηκε στα κράτη μέλη για τον εντοπισμό επιχειρησιακών αναγκών και κενών όσον αφορά τη στήριξη της Ευρωπόλ για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, καθώς και άλλων αναγκών και δυνατοτήτων όσον αφορά την ενίσχυση της εντολής της Ευρωπόλ. Επιπροσθέτως, μετά τις συζητήσεις στο πλαίσιο της ομάδας «επιβολή του νόμου», οι υπηρεσίες της Επιτροπής ζήτησαν τη γνώμη των κρατών μελών σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, μέσω ειδικού διαδικτυακού εργαστηρίου, που πραγματοποιήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2023. Τα κράτη μέλη υποστήριξαν γενικά την ενίσχυση της νομικής εντολής της Ευρωπόλ όσον αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων.

Κατά τη διαδικασία διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν πέντε τομείς στους οποίους απαιτείται ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ, και συγκεκριμένα: α) στη διυπηρεσιακή συνεργασία για την παράνομη διακίνηση μεταναστών, β) στη στρατηγική καθοδήγηση και τον συντονισμό για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, γ) στην ανταλλαγή πληροφοριών, δ) στις εθνικές δομές που ειδικεύονται στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και ε) στην επιχειρησιακή στήριξη που παρέχει η Ευρωπόλ επιτόπου.

Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης ενσωματώθηκαν στην προπαρασκευή της νομοθετικής πρωτοβουλίας.

•    Εκτίμηση επιπτώσεων

Η παρούσα νομοθετική πρόταση δεν υποστηρίζεται από εκτίμηση επιπτώσεων, δεδομένου ότι η Επιτροπή είχε ελάχιστες ή καθόλου διαθέσιμες επιλογές, ιδίως λόγω των επειγουσών επιχειρησιακών αναγκών για τη βελτίωση της στήριξης της Ευρωπόλ προς τα κράτη μέλη για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Ωστόσο, η παρούσα πρόταση βασίζεται στα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2021 σχετικά με τη στήριξη της Ευρωπόλ για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και στις παρατηρήσεις που ελήφθησαν κατά τη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

•    Θεμελιώδη δικαιώματα

Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για σκοπούς επιβολής του νόμου γενικά και, ειδικότερα, για την υποστήριξη που παρέχει η Ευρωπόλ απαιτεί τη διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, και ιδίως με τα δικαιώματα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα 16 και στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής 17 . Η παρούσα πρόταση λαμβάνει πλήρως υπόψη αυτές τις νομικές απαιτήσεις.

4.    ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία θα έχει αντίκτυπο στον προϋπολογισμό της Ευρωπόλ και στις ανάγκες της σε προσωπικό. Εκτιμάται 18 ότι θα χρειαστεί πρόσθετος προϋπολογισμός ύψους περίπου 50 εκατ. EUR και περίπου 50 πρόσθετες θέσεις για τη συνολική περίοδο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027. Έτσι θα διασφαλιστεί ότι η Ευρωπόλ διαθέτει τους αναγκαίους πόρους για την πλήρη και αποτελεσματική εκτέλεση των νέων καθηκόντων που περιγράφονται στα άρθρα 5 και 6 του παρόντος κανονισμού, καθώς και για την εκπλήρωση της αναθεωρημένης εντολής της. Επομένως, τα νέα καθήκοντα της Ευρωπόλ που ορίζονται στην παρούσα νομοθετική πρόταση θα απαιτήσουν πρόσθετες οικονομικές και ανθρώπινες ενισχύσεις σε σύγκριση με τους πόρους που προβλέπονται στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027, το οποίο προέβλεπε αύξηση κατά 160 έκτακτους υπαλλήλους με συναφές κόστος 114 εκατ. EUR και συνολική πρόσθετη συνεισφορά της ΕΕ ύψους 178 εκατ. EUR στον προϋπολογισμό της Ευρωπόλ. Η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία παρέχει επίσης τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να συνεισφέρουν άμεσα στον προϋπολογισμό της Ευρωπόλ, όταν αυτό είναι αναγκαίο και απαιτείται για την εκτέλεση τρεχόντων ή νέων καθηκόντων.

5.    ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•    Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ενισχυμένης εντολής της Ευρωπόλ θα πραγματοποιούνται σε μεγάλο βαθμό από τους προβλεπόμενους μηχανισμούς βάσει του ισχύοντος κανονισμού για την Ευρωπόλ. Το άρθρο 68 προβλέπει αξιολόγηση με αντικείμενο, ιδίως, τις επιπτώσεις, την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της Ευρωπόλ και των εργασιακών πρακτικών της, κατά την οποία είναι δυνατόν να εξετάζεται η ενδεχόμενη ανάγκη τροποποίησης της δομής, της λειτουργίας, του πεδίου δράσης και των καθηκόντων της Ευρωπόλ, καθώς και οι δημοσιονομικές επιπτώσεις μιας τέτοιας τροποποίησης. Πέραν αυτής της αξιολόγησης, η Επιτροπή θα συλλέγει δεδομένα μέσω της εκπροσώπησής της στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπόλ και της εποπτείας του έργου της Ευρωπόλ από κοινού με τα κράτη μέλη (άρθρο 11).    

•    Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης

Η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία προτείνει τα εξής:

·Σύσταση με νομοθετική πράξη του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών στο πλαίσιο της Ευρωπόλ και θέσπιση πλαισίου διακυβέρνησης για τη ρύθμιση και τη στήριξη των δραστηριοτήτων του: η νομοθετική πρωτοβουλία ιδρύει το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών ως εξειδικευμένο κέντρο εμπειρογνωσίας της Ένωσης για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να είναι το κομβικό σημείο για τη στήριξη των κρατών μελών στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων και, στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να επιτελεί ειδικά στρατηγικά και επιχειρησιακά καθήκοντα. [Άρθρο 3]

·Πρόβλεψη για τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών: η νομοθετική πρωτοβουλία προβλέπει τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών και των ειδικών οντοτήτων που θα πρέπει να συμμετέχουν στην εκτέλεση των καθηκόντων του, τόσο των καθηκόντων στρατηγικής ανάλυσης όσο και των καθηκόντων επιχειρησιακής και τεχνικής υποστήριξης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να υποστηρίζεται από όλες τις άλλες σχετικές εσωτερικές δομές της Ευρωπόλ. [Άρθρο 4]

·Καθορισμός των στρατηγικών και επιχειρησιακών καθηκόντων του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών: η νομοθετική πρωτοβουλία προβλέπει τα λεπτομερή καθήκοντα του Κέντρου για τους σκοπούς της στρατηγικής ανάλυσης, καθώς και της επιχειρησιακής και τεχνικής υποστήριξης για την πρόληψη και καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Σε στρατηγικό επίπεδο, τα καθήκοντα αυτά περιλαμβάνουν την παροχή στρατηγικών αναλύσεων και αξιολογήσεων απειλών, την παροχή στήριξης για την επιχειρησιακή υλοποίηση των στρατηγικών και επιχειρησιακών προτεραιοτήτων, τη στήριξη του συντονισμού, της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών, την παρακολούθηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων και την κατάρτιση ετήσιας έκθεσης. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα οργανώνει επίσης συνεδρίαση των οντοτήτων που εκπροσωπούνται στο Κέντρο τουλάχιστον δύο φορές ετησίως, ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματική καθοδήγηση και συντονισμός σε επίπεδο Ένωσης. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, τα καθήκοντα του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών περιλαμβάνουν τον συντονισμό, την οργάνωση και την υλοποίηση ερευνητικών και επιχειρησιακών δράσεων για την υποστήριξη και την ενίσχυση των δράσεων των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών, μέσω της υποστήριξης διασυνοριακών δραστηριοτήτων ανταλλαγής πληροφοριών, διασυνοριακών επιχειρήσεων και ερευνών που διεξάγουν τα κράτη μέλη, καθώς και μέσω της υποστήριξης κοινών ομάδων έρευνας και επιχειρησιακών ειδικών ομάδων, και του εντοπισμού υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων που ενδέχεται να απαιτούν προηγμένη επιχειρησιακή στήριξη. [Άρθρα 5, 6]

·Πρόβλεψη για τον ορισμό εξειδικευμένων υπηρεσιών εντός των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων: η νομοθετική πρωτοβουλία προβλέπει ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει μία ή περισσότερες εξειδικευμένες υπηρεσίες για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, μεταξύ άλλων μέσω ποινικών ερευνών, και να διασφαλίσει ότι οι εν λόγω υπηρεσίες συλλέγουν και ανταλλάσσουν όλες τις σχετικές πληροφορίες το συντομότερο δυνατόν, μέσω της SIENA, με την Ευρωπόλ και άλλα κράτη μέλη. [Άρθρο 8]

·Παροχή στην Ευρωπόλ των αναγκαίων προηγμένων εργαλείων για τη στήριξη των κρατών μελών όσον αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και άλλων εγκλημάτων που εμπίπτουν στο πεδίο των στόχων της Ευρωπόλ: η νομοθετική πρωτοβουλία θεσπίζει επιχειρησιακές ειδικές ομάδες ως συντονιστικούς μηχανισμούς τους οποίους συγκροτούν τα κράτη μέλη με την υποστήριξη της Ευρωπόλ για τη διεξαγωγή κοινών, συντονισμένων και ιεραρχημένων δραστηριοτήτων συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών και ερευνών, ιδίως όσον αφορά εγκληματικά κυκλώματα και ομάδες και μεμονωμένους εγκληματίες. Η νομοθετική πρωτοβουλία προβλέπει ελάχιστες απαιτήσεις σχετικά με την ενεργό και έγκαιρη συμμετοχή των κρατών μελών, όπως η παροχή όλων των σχετικών πληροφοριών στην Ευρωπόλ, και ότι η Ευρωπόλ θα πρέπει να θέτει στη διάθεση των εν λόγω κρατών μελών την προηγμένη αναλυτική, επιχειρησιακή, τεχνική, εγκληματολογική και χρηματοδοτική της στήριξη. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν σε επιχειρησιακές ειδικές ομάδες. [Άρθρο 9]

·Πρόβλεψη ότι η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να αποστέλλει υπαλλήλους στο έδαφος κράτους μέλους, κατόπιν αιτήματος του εν λόγω κράτους μέλους, για την παροχή αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής και εγκληματολογικής υποστήριξης σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του εν λόγω κράτους μέλους: το κράτος μέλος υποδοχής θα πρέπει να είναι σε θέση να ικανοποιεί ένα ελάχιστο σύνολο απαιτήσεων, όπως η παροχή όλων των σχετικών πληροφοριών στην Ευρωπόλ. Η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να αποστέλλει προσωπικό άμεσα, ιδίως σε εξαιρετικές και επείγουσες περιπτώσεις. Το προσωπικό και οι εμπειρογνώμονες που αποστέλλονται από την Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν ερευνητικά μέτρα μη καταναγκαστικού χαρακτήρα σε σχέση με την επεξεργασία δεδομένων σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους, σύμφωνα με τον κανονισμό για την Ευρωπόλ και με το εθνικό δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους. Επιπλέον, η Ευρωπόλ θα πρέπει να συγκροτήσει εφεδρική δύναμη επέμβασης αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες υψηλής ειδίκευσης των κρατών μελών στον τομέα της επιβολής του νόμου, με εξειδικευμένα προφίλ, που θα μπορούν να τεθούν άμεσα στη διάθεση της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή ανάπτυξη με σκοπό την παροχή εξειδικευμένης υποστήριξης. Η Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να αποστέλλει προσωπικό και αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες σε τρίτες χώρες με τις οποίες συνεργάζεται βάσει απόφασης περί επάρκειας, διεθνούς συμφωνίας που έχει συναφθεί μεταξύ της Ένωσης και της εν λόγω τρίτης χώρας σύμφωνα με το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ ή συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπόλ και της εν λόγω τρίτης χώρας που έχει συναφθεί πριν από την 1η Μαΐου 2017. [Άρθρο 9]

·Αποσαφήνιση του είδους επιχειρησιακής υποστήριξης που μπορεί να παρέχει το προσωπικό της Ευρωπόλ επιτόπου στις αρχές επιβολής του νόμου των κρατών μελών στο πλαίσιο επιχειρήσεων και ερευνών: η νομοθετική πρωτοβουλία διευκρινίζει ότι το προσωπικό της Ευρωπόλ μπορεί να παρέχει επιχειρησιακή υποστήριξη στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά την εκτέλεση των ερευνητικών μέτρων, κατόπιν αιτήματός τους και σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της σύστασης επιχειρησιακών ειδικών ομάδων και της πραγματοποίησης αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη. Το προσωπικό της Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελεί ερευνητικά μέτρα μη καταναγκαστικού χαρακτήρα, σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους, και σύμφωνα με τον κανονισμό για την Ευρωπόλ και το εθνικό δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους, κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο και με την άδεια του εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπόλ. [Άρθρο 9]

·Αναβάθμιση της συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπόλ και τρίτων χωρών: η νομοθετική πρωτοβουλία θεσπίζει κανόνες για την καλύτερη συμμετοχή των αξιωματικών-συνδέσμων μετανάστευσης των κρατών μελών που αποστέλλονται σε τρίτες χώρες στην αναβάθμιση της ανταλλαγής πληροφοριών με τρίτες χώρες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, καθώς και την παροχή των πληροφοριών αυτών στην Ευρωπόλ, απευθείας ή μέσω της εθνικής μονάδας της Ευρωπόλ, χρησιμοποιώντας τη SIENA. [Άρθρο 8]

·Εντοπισμός υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών οι οποίες απαιτούν συνεργασία με τρίτες χώρες και θα μπορούσαν να απαιτούν τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε μεμονωμένες περιπτώσεις για τους σκοπούς της πρόληψης, της διερεύνησης, της εξακρίβωσης ή της δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων: η νομοθετική πρωτοβουλία αναθέτει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών το καθήκον να εντοπίζει τέτοιες υποθέσεις. Στις υποθέσεις αυτές, οι διαβιβάσεις δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από την Ευρωπόλ σε τρίτες χώρες μπορεί, ελλείψει απόφασης περί επάρκειας ή κατάλληλων ή ενδεδειγμένων διασφαλίσεων για την προστασία των δεδομένων, να πραγματοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794. [Άρθρο 6]

·Ισχυροποίηση του ρόλου της Ευρωπόλ όσον αφορά την καταπολέμηση ποινικών αδικημάτων που σχετίζονται με την παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης: η νομοθετική πρωτοβουλία περιλαμβάνει τα ποινικά αυτά αδικήματα στις μορφές εγκλήματος που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794. Ανεξάρτητα από την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, ο προτεινόμενος κανονισμός επεκτείνει τον κατάλογο των εγκλημάτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ευρωπόλ, συμπεριλαμβάνοντας στο παράρτημα Ι του κανονισμού για την Ευρωπόλ την «παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης». Η προσθήκη αυτή ανταποκρίνεται σε αιτήματα κρατών μελών να επιτραπεί στην Ευρωπόλ να τα στηρίζει στην καταπολέμηση των παραβιάσεων των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης, κάτι που επί του παρόντος είναι εφικτό μόνον όταν η εν λόγω παραβίαση συνιστά επίσης άλλη μορφή εγκλήματος που περιλαμβάνεται στο παράρτημα Ι του κανονισμού για την Ευρωπόλ, όπως είναι, για παράδειγμα, η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ωστόσο, δεν εμπίπτουν όλες οι παραβιάσεις των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης στα εγκλήματα που απαριθμούνται σήμερα στο παράρτημα Ι του κανονισμού για την Ευρωπόλ. Η συμπερίληψη της παραβίασης των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης στο παράρτημα Ι του κανονισμού για την Ευρωπόλ θα συμπληρώσει την προτεινόμενη οδηγία σχετικά με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων για την παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης. 19 [Άρθρο 9]

2023/0438 (COD)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας όσον αφορά την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διερεύνηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, και για την ενίσχυση της στήριξης της Ευρωπόλ στην πρόληψη και την καταπολέμηση εγκλημάτων αυτής της μορφής, καθώς και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 85 παράγραφος 1, το άρθρο 87 παράγραφος 2 και το άρθρο 88 παράγραφος 2,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) ιδρύθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 20 για να στηρίξει και να ενισχύσει τη δράση των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και την αμοιβαία συνεργασία τους με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση των σοβαρών εγκλημάτων που έχουν επιπτώσεις σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, της τρομοκρατίας και των μορφών εγκλήματος που θίγουν κοινό συμφέρον το οποίο καλύπτεται από πολιτική της Ένωσης.

(2)Η παράνομη διακίνηση μεταναστών είναι εγκληματική δραστηριότητα που προσβάλλει την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια με σκοπό το κέρδος, παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων και υπονομεύει τους στόχους της Ένωσης για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του της 9ης Φεβρουαρίου 2023, επιβεβαίωσε εκ νέου τη σημασία της καταπολέμησης των διακινητών και εξέφρασε τη βούλησή του να εντείνει τη δράση του με στόχο την πρόληψη των αντικανονικών αναχωρήσεων και των απωλειών ανθρώπινων ζωών με την εντατικοποίηση, μεταξύ άλλων, της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης. Για τον σκοπό αυτό, είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί ο τρόπος αντιμετώπισης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων μέσω της ενίσχυσης των ικανοτήτων της Ευρωπόλ, και ιδίως του ενωσιακού της κέντρου εξειδικευμένης εμπειρογνωσίας για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. 

(3)Το 2016 το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπόλ δημιούργησε το «Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών», σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 1 στοιχείο ιθ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, ως ενωσιακό κέντρο εξειδικευμένης εμπειρογνωσίας. Το κέντρο αυτό εξελίσσεται διαρκώς και έχει διευρύνει το φάσμα των δραστηριοτήτων του προκειμένου να παρέχει την καλύτερη δυνατή στήριξη στα κράτη μέλη ως δυναμική πλατφόρμα επιχειρησιακής συνεργασίας, ανταλλαγής πληροφοριών και συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών και των εταίρων που συμβάλλουν στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Η αύξηση των αντικανονικών αφίξεων στην Ένωση και των μη επιτρεπόμενων μετακινήσεων στο εσωτερικό της Ένωσης, η ταχεία προσαρμοστικότητα των εγκληματικών οργανωμένων ομάδων, η ανάπτυξη νέων τρόπων δράσης και εξελιγμένων μεθόδων απαιτούν την επείγουσα σημαντική ενδυνάμωση του ρόλου του ενωσιακού κέντρου εξειδικευμένης εμπειρογνωσίας της Ευρωπόλ για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων με την αναγνώρισή του ως μόνιμης δομής στο πλαίσιο της Ευρωπόλ και με την ενίσχυση του επιπέδου συμμετοχής του στην υποστήριξη των κρατών μελών όσον αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Η ονομασία του θα πρέπει να είναι «Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών».

(4)Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να παρέχει στρατηγική, επιχειρησιακή και τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων. Μέρος των στρατηγικών καθηκόντων του, θα πρέπει να είναι η παροχή πλαισίου για την υλοποίηση των στρατηγικών και επιχειρησιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης μέσω της παρακολούθησης των τάσεων όσον αφορά την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να συντάσσει ετήσιες εκθέσεις, στρατηγικές αναλύσεις, αξιολογήσεις απειλών και ενημερώσεις σχετικά με την κατάσταση όσον αφορά τις μεταναστευτικές οδούς και τους τρόπους λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένων και των ενδείξεων σχετικά με τη χρησιμοποίηση ιδιωτικών φορέων για την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων. Στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των στρατηγικών και επιχειρησιακών καθηκόντων του, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και τις αποστολές και επιχειρήσεις της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, κατά περίπτωση και όπου αρμόζει, σύμφωνα με τις αντίστοιχες εντολές και αρμοδιότητές τους, καθώς και σύμφωνα με το πεδίο αρμοδιότητας της Ευρωπόλ.

(5)Προκειμένου να ενισχυθεί η διυπηρεσιακή συνεργασία στον τομέα της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να παρέχει τα μέσα για την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ της Ευρωπόλ και των άλλων οργανισμών της Ένωσης, ιδίως της Eurojust και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, σύμφωνα με τα αντίστοιχα νομικά τους πλαίσια, μεταξύ άλλων βάσει συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ των οργανισμών της Ένωσης.

(6)Προκειμένου να στηρίξει τη στρατηγική του ανάλυση για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει, όσον αφορά τα στρατηγικά του καθήκοντα, να υποστηρίζεται από ένα πλαίσιο συνεργασίας αποτελούμενο από προσωπικό της Ευρωπόλ και με τη συμμετοχή αντιπροσώπων της Επιτροπής, των εξειδικευμένων υπηρεσιών των κρατών μελών, του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Eurojust) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να πραγματοποιεί συνεδρίαση των οντοτήτων που εκπροσωπούνται σ’ αυτό τουλάχιστον δύο φορές ετησίως, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική καθοδήγηση και ο συντονισμός σε επίπεδο Ένωσης. Για να μπορέσει το εν λόγω κέντρο να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, οι άλλες σχετικές εσωτερικές δομές της Ευρωπόλ θα πρέπει να του παρέχουν κάθε αναγκαία υποστήριξη. Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών, η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να προσκαλεί, ιδίως, τους κύριους συντελεστές της Ευρωπαϊκής Πολυκλαδικής Πλατφόρμας κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT), καθώς και άλλα σχετικά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης, όταν χρειάζεται.

(7)Στο πλαίσιο της επιχειρησιακής και τεχνικής υποστήριξης προς τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει να διασφαλίζει τον συντονισμό των διερευνητικών και επιχειρησιακών δράσεων των κρατών μελών, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης της διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών, των διασυνοριακών επιχειρήσεων και ερευνών, ιδίως στο πλαίσιο της EMPACT, και της παροχής επιχειρησιακής, τεχνικής, εγκληματολογικής και χρηματοοικονομικής υποστήριξης. Επιπλέον, η Ευρωπόλ θα πρέπει να παρέχει υποστήριξη στα κράτη μέλη για τον εντοπισμό υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων για τις οποίες θα πρέπει να κινηθούν έρευνες, όπου απαιτείται σε συνεργασία με την Eurojust, υποθέσεων που απαιτούν τη σύσταση επιχειρησιακών ειδικών ομάδων ή αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, καθώς και υποθέσεων που ενδέχεται να απαιτούν συνεργασία με τρίτες χώρες, μεταξύ άλλων, και για την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

(8)Η διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από την Ευρωπόλ σε τρίτες χώρες μπορεί, ελλείψει απόφασης περί επάρκειας ή επαρκών ή κατάλληλων εγγυήσεων για την προστασία των δεδομένων, να πραγματοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794. Ειδικότερα, οι υποθέσεις παράνομης διακίνησης μεταναστών που εντοπίζονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών και απαιτούν συνεργασία με τρίτες χώρες θα μπορούσαν να απαιτούν τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε μεμονωμένες περιπτώσεις για τους σκοπούς της πρόληψης, του εντοπισμού, της διερεύνησης ή της δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων.

(9)Με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρησιακής και τεχνικής υποστήριξης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών θα πρέπει, για τα επιχειρησιακά του καθήκοντα, να εξασφαλίζει τη συμμετοχή αξιωματικών-συνδέσμων από τα κράτη μέλη, την Eurojust και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματικός, έγκαιρος και συστηματικός συντονισμός και ανταλλαγή πληροφοριών για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων σε επίπεδο Ένωσης, διασφαλίζοντας στενότερη διυπηρεσιακή συνεργασία στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους και με τα κράτη μέλη. Οι άλλες σχετικές εσωτερικές δομές της Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να παρέχουν κάθε αναγκαία στήριξη. Για τον σκοπό αυτόν θα πρέπει να τοποθετούνται ως μόνιμοι αντιπρόσωποι στην Ευρωπόλ αξιωματικοί-σύνδεσμοι από τη Eurojust και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη συμμετοχή άλλων σχετικών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης για την αξιοποίηση της εμπειρογνωσίας τους ανάλογα με τις αρμοδιότητές τους.

(10)Η EMPACT συγκεντρώνει ευρύ φάσμα αρμόδιων αρχών σε μια προσέγγιση εταιρικής σχέσης και αποτελεί τόσο το πλαίσιο της συντονισμένης αντίδρασης κατά του οργανωμένου και σοβαρού εγκλήματος διεθνούς δικαίου όσο και τον καταλύτη για την υλοποίηση των πολιτικών και των στρατηγικών της Ένωσης στον τομέα της ασφάλειας. Για να αυξηθεί η πολυκλαδική, ολιστική και συνεπής αντίδραση με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και των συναφών εγκλημάτων και των παραγόντων που τα ευνοούν, η Ευρωπόλ και όλα τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να αυξήσουν τις διασυνδέσεις τους στο πλαίσιο της EMPACT και την επιχειρησιακή υποστήριξη των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται από την εν λόγω πλατφόρμα.

(11)Για να διασφαλιστεί η ανάλογη συμμετοχή των δικαστικών αρχών στις ποινικές έρευνες για τα αδικήματα που σχετίζονται με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, θα πρέπει να αξιολογηθεί, στο πλαίσιο της αξιολόγησης σύμφωνα με το άρθρο 69 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727, η ανάγκη ενίσχυσης της εντολής της Eurojust σε σχέση με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και σε σχέση με τις τροποποιήσεις στην εντολή της Ευρωπόλ.

(12)Η Ευρωπόλ θα πρέπει να αποτελεί τον κόμβο εγκληματολογικών πληροφοριών της Ένωσης και να ενεργεί ως πάροχος υπηρεσιών, παρέχοντας ιδίως ένα ασφαλές δίκτυο για την ανταλλαγή δεδομένων, όπως η εφαρμογή δικτύου ασφαλούς ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA), με στόχο να διευκολυνθεί η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπόλ και άλλων οργάνων της Ένωσης, τρίτων χωρών και διεθνών οργανισμών. Η εφαρμογή δικτύου SIENA θα πρέπει να επιτρέπει την ταχεία, ασφαλή και φιλική στη χρήση επικοινωνία και ανταλλαγή επιχειρησιακών και στρατηγικών πληροφοριών και στοιχείων που συνδέονται με το έγκλημα και να επικεντρώνεται κυρίως στη διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα της Ευρωπόλ και των άλλων συνεργαζόμενων κρατών και οργανισμών.

(13)Η ενεργός δέσμευση των κρατών μελών και η ανταλλαγή πληροφοριών με την Ευρωπόλ είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση μιας ολοκληρωμένης και συντονισμένης ενωσιακής προσέγγισης για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα των κρατών μελών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, διασφαλίζοντας ότι διαθέτουν επαρκείς πόρους για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και ότι μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με ποινικές έρευνες με την Ευρωπόλ με αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο. Με σκοπό την εναρμόνιση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπόλ σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες που ορίζουν για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών συνδέονται απευθείας με την εφαρμογή δικτύου SIENA, ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή πληροφοριών. Η διασφάλιση αυτή συνάδει με την οδηγία (ΕΕ) 2023/977 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2023, σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου των κρατών μελών και την κατάργηση της απόφασης-πλαισίου 2006/960/ΔΕΥ του Συμβουλίου. Πληροφορίες με την Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να ανταλλάσσουν οι αξιωματικοί-σύνδεσμοι μετανάστευσης των κρατών μελών που είναι τοποθετημένοι σε τρίτες χώρες· για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει επίσης να συνδέονται με την εφαρμογή δικτύου SIENA, ώστε να διασφαλίζεται ότι μπορούν να πραγματοποιούν την ανταλλαγή των πληροφοριών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 με αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο.

(14)Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και με την Ευρωπόλ σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών, ιδίως στην περίπτωση μεγάλων εγκληματικών κυκλωμάτων στα οποία εμπλέκονται πολλοί ύποπτοι, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα καταλληλότερα υποστηρικτικά εργαλεία που παρέχει η Ευρωπόλ, όπως είναι οι εξειδικευμένες εφαρμογές φόρτωσης δεδομένων. Αντίθετα, και προκειμένου να έχουν πρόσβαση και να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλες τις πληροφορίες και τα στοιχεία που διατίθενται σε επίπεδο Ένωσης σχετικά με τις αντίστοιχες υποθέσεις, και με πλήρη σεβασμό των ανάλογων εγγυήσεων για την προστασία των δεδομένων, τα κράτη μέλη και οι οργανισμοί της Ένωσης θα πρέπει να συμβουλεύονται συστηματικά τις πληροφορίες της Ευρωπόλ κατά τη διάρκεια των εν εξελίξει ερευνών που αφορούν την παράνομη διακίνηση μεταναστών, μεταξύ άλλων χρησιμοποιώντας τα εργαλεία θετικής απάντησης / απουσίας θετικής απάντησης (hit/no hit) που παρέχονται από την Ευρωπόλ, όπως η τεχνική διεπαφή των συστημάτων Querying Europol Systems (QUEST +).

(15)Για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διερεύνηση διασυνοριακών σοβαρών μορφών οργανωμένου εγκλήματος και τρομοκρατίας, απαιτείται συντονισμός και επικεντρωμένη δράση. Εκτός από τη δυνατότητα κάθε κράτους μέλους να συστήσει κοινή ομάδα έρευνας σύμφωνα με την απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να συστήσουν επιχειρησιακή ειδική ομάδα για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της επιβολής του νόμου με την υποστήριξη της Ευρωπόλ. Ο εν λόγω μηχανισμός συντονισμού μεταξύ των αστυνομικών αρχών των κρατών μελών και άλλων υπηρεσιών επιβολής του νόμου θα πρέπει, με την υποστήριξη της Ευρωπόλ, να τους επιτρέπει να διεξάγουν κοινές, συντονισμένες και ιεραρχημένες δραστηριότητες συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών και έρευνες ιδίως σχετικά με εγκληματικά κυκλώματα και ομάδες, καθώς και σχετικά με μεμονωμένα άτομα τα οποία εμπλέκονται σε εγκληματικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των προσώπων των οποίων οι εγκληματικές δραστηριότητες εμπίπτουν στις μορφές εγκληματικότητας για τις οποίες είναι αρμόδια η Ευρωπόλ και τα οποία συνιστούν υψηλό κίνδυνο για την ασφάλεια. Προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία και η αποτελεσματικότητα του εν λόγω μηχανισμού, τα κράτη μέλη τα οποία συγκροτούν, συμμετέχουν ή υποστηρίζουν επιχειρησιακή ειδική ομάδα θα πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίζουν ένα ελάχιστο σύνολο απαιτήσεων σχετικά με την ενεργό και έγκαιρη εμπλοκή τους, όπως είναι η εκ μέρους τους παροχή όλων των σχετικών πληροφοριών στην Ευρωπόλ, και η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει στα εν λόγω κράτη μέλη τις δικές της προηγμένες υπηρεσίες όσον αφορά την αναλυτική, την επιχειρησιακή, την τεχνική, την εγκληματολογική και τη χρηματοοικονομική στήριξη. Οι τρίτες χώρες θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν στις επιχειρησιακές ειδικές ομάδες ή να τις υποστηρίζουν.

(16)Όταν οι δραστηριότητες συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών που διεξάγονται στο πλαίσιο επιχειρησιακής ειδικής ομάδας έχουν ως αποτέλεσμα την έναρξη ποινικών ερευνών σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη τα οποία θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας ή όταν οι ποινικές έρευνες που υποστηρίζονται από ειδική επιχειρησιακή ομάδα θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας, η Ευρωπόλ θα πρέπει να προτείνει στα οικεία κράτη μέλη τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας και να λαμβάνει μέτρα για να τα συνδράμει σύμφωνα με το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794. Στις περιπτώσεις αυτές, η Ευρωπόλ θα πρέπει, κατά περίπτωση, να συνεργάζεται στενά με τη Eurojust.

(17)Η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να αποστέλλει προσωπικό, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794, στο έδαφος κράτους μέλους, κατόπιν αιτήματος του εν λόγω κράτους μέλους, για την παροχή αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής και εγκληματολογικής υποστήριξης σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του εν λόγω κράτους μέλους. Οι αποστολές αυτές θα πρέπει να πραγματοποιούνται ιδίως στο πλαίσιο πολύπλοκων ερευνών μεγάλης κλίμακας και υψηλού επιπέδου, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο κοινών ομάδων έρευνας, σε συνεργασία με την Eurojust, κατά περίπτωση, ή επιχειρησιακών ειδικών ομάδων. Οι εν λόγω αποστολές θα πρέπει επίσης να στηρίζουν περαιτέρω ελέγχους ασφάλειας με τη χρήση βάσεων δεδομένων της Ευρωπόλ ή εθνικών βάσεων δεδομένων, ώστε να διευκολύνεται η ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών για την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης (δευτερογενείς έλεγχοι ασφάλειας) ή των ομάδων στήριξης για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 21 . Η Ευρωπόλ θα πρέπει να χρησιμοποιεί τις αποστολές αυτές και για την υποστήριξη των κρατών μελών στην περίπτωση μείζονος σημασίας διεθνών γεγονότων. Η Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να αποστέλλει προσωπικό και αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες σε τρίτες χώρες με τις οποίες συνεργάζεται βάσει απόφασης περί επάρκειας, διεθνούς συμφωνίας που έχει συναφθεί μεταξύ της Ένωσης και της εν λόγω τρίτης χώρας σύμφωνα με το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ ή συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπόλ και της εν λόγω τρίτης χώρας που έχει συναφθεί πριν από την 1η Μαΐου 2017.

(18)Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Ευρωπόλ μπορεί να παρέχει αποτελεσματική στήριξη με αποστολή προσωπικού, το κράτος μέλος υποδοχής θα πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίζει ένα ελάχιστο σύνολο απαιτήσεων, όπως η παροχή όλων των σχετικών πληροφοριών στην Ευρωπόλ. Η Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να αποστέλλει ταχέως προσωπικό και αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες, ακόμη και σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις. Το προσωπικό και οι αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες που αποστέλλονται από την Ευρωπόλ θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν ερευνητικά μέτρα μη καταναγκαστικού χαρακτήρα σε σχέση με την επεξεργασία δεδομένων σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794 και το εθνικό δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους.

(19)Επιπλέον, στο πλαίσιο των αποστολών της για επιχειρησιακή υποστήριξη, η Ευρωπόλ θα πρέπει να συγκροτήσει εφεδρική δύναμη επέμβασης αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες υψηλής ειδίκευσης των κρατών μελών στον τομέα της επιβολής του νόμου, με εξειδικευμένα προφίλ, που θα μπορούν να τεθούν άμεσα στη διάθεση της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή ανάπτυξη με σκοπό την παροχή εξειδικευμένης υποστήριξης. Η εφεδρική δύναμη εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να περιλαμβάνει ειδικούς σε θέματα εγκληματολογικής ανάλυσης, εγκληματολογίας, έρευνας, ξένων γλωσσών και συντονισμού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι εμπειρογνώμονές τους είναι διαθέσιμοι να συμμετέχουν, ως αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες, στις αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, αν το ζητήσει η Ευρωπόλ. Η υποχρέωση αυτή δεν θα πρέπει να ισχύει για τρίτες χώρες στις οποίες η Ευρωπόλ αποστέλλει προσωπικό και αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες για επιχειρησιακή υποστήριξη.

(20)Η ενίσχυση του νομικού πλαισίου της Ευρωπόλ προσφέρει την ευκαιρία να διευκρινιστεί ότι οι στόχοι της Ευρωπόλ θα πρέπει επίσης να καλύπτουν ρητά τις παραβιάσεις των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης. Τα περιοριστικά μέτρα της Ένωσης αποτελούν σημαντικό εργαλείο για τη διαφύλαξη των αξιών, της ασφάλειας, της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της Ένωσης, την εδραίωση και τη στήριξη της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των αρχών του διεθνούς δικαίου και τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης, την πρόληψη των συγκρούσεων και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας σύμφωνα με τους στόχους και τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Ως εκ τούτου, οι παραβιάσεις των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης συνιστούν μορφή εγκλήματος που θίγει κοινό συμφέρον το οποίο καλύπτεται από την πολιτική της Ένωσης και σε σχέση με το οποίο η Ευρωπόλ θα πρέπει να έχει την αρμοδιότητα να ενεργεί με σκοπό τη στήριξη και την ενίσχυση της δράσης των κρατών μελών.

(21)[Σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ιρλανδία γνωστοποίησε την επιθυμία της να συμμετάσχει στην έκδοση και εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.] Ή

(22)[Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και με την επιφύλαξη του άρθρου 4 του εν λόγω πρωτοκόλλου, η Ιρλανδία δεν συμμετέχει στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του.]

(23)Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Δανία δεν συμμετέχει στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στη εφαρμογή του.

(24)Ζητήθηκε η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 22 , ο οποίος γνωμοδότησε στις […] 23 .

(25)Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού για την ενίσχυση της πρόληψης, της εξακρίβωσης και της διερεύνησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων δεν μπορούν να επιτευχθούν σε ικανοποιητικό βαθμό από τα κράτη μέλη μεμονωμένα, λόγω του διασυνοριακού χαρακτήρα των εγκλημάτων αυτής της μορφής, αλλά μπορούν, λόγω των αποτελεσμάτων που είναι δυνατόν να προκύψουν από τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(26)Ο παρών κανονισμός σέβεται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις εγγυήσεις, και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται ιδίως από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης), και συγκεκριμένα το δικαίωμα του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και το δικαίωμα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη, καθώς και στο άρθρο 16 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(27)Επομένως, ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Κεφάλαιο Ι

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1

Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας και τη στήριξη του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, με:

α)    τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών στο πλαίσιο της Ευρωπόλ και τη θέσπιση πλαισίου διακυβέρνησης για τη ρύθμιση και τη στήριξη των δραστηριοτήτων του:

β)    την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπόλ και άλλων οργανισμών της Ένωσης·

γ)    την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και με την Ευρωπόλ·

δ)    την παροχή των αναγκαίων εργαλείων στην Ευρωπόλ για τη στήριξη και την ενίσχυση των δράσεων των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και της αμοιβαίας συνεργασίας τους με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση ποινικών αδικημάτων που εμπίπτουν στους στόχους της Ευρωπόλ·

ε)    την αναβάθμιση της συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπόλ και τρίτων χωρών.

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1)    «παράνομη διακίνηση μεταναστών»: οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα άρθρα 3, 4 και 5 της οδηγίας [XXX] [για τη θέσπιση ελάχιστων κανόνων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής στην Ένωση και για την αντικατάσταση της οδηγίας 2002/90/ΕΚ του Συμβουλίου και της απόφασης-πλαισίου 2002/946/ΔΕΥ του Συμβουλίου] 24 ·

2)    «εμπορία ανθρώπων»: οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα άρθρα 2 και 3 της οδηγίας 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 25 ·    

4)    «αρμόδιες αρχές»: οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών που ορίζονται στο άρθρο 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

5)    «αξιωματικός-σύνδεσμος μετανάστευσης»: αξιωματικός σύνδεσμος τοποθετημένος σε τρίτη χώρα από τις αρμόδιες αρχές κράτους μέλους, σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο, για την αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με τη μετανάστευση, μεταξύ άλλων και στην περίπτωση που τα ζητήματα αυτά αποτελούν μέρος μόνο των καθηκόντων του αξιωματικού-συνδέσμου.    

Κεφάλαιο II

ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

Άρθρο 3

Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών έχει συσταθεί στο πλαίσιο της Ευρωπόλ ως ενωσιακό κέντρο εξειδικευμένης εμπειρογνωσίας, όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο ιθ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794. Στηρίζει τα κράτη μέλη στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων και εκτελεί τα καθήκοντα που ορίζονται στα άρθρα 5 και 6.

Άρθρο 4

Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών

1.    Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών απαρτίζεται από προσωπικό της Ευρωπόλ και εξασφαλίζει τη συμμετοχή αντιπροσώπων των ακόλουθων οντοτήτων κατά την εκτέλεση των στρατηγικών καθηκόντων που αναφέρονται στο άρθρο 5:

α)έναν αντιπρόσωπο από κάθε κράτος μέλος, από την εθνική εξειδικευμένη υπηρεσία που αναφέρεται στο άρθρο 7·

β)έναν αντιπρόσωπο της Eurojust·

γ)έναν αντιπρόσωπο του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής·

δ)κατά τη διακριτική ευχέρεια της Ευρωπόλ, και κατόπιν διαβούλευσης με τα κράτη μέλη, έναν ή περισσότερους αντιπροσώπους από τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην επιχειρησιακή υλοποίηση των στρατηγικών και επιχειρησιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων και ιδίως στην Ευρωπαϊκή Πολυκλαδική Πλατφόρμα κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT).

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών πραγματοποιεί συνεδρίαση με τις οντότητες που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως δ) τουλάχιστον δύο φορές ετησίως και στις εν λόγω συνεδριάσεις συμμετέχει και η Επιτροπή.

Η Ευρωπόλ μπορεί να καλεί άλλες οντότητες να συμμετάσχουν στην εκτέλεση των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 5, όπως και άλλα σχετικά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης.

2.    Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών απαρτίζεται από προσωπικό της Ευρωπόλ και εξασφαλίζει τη συμμετοχή αντιπροσώπων των ακόλουθων οντοτήτων κατά την εκτέλεση των επιχειρησιακών καθηκόντων που αναφέρονται στο άρθρο 6:

α)    για κάθε κράτος μέλος, έναν αξιωματικό-σύνδεσμο που αναφέρεται στο άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, ο οποίος ορίζεται ειδικά για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών·

β)    έναν αξιωματικό-σύνδεσμο της Eurojust ως μόνιμο αντιπρόσωπο στην Ευρωπόλ·

γ)    έναν αξιωματικό-σύνδεσμο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής ως μόνιμο αντιπρόσωπο στην Ευρωπόλ.

   Η Ευρωπόλ μπορεί να καλεί άλλες οντότητες να συμμετάσχουν στην εκτέλεση των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 6, όπως και άλλα σχετικά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης.

3.    Για τους σκοπούς της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου και σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 26 , η Eurojust αποστέλλει αξιωματικό-σύνδεσμο, ο οποίος ενεργεί σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό, στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών.

4.    Για τους σκοπούς της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, καθώς και του άρθρου 68 παράγραφος 1 στοιχείο β), του άρθρου 87 παράγραφος 1 στοιχείο δ) και του άρθρου 90 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896, και σύμφωνα με το άρθρο 68 παράγραφος 2 και παράγραφος 5 του εν λόγω κανονισμού, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής τοποθετεί αξιωματικό σύνδεσμο στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών, ο οποίος ενεργεί σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό.

5.    Για τους σκοπούς των παραγράφων 1 και 2 και για τη διευκόλυνση της εκπλήρωσης των στρατηγικών και επιχειρησιακών καθηκόντων που ορίζονται στα άρθρα 5 και 6 του παρόντος κανονισμού, παρέχεται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών η αναγκαία στήριξη από όλα τα άλλα σχετικά τμήματα των εσωτερικών δομών της Ευρωπόλ.

Άρθρο 5

Στρατηγικά καθήκοντα του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών

Τα στρατηγικά καθήκοντα του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών είναι τα ακόλουθα:

α)η παροχή στρατηγικών αναλύσεων και αξιολογήσεων απειλών για να επικουρεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή στον καθορισμό των στρατηγικών και των επιχειρησιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης που αποσκοπούν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

β)η παροχή πλαισίου για τη στήριξη της επιχειρησιακής υλοποίησης των στρατηγικών και των επιχειρησιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης που αποσκοπούν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, ιδίως στο πλαίσιο της EMPACT, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

γ)η υποστήριξη του συντονισμού, της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων μεταξύ των οργανισμών της Ένωσης, ιδίως με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, την Eurojust και, κατά περίπτωση, με άλλα αρμόδια όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης, σύμφωνα με τα αντίστοιχα νομικά τους πλαίσια, μεταξύ άλλων βάσει συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ τους, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο ι) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

δ)η παρακολούθηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων που λαμβάνουν χώρα στην Ένωση και σε τρίτες χώρες, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, τα αρμόδια όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης και, κατά περίπτωση, με τρίτες χώρες, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, και η τακτική παροχή πληροφοριών στα κράτη μέλη και την Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων συγκεντρωτικών στατιστικών δεδομένων και επικαιροποιήσεων της κατάστασης με βάση τις πληροφορίες που κοινοποιούν τα κράτη μέλη·

ε)η παροχή στρατηγικών αναλύσεων και αξιολογήσεων απειλών για την υποστήριξη της λειτουργίας των επιχειρησιακών ειδικών ομάδων που αναφέρονται στο άρθρο 5α του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794 και των αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη που αναφέρονται στο άρθρο 5β του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

στ)η παροχή στρατηγικών αναλύσεων και αξιολογήσεων απειλών για τη στήριξη της εφαρμογής του άρθρου 6 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794 όσον αφορά το αίτημα για την έναρξη ποινικής έρευνας σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

ζ)η παροχή στρατηγικών αναλύσεων και αξιολογήσεων απειλών στα κράτη μέλη και την Επιτροπή, καθώς και στους αρμόδιους οργανισμούς ή φορείς της Ένωσης, κατά περίπτωση, σχετικά με τις οδούς και τους τρόπους λειτουργίας της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και των ενδείξεων σχετικά με τη χρησιμοποίηση ιδιωτικών φορέων για την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

η)η παροχή στρατηγικών αναλύσεων και αξιολογήσεων απειλών στα κράτη μέλη και την Επιτροπή, καθώς και στα σχετικά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης, κατά περίπτωση, σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

θ)η εκπόνηση ετήσιας έκθεσης σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, στην οποία προσδιορίζονται οι κύριες επιχειρησιακές προτεραιότητες και οι πιθανές σχετικές δράσεις σε επίπεδο Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794.

Άρθρο 6

Επιχειρησιακά καθήκοντα του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών

Τα επιχειρησιακά καθήκοντα του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών είναι τα ακόλουθα:

α)    ο συντονισμός, η οργάνωση και η υλοποίηση διερευνητικών και επιχειρησιακών δράσεων με σκοπό την υποστήριξη και την ενίσχυση των δράσεων των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων όταν τα εγκλήματα αυτά, μεταξύ άλλων, υποβοηθούνται, προωθούνται ή διαπράττονται μέσω του διαδικτύου, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και στο πλαίσιο των αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχεία γ) και ιγ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

β)    η υποστήριξη των διασυνοριακών δραστηριοτήτων ανταλλαγής πληροφοριών, επιχειρήσεων και ερευνών μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και των κοινών ομάδων έρευνας και των επιχειρησιακών ειδικών ομάδων, σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, μεταξύ άλλων με την παροχή αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής, εγκληματολογικής και χρηματοοικονομικής στήριξης, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο η) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

γ)    η παροχή διοικητικής, υλικοτεχνικής, χρηματοοικονομικής και επιχειρησιακής υποστήριξης σε επιχειρησιακές δραστηριότητες υπό την καθοδήγηση των κρατών μελών, ιδίως στο πλαίσιο της EMPACT, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794·

δ)    η υποστήριξη του εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπόλ κατά την αξιολόγηση, σύμφωνα με το άρθρο 5β παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, των αιτημάτων που υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με αποστολές της Ευρωπόλ για την επιχειρησιακή υποστήριξη που σχετίζεται με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ιεράρχηση των εν λόγω αιτημάτων με βάση τις επιχειρησιακές ανάγκες·

ε)    ο εντοπισμός υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων που ενδέχεται να απαιτούν τη σύσταση επιχειρησιακής ειδικής ομάδας σύμφωνα με το άρθρο 5α του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, και η ενημέρωση του εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπόλ για τις υποθέσεις αυτές·

στ)    ο εντοπισμός υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων που ενδέχεται να απαιτούν αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη σύμφωνα με το άρθρο 5α του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, και η ενημέρωση του εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπόλ για τις υποθέσεις αυτές·

ζ)    ο εντοπισμός υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων που ενδέχεται να απαιτούν την εφαρμογή του άρθρου 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794 σχετικά με αιτήματα της Ευρωπόλ για την έναρξη ποινικής έρευνας και η ενημέρωση του εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπόλ για τις υποθέσεις αυτές·

η)    ο εντοπισμός υποθέσεων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων που ενδέχεται να απαιτούν συνεργασία με τρίτες χώρες, μεταξύ άλλων με την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Κεφάλαιο III

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΟΛ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Άρθρο 7

Εθνικές εξειδικευμένες υπηρεσίες για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων

1.    Κάθε κράτος μέλος ορίζει, το αργότερο ένα έτος μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, μία ή περισσότερες εξειδικευμένες υπηρεσίες μεταξύ των αρμόδιων αρχών του, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, μεταξύ άλλων μέσω ποινικών ερευνών. Κάθε κράτος μέλος ενημερώνει σχετικά την Επιτροπή αμέσως μετά τον ορισμό αυτό.

2.    Κάθε κράτος μέλος διασφαλίζει ότι οι εξειδικευμένες υπηρεσίες του που ορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου συλλέγουν όλες τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν και προκύπτουν από ποινικές έρευνες σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων και κοινοποιούν τις πληροφορίες αυτές το συντομότερο δυνατόν στην Ευρωπόλ και στα άλλα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 8.

3.    Κάθε κράτος μέλος συνδέει, το αργότερο ένα έτος μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, τις εξειδικευμένες υπηρεσίες του που ορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου απευθείας με την εφαρμογή δικτύου ασφαλούς ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA) της Ευρωπόλ που αναφέρεται στο άρθρο 2 στοιχείο κγ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794. Κάθε κράτος μέλος ενημερώνει σχετικά την Επιτροπή αμέσως μετά από κάθε τέτοια σύνδεση.

4.    Κάθε κράτος μέλος παρέχει στις εξειδικευμένες υπηρεσίες του που ορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 επαρκείς πόρους, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εν λόγω εξειδικευμένες υπηρεσίες διαθέτουν κατάλληλο εξοπλισμό για την πρόληψη και την αποτελεσματική καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και για τη συλλογή και κοινοποίηση πληροφοριών σύμφωνα με την παράγραφο 2 με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο.

5.    Κάθε κράτος μέλος διαθέτει ικανό αριθμό μελών του προσωπικού των εξειδικευμένων υπηρεσιών που ορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου για την εφεδρική δύναμη που αναφέρεται στο άρθρο 5β παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794, ώστε τα εν λόγω μέλη του προσωπικού να μπορούν να συμμετέχουν ως αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες σε αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη.

Άρθρο 8

Παροχή πληροφοριών στην Ευρωπόλ και στα κράτη μέλη σχετικά με ποινικά αδικήματα παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων

1.    Κάθε κράτος μέλος παρέχει στην Ευρωπόλ, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794, πληροφορίες που κατέχουν οι αρμόδιες αρχές του και αφορούν ποινικά αδικήματα παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων.

2.    Κάθε κράτος μέλος παρέχει τις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου εγκαίρως στην Ευρωπόλ.

3.    Κάθε κράτος μέλος παρέχει στα άλλα κράτη μέλη και, ταυτόχρονα, στην Ευρωπόλ, πληροφορίες που κατέχουν οι αρμόδιες αρχές του και αφορούν ποινικά αδικήματα σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, όταν υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι για τους οποίους πιστεύεται ότι οι πληροφορίες αυτές θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν τα εν λόγω άλλα κράτη μέλη για την πρόληψη, τον εντοπισμό ή τη διερεύνηση τέτοιων ποινικών αδικημάτων στα εν λόγω κράτη μέλη.

4.    Κάθε κράτος μέλος χρησιμοποιεί την εφαρμογή δικτύου SIENA για τη διαβίβαση των πληροφοριών που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου σε άλλα κράτη μέλη και στην Ευρωπόλ, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 και το άρθρο 18 παράγραφος 2 στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794.

5.    Κάθε κράτος μέλος συνδέει τους αξιωματικούς-συνδέσμους μετανάστευσης με την εφαρμογή δικτύου SIENA. Αν δεν είναι δυνατή η σύνδεση αξιωματικού-συνδέσμου μετανάστευσης με την εφαρμογή δικτύου SIENA για επιτακτικούς τεχνικούς λόγους που σχετίζονται με την κατάσταση στην τρίτη χώρα αποστολής, ο εν λόγω αξιωματικός-σύνδεσμος μετανάστευσης υποβάλλει τις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 σε αρμόδια εθνική αρχή μέσω άλλων ασφαλών διαύλων. Η εν λόγω αρμόδια αρχή παρέχει τις πληροφορίες στην Ευρωπόλ, απευθείας ή μέσω της εθνικής μονάδας της Ευρωπόλ, με χρήση της εφαρμογής δικτύου SIENA.

Κεφάλαιο IV

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΟΛ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Άρθρο 9

Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 τροποποιείται ως εξής:

1)    στο άρθρο 2 προστίθενται τα ακόλουθα στοιχεία κγ), κδ) και κε):

«κγ)    "SIENA": η εφαρμογή δικτύου ασφαλούς ανταλλαγής πληροφοριών, την οποία διαχειρίζεται η Ευρωπόλ, με σκοπό τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών·

κδ)    "επιχειρησιακή ειδική ομάδα": μηχανισμός συντονισμού που συγκροτούν τα κράτη μέλη μεταξύ των αρμόδιων αρχών τους με την υποστήριξη της Ευρωπόλ για τη διεξαγωγή κοινών, συντονισμένων και ιεραρχημένων δραστηριοτήτων συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών και ερευνών, που εμπίπτει στο πεδίο των στόχων της Ευρωπόλ και απαιτεί συντονισμένη και επικεντρωμένη δράση·

κε)    "αποστολή Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη": αποστολή προσωπικού της Ευρωπόλ ή αποσπασμένων εθνικών εμπειρογνωμόνων στο έδαφος κράτους μέλους, κατόπιν αιτήματος του εν λόγω κράτους μέλους, για την παροχή αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής και εγκληματολογικής υποστήριξης σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του εν λόγω κράτους μέλους.»·

2)    το άρθρο 4 τροποποιείται ως εξής:

   α) η παράγραφος 1 τροποποιείται ως εξής:

   i) το στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«γ)    συντονισμός, οργάνωση και υλοποίηση ερευνητικών και επιχειρησιακών δράσεων για τη στήριξη και την ενίσχυση των δράσεων των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών, οι οποίες πραγματοποιούνται:

i) από κοινού με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών·

ii) στο πλαίσιο κοινών ομάδων έρευνας, σύμφωνα με το άρθρο 5, και, ενδεχομένως, σε συνεννόηση με την Eurojust·

iii) στο πλαίσιο επιχειρησιακών ειδικών ομάδων σύμφωνα με το άρθρο 5α·

iv) στο πλαίσιο των αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη σύμφωνα με το άρθρο 5β·»·

   ii) το στοιχείο η) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«η)    υποστήριξη των διασυνοριακών δραστηριοτήτων των κρατών μελών όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών, τη διενέργεια επιχειρήσεων και τη διεξαγωγή ερευνών, καθώς και υποστήριξη των κοινών ομάδων έρευνας και των επιχειρησιακών ειδικών ομάδων, μεταξύ άλλων, με την παροχή αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής, εγκληματολογικής και χρηματοοικονομικής υποστήριξης·»·

   iii) το στοιχείο ιβ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ιβ)    ανάπτυξη ενωσιακών κέντρων εξειδικευμένης εμπειρογνωσίας για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών εγκλήματος που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων της Ευρωπόλ, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Κέντρου για το Κυβερνοέγκλημα και, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ).../... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου* [κανονισμός για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών], του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών·

_________

* Κανονισμός (ΕΕ) .../... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ... για την ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας όσον αφορά την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διερεύνηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, και για την ενίσχυση της στήριξης της Ευρωπόλ στην πρόληψη και την καταπολέμηση εγκλημάτων αυτής της μορφής, καθώς και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794 (ΕΕ L …, ELI: …)»·

   iv) το στοιχείο ιθ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ιθ) διευκόλυνση κοινών, συντονισμένων και ιεραρχημένων δραστηριοτήτων συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών και ερευνών, μεταξύ άλλων και όσον αφορά τα πρόσωπα που αναφέρονται στο στοιχείο ιη), και μέσω επιχειρησιακών ειδικών ομάδων και των αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη·»·

   v) προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο κζ):

«κζ)    υποστήριξη στα κράτη μέλη με αποτελεσματική και αποδοτική επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων.»·

   β) η παράγραφος 5 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«5. Η Ευρωπόλ δεν εφαρμόζει μέτρα καταναγκαστικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της εκτέλεσης των καθηκόντων της.

Το προσωπικό της Ευρωπόλ δύναται να παρέχει επιχειρησιακή υποστήριξη στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά την εκτέλεση μέτρων έρευνας από τις εν λόγω αρχές, κατόπιν αιτήματός τους και σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της σύστασης επιχειρησιακών ειδικών ομάδων και αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, ιδίως διευκολύνοντας τη διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών, παρέχοντας αναλυτική, επιχειρησιακή, τεχνική και εγκληματολογική υποστήριξη και παριστάμενο κατά την εκτέλεση των εν λόγω μέτρων.

Το προσωπικό της Ευρωπόλ έχει την εξουσία να εκτελεί το ίδιο ερευνητικά μέτρα μη καταναγκαστικού χαρακτήρα, υπό την προϋπόθεση ότι η Ευρωπόλ έχει κληθεί να το πράξει από κράτος μέλος σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο και ότι ο εκτελεστικός διευθυντής έχει εξουσιοδοτήσει το προσωπικό της Ευρωπόλ να εκτελέσει τα ζητούμενα ερευνητικά μέτρα μη καταναγκαστικού χαρακτήρα.

Το προσωπικό της Ευρωπόλ εκτελεί τα εν λόγω ερευνητικά μέτρα μη καταναγκαστικού χαρακτήρα σε συνεργασία και σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους και σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και το εθνικό δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους.»·

3)    προστίθενται τα ακόλουθα άρθρα 5α και 5β:

«Άρθρο 5a

Επιχειρησιακές ειδικές ομάδες

1.    Τα κράτη μέλη μπορούν να συγκροτήσουν επιχειρησιακή ειδική ομάδα για το χρονικό διάστημα για το οποίο διαρκούν συγκεκριμένες δραστηριότητες συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών ή έρευνες. Η Ευρωπόλ διευκολύνει τη σύσταση και υποστηρίζει τη λειτουργία επιχειρησιακής ειδικής ομάδας.

2.    Τα κράτη μέλη που συγκροτούν επιχειρησιακή ειδική ομάδα συμφωνούν με την Ευρωπόλ σχετικά με τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υλοποίηση των δραστηριοτήτων συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών και των ερευνών της επιχειρησιακής ειδικής ομάδας.

3.    Τα κράτη μέλη που συγκροτούν επιχειρησιακή ειδική ομάδα διασφαλίζουν τη συνοχή και τις συνέργειες με το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολυκλαδικής Πλατφόρμας κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT).

4.    Τα κράτη μέλη που συγκροτούν επιχειρησιακή ειδική ομάδα μπορούν να αποφασίσουν να καλέσουν άλλα κράτη μέλη, τρίτες χώρες και άλλους εταίρους που αναφέρονται στο άρθρο 23 για να συμμετάσχουν στην επιχειρησιακή ειδική ομάδα ή για να την υποστηρίξουν. Η συμμετοχή τρίτων χωρών και άλλων εταίρων στην επιχειρησιακή ειδική ομάδα πραγματοποιείται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

5.    Για να υποστηρίξει τη λειτουργία μιας επιχειρησιακής ειδικής ομάδας, η Ευρωπόλ διαθέτει την αναλυτική, επιχειρησιακή, τεχνική, εγκληματολογική και χρηματοοικονομική υποστήριξη που προβλέπεται από τον παρόντα κανονισμό, σύμφωνα με την παράγραφο 2.

6.    Κάθε κράτος μέλος που συγκροτεί, συμμετέχει ή υποστηρίζει επιχειρησιακή ειδική ομάδα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υλοποίηση που αναφέρεται στην παράγραφο 2:

α)    παρέχει αμέσως όλες τις σχετικές πληροφορίες στην Ευρωπόλ και στα άλλα κράτη μέλη που συγκροτούν, συμμετέχουν ή υποστηρίζουν την επιχειρησιακή ειδική ομάδα χρησιμοποιώντας την εφαρμογή δικτύου SIENA και, κατά περίπτωση, καθιστά τις πληροφορίες άμεσα προσβάσιμες σύμφωνα με το άρθρο 20 παράγραφος 2α·

β)    χρησιμοποιεί την αναλυτική, επιχειρησιακή, τεχνική, εγκληματολογική και χρηματοοικονομική υποστήριξη που παρέχει η Ευρωπόλ·

γ)    ξεκινά ειδικές δραστηριότητες συλλογής εγκληματολογικών πληροφοριών και έρευνες σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, όταν αυτό απαιτείται για την αντιμετώπιση του εγκλήματος με το οποίο συνδέεται η επιχειρησιακή ειδική ομάδα·

δ)    ξεκινά παράλληλες χρηματοοικονομικές έρευνες σύμφωνα με το εθνικό και το ενωσιακό δίκαιο για τον εντοπισμό και την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης·

ε)    κινητοποιεί τους αξιωματικούς-συνδέσμους του που έχουν τοποθετηθεί σε τρίτες χώρες στις οποίες διερευνώνται εγκληματικές δραστηριότητες στο πλαίσιο της επιχειρησιακής ειδικής ομάδας για την ενίσχυση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών και παρέχει στην Ευρωπόλ τις πληροφορίες που συγκεντρώνει, σύμφωνα με το ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο.

7.    Ο εκτελεστικός διευθυντής μπορεί να προτείνει τη σύσταση επιχειρησιακής ειδικής ομάδας στις αρμόδιες αρχές των οικείων κρατών μελών μέσω των εθνικών τους μονάδων, εφόσον ο εκτελεστικός διευθυντής θεωρεί ότι η ενέργεια αυτή αποφέρει προστιθέμενη αξία στην καταπολέμηση εγκλήματος που εμπίπτει στο πεδίο των στόχων της Ευρωπόλ.

8.    Το διοικητικό συμβούλιο θεσπίζει εκτελεστικούς κανόνες για τη σύσταση και τη λειτουργία των επιχειρησιακών ειδικών ομάδων.

Άρθρο 5β

Αποστολή της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη

1.    Ένα κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει, σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο, αποστολή της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη στο έδαφός του προκειμένου να κάνει χρήση της αναλυτικής, επιχειρησιακής, τεχνικής, εγκληματολογικής και χρηματοοικονομικής υποστήριξης που παρέχει η Ευρωπόλ για την πρόληψη και την καταπολέμηση εγκλημάτων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Ευρωπόλ.

2.    Αποστολή της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο πολύπλοκων και μεγάλης κλίμακας ερευνών που απαιτούν την υποστήριξη της Ευρωπόλ, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο κοινών ομάδων έρευνας ή επιχειρησιακών ειδικών ομάδων, ή για την υποστήριξη ελέγχων με χρήση σχετικών βάσεων δεδομένων για την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης ή ομάδων υποστήριξης για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ή για την παροχή υποστήριξης σε κράτη μέλη σε μείζονος σημασίας διεθνή γεγονότα.

3.    Ο εκτελεστικός διευθυντής αξιολογεί το αίτημα που υποβάλλει το κράτος μέλος σύμφωνα με την παράγραφο 1 και μπορεί να εγκρίνει την αποστολή της Ευρωπόλ με σκοπό την επιχειρησιακή υποστήριξη για περιορισμένο χρονικό διάστημα, το οποίο μπορεί να ανανεωθεί, λαμβάνοντας υπόψη τις επιχειρησιακές ανάγκες και τους διαθέσιμους πόρους της. Η απόφαση του εκτελεστικού διευθυντή βασίζεται σε εκτίμηση κινδύνου.

4.    Μόλις ο εκτελεστικός διευθυντής εγκρίνει το αίτημα που υπέβαλε κράτος μέλος σύμφωνα με την παράγραφο 1, το εν λόγω κράτος μέλος και η Ευρωπόλ συμφωνούν από κοινού σχετικά με τις λεπτομέρειες της αποστολής της Ευρωπόλ για την επιχειρησιακή υποστήριξη. Το προσωπικό της Ευρωπόλ και οι αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες που αποστέλλονται στο κράτος μέλος λειτουργούν σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, ιδίως το άρθρο 4 παράγραφος 5, και σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου πραγματοποιείται η αποστολή.

5.    Σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις που απαιτούν άμεση αποστολή της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη στο έδαφος κράτους μέλους, το εν λόγω κράτος μέλος και ο εκτελεστικός διευθυντής διασφαλίζουν ότι τα μέτρα που προβλέπονται στις παραγράφους 1, 3 και 4 εκτελούνται εντός 72 ωρών.

6.    Η Ευρωπόλ συγκροτεί εφεδρική δύναμη εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών με σκοπό τις αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη. Η εφεδρική δύναμη συνιστά ομάδα εμπειρογνωμόνων οι οποίοι εργάζονται στα κράτη μέλη στα οποία ανήκουν και οι οποίοι μπορούν να τεθούν στην άμεση διάθεση της Ευρωπόλ για τον σκοπό αυτό. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι εμπειρογνώμονές τους είναι διαθέσιμοι να συμμετέχουν, ως αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες, στις αποστολές της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, αν το ζητήσει η Ευρωπόλ.

7.    Το κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου πραγματοποιείται η αποστολή της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, σύμφωνα με τις συμφωνηθείσες λεπτομέρειες που αναφέρονται στην παράγραφο 4:

α)    παρέχει αμέσως όλες τις σχετικές πληροφορίες στην Ευρωπόλ, καθιστώντας, όπου είναι δυνατόν, τις πληροφορίες που περιέχονται σε εθνικές βάσεις δεδομένων άμεσα προσβάσιμες στο προσωπικό της Ευρωπόλ και στους αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες που έχουν αποσταλεί στο έδαφός του, σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο·

β)    χρησιμοποιεί την αναλυτική, επιχειρησιακή, τεχνική και εγκληματολογική υποστήριξη που παρέχεται από το προσωπικό της Ευρωπόλ που έχει αποσταλεί στο έδαφός του·

γ)    παρέχει τη δυνατότητα στο προσωπικό της Ευρωπόλ και στους αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες που έχουν αποσταλεί στο έδαφός του να παρίστανται κατά την εκτέλεση των ερευνητικών μέτρων.

8.    Ο εκτελεστικός διευθυντής μπορεί να προτείνει αποστολή για επιχειρησιακή υποστήριξη στο έδαφος κράτους μέλους στις αρμόδιες αρχές του εν λόγω κράτους μέλους μέσω της εθνικής του μονάδας, εφόσον ο εκτελεστικός διευθυντής θεωρεί ότι η ενέργεια αυτή μπορεί να αποφέρει προστιθέμενη αξία στην πρόληψη ή την καταπολέμηση εγκλήματος που εμπίπτει στο πεδίο των στόχων της Ευρωπόλ.

9.    Το διοικητικό συμβούλιο θεσπίζει εκτελεστικούς κανόνες για την προετοιμασία και τη λειτουργία των αποστολών της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον αριθμό και τα προφίλ των εμπειρογνωμόνων που συμπεριλαμβάνονται στην εφεδρική δύναμη και οποιεσδήποτε αλλαγές στη συνέχεια.

10.    Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται, τηρουμένων των αναλογιών, όταν αποστολή της Ευρωπόλ για επιχειρησιακή υποστήριξη πραγματοποιείται σε τρίτη χώρα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 25 παράγραφος 1 στοιχεία α), β) ή γ).

___________

* Κανονισμός (EE) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2019, για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 και (ΕΕ) 2016/1624 (ΕΕ L 295 της 14.11.2019, σ. 1, ELI:  http://data.europa.eu/eli/reg/2019/1896/oj ).»·

5)    στο άρθρο 18 παράγραφος 2, το στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«δ)    διευκόλυνσης, μεταξύ άλλων μέσω της εφαρμογής δικτύου SIENA, της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπόλ, άλλων οργάνων της Ένωσης, τρίτων χωρών, διεθνών οργανισμών και ιδιωτικών φορέων·»·

6)    Το παράρτημα Ι τροποποιείται ως εξής:

   α) η έκτη περίπτωση («κυκλώματα παράνομης μετανάστευσης») αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

« - παράνομη διακίνηση μεταναστών»·

   β) προστίθεται η ακόλουθη περίπτωση:

«- παραβίαση περιοριστικών μέτρων της Ένωσης».

Κεφάλαιο V

ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 10

Έναρξη ισχύος και εφαρμογή

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις Συνθήκες.

Βρυξέλλες,

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση αφορά

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι

1.4.2.Ειδικοί στόχοι

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

1.4.4.Δείκτες επιδόσεων

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διάφορων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.7.Προβλεπόμενη/–ες μέθοδος/–οι εκτέλεσης του προϋπολογισμού

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο)

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται

3.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις δαπάνες

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις δαπάνες

3.2.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις πιστώσεις της Ευρωπόλ

3.2.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους της Ευρωπόλ

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ 

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση αφορά 

 νέα δράση

 νέα δράση έπειτα από δοκιμαστικό σχέδιο / προπαρασκευαστική ενέργεια 27  

την παράταση υφιστάμενης δράσης 

 συγχώνευση μίας ή περισσότερων δράσεων προς άλλη/νέα δράση 

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι 

1.4.2.Ειδικοί στόχοι 

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

Να προσδιοριστούν τα αποτελέσματα που αναμένεται να έχει η πρόταση/πρωτοβουλία όσον αφορά τους/τις στοχευόμενους/-ες δικαιούχους/ομάδες.

1.4.4.Δείκτες επιδόσεων 

Να προσδιοριστούν οι δείκτες για την παρακολούθηση της προόδου και των επιτευγμάτων.

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας 

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διάφορων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

 περιορισμένη διάρκεια

–    Πρόταση/πρωτοβουλία με ισχύ από [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ έως [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ

–    Δημοσιονομικές επιπτώσεις από το ΕΕΕΕ έως το ΕΕΕΕ

 απεριόριστη διάρκεια

–Περίοδος σταδιακής εφαρμογής από το 2025 έως το 2027,

–και στη συνέχεια πλήρης εφαρμογή.

1.7.Προβλεπόμενη/–ες μέθοδος/–οι εκτέλεσης του προϋπολογισμού 36   

 Άμεση διαχείριση από την Επιτροπή μέσω

–    εκτελεστικών οργανισμών

 Επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη

Έμμεση διαχείριση με ανάθεση καθηκόντων εκτέλεσης του προϋπολογισμού:

 σε διεθνείς οργανισμούς και στις οργανώσεις τους (να προσδιοριστούν)

 στην ΕΤΕπ και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων

στους οργανισμούς που αναφέρονται στα άρθρα 70 και 71

 σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου

 σε οργανισμούς που διέπονται από ιδιωτικό δίκαιο και έχουν αποστολή δημόσιας υπηρεσίας, στον βαθμό που τους παρέχονται επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις

 σε οργανισμούς που διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο κράτους μέλους, στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και στους οποίους παρέχονται επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις

 σε οργανισμούς ή πρόσωπα επιφορτισμένα με την εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων στην ΚΕΠΠΑ βάσει του τίτλου V της ΣΕΕ και τα οποία προσδιορίζονται στην αντίστοιχη βασική πράξη.

Παρατηρήσεις

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων 

Να προσδιοριστούν η συχνότητα και οι όροι.

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου 

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο) 

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας 

Να προσδιοριστούν τα ισχύοντα ή τα προβλεπόμενα μέτρα πρόληψης και προστασίας, π.χ. στη στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης.

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ 

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται 

·Υφιστάμενες γραμμές του προϋπολογισμού

Κατά σειρά τομέων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμών του προϋπολογισμού

3.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις δαπάνες 

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις δαπάνες 

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Οι απαιτούμενες πιστώσεις για ανθρώπινους πόρους και άλλες δαπάνες διοικητικού χαρακτήρα θα καλυφθούν από τις πιστώσεις της ΓΔ που έχουν ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχουν ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ, οι οποίες θα συμπληρωθούν, αν χρειαστεί, με τυχόν πρόσθετα κονδύλια που μπορεί να χορηγηθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών.

3.2.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις πιστώσεις της Ευρωπόλ 

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

                                   Ποσά σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Κατά περίπτωση, τα ποσά αντικατοπτρίζουν το άθροισμα της συνεισφοράς της Ένωσης στον οργανισμό και των λοιπών εσόδων του οργανισμού (τελών και επιβαρύνσεων).

3.2.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους της Ευρωπόλ 

3.2.3.1.Συνοπτική παρουσίαση

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα.

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία) Κατά περίπτωση, τα ποσά αντικατοπτρίζουν το άθροισμα της συνεισφοράς της Ένωσης στον οργανισμό και των λοιπών εσόδων του οργανισμού (τελών και επιβαρύνσεων).

Απαιτήσεις σε προσωπικό (ΙΠΑ): 44

Λεπτομέρειες σχετικά με την αύξηση του προσωπικού:

3.2.3.2.Εκτιμώμενες ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους για την εποπτεύουσα ΓΔ

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων.

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Εκτίμηση η οποία πρέπει να εκφράζεται σε ακέραιο αριθμό (ή το πολύ με ένα δεκαδικό ψηφίο)

Οι ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους θα καλυφθούν από το προσωπικό της ΓΔ που έχει ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχει ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ, το οποίο θα συμπληρωθεί, αν χρειαστεί, με τυχόν πρόσθετους πόρους που μπορεί να διατεθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών.

Περιγραφή των προς εκτέλεση καθηκόντων:

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία είναι συμβατή με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

–☑    Η πρόταση/πρωτοβουλία απαιτεί αναπρογραμματισμό του σχετικού τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία απαιτεί τη χρησιμοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας ή την αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 46 .

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση 

–Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν προβλέπει συγχρηματοδότηση από τρίτους.

–Η πρόταση/πρωτοβουλία προβλέπει τη συγχρηματοδότηση που εκτιμάται κατωτέρω:

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα 

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις στα έσοδα.

–    Η πρόταση/πρωτοβουλία έχει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που περιγράφονται κατωτέρω:

–    στους ιδίους πόρους

–    στα λοιπά έσοδα

– Να αναφερθεί αν τα έσοδα προορίζονται για γραμμές δαπανών 

(1)    Ανάλυση κινδύνων του Frontex 2023/2024.

(2)    Ανάλυση κινδύνων του Frontex 2023/2024.

(3)    Global study on smuggling of migrants (Παγκόσμια μελέτη για την παράνομη διακίνηση μεταναστών) (Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος, 2018).

(4)    Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ), «Missing migrants project» (πρόγραμμα καταγραφής νεκρών και αγνοουμένων μεταναστών), https://missingmigrants.iom.int/region/mediterranean.

(5)    Εκτιμήσεις της Ευρωπόλ.

(6)    Europol Spotlight (2023) Criminal Networks in Migrant Smuggling (Εγκληματικά κυκλώματα στην παράνομη διακίνηση μεταναστών).

(7)    Frontex, Ανάλυση κινδύνων για το 2023/2024.

(8)    Europol Spotlight (2023) Criminal Networks in Migrant Smuggling (Εγκληματικά κυκλώματα στην παράνομη διακίνηση μεταναστών).

(9)

   Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1727 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τον οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης (Eurojust) και την αντικατάσταση και την κατάργηση της απόφασης 2002/187/ΔΕΥ του Συμβουλίου, PE/37/2018/REV/1 (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 138). 

(10)    Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, σχετικά με τις κοινές ομάδες έρευνας (ΕΕ L 162 της 20.6.2002, σ. 1). 

(11)    Άρθρο 72 της ΣΛΕΕ.

(12)    Άρθρο 4 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ.

(13)

   Europol (2023), Criminal networks in migrant trafficking (Εγκληματικά κυκλώματα στην παράνομη διακίνηση μεταναστών), Europol Spotlight Report Series (σειρά ενημερωτικών εκθέσεων Spotlight της Ευρωπόλ), Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο.

(14)    Άρθρο 67 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(15)    Υποστήριξη από την Ευρωπόλ της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών: πολύτιμη η βοήθεια, αλλά ανεπαρκείς η αξιοποίηση των πηγών δεδομένων και η μέτρηση των αποτελεσμάτων. Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, 2021.

(16)    Άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης).

(17)    Άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης).

(18)    Με βάση τον πίνακα προσωπικού της Ευρωπόλ για το 2023 και την κατανομή των πόρων ανά δραστηριότητα στο έγγραφο προγραμματισμού 2023-2025 της Ευρωπόλ.

(19)    COM(2022) 684 final (2.12.2022).

(20)    Κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) και την αντικατάσταση και κατάργηση των αποφάσεων του Συμβουλίου 2009/371/ΔΕΥ, 2009/934/ΔΕΥ, 2009/935/ΔΕΥ, 2009/936/ΔΕΥ και 2009/968/ΔΕΥ (ΕΕ L 135 της 24.5.2016, σ. 53), ELI: https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2016/794/oj.?locale=el .

(21)        Κανονισμός (EE) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2019, για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 και (ΕΕ) 2016/1624 (ΕΕ L 295 της 14.11.2019, σ. 1, ELI:  https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2019/1896/oj.?locale=el ).

(22)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 και της απόφασης αριθ. 1247/2002/ΕΚ (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 39, ELI:  https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2018/1725/oj.?locale=el .

(23)    ΕΕ C …

(24)    [να προστεθεί ο τίτλος και τα στοιχεία δημοσίευσης]

(25)    Οδηγία 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 101 της 15.4.2011, σ.1, ELI:  http://data.europa.eu/eli/dir/2011/36/oj ).

(26)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1727 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τον οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης (Eurojust) και την αντικατάσταση και την κατάργηση της απόφασης 2002/187/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 138, ELI:  https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2018/1727/oj.?locale=el ).

(27)    Όπως αναφέρεται στο άρθρο 58 παράγραφος 2 στοιχείο α) ή β) του δημοσιονομικού κανονισμού.

(28)    Άρθρο 88 της ΣΛΕΕ.

(29)    Άρθρο 87 της ΣΛΕΕ.

(30)    Το 2022 η Ευρωπόλ υποστήριξε συνολικά 195 έρευνες προτεραιότητας σχετικά με την παράνομη διακίνηση μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων 9 επιχειρησιακών ειδικών ομάδων. Συναφείς υπηρεσίες παρέχονταν κυρίως από 34 υπαλλήλους του EMSC, οι οποίοι εργάζονταν κυρίως στην έδρα του οργανισμού. Απαιτούνται πρόσθετοι πόροι για να καταστεί δυνατή η αύξηση του αριθμού των υποστηριζόμενων ερευνών για την παράνομη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών επιχειρησιακών ειδικών ομάδων. Γενικά, οι επιχειρησιακές ειδικές ομάδες αποτελούν ένα ευέλικτο μέσο, και η διάρκεια και το μέγεθός τους ποικίλλουν σημαντικά. Οι επιχειρησιακές ειδικές ομάδες αποτελούν μακροχρόνια δέσμευση υψηλής έντασης πόρων (με τη συμμετοχή 4 έως 150 υπαλλήλων αναλόγως ειδικών κατά περίπτωση συνθηκών και απειλών, π.χ. αντίδραση σε καταστάσεις απειλής για τη ζωή).

(31)    —    Επί του παρόντος, δημεύεται λιγότερο από το 2 % των προϊόντων εγκλήματος στην ΕΕ, και η παράνομη διακίνηση μεταναστών καθίσταται μία από τις πιο επικερδείς παράνομες δραστηριότητες για τις ομάδες οργανωμένου εγκλήματος. Οι παράλληλες χρηματοοικονομικές έρευνες θα πρέπει να αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση στη διερεύνηση του οργανωμένου εγκλήματος. Ως εκ τούτου, η Ευρωπόλ θα πρέπει να διαθέτει ικανότητες για την υποστήριξη των αρχών των κρατών μελών με υπηρεσίες εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων και υπηρεσίες χρηματοοικονομικών ερευνών κατά την εφαρμογή των ερευνητικών μέτρων.

(32)    Τα καθήκοντα των εθνικών εμπειρογνωμόνων εξαρτώνται από τις επιχειρησιακές ανάγκες και καθορίζονται στα επιχειρησιακά σχέδια. Ωστόσο, μπορούν να περιλαμβάνουν εμπειρογνωσία στις σχετικές γλώσσες, στρατηγική και επιχειρησιακή ανάλυση, παρακολούθηση πληροφοριών ανοικτής πηγής, εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων / χρηματοοικονομικές έρευνες, κυβερνοεγκλήματα, εγκληματολογικές έρευνες ΤΠ, παρακολούθηση και μυστικές επιχειρήσεις, απάτη σχετικά με έγγραφα, και άλλους συγκεκριμένους τομείς που θεωρούνται σημαντικοί για τις εθνικές ομάδες έρευνας και για την υποστήριξη των αρχών των κρατών μελών κατά την εφαρμογή των ερευνητικών μέτρων επιτόπου ή στην έδρα της Ευρωπόλ.

(33)    Με εξειδικευμένες μονάδες καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών σε κάθε κράτος μέλος και με άμεσες συνδέσεις με τη SIENA, αναμένεται ότι ο όγκος των συνεισφορών θα υπερδιπλασιαστεί, όπως και ο αριθμός των επιχειρήσεων και των επιχειρησιακών ειδικών ομάδων.

(34)    Για να ενισχυθεί η ευελιξία της συνδρομής προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της EMPACT, η Ευρωπόλ θέσπισε μηχανισμό χρηματοδότησης που βασίζεται σε δύο είδη επιχορηγήσεων. I) οι επιχορηγήσεις υψηλής αξίας χορηγούνται κατόπιν παραδοσιακής πρόσκλησης υποβολής προτάσεων με καθορισμένη προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων χρηματοδότησης στοχευμένων δραστηριοτήτων, όπως ορίζεται στα επιχειρησιακά σχέδια δράσης (ΕΣΔ), και II) οι επιχορηγήσεις χαμηλής αξίας με ανοικτή διαδικασία για την παροχή πιο βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης για τις δραστηριότητες των ΕΣΔ, που είναι σαφώς επιχειρησιακού χαρακτήρα. Τα τελευταία χρόνια οι επιχορηγήσεις της EMPACT έγιναν εξαιρετικά δημοφιλείς, και τα κράτη μέλη καταφεύγουν όλο και περισσότερο σ’ αυτές, εξαίροντας τη χρησιμότητά τους για τη στήριξη της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και την επίτευξη αποτελεσμάτων. Πέρυσι το κονδύλιο για τις επιχορηγήσεις χαμηλής αξίας εξαντλήθηκε τον Νοέμβριο του 2022, και φέτος εξαντλήθηκε ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2023, δημιουργώντας και στις δύο περιπτώσεις κενό και βλάπτοντας την ικανότητα της Ευρωπόλ να στηρίζει τα κράτη μέλη και των τελευταίων να διεξάγουν τις έρευνές τους.

(35)     https://www.europol.europa.eu/crime-areas-and-statistics/empact  

(36)    Οι λεπτομέρειες σχετικά με τις μεθόδους εκτέλεσης του προϋπολογισμού, καθώς και οι παραπομπές στον δημοσιονομικό κανονισμό, είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο BUDGpedia: https://myintracomm.ec.europa.eu/corp/budget/financial-rules/budget-implementation/Pages/implementation-methods.aspx

(37)    Κανονισμός (ΕΕ) 2016/794.

(38)     https://www.europol.europa.eu/sites/default/files/documents/decision_of_the_europol_management_board_on_the_adoption_of_the_financial_regulation_applicable_to_europol_.pdf

(39)     https://europa.eu/european-union/sites/europaeu/files/docs/body/joint_statement_and_common_approach_2012_en.pdf

(40)    ΔΠ = Διαχωριζόμενες πιστώσεις / ΜΔΠ = Μη διαχωριζόμενες πιστώσεις.

(41)    ΕΖΕΣ: Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών.

(42)    Υποψήφιες χώρες και, κατά περίπτωση, δυνάμει υποψήφια μέλη από τα Δυτικά Βαλκάνια.

(43)    Τα επίπεδα προσωπικού τα οποία υπολογίζονται με βάση το μέσο μοναδιαίο κόστος προσωπικού που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για το νομοθετικό δημοσιονομικό δελτίο, με τιμαριθμική αναπροσαρμογή βάσει του διορθωτικού συντελεστή για τις Κάτω Χώρες (111,8 %).

(44)    Η αύξηση του προσωπικού της Ευρωπόλ που αναφέρεται στην πρόταση θα αντισταθμιστεί με μείωση της μελλοντικής ενίσχυσης του προσωπικού του FRONTEX. Οι δύο οργανισμοί θα συμφωνήσουν σχετικά με τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες για τη μεταφορά, σύμφωνα με τα κριτήρια και το χρονοδιάγραμμα που όρισαν οι συννομοθέτες.

(45)    AC = Συμβασιούχος υπάλληλος· AL = Τοπικός υπάλληλος· END = Αποσπασμένος εθνικός εμπειρογνώμονας· INT = Προσωρινό προσωπικό· JPD = Νέος επαγγελματίας σε αντιπροσωπεία της ΕΕ.

(46)    Βλ. άρθρα 12 και 13 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 2093/2020 του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2020, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2021 έως 2027.