ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.4.2023

COM(2023) 211 final

2023/0110(NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής για το εμπόριο πολιτικών αεροσκαφών όσον αφορά την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.Αντικείμενο της πρότασης

Η παρούσα πρόταση αφορά την απόφαση για τον καθορισμό της θέσης που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής για το εμπόριο πολιτικών αεροσκαφών (στο εξής: επιτροπή), όσον αφορά την προβλεπόμενη έκδοση απόφασης της εν λόγω επιτροπής σχετικά με την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών.

2.Πλαίσιο της πρότασης

2.1.Η συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών

Η συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών (στο εξής: συμφωνία) είναι πλειονομερής συμφωνία στο πλαίσιο του ΠΟΕ, η οποία αποσκοπεί στην κατάργηση των εισαγωγικών δασμών για όλα τα αεροσκάφη πλην των στρατιωτικών, καθώς και για τους κινητήρες πολιτικών αεροσκαφών, τα μέρη και τα εξαρτήματά τους, για όλα τα εξαρτήματα και τα υποσυστήματα πολιτικών αεροσκαφών και για προσομοιωτές πτήσης, τα μέρη και τα εξαρτήματά τους. Η συμφωνία άρχισε να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 1980.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (στο εξής: ΕΕ) είναι συμβαλλόμενο μέρος της συμφωνίας 1 . Δεκαεννέα κράτη μέλη της ΕΕ είναι επίσης συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας, αυτοτελώς 2 . Δεδομένου ότι η κοινή εμπορική πολιτική εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ και η συμμετοχή της ΕΕ στον ΠΟΕ καλύπτει τα εδάφη στα οποία εφαρμόζεται η κοινή εμπορική πολιτική (δηλαδή τα κράτη μέλη της ΕΕ), η Επιτροπή θα εκφράσει τη θέση της στο πλαίσιο της επιτροπής εξ ονόματος της Ένωσης και των κρατών μελών της.

Η Βραζιλία υπέβαλε στην επιτροπή την αίτησή της για προσχώρηση στη συμφωνία στις 14 Ιουνίου 2022, μαζί με τις προτεινόμενες δασμολογικές δεσμεύσεις της.

Στις 10 Οκτωβρίου 2022 η επιτροπή συζήτησε τη διαδικασία εξέτασης της αίτησης προσχώρησης της Βραζιλίας στη συμφωνία, η οποία αποτελεί την πρώτη αίτηση προσχώρησης που θα εξεταστεί από τα μέλη του ΠΟΕ στο πλαίσιο της εν λόγω επιτροπής.

Η προβλεπόμενη απόφαση του Συμβουλίου, που αποτελεί αντικείμενο της παρούσας πρότασης, επιτρέπει στην Επιτροπή να εκφράσει τη θέση της εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής όσον αφορά την προσχώρηση της Βραζιλίας.

2.2.Η επιτροπή για το εμπόριο πολιτικών αεροσκαφών

Έργο της επιτροπής είναι να εξετάζει την εφαρμογή της συμφωνίας και να διαβουλεύεται σχετικά με τις εξελίξεις στον κλάδο των πολιτικών αεροσκαφών, προκειμένου να καθορίζει κατά πόσον απαιτούνται τροποποιήσεις για την εξασφάλιση της συνέχισης του ελεύθερου και χωρίς στρεβλώσεις εμπορίου.

Οι αποφάσεις της επιτροπής εκδίδονται με συναίνεση. Όταν μια απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί με συναίνεση, το επίμαχο ζήτημα αποφασίζεται με ψηφοφορία.

2.3.Η προς έκδοση πράξη της επιτροπής

Μολονότι δεν έχει συμφωνηθεί συγκεκριμένη ημερομηνία κατά την τρέχουσα χρονική στιγμή, η επιτροπή πρόκειται να εκδώσει στο εγγύς μέλλον απόφαση σχετικά με την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία (στο εξής: προς έκδοση πράξη).

Η προς έκδοση πράξη θα εκδοθεί από την επιτροπή βάσει του άρθρου 9 παράγραφος 9.1.3 της συμφωνίας και του σημείου 5 του σημειώματος καθοδήγησης σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 9 παράγραφος 9.1.3 της συμφωνίας. Το τελευταίο προβλέπει ότι «με απόφαση της επιτροπής, με την οποία εγκρίνονται οι όροι προσχώρησης, η αιτούσα κυβέρνηση λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τους όρους της προσχώρησής της και, με τη συγκατάθεση της επιτροπής, η αιτούσα κυβέρνηση μπορεί να καταθέσει στον Γενικό Διευθυντή του ΠΟΕ πράξη προσχώρησης, στην οποία αναφέρονται οι συμφωνηθέντες όροι».

Σκοπός της προς έκδοση πράξης είναι να επιτραπεί η προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία και να ενισχυθεί το ελεύθερο και χωρίς στρεβλώσεις εμπόριο στον τομέα των πολιτικών αεροσκαφών.

Η προς έκδοση πράξη θα καταστεί δεσμευτική για τα συμβαλλόμενα μέρη σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 9.3.1 της συμφωνίας, το οποίο προβλέπει ότι «η [...] συμφωνία θα αρχίσει να ισχύει [...] για κάθε άλλη κυβέρνηση [...] την τριακοστή ημέρα που ακολουθεί εκείνη της αποδοχής της συμφωνίας ή της προσχωρήσεως σ’ αυτή.».

3.Θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης

Γενικές σημειώσεις

Στόχος της παρούσας πρότασης είναι να επιτρέψει στην ΕΕ να συμμετάσχει σε πιθανή συναίνεση στο πλαίσιο της επιτροπής σχετικά με την προς έκδοση πράξη.

Μολονότι δεν είναι ακόμη απολύτως σαφές πότε τα υπογράφοντα μέρη θα είναι σε θέση να καταλήξουν σε συναίνεση, η θέση της ΕΕ πρέπει να καθοριστεί εκ των προτέρων από το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

Η προτεινόμενη θέση της Ένωσης είναι να υποστηρίξει την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία. Η Επιτροπή συνιστά αυτήν τη θέση για τους ακόλουθους λόγους:

Προσφορά της Βραζιλίας

Τελωνειακοί δασμοί και άλλες επιβαρύνσεις

Η Βραζιλία προσφέρει στην επιτροπή δασμολογικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο των υποχρεώσεων βάσει του άρθρου 2 παράγραφος 2.1 της συμφωνίας. Μόλις ολοκληρωθούν οι συζητήσεις στο πλαίσιο της επιτροπής σχετικά με τις δασμολογικές δεσμεύσεις της Βραζιλίας και διευθετηθεί ο κατάλογος των δασμολογικών κλάσεων που αντικατοπτρίζουν αυτές τις υποχρεώσεις, η Βραζιλία θα είναι έτοιμη να ενσωματώσει σε εύθετο χρόνο τη δασμολογική ατέλεια για τα προϊόντα που αναφέρονται στον πίνακα της που θα επισυνάπτεται στη ΓΣΔΕ. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας προσχώρησης της Βραζιλίας, η συμφωνία θα ενσωματωθεί στην έννομη τάξη της χώρας.

Η Βραζιλία εφαρμόζει ήδη δασμολογική ατέλεια σε όλα τα προϊόντα που απαριθμούνται στις προτεινόμενες δασμολογικές δεσμεύσεις της, όταν προορίζονται για χρήση σε πολιτικά αεροσκάφη. Όσον αφορά τις υποχρεώσεις βάσει του άρθρου 2 παράγραφος 2.1.2, η ισχύουσα νομοθεσία της Βραζιλίας χορηγεί ήδη δασμολογική ατέλεια στα προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την επισκευή αεροσκαφών. Όσον αφορά τις δεσμεύσεις βάσει του άρθρου 2 παράγραφος 2.2 της συμφωνίας, η Βραζιλία διαθέτει ήδη σύστημα που βασίζεται στον τελικό προορισμό του προϊόντος, για τους σκοπούς της τελωνειακής διαχείρισης, το οποίο περιλαμβάνει καθεστώς εισαγωγής ατελώς παρόμοιο με εκείνο που έχει καθιερωθεί από τις λοιπές υπογράφουσες χώρες και δεν αποτελεί εμπόδιο στο εμπόριο ούτε αντιβαίνει στις εφαρμοστέες διατάξεις της ΓΣΔΕ και άλλων πολυμερών συμφωνιών που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο της ΓΣΔΕ.

Τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο

Όσον αφορά τις υποχρεώσεις βάσει του άρθρου 3 σχετικά με τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο, η Βραζιλία συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις της επιτροπής για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο στο πλαίσιο του ΠΟΕ και δεν υιοθετεί καμία πολιτική αντίθετη προς τη συμφωνία για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο.

Συμβάσεις πού πραγματοποιούνται βάσει οδηγιών των δημόσιων αρχών, υποχρεωτικές συμβάσεις υπεργολαβίας και κίνητρα

Οι πρακτικές, οι κατευθυντήριες γραμμές και οι διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων της Βραζιλίας είναι ήδη σύμφωνες με τις απαιτήσεις της συμφωνίας. Ως γενική αρχή, αρκετές διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας της Βραζιλίας για τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων (νόμος 14,133/2021) απαγορεύουν τη διαφορετική μεταχείριση ημεδαπών και αλλοδαπών προμηθευτών. Δεδομένου ότι η ισχύουσα νομοθεσία προωθεί ήδη αυτή την ευθυγράμμιση, οι επιχειρησιακές τροποποιήσεις που επέφερε η Γραμματεία Διαχείρισης του Υπουργείου Οικονομίας με την κανονιστική εντολή αριθ. 10, του Φεβρουαρίου 2020, εξασφάλισαν ότι ακόμη και ξένες εταιρείες που δεν είναι εγκατεστημένες στη Βραζιλία θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δημόσιους διαγωνισμούς.

Περιορισμοί στο εμπόριο

Η Βραζιλία δεν εφαρμόζει ποσοτικούς περιορισμούς ή απαιτήσεις έκδοσης αδειών εισαγωγής για τον περιορισμό των εισαγωγών πολιτικών αεροσκαφών κατά τρόπο ασύμβατο με τις ισχύουσες διατάξεις της ΓΣΔΕ και με άλλες πολυμερείς συμφωνίες που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο της ΓΣΔΕ. Ομοίως, δεν υπάρχουν ποσοτικοί περιορισμοί ή απαιτήσεις έκδοσης αδειών εξαγωγής που να αποσκοπούν στον περιορισμό, για εμπορικούς ή ανταγωνιστικούς λόγους, των εξαγωγών πολιτικών αεροσκαφών σε άλλα υπογράφοντα μέρη κατά τρόπο ασύμβατο με τις ισχύουσες διατάξεις της ΓΣΔΕ και άλλων πολυμερών συμφωνιών που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο της ΓΣΔΕ.

Κρατικές ενισχύσεις, εξαγωγικές πιστώσεις και εμπορία αεροσκαφών

Το 2007 η Βραζιλία άρχισε να συμμετέχει στην «τομεακή συμφωνία σχετικά με τις εξαγωγικές πιστώσεις για αεροσκάφη πολιτικής αεροπορίας» (ΤΣΑ), η οποία αποτελεί παράρτημα του διακανονισμού του Οργανισμού Συνεργασίας και Οικονομικής Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τις εξαγωγικές πιστώσεις οι οποίες τυγχάνουν δημόσιας στήριξης. Ως εκ τούτου, τα επίσημα προγράμματα στήριξης εξαγωγικών πιστώσεων της Βραζιλίας ακολουθούν αυστηρά τις κατευθυντήριες γραμμές της ΤΣΑ, δηλαδή δεν παρέχουν εξαγωγικές πιστώσεις που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης με ευνοϊκότερους όρους και προϋποθέσεις από εκείνους που καθορίζονται στην ΤΣΑ.

Περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις

Σύμφωνα με το σύνταγμα της Βραζιλίας, ο/η πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει την αποκλειστική εξουσία να συνάπτει διεθνείς συνθήκες, ad referendum του Εθνικού Κογκρέσου. Επιπλέον, όπως προαναφέρθηκε, η θέσπιση νομοθεσίας που περιέχει τους όρους της συμφωνίας από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βραζιλίας μετά τη διεθνή επικύρωση ή προσχώρηση σ’ αυτή, σημαίνει ότι η εν λόγω συμφωνία αποτελεί δεσμευτική νομική πράξη στη χώρα.

Σύσταση

Η προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία αναμένεται ότι θα συμβάλει θετικά στο περαιτέρω διεθνές άνοιγμα των αγορών πολιτικών αεροσκαφών, με τη διεύρυνση του αριθμού των μερών της συμφωνίας και, ως εκ τούτου, την ενθάρρυνση άλλων χωρών να προσχωρήσουν σ’ αυτή. Η Επιτροπή συνιστά να γίνει αποδεκτή η προσφορά της Βραζιλίας.

Κατά συνέπεια, προτείνεται να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να εκφράσει, στο πλαίσιο της επιτροπής πολιτικών αεροσκαφών, τη θέση της Ένωσης υπέρ της προσχώρησης της Βραζιλίας στη συμφωνία.

Η πρωτοβουλία συνάδει πλήρως με την υφιστάμενη πολιτική. Παρόμοιες αποφάσεις εκδόθηκαν π.χ. για την προσχώρηση της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας σε άλλη ειδική συμφωνία του ΠΟΕ, δηλαδή στη συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις.

4.Νομική βάση

4.1.Διαδικαστική νομική βάση

4.1.1.Αρχές

Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την έκδοση αποφάσεων για τον καθορισμό «των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από δεδομένη συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα, με εξαίρεση τις πράξεις που συμπληρώνουν ή τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας.».

Η έννοια των «πράξεων που παράγουν έννομα αποτελέσματα» περιλαμβάνει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα δυνάμει των κανόνων του διεθνούς δικαίου που διέπουν το εκάστοτε όργανο. Περιλαμβάνει επίσης πράξεις που δεν έχουν μεν δεσμευτική ισχύ βάσει του διεθνούς δικαίου, αλλά «επηρεάζουν με καθοριστικό τρόπο το περιεχόμενο των ρυθμίσεων που θεσπίζει ο νομοθέτης της Ένωσης» 3 .

4.1.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Η επιτροπή είναι όργανο που έχει συσταθεί με το άρθρο 8 παράγραφος 8.1 της συμφωνίας.

Η πράξη την οποία καλείται να εκδώσει η επιτροπή αποτελεί πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα. Η προς έκδοση πράξη θα είναι δεσμευτική βάσει του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 9.3.1 της συμφωνίας περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών.

Η προς έκδοση πράξη δεν συμπληρώνει ούτε τροποποιεί το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας.

Συνεπώς, η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

4.2.Ουσιαστική νομική βάση

4.2.1.Αρχές

Η ουσιαστική νομική βάση για την έκδοση απόφασης δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ εξαρτάται πρωτίστως από τον στόχο και το περιεχόμενο της προς έκδοση πράξης σε σχέση με την οποία λαμβάνεται θέση εξ ονόματος της Ένωσης. Εάν η προς έκδοση πράξη επιδιώκει διττό σκοπό ή έχει δύο συνιστώσες και εάν ένας από τους σκοπούς ή μία από τις συνιστώσες μπορεί να χαρακτηριστεί κύριος/-α, ενώ ο/η άλλος/-η έχει απλώς παρεπόμενο χαρακτήρα, η απόφαση δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μία και μόνο ουσιαστική νομική βάση, ήτοι εκείνη που επιβάλλει ο κύριος ή πρωτεύων σκοπός ή συνιστώσα.

4.2.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Ο κύριος στόχος και το περιεχόμενο της προς έκδοση πράξης αφορούν την κοινή εμπορική πολιτική.

Συνεπώς, η ουσιαστική νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης είναι το άρθρο 207 της ΣΛΕΕ.

4.3.Συμπέρασμα

Η νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης θα πρέπει να είναι το άρθρο 207 της ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

2023/0110 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής για το εμπόριο πολιτικών αεροσκαφών όσον αφορά την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 207 παράγραφος 4 πρώτο εδάφιο, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών (στο εξής: συμφωνία) συνήφθη από την Ένωση με την απόφαση 80/271/ΕΟΚ 4 του Συμβουλίου και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1980.

(2)Η Βραζιλία υπέβαλε στην επιτροπή για το εμπόριο πολιτικών αεροσκαφών (στο εξής: επιτροπή) την αίτησή της για προσχώρηση στη συμφωνία στις 14 Ιουνίου 2022, μαζί με τις προτεινόμενες δασμολογικές δεσμεύσεις της.

(3)Λαμβανομένων υπόψη των εν λόγω δεσμεύσεων, η αίτηση προσχώρησης της Βραζιλίας στη συμφωνία πληροί τις απαιτήσεις που ορίζονται στη συμφωνία.

(4)Η προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία αναμένεται να συμβάλει θετικά στο ελεύθερο και χωρίς στρεβλώσεις εμπόριο στον τομέα των πολιτικών αεροσκαφών.

(5)Σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 9.1.3 της συμφωνίας και το σημείο 5 του καθοδηγητικού σημειώματος σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 9 παράγραφος 9.1.3 της συμφωνίας, η επιτροπή έχει την εξουσία να λάβει απόφαση σχετικά με την έγκριση των όρων προσχώρησης.

(6)Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο να καθοριστεί η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής σχετικά με την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής για το εμπόριο πολιτικών αεροσκαφών είναι ότι συμφωνεί με την προσχώρηση της Βραζιλίας στη συμφωνία περί εμπορίου πολιτικών αεροσκαφών.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.

Βρυξέλλες,

(1)    Απόφαση του Συμβουλίου, της 10ης Δεκεμβρίου 1979, για τη σύναψη των πολυμερών συμφωνιών που προκύπτουν από τις εμπορικές διαπραγματεύσεις 1973-1979 (ΕΕ L 71 της 17.3.1980, σ. 1).

(2)    Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σουηδία.

(3)    Απόφαση του Δικαστηρίου, της 7ης Οκτωβρίου 2014, Γερμανία κατά Συμβουλίου, C-399/12, ECLI:EU:C:2014:2258, σκέψεις 61 έως 64.

(4)    ΕΕ L 71 της 17.3.1980, σ. 1.