ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 9.11.2022

COM(2022) 591 final

2022/0367(NLE)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έθεσε την ανανεώσιμη ενέργεια στο επίκεντρο της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια. Οι τρέχουσες διεθνείς εντάσεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το γενικό γεωπολιτικό πλαίσιο και οι πολύ υψηλές τιμές της ενέργειας ενέτειναν την ανάγκη επίσπευσης της ενεργειακής απόδοσης και της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας στην Ένωση με στόχο τη σταδιακή απεξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Στο πλαίσιο αυτό, στις 18 Μαΐου 2022, η Επιτροπή ενέκρινε, στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, πρόταση τροποποίησης της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές («REDII»), της οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, και της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση, προκειμένου να επιταχυνθεί η πράσινη μετάβαση προς την ανανεώσιμη ενέργεια και προς αυξημένη ενεργειακή απόδοση. Η πρόταση εισήγαγε πιο φιλόδοξους στόχους για την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέτρα για την περαιτέρω απλούστευση και τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών αδειοδότησης που ισχύουν για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας με συντονισμένο και εναρμονισμένο τρόπο σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και μέτρα για την αύξηση της ανάπτυξης ηλιακών εγκαταστάσεων σε κτίρια. Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζονται επί του παρόντος για την έγκριση της αναθεωρημένης οδηγίας REDII.

Αφότου δημοσιεύτηκε το σχέδιο REPowerEU, στις 18 Μαΐου 2022, η ενεργειακή κρίση έχει επιδεινωθεί, γεγονός που καθιστά αναγκαία την επείγουσα ανάληψη δράσης. Οι πρωτοφανείς αυξήσεις της τιμής του φυσικού αερίου το καλοκαίρι, η περαιτέρω διακοπή του εφοδιασμού μέσω του αγωγού North Stream I, ο αυξημένος πληθωρισμός και οι διακυμάνσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας προκαλούν οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες και επιβαρύνουν σημαντικά τους πολίτες και την οικονομία. Η αύξηση του ενεργειακού κόστους οδηγεί σε μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών και σε απώλεια ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Η ανεπαρκής προσφορά αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και η σχετικά ανελαστική ζήτηση ενέργειας έχουν οδηγήσει σε σημαντικές αυξήσεις των τιμών και σε αστάθεια των τιμών του αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ. Τα εθνικά μέτρα για την αντιμετώπιση των τάσεων αυτών ενδέχεται να οδηγήσουν σε κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς και να μην εξασφαλίσουν αλληλεγγύη.

Στο πλαίσιο αυτό, η συνεχιζόμενη κρίση καθιστά αναγκαία την ανάληψη προσωρινής αλλά άμεσης δράσης για να επισπευσθεί η επίτευξη ορισμένων από τους στόχους του REPowerEU, συμπεριλαμβανομένης της επιτάχυνσης της μετάβασης της Ευρώπης σε καθαρές μορφές ενέργειας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει μέτρα για τη μείωση της ζήτησης αερίου και έχει παρέμβει στις αγορές ενέργειας προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κρίσης αυτόν τον χειμώνα. Παρά τις ενέργειες αυτές, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη. Οι τιμές που επιβάλλονται σε καταναλωτές και επιχειρήσεις στην Ευρώπη παραμένουν υπερβολικά υψηλές και ευμετάβλητες. Απρόβλεπτα γεγονότα, όπως πράξεις δολιοφθοράς αγωγών, ενδέχεται να διαταράξουν περαιτέρω την ασφάλεια του εφοδιασμού μας. Οι εντάσεις στις αγορές αερίου είναι πιθανό να συνεχιστούν, ακόμη και μετά τον φετινό χειμώνα. Η ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι απαραίτητη προκειμένου να τεθεί οριστικά τέλος στην τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς θα μειώσει αμέσως και διαρθρωτικά τη ζήτηση ορυκτών καυσίμων στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, της θέρμανσης και της ψύξης, της βιομηχανίας και των μεταφορών. Χάρη στο χαμηλό λειτουργικό κόστος τους, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να επηρεάσουν θετικά τις τιμές της ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ.

Οι χρονοβόρες και πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες έχουν υποδειχθεί ως ένα από τα βασικά προσκόμματα που επιβραδύνουν και μειώνουν τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις συναφείς υποδομές. Στις 20 και 21 Οκτωβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του, ζήτησε να επιταχυνθεί η απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των δικτύων, μεταξύ άλλων μέσω μέτρων έκτακτης ανάγκης. Ορισμένα από τα μέτρα που θεσπίστηκαν με την πρόταση του Μαΐου του 2022 για την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης για τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ιδίως εκείνα τα μέτρα που αφορούν το τεκμήριο επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος, την ανανέωση των σταθμών παραγωγής και την αδειοδότηση για την εγκατάσταση ηλιακού εξοπλισμού σε υφιστάμενες κατασκευές, μπορούν να τεθούν γρήγορα σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη, χωρίς να απαιτούνται επαχθείς αλλαγές στις εθνικές διαδικασίες και τα νομικά τους συστήματα. Η κρίση καθιστά αναγκαία την άμεση θέσπιση στοχευμένων μέτρων σε αυτούς τους τομείς, καθώς και άλλων μέτρων για την προώθηση συγκεκριμένων τεχνολογιών, όπως οι αντλίες θερμότητας, οι οποίες επιταχύνουν την απομάκρυνση από τη χρήση αερίου για θέρμανση. Εάν εφαρμοστούν άμεσα, τα μέτρα αυτά έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές βραχυπρόθεσμα και, ως εκ τούτου, να αυξήσουν τη συμβολή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.

•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

Η προτεινόμενη πράξη προβλέπει προσωρινά, αναλογικά και έκτακτα μέτρα. Συμπληρώνει τις υφιστάμενες σχετικές πρωτοβουλίες και τη νομοθεσία της ΕΕ και λειτουργεί συμπληρωματικά προς τις πρωτοβουλίες που έχει ήδη αναλάβει η Επιτροπή για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης στις αγορές ενέργειας. Βασίζεται στο σχέδιο «REPowerEU» της 18ης Μαΐου 2022, το οποίο θέτει τη μαζική επιτάχυνση και κλιμάκωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην παραγωγή ενέργειας, τη βιομηχανία, τα κτίρια και τις μεταφορές στο επίκεντρο της στρατηγικής για την επιτάχυνση της σταδιακής κατάργησης της χρήσης ρωσικών ορυκτών καυσίμων.

Ειδικότερα, η Επιτροπή πρότεινε, στο πλαίσιο του σχεδίου «REPowerEU», την αναθεώρηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, η οποία αυξάνει τον δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για το 2030 σε 45 % έως το 2030, από το 40 % της προηγούμενης πρότασης της 14ης Ιουλίου 2021, και θεσπίζει ένα πλαίσιο για τον εξορθολογισμό και την επιτάχυνση της διοικητικής διαδικασίας αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας.

Η προτεινόμενη πράξη αποτελεί προσωρινό μέτρο έκτακτης ανάγκης. Είναι χρονικά περιορισμένη σε ένα έτος, με ρήτρα επανεξέτασης προκειμένου να εξεταστεί το ενδεχόμενο παράτασης της ισχύος της, εάν χρειαστεί.

Ο προτεινόμενος κανονισμός ανταποκρίνεται στην ανάγκη ανάληψης επείγουσας δράσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, όπως ζητείται στα προαναφερόμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης μέσω εστιασμένης άμεσης δράσης που επιταχύνει την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τα οποία παρουσιάζουν σημαντικές δυνατότητες να έχουν γρήγορα αποτελεσματικό αντίκτυπο. Για τον σκοπό αυτό, η προτεινόμενη πράξη προσδιορίζει ένα σύνολο μέτρων των οποίων η άμεση εφαρμογή θα διασφαλίσει τη βραχυπρόθεσμη επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα και τη σύσταση της Επιτροπής σχετικά με την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και τη διευκόλυνση των συμφωνιών αγοράς ενέργειας, η επαρκής στελέχωση των φορέων αδειοδότησης και των αρχών περιβαλλοντικής αξιολόγησης με προσωπικό που διαθέτει τις σχετικές δεξιότητες και προσόντα παραμένει απαραίτητη για την πλήρη αξιοποίηση των οφελών από οποιαδήποτε απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δικτύων.

Ομοίως, οι εθνικές αρχές αδειοδότησης θα πρέπει να προσπαθήσουν να επιταχύνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης των εγκαταστάσεων παραγωγής τεχνολογίας ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς η επίτευξη των στόχων του REPowerEU θα απαιτήσει διαφοροποίηση του εφοδιασμού με εξοπλισμό ανανεώσιμης ενέργειας και κρίσιμες πρώτες ύλες, μείωση των τομεακών εξαρτήσεων, υπέρβαση των σημείων συμφόρησης της αλυσίδας εφοδιασμού και επέκταση της παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ στον τομέα των τεχνολογιών καθαρής ενέργειας.

•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

Η πρόταση αποτελεί έκτακτο μέτρο, το οποίο θα εφαρμοστεί για περιορισμένο χρονικό διάστημα και συνάδει με ένα ευρύτερο σύνολο πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της ενεργειακής ανθεκτικότητας της Ένωσης και τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών ενέργειας και των πιθανών διαταραχών του ενεργειακού εφοδιασμού. Η πρόταση δεν θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ούτε τα μέτρα για την αντιμετώπιση της διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού και τους μηχανισμούς αλληλεγγύης. Η πρόταση συνάδει πλήρως με τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας της Επιτροπής για την επιτάχυνση της απανθρακοποίησης και την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας, βασίζεται δε στους στόχους για την επιτάχυνση της απεξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα μέσω της ανάπτυξης της ανανεώσιμης ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα ως εναλλακτικής πηγής. Η πρόταση συνάδει με τους περιβαλλοντικούς στόχους, καθώς η επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας είναι καίριας σημασίας για τον μετριασμό των επιπτώσεων τόσο της κλιματικής αλλαγής όσο και της ρύπανσης, οι οποίες προκαλούν απώλεια βιοποικιλότητας και απειλούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, σύμφωνα με τους στόχους του ευρωπαϊκού νομοθετήματος για το κλίμα (κανονισμός (ΕΕ) 2021/1119).

Η πρόταση συνάδει με τις συστάσεις που απευθύνθηκαν στα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2022 για τον εξορθολογισμό της αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας. Αναμένεται επίσης να επιταχύνει τις επενδύσεις στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαίων για το REPowerEU που θα συμπεριληφθούν στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

Νομική βάση της παρούσας πράξης είναι το άρθρο 122 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Η τρέχουσα διαταραχή του εφοδιασμού με αέριο και οι επακόλουθες επιπτώσεις στις τιμές του αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας συνιστούν σοβαρή δυσκολία στον ενεργειακό εφοδιασμό σύμφωνα με το άρθρο 122 της ΣΛΕΕ. Η χρήση του εφοδιασμού με αέριο ως όπλου και η χειραγώγηση των αγορών από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω σκόπιμων διαταραχών των ροών αερίου δεν έχουν μόνο προκαλέσει ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας, αλλά έθεσαν και σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού. Οι αυξανόμενες τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας επιβαρύνουν σημαντικά τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις και, εάν δεν ληφθούν μέτρα, ενδέχεται να φθάσουν σε μη βιώσιμα επίπεδα, κάτι που θα μπορούσε να έχει σημαντικές ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Οι ηγέτες και οι ηγέτιδες της ΕΕ και η Επιτροπή έχουν επισημάνει την επείγουσα ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων που θα συμβάλουν στην αύξηση της πρόσβασης σε ανανεώσιμη ενέργεια με σκοπό τον μετριασμό των επιπτώσεων στους πολίτες της ΕΕ, τη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασμού και την καλύτερη προετοιμασία για τον επόμενο χειμώνα. Τα προσωρινά μέτρα στο πλαίσιο του προτεινόμενου κανονισμού αποσκοπούν στη διασφάλιση στοχευμένης και συντονισμένης προσέγγισης για την επιτάχυνση των ειδικών διαδικασιών αδειοδότησης που ισχύουν για εκείνα τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας τα οποία παρουσιάζουν σημαντικές δυνατότητες να έχουν γρήγορα αποτελεσματικό αντίκτυπο. Ως εκ τούτου, αντιμετωπίζουν τα συγκεκριμένα διοικητικά εμπόδια στη χορήγηση αδειών για την υλοποίηση τέτοιων έργων.

•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

Μια οικονομικά αποδοτική, γρήγορη και μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη βιώσιμης ανανεώσιμης ενέργειας σύμφωνα με τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του REPowerEU δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τα κράτη μέλη. Απαιτείται μια προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ για την παροχή των κατάλληλων κινήτρων στα κράτη μέλη με διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξίας, προκειμένου να επιταχύνουν, με συντονισμένο τρόπο, την ενεργειακή μετάβαση από το παραδοσιακό ενεργειακό σύστημα που βασίζεται στη χρήση ορυκτών καυσίμων σε ένα πιο ενοποιημένο και ενεργειακά αποδοτικό ενεργειακό σύστημα που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ενεργειακές πολιτικές και προτεραιότητες μεταξύ των κρατών μελών, η δράση σε επίπεδο ΕΕ, υποστηριζόμενη από το ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης, είναι πιο πιθανό να επιτύχει τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και τη μείωση της ρύπανσης μέσω της απαιτούμενης αυξημένης ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από ό,τι η δράση σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο.

Οι χρονοβόρες και πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες αποτελούν σημαντικούς φραγμούς για τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις συναφείς υποδομές τους. Η διάρκεια και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών αδειοδότησης ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας και μεταξύ των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπιση των φραγμών στην αδειοδότηση που εντοπίζονται σε εθνικό επίπεδο και παροτρύνονται να συνεχίσουν να το πράττουν, για παράδειγμα μέσω της συνεργασίας στο πλαίσιο της ειδικής ομάδας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς 1 . Απαιτείται συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη συντόμευση και την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης και των διοικητικών διαδικασιών, προκειμένου να επιταχυνθεί η αναγκαία ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό είναι, με τη σειρά του, αναγκαίο προκειμένου η ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 και τους μακροπρόθεσμους στόχους της για κλιματική ουδετερότητα και μηδενική ρύπανση, καθώς και για να απεξαρτηθεί σταδιακά από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να μειώσει τις τιμές της ενέργειας. Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ενεργειακές πολιτικές, προτεραιότητες και διαδικασίες μεταξύ των κρατών μελών και ενόψει της επείγουσας ανάγκης να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη, η δράση σε επίπεδο ΕΕ είναι πιο πιθανό να επιτύχει τους απαιτούμενους στόχους από ό,τι η δράση σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο.

Τέλος, ο προτεινόμενος κανονισμός εισάγει στοχευμένες τροποποιήσεις σε υφιστάμενες νομοθετικές πράξεις της Ένωσης. Η παρέμβαση αυτή, με την οποία θα εξορθολογιστούν περαιτέρω ορισμένες διαδικασίες αδειοδότησης, δικαιολογεί την ανάγκη ανάληψης δράσης σε επίπεδο Ένωσης.

•Αναλογικότητα

Η πρωτοβουλία είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας. Λαμβάνοντας υπόψη την άνευ προηγουμένου γεωπολιτική κατάσταση που προέκυψε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις συνεχείς εξαιρετικά ασταθείς τιμές της ενέργειας και την ανάγκη να διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης για την προσεχή χειμερινή περίοδο και καθ’ όλη τη διάρκεια του επόμενου έτους, υπάρχει σαφής ανάγκη για συντονισμένη και επείγουσα δράση για την άμεση επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, επιπλέον των δράσεων που πρότεινε η Επιτροπή στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU της 18ης Μαΐου 2022. Ωστόσο, οι δράσεις που προσδιορίστηκαν περιορίζονται σε εκείνες που στοχεύουν στα συγκεκριμένα σημεία συμφόρησης της διοικητικής αδειοδότησης τα οποία επηρεάζουν την υλοποίηση εκείνων των έργων ανανεώσιμης ενέργειας που παρουσιάζουν σημαντικές δυνατότητες να έχουν γρήγορα αποτελεσματικό αντίκτυπο.

 •    Επιλογή της νομικής πράξης

Λαμβάνοντας υπόψη την επείγουσα ανάγκη να επιταχυνθεί η ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας για την αντικατάσταση του αερίου, και δεδομένης της κλίμακας της ενεργειακής κρίσης, του δυναμικού των κοινωνικών, οικονομικών και δημοσιονομικών επιπτώσεών της και της επείγουσας ανάγκης μετριασμού τους, η Επιτροπή κρίνει σκόπιμο να ενεργήσει με κανονισμό γενικής εμβέλειας και άμεσης ισχύος και εφαρμογής. Ο κανονισμός είναι χρονικά περιορισμένος. Με τον τρόπο αυτόν, θα υπάρξει ταχεία και ομοιόμορφη προσέγγιση σε όλη την Ένωση όσον αφορά τις ειδικές διαδικασίες αδειοδότησης που εφαρμόζονται σε ορισμένα έργα ανανεώσιμης ενέργειας για την υπέρβαση των σοβαρών δυσκολιών που αντιμετωπίζει επί του παρόντος η Ένωση.  

3.ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Στις 20 και 21 Οκτωβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του, ζήτησε να επιταχυνθεί η απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των δικτύων, μεταξύ άλλων μέσω μέτρων έκτακτης ανάγκης. Λόγω της επείγουσας ανάγκης να καταρτιστεί η πρόταση ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη έγκρισή της από το Συμβούλιο, δεν κατέστη εφικτή η διεξαγωγή επίσημης διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ωστόσο, για να διασφαλίσει την επιτυχή εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή προτίθεται να συνεργαστεί με τα ενδιαφερόμενα μέρη, και ιδίως με τους παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας και τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και των εθνικών διοικήσεων. Η πρόταση βασίζεται επίσης σε εκτενείς συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο της κατάρτισης της πρότασης αναθεώρησης της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 της 18ης Μαΐου 2022 και των επακόλουθων διαπραγματεύσεων συναπόφασης, καθώς και του έργου RES Simplify 2 .

•Εκτίμηση επιπτώσεων

Δεδομένου του προσωρινού και επείγοντος χαρακτήρα των μέτρων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, δεν κατέστη δυνατή η διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων.

•Θεμελιώδη δικαιώματα

Δεν εντοπίστηκαν αρνητικές επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα. Ο κύριος στόχος της παρούσας επανεξέτασης είναι να αυξηθεί η χρήση ανανεώσιμης ενέργειας, στόχος που συνάδει με το άρθρο 37 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βάσει του οποίου το υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και η βελτίωση της ποιότητάς του πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές της Ένωσης και να διασφαλίζονται σύμφωνα με την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης. Επιπλέον, οι εξορθολογισμένες διαδικασίες αδειοδότησης στον προτεινόμενο κανονισμό λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη προστασίας των θεμιτών προσδοκιών και των υφιστάμενων επενδύσεων και, ως εκ τούτου, δεν θα θέσουν σε κίνδυνο το δικαίωμα κατοχής και χρήσης νομίμως κτηθέντων αγαθών, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 17 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού έχουν επίσης συνταχθεί κατά τρόπο που δεν επηρεάζει αρνητικά τη δημόσια υγεία και τα έννομα συμφέροντα των ατόμων.

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Για την παρούσα πρόταση δεν απαιτούνται πρόσθετοι πόροι από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

2022/0367 (NLE)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 122 παράγραφος 1,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας και η άνευ προηγουμένου μείωση του εφοδιασμού των κρατών μελών με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία απειλούν την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης και των κρατών μελών της. Ταυτόχρονα, η χρήση του εφοδιασμού με αέριο ως όπλου και η χειραγώγηση των αγορών από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω σκόπιμων διαταραχών των ροών αερίου έχουν προκαλέσει ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας στην Ένωση, γεγονός που όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την οικονομία της Ένωσης, αλλά και απειλεί σοβαρά την ασφάλεια του εφοδιασμού. Η ταχεία ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα αποτελέσει ένα μέσο άμυνας κατά των ενεργειών της Ρωσίας το οποίο μπορεί να βοηθήσει στον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της χρήσης της ενέργειας ως όπλου από τη Ρωσία με την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης, τον περιορισμό της αστάθειας στην αγορά και τη μείωση των τιμών της ενέργειας.

(2)Τον Μάιο του 2022, η Επιτροπή ενέκρινε, στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 3 . Η τροποποίηση αυτή αύξησε το επίπεδο φιλοδοξίας του δεσμευτικού στόχου της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Ένωσης και αντιμετώπισε τις χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης, οι οποίες αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους φραγμούς για τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις σχετικές υποδομές. Ο αντίκτυπος των προτεινόμενων τροποποιήσεων της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 θα είναι η σημαντική κλιμάκωση και επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, τη βιομηχανία, τα κτίρια και τις μεταφορές. Τούτο με τη σειρά του θα επιταχύνει τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ρωσικών ορυκτών καυσίμων και θα συμβάλει στη μείωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, καθώς και στη αύξηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού. Ωστόσο, ο αντίκτυπος αυτός θα γίνει αισθητός μόνο μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, δεδομένου ότι η τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2021 θα τεθεί σε ισχύ μόνο μετά την έκδοση, την έναρξη ισχύος και τη μεταφορά της οδηγίας από τα κράτη μέλη στην εθνική τους νομοθεσία.

(3)Από τον Μάιο του 2022, οι ενέργειες της Ρωσίας έχουν επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση στην αγορά, ιδίως με την αύξηση του κινδύνου πλήρους διακοπής του εφοδιασμού της Ένωσης με ρωσικό αέριο στο εγγύς μέλλον, γεγονός που έχει επηρεάσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης. Το γεγονός αυτό αύξησε απότομα την αστάθεια των τιμών της ενέργειας στην Ένωση και οδήγησε τις τιμές του αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας σε άνευ προηγουμένου υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε αύξηση των λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες αναμένεται να συνεχίσουν να μετακυλίονται σταδιακά στις περισσότερες καταναλωτικές συμβάσεις και να επιβαρύνουν ολοένα και περισσότερο τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η επιδεινούμενη κατάσταση στις αγορές ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στον γενικό πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ και επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ένωση. Ο κίνδυνος αυτός θα εξακολουθήσει να υφίσταται ανεξάρτητα από τυχόν προσωρινή μείωση των τιμών χονδρικής και θα είναι ακόμη πιο σημαντικός το επόμενο έτος, όπως αναγνωρίζεται στην τελευταία πρόταση έκτακτης ανάγκης της Επιτροπής 4 . Οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου το επόμενο έτος καθώς είναι πολύ πιθανό ότι λιγότερο ή ακόμη και καθόλου αέριο αγωγών θα φτάσει στην Ένωση από τη Ρωσία, δεδομένης της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης. Επιπλέον, ο στόχος για το 2023, που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1032 για την αποθήκευση αερίου, είναι η πλήρωση του 90 % της δυναμικότητας αποθήκευσης φυσικού αερίου της Ένωσης έναντι του 80 % για τον εφετινό χειμώνα. Επίσης, απρόβλεπτα γεγονότα, όπως δολιοφθορά αγωγών και άλλοι κίνδυνοι διατάραξης της ασφάλειας του εφοδιασμού, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόσθετες εντάσεις στις αγορές αερίου. Επιπλέον, οι προοπτικές για την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας έχουν αποδυναμωθεί από τις πολιτικές που τέθηκαν πρόσφατα σε εφαρμογή σε άλλες περιοχές του κόσμου με σκοπό την παροχή στήριξης και την επιτάχυνση της επέκτασης ολόκληρων αλυσίδων αξίας των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας. Όλα αυτά είναι στοιχεία που δεν συνυπολογίστηκαν στην πρόταση τροποποίησης της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 της 18ης Μαΐου 2022.

(4)Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έκθεση των καταναλωτών και επιχειρήσεων στην Ευρώπη σε υψηλές και ασταθείς τιμές που προκαλούν οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες, να διευκολυνθεί η απαιτούμενη μείωση της ζήτησης ενέργειας με την αντικατάσταση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από ανανεώσιμες πηγές και να αυξηθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού, η Ένωση πρέπει να αναλάβει περαιτέρω άμεση δράση για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως με στοχευμένα μέτρα που μπορούν να επιτύχουν βραχυπρόθεσμη επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ένωση.

(5)Τα επείγοντα μέτρα επιλέγονται λόγω της φύσης τους και της δυνατότητάς τους να συμβάλουν στην εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας βραχυπρόθεσμα. Ειδικότερα, αρκετά από τα μέτρα που περιγράφονται στην πρόταση του Μαΐου 2022 για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας αδειοδότησης που ισχύει για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας μπορούν να τεθούν γρήγορα σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη, χωρίς να απαιτούνται επαχθείς αλλαγές στις εθνικές διαδικασίες και τα νομικά τους συστήματα, ώστε να διασφαλιστεί η θετική επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας βραχυπρόθεσμα. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά έχουν γενικό πεδίο εφαρμογής, όπως η εισαγωγή μαχητού τεκμηρίου ότι τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας είναι επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ή η εισαγωγή διευκρινίσεων σχετικά με το πεδίο εφαρμογής ορισμένων περιβαλλοντικών οδηγιών, καθώς και η απλούστευση του πλαισίου αδειοδότησης για την ανανέωση των σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, εστιάζοντας στις επιπτώσεις που προκύπτουν από τις αλλαγές ή τις επεκτάσεις σε σύγκριση με το αρχικό έργο. Άλλα μέτρα στοχεύουν σε συγκεκριμένες τεχνολογίες, όπως η σημαντικά συντομότερη και ταχύτερη αδειοδότηση για την εγκατάσταση ηλιακού εξοπλισμού σε υφιστάμενες κατασκευές. Τα μέτρα αυτά είναι σκόπιμο να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν και να προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες ώστε να αντιμετωπιστούν με ακρίβεια οι υφιστάμενες προκλήσεις.

(6)Είναι αναγκαίο να θεσπιστούν πρόσθετα στοχευμένα μέτρα για συγκεκριμένες τεχνολογίες και τύπους έργων που έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες ταχείας ανάπτυξης και άμεσης επίδρασης στους στόχους της μείωσης της αστάθειας των τιμών και της μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου χωρίς να περιορίζεται η συνολική ζήτηση ενέργειας. Εκτός από την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, για τον εξοπλισμό ηλιακής ενέργειας σε τεχνητές δομές, είναι σκόπιμο να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η εγκατάσταση ηλιακών μονάδων μικρής κλίμακας για αυτοκαταναλωτές ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των συλλογικών αυτοκαταναλωτών, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, δεδομένου ότι αυτές είναι οι φθηνότερες και πιο προσβάσιμες επιλογές με τις λιγότερες περιβαλλοντικές ή άλλου είδους επιπτώσεις για την ταχεία ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπλέον, τα έργα αυτά στηρίζουν άμεσα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που επιβαρύνονται με υψηλές τιμές ενέργειας και προστατεύουν τους καταναλωτές από την αστάθεια των τιμών. Η ανανέωση των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές αποτελεί επιλογή για την ταχεία αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας με τον μικρότερο αντίκτυπο στις υποδομές δικτύου και στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης των τεχνολογιών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, όπως η αιολική ηλεκτροπαραγωγή, για τις οποίες οι διαδικασίες αδειοδότησης είναι συνήθως μεγαλύτερες. Τέλος, οι αντλίες θερμότητας αποτελούν άμεση ανανεώσιμη εναλλακτική λύση αντί των λεβήτων φυσικού αερίου και έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά την περίοδο θέρμανσης.

(7)Ένα από τα προτεινόμενα μέτρα συνίσταται στη θέσπιση του μαχητού τεκμηρίου ότι τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας είναι υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρετούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια για τους σκοπούς; ιδίως, της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης, εκτός εάν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα εν λόγω έργα έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες δεν μπορούν να μετριαστούν ή να αντισταθμιστούν. Οι σταθμοί παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας και των εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης, τη μείωση των τιμών της ενέργειας, τη μείωση της εξάρτησης της Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα και τη διασφάλιση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης. Διά της ανακήρυξης των σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας, σε έργα υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρέτησης της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, τα εν λόγω έργα θα μπορούσαν να επωφεληθούν, όπου απαιτείται, από την απλουστευμένη αξιολόγηση συγκεκριμένων παρεκκλίσεων που προβλέπονται, ιδίως, στη σχετική περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης με άμεση ισχύ. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η όλο και πιο επείγουσα ανάγκη ανάληψης δράσης, υπό το πρίσμα των γεγονότων που διαδραματίζονται από τον Μάιο του 2022, το ανωτέρω μαχητό τεκμήριο θα πρέπει να ισχύει για όλα τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας για τα οποία η στάθμιση των έννομων συμφερόντων λαμβάνει χώρα εντός της διάρκειας ισχύος του παρόντος κανονισμού. Το εν λόγω τεκμήριο εφαρμόζεται μόνο σε νέες διαδικασίες αδειοδότησης που αρχίζουν κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του κανονισμού.

(8)Τούτο αντικατοπτρίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ανανεώσιμη ενέργεια στην απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος της Ένωσης, στην παροχή άμεσων λύσεων για την αντικατάσταση της ενέργειας που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα και στην αντιμετώπιση της επιδεινούμενης κατάστασης στην αγορά.

(9)Προκειμένου να εξαλειφθούν τα σημεία συμφόρησης στη διαδικασία αδειοδότησης και τη λειτουργία σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει, κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και αδειοδότησης, να δίνεται προτεραιότητα στην κατασκευή και λειτουργία σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και στην ανάπτυξη της σχετικής υποδομής δικτύου κατά τη στάθμιση των έννομων συμφερόντων στη συγκεκριμένη περίπτωση, τουλάχιστον για έργα που αναγνωρίζονται ως έργα δημοσίου συμφέροντος. Όσον αφορά την προστασία των ειδών, το προηγούμενο εδάφιο θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση και κατά τον βαθμό που, αφενός, λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα διατήρησης των ειδών, τα οποία συμβάλλουν στη διατήρηση ή την αποκατάσταση των πληθυσμών του είδους σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και, αφετέρου, διατίθενται επαρκείς οικονομικοί πόροι και εδαφικές ζώνες για τον σκοπό αυτόν.

(10)Η ηλιακή ενέργεια αποτελεί καίρια πηγή ανανεώσιμης ενέργειας για τον τερματισμό της εξάρτησης της Ένωσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, επιτυγχάνοντας παράλληλα τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Τα ηλιακά φωτοβολταϊκά, που είναι μία από τις φθηνότερες διαθέσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας, και οι ηλιοθερμικές τεχνολογίες που παρέχουν ανανεώσιμη θέρμανση με χαμηλό κόστος ανά μονάδα θερμότητας, μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα και να ωφελήσουν άμεσα τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια 5 , θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη μιας ανθεκτικής βιομηχανικής αλυσίδας αξίας της ηλιακής ενέργειας στην Ένωση, μεταξύ άλλων μέσω της ενωσιακής συμμαχίας για τον κλάδο των ηλιακών φωτοβολταϊκών που θα δρομολογηθεί στα τέλη του 2022. Η επιτάχυνση και η βελτίωση της αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας θα συμβάλει στη στήριξη της επέκτασης της παραγωγικής ικανότητας της Ένωσης όσον αφορά τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Οι τρέχουσες συνθήκες και, ιδίως, η πολύ υψηλή αστάθεια των τιμών της ενέργειας, απαιτούν άμεση δράση για τη διασφάλιση σημαντικά ταχύτερων διαδικασιών αδειοδότησης, προκειμένου να επιταχυνθεί σημαντικά ο ρυθμός εγκατάστασης ηλιακού εξοπλισμού σε τεχνητές δομές, οι οποίες παρουσιάζουν γενικά μικρότερη πολυπλοκότητα από τις εγκαταστάσεις επί του εδάφους και μπορούν να συμβάλουν ταχέως στον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθούν η σταθερότητα, η αξιοπιστία και η ασφάλεια του δικτύου. Συνακόλουθα, οι εν λόγω εγκαταστάσεις θα πρέπει να επωφελούνται από συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης σε σύγκριση με άλλα έργα ανανεώσιμης ενέργειας.

(11)Ως εκ τούτου, με την παρούσα πρόταση θεσπίζεται μέγιστη προθεσμία ενός μηνός για τη διαδικασία χορήγησης άδειας εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και τις σχετικές συντοπισμένες συνδέσεις αποθήκευσης και δικτύου σε υφιστάμενες ή μελλοντικές τεχνητές δομές που δημιουργούνται για σκοπούς διαφορετικούς από την παραγωγή ηλιακής ενέργειας. Για τις εν λόγω εγκαταστάσεις θεσπίζεται επίσης ειδική παρέκκλιση από την ανάγκη διενέργειας περιβαλλοντικών εκτιμήσεων βάσει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ, δεδομένου ότι δεν είναι πιθανό να εγείρουν ανησυχίες σχετικά με ανταγωνιστικές χρήσεις του χώρου ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι επενδύσεις σε μικρές αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας με σκοπό την αυτοκατανάλωση ανανεώσιμης ενέργειας είναι ένα από τα πλέον αποδοτικά μέσα που διαθέτουν οι καταναλωτές ενέργειας για να μειώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας και την έκθεσή τους στην αστάθεια των τιμών. Οι εγκαταστάσεις αυτοκατανάλωσης, μεταξύ άλλων για συλλογικούς αυτοκαταναλωτές, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, συμβάλλουν επίσης στη μείωση της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου, στην αύξηση της ανθεκτικότητας του συστήματος και στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια. Οι εγκαταστάσεις κάτω των 50 kW δεν είναι πιθανό να έχουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή στο δίκτυο και δεν εγείρουν ανησυχίες ως προς την ασφάλεια. Επιπλέον, οι μικρές εγκαταστάσεις αυτοκαταναλωτών ανανεώσιμης ενέργειας δεν απαιτούν γενικά επέκταση της δυναμικότητας στο σημείο σύνδεσης με το δίκτυο. Λαμβανομένων υπόψη των άμεσων θετικών επιπτώσεων αυτού του είδους εγκατάστασης για τους καταναλωτές, καθώς και των περιορισμένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν, είναι σκόπιμο να εξορθολογιστεί περαιτέρω η διαδικασία αδειοδότησής τους με την εισαγωγή της έννοιας της σιωπηρής διοικητικής έγκρισης στις σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης, προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των εν λόγω εγκαταστάσεων και να αποκομισθούν τα οφέλη τους βραχυπρόθεσμα.

(12)Η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ταχείας αύξησης της ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, επιτρέποντας έτσι τη μείωση της κατανάλωσης αερίου. Η ανανέωση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές επιτρέπει τη συνεχή χρήση θέσεων με σημαντικό δυναμικό ανανεώσιμης ενέργειας, γεγονός που μειώνει την ανάγκη ορισμού νέων θέσεων για έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Η ανανέωση μονάδας αιολικής ενέργειας με αποδοτικότερες ανεμογεννήτριες προσφέρει τη δυνατότητα είτε διατήρησης της υφιστάμενης ισχύος με λιγότερες, μεγαλύτερες και αποδοτικότερες ανεμογεννήτριες, είτε αύξησης της ισχύος. ανανέωση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές διαθέτει επίσης τα πλεονεκτήματα της υφιστάμενης σύνδεσης στο δίκτυο, του πιθανώς υψηλότερου βαθμού δημόσιας αποδοχής και της γνώσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

(13)Εκτιμάται ότι χερσαία αιολική ισχύς 38 GW φθάνει μεταξύ του 2021 και του 2025 στο τέλος του κανονικού επιχειρησιακού κύκλου ζωής της, η οποία ανέρχεται σε 20 έτη. Ο παροπλισμός των εν λόγω ισχύων αντί της ανανέωσής τους θα οδηγούσε σε σημαντική μείωση της τρέχουσας εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας, περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση στην αγορά ενέργειας. Η άμεση απλούστευση και επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας ανανέωσης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και την αύξηση της ανανεώσιμης ισχύος στην Ένωση. Προς τούτο, ο προτεινόμενος κανονισμός θεσπίζει πρόσθετα μέτρα.

(14)Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν μέτρα για τον περαιτέρω εξορθολογισμό της αδειοδοτικής διαδικασίας που εφαρμόζεται για την ανανέωση σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Ειδικότερα, η μέγιστη προθεσμία των έξι μηνών που ισχύει για την αδειοδοτική διαδικασία ανανέωσης σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις σχετικές περιβαλλοντικές εκτιμήσεις. Επιπλέον, όταν η ανανέωση ενός σταθμού παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας ή μιας σχετικής υποδομής δικτύου που είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης υπόκειται σε έλεγχο διαλογής ή σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να περιορίζονται στην εκτίμηση των δυνητικών επιπτώσεων που απορρέουν από την αλλαγή ή την επέκταση σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(15)Προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανανέωσης των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει να θεσπιστεί αμέσως απλουστευμένη διαδικασία για τις συνδέσεις με το δίκτυο στις περιπτώσεις που η ανανέωση έχει ως αποτέλεσμα περιορισμένη αύξηση της συνολικής ισχύος σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(16)Κατά την ανανέωση μιας ηλιακής εγκατάστασης, μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της απόδοσης και της ισχύος χωρίς αύξηση του καταλαμβανόμενου χώρου. Ως εκ τούτου, η ανανεωμένη εγκατάσταση δεν έχει διαφορετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον από την αρχική εγκατάσταση, εφόσον ο χρησιμοποιούμενος χώρος δεν αυξάνεται κατά τη διαδικασία και τα αρχικώς απαιτηθέντα μέτρα μετριασμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξακολουθούν να τηρούνται.

(17)Οι αντλίες θερμότητας αποτελούν καίρια τεχνολογία για την παραγωγή ανανεώσιμης θέρμανσης και ψύξης από ενέργεια του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων από εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, και γεωθερμική ενέργεια. Παρέχουν επίσης τη δυνατότητα χρήσης τυχόν απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης. Η ταχεία ανάπτυξη αντλιών θερμότητας που κινητοποιούν υποχρησιμοποιούμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ενέργεια του περιβάλλοντος, η γεωθερμική ενέργεια και η απορριπτόμενη θερμότητα από τον βιομηχανικό και τον τριτογενή τομέα, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων δεδομένων, καθιστά εφικτή την αντικατάσταση των λεβήτων φυσικού αερίου και άλλων λεβήτων που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα με λύσεις θέρμανσης από ανανεώσιμες πηγές, με παράλληλη αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Τούτο θα επιταχύνει τη μείωση της χρήσης αερίου για την παροχή θέρμανσης, τόσο στα κτίρια όσο και στη βιομηχανία. Προκειμένου να επιταχυνθεί η εγκατάσταση και η χρήση αντλιών θερμότητας, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν στοχευμένες, συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης για τις εν λόγω εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης απλουστευμένης διαδικασίας για τη σύνδεση μικρότερων αντλιών θερμότητας στο δίκτυο, εκτός εάν τέτοια διαδικασία δεν απαιτείται από το εθνικό δίκαιο. Χάρη στην ταχύτερη και ευκολότερη εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα της θέρμανσης, ο οποίος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της ενεργειακής κατανάλωσης της Ένωσης, θα συμβάλει στην ασφάλεια του εφοδιασμού και στην αντιμετώπιση τυχόν δυσκολότερης κατάστασης στην αγορά.

(18)Οι διατάξεις της Σύμβασης της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα («Σύμβαση του Aarhus») σχετικά με την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα και, ιδίως, οι υποχρεώσεις των κρατών μελών σχετικά με τη συμμετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, εξακολουθούν να ισχύουν.

(19)Η αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης αποτελεί γενική αρχή του δικαίου της Ένωσης 6 και εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη. Κατά την εφαρμογή της αρχής της ενεργειακής αλληλεγγύης, τα προτεινόμενα μέτρα επιτρέπουν τη διασυνοριακή διάχυση των αποτελεσμάτων από την ταχύτερη ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας. Τα εν λόγω μέτρα αφορούν εγκαταστάσεις ανανεώσιμης ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη, καλύπτουν δε ευρύ φάσμα έργων, συμπεριλαμβανομένων έργων σε υφιστάμενες δομές, νέων εγκαταστάσεων εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας των αυτοκαταναλωτών ανανεώσιμης ενέργειας, και έργων ανανέωσης υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Δεδομένου του βαθμού ολοκλήρωσης των αγορών ενέργειας της Ένωσης, οποιαδήποτε αύξηση στην ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας σε ένα κράτος μέλος αναμένεται να είναι επωφελής και για άλλα κράτη μέλη όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις χαμηλότερες τιμές. Μια τέτοια αύξηση αναμένεται να συμβάλει στη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαία και να διασφαλίσει ότι η φθηνά παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές εξάγεται σε κράτη μέλη όπου η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι ακριβότερη. Επιπλέον, η νεοεγκατεστημένη ανανεώσιμη ισχύς στα κράτη μέλη θα έχει αντίκτυπο στη συνολική μείωση της ζήτησης αερίου σε ολόκληρη την Ένωση.

(20)Σύμφωνα με το άρθρο 122 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο μπορεί να θεσπίζει, προτάσει της Επιτροπής και σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης, ιδίως εάν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασμό με ορισμένα προϊόντα, ιδίως στον τομέα της ενέργειας. Υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεγονότων και των ενεργειών της Ρωσίας από τον Μάιο του 2022, ο υψηλός κίνδυνος πλήρους διακοπής του εφοδιασμού με αέριο από τη Ρωσία, σε συνδυασμό με τις αβέβαιες προοπτικές εναλλακτικών λύσεων, συνιστά σημαντική απειλή διατάραξης του ενεργειακού εφοδιασμού, περαιτέρω αύξησης των τιμών της ενέργειας και επακόλουθης πίεσης στην οικονομία της Ένωσης. Ως εκ τούτου, απαιτείται πρόσθετη επείγουσα δράση.

(21)Λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα της ενεργειακής κρίσης, το επίπεδο των κοινωνικών, οικονομικών και δημοσιονομικών επιπτώσεών της και την ανάγκη ανάληψης δράσης το συντομότερο δυνατόν, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάρκεια ισχύος του περιορίζεται σε ένα έτος, με ρήτρα επανεξέτασης προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα παράτασης της ισχύος του, εάν χρειαστεί.

(22)Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη του στόχου αυτού,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1)«διαδικασία αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας»: η διαδικασία η οποία:

α)περιλαμβάνει όλες τις σχετικές διοικητικές άδειες που εκδίδονται για την εγκατάσταση, την ανανεώση και την εκμετάλλευση σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένων αντλιών θερμότητας, συντοπισμένων εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας, και πάγιων στοιχείων που είναι απαραίτητα για τη σύνδεσή τους με το δίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των αδειών σύνδεσης στο δίκτυο και των εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, εφόσον απαιτούνται· και

β)αρχίζει με την επιβεβαίωση παραλαβής της αίτησης από την αρμόδια αρχή και ολοκληρώνεται με την κοινοποίηση της τελικής απόφασης σχετικά με το αποτέλεσμα της διαδικασίας από την αρμόδια αρχή·

2)«εξοπλισμός ηλιακής ενέργειας»: εξοπλισμός που μετατρέπει ενέργεια από τον ήλιο σε θερμική ή ηλεκτρική ενέργεια, ιδίως ηλιακός θερμικός και ηλιακός φωτοβολταϊκός εξοπλισμός.

Άρθρο 2

Υπέρτερο δημόσιο συμφέρον

1)Ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η λειτουργία σταθμών και εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η σύνδεσή τους με το δίκτυο και το ίδιο το σχετικό δίκτυο και τα πάγια στοιχεία αποθήκευσης τεκμαίρεται ότι συνιστούν λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος και εξυπηρετούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια κατά τη στάθμιση έννομων συμφερόντων στις μεμονωμένες περιπτώσεις, ιδίως για τους σκοπούς του άρθρου 6 παράγραφος 4 και του άρθρου 16 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, του άρθρου 4 παράγραφος 7 της οδηγίας 2000/60/ΕΚ και του άρθρου 9 παράγραφος 1 στοιχείο α) της οδηγίας 2009/147/ΕΚ. Τούτο ισχύει μόνο σε νέες διαδικασίες αδειοδότησης που αρχίζουν κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του κανονισμού.

2)Εάν σε ένα συγκεκριμένο έργο έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα μέτρα μετριασμού για την αποφυγή των συγκρούσεων ή την πρόληψη της παρενόχλησης, και εάν διενεργείται η δέουσα παρακολούθηση για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εν λόγω μέτρων και, με βάση τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί, λαμβάνονται τυχόν περαιτέρω απαραίτητα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στον πληθυσμό των συγκεκριμένων ειδών, τότε οποιαδήποτε θανάτωση ή παρενόχληση των ειδών που προστατεύονται δυνάμει του άρθρου 12 παράγραφος 1 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και του άρθρου 5 της οδηγίας 2009/147/ΕΚ δεν θεωρείται σκόπιμη. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν, τουλάχιστον για έργα που αναγνωρίζονται ως έργα υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος, ότι στο πλαίσιο της διαδικασίας σχεδιασμού και αδειοδότησης δίνεται προτεραιότητα, κατά τη στάθμιση των έννομων συμφερόντων στη μεμονωμένη περίπτωση, στην κατασκευή και λειτουργία σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και στην ανάπτυξη της σχετικής υποδομής δικτύου. Όσον αφορά την προστασία των ειδών, το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση και κατά τον βαθμό που, αφενός, λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα διατήρησης των ειδών, τα οποία συμβάλλουν στη διατήρηση ή την αποκατάσταση των πληθυσμών του είδους σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και, αφετέρου, διατίθενται επαρκείς οικονομικοί πόροι και εδαφικές ζώνες για τον σκοπό αυτόν.

Άρθρο 3

Διαδικασία αδειοδότησης για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας

1)Η διαδικασία αδειοδότησης για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και συντοπισμένων πάγιων στοιχείων ενεργειακής αποθήκευσης, συμπεριλαμβανομένων των ενσωματωμένων σε κτίρια ηλιακών εγκαταστάσεων, σε υφιστάμενες ή μελλοντικές τεχνητές κατασκευές, εξαιρουμένων των επιφανειών τεχνητών υδάτινων όγκων, δεν υπερβαίνει τον έναν μήνα, υπό την προϋπόθεση ότι ο πρωταρχικός στόχος των κατασκευών αυτών δεν είναι η παραγωγή ηλιακής ενέργειας. Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 4 παράγραφος 2 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ και το παράρτημα ΙΙ σημείο 3 στοιχεία α) και β), μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με το παράρτημα ΙΙ σημείο 13 στοιχείο α) της εν λόγω οδηγίας, τέτοιες εγκαταστάσεις ηλιακού εξοπλισμού εξαιρούνται από την υποχρέωση, κατά περίπτωση, υποβολής σε κρίση σχετικά με το αν το έργο χρήζει εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή από την υποχρέωση διενέργειας ειδικής εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

2)Για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας με ισχύ 50 kW ή μικρότερη από αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η έλλειψη απάντησης από τις αρμόδιες αρχές ή οντότητες εντός ενός μηνός από την υποβολή της αίτησης νοείται ως χορήγηση της άδειας.

3)Όλες οι αποφάσεις που προκύπτουν από τις ανωτέρω διαδικασίες αδειοδότησης δημοσιοποιούνται.

Άρθρο 4

Ανανέωση σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας

1)Η διαδικασία αδειοδότησης για την ανανεώση έργων, συμπεριλαμβανομένων των αδειών που σχετίζονται με την αναβάθμιση των πάγιων στοιχείων που απαιτούνται για τη σύνδεσή τους στο δίκτυο, στις περιπτώσεις που η ανανέωση επιφέρει αύξηση της ισχύος, δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών εκτιμήσεων, σε περίπτωση που απαιτούνται από τη σχετική νομοθεσία.

2)Σε περίπτωση που η ανανέωση δεν επιφέρει αύξηση της ισχύος του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές πέραν του 15 %, και με την επιφύλαξη της ανάγκης εκτίμησης τυχόν δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει της τρίτης παραγράφου του παρόντος άρθρου, οι συνδέσεις δικτύου με το δίκτυο μεταφοράς ή διανομής αδειοδοτούνται εντός ενός μηνός από την υποβολή της αίτησης στον σχετικό φορέα, εκτός εάν υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες όσον αφορά την ασφάλεια ή υπάρχει τεχνική ασυμβατότητα των κατασκευαστικών στοιχείων του συστήματος.

3)Όταν η ανανέωση ενός σταθμού ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ή της σχετικής υποδομής δικτύου η οποία είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης υποβάλλεται σε κρίση σχετικά με το αν για το έργο απαιτείται να διενεργηθεί εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ, η εν λόγω προηγούμενη κρίση και/ή περιβαλλοντική εκτίμηση περιορίζεται στις δυνητικές επιπτώσεις που απορρέουν από τη μεταβολή ή την επέκταση σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

4)Όταν η ανανέωση ηλιακών εγκαταστάσεων δεν συνεπάγεται τη χρήση πρόσθετου χώρου και συμμορφώνεται με τα ισχύοντα μέτρα μετριασμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχουν θεσπιστεί για την αρχική εγκατάσταση, το έργο εξαιρείται από την υποχρέωση, κατά περίπτωση, να υποβάλλεται σε κρίση σχετικά με το κατά πόσον χρήζει εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει του άρθρου 4 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ.

5)Όλες οι αποφάσεις που προκύπτουν από τις διαδικασίες αδειοδότησης δημοσιοποιούνται.

Άρθρο 5

Επιτάχυνση της ανάπτυξης αντλιών θερμότητας

1)Η διαδικασία αδειοδότησης για την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες.

2)Οι συνδέσεις με το δίκτυο μεταφοράς ή διανομής αδειοδοτούνται κατόπιν κοινοποίησης στον σχετικό φορέα σε περίπτωση που αφορούν:

α) αντλίες θερμότητας ισχύος έως 12 kW· και

β)αντλίες θερμότητας ισχύος έως 50 kW που εγκαθίστανται από αυτοκαταναλωτή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 14 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, υπό την προϋπόθεση ότι η δυναμικότητα της εγκατάστασης ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές του αυτοκαταναλωτή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ανέρχεται τουλάχιστον στο 60 % της δυναμικότητας της αντλίας θερμότητας,

εκτός εάν υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες όσον αφορά την ασφάλεια ή εάν υπάρχει τεχνική ασυμβατότητα των κατασκευαστικών στοιχείων του συστήματος.

3)Όλες οι αποφάσεις που προκύπτουν από τις διαδικασίες αδειοδότησης δημοσιοποιούνται.

Άρθρο 6

Έναρξη ισχύος και εφαρμογή

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εφαρμόζεται για περίοδο ενός έτους από την έναρξη ισχύος του.

Άρθρο 7

Επανεξέταση

Έως την 1η Ιουλίου 2023 το αργότερο, η Επιτροπή προβαίνει σε επανεξέταση του παρόντος κανονισμού λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη της ασφάλειας του εφοδιασμού και των τιμών της ενέργειας και την ανάγκη περαιτέρω επιτάχυνσης της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας. Σχετικά με τα κύρια πορίσματα της επανεξέτασης αυτής, υποβάλλεται από την Επιτροπή έκθεση στο Συμβούλιο. Η Επιτροπή δύναται, με βάση την εν λόγω έκθεση, να προτείνει παράταση της ισχύος του παρόντος κανονισμού.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Βρυξέλλες,

(1)     Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη μέλη, καταβάλλει προσπάθειες, στο πλαίσιο της ειδικής ομάδας για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς (SMET), με σκοπό την εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων για την αντιμετώπιση διάφορων φραγμών που προσδιορίζονται στην ενδιάμεση έκθεση για τις ΑΠΕ: https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/0e9db9fa-d653-11ec-a95f-01aa75ed71a1

(2)     https://www.eclareon.com/en/projects/res-simplify

(3)    COM(2022) 222 final.

(4)    COM(2022) 553 final.

(5)    COM(2022) 221 final

(6)

   Απόφαση του Δικαστηρίου της 15ης Ιουλίου 2021, Γερμανία κατά Πολωνίας, C-848/19 P, ECLI:EU:C:2021:598.