Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52022IP0279

    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Ιουλίου 2022 σχετικά με την ψυχική υγεία στον ψηφιακό κόσμο της εργασίας (2021/2098(INI))

    ΕΕ C 47 της 7.2.2023, p. 63–74 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

    7.2.2023   

    EL

    Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    C 47/63


    P9_TA(2022)0279

    Ψυχική υγεία στον ψηφιακό κόσμο της εργασίας

    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Ιουλίου 2022 σχετικά με την ψυχική υγεία στον ψηφιακό κόσμο της εργασίας (2021/2098(INI))

    (2023/C 47/05)

    Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

    έχοντας υπόψη το άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

    έχοντας υπόψη τα άρθρα 4, 6, 9, 114, 153, 169 και 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 168,

    έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 3, 14, 15, 21, 31, 32 και 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

    έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, και ιδίως την αρχή 10,

    έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία,

    έχοντας υπόψη τη στρατηγική των Ηνωμένων Εθνών, του 2018, για την ψυχική υγεία και ευεξία,

    έχοντας υπόψη τη διακήρυξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), της 18ης Μαΐου 2020, για μια υγιή ανάκαμψη από την COVID-19,

    έχοντας υπόψη την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2021 του ΠΟΥ, με θέμα «Mental healthcare for all: let’s make it a reality» [«Ψυχική περίθαλψη για όλους: ας γίνει πραγματικότητα»],

    έχοντας υπόψη το ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης του ΠΟΥ για την ψυχική υγεία για την περίοδο 2021-2025,

    έχοντας υπόψη τη μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για την πολιτική υγείας, της 8ης Ιουνίου 2021, με τίτλο «A New Benchmark for Mental Health Systems: Tackling the Social and Economic Costs of Mental Ill Health» [Νέο σημείο αναφοράς για τα συστήματα ψυχικής υγείας: αντιμετώπιση του κοινωνικού και οικονομικού κόστους των ψυχικών ασθενειών] και την επισκόπηση για την ψυχική υγεία και την εργασία, της 4ης Νοεμβρίου 2021, με τίτλο «Fitter Minds, Fitter Jobs: from Awareness to Change in Integrated Mental Health, Skills and Work Policies» [Ικανότερα μυαλά, καταλληλότερες θέσεις εργασίας: από την ευαισθητοποίηση στην αλλαγή όσον αφορά τις ολοκληρωμένες πολιτικές για την ψυχική υγεία, τις δεξιότητες και την εργασία],

    έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (1),

    έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές (2),

    έχοντας υπόψη την οδηγία (EE) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών (3),

    έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία (4),

    έχοντας υπόψη την οδηγία 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας (5),

    έχοντας υπόψη την οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Ιουνίου 1989, σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία (6),

    έχοντας υπόψη την οδηγία 89/654/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 1989, σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας (7),

    έχοντας υπόψη την οδηγία 90/270/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 29ης Μαΐου 1990, σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κατά την εργασία σε εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης (8),

    έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Απριλίου 2020 σχετικά με τη συντονισμένη δράση της ΕΕ για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19 και των συνεπειών της (9),

    έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Ιουλίου 2020 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη δημόσια υγεία μετά την κρίση COVID-19 (10),

    έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 21ης Ιανουαρίου 2021 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με το δικαίωμα στην αποσύνδεση (11),

    έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Φεβρουαρίου 2022 σχετικά με την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής νεολαίας: απασχόληση και κοινωνική ανάκαμψη μετά την πανδημία (12),

    έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 σχετικά με δίκαιες εργασιακές συνθήκες, δικαιώματα και κοινωνική προστασία για τους εργαζομένους σε πλατφόρμα — νέες μορφές απασχόλησης που συνδέονται με την ψηφιακή ανάπτυξη (13),

    έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την οικονομία της ευημερίας (14), όπου ζητείται μια ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για την ψυχική υγεία,

    έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2020, σχετικά με την ενίσχυση της ευεξίας στην εργασία,

    έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 28ης Ιουνίου 2021, με τίτλο «Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2021-2027 — Ασφάλεια και υγεία στην εργασία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο εργασίας» (COM(2021)0323),

    έχοντας υπόψη την Πράσινη βίβλο της Επιτροπής της 14ης Οκτωβρίου 2005 με τίτλο «Βελτίωση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού — Προς μια στρατηγική σχετικά με την ψυχική υγεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση» (COM(2005)0484),

    έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 14ης Ιουλίου 2021, με τίτλο «Employment and Social Developments in Europe — Towards a strong social Europe in the aftermath of the COVID-19 crisis: Reducing disparities and addressing distributional impacts» [Απασχόληση και κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη — Προς μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη στον απόηχο της κρίσης της COVID-19: μείωση των ανισοτήτων και αντιμετώπιση των διανεμητικών επιπτώσεων],

    έχοντας υπόψη το ευρωπαϊκό σύμφωνο, του 2008, για την ψυχική υγεία και ευεξία,

    έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Νεολαίας, της 17ης Ιουνίου 2021, με τίτλο «Beyond Lockdown: the “pandemic scar” on young people» [Πέρα από τα μέτρα εγκλεισμού: οι «ουλές της πανδημίας» στους νέους],

    έχοντας υπόψη τις εκθέσεις του Eurofound, της 9ης Νοεμβρίου 2021, με τίτλο «Impact of COVID-19 on young people in the EU» [Αντίκτυπος της COVID-19 στους νέους στην ΕΕ] και, της 10ης Μαΐου 2021, με τίτλο «Living, working and COVID-19: Living, working and COVID-19: Mental health and trust decline across EU as pandemic enters another year» [Διαβίωση, εργασία και COVID-19: επιδείνωση της ψυχικής υγείας και της εμπιστοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ καθώς η πανδημία συνεχίζεται για ένα ακόμα έτος],

    έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA), της 7ης Δεκεμβρίου 2020, με τίτλο «Preventing musculoskeletal disorders in a diverse workforce: risk factors for women, migrants and LGBTI workers» [Πρόληψη των μυοσκελετικών παθήσεων σε ένα ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό: παράγοντες κινδύνου για τις γυναίκες, τους μετανάστες και τους ΛΟΑΤΙ εργαζομένους],

    έχοντας υπόψη την έκθεση του EU-OSHA, της 7ης Οκτωβρίου 2011, με τίτλο «Mental health promotion in the workplace — a good practice report» [Προώθηση της ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας — έκθεση σχετικά με τις ορθές πρακτικές],

    έχοντας υπόψη την έκθεση του EU-OSHA, της 22ας Οκτωβρίου 2021, με τίτλο «Telework and health risks in the context of the COVID-19 pandemic: evidence from the field and policy implications» [Τηλεργασία και κίνδυνοι για την υγεία στο πλαίσιο της πανδημίας της COVID-19: συναφή στοιχεία και συνέπειες για την πολιτική],

    έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 12ης Δεκεμβρίου 2012, με θέμα «Ευρωπαϊκό έτος ψυχικής υγείας — Υψηλότερη ποιότητα ζωής» (15),

    έχοντας υπόψη τη γνώμη της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για αποτελεσματικούς τρόπους επένδυσης στην υγεία, της 23ης Ιουνίου 2021, σχετικά με τη στήριξη της ψυχικής υγείας του εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας και άλλων εργαζομένων σε θέσεις κρίσιμης σημασίας,

    έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση του EU-OSHA και του Eurofound, της 13ης Οκτωβρίου 2014, με τίτλο «Psychosocial risks in Europe: Prevalence and strategies for prevention» [Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στην Ευρώπη: διαστάσεις και στρατηγικές πρόληψης],

    έχοντας υπόψη την έρευνα της Willis Towers Watson, του 2021, σχετικά με την εμπειρία των εργαζομένων,

    έχοντας υπόψη τις αναφορές που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή Αναφορών, όπως οι αναφορές αριθ. 0956/2018 και αριθ. 1186/2018,

    έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

    έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A9-0184/2022),

    Α.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα στη σωματική και ψυχική υγεία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και ότι κάθε άνθρωπος δικαιούται το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΠΟΥ ορίζει την ψυχική υγεία ως κατάσταση ψυχικής ευεξίας χάρη στην οποία οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις εντάσεις της ζωής, αξιοποιούν τις ικανότητές τους, μαθαίνουν καλά και εργάζονται καλά, και συνεισφέρουν στην κοινότητά τους (16)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψυχική υγεία συνδέεται επίσης με άλλα θεμελιώδη δικαιώματα, π.χ. το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, και το δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής ακεραιότητας, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 3 του Χάρτη·

    Β.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με έρευνες, η πανδημία της COVID-19 διαμόρφωσε οργανωτικές και διαχειριστικές πρακτικές και μετέβαλε τις συνθήκες εργασίας για πολλούς εργαζομένους στην Ευρώπη, με συνέπειες για τον χρόνο εργασίας, την ευεξία και το φυσικό περιβάλλον του χώρου εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και σε θέσεις κρίσιμης σημασίας βρέθηκαν αντιμέτωποι με έκτακτες απαιτήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εργαζόμενοι αυτοί αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν ένα απαιτητικό εργασιακό περιβάλλον, έλλειψη προστασίας και φόβο για την ασφάλειά τους, γεγονός που είχε αρνητικό ψυχολογικό αντίκτυπο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατανόηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας σημαίνει όχι μόνο επίγνωση των ψυχικών διαταραχών σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια της διεθνούς ταξινόμησης των νόσων με γνώμονα τα στατιστικά στοιχεία για τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα (π.χ. κατάθλιψη) (17), αλλά και επιδίωξη της προαγωγής της ευεξίας, αποφυγή παρανοήσεων και του στιγματισμού, και σχεδιασμός και εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων και αγωγών για τη διαχείριση των εν λόγω διαταραχών (18)·

    Γ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία προκάλεσε απότομη αύξηση στις ευθύνες φροντίδας σε συνδυασμό με την εργασία, γεγονός που επηρέασε δυσανάλογα τις γυναίκες και ενέτεινε την ανισότητα των φύλων όσον αφορά τη μη αμειβόμενη φροντίδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των ατόμων με ευθύνες φροντίδας, καθώς πολλοί εργαζόμενοι χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν πολύ περισσότερο στρες αναλαμβάνοντας τις αυξημένες ευθύνες φροντίδας της κατ’ οίκον εκπαίδευσης και της παιδικής μέριμνας κατά τη διάρκεια του περιορισμού της κυκλοφορίας ή παρέχοντας άτυπη φροντίδα ή εκτελώντας οποιοδήποτε άλλο είδος εργασίας για εξαρτώμενους συγγενείς·

    Δ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με έρευνες, η πανδημία οδήγησε στην εφαρμογή της τηλεργασίας σε μεγάλη κλίμακα, γεγονός που είχε θετικές συνέπειες, όπως αύξηση της ευελιξίας και της αυτονομίας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, καλύτερη ισορροπία μεταξύ ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι τα οφέλη αυτά δεν αντισταθμίζουν πάντοτε τις αρνητικές συνέπειες, όπως η υπερβολική σύνδεση, η ασάφεια των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, η μεγαλύτερη ένταση εργασίας και το τεχνολογικό στρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τις έρευνες του Eurofound για την COVID-19, η πανδημία δημιούργησε πολλά προβλήματα για τους εργαζομένους που εργάζονται εξ αποστάσεως· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρόλο που η σημαντική αύξηση της τηλεργασίας μπορεί να ωφελήσει τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις, το δικαίωμα στη σωματική και ψυχική υγεία πρέπει επίσης να διαφυλαχθεί και να προωθηθεί στο πλαίσιο αυτό·

    Ε.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ψυχολογικοί κίνδυνοι είναι οι πλέον διαδεδομένοι κίνδυνοι για την υγεία που σχετίζονται με την τηλεργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεγαλύτερη επικράτηση της τηλεργασίας συνδέεται με την αύξηση των ωρών εργασίας και του εργασιακού στρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον EU-OSHA, οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι ενδέχεται να έχουν αρνητικά ψυχολογικά, σωματικά και κοινωνικά αποτελέσματα, όπως εργασιακό άγχος, επαγγελματική εξουθένωση ή κατάθλιψη· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις συνθήκες εργασίας που συνεπάγονται ψυχοκοινωνικούς κινδύνους συγκαταλέγονται ενδεχομένως ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, οι αντικρουόμενες απαιτήσεις, η έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τους ρόλους, η μη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν τον εργαζόμενο, η έλλειψη επιρροής στον τρόπο εκτέλεσης της εργασίας, η κακή διαχείριση της οργανωτικής αλλαγής, η εργασιακή ανασφάλεια, η αναποτελεσματική επικοινωνία, η έλλειψη στήριξης από τη διοίκηση ή τους συναδέλφους, η ψυχολογική και σεξουαλική παρενόχληση, και η βία από τρίτους· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη δεν εφαρμόζουν τα ίδια νομικώς δεσμευτικά κοινά πρότυπα και τις ίδιες αρχές σε σχέση με τους ψυχολογικούς κινδύνους, γεγονός που οδηγεί στην εκ των πραγμάτων άνιση νομική προστασία των εργαζομένων·

    ΣΤ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι ολοένα και περισσότεροι εργοδότες χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία όπως εφαρμογές, λογισμικό και τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) για τη διαχείριση των εργαζομένων τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλγοριθμική διαχείριση αυτή καθαυτή συνεπάγεται νέες προκλήσεις για το μέλλον της εργασίας, όπως ο έλεγχος και η επιτήρηση μέσω τεχνολογίας με τη χρήση εργαλείων πρόβλεψης και επισήμανσης, η εξ αποστάσεως παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της προόδου και των επιδόσεων, και η καταγραφή του χρόνου εργασίας, και ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, ιδίως όσον αφορά την ψυχική τους υγεία και το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφιοποίηση και οι προηγμένες νέες τεχνολογίες, όπως η ΤΝ και τα βασιζόμενα στην ΤΝ μηχανήματα, μετασχηματίζουν τη φύση της εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 40 % των τμημάτων ανθρώπινων πόρων σε διεθνείς εταιρείες χρησιμοποιεί πλέον εφαρμογές ΤΝ, ενώ το 70 % το θεωρεί υψηλή προτεραιότητα για την οργάνωσή τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η νέα ψηφιακή οικονομία πρέπει να ρυθμιστεί ώστε να προωθεί την κοινή ευημερία και να διασφαλίζει την ευεξία της κοινωνίας εν γένει·

    Ζ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι η νέα αυτή κατάσταση απαιτεί να υιοθετήσουμε έναν νέο και ευρύτερο ορισμό της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, ο οποίος δεν μπορεί πια να αγνοεί την ψυχική υγεία·

    Η.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία της COVID-19 επηρέασε δυσανάλογα την ψυχική ευεξία των εργαζομένων στους τομείς της υγείας και της μακροχρόνιας φροντίδας —στην πλειονότητά τους γυναίκες— καθώς και των ευάλωτων πληθυσμών, συμπεριλαμβανομένων των εθνοτικών μειονοτήτων, της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+, των ηλικιωμένων, των μονογονεϊκών οικογενειών, των ατόμων με αναπηρίες και προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας, των ατόμων σε χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική θέση, των ανέργων και των ατόμων που ζουν στις εξόχως απόκεντρες περιοχές και σε απομακρυσμένες, ανεπαρκώς συνδεδεμένες περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψυχική υγεία των νέων επιδεινώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, διπλασιάστηκαν δε τα προβλήματα που συνδέονται με την ψυχική υγεία σε διάφορα κράτη μέλη και ήταν σοβαρός ο αντίκτυπος στην απασχόληση των νέων και σημαντική η μείωση του εισοδήματός τους, μεταξύ άλλων λόγω απώλειας θέσεων εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι 9 εκατομμύρια έφηβοι στην Ευρώπη (άτομα ηλικίας 10 έως 19 ετών) ζουν με ψυχικές διαταραχές, εκ των οποίων περισσότεροι από τους μισούς πάσχουν από άγχος και κατάθλιψη·

    Θ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι υπερβολικά πολλά άτομα στην ΕΕ δεν έχουν πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής και επαγγελματικής υγείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψυχική ευεξία έχει φθάσει στα χαμηλότερα επίπεδα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες από την έναρξη της πανδημίας, η δε επιδείνωση της ψυχικής υγείας αποδίδεται στη διαταραγμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, τον αυξημένο φόρτο εργασίας και την κρίση της αγοράς εργασίας που έπληξε δυσανάλογα τους νέους· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως γνωστόν, οι δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής και επαγγελματικής υγείας υποχρηματοδοτούνται· λαμβάνοντας υπόψη ότι το εργασιακό στρες μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως χρονική πίεση, αυξημένο ή άτακτο ωράριο εργασίας, και κακή επικοινωνία και συνεργασία εντός της οργάνωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι συσχετίζονται έντονα οι ημικρανίες ή οι σοβαροί πονοκέφαλοι με την κατάθλιψη και το άγχος, μεταξύ άλλων ψυχιατρικών συννοσηροτήτων, γεγονός που επηρεάζει με τη σειρά του τις εργασιακές επιδόσεις και τις απουσίες των εργαζομένων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλινική και εφαρμοσμένη έρευνα για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση ψυχικών ασθενειών υποχρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας αποτελούν σήμερα την κύρια αιτία νοσηρότητας παγκοσμίως, καθώς η αυτοκτονία αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη αιτία θανάτου των νέων στην Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη, η ευαισθητοποίηση, οι δραστηριότητες ευεξίας και η προώθηση της ψυχικής υγείας και μιας υγιούς νοοτροπίας στην εργασία μπορούν να επιφέρουν θετικά αποτελέσματα στη βελτίωση της υγείας των μισθωτών (19)·

    Ι.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι στα προβλήματα του χώρου εργασίας που επηρεάζουν την ψυχική υγεία συγκαταλέγονται η επαγγελματική εξουθένωση, το σύνδρομο εργασιακής πλήξης, το στρες, η παρενόχληση, η βία, ο στιγματισμός, οι διακρίσεις και οι περιορισμένες δυνατότητες ανάπτυξης ή προαγωγής, πτυχές που ενδέχεται να επιδεινώνονται περαιτέρω στο Διαδίκτυο· λαμβάνοντας υπόψη ότι πέρυσι ο ΠΟΥ αποκάλυψε ότι περισσότερα από 300 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως έπασχαν από εργασιακές ψυχικές διαταραχές, όπως η επαγγελματική εξουθένωση, το άγχος, η κατάθλιψη ή το μετατραυματικό στρες, πράγμα που συσχετίζεται με το γεγονός ότι ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους εργαζομένους αισθάνεται ότι η εργασία έχει αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία του (20)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το αρνητικό εργασιακό περιβάλλον οδηγεί ενδεχομένως σε προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, στην επιβλαβή χρήση ουσιών ή οινοπνεύματος, στον απουσιασμό και στην απώλεια παραγωγικότητας·

    ΙΑ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2015 το εκτιμώμενο κόστος των ψυχικών ασθενειών υπερέβη το 4 % του AEγχΠ σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος της εργασιακής κατάθλιψης είναι από τις κύριες αιτίες αναπηρίας και κατάθλιψης και, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανέρχεται σε 620 δισεκατομμύρια EUR ετησίως, οδηγώντας σε απώλεια οικονομικής παραγωγής ύψους 240 δισεκατομμυρίων EUR (21)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το εκτιμώμενο κόστος για το σύνολο των πονοκεφάλων στην ΕΕ υπερβαίνει τα 110 δισεκατομμύρια EUR ετησίως, εκ των οποίων περίπου 50 δισεκατομμύρια EUR αφορούν ημικρανίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προϋπολογισμοί για την πρόληψη σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ παραμένουν χαμηλοί, στο 3 % των συνολικών δαπανών υγείας·

    ΙΒ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τους ενωσιακούς κανόνες για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία (22), οι εργοδότες έχουν καθήκον να προστατεύουν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων σε όλες τις πτυχές της εργασίας τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της τηλεργασίας, οι εργοδότες εξακολουθούν να φέρουν ευθύνη για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι φορείς υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην προάσπιση του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος των εργαζομένων σε ασφαλή και προστατευμένο χώρο εργασίας, μεταξύ άλλων κατά την τηλεργασία·

    ΙΓ.

    λαμβάνοντας υπόψη ότι η σταθερή απασχόληση, η υγεία (συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας), οι συνθήκες για την πλήρη ανάπτυξη, και η αίσθηση επιρροής και συμμετοχής των νέων αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για την έξοδο από την κρίση, την ενίσχυση των κοινωνιών και την ανοικοδόμηση των οικονομιών·

    Ψυχική υγεία και ψηφιακή εργασία: διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία της COVID-19

    1.

    εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, η ψυχική υγεία των μισθωτών και των αυτοαπασχολουμένων επηρεάστηκε από διαταραχές σε πολλές υπηρεσίες, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η κοινωνική στήριξη, και από αυξημένους παράγοντες στρες, όπως η οικονομική ανασφάλεια, ο φόβος της ανεργίας, η περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, η απομόνωση, το τεχνολογικό στρες, οι αλλαγές στο ωράριο εργασίας, η ανεπαρκής οργάνωση της εργασίας και η τηλεργασία· ζητεί να αντιμετωπιστεί επειγόντως η ψυχική υγεία με διατομεακές και ενοποιημένες πολιτικές ως μέρος της ολοκληρωμένης στρατηγικής της ΕΕ για την ψυχική υγεία και της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη φροντίδα, όπως συμπληρώνονται από εθνικά σχέδια δράσης· υπενθυμίζει στην Επιτροπή, ιδίως, ότι η προστασία της ψυχικής υγείας των εργαζομένων θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των σχεδίων ετοιμότητας του EU-OSHA για την πρόληψη μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων·

    2.

    τονίζει ότι η πανδημία της COVID-19 και η επακόλουθη οικονομική κρίση άσκησαν τεράστια πίεση στην ψυχική υγεία και ευεξία όλων των πολιτών, αλλά κυρίως των μισθωτών, των αυτοαπασχολουμένων, των νέων, των σπουδαστών που μεταβαίνουν στο εργατικό δυναμικό και των ηλικιωμένων, προκύπτουν δε ολοένα και περισσότεροι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την εργασία, ενώ σημειώνονται υψηλότερα ποσοστά στρες, άγχους και κατάθλιψης·

    3.

    τονίζει ότι η πανδημία της COVID-19 είχε αρνητικό αντίκτυπο στη μετάβαση από την εκπαίδευση στην εργασία και μπορεί, επομένως, να προκαλέσει υψηλά επίπεδα στρες, άγχους και αβεβαιότητας στους νέους που ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους, ενώ είναι επίσης πιθανό να επιδεινώσει τις προοπτικές απασχόλησής τους και να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο όσον αφορά τα προβλήματα ψυχικής υγείας και ευεξίας τους· ζητεί μεγαλύτερη στήριξη για την ψυχική υγεία, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ευεξία των ανέργων·

    4.

    εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η ψυχική υγεία δεν είχε την προτεραιότητα που δίνεται στη σωματική υγεία και στερήθηκε κονδύλια και εξειδικευμένο προσωπικό στα κράτη μέλη, παρά τα εγγενή οφέλη που σχετίζονται με τη βελτιωμένη υγεία και ευεξία και παρά τη σημαντική αύξηση της οικονομικής παραγωγικότητας και τα υψηλότερα επίπεδα συμμετοχής στην εργασία που επιτυγχάνονται χάρη σε δημόσιες επενδύσεις στην ψυχική υγεία· πιστεύει ότι χρειάζεται να αναληφθεί ταχέως δράση ώστε να βελτιωθεί η τρέχουσα κατάσταση·

    5.

    καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τον μεγάλο όγκο προβλημάτων ψυχικής υγείας σε ολόκληρη την ΕΕ και να δεσμευθούν ένθερμα όσον αφορά τη λήψη μέτρων για τη ρύθμιση και υλοποίηση ενός κόσμου ψηφιακής εργασίας που θα συμβάλλει στην πρόληψη προβλημάτων ψυχικής υγείας, στην προστασία της ψυχικής υγείας και στην υγιή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και θα ενισχύει τα δικαιώματα κοινωνικής προστασίας στον χώρο εργασίας· ζητεί να πραγματοποιηθεί διάλογος και να καταβληθούν προσπάθειες για τον σκοπό αυτόν σε συνεργασία με τους εργοδότες και τους εκπροσώπους των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστικών οργανώσεων· τονίζει, εν προκειμένω, την απόλυτη ανάγκη να εγκριθούν σχέδια πρόληψης όσον αφορά τους κινδύνους για την ψυχική υγεία σε κάθε χώρο εργασίας· ζητεί να δοθεί συνέχεια στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού πλαισίου δράσης του ΠΟΥ για την ψυχική υγεία για την περίοδο 2021-2025·

    6.

    εκφράζει τη λύπη του για τη διαφορά μεταξύ του αριθμού των ενωσιακών δράσεων στον τομέα της υγείας και του πεδίου εφαρμογής που προβλέπει η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ζητεί να ληφθούν περισσότερα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ στο πλαίσιο των εν λόγω αρμοδιοτήτων· θεωρεί ότι η επόμενη υγειονομική κρίση θα αφορά την ψυχική υγεία και ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αναλάβει δράση και να αντιμετωπίσει όλους τους δυνητικούς κινδύνους μέσω δεσμευτικών και μη δεσμευτικών μέτρων, κατά περίπτωση, και να καταρτίσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για την ψυχική υγεία σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την οικονομία της ευημερίας·

    7.

    σημειώνει ότι μια στρατηγική της ΕΕ για την ψυχική υγεία θα πρέπει να αποσκοπεί στην απαίτηση να ενσωματώσουν τα κράτη μέλη τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας στις υπηρεσίες σωματικής υγείας, με γνώμονα τον στενό συσχετισμό των δύο, να παρέχουν αποτελεσματική φροντίδα με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, να αυξήσουν τον αριθμό των παρεχόμενων υπηρεσιών ώστε να μπορούν περισσότερα άτομα να έχουν πρόσβαση σε θεραπεία, και να στηρίζουν τα άτομα βοηθώντας τα να βρουν εργασία ή να παραμείνουν στην εργασία, μεταξύ άλλων· επιμένει ότι η κακή ψυχική υγεία επηρεάζει την ευεξία των εργαζομένων και επιβαρύνει τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας με πρόσθετες δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση· επισημαίνει την ευθύνη του εργοδότη και τον ουσιαστικό ρόλο τόσο του εργοδότη όσο και των κοινωνικών εταίρων στην κατάρτιση και υλοποίηση τέτοιων πρωτοβουλιών·

    8.

    υπενθυμίζει ότι η πανδημία ανέδειξε την εκτεταμένη κρίση ψυχικής υγείας σε ολόκληρη την Ευρώπη και τις διάφορες αντιδράσεις των κρατών μελών σε αυτήν, κατέδειξε δε τη σημασία της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας, αποκαλύπτοντας κενά στην ανάλυση προοπτικών, συμπεριλαμβανομένων της ετοιμότητας, στα εργαλεία αντίδρασης και στην επαρκή χρηματοδότηση· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν, στα οικεία σχέδια αντίδρασης και ετοιμότητας για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε περιπτώσεις υγειονομικής κρίσης και πανδημίας, τον αντίκτυπο στην ψυχική υγεία· θεωρεί ότι η τρέχουσα κρίση ψυχικής υγείας θα πρέπει να θεωρηθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας·

    9.

    επικροτεί τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις που αφορούν κανονισμό για την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1082/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2013, σχετικά με σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας (23), και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις που αφορούν τη μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων και την ενίσχυση της εντολής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων·

    10.

    συγχαίρει τους εργαζομένους πρώτης γραμμής που θυσίασαν την ευεξία τους για να επιτελέσουν σωτήριο έργο κατά τη διάρκεια της πανδημίας· εκφράζει την ανησυχία του όσον αφορά τους σοβαρότερους εργασιακούς κινδύνους για την ψυχική υγεία που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στους τομείς της υγείας και της μακροχρόνιας φροντίδας· καλεί την Επιτροπή να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στους εργαζομένους σε θέσεις κρίσιμης σημασίας και στους εργαζομένους πρώτης γραμμής στις επικείμενες προτάσεις σχετικά με την ψυχική υγεία στην εργασία· καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας τους, να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις προσωπικού και να διαθέσουν τους αναγκαίους πόρους προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι δεν θα χρειαστούν ξανά τέτοιες θυσίες, διασφαλίζοντας ότι οι εργαζόμενοι έχουν άμεση πρόσβαση σε επαρκείς πόρους και προστασία της ψυχικής υγείας και σε ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, που θα πρέπει να παρατείνονται πέραν της περιόδου οξείας κρίσης· τονίζει ότι η συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων σε θέσεις κρίσιμης σημασίας και των εργαζομένων πρώτης γραμμής είναι γυναίκες, συχνά με χαμηλότερο εισόδημα, πράγμα που ενέχει σοβαρότερους εργασιακούς κινδύνους για την ψυχική υγεία·

    Η ψηφιακή μετάβαση και η ψυχική υγεία

    11.

    αναγνωρίζει ότι η ποιοτική απασχόληση μπορεί να συμβάλει στην παροχή ενός σκοπού στα άτομα, καθώς και οικονομικής ασφάλειας και ανεξαρτησίας· επισημαίνει τη θετική σχέση μεταξύ της καλής ψυχικής υγείας, των καλών συνθηκών εργασίας, του επαρκούς μισθού, της εργασιακής παραγωγικότητας, της ευεξίας και της ποιότητας ζωής· σημειώνει ότι, στο πλαίσιο της αυξανόμενης ψηφιοποίησης, μπορεί να κλυδωνιστεί η αίσθηση σκοπού και ταυτότητας των εργαζομένων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας· επιβεβαιώνει ότι, ως εκ τούτου, είναι καίριας σημασίας η πρόληψη· πιστεύει ότι οι κατάλληλες συνθήκες εργασίας και τα ενεργητικά προγράμματα για την αγορά εργασίας θα μπορούσαν να συμβάλουν στην καταπολέμηση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων παρέχοντας ευκαιρίες για ποιοτικές θέσεις εργασίας και κοινωνική προστασία· σημειώνει ότι η κατάθλιψη και οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να αποτελέσουν φραγμό για την παραμονή στην εργασία και την εξασφάλιση απασχόλησης, και ότι απαιτείται πρόσθετη στήριξη για τους αναζητούντες εργασία·

    12.

    αναγνωρίζει τις ευκαιρίες που δημιουργεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός για την απασχόληση ατόμων με αναπηρία στην ανοιχτή αγορά εργασίας· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα πρέπει να μην οδηγεί σε απομόνωση και κοινωνικό αποκλεισμό· επισημαίνει ακόμη τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι διατρέχουν ιδίως τον κίνδυνο του ψηφιακού αποκλεισμού λόγω των μεταβαλλόμενων εργασιακών συνθηκών και των νέων ψηφιακών εργαλείων· τονίζει τη σημασία της δυνατότητας πρόσβασης όλων των εργαζομένων, και πρωτίστως των ηλικιωμένων, σε διά βίου μάθηση και επαγγελματική ανάπτυξη προσαρμοσμένη στις ατομικές τους ανάγκες· καλεί τα κράτη μέλη να επεκτείνουν την παροχή ψηφιακής εκπαίδευσης που απευθύνεται στους ηλικιωμένους· τονίζει τη σημασία του διαλόγου μεταξύ των γενεών στο εργασιακό περιβάλλον·

    13.

    υπενθυμίζει ότι οι προορατικές προσεγγίσεις στην ψηφιοποίηση, όπως η βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων στον χώρο εργασίας ή η δυνατότητα ελαστικού ωραρίου εργασίας, μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό του εργασιακού στρες· παρατηρεί ότι η ΤΝ έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας και την ποιότητα ζωής, συμπεριλαμβανομένων της καλύτερης ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και της καλύτερης προσβασιμότητας για τα άτομα με αναπηρία, να προβλέψει την εξέλιξη της αγοράς εργασίας και να στηρίξει τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων ώστε να αποτρέπονται οι ανθρώπινες προκαταλήψεις· προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η ΤΝ προκαλεί επίσης ανησυχίες σχετικά με την ιδιωτικότητα και την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, όπως το δικαίωμα στην αποσύνδεση, και μπορεί να οδηγήσει στη δυσανάλογη και παράνομη επιτήρηση και παρακολούθηση των εργαζομένων, παραβιάζοντας την αξιοπρέπεια και την ιδιωτικότητά τους, καθώς και σε διακριτική μεταχείριση στις διαδικασίες πρόσληψης και σε άλλους τομείς λόγω μεροληπτικών αλγορίθμων, μεταξύ άλλων λόγω κοινωνικού φύλου, φυλής και εθνότητας· εκφράζει ακόμη την ανησυχία του για το γεγονός ότι η ΤΝ μπορεί να υπονομεύσει την ελευθερία και την αυτονομία των ανθρώπων, για παράδειγμα με εργαλεία πρόβλεψης και επισήμανσης, την παρακολούθηση και ανίχνευση σε πραγματικό χρόνο και τα αυτοματοποιημένα συμπεριφορικά «σκουντήματα» (nudge), και να συμβάλει στα προβλήματα ψυχικής υγείας των εργαζομένων, όπως η επαγγελματική εξουθένωση, το τεχνολογικό στρες, η ψυχολογική υπερφόρτωση και η κόπωση· τονίζει ότι οι λύσεις ΤΝ στον χώρο εργασίας πρέπει να είναι διαφανείς και δίκαιες και να αποφεύγουν τυχόν αρνητικές επιπτώσεις για τους εργαζομένους, πρέπει δε να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ εργοδοτών και εκπροσώπων των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστικών οργανώσεων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, εν προκειμένω, να εκπονήσουν νομοθετική πρόταση σχετικά με την ΤΝ στον χώρο εργασίας, ώστε να διασφαλιστεί κατάλληλη προστασία των δικαιωμάτων και της ευεξίας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων της ψυχικής υγείας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η μη εισαγωγή διακρίσεων, η ιδιωτικότητα και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε έναν ολοένα και πιο ψηφιοποιημένο χώρο εργασίας· σημειώνει ότι η διαδικτυακή παρενόχληση τείνει να έχει δυσανάλογο αντίκτυπο στις πλέον ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των νεαρών εργαζομένων, των γυναικών και των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+· τονίζει ότι μόνο το 60 % των κρατών μελών έχει εγκρίνει συγκεκριμένη νομοθεσία για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας στην εργασία, και καλεί επομένως την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προτείνουν στοχευμένα υποχρεωτικά μέτρα για την αντιστροφή και την καταπολέμηση αυτού του εντεινόμενου προβλήματος στην εργασία και για την προστασία των θυμάτων με όλους τους απαραίτητους πόρους·

    14.

    καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα που αποσκοπούν στην εξάλειψη της βίας, των διακρίσεων και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας, συμπεριλαμβανομένων της βίας και της παρενόχλησης από τρίτους (δηλαδή από πελάτες, επισκέπτες ή ασθενείς), εφαρμόζονται, κατά περίπτωση, ανεξάρτητα από τον λόγο ή την αιτία της παρενόχλησης, και δεν αφορούν αποκλειστικά περιπτώσεις που βασίζονται σε λόγους διακριτικής μεταχείρισης· καλεί τα κράτη μέλη να κυρώσουν τη σύμβαση αριθ. 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας και τη σύσταση αριθ. 206 για τη βία και την παρενόχληση, και να θεσπίσουν τους νόμους και τα μέτρα πολιτικής που απαιτούνται για την απαγόρευση, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι το πεδίο εφαρμογής της προτεινόμενης οδηγίας για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας (24) καλύπτει πλήρως τη βία και την παρενόχληση στην εργασία ως ποινικό αδίκημα και ότι οι εργαζόμενοι λαμβάνουν κατάλληλη προστασία με τη συμμετοχή των συνδικαλιστικών οργανώσεων·

    15.

    τονίζει την ανάγκη να προστατεύονται οι εργαζόμενοι από την εκμετάλλευση των εργοδοτών κατά τη χρήση ΤΝ και αλγοριθμικής διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένων των εργαλείων πρόβλεψης και επισήμανσης που προβλέπουν τη συμπεριφορά των εργαζομένων και εντοπίζουν ή αποτρέπουν παραβιάσεις κανόνων ή περιπτώσεις απάτης από εργαζομένους, των εφαρμογών για την παρακολούθηση της προόδου και των επιδόσεων σε πραγματικό χρόνο, του λογισμικού καταγραφής του χρόνου εργασίας, και των αυτοματοποιημένων συμπεριφορικών σκουντημάτων· ζητεί να απαγορευθεί η επιτήρηση των εργαζομένων·

    16.

    πιστεύει ότι χρειάζεται να αναπτυχθεί ένα νέο πρότυπο που να συνυπολογίζει την πολυπλοκότητα του σύγχρονου χώρου εργασίας σε σχέση με την ψυχική υγεία, καθώς τα ισχύοντα ρυθμιστικά μέσα δεν επαρκούν για την εξασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και χρήζουν επικαιροποίησης και βελτίωσης·

    17.

    επισημαίνει ότι η χρήση τεχνολογίας και ΤΝ στον χώρο εργασίας δεν θα πρέπει ποτέ να πραγματοποιείται σε βάρος της ψυχικής υγείας και της ευεξίας των εργαζομένων· σημειώνει ότι η εφαρμογή της ΤΝ στην εργασία πρέπει να μην οδηγεί σε υπέρμετρη παρακολούθηση στο όνομα της παραγωγικότητας ούτε να συνεπάγεται την επιτήρηση των εργαζομένων·

    18.

    σημειώνει το ευρύ ψηφιακό χάσμα μεταξύ των φύλων σε εξειδικευμένες δεξιότητες και απασχόληση στον τομέα των ΤΠΕ, όπου μόνο το 18 % των εργαζομένων είναι γυναίκες και το 82 % είναι άνδρες (25)· θεωρεί ζωτικής σημασίας να σχεδιάζονται με συμμετοχικό τρόπο τα συστήματα τεχνολογίας ώστε να αποφεύγονται οι διακρίσεις, τα προβλήματα ψυχικής υγείας ή άλλες ζημιογόνες επιπτώσεις του μη συμμετοχικού σχεδιασμού· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργαστούν ώστε να γεφυρώσουν το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη συμμετοχή των γυναικών στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM), και να διερευνήσουν την παροχή κινήτρων στις οργανώσεις ΤΠΕ ώστε να προσλαμβάνουν ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό·

    19.

    επικροτεί την οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές, καθώς παρέχει ευελιξία και συμβάλει στον μετριασμό των εργασιακών προβλημάτων· τονίζει, ωστόσο, ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να πλήττονται δυσανάλογα, όπως κατέδειξε η πανδημία· πιστεύει ότι, παρόλο που η τηλεργασία προσφέρει πολλές ευκαιρίες, συνεπάγεται επίσης προκλήσεις όσον αφορά το κοινωνικό, επαγγελματικό και ψηφιακό χάσμα· τονίζει ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των αδειών για οικογενειακούς λόγους, γεγονός που εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά την εξέλιξη της σταδιοδρομίας, την προσωπική ανάπτυξη, την αμοιβή και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματά τους· καλεί τα κράτη μέλη να μην περιοριστούν στις απαιτήσεις της οδηγίας, αλλά να αυξήσουν τον αριθμό των ημερών που χορηγούνται ως άδεια φροντιστή και να μεριμνήσουν ώστε οι άτυποι φροντιστές να λαμβάνουν άδεια μετ’ αποδοχών· καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν ισχυρή δέσμευση για την προστασία του οικογενειακού χρόνου και της ισορροπίας μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των εργαζομένων· καλεί τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ίση κατανομή των ευθυνών φροντίδας μεταξύ γυναικών και ανδρών με μη μεταβιβάσιμες περιόδους άδειας μετ’ αποδοχών για τους γονείς, πράγμα που θα επέτρεπε την πλήρη απασχόληση των γυναικών σε μεγαλύτερο βαθμό· επισημαίνει ότι οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο στρες, εξάντλησης, επαγγελματικής εξουθένωσης και ψυχολογικής βίας λόγω των νέων ρυθμίσεων τηλεργασίας και της απουσίας ρύθμισης ώστε να ελέγχονται οι καταχρηστικές εργασιακές πρακτικές·

    20.

    σημειώνει τη μετάβαση στην τηλεργασία κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την ευελιξία που προσέφερε σε πολλούς μισθωτούς και στους αυτοαπασχολουμένους· αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι η τηλεργασία έχει επίσης αποδειχθεί ιδιαίτερα προβληματική για τα πλέον μειονεκτούντα άτομα και τα μονογονεϊκά νοικοκυριά· αναγνωρίζει ότι ο συνδυασμός της τηλεργασίας με τη φροντίδα των παιδιών, ιδίως παιδιών με ειδικές ανάγκες, θα μπορούσε να απειλήσει την οικογενειακή ζωή και την ευεξία τόσο των γονέων όσο και των παιδιών· προτρέπει τους εργοδότες να θεσπίσουν σαφείς και διαφανείς κανόνες σχετικά με τις ρυθμίσεις τηλεργασίας, ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός του ωραρίου εργασίας και να αποτρέπονται η κοινωνική και επαγγελματική απομόνωση και τα ασαφή όρια μεταξύ χρόνου εργασίας και άλλου χρόνου στο σπίτι· σημειώνει ότι η τηλεργασία έχει αποδεδειγμένα σημαντικό αντίκτυπο στην οργάνωση του χρόνου εργασίας, καθώς αυξάνει την ευελιξία και καθιστά τους εργαζομένους διαρκώς διαθέσιμους, πράγμα που συχνά οδηγεί σε σύγκρουση μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής· υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι η τηλεργασία, εάν ρυθμιστεί και εφαρμοστεί καταλλήλως, θα μπορούσε να παρέχει στους εργαζομένους την ευελιξία να προσαρμόζουν το ωράριο εργασίας και το πρόγραμμά τους ώστε να ικανοποιούν τις προσωπικές και οικογενειακές τους ανάγκες· επισημαίνει, εν προκειμένω, ότι η πλήρης ή μερική στροφή στην τηλεργασία θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εκπροσώπων των εργαζομένων·

    21.

    σημειώνει με ανησυχία ότι η τηλεργασία δεν είναι ακόμα διαθέσιμη για όλους τους εργαζομένους· τονίζει τον αντίκτυπο που έχει στην ψυχική υγεία όσων διατρέχουν κίνδυνο ψηφιακού αποκλεισμού η στροφή στην τηλεργασία· τονίζει τη σημασία να καταπολεμηθεί το ψηφιακό χάσμα στην Ευρώπη και την ανάγκη για επαγγελματική επιμόρφωση νέων και ηλικιωμένων, προκειμένου να διασφαλιστεί επαρκές επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους εργαζομένους· ζητεί πιο στοχευμένες επενδύσεις στην διαμόρφωση ψηφιακών δεξιοτήτων, ιδίως για ομάδες που είναι ψηφιακά αποκλεισμένες σε μεγαλύτερο βαθμό, όπως άτομα σε χαμηλή κοινωνικοοικονομική θέση και με περιορισμένο εκπαιδευτικό υπόβαθρο, ηλικιωμένοι και άτομα σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ένα νομοθετικό πλαίσιο για τη θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων για την τηλεργασία σε ολόκληρη την ΕΕ, χωρίς να υπονομεύονται οι συνθήκες εργασίας των τηλεργαζομένων· τονίζει ότι ένα τέτοιο νομοθετικό πλαίσιο θα πρέπει να αποσαφηνίζει τις συνθήκες εργασίας, να διασφαλίζει ότι τέτοιου είδους εργασία εκτελείται σε εθελοντική βάση και ότι τα δικαιώματα, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, ο φόρτος εργασίας και τα πρότυπα επιδόσεων των τηλεργαζομένων και των συγκρίσιμων επιτόπου εργαζομένων βρίσκονται στα ίδια επίπεδα· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα σχετικά με την προσβασιμότητα και τις συμμετοχικές τεχνολογίες για άτομα με αναπηρία· σημειώνει ότι το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να καταρτιστεί κατόπιν διαβούλευσης με τα κράτη μέλη και τους Ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους, με πλήρη σεβασμό προς τα εθνικά μοντέλα της αγοράς εργασίας και με συνεκτίμηση των συμφωνιών-πλαίσιο των Ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων για την τηλεργασία και την ψηφιοποίηση· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα με διανοητική ή σωματική αναπηρία· επιμένει ότι οι συνθήκες εργασίας των τηλεργαζομένων πρέπει να ισοδυναμούν με εκείνες όσων εργάζονται επιτόπου και ότι χρειάζεται να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την παρακολούθηση και στήριξη της ευεξίας των τηλεργαζομένων·

    22.

    θεωρεί ότι το δικαίωμα στην αποσύνδεση είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της ψυχικής ευεξίας των μισθωτών και των αυτοαπασχολουμένων, ιδίως για τις εργαζόμενες γυναίκες και τους εργαζομένους σε άτυπες μορφές απασχόλησης, και θα πρέπει να συμπληρώνεται με μια προληπτική και συλλογική προσέγγιση των εργασιακών ψυχοκοινωνικών κινδύνων· καλεί την Επιτροπή να προτείνει, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους, οδηγία σχετικά με ελάχιστα πρότυπα και προϋποθέσεις, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλοι οι εργαζόμενοι είναι σε θέση να ασκούν αποτελεσματικά το δικαίωμά τους στην αποσύνδεση, και να ρυθμίσει τη χρήση υφιστάμενων και νέων ψηφιακών εργαλείων για εργασιακούς σκοπούς, σύμφωνα με το ψήφισμά του Κοινοβουλίου της 21ης Ιανουαρίου 2021 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με το δικαίωμα στην αποσύνδεση, και με γνώμονα τη συμφωνία-πλαίσιο των Ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων για την ψηφιοποίηση· καλεί, επιπλέον, τα κράτη μέλη να συντονίσουν καλύτερα την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, καθώς ορισμένα από αυτά θέτουν σε εφαρμογή κάποιες πολύ καινοτόμες πολιτικές και έργα·

    23.

    σημειώνει ότι, εάν αναθεωρηθούν και επικαιροποιηθούν, οι οδηγίες 89/654/ΕΟΚ και 90/270/ΕΟΚ του Συμβουλίου, οι οποίες καθορίζουν ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας και κατά την εργασία σε εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης, μπορούν να συμβάλουν στην προστασία όλων των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων σε πλατφόρμα και των αυτοαπασχολουμένων, παράλληλα με τα διάφορα έργα που αναπτύσσονται από τους οργανισμούς της ΕΕ και τα κράτη μέλη·

    24.

    τονίζει ότι η πρόβλεψη για προσβασιμότητα και εύλογη προσαρμογή εφαρμόζεται στα εργασιακά ψηφιακά περιβάλλοντα και, ως εκ τούτου, οι εργοδότες θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για την προσαρμογή και τη διασφάλιση δίκαιων και ισότιμων συνθηκών εργασίας για άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων όσων αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, μεταξύ άλλων για τη συμμόρφωση με τα συναφή πρότυπα ψηφιακής προσβασιμότητας που απορρέουν από την οδηγία (ΕΕ) 2019/882·

    25.

    επικροτεί τη δέσμευση της Επιτροπής να εκσυγχρονίσει το νομοθετικό πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, με την αναθεώρηση των οδηγιών 89/654/ΕΟΚ και 90/270/ΕΟΚ του Συμβουλίου, οι οποίες καθορίζουν ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας και κατά την εργασία σε εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης·

    Υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας

    26.

    εκφράζει την ανησυχία του για τη διάσταση μεταξύ της τρέχουσας πολιτικής για την ψυχική υγεία και των συμπεριφορών στον χώρο εργασίας, που δεν αντικατοπτρίζουν επαρκώς το γεγονός ότι η προστασία των εργαζομένων αποτελεί βασικό προτέρημα για τους ηγέτες της ΕΕ για το υπόλοιπο της δεκαετίας· επισημαίνει ότι, λόγω στιγματισμού και διακρίσεων, οι εργαζόμενοι συχνά αισθάνονται ανήμποροι να συζητήσουν προβλήματα· καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι εργοδότες εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους για παροχή στήριξης και σαφών πληροφοριών σε όλους τους εργαζομένους, και να διασφαλίσουν τη δίκαιη επανένταξη των πληγέντων εργαζομένων στον χώρο εργασίας· ζητεί να διευκολύνουν οι χώροι εργασίας την πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης της ψυχικής υγείας και σε εξωτερικές υπηρεσίες, καθώς και στην πρόληψη, την έγκαιρη αναγνώριση και τη θεραπεία των εργαζομένων που πάσχουν ενδεχομένως από ψυχικές διαταραχές, να στηρίξουν την επανένταξή τους και να συμβάλουν στην πρόληψη υποτροπών, καθώς και να εφαρμόσουν εταιρικά προληπτικά σχέδια για την ψυχική υγεία, μεταξύ άλλων ώστε να προλαμβάνονται οι αυτοκτονίες· ζητεί, επίσης, να εγκριθούν σαφείς και αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης, καθώς και στρατηγικές στήριξης για τους εργαζομένους που επιστρέφουν στην εργασία μετά από μακρά απουσία·

    27.

    υπενθυμίζει ότι η παρενόχληση και οι διακρίσεις για πολλούς λόγους είναι πραγματικότητα στον χώρο εργασίας και αποτελούν συχνά πηγή στρες και αποστασιοποίησης από τον χώρο εργασίας· υπενθυμίζει, ιδίως, ότι είναι εκτεταμένες και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους εργοδότες οι διακρίσεις λόγω ηλικίας, αναπηρίας, φύλου, κοινωνικού φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής, εκπαιδευτικής ή κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και σε βάρος ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες· τονίζει τη σημασία να περιλαμβάνεται μια πολιτική κατά της παρενόχλησης στα μέτρα υγείας και ασφάλειας στον ψηφιακό κόσμο της εργασίας και να παρέχεται στήριξη στις επιχειρήσεις, ιδίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ώστε να βοηθούνται στην εφαρμογή πολιτικών για την καταπολέμηση της παρενόχλησης και του εκφοβισμού· ζητεί να διενεργηθεί ενημερωτική εκστρατεία σε επίπεδο ΕΕ για την ευαισθητοποίηση σε θέματα ψυχικής υγείας προκειμένου να αντιμετωπιστούν ο στιγματισμός, οι παρανοήσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός που συχνά συνδέονται με τις ψυχικές ασθένειες·

    28.

    πιστεύει ότι τα ισχύοντα μέτρα που ενθαρρύνουν τη βελτίωση της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων είναι ανεπαρκή, ιδίως όσον αφορά την αξιολόγηση και διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων· καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει μηχανισμούς για την πρόληψη του άγχους, της κατάθλιψης και της επαγγελματικής εξουθένωσης, και για την επανένταξη, στον χώρο εργασίας, των εργαζομένων που αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικά προβλήματα· υπενθυμίζει ότι μια ατομική και οργανωτική προσέγγιση της εργασίας (26) είναι κρίσιμης σημασίας για τον σκοπό αυτόν· σημειώνει, ωστόσο, ότι οι παθήσεις αυτές εξαρτώνται ενδεχομένως από διάφορους παράγοντες· καλεί την Επιτροπή, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους, να αναθεωρήσει τη σύστασή της, της 19ης Σεπτεμβρίου 2003, σχετικά με τον ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών (27), ώστε να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις εργασιακές μυοσκελετικές διαταραχές, τις εργασιακές ψυχικές διαταραχές, ειδικότερα την κατάθλιψη, την επαγγελματική εξουθένωση, το άγχος και το στρες, όλες τις νόσους που σχετίζονται με τον αμίαντο, τους καρκίνους του δέρματος, και τη ρευματική και χρόνια φλεγμονή· καλεί την Επιτροπή, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους, να μετατρέψει τη σύσταση αυτή σε οδηγία για την κατάρτιση ενός ελάχιστου καταλόγου επαγγελματικών ασθενειών και τον καθορισμό ελάχιστων απαιτήσεων με σκοπό την αναγνώρισή τους και την επαρκή αποζημίωση των οικείων ατόμων·

    29.

    αναγνωρίζει ότι, στο πλαίσιο των προσπαθειών για την καταπολέμηση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων, οι εθνικές επιθεωρήσεις εργασίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο επιβάλλοντας προληπτικές και/ή διορθωτικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της εργασίας· καλεί την Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας να εκπονήσει μια κοινή στρατηγική για τις εθνικές επιθεωρήσεις εργασίας που θα αντιμετωπίζει τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, μεταξύ άλλων με τη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου το οποίο θα καλύπτει την αξιολόγηση και διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και θα εξυπηρετεί τις διάφορες ανάγκες κατάρτισης των επιθεωρητών εργασίας·

    30.

    παρατηρεί ότι το νέο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2021-2027 ορθά σημειώνει την ανάγκη για αλλαγές στο περιβάλλον εργασίας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για την ψυχοκοινωνική ευεξία, αλλά εστιάζει μόνο σε ατομικές παρεμβάσεις, πράγμα που αποτελεί μικρό μόνο μέρος του μετριασμού των ψυχοκοινωνικών κινδύνων· τονίζει την επείγουσα ανάγκη για μια κοινή βάση ώστε να διασφαλιστεί η ψυχική υγεία του συνόλου των εργαζομένων σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς δεν προστατεύονται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη μέλη — ούτε καν δυνάμει της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας· καλεί την Επιτροπή, εν προκειμένω, να προτείνει νομοθετική πρωτοβουλία, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους, σχετικά με τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και την ευεξία στην εργασία προκειμένου να προλαμβάνονται αποτελεσματικά οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στον χώρο εργασίας, μεταξύ άλλων και στο Διαδίκτυο, να παρέχεται κατάρτιση για τη διοίκηση και τους εργαζομένους, να αξιολογείται περιοδικά η πρόοδος και να βελτιωθεί το περιβάλλον εργασίας· θεωρεί ότι οι προληπτικές πολιτικές για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία θα πρέπει επίσης να προβλέπουν τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων για την αναγνώριση και πρόληψη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων· σημειώνει ότι οι ανώνυμες έρευνες για τους εργαζομένους, όπως ερωτηματολόγια και άλλες διαδικασίες συλλογής δεδομένων, μπορούν να παράσχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τον βαθμό στον οποίον οι εργαζόμενοι νιώθουν στρες και για ποιους λόγους, ώστε να μπορεί πιο εύκολα η διοίκηση να εντοπίζει προβλήματα και να προβαίνει σε προσαρμογές όπου χρειάζεται·

    31.

    καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία και τις πλέον πρόσφατες έρευνες στον τομέα της ψυχικής υγείας, ιδίως όσον αφορά τη δυνατότητα καινοτόμων προσεγγίσεων για τη θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας· προτρέπει την Επιτροπή να ακολουθεί και να παρακολουθεί στενά τις βέλτιστες πρακτικές που ήδη εφαρμόζονται με επιτυχία στον τομέα αυτόν και να διευκολύνει την ανταλλαγή των εν λόγω βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών· καλεί, ιδίως, τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι διαθέτουν αποτελεσματικές επιτροπές για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία, προκειμένου να παρέχονται πιο συχνές και ακριβείς εκτιμήσεις κινδύνου, και να ενισχύσουν τα προνόμια των υφιστάμενων επιτροπών υγείας και ασφάλειας δίνοντάς τους το δικαίωμα να αξιοποιούν εξωτερική εμπειρογνωσία, συμπεριλαμβανομένων ανεξάρτητων αξιολογήσεων τρίτων σχετικά με την έκθεση σε εργασιακούς ψυχοκοινωνικούς κινδύνους·

    32.

    θεωρεί ότι πρέπει να παρέχεται στα διευθυντικά στελέχη η ψυχοκοινωνική κατάρτιση που απαιτείται για την προσαρμογή σε πρακτικές οργάνωσης της εργασίας και την καλλιέργεια μιας βαθιάς κατανόησης των ψυχικών ασθενειών στον χώρο εργασίας· θεωρεί εξίσου σημαντικό να παρέχεται στους εργαζομένους η σχετική κατάρτιση για την πρόληψη των εργασιακών ψυχοκοινωνικών κινδύνων· προτρέπει τους εργοδότες να καλλιεργήσουν θετικές προσεγγίσεις, πολιτικές και πρακτικές για την καλή επαγγελματική ψυχική υγεία και ευεξία· επισημαίνει ότι, για τον σκοπό αυτόν, θα μπορούσαν οι εταιρείες να εξετάσουν το ενδεχόμενο να ορίσουν και να καταρτίσουν έναν υπάλληλο αναφοράς για την ψυχική υγεία ή να προσθέσουν ειδικό τμήμα στην πλατφόρμα εσωτερικής επικοινωνίας για τον χώρο εργασίας τους, με πληροφορίες που θα κατευθύνουν τους εργαζομένους σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας· πιστεύει ότι οι κοινωνικοί εταίροι θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εν λόγω κατάρτισης, και επισημαίνει την ιδιαίτερη ανάγκη να παρέχεται κατάρτιση στις επιθεωρήσεις εργασίας ώστε να διασφαλίζεται ότι μπορούν να προστατεύουν επαρκώς τους εργαζομένους·

    33.

    καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τον αντίκτυπο που έχουν στην ψυχική υγεία των εργαζομένων οι συχνότατες νευρολογικές διαταραχές που επιφέρουν αναπηρία, όπως οι ημικρανίες, και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό επί του θέματος· σημειώνει ότι είναι σκόπιμη η ευαισθητοποίηση στον χώρο εργασίας όσον αφορά τη σημασία της αναγνώρισης και πρόληψης των ημικρανιών με την αποφυγή των αιτιών που την προκαλούν·

    34.

    καλεί τις επιθεωρήσεις εργασίας στην ΕΕ να καλύπτουν το ψυχοκοινωνικό περιβάλλον εργασίας στις επιθεωρήσεις τους· καλεί την Επιτροπή Ανωτέρων Επιθεωρητών Εργασίας της Επιτροπής να προτείνει νέα εκστρατεία σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, με βάση τα πορίσματα της εκστρατείας του 2012 και τις πρόσφατες εξελίξεις·

    Ένας σύγχρονος κόσμος εργασίας για την ευεξία των εργαζομένων

    35.

    υπογραμμίζει ότι, δεδομένης της έλλειψης επαρκούς υποστήριξης και προληπτικών πολιτικών για τη ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας, οι εργαζόμενοι συχνά υποχρεούνται να βασίζονται σε οικονομικά δυσβάσταχτες ιδιωτικές υπηρεσίες και σε υπηρεσίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και εθνικά νοσοκομεία, που ενδεχομένως να έχουν μεγάλες λίστες αναμονής και να μην διαθέτουν στήριξη και πόρους· ζητεί από τους χώρους εργασίας να εξασφαλίσουν ότι διατίθενται στους εργαζομένους προσβάσιμη, επαγγελματική και αμερόληπτη στήριξη και λύσεις ψυχικής υγείας, με τον δέοντα σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των εργαζομένων, και καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι η δημόσια υγειονομική περίθαλψη περιλαμβάνει εύκολη πρόσβαση σε εξ αποστάσεως συμβουλευτικές υπηρεσίες·

    36.

    προτρέπει την Επιτροπή να δρομολογήσει πρωτοβουλίες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με την ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας και σε εκπαιδευτικά προγράμματα, και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν ενωσιακά κονδύλια ώστε να δημιουργηθούν ψηφιακές πλατφόρμες και εφαρμογές για την ψυχική υγεία· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει κατά πόσον είναι σκόπιμη η θέσπιση κοινής τηλεφωνικής γραμμής άμεσης βοήθειας της ΕΕ για τη στήριξη της ψυχικής υγείας· καλεί την Επιτροπή, εν προκειμένω, να διαθέσει επαρκή προϋπολογισμό για τα σχετικά προγράμματα της ΕΕ· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να ορίσει το 2023 ως Ευρωπαϊκό Έτος Καλής Ψυχικής Υγείας, προκειμένου να υλοποιηθούν οι προαναφερθείσες πρωτοβουλίες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με την ψυχική υγεία·

    37.

    καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι τοπικές και άλλες συναφείς δημόσιες αρχές είναι επαρκώς στελεχωμένες και διαθέτουν επαρκείς δημόσιους πόρους για τη στήριξη της ψυχικής υγείας και την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας για όσους έχουν ανάγκη·

    38.

    αναγνωρίζει ότι η έλλειψη στατιστικών στοιχείων όσον αφορά την έκταση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας, ιδίως για τις ΜΜΕ και τους ιδιοκτήτες τους και για τους αυτοαπασχολουμένους, υπονομεύει την ανάγκη για επείγουσα δράση· καλεί τα κράτη μέλη, τη Eurostat, τους δημόσιους οργανισμούς, τους εμπειρογνώμονες, τους κοινωνικούς εταίρους και την ερευνητική κοινότητα να συνεργαστούν και να συλλέξουν επικαιροποιημένα στοιχεία σχετικά με τους εργασιακούς κινδύνους για την ψυχική υγεία και τις αρνητικές επιπτώσεις τους, ανά φύλο και σύμφωνα με άλλες συναφείς πτυχές, καθώς και δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των διαφόρων ειδών παρέμβασης, προκειμένου να προωθηθεί με εναρμονισμένο τρόπο η βελτίωση της ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας·

    39.

    καλεί τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν τη δυνατότητα δημιουργίας τοπικών ή περιφερειακών υπηρεσιών διαμεσολάβησης για ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, οι οποίες θα παρέχουν συμβουλές και τεχνική στήριξη στους αυτοαπασχολουμένους, στους εργοδότες, στα διευθυντικά στελέχη και στους εργαζομένους σε πολύ μικρές επιχειρήσεις και ΜΜΕ όσον αφορά την πρόληψη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και τις ψυχοκοινωνικές συγκρούσεις στον χώρο εργασίας, και θα διαδίδουν πληροφορίες σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους και την πρόληψή τους· εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι οι επιχειρηματίες και οι ΜΜΕ απαιτούν ιδιαίτερη στήριξη ώστε να διαχειριστούν τον αντίκτυπο των καθημερινών πιέσεων και των παραγόντων στρες και να προωθήσουν την ευαισθητοποίηση σε θέματα ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας, και ζητεί να αναπτυχθούν ενωσιακές πρωτοβουλίες ώστε να βοηθηθούν στην αξιολόγηση των κινδύνων, τις εκστρατείες πρόληψης και ευαισθητοποίησης και την εφαρμογή ορθών πρακτικών· επισημαίνει τον ρόλο του EU-OSHA όσον αφορά την παροχή, στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ, των αναγκαίων εργαλείων και προτύπων για να αξιολογούν τους κινδύνους που διατρέχει το εργατικό δυναμικό τους και να εφαρμόζουν επαρκή προληπτικά μέτρα· θεωρεί ότι θα πρέπει να ενισχυθεί ο EU-OSHA εν προκειμένω, ώστε να προωθούνται καλύτερα οι υγιεινοί και ασφαλείς χώροι εργασίας σε ολόκληρη την Ένωση, και να αναπτυχθούν περαιτέρω πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της πρόληψης στον χώρο εργασίας σε όλους τους κλάδους δραστηριοτήτων·

    40.

    παρατηρεί ότι η ψυχική υγεία των νέων επιδεινώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με τις νεαρές γυναίκες και τους περιθωριοποιημένους νέους να έχουν πληγεί σοβαρότερα· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι επενδύσεις στην έρευνα για την ψυχική υγεία δεν απευθύνονται στους νέους, παρά τα προφανή μακροπρόθεσμα οφέλη της έγκαιρης παρέμβασης· παρατηρεί ότι, το 2021, το 64 % των νέων ηλικίας 18 έως 34 ετών αντιμετώπισαν κίνδυνο κατάθλιψης λόγω έλλειψης απασχόλησης και οικονομικών και εκπαιδευτικών προοπτικών, καθώς και λόγω μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης· τονίζει ότι ένα από τα καλύτερα εργαλεία για την καταπολέμηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας (28) των νέων είναι να τους παρέχονται ουσιώδεις προοπτικές για ποιοτική εκπαίδευση και απασχόληση· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τη διατάραξη της πρόσβασης στην αγορά εργασίας, απόρροια της οποίας είναι η έκθεση των νέων σε αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ψυχικών παθήσεων, και να αναλάβει δράση ώστε να στηρίξει τους νέους στην πρόσβαση και διατήρηση επαρκούς απασχόλησης·

    41.

    καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με το Κοινοβούλιο και τηρώντας την αρχή της επικουρικότητας, να προτείνουν ένα κοινό νομικό πλαίσιο ώστε να εξασφαλίζεται δίκαιη αμοιβή για τις περιόδους πρακτικής άσκησης και μαθητείας, προκειμένου να αποφεύγονται οι πρακτικές εκμετάλλευσης· καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει σύσταση ώστε να διασφαλίζεται ότι η πρακτική άσκηση, η μαθητεία και η τοποθέτηση σε θέση εργασίας λογίζονται ως εργασιακή εμπειρία και, συνεπώς, παρέχουν πρόσβαση σε κοινωνικές παροχές·

    o

    o o

    42.

    αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

    (1)  ΕΕ L 57 της 18.2.2021, σ. 17.

    (2)  ΕΕ L 188 της 12.7.2019, σ. 79.

    (3)  ΕΕ L 151 της 7.6.2019, σ. 70.

    (4)  ΕΕ L 303 της 2.12.2000, σ. 16.

    (5)  ΕΕ L 299 της 18.11.2003, σ. 9.

    (6)  ΕΕ L 183 της 29.6.1989, σ. 1.

    (7)  ΕΕ L 393 της 30.12.1989, σ. 1.

    (8)  ΕΕ L 156 της 21.6.1990, σ. 14.

    (9)  ΕΕ C 316 της 6.8.2021, σ. 2.

    (10)  ΕΕ C 371 της 15.9.2021, σ. 102.

    (11)  ΕΕ C 456 της 10.11.2021, σ. 161.

    (12)  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2022)0045.

    (13)  ΕΕ C 117 της 11.3.2022, σ. 53.

    (14)  ΕΕ C 400 της 26.11.2019, σ. 9.

    (15)  ΕΕ C 44 της 15.2.2013, σ. 36.

    (16)  Ενημερωτικό δελτίο του ΠΟΥ, Mental Health: strengthening our response [Ψυχική υγεία: ενίσχυση της αντίδρασής μας], 17 Ιουνίου 2022.

    (17)  Διεθνής ταξινόμηση των νόσων με γνώμονα τα στατιστικά στοιχεία για τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα (ICD MMS), «Problems associated with employment or unemployment» [Προβλήματα που συνδέονται με την απασχόληση ή την ανεργία].

    (18)  Κατάλογος ψυχικών διαταραχών σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο του ΠΟΥ για τις ψυχικές διαταραχές, 8 Ιουνίου 2022.

    (19)  Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πριν από την πανδημία το 25 % των πολιτών της ΕΕ αναμενόταν να αντιμετωπίσει πρόβλημα ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της ζωής του. Πηγή: Ευρωπαϊκό δίκτυο για την προαγωγή της υγείας στον χώρο εργασίας, A guide for employers to promote mental health in the workplace [Οδηγός προς εργοδότες για την προαγωγή της ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας], Μάρτιος 2011.

    (20)  Eurofound, 6η ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνθήκες εργασίας, 2017.

    (21)  Γνώμη της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για αποτελεσματικούς τρόπους επένδυσης στην υγεία, Supporting the mental health of the health workforce and other essential workers [Στήριξη της ψυχικής υγείας του εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας και άλλων εργαζομένων σε θέσεις κρίσιμης σημασίας], 23 Ιουνίου 2021.

    (22)  Περίληψη του EU-OSHA όσον αφορά την οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου, πλέον πρόσφατη επικαιροποίηση στις 3 Μαΐου 2021.

    (23)  ΕΕ L 293 της 5.11.2013, σ. 1.

    (24)  Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8 Μαρτίου 2022 για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας (COM(2022)0105).

    (25)  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πίνακας επιδόσεων για τις γυναίκες στην ψηφιακή εποχή 2020.

    (26)  EU-OSHA, Telework and health risks in the context of the COVID-19 pandemic: evidence from the field and policy implications [Τηλεργασία και κίνδυνοι για την υγεία στο πλαίσιο της πανδημίας της COVID-19: συναφή στοιχεία και συνέπειες για την πολιτική], 22 Οκτωβρίου 2021.

    (27)  ΕΕ L 238 της 25.9.2003, σ. 28.

    (28)  ΟΟΣΑ, Supporting young people’s mental health through the COVID-19 crisis [Στήριξη της ψυχικής υγείας των νέων κατά τη διάρκεια της κρίσης της COVID-19], 12 Μαΐου 2021, και Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας, Beyond Lockdown: the «pandemic scar» on young people [Πέρα από τα μέτρα εγκλεισμού: οι «ουλές της πανδημίας» στους νέους], 17 Ιουνίου 2021.


    Top