Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση (αναδιατύπωση)»

[COM(2021) 558 final — 2021/0203 (COD)]

(2022/C 152/22)

Εισηγήτρια: η κ.

Alena MASTANTUONO

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 13.9.2021 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 20.9.2021
Νομική βάση	Άρθρα 194 παράγραφος 2 και 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο τμήμα	Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	9.12.2021
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	565
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	118/1/3

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την πρόταση αναδιατύπωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, καθώς αφορά έναν τομέα δράσης που είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη της πλήρους απανθρακοποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας της ΕΕ.

1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον δεσμευτικό χαρακτήρα του νέου στόχου της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ αντιλαμβάνεται ότι οι όλο και πιο απαιτητικοί στόχοι ενεργειακής απόδοσης σε επίπεδο ΕΕ, με τα κράτη μέλη να απαιτείται να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κατά 9 % το 2030 σε σύγκριση με τις προβολές του σεναρίου αναφοράς του 2020, είναι δύσκολοι και φιλόδοξοι. Σύμφωνα με την έκθεση προόδου 2020 (1), μόνο 12 κράτη μέλη πέτυχαν σχεδόν τους ενδεικτικούς εθνικούς στόχους τους για το 2020.

1.3.

Η πανδημία COVID-19 έχει υπονομεύσει τις συλλογικές προσπάθειες της ΕΕ και θα έχει, ασφαλώς, περαιτέρω επιπτώσεις όσον αφορά την επίτευξη υψηλότερων στόχων. Για την επίτευξη των ενδεικτικών εθνικών συνεισφορών θα απαιτηθούν μεγαλύτερες προσπάθειες από όλα τα κράτη μέλη, και οι διαφορετικές συνθήκες κάθε κράτους μέλους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.

1.4.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τη θέση που εξέφρασε στη γνωμοδότηση με θέμα τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα (2) ότι στόχος θα πρέπει να είναι η επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με το χαμηλότερο δυνατό κοινωνικοοικονομικό κόστος. Συνιστά το συνδυασμό συμβατών με μια καλά ρυθμισμένη αγορά μέσων και κανονιστικών μέτρων όπου αυτά χρειάζονται, συμπεριλαμβανομένων χρηματοδοτικών μέσων με τη στήριξη του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και του μέσου NextGenerationEU, προκειμένου να συμβάλουν στην επίτευξη ενός πιο αποδοτικού ενεργειακού περιβάλλοντος.

1.5.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον ηγετικό ρόλο του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, που προσδιορίζεται στην προτεινόμενη αναδιατύπωση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, και τονίζει ότι, για αυτόν τον σκοπό, θα απαιτηθεί επαρκής χρηματοδοτική συνδρομή και τεχνική βοήθεια, καθώς και καταρτισμένο προσωπικό. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τα μέτρα για την ανακαίνιση και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας που πρέπει να εφαρμοστούν από τον δημόσιο τομέα, και θεωρεί ότι αυτά βοηθούν τον κατασκευαστικό τομέα, ιδίως τις ΜΜΕ, και αποτελούν κίνητρο για την ανάπτυξη και την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της στρατηγικής «κύμα ανακαινίσεων».

1.6.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά επίσης τη μεγαλύτερη έμφαση που δίνεται στην ενημέρωση και στην ενδυνάμωση των καταναλωτών, για παράδειγμα στον τομέα των συμβατικών απαιτήσεων ή της χρήσης σαφούς και κατανοητής γλώσσας. Τονίζει τον σημαντικό ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στις εκστρατείες ενημέρωσης σχετικά με τα οφέλη της ενεργειακής απόδοσης.

1.7.

Η αύξηση των τιμών ενέργειας αποκάλυψε πόσο γρήγορα και σοβαρά το ζήτημα αυτό μπορεί να επηρεάσει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η σημασία των μέτρων για τον μετριασμό αυτού του κόστους κατέστη σαφής πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ επικροτεί τα κίνητρα και τα εργαλεία για την εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση που αποσκοπούν στην παροχή στήριξης στους πιο ευάλωτους καταναλωτές και νοικοκυριά και επισημαίνει ότι οι φιλόδοξοι στόχοι στον τομέα της τηλεθέρμανσης/τηλεψύξης ενδεχομένως να επιδεινώσουν τις συνθήκες κοινωνικής στέγασης. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πρόταση για σύσταση του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα και ζητεί τη συμμόρφωση με την αρχή της «δίκαιης μετάβασης», προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι διαφορετικές συνθήκες στα κράτη μέλη.

1.8.

Η ΕΟΚΕ κατανοεί τον σκοπό και τα οφέλη της αρχής της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση». Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντοτε μια οικονομικά αποδοτική λύση. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι πιο αποδοτικό να παράγεται ενέργεια από ασφαλείς και βιώσιμες πηγές χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών αντί να εξοικονομείται ενέργεια.

1.9.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διασφαλίσουν συνέργειες μεταξύ των πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 %. Σε περίπτωση ουσιαστικών τροποποιήσεων της δέσμης, η ΕΟΚΕ ζητεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να συντάξουν εκτίμηση επιπτώσεων.

2.   Ιστορικό και στοιχεία

2.1.

Η ενεργειακή απόδοση αποτελεί βασικό τομέα δράσης στην πορεία προς την πλήρη απανθρακοποίηση της οικονομίας της Ένωσης. Η προτεινόμενη αναδιατύπωση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση αποτελεί σημαντική συνιστώσα της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 %, η οποία εφαρμόζει τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και καθορίζει τον τρόπο επίτευξης των νέων στόχων της Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030.

2.2.

Η πρόταση εντάσσεται σε αυτήν την ευρύτερη πολιτική και θα πρέπει να συνάδει πλήρως με άλλες πρωτοβουλίες της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 % [όπως αλλαγές στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (ΣΕΔΕ) της ΕΕ· η προσαρμογή του χρηματοδοτικού μηχανισμού για τη στήριξη της εφαρμογής της δέσμης· ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών· η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών για τα μηχανοκίνητα οχήματα και η αναθεωρημένη οδηγία για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων], προκειμένου να διασφαλιστεί η επιθυμητή βιώσιμη ανάπτυξη της ΕΕ.

2.3.

Ο κύριος σκοπός της πρότασης είναι η μείωση της συνολικής χρήσης ενέργειας και η μείωση των εκπομπών. Οι βασικοί στόχοι της είναι: να αξιοποιηθεί το ανεκμετάλλευτο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας σε όλους τους τομείς της οικονομίας· να αντικατοπτρίσει τους ενισχυμένους στόχους ενεργειακής απόδοσης του σχεδίου κλιματικών στόχων· και να καθορίσει μέτρα για τα κράτη μέλη που είναι συμβατά με τον πιο φιλόδοξο κλιματικό στόχο για μείωση των εκπομπών κατά 55 % έως το 2030. Αυτό πρέπει να γίνει με τον δέοντα συνυπολογισμό των κοινωνικών παραγόντων και των παραγόντων βιωσιμότητας, τη συμβολή στην οικονομικά προσιτή και χωρίς αποκλεισμούς κατανάλωση ενέργειας, όπως συμφωνήθηκε από την κοινή κοινωνική δέσμευση του Πόρτο, και την πλήρη τήρηση, παράλληλα, της αρχής της «δίκαιης μετάβασης».

2.4.

Αυτό βασίζεται στην κατευθυντήρια αρχή της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση», η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλους τους τομείς, ακόμη και πέραν του ενεργειακού συστήματος και συμπεριλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού τομέα.

2.5.

Η αναδιατυπωμένη οδηγία προτείνει τον καθορισμό ενός πιο φιλόδοξου δεσμευτικού ετήσιου στόχου για τη μείωση της χρήσης ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ. Αποσκοπεί επίσης στην καθοδήγηση του καθορισμού των εθνικών συνεισφορών, κάτι που σχεδόν θα διπλασιάσει τις ετήσιες υποχρεώσεις εξοικονόμησης ενέργειας των κρατών μελών.

2.6.

Ως καταλύτης και ως παράδειγμα για άλλους τομείς, ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να ανακαινίζει το 3 % του κτιριακού του αποθέματος κάθε χρόνο, προκειμένου να επιταχύνει το κύμα ανακαινίσεων, και να συνυπολογίζει την ενεργειακή απόδοση στις δημόσιες συμβάσεις αγαθών, υπηρεσιών, έργων και κτιρίων. Και οι δύο πρωτοβουλίες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν νέες βιώσιμες θέσεις εργασίας και να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες για τη χρήση ενέργειας και το συναφές κόστος.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση αναδιατύπωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, καθώς αυτή αφορά έναν τομέα δράσης που είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη της πλήρους απανθρακοποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας της ΕΕ. Συνολικά, η επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού απαιτεί την αναμόρφωση όλων των πολιτικών για το κλίμα και την ενέργεια. Η ενίσχυση του πλαισίου πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση μέσω συγκεκριμένου συνδυασμού μέτρων πολιτικής θα συμβάλει στην κινητοποίηση των απαιτούμενων για τη μετάβαση επενδύσεων. Η ΕΟΚΕ πιστεύει, ως εκ τούτου, ότι η επανεξέταση της οδηγίας, η οποία περιλαμβάνει τον συνολικό στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ, θα πρέπει να στείλει το σωστό μήνυμα για την εν λόγω μεταρρύθμιση.

3.2.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά τα επιτεύγματα της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση. Ταυτόχρονα, η ΕΟΚΕ έχει πλήρη επίγνωση των ελλείψεων στις συλλογικές προσπάθειες της ΕΕ για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.

3.3.

Η πανδημία COVID-19 έχει υπονομεύσει τις συλλογικές προσπάθειες της ΕΕ και θα έχει, ασφαλώς, περαιτέρω επιπτώσεις όσον αφορά την επίτευξη υψηλότερων στόχων. Για την επίτευξη των ενδεικτικών εθνικών συνεισφορών θα απαιτηθούν μεγαλύτερες προσπάθειες από όλα τα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ συνιστά τον συνδυασμό συμβατών με μια καλά ρυθμισμένη αγορά μέσων όπως οι φόροι, οι δασμοί και τα περιορισμένα πλην εμπορεύσιμα δικαιώματα όπως το ΣΕΔΕ, και κανονιστικών μέτρων όπου χρειάζονται.

3.4.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την παρατήρηση που διατύπωσε στη γνωμοδότησή της με θέμα τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα (3) ότι ο στόχος θα πρέπει να είναι η επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με το χαμηλότερο δυνατό κοινωνικοοικονομικό κόστος. Πρέπει να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ΕΕ με το ελάχιστο συνολικό κόστος. Η οικονομική αποδοτικότητα των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας συνήθως μειώνεται, καθώς αυξάνεται ο όγκος της εξοικονομούμενης ενέργειας: τα αρχικά μέτρα είναι εύκολο να εφαρμοστούν, αλλά τα περαιτέρω μέτρα είναι πιο δαπανηρά και αποφέρουν μικρότερο αποτέλεσμα. Η πρόταση θα πρέπει να επιτύχει ισορροπία και να διασφαλίσει ότι το υπερβολικό κόστος δεν θα μετακυλισθεί στους καταναλωτές ενέργειας.

3.5.

Η ΕΟΚΕ στηρίζει τα κίνητρα και τα εργαλεία για την εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση με στόχο τον μετριασμό των κοινωνικών επιπτώσεων της πρότασης και ώστε να βοηθηθούν οι ευάλωτοι πελάτες και τα νοικοκυριά που επλήγησαν ιδιαίτερα σφοδρά από την κρίση της νόσου COVID-19. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει θερμά την πρόταση για σύσταση Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα, το οποίο θα πρέπει να παρέχει πρόσθετους χρηματοδοτικούς πόρους προκειμένου να αποφευχθεί η αύξηση της ενεργειακής φτώχειας, και ζητεί τη συμμόρφωση με την αρχή της «δίκαιης μετάβασης», προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι διαφορετικές συνθήκες στα κράτη μέλη.

3.6.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διασφαλίσουν συνέργειες μεταξύ των πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 %. Σε περίπτωση ουσιαστικών τροποποιήσεων της δέσμης, η ΕΟΚΕ ζητεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να συντάξουν εκτίμηση επιπτώσεων.

3.7.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον ηγετικό ρόλο που ορίζεται στην οδηγία για τον δημόσιο τομέα, ο οποίος θα πρέπει να εργαστεί για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στις υπηρεσίες και στα κτίρια. Η ΕΟΚΕ κατανοεί την πρόκληση που συνιστά η επίτευξη προόδου σε όλους τους σχετικούς τομείς, πρωτίστως στις μεταφορές, στα δημόσια κτίρια, στις ΤΠΕ, στον χωροταξικό σχεδιασμό και στη διαχείριση των υδάτων και των αποβλήτων. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει με ικανοποίηση ότι το άρθρο 6 της οδηγίας διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της υποχρέωσης ανακαίνισης, ώστε να συμπεριλάβει όλους τους δημόσιους φορείς σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και όλες τις πτυχές των δραστηριοτήτων τους. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι για τον σκοπό αυτό θα απαιτηθεί επαρκής χρηματοδοτική συνδρομή και τεχνική βοήθεια, καθώς και καταρτισμένο προσωπικό. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τη γνωμοδότησή της για την αναμόρφωση του δημοσιονομικού πλαισίου (4), η ΕΟΚΕ συνιστά την εφαρμογή του «χρυσού κανόνα» για τις δημόσιες επενδύσεις με στόχο την προστασία της παραγωγικότητας και της κοινωνικής και οικολογικής βάσης για την ευημερία των μελλοντικών γενεών. Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να συνεργαστούν με την κεντρική διοίκηση και όλους τους φορείς του κατασκευαστικού τομέα, προκειμένου να επιτύχουν συνέργειες και να εξαλείψουν τα άσκοπα εμπόδια στην υλοποίηση των στόχων ανακαίνισης.

3.8.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν από τον δημόσιο τομέα με σκοπό τη στήριξη του κατασκευαστικού τομέα, ιδίως των ΜΜΕ, καθώς και την ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο της στρατηγικής «κύμα ανακαινίσεων». Κριτήρια, όπως η οικονομική αποδοτικότητα και η οικονομική σκοπιμότητα, καθώς και ποιοτικά και κοινωνικά κριτήρια, θα πρέπει να εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις και να συνεχίσουν να διαδραματίζουν ρόλο σε άλλους τομείς προκειμένου να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού.

3.9.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον δεσμευτικό χαρακτήρα του νέου στόχου της ΕΕ και, ως εκ τούτου, συνιστά οι ενδεικτικοί εθνικοί στόχοι να λαμβάνουν υπόψη τα διαφορετικά σημεία αφετηρίας και τις ιδιαίτερες εθνικές συνθήκες και τις δυνατότητες μείωσης των εκπομπών των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των νησιωτικών κρατών μελών και των νησιών, καθώς και τις προσπάθειες που καταβάλλονται σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2020 (5).

3.10.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη στενή σχέση ανάμεσα στην προσπάθεια για την επίτευξη της ενεργειακής απόδοσης και στην αποστολή και στους στόχους του μέσου NextGenerationEU, ιδίως του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η ΕΟΚΕ ζητεί σημαντικό ποσοστό του 37 % του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που προορίζεται για πράσινα έργα, να διατεθεί σε έργα ενεργειακής απόδοσης σύμφωνα με την πραγματική ζήτηση και ανάγκη σε κάθε κράτος μέλος.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1.

Η ΕΟΚΕ κατανοεί τον σκοπό και τα οφέλη της αρχής της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση». Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντοτε μια οικονομικά αποδοτική λύση, και η αρχή αυτή δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως δόγμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι πιο αποδοτικό να παράγεται ενέργεια από ασφαλείς και βιώσιμες πηγές χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών αντί να εξοικονομείται ενέργεια.

4.2.

Η ΕΟΚΕ θα συνιστούσε να λαμβάνονται υπόψη οι εθνικές διαφορές κατά την προσαρμογή των ποσοστών στο άρθρο 8 της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση: δεν θα πρέπει να υπάρχει ένας κατ’ αποκοπή συντελεστής για όλα τα κράτη μέλη, αλλά ένας διαφοροποιημένος συντελεστής προσαρμοσμένος στις συνθήκες κάθε χώρας. Εάν ο τύπος για τον υπολογισμό των συνεισφορών των κρατών μελών στους στόχους ενεργειακής απόδοσης πρέπει να βασίζεται εν μέρει στην ενεργειακή ένταση του ΑΕΠ, τότε θα πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να αντικατοπτρίζει το μερίδιο της βιομηχανίας στο ΑΕΠ, προκειμένου οι πιο βιομηχανοποιημένες χώρες να μην βρεθούν σε μειονεκτική θέση.

4.3.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την υποχρέωση των κρατών μελών να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τα μέσα ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένων των επιδόσεών τους. Ταυτόχρονα, η ΕΟΚΕ, από κοινού με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, είναι έτοιμη να διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο στη δημιουργία μηχανισμών βοήθειας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της κατάλληλης ενημέρωσης όλων των ενδιαφερόμενων φορέων (παραγωγών, παρόχων, διαχειριστών εγκαταστάσεων, χρηστών και καταναλωτών) σχετικά με τις πρόσθετες απαιτήσεις, ώστε να αυξηθεί η χρήση συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης. Αναμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει ενεργό και ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό και επαναλαμβάνει τη σημασία της κοινωνίας των πολιτών, η οποία είναι πρόθυμη να συμβάλει σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης και να προωθήσει προγράμματα κατάρτισης.

4.4.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει συμπεριλάβει υποχρεωτικές απαιτήσεις για ελέγχους, καθώς αυτό θα επέβαλλε όρους στα επενδυτικά σχέδια των εταιρειών. Οι εταιρείες είναι πάντοτε πρόθυμες να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση, και τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης έχουν αποδειχθεί μια οικονομικά αποδοτική εναλλακτική επιλογή έναντι των ελέγχων.

4.5.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά επίσης τη μεγαλύτερη έμφαση που δίνεται στην ενημέρωση και στην ενδυνάμωση των καταναλωτών στον τομέα των συμβατικών απαιτήσεων και στη χρήση σαφούς και κατανοητής γλώσσας. Τονίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ρυθμιστικές αρχές στον εν λόγω τομέα, ιδίως σε αγορές με περιορισμένο αριθμό οικονομικών φορέων.

4.6.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, είναι καθοριστικής σημασίας όλοι οι επαγγελματίες που συμβάλλουν στη νέα προσέγγιση της πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση να λαμβάνουν επαρκή κατάρτιση, ώστε να διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες και προσόντα, ενώ αναγνωρίζει την έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων στον εν λόγω τομέα.

4.7.

Στη γνωμοδότησή της με θέμα «Κύμα ανακαινίσεων για την Ευρώπη», η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η μόνωση των διάκενων των τοίχων και των δαπέδων αντιπροσωπεύει το αποδοτικότερο, απλούστερο και φθηνότερο μέτρο εξοικονόμησης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Όμως, ακόμη και αυτά τα σχετικά φθηνά μέτρα είναι υπερβολικά ακριβά για πολλούς ιδιοκτήτες κτιρίων, παρόλη τη μείωση του κόστους της ενέργειας που συνεπάγονται. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να θεσπίσουν ένα καθεστώς επιδότησης των μέτρων αυτών, καθότι μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Μελέτη που διεξήχθη στο πλαίσιο της εκστρατείας Renovate Europe δείχνει ότι για κάθε 1 εκατ. ευρώ που επενδύεται στην ενεργειακή ανακαίνιση των κτιρίων δημιουργούνται κατά μέσο όρο 18 νέες θέσεις εργασίας στην ΕΕ (6).

4.8.

Μολονότι η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ένα ανώτατο όριο κατανάλωσης ενέργειας είναι ένας ιδιαίτερα χρήσιμος δείκτης όσον αφορά θέματα όπως η κατανάλωση των νοικοκυριών, αμφιβάλλει αν ένας τέτοιος δείκτης είναι από μόνος του κατάλληλος για τον βιομηχανικό τομέα. Οι καινοτόμες τεχνολογίες για την απανθρακοποίηση είναι συχνά πιο ενεργοβόρες από τις συμβατικές (αλλά πιο ρυπογόνες) τεχνολογίες. Συνεπώς, η επιβολή ανώτατου ορίου κατανάλωσης στη βιομηχανία θα μπορούσε να αποτρέψει τον εν λόγω τομέα από την απανθρακοποίηση των διεργασιών του, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη βιομηχανική παραγωγή.

4.9.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι οι φιλόδοξοι στόχοι στον τομέα της τηλεθέρμανσης/τηλεψύξης μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση της ενεργειακής φτώχειας, καθώς πολλά νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος ζουν σε κοινωνικές κατοικίες, οι οποίες βρίσκονται κατά βάση υπό κεντρική διαχείριση. Οι τροποποιήσεις της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση δεν πρέπει να έχουν αναδρομική ισχύ, και η αλλαγή στον ορισμό της αποδοτικής κεντρικής θέρμανσης/ψύξης (άρθρο 24) δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί στα συστήματα που λειτουργούν ήδη, αλλά μόνο στα νέα ή ανακαινισμένα συστήματα.

---

(1)  COM(2020) 564 final.

(2)  ΕΕ C 364 της 28.10.2020, σ. 143.

(3)  ΕΕ C 364 της 28.10.2020, σ. 143.

(4)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Αναδιαμόρφωση του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ για βιώσιμη ανάκαμψη και δίκαιη μετάβαση», εγκρίθηκε στις 20/10/2021 (ΕΕ C 105 της 4.3.2022, σ. 11).

(5)  https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-22-2020-INIT/el/pdf

(6)  https://www.renovate-europe.eu/wp-content/uploads/2020/06/BPIE-Research-Layout_FINALPDF_08.06.pdf