ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 7.5.2020

COM(2020) 182 final

2020/0072(NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που θα πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού όσον αφορά την ένταξη της Μακαρονησίας στη θαλάσσια ζώνη OSPAR

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.Αντικειμενο της προτασης

Η παρούσα πρόταση αφορά τη θέση που θα πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης σε σχέση με την προβλεπόμενη τροποποίηση της σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (στο εξής: σύμβαση OSPAR).

2.Πλαισιο της προτασης

2.1.Η σύμβαση OSPAR

Η σύμβαση OSPAR αποσκοπεί στην προστασία της θαλάσσιας ζώνης του Βορειοανατολικού Ατλαντικού από τις επιβλαβείς επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ώστε να διασφαλισθεί η ανθρώπινη υγεία, να διαφυλαχθούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα και, εφόσον είναι δυνατόν, να αποκατασταθούν οι θαλάσσιες ζώνες που έχουν υποστεί τις συγκεκριμένες αρνητικές επιπτώσεις. Στη σύμβαση συμμετέχουν 16 συμβαλλόμενα μέρη: το Βέλγιο, η Δανία, η ΕΕ 1 , η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισλανδία, η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Λουξεμβούργο και η Ελβετία. Η σύμβαση άνοιξε προς υπογραφή κατά την υπουργική σύνοδο των επιτροπών του Όσλο και των Παρισίων στις 22 Σεπτεμβρίου 1992 και τέθηκε σε ισχύ την 25η Μαρτίου 1998.

2.2.Η επιτροπή OSPAR

Η επιτροπή OSPAR (η οποία συστάθηκε δυνάμει του άρθρου 10 της σύμβασης) αποτελείται από αντιπροσώπους κάθε συμβαλλόμενου μέρους· συνεδριάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα ή εκτάκτως, ανά πάσα στιγμή, όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι. Η επιτροπή OSPAR έχει ως αποστολή να εποπτεύει την εφαρμογή της σύμβασης και εν γένει να εξετάζει την κατάσταση της θαλάσσιας ζώνης, την αποτελεσματικότητα των εγκριθέντων μέτρων, τις προτεραιότητες και την ανάγκη λήψης οποιουδήποτε συμπληρωματικού ή άλλου μέτρου.

Σύμφωνα με το άρθρο 20 της σύμβασης, κάθε συμβαλλόμενο μέρος διαθέτει μία ψήφο στην επιτροπή. Η ΕΕ διαθέτει αριθμό ψήφων ισοδύναμο με τον αριθμό των κρατών μελών της που έχουν υπογράψει τη σύμβαση. Η ΕΕ δεν μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα ψήφου της στις περιπτώσεις που τα κράτη μέλη της ασκούν το δικό τους και αντιστρόφως.

Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 3 της σύμβασης, η επιτροπή εγκρίνει τροποποιήσεις της σύμβασης εφόσον κατά τη σχετική ψηφοφορία επιτευχθεί ομοφωνία των συμβαλλομένων μερών.

2.3.Η προβλεπόμενη πράξη της επιτροπής OSPAR

Κατά το τμήμα υπουργικών εργασιών ετήσιας συνεδρίασής της, η επιτροπή OSPAR προβλέπεται να εγκρίνει τροποποίηση του άρθρου 1 στοιχείο α) της σύμβασης, με σκοπό την προσαρμογή των ορίων της θαλάσσιας ζώνης OSPAR ούτως ώστε να συμπεριληφθούν τα ύδατα που υπάγονται στη δικαιοδοσία της Πορτογαλίας και της Ισπανίας και τα διεθνή ύδατα που βρίσκονται μεταξύ των εν λόγω υδάτων (στο εξής: προβλεπόμενη πράξη).

Ειδικότερα, σκοπός της προβλεπόμενης πράξης είναι να προστεθούν τα ύδατα που περιβάλλουν τη Μακαρονησία (Μαδέρα και Κανάριες Νήσοι) στη θαλάσσια ζώνη OSPAR, ώστε να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη συνοχή της σύμβασης OSPAR με την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική της ΕΕ 2 και, ως εκ τούτου, να βελτιωθεί ο συντονισμός για την προστασία και τη διαφύλαξη της πλούσιας βιοποικιλότητας και των ευάλωτων οικοσυστημάτων που υπάρχουν στην περιοχή της Μακαρονησίας.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15 της σύμβασης OSPAR, η τροποποίηση της σύμβασης θα τεθεί σε ισχύ για τα συμβαλλόμενα μέρη που την έχουν επικυρώσει, αποδεχθεί ή εγκρίνει την τριακοστή ημέρα από την παραλαβή από την εντολοδόχο κυβέρνηση των γνωστοποιήσεων τουλάχιστον επτά συμβαλλόμενων μερών. Στη συνέχεια, η τροποποίηση θα τίθεται σε ισχύ για κάθε άλλο συμβαλλόμενο μέρος την τριακοστή ημέρα από την κατάθεση του κειμένου επικύρωσης, αποδοχής ή έγκρισης της τροποποίησης εκ μέρους του εν λόγω συμβαλλόμενου μέρους.

Έως ότου τεθεί σε ισχύ η τροποποίηση της σύμβασης OSPAR, η Πορτογαλία και η Ισπανία, καθώς και κάθε άλλο συμβαλλόμενο μέρος, μπορούν να την εφαρμόζουν προσωρινά, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της σύμβασης της Βιέννης για το δίκαιο των συνθηκών, της 23ης Μαΐου 1969, και, ειδικότερα, το άρθρο 25, με τίτλο «Προσωρινή εφαρμογή».

3.Θεση που θα πρεπει να ληφθει εξ ονοματος της Ένωσης

Η υποπεριοχή της Μακαρονησίας αποτελεί τμήμα της περιοχής του Βορειοανατολικού Ατλαντικού σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική και είναι η μεγαλύτερη θαλάσσια υποπεριοχή των ευρωπαϊκών θαλασσών. Διαθέτει πλούσια ποικιλία οικοτόπων και ειδών, μεταξύ των οποίων και ορισμένα τα οποία περιλαμβάνονται και στον κατάλογο OSPAR των επαπειλούμενων και φθινόντων ειδών & οικοτόπων. Επί του παρόντος, η θαλάσσια ζώνη OSPAR καλύπτει μόνο εν μέρει τα ύδατα της υποπεριοχής της Μακαρονησίας, όπως έχει οριοθετηθεί και συμφωνηθεί σε επίπεδο ΕΕ.

Η Πορτογαλία και η Ισπανία, οι οποίες είναι τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ και της σύμβασης OSPAR που έχουν χωρικά ύδατα στη Μακαρονησία, υπέβαλαν κοινή πρόταση για την τροποποίηση της σύμβασης OSPAR ούτως ώστε να εναρμονιστεί η θαλάσσια ζώνη OSPAR με τις οριοθετήσεις της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική. Η εναρμόνιση αυτή θα διευκολύνει τις δύο χώρες στην εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική μέσω της ενισχυμένης συνεργασίας σε επίπεδο OSPAR και θα αναβαθμίσει, μέσω της κινητοποίησης της OSPAR, την προστασία των ευάλωτων ειδών και οικοτόπων της εν λόγω περιοχής και της μοναδικής της θαλάσσιας και παράκτιας βιοποικιλότητας.

Η λήψη θέσης από την Ένωση είναι αναγκαία διότι, για να επιτευχθεί η εν λόγω εναρμόνιση, θα χρειαστεί να τροποποιηθεί μια νομικά δεσμευτική πράξη, η σύμβαση OSPAR, στην οποία η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος. Δεδομένου ότι θα διευκολύνει την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και θα βελτιώσει την προστασία του περιβάλλοντος, προτείνεται η Ένωση να λάβει θέση υπέρ της εν λόγω τροποποίησης του άρθρου 1 στοιχείο α) της σύμβασης OSPAR.

4.Νομικη βαση

4.1.Διαδικαστική νομική βάση

4.1.1.Αρχές

Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την έκδοση αποφάσεων για τον καθορισμό «των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από δεδομένη συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα, με εξαίρεση τις πράξεις που συμπληρώνουν ή τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας.»

Η έννοια των «πράξεων που παράγουν έννομα αποτελέσματα» περιλαμβάνει τις πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα δυνάμει των κανόνων διεθνούς δικαίου που διέπουν το εκάστοτε όργανο. Περιλαμβάνει επίσης τις πράξεις που δεν έχουν μεν δεσμευτική ισχύ βάσει του διεθνούς δικαίου, αλλά «επηρεάζουν με καθοριστικό τρόπο το περιεχόμενο των ρυθμίσεων που θεσπίζει ο νομοθέτης της Ένωσης» 3 .

4.1.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Η επιτροπή OSPAR είναι όργανο που έχει συσταθεί με συμφωνία, και συγκεκριμένα τη σύμβαση OSPAR.

Η πράξη την οποία καλείται να θεσπίσει η επιτροπή OSPAR συνιστά πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα. Η προβλεπόμενη πράξη παράγει έννομα αποτελέσματα διότι τροποποιεί ισχύουσα πράξη η οποία παράγει έννομα αποτελέσματα, και συγκεκριμένα τη σύμβαση OSPAR.

Η προβλεπόμενη πράξη δεν συμπληρώνει ούτε τροποποιεί το θεσμικό πλαίσιο της σύμβασης OSPAR.

Ως εκ τούτου, η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

4.2.Ουσιαστική νομική βάση

4.2.1.Αρχές

Η ουσιαστική νομική βάση για την έκδοση απόφασης βάσει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ εξαρτάται πρωτίστως από τον στόχο και το περιεχόμενο της προβλεπόμενης πράξης σε σχέση με την οποία λαμβάνεται θέση εξ ονόματος της Ένωσης. Εάν η προβλεπόμενη πράξη επιδιώκει διττό σκοπό ή έχει δύο συνιστώσες και εάν ένας από τους σκοπούς ή μία από τις συνιστώσες μπορεί να χαρακτηριστεί κύριος/-α, ενώ ο/η άλλος/-η έχει απλώς παρεπόμενο χαρακτήρα, η απόφαση βάσει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μία και μόνο ουσιαστική νομική βάση, ήτοι εκείνη που επιβάλλει ο κύριος ή πρωτεύων σκοπός ή συνιστώσα.

4.2.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Ο κύριος στόχος και το περιεχόμενο της προβλεπόμενης πράξης σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος.

Ως εκ τούτου, η ουσιαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 192 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

4.3.Συμπέρασμα

Νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης θα πρέπει να είναι το άρθρο 192 παράγραφος 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

5.Δημοσιευση της προβλεπομενης πραξης

Δεδομένου ότι η πράξη της επιτροπής OSPAR θα τροποποιήσει τη σύμβαση OSPAR, της οποίας η Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος, ενδείκνυται να δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την έκδοσή της.

2020/0072 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που θα πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού όσον αφορά την ένταξη της Μακαρονησίας στη θαλάσσια ζώνη OSPAR

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η σύμβαση OSPAR (στο εξής: σύμβαση) συνήφθη από την Ένωση με την απόφαση 98/249/ΕΚ του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 1997 4 , και τέθηκε σε ισχύ την 25η Μαρτίου 1998.

(2)Σύμφωνα με το άρθρο 15 της σύμβασης, η επιτροπή OSPAR εγκρίνει τροποποιήσεις της σύμβασης εφόσον κατά τη σχετική ψηφοφορία επιτευχθεί ομοφωνία των συμβαλλομένων μερών.

(3)Η επιτροπή OSPAR προβλέπεται να εγκρίνει τροποποίηση του άρθρου 1 στοιχείο α) της σύμβασης OSPAR με σκοπό την ένταξη της Μακαρονησίας στη θαλάσσια ζώνη OSPAR.

(4)Ενδείκνυται να καθοριστεί η θέση που θα πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στην επιτροπή OSPAR, δεδομένου ότι η τροποποίηση της σύμβασης OSPAR θα είναι δεσμευτική για την Ένωση,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η θέση που θα πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής OSPAR είναι η υποστήριξη της τροποποίησης του άρθρου 1 στοιχείο α) της σύμβασης OSPAR για την ένταξη της Μακαρονησίας στη θαλάσσια ζώνη OSPAR.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.

Βρυξέλλες,

(1)    Απόφαση 98/249/ΕΚ του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 1997, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Κοινότητας, της σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (ΕΕ L 104 της 3.4.1998, σ. 1).

(2)    Οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική) (ΕΕ L 164 της 25.6.2008, σ. 19).

(3)    Απόφαση του Δικαστηρίου της 7ης Οκτωβρίου 2014, Γερμανία κατά Συμβουλίου, C-399/12, ECLI:EU:C:2014:2258, σκέψεις 61 έως 64.

(4)    Απόφαση 98/249/ΕΚ του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 1997, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Κοινότητας, της σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (ΕΕ L 104 της 3.4.1998, σ. 1).