Δελτίο συνοπτικής παρουσίασης

Εκτίμηση των επιπτώσεων των συντελεστών ΦΠΑ

Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης

Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα που εξετάζεται;

Όταν το κοινό σύστημα ΦΠΑ θεσπίστηκε το 1967 αναλήφθηκε η δέσμευση για τη δημιουργία ενός οριστικού συστήματος ΦΠΑ με βάση την αρχή της φορολόγησης στο κράτος μέλος καταγωγής. Με τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς το 1993, ο στόχος της καθιέρωσης ενός συστήματος ΦΠΑ βασιζόμενου στην καταγωγή διατηρήθηκε και ένα μεταβατικό καθεστώς ΦΠΑ καθώς και οι ισχύοντες κανόνες σχετικά με τους συντελεστές ΦΠΑ τέθηκαν σε ισχύ. Η πρόταση για το οριστικό καθεστώς εγκαταλείπει τον στόχο αυτό και προβλέπει την εφαρμογή ενός οριστικού συστήματος ΦΠΑ που βασίζεται στη φορολογία στο κράτος μέλος προορισμού. Ωστόσο, οι ισχύοντες κανόνες σχετικά με τους συντελεστές ΦΠΑ συνάδουν μεν με ένα σύστημα ΦΠΑ που βασίζεται στην καταγωγή, είναι όμως υπερβολικά περιοριστικοί για ένα σύστημα ΦΠΑ που βασίζεται στον τόπο προορισμού. Επιπλέον, οι ειδικές διατάξεις που επιτρέπουν σε ορισμένα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από τους περιορισμούς θα λήξουν με την έναρξη ισχύος του οριστικού συστήματος ΦΠΑ.

Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία;

Με την πρωτοβουλία αυτή το μόνιμο κατώτατο όριο για τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ καθορίζεται στο 15 %. Σε ένα οριστικό σύστημα ΦΠΑ θα επιτευχθεί ίση μεταχείριση των κρατών μελών και τα κράτη μέλη θα επιτρέπεται πλέον να εγκρίνουν μειωμένους συντελεστές για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, εφόσον δεν υπάρχει κίνδυνος στρέβλωσης της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς.

Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; 

Οι απαιτήσεις της αρχής της επικουρικότητας του άρθρου 113 της ΣΛΕΕ εφαρμόζονται στην οδηγία ΦΠΑ.

Β. Λύσεις

Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί;

Εξετάστηκαν δύο επιλογές πολιτικής, οι οποίες απαιτούν αμφότερες τροποποίηση της οδηγίας ΦΠΑ και καθιστούν μόνιμο το κατώτατο όριο 15 % για τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ. Η επιλογή 1 στοχεύει στην έγκριση των υφιστάμενων παρεκκλίσεων για όλα τα κράτη μέλη με την ενσωμάτωση των εθνικών διατάξεων στην οδηγία ΦΠΑ, η οποία, ωστόσο, θα είναι δύσκολο να υλοποιηθεί. Η προτιμώμενη επιλογή 2 επιλύει το πρόβλημα των παρεκκλίσεων με την κατάργηση των περιορισμών που έχουν δημιουργήσει την ανάγκη για τις εν λόγω παρεκκλίσεις, δηλαδή του κατώτατου ορίου του 5% για τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ και του καταλόγου αγαθών και υπηρεσιών στα οποία μπορούν να εφαρμόζονται μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ (παράρτημα III), ο οποίος θα αντικατασταθεί από έναν αρνητικό κατάλογο στον οποίο πρέπει να εφαρμόζεται ο κανονικός συντελεστής.

Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή;

Τα κράτη μέλη και οι απαντήσαντες κατά την ανοικτή δημόσια διαβούλευση υποστηρίζουν την ίση μεταχείριση των κρατών μελών.

Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής

Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχουν, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών);

Με την προτιμώμενη επιλογή αίρονται επιτυχώς οι περιορισμοί που επιβάλλονται στα κράτη μέλη οι οποίοι δεν είναι πλέον δικαιολογημένοι στο πλαίσιο της φορολόγησης βάσει του τόπου προορισμού και παρέχεται λύση για τη λήξη των παρεκκλίσεων.

Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών);

Η προτιμώμενη επιλογή απαιτεί διασφαλίσεις για την αποφυγή πιθανών κινδύνων.

Πώς θα επηρεαστούν οι επιχειρήσεις, οι ΜΜΕ και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις;

Ο κίνδυνος αύξησης του κόστους συμμόρφωσης που απορρέει από τη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα θα περιοριστεί με την παροχή στους οικονομικούς φορείς πληροφοριών σχετικά με τους συντελεστές ΦΠΑ βάσει στατιστικής ταξινόμησης μέσω μιας τροποποιημένης διαδικτυακής πύλης.

Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικητικές αρχές;

Τα κράτη μέλη θα εξακολουθούν να καθορίζουν τυχόν δημοσιονομικές επιπτώσεις. Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ ή ο καθορισμός χαμηλότερων μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ χωρίς αντισταθμιστικά μέτρα θα μειώσει τα έσοδα από τον ΦΠΑ.

Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; 

Μια συνέπεια της μεγαλύτερης ευελιξίας που χορηγείται στα κράτη μέλη θα μπορούσε να είναι ο κίνδυνος αύξησης των δικαστικών διαφορών.

Δ. Παρακολούθηση

Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική;

Πριν από την έναρξη ισχύος του οριστικού συστήματος ΦΠΑ, θα επανεξεταστεί το παράρτημα III και μετά από την έναρξη ισχύος του θα πρέπει να επανεξετάζεται τακτικά ο αρνητικός κατάλογος.