13.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 345/1

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) τονίζει τη σημασία του έτους 2018 ως του τελευταίου πλήρως λειτουργικού έτους για την παρούσα Επιτροπή, καθώς και για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να καταρτίσει το πρόγραμμα εργασίας της με φιλόδοξο αλλά και ρεαλιστικό τρόπο προκειμένου να αντιμετωπίσει δεόντως τις προκλήσεις που συνεπάγεται το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί σχετικά με το Brexit και τις παγκόσμιες εξελίξεις, μια ευρεία, συμμετοχική και διαρθρωμένη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης είναι πλέον περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Είναι σημαντικό να επιστρέψουμε στις ρίζες μας και να υπενθυμίσουμε το αρχικό εγχείρημα και τις θεμελιώδεις αξίες και τους στόχους της Ένωσης, όπως κατοχυρώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ.

1.2.

Θα πρέπει να βασιστούμε στα θετικά αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής. Ωστόσο, η εμφάνιση εθνικιστικών, προστατευτικών, αυταρχικών και λαϊκιστικών συμπεριφορών και κινημάτων θα πρέπει να θεωρηθεί ως σήμα κινδύνου προς τους ηγέτες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών, υπό την έννοια ότι οφείλουμε να εξετάσουμε τι πρέπει να γίνει προκειμένου να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών και να διασφαλίσουμε ένα επιτυχές μέλλον για το ευρωπαϊκό εγχείρημα.

1.3.

Για τον σκοπό αυτό, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να καταβάλει προσπάθειες για μια ισχυρή, σταθερή και συνεκτική Ένωση, ικανή να δημιουργήσει βιώσιμη ανάπτυξη, ποιοτικές θέσεις εργασίας, ευημερία και ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες της Ευρώπης, με βάση ένα κοινό όραμα και ένα θετικό αφήγημα ριζωμένα στην ανάμειξη και τη συμμετοχή του κοινού. Είναι απολύτως αναγκαία μια ενωμένη και συνεκτική Ένωση, βασισμένη στη δέσμευση των κρατών μελών για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Η εσωτερική συνοχή αποτελεί επίσης προϋπόθεση για να ενεργεί η ΕΕ ως ισχυρός παγκόσμιος παράγοντας σε τομείς όπως το διεθνές εμπόριο, η ασφάλεια, η ενέργεια, η πολιτική για το κλίμα και η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

1.4.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι οι διαπραγματεύσεις για το Brexit θα καταστήσουν το 2018 ένα έτος γεμάτο προκλήσεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό η Επιτροπή να συνεχίσει να εφαρμόζει τα ήδη συμφωνηθέντα μέτρα, ιδίως εκείνα που αφορούν πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να προετοιμαστούμε για το μακροπρόθεσμο μέλλον της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ παραπέμπει σε αυτό το σημείο στις απόψεις της σχετικά με τη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης. Η ΕΟΚΕ θα καταρτίσει επίσης γνωμοδοτήσεις όσον αφορά τα σχετικά έγγραφα προβληματισμού. Για τον λόγο αυτό, στην παρούσα συμβολή γίνεται απλώς σύντομη αναφορά στα θέματα αυτά.

1.5.

Δεδομένου ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της οικονομίας, της απασχόλησης, της ευημερίας των πολιτών και του περιβάλλοντος, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη ως βασική προσέγγιση του προγράμματος εργασίας της. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ διαμορφώνει τη συμβολή της γύρω από τους τρεις «πυλώνες» της βιωσιμότητας, ως εξής:

1.6.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι πυλώνες αυτοί είναι καθολικοί, αδιαίρετοι και αλληλεξαρτώμενοι. Η ΕΕ θα πρέπει να είναι φιλόδοξη και να επιδιώκει πολιτικές και πρωτοβουλίες που οδηγούν σε πολλαπλά επωφελείς λύσεις από οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη.

1.7.

Για τον σκοπό αυτό, η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή να χαράζει τις πολιτικές της με ολοκληρωμένο τρόπο και να εφαρμόζει μια συνεκτική και συνεπή προσέγγιση, με τη συμμετοχή όλων των υπηρεσιών της Επιτροπής και με την πραγματοποίηση διάκρισης μεταξύ χάραξης πολιτικής και θέσπισης νομοθεσίας. Η ΕΟΚΕ καλεί επίσης την Επιτροπή να συνεχίσει —σύμφωνα με τις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας— να βελτιώνει την ποιότητα του νομοθετικού έργου της ΕΕ, καθώς και την απλούστευση και την αποσαφήνιση της νομοθεσίας, με στόχο να αποφέρει πρακτικά οφέλη σε όλους τους ενδιαφερομένους.

1.8.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της για τη χάραξη μιας σφαιρικής στρατηγικής με μέλημα την ενσωμάτωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) του θεματολογίου 2030 του ΟΗΕ σε όλες τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ και καλεί την Επιτροπή να διαμορφώσει ένα μακροπρόθεσμο όραμα και μια στρατηγική για τη βιωσιμότητα με βάση την επικείμενη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Η μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον: μια στρατηγική ενόψει του 2050».

1.9.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη ζωτική σημασία της διαρθρωμένης συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των πολιτικών, των προγραμμάτων και των άλλων πρωτοβουλιών της ΕΕ τόσο για την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων και δημόσιας αποδοχής όσο και για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής. Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν συγκεκριμένο ρόλο να διαδραματίσουν στην εκπόνηση και την εφαρμογή πολιτικών οι οποίες επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, την απασχόληση και την αγορά εργασίας.

1.10.

Ενώ οι προτάσεις για την ανάληψη δράσης παρουσιάζονται αναλυτικότερα στις ενότητες 2 έως 5, η ΕΟΚΕ συνοψίζει τις βασικές πολιτικές προτεραιότητές της σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2018 ως εξής:

2.1.1.

Η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα πρέπει να ενισχύσει τον συντονιστικό ρόλο της Επιτροπής προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση των κρατών μελών με τους στόχους και τις συστάσεις της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και η υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για μακροπρόθεσμη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και κοινωνική πρόοδο. Η ευρύτερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και άλλων αντιπροσωπευτικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η ενίσχυση της εκ μέρους τους ανάληψης ιδίας ευθύνης στη διαμόρφωση και υλοποίηση μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιτυχία της εν λόγω διαδικασίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο πλαίσιο των αποκλειστικών αρμοδιοτήτων, ευθυνών και καθηκόντων τους.

2.1.2.

Η ΕΟΚΕ ζητεί συμμετρική μακροοικονομική προσαρμογή στη ζώνη του ευρώ, κοινή τόσο για τα κράτη μέλη που παρουσιάζουν ελλείμματα όσο και για εκείνα που εμφανίζουν πλεονάσματα. Η προσαρμογή αυτή συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, έναν συνολικό θετικό δημοσιονομικό προσανατολισμό για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

2.1.3.

Η οικονομική και νομισματική ένωση αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τις προηγούμενες θέσεις της και ζητεί πρωτοβουλίες για την ολοκλήρωση της ΟΝΕ, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της διακυβέρνησής της, του δημοκρατικού ελέγχου και του μακροοικονομικού διαλόγου.

2.2.1.

Με το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), η Επιτροπή θα πρέπει να προετοιμάσει το έδαφος για την αποτελεσματική εστίαση των πόρων και την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων που θέτει το Brexit και η ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, καινοτομία, απασχόληση και κοινωνική συνοχή, προωθώντας μια προσέγγιση προσανατολισμένη στις επιδόσεις και τα αποτελέσματα. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εναρμονίσει τη διάρκεια του προσεχούς ΠΔΠ με τον πολιτικό κύκλο της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου. Ζητεί επίσης να προετοιμαστεί η εισαγωγή νέων ειδών ιδίων πόρων της ΕΕ.

2.2.2.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη δεύτερη φάση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) για την τόνωση των επενδύσεων με τη συμμετοχή ολοένα και περισσότερων ιδιωτικών κεφαλαίων, καθώς και δημοσίων κεφαλαίων προερχόμενων τόσο από εθνικές όσο και από περιφερειακές πηγές. Για τον σκοπό αυτό, το πεδίο εφαρμογής του ΕΤΣΕ θα πρέπει να καλύπτει και άλλους χρηματοπιστωτικούς τομείς πέραν των τραπεζών.

2.2.3.

Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη αποτελεσματικής και αποδοτικής χρήσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Οι επενδύσεις στην καινοτομία, την επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την προώθηση τις ενεργών πολιτικών για την αγορά εργασίας και τα ψηφιακά, ενεργειακά και μεταφορικά συστήματα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα, διασφαλίζοντας συγχρόνως τη διάθεση επαρκούς χρηματοδότησης για έργα με υψηλό κοινωνικό αντίκτυπο.

2.2.4.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι απαιτείται η συνέχιση της υλοποίησης της Ένωσης Κεφαλαιαγορών για τη βελτίωση της πρόσβασης σε ιδιωτικά κεφάλαια, με ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες των ΜΜΕ. Θα πρέπει επίσης να προωθηθεί η ενίσχυση της χρηματοδότησης μέσω ιδίων κεφαλαίων και κονδυλίων κεφαλαιαγορών.

2.2.5.

Όσον αφορά την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, η ΕΟΚΕ τονίζει ότι ο περαιτέρω επιμερισμός του κινδύνου πρέπει να συνοδεύεται από επιπλέον προτάσεις για τη μείωση του κινδύνου. Κατά τις προσεχείς μεταρρυθμίσεις του τραπεζικού κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει τη δέουσα προσοχή στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες των μικρών και λιγότερο πολύπλοκων τραπεζών.

2.2.6.

Η ΕΟΚΕ ζητεί να αναληφθούν δράσεις για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Θα πρέπει να αλλάξει η υφιστάμενη μεροληπτική μεταχείριση στα φορολογικά συστήματα που ευνοεί τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μέσω δανεισμού. Όσον αφορά τον ΦΠΑ, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τη σύστασή της για την εγκατάλειψη του σημερινού μεταβατικού συστήματος προς όφελος ενός οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ, κατάλληλα προσαρμοσμένου στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά.

2.3.1.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς για το σύνολο της κοινωνίας. Οι ψηφιακές δεξιότητες, το ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών συγκαταλέγονται στις πλέον καθοριστικές προϋποθέσεις για την αξιοποίηση του δυναμικού της ψηφιοποίησης. Εφόσον τα δεδομένα αποτελούν συντελεστή παραγωγής και πρώτη ύλη για τη δημιουργία προστιθέμενη οικονομικής αξίας, η προσβασιμότητα και η ελεύθερη ροή δεδομένων έχουν εξαιρετική σημασία. Ταυτόχρονα, πρέπει να διασφαλιστεί επαρκής προστασία των προσωπικών και των εμπορικών δεδομένων, με ιδιαίτερη προσοχή στα δεδομένα που παράγονται από μεμονωμένες επιχειρήσεις. Η ΕΟΚΕ παροτρύνει επίσης την Επιτροπή να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την ενδυνάμωση των ικανοτήτων και της συνεργασίας όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση για διεθνή συνεργασία στον ψηφιακό τομέα, παραδείγματος χάρη, στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ.

2.3.2.

Πρέπει να συνεχιστεί η ανάπτυξη της ψηφιακής υποδομής, συμπεριλαμβανομένων των ευρυζωνικών και ασύρματων συνδέσεων, των ψηφιακών ενεργειακών και μεταφορικών συστημάτων, καθώς και των «έξυπνων» κτιρίων και κοινοτήτων. Η χρήση της ψηφιοποίησης πρέπει να προωθηθεί αντιστοίχως στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας και της κοινωνίας. Θα πρέπει επίσης να προαχθεί η πλήρης χρήση της ψηφιοποίησης για να καταστούν ομαλότερες οι διοικητικές διαδικασίες. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην κάλυψη των απομακρυσμένων περιοχών και στην εξασφάλιση ελάχιστης ψηφιακής πρόσβασης για όλους, καθώς και στη διευκόλυνση της ένταξης ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας.

2.3.3.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ένθερμα εξαρχής την πρωτοβουλία της Ενεργειακής Ένωσης. Καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την εφαρμογή της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση, διασφαλίζοντας την ύπαρξη κατάλληλης ενεργειακής υποδομής και λειτουργικών ενεργειακών αγορών με σκοπό να επιτευχθεί η διαθεσιμότητα ασφαλούς, οικονομικά προσιτής και φιλικής προς το κλίμα ενέργειας για το ευρύ κοινό και τις επιχειρήσεις. Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία του ενεργειακού διαλόγου σε ενωσιακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, με πλήρη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Θα εκθέτει τακτικά τις απόψεις της σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης και των μεμονωμένων πρωτοβουλιών.

2.3.4.

Οι μεταφορές συνδέονται στενά με την Ενεργειακή Ένωση. Επειδή οι μεταφορές αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες διευκόλυνσης των δραστηριοτήτων ολόκληρης της κοινωνίας, αξίζει να τύχουν ιδιαίτερης προβολής στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής. Κύριος σκοπός των προτεινόμενων μέτρων θα πρέπει να είναι η παροχή στους πολίτες και τις επιχειρήσεις προσπελάσιμων, ομαλών, ασφαλών, οικονομικά προσιτών και φιλικών προς το κλίμα δυνατοτήτων κινητικότητας και μεταφορών. Για αυτό το λόγο απαιτούνται σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις εστιασμένες στα συστήματα μεταφορών και στην ανάπτυξη των δημόσιων συγκοινωνιών. Τα ενεργειακά και κλιματικά ζητήματα που σχετίζονται με τις μεταφορές, αλλά και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ξεχωριστά από τα ζητήματα που αφορούν την αγορά των μεταφορών.

2.3.5.

Λαμβάνοντας υπόψη την οριζόντια σημασία των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ), η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να βελτιώσει τους κανόνες σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, καθώς και την εφαρμογή τους, με στόχο την παροχή κατευθυντηρίων γραμμών και τη συγκέντρωση των βέλτιστων πρακτικών σε μια επιτομή.

2.3.6.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τον ρόλο τόσο των πόλεων όσο και των αγροτικών περιοχών στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική ανάπτυξη και συνοχή. Υπογραμμίζοντας τον ρόλο των πόλεων, η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να εργάζεται για τον ορθό καθορισμό και τη σωστή εφαρμογή του αστικού θεματολογίου. Το σημαντικό δυναμικό των αγροτικών, ορεινών και νησιωτικών περιοχών θα πρέπει να αξιοποιηθεί στη νέα προσέγγιση της Επιτροπής για την ολοκληρωμένη εδαφική ανάπτυξη.

2.4.1.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και στρατηγική για τη βιομηχανική ανάπτυξη. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που απορρέουν από τις κυρίαρχες παγκόσμιες τάσεις, όπως η ταχεία πρόοδος όσον αφορά την ψηφιοποίηση και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, η αλληλεξάρτηση των κλάδων της βιομηχανίας και των υπηρεσιών και η μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

2.4.2.

Το αναπτυξιακό δυναμικό των υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα του λιανικού εμπορίου, πρέπει επίσης να απελευθερωθεί, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των καταναλωτών και των εργαζομένων και αναγνωρίζοντας συγχρόνως ότι εξακολουθούν να υφίστανται εμπόδια στην ενιαία αγορά.

2.4.3.

Η πολιτική καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής καινοτομίας, είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική ανταγωνιστικότητα και ανάκαμψη, αλλά και για την επίτευξη κοινωνικών ωφελημάτων. Η ΕΟΚΕ ζητεί την προώθηση υπερεθνικών και διατομεακών δικτύων μεταξύ πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Η ΕΟΚΕ συνιστά επίσης την απλούστευση των διοικητικών κανόνων για τη χρηματοδότηση και τις κρατικές ενισχύσεις.

2.4.4.

Απαιτείται μια πανευρωπαϊκή στρατηγική για τη Βιομηχανία 4.0 και την Κοινωνία 4.0, εστιασμένη στις τεχνολογίες και τις πλατφόρμες, στα πρότυπα και τις αρχιτεκτονικές αναφοράς, στα δίκτυα περιφερειακών κόμβων καινοτομίας και στις δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα.

2.4.5.

Όσον αφορά τις προκλήσεις που απορρέουν από τις κυρίαρχες παγκόσμιες τάσεις σε μεμονωμένους κλάδους, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και οι βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα, η ΕΟΚΕ ζητεί ορθή διαχείριση των διαρθρωτικών αλλαγών μέσω δίκαιων και κατάλληλων μεταβατικών πλαισίων και διαλόγου για τομεακά θέματα με τους κοινωνικούς εταίρους. Από την άλλη πλευρά, οι ευκαιρίες που αναδύονται σε τομείς όπως η βιομηχανία διαστήματος και άμυνας πρέπει να αξιοποιηθούν και να αποδώσουν καρπούς, εξασφαλίζοντας παράλληλα ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη βιομηχανικών τομέων και του τομέα λιανικής γενικότερα, με καλές συνθήκες εργασίας.

2.4.6.

Ιδιαίτερες προσπάθειες θα πρέπει να καταβληθούν για την ενίσχυση της χρηματοδότησης, της καινοτομίας και της διεθνοποίησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η δε πρωτοβουλία «Small Business Act» για την Ευρώπη πρέπει να τεθεί πλήρως σε εφαρμογή. Οι πολιτικές για τις ΜΜΕ θα πρέπει να προσαρμοστούν ειδικά στις διαφορετικές ανάγκες των ποικίλων μορφών επιχειρήσεων, όπως είναι οι οικογενειακές επιχειρήσεις, οι παραδοσιακές μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι νεοσύστατες και οι επεκτεινόμενες επιχειρήσεις, καθώς και οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας. Η ΕΟΚΕ καλεί επίσης την Επιτροπή να δρομολογήσει διαβούλευση σχετικά με τον ορισμό της ΜΜΕ.

2.4.7.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό να ληφθούν συνολικά υπόψη οι νέες τάσεις όσον αφορά τα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, όπως τα μοντέλα της συνεργατικής, κυκλικής και λειτουργικής οικονομίας, καθώς και της οικονομίας του διαμοιρασμού, αλλά και οι ευκαιρίες ανάπτυξης, όπως η κοινωνική οικονομία. Απαιτούνται μέτρα ώστε να διευκολυνθεί η εισαγωγή νέων μοντέλων, ταυτόχρονα όμως πρέπει να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού και συμμόρφωση με τη σχετική και κατάλληλη νομοθεσία προκειμένου να εξασφαλιστεί η προστασία του κοινού και των καταναλωτών, καθώς και τα δικαιώματα των εργαζομένων.

2.4.8.

Λαμβάνοντας υπόψη τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζει η κοινωνική οικονομία, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει το αίτημά της όσον αφορά τη δρομολόγηση ενός συνολικού σχεδίου δράσης για την κοινωνική οικονομία, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με την «Προαγωγή της κοινωνικής οικονομίας ως βασικού μοχλού οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στην Ευρώπη».

2.4.9.

Η πολυλειτουργικότητα, η πολυμορφία των γεωργικών μοντέλων και η βιωσιμότητα θα πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο της προσοχής κατά την εξέταση των αναγκών χρηματοδότησης, εκσυγχρονισμού και απλούστευσης της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) στο πλαίσιο του επόμενου ΠΔΠ. Απαιτούνται επίσης μεγαλύτερες προσπάθειες για την έρευνα και την ψηφιοποίηση στον γεωργικό τομέα.

2.4.10.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να στραφεί προς μια πιο ολοκληρωμένη γεωργική και επισιτιστική πολιτική, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την ανάγκη μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία και δραστικής μείωσης της σπατάλης τροφίμων. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εγκρίνει νομοθεσία για την εξάλειψη των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.

2.4.11.

Για να καταστεί δυνατή η σωστή ανάπτυξη και ανανέωση των βιομηχανιών και της γεωργίας, το πολιτικό και κανονιστικό πλαίσιο πρέπει να παρέχει ένα σταθερό και προβλέψιμο επενδυτικό και επιχειρησιακό περιβάλλον και να ακολουθεί τις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας, προς όφελος της ευημερίας των πολιτών.

2.5.1.

Η ΕΟΚΕ ζητεί τη διεξαγωγή ενεργών και δίκαιων εμπορικών διαπραγματεύσεων με εταίρους όπως η Ιαπωνία, η Mercosur και η ASEAN, καθώς και την ομαλή εφαρμογή των συμφωνιών που έχουν ήδη συναφθεί, συνεκτιμώντας επίσης τα θέματα που εξετάστηκαν σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ. Κατά την εφαρμογή της ανακοίνωσης της Επιτροπής με θέμα «Εμπόριο για όλους», η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντική την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με ισορροπημένο και διαφανή τρόπο, παρέχοντας οφέλη στις επιχειρήσεις και τους πολίτες και προστατεύοντας παράλληλα τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά, εργασιακά, καταναλωτικά και άλλα πρότυπα, καθώς και τις δημόσιες υπηρεσίες. Εν γένει, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της διαφάνειας και της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη διαπραγμάτευση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των εμπορικών συμφωνιών ήδη από την αρχή.

2.5.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις βελτιώσεις στο μηχανισμό επίλυσης διαφορών με την καθιέρωση ενός νέου συστήματος που θα αντικαταστήσει την ISDS (επίλυση των διαφορών μεταξύ επενδυτών και κράτους), αλλά ζητεί από την Επιτροπή να λάβει περαιτέρω μέτρα προκειμένου το ICS (Επενδυτικό Δικαστήριο) να μπορέσει πραγματικά να λειτουργήσει ως ανεξάρτητο διεθνές δικαστικό σώμα.

2.5.3.

Η διεξαγωγή διμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων δεν θα πρέπει να αποδυναμώσει τη δέσμευση της ΕΕ έναντι του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) και της σύναψης μιας ισχυρής πολυμερούς παγκόσμιας συμφωνίας. Η ΕΟΚΕ προσβλέπει στην ενεργό παρακολούθηση της υπουργικής διάσκεψης του ΠΟΕ του 2017 σε τομείς όπως η γεωργία και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Επιπλέον, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες, από την οπτική της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου να καθοριστεί η μελλοντική πορεία των πολυμερών διαπραγματεύσεων σχετικά με τη συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (TiSA) και τη συμφωνία για τα περιβαλλοντικά αγαθά (Environmental Goods Agreement — EGA). Η ΕΟΚΕ ζητεί επίσης την ταχεία έγκριση και υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων της πολιτικής εμπορικής άμυνας της ΕΕ.

2.5.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντική τη διασφάλιση συνοχής μεταξύ της εμπορικής πολιτικής και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να προβλεφθούν και να συμπεριληφθούν στις εμπορικές συμφωνίες φιλόδοξα κεφάλαια για το εμπόριο και τη βιώσιμη ανάπτυξη, με ισχυρούς μηχανισμούς παρακολούθησης από την κοινωνία των πολιτών.

2.5.5.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ ζητεί την εκ μέρους της κοινωνίας των πολιτών παρακολούθηση όλων των πτυχών των συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των οποίων οι διατάξεις δεν προβλέπουν ειδικά ένα μεικτό εποπτικό όργανο με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Η εμπειρογνωσία της ΕΟΚΕ παρέχει μοναδικά οφέλη στο εν λόγω εγχείρημα.

2.5.6.

Η ΕΟΚΕ ζητεί επίσης τη διεξαγωγή συζητήσεων με την κοινωνία των πολιτών σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων και την απτή υλοποίηση του προτεινόμενου πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου.

3.1.1.

Η ΕΟΚΕ λαμβάνει υπό σημείωση την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και την πρόταση διακήρυξης του ΕΠΣΔ, καθώς και τις συνοδευτικές νομοθετικές και μη νομοθετικές πρωτοβουλίες. Η ΕΟΚΕ επεξεργάζεται αυτή τη δέσμη και θα γνωμοδοτήσει σχετικά σε εύθετο χρόνο.

3.1.2.

Επί του παρόντος, η ΕΟΚΕ παραπέμπει στην προηγούμενη γνωμοδότησή της σχετικά με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (1), στην οποία επισήμαινε τους γενικούς στόχους της για την ανάπτυξη του πυλώνα με τη βοήθεια ενός συνδυασμού νομικών και μη νομικών μέσων για τομείς όπως το μέλλον της εργασίας, οι δίκαιες συνθήκες εργασίας, η απασχόληση, η επιβολή του υφιστάμενου κοινωνικού κεκτημένου της ΕΕ και οι κοινωνικές επενδύσεις. Ανέφερε ότι ο πυλώνας θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι η ζώνη του ευρώ μπορεί να χρειάζεται ειδικευμένα μέσα/μηχανισμούς. Εξέφραζε την άποψη και ότι το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων θα πρέπει να καταστούν τα βασικά μέσα για την εφαρμογή και την παρακολούθηση του πυλώνα, και ζητούσε συγκεκριμένα σημεία αναφοράς στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

3.1.3.

οι συνθήκες πλαισίου στις αγορές εργασίας πρέπει να στηρίζουν νέες και πιο διαφοροποιημένες πορείες σταδιοδρομίας. Απαιτούνται διαφορετικές μορφές παροχής εργασίας και διαφορετικές μορφές εργασίας στην επαγγελματική ζωή. Αυτό απαιτεί την παροχή κατάλληλου νομοθετικού περιβάλλοντος για την προστασία της απασχόλησης, την παροχή ενός πλαισίου για δίκαιες συνθήκες εργασίας και την τόνωση των προσλήψεων με βάση όλες τις συμβάσεις εργασίας.

3.1.4.

Προκειμένου να ανταποκριθούμε στη μεταβαλλόμενη ζήτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων, η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη βελτίωσης του εκπαιδευτικού συστήματος με γνώμονα την εργασία, της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, της διά βίου μάθησης, καθώς και της αναβάθμισης των δεξιοτήτων και της επανειδίκευσης. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να βρεθούν τρόποι για την προώθηση της ομαλής μετάβασης μεταξύ θέσεων εργασίας, καθώς και από την ανεργία και την εκπαίδευση προς την εργασία, με στόχο την επίτευξη μιας αγοράς εργασίας χωρίς αποκλεισμούς.

3.1.5.

Αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνδέεται στενά με την εμπιστοσύνη των νεότερων γενεών στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να ενισχύσει τις δραστηριότητές της για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της ανεργίας των νέων και του κοινωνικού αποκλεισμού.

3.1.6.

Για να ενισχυθεί η χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή, η ΕΟΚΕ ζητεί να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της ανάγκης κοινωνικών επενδύσεων, υπό την έννοια της επένδυσης σε ανθρώπινο δυναμικό και σε κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες. Χρειάζεται να διερευνηθεί περαιτέρω ο τρόπος σύνδεσης του «Σχεδίου Juncker 2» με τους στόχους της δέσμης κοινωνικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων μέσω του ΕΤΣΕ. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ έχει ζητήσει την υιοθέτηση ευρωπαϊκού συμφώνου κοινωνικών επενδύσεων, το οποίο θα στηρίζει τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και τις κοινωνικές επενδύσεις και θα συμβάλλει στην επίτευξη ανανεωμένης οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής σύγκλισης. Η ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης θα πρέπει επίσης να δίδει έμφαση στις κοινωνικές επενδύσεις.

3.1.7.

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο θα πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί βασική συνιστώσα των ΕΔΕΤ, με επίδειξη ιδιαίτερης προσοχής στην προώθηση της κατάρτισης και της εργασιακής ένταξης των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού (π.χ. των νέων, των μεταναστών και προσφύγων και των ατόμων με αναπηρία). Η ενοποίηση και αναδιάταξη των νέων διαδικασιών Erasmus πρέπει να γίνει πιο συστηματική και με λιγότερους αποκλεισμούς. Επίσης, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει το αίτημά της για την παροχή ευκαιριών σε όλους τους νέους ανθρώπους με στόχο να επωφεληθούν από τις ευρωπαϊκές ανταλλαγές.

3.1.8.

Μολονότι αναγνωρίζει ότι η μείωση της φτώχειας αποτελεί πρωτίστως αρμοδιότητα των κρατών μελών, η ΕΟΚΕ επισημαίνει τα εξής: η μείωση της φτώχειας θα πρέπει να τύχει συστηματικής αντιμετώπισης μέσω της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου· η ακαδημαϊκή έρευνα σχετικά με τους «προϋπολογισμούς αναφοράς» που επιτρέπουν μια αξιοπρεπή ζωή θα πρέπει να εξακολουθήσει να υποστηρίζεται· και, επιπλέον, χρειάζονται συγκρίσιμοι και κοινοί δείκτες, π.χ. σχετικά με τη φτώχεια και την ανισότητα, καθώς και υποχρεωτικές αξιολογήσεις των κοινωνικών επιπτώσεων όλων των μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων που προτείνονται από τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις. Η ΕΟΚΕ έχει επίσης ταχθεί υπέρ της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού ταμείου για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού με βάση τη μέχρι σήμερα αποκτηθείσα εμπειρία από την εφαρμογή του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ). Επιπλέον, η στρατηγική «Ευρώπη 2020» θα πρέπει να συνδεθεί με την εφαρμογή του θεματολογίου 2030.

3.2.1.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την τήρηση των θεμελιωδών αξιών και αρχών της ΕΕ σε όλα τα κράτη μέλη και να ενισχύσει τις διαδικασίες για την προστασία και την προάσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της πρόσβασης στη δικαιοσύνη.

3.2.2.

Η πολιτική για τους καταναλωτές αφορά άμεσα τα συμφέροντα των πολιτών και, ως εκ τούτου, μπορεί να επηρεάσει την προσήλωσή τους στη διαδικασία ολοκλήρωσης της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την τήρηση και την ενδυνάμωση των δικαιωμάτων των καταναλωτών στο πλαίσιο της διαδικασίας του προγράμματος REFIT, στον ψηφιακό κόσμο, καθώς και όσον αφορά την ασφάλεια των προϊόντων και των υπηρεσιών. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενισχύσει τα μέτρα για την εξάλειψη της ενεργειακής ένδειας και της καταναλωτικής φτώχειας και να βελτιώσει την πρόσβαση σε τρόφιμα και υπηρεσίες για όλους τους Ευρωπαίους. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να προαγάγει τα δικαιώματα των καταναλωτών στην πληροφόρηση, την εκπαίδευση και τη συμμετοχή, καθώς και το δικαίωμά τους να οργανώνονται έτσι ώστε να εκπροσωπούνται τα συμφέροντά τους κατά τον σχεδιασμό των κανόνων που τους αφορούν.

3.2.3.

Η Επιτροπή πρέπει να ολοκληρώσει την αναθεώρηση των κύριων νομοθετικών και μη νομοθετικών μέσων της ευρωπαϊκής πολιτικής για τους καταναλωτές ως πολιτική ιθαγένειας με εγκάρσιο και οριζόντιο χαρακτήρα και να υποβάλει νέο σχέδιο δράσης για την προστασία και την υπεράσπιση των καταναλωτών για την επόμενη δεκαετία.

3.2.4.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να λάβει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, καθώς και της βίας λόγω φύλου. Η ΕΟΚΕ καλεί επίσης την Επιτροπή να θεσπίσει πρόγραμμα δράσης για την προστασία των μειονοτήτων και των ευάλωτων ομάδων, προωθώντας τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και την αποφυγή των διακρίσεων. Η Επιτροπή θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για την απεμπλοκή της οδηγίας σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης και να εξετάσει τις επικρατούσες συνθήκες για τα παιδιά, τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση, καθώς και τις νέες μορφές ευπάθειας.

3.2.5.

Η Επιτροπή θα πρέπει να αναβαθμίσει την ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία σύμφωνα με τις συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και να εφαρμόσει τη σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ΣΗΕΔΑΑ/UNCRPD) στις εξωτερικές της πολιτικές και τα προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της καθιέρωσης κάρτας αναπηρίας της ΕΕ που θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη μέλη. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να ξεκινήσει η προετοιμασία ευρωπαϊκού θεματολογίου για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2020-2030, ενώ το έτος 2021 θα πρέπει να κηρυχθεί ευρωπαϊκό έτος των Δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.

3.2.6.

Η προσβασιμότητα για όλους θα πρέπει να ενσωματωθεί στις πρωτοβουλίες της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της με στόχο την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τα άλλα θεσμικά όργανα σχετικά με την ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα. Θα πρέπει επίσης να ενισχυθούν τα δικαιώματα των επιβατών, με επίδειξη ιδιαίτερης προσοχής στα άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα.

3.2.7.

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει την ανάληψη δραστηριοτήτων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να βοηθήσει τους φοιτητές να κάνουν διάκριση μεταξύ «ψευδών ειδήσεων» και επιστημονικά τεκμηριωμένων πραγματικών γεγονότων.

3.3.1.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη παροχής βοήθειας και ένταξης των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο. Υποστηρίζει την αποτελεσματική μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και την καθιέρωση ενός πραγματικά κοινού συστήματος για όλα τα κράτη μέλη. Συνιστά επίσης να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις θεωρήσεις επανεγκατάστασης και τις ανθρωπιστικές θεωρήσεις για τους πρόσφυγες, προκειμένου να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες. Καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί την εφαρμογή της συμφωνίας για την κατανομή των προσφύγων μεταξύ των κρατών μελών.

3.3.2.

Επιπλέον, ζητεί να επανεξετασθούν οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης με τις τρίτες χώρες διέλευσης και προέλευσης των μεταναστευτικών ροών, με μέλημα τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου, και να προβλεφθούν χρηματοδοτικά μέσα για την αντιμετώπιση των πρωταρχικών αιτίων της μετανάστευσης.

3.3.3.

Η ΕΟΚΕ, μολονότι επιδοκιμάζει το έργο της Επιτροπής σχετικά με τους νόμιμους διαύλους μετανάστευσης μέσω της αξιολόγησης των υφιστάμενων οδηγιών, ζητεί ωστόσο την πιο μακροπρόθεσμη διακυβέρνηση της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού, τον προγραμματισμό επικαιροποιημένων νόμιμων διαύλων κινητικότητας και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις υπάρχουσες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας. Λαμβάνοντας υπόψη τη δημογραφική διάρθρωση της Ευρώπης, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να μετατραπεί η πρόκληση της ένταξης των προσφύγων και των μεταναστών στην αγορά εργασίας σε ευκαιρία. Οι επενδύσεις στην κατάρτιση και σε κατάλληλα συστήματα στήριξης θα είναι βασικός παράγοντας για τη διευκόλυνση της ένταξης στην αγορά εργασίας ώστε να βοηθηθούν οι μετανάστες να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και, συνεπώς, να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες, το επιχειρηματικό πνεύμα και τον δυναμισμό τους, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα την αξία της διαφορετικότητας και των διαφορετικών πολιτισμών στην κοινωνία μας γενικά.

3.3.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το 2018 —ως ευρωπαϊκό έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς— αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την κινητοποίηση όλων των ενδιαφερομένων με στόχο την αντιμετώπιση του λαϊκισμού και του εθνικισμού και την προώθηση ενός θετικού αφηγήματος για το μέλλον της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσε επίσης να ενισχυθεί περαιτέρω η ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανάγκη διαπολιτισμικής κατανόησης όσον αφορά τους πρόσφυγες και τους μετανάστες.

3.4.1.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να εφαρμόζει μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, με μέλημα την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών από απειλές κατά της ασφάλειας, όπως η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο.

3.4.2.

Επιπλέον, θεωρεί απαραίτητη την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της άμυνας. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΟΚΕ επικροτεί τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Ένωσης Άμυνας και χαιρετίζει το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή άμυνα.

3.4.3.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που θέτει ο απρόβλεπτος χαρακτήρας της αμερικανικής πολιτικής, καθώς και ο κίνδυνος αυξημένου προστατευτισμού και μονομέρειας, η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την ΕΕ να συνεχίσει το έργο της σύμφωνα με την παγκόσμια στρατηγική της, υποστηρίζοντας την πολυμέρεια στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και ενεργώντας αποφασιστικά για την πρόληψη των συγκρούσεων και την επίλυση των διεθνών κρίσεων. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη στενότερου συντονισμού των στόχων, των πολιτικών και των πόρων μεταξύ των κρατών μελών, προκειμένου η ΕΕ να καταστεί ακόμη αποτελεσματικότερος παράγοντας στην παγκόσμια σκηνή.

3.4.4.

Η υλοποίηση του θεματολογίου 2030 θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ. Για να επιδείξει ηγετική ικανότητα, η ΕΕ θα πρέπει να υποβάλει στο πολιτικό φόρουμ υψηλού επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών εθελοντική επισκόπηση των εσωτερικών και εξωτερικών της δραστηριοτήτων όσον αφορά τους ΣΒΑ.

3.4.5.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη δημιουργία πλατφόρμας διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας για την καλύτερη αξιολόγηση της αγοράς εργασίας και καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να διαμορφώσουν μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών χωρών του Νότου. Η πολιτική γειτονίας πρέπει να αναδεικνύει σαφώς τη σχέση μεταξύ αστάθειας και φτώχειας, καθώς και μεταξύ ανισοτήτων και έλλειψης ευκαιριών, παραγόντων που αυξάνουν το ενδεχόμενο ριζοσπαστικοποίησης και παρεμπόδισης της διαδικασίας εκδημοκρατισμού.

3.4.6.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία των εξωτερικών οικονομικών σχέσεων και της διεθνούς διπλωματίας για τη διαφύλαξη και την ενδυνάμωση της σταθερότητας και της ασφάλειας. Ενθαρρύνει επίσης την ΕΕ να κάνει πλήρη χρήση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει ο πολιτισμός στις διεθνείς σχέσεις.

4.1.

Το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία θα πρέπει να υλοποιηθεί με ολοκληρωμένο και συνεκτικό τρόπο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες συνδυασμού των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών πτυχών. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει δραστηριότητες που είναι προσανατολισμένες στις ανάγκες της αγοράς, προωθώντας την καινοτομία, διευκολύνοντας την ανάληψη πρωτοπόρων πρωτοβουλιών, μεταξύ άλλων και σε απομακρυσμένες και αστικές περιοχές, ενισχύοντας την αναβάθμισή τους και εξασφαλίζοντας ένα ευνοϊκό κανονιστικό πλαίσιο. Επισημαίνει επίσης τη σχέση μεταξύ της κυκλικής οικονομίας και άλλων «νέων οικονομικών μοντέλων».

4.2.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί επίσης στην εφαρμογή της «παραδοσιακής» περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας, οι οποίες καλύπτουν τη διαχείριση των αποβλήτων και την προστασία του αέρα, των υδάτων, του εδάφους και της βιοποικιλότητας. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει αυτό το έργο στο πλαίσιο της διαδικασίας της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής επισκόπησης.

4.3.

Οι κλιματικοί στόχοι για το 2030 θα πρέπει να υλοποιηθούν με τρόπο όσο το δυνατόν αποδοτικότερο από πλευράς κόστους. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να προβεί σε διεξοδική αξιολόγηση των υφιστάμενων μέσων πολιτικής για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και να βεβαιωθεί ότι τα υπάρχοντα εργαλεία είναι ενδεδειγμένα και χρησιμοποιούνται με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο.

4.4.

Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εξετάζει τα θέματα που αφορούν το κλίμα από τη σκοπιά της κλιματικής δικαιοσύνης, δηλαδή υπό το πρίσμα ζητημάτων όπως η ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η φτώχεια.

4.5.

Η κλιματική διπλωματία παραμένει σημαντική αποστολή της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Είναι απαραίτητο να δεσμευθούν οι χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές για την υλοποίηση στόχων τουλάχιστον εξίσου φιλόδοξων με εκείνους της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει επίσης την Επιτροπή να καταβάλει προσπάθειες για ένα παγκόσμιο σύστημα τιμολόγησης των ανθρακούχων εκπομπών προκειμένου να δημιουργηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού με τους ανταγωνιστές εκτός ΕΕ.

4.6.

Η ΕΟΚΕ ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει στρατηγική για την ενίσχυση του κλιματικού και περιβαλλοντικού της «αποτυπώματος», δηλαδή του θετικού παγκόσμιου αντικτύπου της. Αυτό προϋποθέτει ένα πρόσφορο περιβάλλον για την καινοτομία και τις επενδύσεις, καθώς και ευνοϊκούς όρους διαπραγμάτευσης για την εξαγωγή κλιματικών λύσεων και προϊόντων χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΕ θα μπορέσει να συμβάλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών προκλήσεων και να έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι με την αποκλειστική δραστηριοποίησή της μόνο εντός των συνόρων της.

5.1.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση των πολιτικών σε όλα τα στάδια και σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του τοπικού επιπέδου. Αυτό απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας και αναγνώριση της αξίας της κοινωνίας των πολιτών σε επίπεδο τόσο ΕΕ όσο και κρατών μελών, που κατοχυρώνεται ήδη στο άρθρο 11 της ΣΕΕ, το οποίο προβλέπει ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ προωθούν και διευκολύνουν τον οριζόντιο και κάθετο διάλογο με τους πολίτες, διεξάγουν ευρείες διαβουλεύσεις και θέτουν τα θεμέλια για τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες πολιτών. Πρόκειται για συμπληρωματικές διεργασίες που αναλαμβάνονται με την επιφύλαξη διαβούλευσης με την ΕΟΚΕ και διεξαγωγής κοινωνικού διαλόγου.

5.2.

Η ΕΟΚΕ παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς και συμμετέχει ενεργά στους δομημένους διαλόγους ή στα συμβουλευτικά φόρουμ (π.χ. στην πλατφόρμα ενδιαφερομένων φορέων για την κυκλική οικονομία ή στο Ευρωπαϊκό φόρουμ για τη Μετανάστευση), όπου εξασφαλίζεται η παρουσία και η συμμετοχή οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και άλλων εκπροσώπων των οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών, και ζητεί τη στήριξη των πρωτοβουλιών της που αποσκοπούν στη δημιουργία πλατφόρμας για την αλλαγή (ισότητα των φύλων στον τομέα των μεταφορών) και θεσμικού φόρουμ για τη συμμετοχή των πολιτών (στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας πολιτών). Κατά τη συγκρότηση των πλατφορμών όπως η REFIT, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ζήτημα της εκπροσώπησης της ΕΟΚΕ, σύμφωνα με την εντολή που της ανατίθεται από τις Συνθήκες, και ούτως να εξασφαλίσει ότι αυτή αντικατοπτρίζει τη σύνθεση της ΕΟΚΕ με τη μορφή των τριών ομάδων της.

5.3.

Ως συμπληρωματική διαδικασία σε σχέση με τις προαναφερθείσες πρωτοβουλίες, η Επιτροπή δημιούργησε πρόσφατα ειδική διαδικτυακή πύλη με τίτλο «Συμβολή στο νομοθετικό έργο» («Contribute to law-making») για να συγκεντρώσει τις απόψεις του ευρέος κοινού, συμπεριλαμβάνοντας έτσι και οργανώσεις και ιδιώτες. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να κάνει διάκριση μεταξύ των συνεισφορών των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και εκείνων που προέρχονται από ιδιώτες. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε χαρτογράφηση των ενδιαφερομένων σε συνεργασία με την ΕΟΚΕ, με στόχο να εντοπιστούν αντιπροσωπευτικές και γεωγραφικά ισορροπημένες ομάδες-στόχοι με βάση το Μητρώο Διαφάνειας. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι απαντήσεις σταθμίζονται ποσοτικά και ποιοτικά. Η Επιτροπή, επίσης, θα πρέπει να επιδιώκει συνεχώς τη βελτίωση της διαφάνειας, της προσβασιμότητας, της ανατροφοδότησης και της υποχρέωσης λογοδοσίας προς τους συμμετέχοντες.

5.4.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει μια περισσότερο στρατηγική προσέγγιση σχετικά με αυτές τις πρακτικές, με την τοποθέτησή τους σε μια πιο συγκροτημένη θεσμική και αντιπροσωπευτική βάση, αξιοποιώντας τα μέσα που διαθέτουν τα αντιπροσωπευτικά συμβουλευτικά όργανα που ήδη υφίστανται σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με την ΕΟΚΕ και να ζητήσει την κατάρτιση διερευνητικής γνωμοδότησης σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να οργανωθεί αποτελεσματικά και σε μόνιμη βάση ο διάλογος με τους πολίτες, ακολουθούμενης από συγκεκριμένη ανακοίνωση της Επιτροπής επί του θέματος.

5.5.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών, σύμφωνα με την ανακοίνωση αναθεώρησης του κανονισμού ΕΠΠ στην οποία προέβη ο Πρώτος’ αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Timmermans, και διερεύνησης νέων τρόπων, όπως η χρήση ψηφιακών εργαλείων, προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των νέων και των ατόμων από ευάλωτες ομάδες, ειδικότερα.

5.6.

Τέλος, η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η Επιτροπή έχει λάβει υπόψη πολλά στοιχεία της συμβολής της ΕΟΚΕ στο πρόγραμμα εργασίας για το 2017. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης ορισμένα ζητήματα που δεν έχουν συμπεριληφθεί και ως εκ τούτου επαναλαμβάνονται στο παρόν έγγραφο. Όσον αφορά την εφαρμογή του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2018, η ΕΟΚΕ είναι έτοιμη να υποβάλει τις απόψεις της και να συμμετάσχει στις εργασίες σχετικά με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους.