52013DC0394

Σύσταση για

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Πορτογαλία

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 126 παράγραφος 7,

Έχοντας υπόψη τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)       Σύμφωνα με το άρθρο 126 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (ΣΛΕΕ), τα κράτη μέλη αποφεύγουν τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα.

(2)       Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης βασίζεται στον στόχο επίτευξης υγιών δημόσιων οικονομικών ως μέσου ενίσχυσης των προϋποθέσεων για σταθερότητα των τιμών και ισχυρή διατηρήσιμη ανάπτυξη, ικανή να συμβάλει στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

(3)       Στις 2 Δεκεμβρίου 2009, το Συμβούλιο αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 6 της ΣΛΕΕ, ότι η Πορτογαλία  εμφάνιζε υπερβολικό έλλειμμα και εξέδωσε σύσταση για τη διόρθωση του ελλείμματος το αργότερο μέχρι το 2013, σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 7 της ΣΛΕΕ και το άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97[1] του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 1997, για την επιτάχυνση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος[2].

(4)       Στις 15 Ιουνίου 2010, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Πορτογαλία είχε λάβει αποτελεσματικά μέτρα, συμμορφούμενη με τη σύσταση του Συμβουλίου της 2ας Δεκεμβρίου 2009 για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ, και, ως εκ τούτου, έκρινε ότι, στη δεδομένη χρονική περίοδο, δεν ήταν ανάγκη να αναληφθεί καμία περαιτέρω ενέργεια στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος.

(5)       Στις 9 Οκτωβρίου 2012, το Συμβούλιο έκρινε, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97, ότι είχαν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα αλλά ότι σημειώθηκαν απρόβλεπτα αντίξοα οικονομικά γεγονότα με μείζονες αρνητικές επιπτώσεις για τα δημόσια οικονομικά. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο εξέδωσε αναθεωρημένη σύσταση βάσει του άρθρου 126 παράγραφος 7 της ΣΛΕΕ (η «αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ») και συνέστησε στην Πορτογαλία να διορθώσει το υπερβολικό έλλειμμα το αργότερο έως το 2014. Προκειμένου να επανέλθει το ονομαστικό δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ έως το 2014, ζητήθηκε από την Πορτογαλία να επιτύχει βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου της τάξης του 2,3% του ΑΕΠ το 2012, 1,6% του ΑΕΠ το 2013 και 1,3% του ΑΕΠ το 2014. Οι ονομαστικοί στόχοι για το έλλειμμα σύμφωνα με τις ζητούμενες βελτιώσεις του διαρθρωτικού δημοσιονομικού ισοζυγίου ήταν 5 % του ΑΕΠ για το 2012, 4,5 % του ΑΕΠ για το 2013 και 2,5 % του ΑΕΠ για το 2014.

(6)       Οι πορτογαλικές αρχές καλούνται επίσης να εφαρμόσουν τα μέτρα που εγκρίθηκαν στον προϋπολογισμό του 2012 και στο συμπλήρωμα  του Μαρτίου, και να λάβουν πρόσθετα μέτρα που αντιστοιχούν σε 0,3 % του ΑΕΠ. Η Πορτογαλία κλήθηκε να θεσπίσει μόνιμα μέτρα εξυγίανσης που αντιστοιχούν τουλάχιστον σε 3 % του ΑΕΠ, και να τα εντάξει στον προϋπολογισμό του 2013, να εγκρίνει συμπληρωματικά μέτρα σε περίπτωση αποκλίσεων, και να προβλέψει μέτρα της τάξης του 1 ¾% του ΑΕΠ το 2014, ύστερα από συνολική επανεξέταση των δημόσιων δαπανών. Επιπλέον, η Πορτογαλία θα πρέπει να εφαρμόσει τις απαιτήσεις της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου 2011/344/ΕΕ, της 17ης Μαΐου 2011, για τη χορήγηση ενωσιακής χρηματοδοτικής ενίσχυσης στην Πορτογαλία , καθώς και των διαδοχικών τροποποιήσεών της. Ο νόμος για το δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να προσαρμοστεί, ώστε να ενσωματώσει τους κανόνες δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ και η Πορτογαλία θα πρέπει να συνεχίσει να επιδιώκει τη βελτίωση της διαφάνειας και του ελέγχου σε όλα τα στάδια του προϋπολογισμού, καθώς και την τήρηση του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου.

(7)       Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει, κατόπιν συστάσεως της Επιτροπής, να εκδώσει αναθεωρημένη σύσταση δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 7 της ΣΛΕΕ, εάν έχουν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα και εάν μετά την έκδοση της αρχικής αυτής σύστασης προκύψουν απρόβλεπτα αντίξοα οικονομικά συμβάντα με μείζονες αρνητικές επιπτώσεις για τα δημόσια οικονομικά. Η επέλευση απρόβλεπτων αντίξοων οικονομικών συμβάντων με μείζονες αρνητικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό αξιολογείται σε σχέση με τις οικονομικές προβλέψεις επί των οποίων βασίζεται η σύσταση του Συμβουλίου.

(8)       Σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 7 της ΣΛΕΕ και το άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97, το Συμβούλιο υποχρεούται να απευθύνει συστάσεις στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος προκειμένου να τερματίσει την κατάσταση του υπερβολικού ελλείμματος εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος. Με τη σύσταση πρέπει να καθορίζεται μέγιστη προθεσμία έξι μηνών προκειμένου το συγκεκριμένο κράτος μέλος να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος. Επιπλέον, με τη σύσταση για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος το Συμβούλιο πρέπει να καλεί το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος να επιτύχει ετήσιους δημοσιονομικούς στόχους οι οποίοι, με βάση τις προβλέψεις στις οποίες βασίζεται η σύσταση, συνεπάγονται ελάχιστη ετήσια βελτίωση του διαρθρωτικού αποτελέσματος, ήτοι του κυκλικά προσαρμοσμένου δημοσιονομικού αποτελέσματος, εξαιρουμένων των έκτακτων και λοιπών προσωρινών μέτρων, κατά τουλάχιστον 0,5 % του ΑΕΠ, ως σημείο αναφοράς.

(9)       Με βάση τις προβλέψεις στις οποίες στηρίζεται η αναθεωρημένη σύσταση του Οκτωβρίου του 2012, το πραγματικό ΑΕΠ αναμενόταν να συρρικνωθεί κατά 3 % και 1 % το 2012 και 2013, αντίστοιχα. Οι προοπτικές μεγέθυνσης μειώθηκαν έκτοτε σημαντικά, δεδομένου ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2012 η  επιδείνωση ήταν μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη, τόσο όσον αφορά την οικονομική δραστηριότητα όσο και ως προς τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, που οδήγησαν σε πραγματική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 3,2 % το 2012. Λόγω της αρνητικής μεταφοράς από το 2012 και της επιδείνωσης των προοπτικών ανάπτυξης των εξαγωγικών αγορών της Πορτογαλίας, στην τελευταία επικαιροποίηση των οικονομικών προοπτικών της Πορτογαλίας οι υπηρεσίες της Επιτροπής αναθεώρησαν την πραγματική αύξηση του ΑΕΠ προς τα κάτω σε ποσοστό -2,3 % το 2013.

(10)     Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης έφθασε το 2012 σε 6,4 % του ΑΕΠ, ποσοστό το οποίο υπερβαίνει τον στόχο της ΔΥΕ της τάξης του 5,0 %. Το ονομαστικό έλλειμμα επηρεάστηκε από σειρά έκτακτων πράξεων που δεν ήταν γνωστές κατά τον χρόνο διατύπωσης της σύστασης στο πλαίσιο της ΔΥΕ. Οι πράξεις αυτές περιλαμβάνουν: την εισφορά κεφαλαίου στην κρατική τράπεζα «CGD» (0,5 % του ΑΕΠ)· την επαναδρομολόγηση από την κυβέρνηση της μετατροπής σε ίδια κεφάλαια μετοχικών δανείων από την Parpública στην SAGESTAMO, δύο εταιρειών εκτός περιμέτρου της γενικής κυβέρνησης (0,5 % του ΑΕΠ)· τις απομειώσεις που συνδέονται με τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων από την BPN (0,1 % του ΑΕΠ). Επιπλέον, με βάση γνωμοδότηση της Eurostat, η πώληση της άδειας εκμετάλλευσης των μεγαλύτερων αεροδρομίων της Πορτογαλίας αντιμετωπίστηκε ως μείωση των ιδίων κεφαλαίων και, ως εκ τούτου, δεν επηρεάζει το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης, σε αντίθεση με ό, τι προέβλεπε η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό (0,7 % του ΑΕΠ). Χωρίς να ληφθεί υπόψη ο αντίκτυπος των εν λόγω έκτακτων παραγόντων στο ονομαστικό ισοζύγιο, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης θα ανερχόταν σε 4,7 % του ΑΕΠ, δηλαδή κάτω από τον στόχο.

(11)     Ο αυστηρός έλεγχος των δαπανών αντιστάθμισε την πολύ χαμηλή απόδοση των εσόδων κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους, η οποία οφειλόταν σε μακροοικονομικούς παράγοντες. Εξοικονόμηση δαπανών επιτεύχθηκε κυρίως στις μισθολογικές δαπάνες του δημόσιου τομέα, με τη μείωση της απασχόλησης στο δημόσιο να προχωρεί με ρυθμούς ταχύτερους των προγραμματιζόμενων, μέσω του περιορισμού της ενδιάμεσης κατανάλωσης και του παγώματος των δημοσιονομικών πιστώσεων για νέα επενδυτικά σχέδια. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο σημείωσε μεγαλύτερη πρόοδο από την αναμενόμενη. Συνολικά, η Πορτογαλία ενέκρινε μόνιμα μέτρα εξυγίανσης που ανέρχονται σχεδόν σε 6 % του ΑΕΠ το 2012, επιπλέον των μέτρων που απαιτούνται με βάση την αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του Μαΐου 2013, η βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου ανήλθε σε 2,4 % του ΑΕΠ το 2012 σε σχέση με το 2,3 % του ΑΕΠ που απαιτείται βάσει της αναθεωρημένης σύστασης ΔΥΕ. Λαμβάνοντας υπόψη την αναθεώρηση της αύξησης του δυνητικού ΑΕΠ μετά την αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ, η δημοσιονομική προσπάθεια θα ήταν τουλάχιστον 0,2 %  υψηλότερη. Επιπλέον, η εκτιμώμενη μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου επηρεάστηκε από την έλλειψη εσόδων σε σύγκριση με το σενάριο στο οποίο βασίζεται η σύσταση ΔΥΕ κατά την εφαρμογή τυπικών ελαστικοτήτων των εσόδων). Οι ελλείψεις αυτές ανήλθαν περίπου σε 0,4 %. Λαμβάνοντας υπόψη τα εν λόγω δύο αποτελέσματα, η προσαρμοσμένη μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου ανήλθε σε 3,0 % του ΑΕΠ, δηλαδή ήταν σαφώς μεγαλύτερη από την προσπάθεια που απαιτείται βάσει της αναθεωρημένης σύστασης ΔΥΕ.

(12)     Για το 2013, η επικαιροποίηση των προβλέψεων των υπηρεσιών της Επιτροπής του Μαΐου 2013, προαναγγέλλει έλλειμμα γενικής κυβέρνησης της τάξης του 5,5 % του ΑΕΠ, σε σύγκριση με τον στόχο του 4,5 % του ΑΕΠ στην αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ. Η δημοσιονομική εξυγίανση το 2013 πρέπει να αντισταθμίσει σημαντική διολίσθηση του  αρνητικού πρωτογενούς ισοζυγίου που αντανακλά πιο υποτονικές εξελίξεις ως προς την αγορά εργασίας και την ανάπτυξη, καθώς και συνεχιζόμενη επανεξισορρόπηση προς μια οικονομία περισσότερο προσανατολισμένη προς τις εξαγωγές αλλά και με λιγότερο έντονα στοιχεία φορολογικών κινήτρων σε σύγκριση με τις προβλέψεις στις οποίες στηρίζεται η αναθεωρημένη σύσταση. Επιπλέον, στις 5 Απριλίου, το Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε διάφορα μέτρα που αντιστοιχούν σε 0,8 % του ΑΕΠ και περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2013, τα οποία πρέπει να αντισταθμιστούν. Ειδικότερα, η απόφαση αφορούσε την κατάργηση μιας εκ των δύο πρόσθετων αποδοχών (πριμ) των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, την περικοπή του 90 % μιας εκ των δύο πρόσθετων αποδοχών για τους δικαιούχους συντάξεων και την εισαγωγή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τα επιδόματα ανεργίας και άδειας ασθενείας.

(13)     Σύμφωνα με την επικαιροποίηση του Μαΐου 2013 των προβλέψεων των υπηρεσιών της Επιτροπής,  το 2013 η διαρθρωτική προσπάθεια θα ανέλθει σε  0,6 % του ΑΕΠ, δηλ. θα είναι κατά 1,6 % του ΑΕΠ μικρότερη από την   προσπάθεια που συνέστησε το Συμβούλιο. Ωστόσο, εάν λάβουμε υπόψη την προς τα κάτω αναθεώρηση της αύξησης της δυνητικής παραγωγής  ημερομηνία έκδοσης της αναθεωρημένης σύστασης ΔΥΕ, η εκτιμώμενη διαρθρωτική προσπάθεια το 2013 θα είναι κατά περίπου 0,2 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερη. Επιπλέον, η μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου επηρεάζεται επίσης σημαντικά από τη μείωση των εσόδων (σε σχέση με την εξέλιξη του ΑΕΠ βάσει τυπικών ελαστικοτήτων των εσόδων) η οποία ανέρχεται σε περίπου 0,5%. Συνολικά, λαμβανομένων υπόψη των παραγόντων αυτών, η εκτιμώμενη διαρθρωτική προσπάθεια θα αντιστοιχεί σε 1,3 % του ΑΕΠ. Η αναπροσαρμοσμένη δημοσιονομική προσπάθεια είναι συνεπώς ελαφρώς χαμηλότερη της προσπάθειας που απαιτείται βάσει της αναθεωρημένης σύστασης ΔΥΕ.

(14)     Η δημοσιονομική προσαρμογή το 2013 βασίζεται σε μόνιμα μέτρα εξυγίανσης που αντιστοιχούν σε 3,5 % του ΑΕΠ, που περιλαμβάνουν τα μέτρα που προβλέπει ο νόμος για τον προϋπολογισμό του 2013, ο οποίος πρέπει  να τροποποιηθεί με συμπληρωματικό προϋπολογισμό έως τα τέλη Μαΐου, την επίσπευση μέτρων μείωσης των δαπανών που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο της εξέτασης των δημόσιων δαπανών, καθώς και άλλα μέτρα προς αντικατάσταση των δημοσιονομικών μέτρων που κρίθηκαν αντισυνταγματικά. Το ύψος των μέτρων εξυγίανσης προχωρεί πέραν αυτών που προβλέπονταν στην αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ τον Οκτώβριο του 2012. Τα μέτρα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αναδιάρθρωση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (PIT) και την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης και ακίνητης περιουσίας. Από πλευράς δαπανών, τα μέτρα προβλέπουν σημαντική μείωση του μισθολογικού κόστους στον δημόσιο τομέα μέσω μείωσης της απασχόλησης και των πληρωμών για υπερωρίες και αποζημιώσεις· προβλέπεται επίσης αύξηση της αποτελεσματικότητας όσον αφορά τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης· χαμηλότερη ενδιάμεση κατανάλωση στον δημόσιο τομέα, καθώς και οικονομίες στον τομέα των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ)· περαιτέρω προσπάθειες εξορθολογισμού στον τομέα της υγείας και στις ΔΕΚΟ· και επίσπευση των εσόδων από τα ταμεία της ΕΕ.

(15)     Σύμφωνα με την επικαιροποίηση των οικονομικών προοπτικών της Πορτογαλίας από τις υπηρεσίες της Επιτροπής τον Μάιο του 2013, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης το 2014 αναμένεται να μειωθεί σε 4 % του ΑΕΠ, σε σύγκριση με το 2,5 % του ΑΕΠ που αποτελούσε στόχο στην αναθεωρημένη σύσταση τον Οκτώβριο του 2012. Η απόκλιση αυτή αντανακλά υψηλότερα ονομαστικά ελλείμματα κατά τα προηγούμενα έτη, καθώς και πιο υποτονική ανάκαμψη της οικονομίας. Η διαρθρωτική προσπάθεια το 2014 προβλέπεται ότι θα είναι 1,4 % του ΑΕΠ, ήτοι 0,1 π.μ. πάνω από την απαιτούμενη προσπάθεια που προβλέπεται στην αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ. Η εξέλιξη της δυνητικής παραγωγής μεταξύ των προβολών στις οποίες στηρίζεται η αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ και της επικαιροποιημένης πρόβλεψης θα προσέθετε 0,1 π.μ. στην εκτιμώμενη δημοσιονομική προσπάθεια. Επιπλέον, λαμβανομένης υπόψη τυχόν απρόβλεπτης υστέρησης εσόδων, η προσπάθεια  θα ανερχόταν σε 1,8 % του ΑΕΠ. Η προσαρμοσμένη διαρθρωτική προσπάθεια το 2014 θα είναι, συνεπώς, σαφώς υψηλότερη από εκείνη που απαιτείται βάσει της αναθεωρημένης σύστασης ΔΥΕ.

(16)     Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται στη λήψη επιλεκτικών μέτρων που αντιστοιχούν τουλάχιστον σε 2 % του ΑΕΠ. Όσον αφορά το σκέλος των δαπανών, τα μέτρα αυτά θα βασίζονται στα αποτελέσματα της επανεξέτασης των δημόσιων δαπανών η οποία στοχεύει στον εξορθολογισμό και στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, στην αντιμετώπιση των απολύσεων ανά λειτουργήματα και οντότητες του δημόσιου τομέα, στη βελτίωση της βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος και στην επίτευξη στοχοθετημένης εξοικονόμησης κόστους σε μεμονωμένα επιτελικά υπουργεία. Κατά τη διάρκεια του Απριλίου και στις αρχές Μαΐου, η κυβέρνηση ενέκρινε δέσμη μόνιμων μέτρων μείωσης των δαπανών με σωρευτικές αποδόσεις ύψους 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ (2,8 % του ΑΕΠ) κατά την περίοδο 2013-2014. Η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει ευρεία διαβούλευση με τους κοινωνικούς και πολιτικούς εταίρους με σκοπό τον πλήρη καθορισμό και την υλοποίηση των εν λόγω μεταρρυθμίσεων. Όσον αφορά το σκέλος των εσόδων, οι αρχές προβλέπουν ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση του συστήματος φορολογίας εισοδήματος εταιρειών το 2014. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι επενδύσεις και η ανάπτυξη μέσω της απλούστευσης του συστήματος φορολογίας εισοδήματος εταιρειών. Λόγω του περιορισμένου δημοσιονομικού περιθωρίου, η μεταρρύθμιση πρέπει να διαμορφωθεί κατά τρόπο ουδέτερο ως προς τα έσοδα.

(17)     Το ακαθάριστο δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 108,3 % το 2011 σε 123,6 % του ΑΕΠ το 2012 και, σύμφωνα με την τελευταία επικαιροποίηση των οικονομικών προοπτικών της Πορτογαλίας από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, αναμένεται να κορυφωθεί γύρω στο 124,2 % το 2014, υπερβαίνοντας, συνεπώς, την τιμή αναφοράς της Συνθήκης κατά τη διάρκεια των προαναφερόμενων ετών. Η ανοδική μεταβολή που προβλέπεται για το 2012 εξηγείται κυρίως από τη στατιστική επεξεργασία της μεταβίβασης των εσόδων ιδιωτικοποίησης της Parpública στο κράτος, καθώς και από την επίπτωση της λιγότερο ευνοϊκής πορείας του ΑΕΠ και των αναθεωρημένων προβλέψεων για το έλλειμμα. Η κυβέρνηση θα παρουσιάσει διάφορα μέτρα προκειμένου να μετριαστεί η αύξηση του δείκτη δημόσιου χρέους, όπως η πώληση αλλοδαπών περιουσιακών στοιχείων ενός ταμείου κοινωνικής ασφάλισης και η ολοκλήρωση της διαδικασίας των προσπαθειών ιδιωτικοποίησης.  Μικρό πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται για το 2014, χάρη στο εύρος της δημοσιονομικής εξυγίανσης και τις ευνοϊκότερες μακροοικονομικές εξελίξεις.

(18)     Έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα για τη βελτίωση της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών στην Πορτογαλία. Ζητήθηκε επίσης από τις πορτογαλικές αρχές να συνεχίσουν να βελτιώνουν τη διαφάνεια και τον έλεγχο σε όλα τα στάδια του προϋπολογισμού και σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης. Τον Δεκέμβριο του 2012, τροποποιήθηκε ο νόμος-πλαίσιο για τον προϋπολογισμό προκειμένου να ενσωματώσει τις αρχές του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και του Διεθνούς Συμφώνου Σταθερότητας, Συντονισμού και Διακυβέρνησης στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (δημοσιονομικό σύμφωνο) και της «δέσμης των έξι μέτρων». Μια πρόσθετη αναθεώρηση προβλέπεται έως τα τέλη του 2013 για την περαιτέρω βελτίωση των δημοσιονομικών διαδικασιών και των αρχών της δημοσιονομικής διαχείρισης, της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της απλούστευσης. Επιπλέον, στα τέλη Δεκεμβρίου 2012 υποβλήθηκαν στο Κοινοβούλιο σχέδια νόμων για τα οικονομικά των περιφερειών και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι νόμοι αυτοί προβλέπουν τη βελτίωση των μηχανισμών συντονισμού μεταξύ των κεντρικών διοικήσεων αφενός και των τοπικών και περιφερειακών διοικήσεων αφετέρου, ένα πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και αυστηρότερους δημοσιονομικούς κανόνες, καθώς και την εφαρμογή των αρχών του τροποποιημένου νόμου-πλαισίου για τον προϋπολογισμό. Η Πορτογαλία έχει επίσης ενισχύσει τις προσπάθειές της για τον περιορισμό ενδεχόμενων υποχρεώσεων κινώντας μια εκτεταμένη διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, και ήδη προβλέπεται σημαντική εξοικονόμηση εσόδων το 2013, ενώ και η αναδιάρθρωση των κρατικών επιχειρήσεων προχωρεί με ικανοποιητικό ρυθμό. Σε τομεακό επίπεδο, οι δημόσιες επιχειρήσεις πέτυχαν λειτουργική ισορροπία έως τα τέλη του 2012 και η αποτελεσματικότητά τους αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω στο μέλλον. Οι αρχές εξετάζουν τρόπους για τη διαχείριση του επαχθούς χρέους των κρατικών επιχειρήσεων. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές φανερώνουν σημαντική δέσμευση όσον αφορά τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών μεσοπρόθεσμα.

(19)     Σύμφωνα με τις υπηρεσίες της Επιτροπής κατά την τελευταία επικαιροποίηση των οικονομικών προοπτικών, η Πορτογαλία δεν θα επιτύχει τους ονομαστικούς δημοσιονομικούς στόχους που ορίζονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Οκτωβρίου 2012. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη την απόκλιση των οικονομικών εξελίξεων σε σχέση με το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο βασίζεται η αναθεωρημένη σύσταση του Συμβουλίου, φαίνεται ότι η Πορτογαλία έχει αναλάβει αποτελεσματική δράση που συνιστά ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος το 2012 και το 2013, εντός των ορίων που καθορίστηκαν από το Συμβούλιο στις 9 Οκτωβρίου 2012. Ειδικότερα, η Πορτογαλία έλαβε σημαντικά μέτρα εξυγίανσης που ανέρχονται σχεδόν σε 6 % του ΑΕΠ το 2012 και σε 3 ½% του ΑΕΠ το 2013. Η διαρθρωτική προσπάθεια που καταβλήθηκε το 2012, διορθωμένη με βάση το δυνητικό προϊόν παραγωγής και την υστέρηση των εσόδων, ήταν πολύ υψηλότερη από την προσπάθεια που ορίζεται στην αναθεωρημένη σύσταση ΔΥΕ. Το 2013, η διαρθρωτική προσπάθεια αναμένεται να υπολείπεται της απαιτούμενης προσπάθειας, κυρίως λόγω των δυσμενών οικονομικών εξελίξεων, καθώς και λόγω της ημερομηνίας λήψης απόφασης του συνταγματικού δικαστηρίου της χώρας, ήδη εντός του δημοσιονομικού έτους, γεγονός που κατέστησε δύσκολη την εξεύρεση υποκατάστατων μέτρων ίσης διαρθρωτικής ποιότητας. Το 2014, αναμένεται ότι η διαρθρωτική προσπάθεια θα υπερβαίνει και πάλι την απαιτούμενη προσπάθεια. Λαμβανομένων υπόψη όλων αυτών των παραγόντων και με βάση την ευελιξία που επιτρέπει το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης, κρίνεται δικαιολογημένη η χορήγηση ενός επιπλέον έτους για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος.

(20)     Η έγκριση παράτασης ενός έτους για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος θα απαιτούσε ενδιάμεσους στόχους για το ονομαστικό έλλειμμα της τάξης του 5,5 % του ΑΕΠ το 2013, του 4,0 % του ΑΕΠ το 2014 και του 2,5 % του ΑΕΠ το 2015, ποσοστά τα οποία, με βάση την πλέον πρόσφατη επικαιροποίηση των οικονομικών προοπτικών της Πορτογαλίας από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, είναι συνεπή με τη βελτίωση του διαρθρωτικού δημοσιονομικού αποτελέσματος της τάξης του 0,6 % του ΑΕΠ το 2013, 1,4 % του ΑΕΠ το 2014 και 0,5 % του ΑΕΠ το 2015. Το τελευταίο ποσοστό αντιστοιχεί στην ελάχιστη απαιτούμενη βελτίωση βάσει του άρθρου 5 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 1997[3]. Παράλληλα με την τακτική επανεξέταση του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής της Πορτογαλίας, όπως ορίζει η εκτελεστική απόφαση 2011/344/ΕΕ του Συμβουλίου, θα πραγματοποιείται ανά τρίμηνο έλεγχος της προόδου εφαρμογής των δεσμεύσεων της χώρας στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος.

(21)     Η Πορτογαλία πληροί τις προϋποθέσεις παράτασης της προθεσμίας που προβλέπεται για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος γενικής κυβέρνησης, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97 για την επιτάχυνση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος,

ΣΥΝΙΣΤΑ:

(1) Οι πορτογαλικές αρχές οφείλουν να θέσουν τέλος στην παρούσα κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος το αργότερο ως το 2015.

(2) Οι πορτογαλικές αρχές θα πρέπει να μειώσουν τους ονομαστικούς στόχους για το έλλειμμα σε 5,5 % του ΑΕΠ το 2013, σε 4,0 % του ΑΕΠ το 2014 και σε 2,5 % του ΑΕΠ το 2015, στόχοι οι οποίοι συνάδουν με τη βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου κατά 0,6 % του ΑΕΠ το 2013, 1,4 % του ΑΕΠ το 2014 και 0,5 % του ΑΕΠ το 2015, με βάση την επικαιροποίηση των οικονομικών προοπτικών της Πορτογαλίας από τις υπηρεσίες της Επιτροπής το 2013.

(3) Οι πορτογαλικές αρχές θα πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα που να ανέρχονται σε 3 ½% του ΑΕΠ για τη συγκράτηση του ελλείμματος του 2013 σε 5,5 % του ΑΕΠ. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για τα μέτρα που προβλέπονται στον νόμο για τον προϋπολογισμό του 2013, καθώς και για επιπλέον μειώσεις των δαπανών για τους μισθούς, για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, για τη μείωση της δημόσιας κατανάλωσης και για την καλύτερη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ. 

(4) Οι πορτογαλικές αρχές οφείλουν, ύστερα από τη συνολική εξέταση των δημόσιων δαπανών, να εγκρίνουν μόνιμα μέτρα εξυγίανσης που να αντιστοιχούν τουλάχιστον σε 2 % του ΑΕΠ, με σκοπό την επίτευξη ονομαστικού ελλείμματος ίσου με 4 % του ΑΕΠ το 2014. Τα μέτρα αυτά πρέπει να αποσκοπούν στον εξορθολογισμό και στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, στην αντιμετώπιση των απολύσεων όσον αφορά τα λειτουργήματα και τις οντότητες του δημόσιου τομέα, στη βελτίωση της βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος και στην επίτευξη στοχοθετημένης εξοικονόμησης κόστους σε μεμονωμένα επιτελικά υπουργεία.

(5) Οι πορτογαλικές αρχές θα πρέπει να θεσπίσουν τα αναγκαία μόνιμα μέτρα εξυγίανσης ώστε να επιτευχθεί, το 2015, ο στόχος για έλλειμμα της τάξης του 2,5 % του ΑΕΠ.

(6) Η πορτογαλική κυβέρνηση πρέπει να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την εφαρμογή της παρούσας σύστασης έως την 1η Οκτωβρίου 2013 και, σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ...../2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, να υποβάλει αναλυτική έκθεση σχετικά με την προβλεπόμενη στρατηγική εξυγίανσης για την επίτευξη των στόχων.

Η Πορτογαλία θα πρέπει επίσης να διατηρήσει τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων κατά τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, με την τροποποίηση του νόμου-πλαισίου για τον προϋπολογισμό έως τα τέλη του 2013, ώστε να επιτύχει την περαιτέρω ενίσχυση των δημοσιονομικών διαδικασιών και των αρχών της δημοσιονομικής διαχείρισης, της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της απλούστευσης. Να συνεχίσει να καταβάλει προσπάθειες για τον περιορισμό ενδεχόμενων υποχρεώσεων που απορρέουν από τις κρατικές επιχειρήσεις και από τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Βρυξέλλες,

                                                                       Για το Συμβούλιο

                                                                       Ο Πρόεδρος

[1]               ΕΕ L 209, της 2.8.1997, σ. 6.

[2]               Όλα τα έγγραφα που αφορούν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της Πορτογαλίας διατίθενται στη διεύθυνση:     http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/sgp/deficit/countries/portugal_en.htm

[3]               ΕΕ L 209, της 2.8.1997, σ. 5.