12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/108

1.1

Η ΕΟΚΕ είναι υπέρ της αύξησης του προϋπολογισμού του EMSA, σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, από 154 σε 160,5 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2014-2020. Επαναλαμβάνει δε την υποστήριξή της για την επέκταση των αρμοδιοτήτων του EMSA σύμφωνα με τον κανονισμό 100/2013.

1.2

Η υιοθέτηση του προτεινόμενου κανονισμού έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, με την ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και τις επακόλουθες πρωτοβουλίες για την ταχεία εκμετάλλευσή τους μέσω υποθαλάσσιων γεωτρήσεων. Οι δραστηριότητες αυτές θα αποτελέσουν πρόκληση για την ικανότητα του EMSA να αντιμετωπίσει τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από τις γεωτρήσεις ανοικτής θαλάσσης και τη μεταφορά του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

1.3

Παρότι υποστηρίζει το προτεινόμενο χρηματοδοτικό κονδύλιο, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι μπορεί να αποδειχθεί ανεπαρκές για την κάλυψη των δράσεων που θα απαιτηθούν κατά τη διάρκεια της επταετίας, ενόψει των εξής προκλήσεων: αύξηση των ροών κυκλοφορίας (περισσότερα πετρελαιοφόρα και υγραεριοφόρα δεξαμενόπλοια στη θάλασσα), αύξηση των γεωτρητικών δραστηριοτήτων για την εκμετάλλευση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις θάλασσες που περιβάλλουν την ΕΕ, περισσότερα παράκτια και νησιωτικά κράτη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η μειωμένη ικανότητα αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ενδέχεται να καταλήξει σε αύξηση του εξωτερικού κόστους σε περίπτωση σοβαρών περιστατικών.

1.4

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η χρήση των σημερινών 19 σκαφών ίσως να μην είναι επαρκής ως συνδρομή στην ικανότητα των κρατών μελών για απορρύπανση της θάλασσας σε όλες τις παράκτιες περιοχές της ΕΕ. Η χρηματοδότηση ενδέχεται επίσης να αποδειχθεί ανεπαρκής για την περαιτέρω ανάπτυξη της υπηρεσίας δορυφορικών εικόνων για την ανίχνευση και την περισυλλογή των ρύπων που διαρρέουν από τα πλοία σε όλη την επικράτεια της ΕΕ.

1.5

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τον EMSA να χρησιμοποιήσει τις νεοαποκτηθείσες αρμοδιότητές του για να συμβάλει στην καταπολέμηση της θαλάσσιας πειρατείας. Τα δορυφορικά μέσα επιτήρησης του EMSA θα είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τον εντοπισμό των πειρατικών πλοίων.

1.6

Η ΕΟΚΕ διερωτάται αν τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι γειτονικές χώρες παραμένουν ακόμη κατάλληλα εξοπλισμένες για να αντεπεξέλθουν σε σοβαρά περιστατικά του διαμετρήματος του Erika και του Prestige ή σε καταστροφές ανάλογες με εκείνη της εξέδρας Deepwater Horizon.

1.7

Η ΕΟΚΕ καλεί την ΕΕ, τα κράτη μέλη της και τα νέα γειτονικά παράκτια κράτη να ενισχύσουν την εφαρμογή των ακόλουθων περιφερειακών Συμβάσεων που απαριθμούνται στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης κανονισμού: της Σύμβασης του Ελσίνκι, της Σύμβασης της Βαρκελώνης, της Συμφωνίας της Βόννης, της Σύμβασης OSPAR, της Συμφωνίας της Λισαβόνας (που δεν έχει τεθεί ακόμη σε ισχύ) και της Σύμβασης του Βουκουρεστίου.

1.8

Η ΕΟΚΕ ζητεί να αναληφθεί δράση του EMSA για τον εντοπισμό ενδεχόμενων ανεπαρκών εγκαταστάσεων παραλαβής πετρελαϊκών αποβλήτων, τόσο στους λιμένες τόσο της ΕΕ όσο και σε εκείνους των γειτονικών κρατών.

2.1

Στις 3/4/2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πολυετή χρηματοδότηση της δράσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλοία και από εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου (1).

2.2

Με τον κανονισμό 2038/2006 (2) (18/12/2006) θεσπίσθηκε πολυετής χρηματοδότηση της δράσης του EMSA για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλοία κατά την περίοδο από 1/1/2007 έως 31/12/2013.

2.3

Με τον κανονισμό 100/2013 (3) (15/1/2013) ανατέθηκαν στον EMSA νέα «κύρια» καθήκοντα στο πεδίο της αντιμετώπισης της ρύπανσης που προκαλείται από εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και επεκτάθηκαν οι υπηρεσίες του εν λόγω Οργανισμού στις χώρες που καλύπτονται από την πολιτική διεύρυνσης και από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας. Στην παρούσα γνωμοδότηση αξιολογείται κυρίως η προσαρμογή της χρηματοδότησης του EMSA στα νέα του καθήκοντα. Το προτεινόμενο χρηματοδοτικό κονδύλιο ανέρχεται σε 160,5 εκατομμύρια ευρώ για επταετή περίοδο (1/1/2014 – 31/12/2020).

3.1

Η ΕΟΚΕ είναι υπέρ της αύξησης του προϋπολογισμού του EMSA, σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, από 154 σε 160,5 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2014-2020. Επαναλαμβάνει δε την υποστήριξή της για την επέκταση των αρμοδιοτήτων του EMSA σύμφωνα με τον κανονισμό 100/2013. Η υποστήριξη αυτή συνάδει με μια σειρά γνωμοδοτήσεων (4) της ΕΟΚΕ σχετικά με τον ρόλο του EMSA.

3.2

Ο κανονισμός 100/2003 αναθέτει στον EMSA την αρμοδιότητα να παρεμβαίνει, εκτός από τα περιστατικά ρύπανσης από πλοία, και στις περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από υπεράκτιες εξέδρες εξόρυξης πετρελαίου ή φυσικού αερίου. Η αρμοδιότητα αυτή προστέθηκε μετά τη διαρροή πετρελαίου και την έκρηξη στην εξέδρα Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού (Απρίλιος 2010). Η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι ο γενικός στόχος της πρότασης της Επιτροπής είναι να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική συνδρομή της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλοία και από εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, μέσω της παροχής βιώσιμων υπηρεσιών του EMSA για την αντιμετώπιση της ρύπανσης στα πληττόμενα κράτη. Τα κράτη μέλη μπορούν, συνεπώς, να λαμβάνουν υπόψη αυτή τη συνδρομή κατά τη χάραξη/επανεξέταση των εθνικών τους σχεδίων για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης.

3.3

Η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι ο προτεινόμενος προϋπολογισμός έχει σκοπό να επιτρέψει στον EMSA να διατηρήσει το δίκτυο επιφυλακής του για την αντιμετώπιση των πετρελαιοκηλίδων κατανεμημένο μεταξύ των παράκτιων περιοχών της ΕΕ και να χρησιμοποιεί μόνο έναν περιορισμένο αριθμό νέων σκαφών για την αντιμετώπιση της ρύπανσης που προκαλείται από τα πλοία και τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις. Δεν αναμένεται, εξάλλου, να διατεθεί χρηματοδότηση για τη βελτίωση του εξοπλισμού συλλογής του πετρελαίου ο οποίος ενδέχεται να καταστεί παρωχημένος κατά την περίοδο 2014 - 2020.

3.4

Η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι η παρακολούθηση των υπεράκτιων εγκαταστάσεων άντλησης πετρελαίου από το δίκτυο CleanSeaNet για παράνομες απορρίψεις θα πραγματοποιείται κυρίως με τη χρήση των ίδιων δορυφορικών εικόνων που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της ρύπανσης από πλοία. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει μια παλαιότερη γνωμοδότησή της (5), όπου δήλωνε ότι «δεδομένου του υψηλού κόστους που συνεπάγεται η υπηρεσία δορυφορικής φωτογράφησης, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η χρήση των πόρων απαιτείται να βελτιστοποιηθεί και, ειδικότερα, ότι η χρήση των φωτογραφιών πρέπει να τύχει συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών· τούτο θα μπορούσε να συντελέσει σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων. Συγχρόνως, θεωρείται αιτιολογημένη η πραγματοποίηση επενδύσεων για τη βελτίωση της συλλογής φωτογραφιών σε όλες τις ευρωπαϊκές θαλάσσιες περιοχές διότι η κάλυψη δεν είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη, κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου».

3.5

Η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι δεν πρόκειται να διατεθεί χρηματοδότηση για την παροχή τεχνικής βοήθειας ή την ανάπτυξη των ικανοτήτων στις χώρες εταίρους της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας.

3.6

Η υιοθέτηση του προτεινόμενου κανονισμού έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, με την ανακάλυψη νέων πηγών ενέργειας για την ΕΕ. Στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικότερα, η ανακάλυψη νέων υποθαλάσσιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και οι επακόλουθες γεωτρήσεις για την ταχεία εκμετάλλευσή τους θα αποτελέσουν πρόκληση για την ικανότητα του EMSA να αντιμετωπίσει τους δυνητικούς ενεχόμενους κινδύνους. Θα πρέπει να διατεθούν στον EMSA περισσότεροι πόροι για να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο του ως προς αυτό το θέμα. Η αυξημένη κυκλοφορία πλοίων και ιδίως δεξαμενόπλοιων μεταφοράς πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου, η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και οι επακόλουθες γεωτρήσεις θα επιβάλουν την παρουσία πολύ περισσότερων σκαφών στη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο. Δεκαεννέα σκάφη για όλη την ακτογραμμή της ΕΕ κατά την επταετία 2014-2020 είναι μια πολύ αισιόδοξη εκτίμηση, η οποία μπορεί να αποδειχθεί υπερβολικά μικρή για τις δεδομένες συνθήκες.

3.7

Η επέκταση των αρμοδιοτήτων του EMSA στο προαναφερόμενο πεδίο θα επιβάλει την περαιτέρω ανάπτυξη της υπηρεσίας δορυφορικών εικόνων για την επιτήρηση, την έγκαιρη ανίχνευση της ρύπανσης και τον εντοπισμό των πλοίων και των εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου που ευθύνονται για τη ρύπανση. Θα πρέπει να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα δεδομένων και η αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης της ρύπανσης..

3.8

Η ΕΟΚΕ διερωτάται αν τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι γειτονικές χώρες παραμένουν ακόμη κατάλληλα εξοπλισμένες για να αντεπεξέλθουν σε σοβαρά περιστατικά του διαμετρήματος του Erika και του Prestige ή σε καταστροφές ανάλογες με εκείνη της εξέδρας Deepwater Horizon.

3.9

Κατόπιν των προαναφερθέντων, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι θα πρέπει να προβλεφθούν περισσότεροι πόροι για την αντικατάσταση του εξοπλισμού αντιμετώπισης της ρύπανσης από πετρέλαιο στα μισθωμένα σκάφη, την παροχή πρόσθετων αντιρρυπαντικών πλοίων σε επιφυλακή για την κάλυψη περιοχών με υπεράκτιες εγκαταστάσεις που δεν βρίσκονται σήμερα εντός λογικής γεωγραφικής ακτίνας κάλυψης (π.χ. η Αρκτική), την αγορά πρόσθετων μέσων διασποράς και εξοπλισμού για υπεράκτιες εκροές, την επέκταση των υπηρεσιών του δικτύου CleanSeaNet σε περιοχές με υπεράκτιες εγκαταστάσεις και την κάλυψη της συνδρομής προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας.

3.10

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τον EMSA να χρησιμοποιήσει τις νεοαποκτηθείσες αρμοδιότητές του για να συμβάλει στην καταπολέμηση της θαλάσσιας πειρατείας. Τα όργανα και τα δεδομένα του EMSA και, ιδιαίτερα, η δορυφορική επιτήρηση θα είναι χρήσιμα για τον εντοπισμό των πειρατικών πλοίων. Η παροχή δεδομένων σχετικά με το στίγμα των πλοίων θα πρέπει να συγκαταλεχθεί στα κύρια καθήκοντα του EMSA, αλλά πάντα έπειτα από αίτηση των εθνικών αρχών. Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι είναι απαραίτητη η συνδρομή του EMSA στην καταπολέμηση της πειρατείας, όπως είχε επισημανθεί και στη γνωμοδότησή της με τίτλο «Πειρατεία στη θάλασσα: για μια πιο δυναμική αντιμετώπιση από την EE» (16/1/13) και στη σχετική δημόσια ακρόαση (24/1/13).

4.3.1

Η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι η στήριξη του EMSA για χώρες που καλύπτονται από την πολιτική διεύρυνσης και από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τα υπάρχοντα προγράμματα της ΕΕ για αυτές τις χώρες και να μην εμπίπτει σε αυτό το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

4.3.2

Παρότι υποστηρίζει το προτεινόμενο χρηματοδοτικό κονδύλιο, η ΕΟΚΕ αμφιβάλλει αν θα είναι επαρκές για την κάλυψη των δράσεων που θα απαιτηθούν κατά τη διάρκεια της επταετίας, ενόψει των διαγραφόμενων προκλήσεων: αύξηση των ροών κυκλοφορίας (περισσότερα πετρελαιοφόρα και υγραεριοφόρα) και αύξηση των γεωτρητικών δραστηριοτήτων για την αναζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στις θάλασσες που περιβάλλουν την ΕΕ. Η μειωμένη ικανότητα αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ενδέχεται να καταλήξει σε αύξηση του εξωτερικού κόστους σε περίπτωση σοβαρών περιστατικών.