This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52011PC0822
Proposal for a DECISION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on the Strategic Innovation Agenda of the European Institute of Innovation and Technology (EIT): the contribution of the EIT to a more innovative Europe
Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με το στρατηγικό θεματολόγιο καινοτομίας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ) η συνεισφορά του EIT σε μια πιο καινοτόμο Ευρώπη
Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με το στρατηγικό θεματολόγιο καινοτομίας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ) η συνεισφορά του EIT σε μια πιο καινοτόμο Ευρώπη
/* COM/2011/0822 τελικό - 2011/0387 (COD) */
Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με το στρατηγικό θεματολόγιο καινοτομίας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ) η συνεισφορά του EIT σε μια πιο καινοτόμο Ευρώπη /* COM/2011/0822 τελικό - 2011/0387 (COD) */
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ
ΕΚΘΕΣΗ 1. ΠΛΑΙΣΙΟ
ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Το
Ευρωπαϊκό
Ινστιτούτο
Καινοτομίας
και Τεχνολογίας
(EIT)
δημιουργήθηκε
με τον
κανονισμό (EΚ)
αριθ. 294/2008 με στόχο
να συμβάλει
στη βιώσιμη
οικονομική
ανάπτυξη και
ανταγωνισμό με
την ενίσχυση
της ικανότητας
καινοτομίας
της ΕΕ και των
κρατών μελών
τους μέσω της
πλήρους
ενσωμάτωσης
του τριγώνου
γνώσης. Σύμφωνα
με τις
διατάξεις του
κανονισμού και
με βάση σχέδιο
πρότασης από
το EIT, η Επιτροπή
θα υποβάλει προς
έγκριση στο
Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο
και στο Συμβούλιο
πρόταση
στρατηγικού
θεματολογίου
καινοτομίας για
το ΕΙΤ πριν από
το τέλος του 2011, η
οποία θα
ορίζει τους
μακροπρόθεσμους
τομείς
προτεραιότητας
για το EIT,
συμπεριλαμβανόμενης
μιας
επισκόπησης
των προγραμματισμένων
δραστηριοτήτων
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,
έρευνας και
καινοτομίας,
για μια
περίοδο επτά
ετών. Το EIT
υπέβαλε το
πρώτο της
σχέδιο
στρατηγικού
θεματολογίου
καινοτομίας
στην Επιτροπή
πριν από την 30ή
Ιουνίου 2011. 2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΤΗΣ
ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ
ΜΕ ΤΑ
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ
ΜΕΡΗ ΚΑΙ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ
ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ Στην προετοιμασία
της πρότασης
ελήφθησαν
υπόψη οι απαντήσεις
στην ανοικτή
δημόσια
διαβούλευση
σχετικά με το EIT
καθώς και τα
αποτελέσματα
της ανοικτής δημόσιας
διαβούλευσης
σχετικά με το
κοινό στρατηγικό
πλαίσιο για τη
χρηματοδότηση
της έρευνας και
της καινοτομίας.
Απόψεις
εξέφρασαν τα
κράτη μέλη και
ευρύ φάσμα
ενδιαφερόμενων
φορέων από τον
βιομηχανικό κλάδο,
τον ακαδημαϊκό
κόσμο και την
κοινωνία των
πολιτών. Από τη
διαβούλευση
προέκυψε
ισχυρή υποστήριξη
για την
αποστολή του EIT
να προωθήσει
μεγαλύτερη και
καλύτερη
συνεργασία
ανάμεσα στην
τριτοβάθμια
εκπαίδευση,
την
επιχειρηματικότητα,
την έρευνα και
την καινοτομία.
Σύμφωνα με
τους
ερωτηθέντες,
το ΕΙΤ θα
πρέπει να
διαδραματίσει
διακεκριμένο
ρόλο στο μελλοντικό
πρόγραμμα της
ΕΕ για την
έρευνα και την
καινοτομία «Ορίζων
2020» και να
σφυρηλατήσει
στενότερους
δεσμούς με άλλες
ευρωπαϊκές και
εθνικές
προσπάθειες. Η
πλειονότητα
των
ερωτηθέντων
εξήρε τον
τρόπο με τον
οποίο το ΕΙΤ θα
διασφαλίζει τη
συμμετοχή των
επιχειρήσεων
στο έργο του
και προέτρεψε
το Ινστιτούτο
να εντείνει
τις
δραστηριότητες
προβολής του.
Εξάλλου, οι
ερωτηθέντες
έκριναν τη
συμμετοχή των
επιχειρήσεων
σημαντικό
παράγοντα για
τη μελλοντική
επιτυχία του
ΕΙΤ. Συνεπώς, η
σαφήνεια των
κανόνων και η σαφής
απόδοση των
επενδύσεων θα
είναι
θεμελιώδους
σημασίας για
να
προσελκυστεί η
συμμετοχή του
ιδιωτικού
τομέα. Η
πρόταση επίσης
βασίζεται στην
εξωτερική
έκθεση
αξιολόγησης
στην οποία
θεωρήθηκαν
άκρως σημαντικά
τόσο η έννοια
της
ενσωμάτωσης
του τριγώνου γνώσης
όσο και τα
θέματα γύρω
από τα οποία
διαρθρώνεται
το EIT. Υπάρχει
μεγάλη
υποστήριξη για
το μοντέλο που
αναπτύχθηκε
από το EIT, που
βασίζεται σε
μακροπρόθεσμα άκρως
ενοποιημένα
δίκτυα κέντρων
συστέγασης. Οι ερωτηθέντες
ήταν επίσης
θετικοί και
συνεκτικοί στην
άποψή τους
σχετικά με το
ότι η αξία των
ΚΓΚ οι οποίες
μπορεί να
χρησιμεύσουν
ως καταλύτης
για τη δημιουργία
προστιθέμενης
αξίας από τις
δραστηριότητες
που
αναλαμβάνουν
ήδη επιμέρους
μέλη σε μια πιο
κατακερματισμένη
βάση. 3. ΝΟΜΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ
ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η
πρόταση
βασίζεται στο
άρθρο 173
παράγραφος 3
της Συνθήκης
για τη
λειτουργία της
Ευρωπαϊκής
Ένωσης (ΣΛΕΕ). Στηρίζεται
στις διατάξεις
που ορίζονται
στη νομική
βάση ΕΙΤ και
στις
συμπληρωματικές
προτάσεις που
συμπεριλήφθηκαν
στο πακέτο «Ορίζων
2020» 4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Το
νομοθετικό
δημοσιονομικό
δελτίο που
επισυνάπτεται
στην πρόταση
για την
τροποποίηση
του κανονισμού
για τη
δημιουργία του
EIT εκθέτει τις
συνέπειες όσον
αφορά τον
προϋπολογισμό,
το ανθρώπινο
δυναμικό και
τους
διοικητικούς
πόρους. 2011/0387 (COD) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ
ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ
ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά
με το
στρατηγικό
θεματολόγιο
καινοτομίας
του Ευρωπαϊκού
Ινστιτούτου
Καινοτομίας
και Τεχνολογίας
(ΕΙΤ) η
συνεισφορά του
EIT σε μια πιο
καινοτόμο
Ευρώπη (Κείμενο
που
παρουσιάζει
ενδιαφέρον για
τον ΕΟΧ) ΤΟ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
ΚΑΙ ΤΟ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ
ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας
υπόψη τη
Συνθήκη για τη
λειτουργία της
Ευρωπαϊκής
Ένωσης (ΣΛΕΕ),
και ιδίως το
άρθρο 173 παράγραφος
3 Έχοντας
υπόψη τον
κανονισμό (ΕΚ)
αριθ. 294/2008 του
Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου
και του
Συμβουλίου,
της 11ης Μαρτίου
2008, για την
ίδρυση του
Ευρωπαϊκού
Ινστιτούτου Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας[1] Έχοντας
υπόψη την
πρόταση της
Ευρωπαϊκής
Επιτροπής, Κατόπιν
διαβίβασης του
σχεδίου
νομοθετικής
πράξης στα
εθνικά
κοινοβούλια, Έχοντας
υπόψη τη γνώμη
της Ευρωπαϊκής
Οικονομικής
και Κοινωνικής
Επιτροπής[2], Αποφασίζοντας
σύμφωνα με τη
συνήθη
νομοθετική διαδικασία,
Εκτιμώντας
τα ακόλουθα: (1)
Ο
κανονισμός (EΚ)
αριθ. 294/2008 απαιτεί
από την
Επιτροπή να
υποβάλει
πρόταση για το
πρώτο
στρατηγικό
θεματολόγιο
καινοτομίας
(στο εξής το ΣΘΚ),
βάσει του
σχεδίου που θα
υποβάλει το
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο
Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας. (2)
Το ΣΘΚ
καθορίζει
μακροπρόθεσμους
τομείς προτεραιότητας
για το
Ευρωπαϊκό
Ινστιτούτο
Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας
(«το ΕΙΤ») και
περιλαμβάνει
αξιολόγηση του
οικονομικού του
αντικτύπου και
της ικανότητάς
του να
παραγάγει τη
βέλτιστη
προστιθέμενη
αξία
καινοτομίας.
Το ΣΘΚ
λαμβάνει υπόψη
του τα
αποτελέσματα
της παρακολούθησης
και της
αξιολόγησης
του ΕΙΤ. (3)
Το πρώτο
ΣΘΚ πρέπει να
περιλαμβάνει
λεπτομερείς προδιαγραφές
και όρους αναφοράς
όσον αφορά τη
λειτουργία του
EIT, τους τρόπους
συνεργασίας
του
Διοικητικού
Συμβουλίου και
των κοινοτήτων
γνώσης και
καινοτομίας
(στο εξής ΚΓΚ)
και τους
τρόπους για τη
χρηματοδότηση
των KΓΚ. ΕΞΕΔΩΣΑΝ
ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Το
στρατηγικό
θεματολόγιο
καινοτομίας
του Ευρωπαϊκού
Ινστιτούτου Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας,
όπως
παρατίθεται στο
παράρτημα,
εγκρίνεται. Άρθρο 16 Η
παρούσα
απόφαση
αρχίζει να
ισχύει την
εικοστή ημέρα
από τη
δημοσίευσή της
στην Επίσημη
Εφημερίδα της
Ευρωπαϊκής
Ένωσης. Βρυξέλλες, Για το
Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο Για
το Συμβούλιο Ο
Πρόεδρος Ο
Πρόεδρος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ
ΘΕΑΤΟΛΟΓΙΟ
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ
1.
ΤΟ
ευρωπαϊκο
ινστιτουτο
καινοτομιασ
και τεχνολογιασ:
συντελεστησ
καινοτομιασ
ΕΕ:
Tο
στρατηγικό
θεματολόγιο
καινοτομίας
(ΣΘΚ) περιγράφει
τις
προτεραιότητες
για το
Ευρωπαϊκό
Ινστιτούτο
Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας (EIT)
για την περίοδο
2014-2020 καθώς και των
τρόπων
λειτουργίας
του. Συνεπώς, αποτελεί
το κυριότερο
εργαλείο των
υπεύθυνων για
τη χάραξη της
ευρωπαϊκής
πολιτικής της
ΕΕ για τον
καθορισμό της
στρατηγικής
κατεύθυνσης
του EIT, αφήνοντας
σημαντική
αυτονομία στο
Ινστιτούτο για
τον καθορισμό
των τρόπων και
των μέσων για
την επίτευξη
των ορισμένων
στόχων. Το
ΣΘΚ είναι το
αποτέλεσμα
διεξοδικής
διαδικασίας
στην
προσπάθεια να
αξιοποιηθεί η
πείρα του EIT έως
σήμερα και να
αντικατοπτρίζεται
πλήρως η
πραγματικότητα
του ευρωπαϊκού
τοπίου καινοτομίας.
Βασίζεται στο
πρώτο σχέδιο
ΣΘΚ που υποβλήθηκε
από το
διοικητικό
συμβούλιο του
ΕΙΤ στην
Ευρωπαϊκή
Επιτροπή, στις 15
Ιουνίου 2011, σε
συμμόρφωση με
τις απαιτήσεις
του κανονισμού
EIT. Βασίζεται,
επίσης, στα
αποτελέσματα
μιας
ανεξάρτητης
αξιολόγησης
της αρχικής
περιόδου του
ΕΙΤ καθώς και
στη διαδικασία
διαβούλευσης
ανοικτής σε
όλους εκείνους
που έχουν
πραγματικό ή
δυνητικό
ενδιαφέρον στις
δραστηριότητές
του,
συμπεριλαμβανομένων
των
επιχειρήσεων,
των ανώτατων
εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων και
των ερευνητικών
οργανισμών
καθώς και των
εθνικών και
περιφερειακών
αρχών.
1.1.
EIT:
Εξέταση των
κοινωνικών
προκλήσεων
μέσω της καινοτομίας
στο τρίγωνο
της γνώσης
Σε έναν
κόσμο που
αλλάζει
ραγδαία, η
πορεία της
Ευρώπης προς
το μέλλον
βασίζεται στην
έξυπνη,
βιώσιμη και χωρίς
αποκλεισμούς
οικονομική
ανάπτυξη. Για
την επίτευξη
αυτού του
στόχου και για
να παραμείνει
ανταγωνιστική
στην παγκόσμια
οικονομία της
γνώσης, το
«τρίγωνο της
γνώσης», δηλαδή
η έρευνα, η
εκπαίδευση και
η καινοτομία
καθώς και η
αλληλεπίδραση
μεταξύ αυτών
των τριών
πλευρών έχουν
αναγνωριστεί
ως βασικοί κινητήριοι
μοχλοί. Η
Ευρωπαϊκή
Ένωση έπραξε
αντίστοιχα και
αναγνώρισε
αυτούς τους
τομείς ως
πολιτικές
προτεραιότητες
στην
στρατηγική της
«Ευρώπη 2020». Αυτές
οι προτεραιότητες
εφαρμόζονται
κυρίως μέσω
των εμβληματικών
πρωτοβουλιών
«Ένωση
καινοτομίας»
και «νεολαία σε
κίνηση», οι
οποίες
αποτελούν ένα
γενικό πλαίσιο
πολιτικής για
ενέργειες της
ΕΕ στους εν λόγω
τομείς.
Συμπληρώνονται
με την
εμβληματική
πρωτοβουλία «Ολοκληρωμένη
βιομηχανική
πολιτική για
την εποχή της
παγκοσμιοποίησης»
και την
πρωτοβουλία
«Μια Ευρώπη με
αποδοτική
χρήση των
πόρων της». Το
Ευρωπαϊκό
Ινστιτούτο
Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας (EIT) θα
συμβάλλει
πλήρως στην
επίτευξη των
στόχων αυτών
των εμβληματικών
πρωτοβουλιών. Οι λόγοι
για να τεθούν
στο επίκεντρο
η έρευνα, η εκπαίδευση
και η
καινοτομία
είναι
προφανείς.
Μέσα στον
αυξανόμενο
παγκόσμιο
ανταγωνισμό
και εν όψει της
δημογραφικής
πρόκλησης στο
εσωτερικό, η
μελλοντική
οικονομική
ανάπτυξη και
οι θέσεις
εργασίας θα
προέρχονται
όλο και
περισσότερο από
τα επιτεύγματα
καινοτομίας σε
προϊόντα,
πρότυπα
υπηρεσιών και
επιχειρήσεων
καθώς και από
την ικανότητά
τους να
γαλουχήσουν,
να
προσελκύσουν
και να
κρατήσουν τα
ταλέντα. Ενώ
υπάρχουν
μεμονωμένες
ιστορίες επιτυχίας
σε όλη την
Ευρώπη, τα
κράτη μέλη της
ΕΕ κατά μέσο
όρο υστερούν
σε σύγκριση με
τους παγκόσμιους
ηγέτες στον
τομέα της
καινοτομίας.
Εξάλλου, η ΕΕ
αντιμετωπίζει
τον
ανταγωνισμό
για ταλέντα
από νέα κέντρα
αριστείας σε
αναδυόμενες
οικονομίες. Συνεπώς,
χρειάζεται μια
γνήσια αλλαγή
στα συστήματα
και στα
παραδείγματά
μας
καινοτομίας
Ακόμα πολύ
συχνά, ενώ
υπάρχει σαφώς
η αριστεία
στην τριτοβάθμια
εκπαίδευση,
στην έρευνα
και στην
καινοτομία σε
ολόκληρη την
ΕΕ, τα πεδία
αυτά
εξακολουθούν
να παραμένουν
κατακερματισμένα.
Η Ευρώπη
χρειάζεται να
υπερνικήσει αυτή
την έλλειψη
στρατηγικής
συνεργασίας
πέρα από τα
σύνορα χωρών,
τομέων και
επιστημονικών
κλάδων.
Επιπλέον, η
Ευρώπη
χρειάζεται να
αποδεχθεί μια πραγματική
επιχειρησιακή
κουλτούρα, η
οποία είναι
ουσιαστική για
τον
προσδιορισμό
της αξίας της
έρευνας και
της
καινοτομίας,
για τη
δημιουργία
νέων
επιχειρήσεων
και για την
πραγματική
εξάπλωση των
καινοτομιών
στην αγορά σε
δυνητικούς
τομείς υψηλής
ανάπτυξης. Η
Ευρώπη χρειάζεται
να προωθήσει
τον ρόλο των
ανώτατων εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων ως
κινητήρων
καινοτομίας, επειδή
τα ταλαντούχα
άτομα πρέπει
να εφοδιάζονται
με τις σωστές
δεξιότητες,
γνώσεις και
νοοτροπίες
προκειμένου να
προωθήσουν την
ανάπτυξη της
καινοτομίας. Το Ευρωπαϊκό
Ινστιτούτο
Καινοτομίας
και
Τεχνολογίας (EIT)
έχει
δημιουργηθεί
ακριβώς για
αυτόν τον λόγο –
να συμβάλλει
στην αειφόρο
ανάπτυξη της
οικονομίας και
της
ανταγωνιστικότητας,
ενισχύοντας
την ικανότητα
καινοτομίας
της ΕΕ και των
κρατών μελών
της. Το Ινστιτούτο,
με την πλήρη
ενσωμάτωση της
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,
της έρευνας
και της
καινοτομίας
στο τρίγωνο
της γνώσης, θα
συμβάλλει
έντονα στην
αντιμετώπιση
κοινωνικών
προκλήσεων στο
πλαίσιο του «Ορίζων
2020» και θα
επιφέρει
συστημική
αλλαγή στον
τρόπο με τον
οποίο
συνεργάζονται
οι ευρωπαίοι
συντελεστές καινοτομίας.
Για την
επίτευξη αυτού
του στόχου το EIT
συνδυάζει στρατηγικό
προσανατολισμό
σε επίπεδο EIT με
μια εκ των κάτω
προς τα άνω
προσέγγιση
μέσω των
Κοινοτήτων
Γνώσης και
Καινοτομίας
(ΚΓΚ) (Knowledge and Innovation Communities - KICs).
Οι ΚΓΚ
αποτελούν
ολοκληρωμένες
σε μεγάλο βαθμό
εταιρικές
σχέσεις, στις
οποίες
συμμετέχουν
άριστα
πανεπιστήμια,
ερευνητικά
κέντρα, μικρομεσαίες
επιχειρήσεις
και άλλοι
συντελεστές
καινοτομίας
και
ασχολούνται σε
μακροπρόθεσμη
βάση με
ειδικές
κοινωνικές
προκλήσεις.
Κάθε KΓΚ οργανώνεται
γύρω από έναν
μικρό αριθμό
διασυνδεδεμένων
κέντρων
συστέγασης στα
οποία οι
εταίροι συνεργάζονται
στενά σε
καθημερινή
βάση και με κοινούς
στρατηγικούς
στόχους σε
πρωτοφανή
βαθμό. Τα
κέντρα συστέγασης
βασίζονται σε
υφιστάμενα
κέντρα
αριστείας, τα
οποία
εξελίσσονται
σε τοπικά
οικοσυστήματα
καινοτομίας
και συνδέονται
μεταξύ τους σε
ένα ευρύτερο
δίκτυο κόμβων
καινοτομίας σε
όλη την Ευρώπη.
Στο πλαίσιο
του EIT, οι
επιμέρους ΚΓΚ
έχουν λάβει μεγάλο
βαθμό
αυτονομίας για
τον καθορισμό
της εσωτερικής
οργάνωσής, της
σύνθεσης, του
θεματολογίου
τους και των
μεθόδων
εργασίας τους,
έτσι ώστε να
μπορούν να επιλέξουν
την προσέγγιση
που είναι η
καλύτερη για
την επίτευξη
των στόχων
τους. Σε
στρατηγικό επίπεδο,
το EIT οργανώνει
τη διαδικασία
επιλογής των
ΚΓΚ, τις συντονίζει
με ευέλικτο
πλαίσιο και
διαδίδει τα
καλύτερα
πρότυπα
διαχείρισης
και
χρηματοδότησής
τους. Μέσω των
KΓΚ, το EIT βοηθά
στη δημιουργία
περιβάλλοντος
στο οποίο η
καινοτομία
είναι
πιθανότερο να
ευδοκιμεί και
να δημιουργεί
διαύλους στον
τρόπο με τον
οποίο
συνεργάζονται
οι τομείς της
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης,
της έρευνας
και των
επιχειρήσεων.
Αυτή η
προσέγγιση
βοηθά στην
εξέταση των
όλο και πιο πολύπλοκων
κοινωνικών
προκλήσεων που
ορίζονται στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020» με
ολιστικό
τρόπο,
συμβάλλοντας
στη συσπείρωση
εξαιρετικών
ανθρώπων από
διαφορετικούς
τομείς, προελεύσεις
και επιστήμες –
οι οποίοι
διαφορετικά
δεν
συναντιούνταν
αναγκαστικά –
για την από κοινού
εξεύρεση
λύσεων στις
προκλήσεις. Επιτεύγματα Το EIT έχει
ολοκληρώσει
την αρχική
φάση του, η
οποία ήταν
αφιερωμένη
στην έναρξη
των
δραστηριοτήτων
του μέσω των
ΚΓΚ και στη
συγκρότηση των
οργάνων λήψης
αποφάσεων και
των
εκτελεστικών
φορέων – το διοικητικό
συμβούλιο και
την κεντρική
διοίκηση. Tο EIT επέτυχε
επίσης τον
κύριο στόχο
του – την πλήρη
ενσωμάτωση
ολόκληρης της
αλυσίδας
καινοτομίας,
με τη συνένωση
των
προσπαθειών
ανωτάτων
εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων,
ερευνητικών
οργανώσεων και
επιχειρήσεων
μέσω των τριών
αρχικών
Κοινοτήτων
Γνώσης και Καινοτομίας,
που ιδρύθηκαν
το 2010 σε τομείς
τους οποίους
το Συμβούλιο
και το
Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο
θεώρησαν ως
σημαντικούς
για τη
μελλοντική
ανάπτυξη της
Ευρώπης. Αυτές
είναι οι εξής:
βιώσιμη
ενέργεια («KIC InnoEnergy»),
προσαρμογή και
μετρίαση της
κλιματικής
αλλαγής («ClimateKIC») και
η μελλοντική
κοινωνία
πληροφορίας
και τεχνολογίας
(«EIT ICT Labs»). Επιπλέον,
το EIT
σταθεροποιείται
πλέον ως
φορέας καινοτομίας
μέσω της
κεντρικής
έδρας του στη
Βουδαπέστη.
Επίσης, έχει
ιδρύσει το
Ίδρυμα EIT, έναν
νομικώς
ανεξάρτητο
οργανισμό που
έχει στόχο την
προώθηση και
υποστήριξη του
έργου και των
δραστηριοτήτων
του ΕΙΤ, και την
ενίσχυση του
κοινωνικού
αντίκτυπου του
EIT. Οι KΓΚ
στην πορεία
τους προς
ολοκληρωμένες
εταιρικές
σχέσεις
παγκοσμίου
κύρους Οι
σημερινές ΚΓΚ
σημείωσαν
επιτυχία στη
δημιουργία
κρίσιμης μάζας
στον
αντίστοιχο τομέα
τους,
συμπεριλαμβανομένης
της
ισορροπημένης
συμμετοχής
διαφόρων
συντελεστών
του τριγώνου
της γνώσης. Η
συνδυασμένη
ισχύς των
εταίρων σε μια
ΚΓΚ – τόσο από
άποψη αριθμού
όσο και
βαρύτητας που
αντιπροσωπεύουν
στους
αντίστοιχους
τομείς τους –
τις δίνει το δυναμικό
να αποκτήσουν
παγκόσμιο
κύρος. Διάγραμμα
1- Συστέγαση ΚΓΚ Οι ΚΓΚ
έχουν
ακολουθήσει
διαφοροποιημένες
προσεγγίσεις
στη χάραξη των
στρατηγικών
τους και των δομών
της
διακυβέρνησής
τους
αντικατοπτρίζοντας
τα διαφορετικά
θεματικά
πεδία. Μία KIC
ιδρύθηκε σαν
εταιρεία ενώ
δύο άλλες
είναι μη
κερδοσκοπικές
οργανώσεις.
Όλες
διαρθρώνονται
γύρω από 30 περίπου
κύριους
εταίρους και
πέντε έως έξι
κέντρα συστέγασης,
τα οποία
συνήθως
πλαισιώνονται
από έναν
κυμαινόμενο
αριθμό
πρόσθετων
συνδεόμενων
εταίρων, συμπεριλαμβανομένων
των
μικρομεσαίων
επιχειρήσεων
(ΜΜΕ). Η
δημιουργία των
ΚΓΚ ως ενιαίων
νομικών
προσώπων υπό
την ηγεσία
ενός Γενικού
Διευθυντή
αποτελεί σαφή
ρήξη με την
παραδοσιακή
προσέγγιση
πολλαπλών
δικαιούχων.
Εξάλλου, όλες
οι ΚΓΚ
ακολουθούν τη
λογική επιχειρησιακού
σχεδίου για
τον στρατηγικό
σχεδιασμό των
δραστηριοτήτων
τους, και όλες
οι ΚΓΚ έχουν εφαρμόσει
τη μέθοδο της
συστέγασης: με
τη συγκέντρωση
διάφορων
ομάδων σε ένα
φυσικό τόπο,
χρησιμεύοντας
ως συμψηφιστικό
γραφείο για
πολλές
δραστηριότητες
KΓΚ και
συνδυάζοντας
ικανότητες και
δεξιότητες που
αναπτύχθηκαν
σε
διαφορετικούς
τομείς
εξειδίκευσης
σε
πανευρωπαϊκό
επίπεδο. Οι
δραστηριότητες
των ΚΓΚ
εκτείνονται σε
ολόκληρη την
αλυσίδα
καινοτομίας
και περιλαμβάνουν
μεταξύ άλλων
την κατάρτιση
των
προγραμμάτων
για τίτλους
μάστερ και
διδακτορικούς
τίτλους με το
σήμα του EIT τα
οποία
συνδυάζουν
υψηλού επιπέδου
επιστημονική
με
επιχειρησιακή
εκπαίδευση,
υπηρεσίες
δημιουργίας
επιχειρήσεων,
και προγράμματα
κινητικότητας.
Εφόσον οι
αρχικές
δραστηριότητες
των KΓΚ επικεντρώθηκαν
στα ταλέντα
και τους
ανθρώπους, τα
πρώτα
αποτελέσματα
επιτεύχθηκαν
στην
εκπαίδευση και
στην
επιχειρηματικότητα:
Δύο KΓΚ ένωσαν
τις δυνάμεις
τους και
συνεργάστηκαν
σε ένα κοινό
πρόγραμμα
μάστερ σε έξυπνα
δίκτυα. Τα
επιτεύγματα
του πρώτου
έτους (2010-201)1 των KΓΚ
έχουν ευοίωνες
προοπτικές: Περίπου
500 φοιτητές
ολοκλήρωσαν
την κατάρτισή
τους σε θερινά
μαθήματα και
περισσότεροι
από 200 φοιτητές
είναι σήμερα
εγγεγραμμένοι
σε ειδικά
μαθήματα
μάστερ με το
σήμα των ΚΓΚ.
Και η ζήτηση
για ανθρώπους
με προσόντα
είναι μεγάλη: Η
KΓΚ «InnoEnergy» π.χ. έλαβε 950
αιτήσεις για
σπουδές μάστερ
στις οποίες θα
μπορούσαν να
γίνουν δεκτοί 155
φοιτητές. Οι
φοιτητές οι
οποίοι
αποφοίτησαν
από μαθήματα
της «ClimateKIC» το 2010 και
το 2011 έχουν
ιδρύσει
σύλλογο
αποφοίτων με
στόχο να
διατηρήσουν
μακροχρόνια
επαφή με την KΓΚ. Έξι
νέες
επιχειρήσεις
έχουν ήδη
συσταθεί με
κεφάλαιο
εκκίνησης από
έπαθλα και
βραβεία ή με
την υποστήριξη
από τις KΓΚ.
Περισσότερες
από 50 νεοσυσταθείσες
επιχειρήσεις
βρίσκονται
αυτή τη στιγμή
στο στάδιο
δραστηριοτήτων
επώασης. Η KΓΚ «EIT ICT Labs»
υποστηρίζει 18
μικρές
εταιρείες με
«επιμελητές»
επιχειρήσεων. Σύνδεσμοι
με το τρίγωνο
της γνώσης
δημιουργήθηκαν
σε
περιφερειακό
επίπεδο μέσω
προγραμμάτων
διεπιστημονικής
επαγγελματικής
ανάπτυξης,
όπως το πρόγραμμα
«Pioneers in practice»
(Πρωτοπόροι
στην πρακτική)
της «Climate KIC» (59 άτομα παρακολούθησαν
αυτό το
πρόγραμμα
κινητικότητας
μέχρι τώρα). Θεσπίστηκαν
νέοι κανόνες
για τα
δικαιώματα
πνευματικής
ιδιοκτησίας οι
οποίοι ορίζουν
το μοίρασμα
των κερδών από
τα δικαιώματα
πνευματικής
ιδιοκτησίας
μεταξύ των συμμετεχουσών
εταιρειών και
της νομικής
οντότητας των
KΓΚ. Διάγραμμα
2 –εταίροι των
ΚΓΚ το 2011
(επιχειρήσεις,
πανεπιστήμια,
έρευνα)
1.2.
Η
προστιθέμενη
αξία του ΕΙΤ:
διακριτικά
χαρακτηριστικά
Η
προσέγγιση του
EIT
χαρακτηρίζεται
από ορισμένα στοιχεία
με τα οποία
προσφέρει
πραγματική
προστιθέμενη
αξία σε
επίπεδο
Ένωσης: ·
Εξάλειψη
του
κατακερματισμού
μέσω
μακροπρόθεσμων
ολοκληρωμένων
εταιρικών
σχέσεων και
επίτευξη κρίσιμης
μάζας μέσω της
ευρωπαϊκής
διάστασής του: Βασιζόμενο
σε υφιστάμενες
πρωτοβουλίες
συνεργασίας,
το EIT τοποθετεί
τις
επιλεγμένες
εταιρικές σχέσεις
στις KΓΚ σε πιο
μόνιμο και
στρατηγικό
επίπεδο. Οι KΓΚ
καθιστούν
δυνατό σε
παγκόσμιου
κύρους εταίρους
να ενωθούν σε
νέους
σχηματισμούς,
να βελτιώσουν
τους υφιστάμενους
πόρους, να
έχουν πρόσβαση
σε νέες επιχειρησιακές
ευκαιρίες μέσω
νέας σειράς
αξιών για την
αντιμετώπιση
υψηλότερου
κινδύνου και
ευρύτερης
κλίμακας
προκλήσεων.
Επιπλέον, ενώ
υπάρχει
μεγάλος αριθμός
κέντρων
αριστείας στα
κράτη μέλη της
ΕΕ, δεν επιτυγχάνουν
από μόνα τους
την κρίσιμη
μάζα για τον παγκόσμιο
ανταγωνισμό.
Τα κέντρα
συστέγασης των
KΓΚ παρέχουν σε
ισχυρούς
τοπικούς
συντελεστές την
ευκαιρία να
συνδεθούν
στενά με
άλλους
άριστους εταίρους
πέρα από τα
σύνορα, ενώ
ταυτόχρονα
τους επιτρέπει
να αναπτύσσουν
δραστηριότητες
και να
αναγνωρίζονται
παγκοσμίως. ·
Βελτίωση
του αντικτύπου
των επενδύσεων
στον τομέα της
εκπαίδευσης,
της έρευνας
και της
καινοτομίας
καθώς και
δοκιμασία νέων
τρόπων για τη
διακυβέρνηση
της
καινοτομίας: Tο EIT
λειτουργεί ως
καταλύτης που
προσθέτει αξία
στην
υφιστάμενη
βάση έρευνας,
με την
επιτάχυνση της
αποδοχής και
της
αξιοποίησης
των
τεχνολογιών και
των
αποτελεσμάτων
έρευνας. Οι
δραστηριότητες
καινοτομίας
συμβάλλουν
αφετέρου στην
ευθυγράμμιση
και στη
μόχλευση
επενδύσεων
στην έρευνα
και στο να
καταστούν οι
δραστηριότητες
εκπαίδευσης
και κατάρτισης
πιο ευέλικτες
σχετικά με τις
ανάγκες των
επιχειρήσεων.
Προς το σκοπό
αυτό, το EIT έχει
εφοδιαστεί με
σημαντικό
βαθμό ευελιξίας
για τη δοκιμή
νέων προτύπων
καινοτομίας,
που καθιστούν
δυνατή την
πραγματική
διαφοροποίηση
στη διακυβέρνηση
και στα
χρηματοδοτικά
μοντέλα των KΓΚ
καθώς και στη
γρήγορη
προσαρμογή για
την καλύτερη
αντιμετώπιση
των
νεοεμφανιζόμενων
ευκαιριών. ·
Γαλούχηση
ταλέντων διασυνοριακώς
και προώθηση
της
επιχειρηματικότητας
μέσω της
ολοκλήρωσης
του τριγώνου
της γνώσης: Το EIT γαλουχεί
την καινοτομία
με γνώμονα
τους ανθρώπους
και τοποθετεί
φοιτητές,
ερευνητές και
επιχειρηματίες
στο επίκεντρο
των
προσπαθειών
του. Το EIT
προσφέρει νέες
κατευθύνσεις
σταδιοδρομίας
μεταξύ του
ακαδημαϊκού
και του
ιδιωτικού
τομέα καθώς
και νεωτεριστικά
συστήματα για
την
επαγγελματική
εξέλιξη. Το
σήμα του EIT που
χορηγείται σε
προγράμματα
πτυχίων μάστερ
και
διδακτορικών
καινοτόμων KΓΚ
θα συμβάλλει
στη δημιουργία
διεθνώς
αναγνωρισμένων
σημάτων
αριστείας και
έτσι θα
διευκολύνει
την προσέλκυση
ταλέντων από
την Ευρώπη και
το εξωτερικό. Η
επιχειρηματικότητα
προωθείται
μέσω μιας νέας
γενεάς φοιτητών
παγκόσμιου
κύρους, που
διαθέτουν τις
γνώσεις και τη
νοοτροπία για
να μετατρέψουν
ιδέες σε
ευκαιρίες νέων
επιχειρήσεων. ·
Έξυπνη
χρηματοδότηση
μέσω μόχλευσης
σε συνδυασμό
με μια
προσέγγιση
προσανατολισμένη
σε αποτελέσματα
και σε
επιχειρήσεις: Το EIT παρέχει
έως το 25% του
προϋπολογισμού
των KΓΚ και απορροφά
το 75% των χρηματοπιστωτικών
πόρων από ευρύ
φάσμα δημοσίων
και ιδιωτικών
εταίρων, δημιουργώντας
σημαντική
επίδραση
μόχλευσης με τη
συγκέντρωση
ευρείας
κλίμακας
επενδύσεων και
με τον
ορθολογισμό
διάφορων
δημόσιων και
ιδιωτικών
πηγών προς
κοινώς
συμφωνημένες
στρατηγικές. Επιπλέον,
με επίκεντρο
τόσο τον
αντίκτυπο στην
αγορά όσο και
τον κοινωνικό
αντίκτυπο, το EIT
ακολουθεί προσέγγιση
που να
προσανατολίζεται
σε αποτελέσματα
και να
υπαγορεύεται
από
επιτεύγματα.
Οι KΓΚ λειτουργούν
σύμφωνα με
επιχειρηματική
λογική, στη
βάση ετήσιων
επιχειρησιακών
προγραμμάτων,
συμπεριλαμβανομένου
φιλόδοξου
χαρτοφυλακίου
δραστηριοτήτων
από την
εκπαίδευση έως
τη δημιουργία
επιχειρήσεων,
σαφών στόχων,
παραδοτέων και
βασικών δεικτών
απόδοσης με
βάση τους
οποίους
πραγματοποιείται
η μέτρησή τους.
1.3.
Συνέργειες
και
συμπληρωματικότητα
με άλλες
πολιτικές και
πρωτοβουλίες
χρηματοδότησης
σε όλα τα επίπεδα
Οι
διασυνδέσεις
έρευνας,
καινοτομίας
και εκπαίδευσης
αναγνωρίζονται
συνεχώς
περισσότερο
στο πλαίσιο
των
πρωτοβουλιών
και
προγραμμάτων
της ΕΕ. Υπάρχει
μεγάλο
δυναμικό για
αμοιβαία
ενισχυόμενες
ενέργειες σε
ευρωπαϊκό,
εθνικό και
περιφερειακό
επίπεδο. Σε επίπεδο
ΕΕ, το
στρατηγικό
πλαίσιο που
παρέχει το «Ορίζων
2020» – το Πρόγραμμα
Πλαίσιο
έρευνας και
Καινοτομίας (2014-2020)
– θα
εξασφαλίσει
την καλύτερη
αξιοποίηση
αυτών των
συνεργιών. Το EIT θα
συμβάλλει
δυναμικά στην
επίτευξη των
στόχων που
ορίζονται στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020»,
ιδίως με την
αντιμετώπιση
των κοινωνικών
προκλήσεων με
συμπληρωματικό
τρόπο σε άλλες
πρωτοβουλίες
στους εν λόγω
τομείς. Στο
πλαίσιο του «Ορίζων
2020», το EIT θα
αποτελεί μέρος
του στόχου με
τίτλο «Αντιμετώπιση
των κοινωνικών
προκλήσεων»
αλλά σύμφωνα με
την προσέγγιση
απρόσκοπτης
αλληλεπίδρασης
των στόχων, θα
συμβάλλει
επίσης στο
στόχο με τίτλο «Ηγετική
θέση της
βιομηχανίας
και ανταγωνιστικά
πλαίσια»
παροτρύνοντας
την έρευνα με
γνώμονα τα
αποτελέσματα
και προωθώντας
τη δημιουργία καινοτόμων
ΜΜΕ με υψηλό
δυναμικό
ανάπτυξης.
Τέλος, θα
συμβάλλει στη
δημιουργία
«άριστης
επιστημονικής
βάσης» με την
προώθηση της
κινητικότητας
χωρίς φραγμούς
επιστημονικού
κλάδου,
οικονομικού
τομέα και
χώρας, και με
την ένταξη της
επιχειρηματικότητας
και μιας
νοοτροπίας που
να ευνοεί την
ανάληψη
κινδύνων σε
καινοτόμες
μορφές
μεταπτυχιακών
τίτλων. Το EIT θα
συμβάλει
συνεπώς
σημαντικά στην
προώθηση των βασικών
όρων που
χρειάζονται
για την
υλοποίηση του
δυναμικού καινοτομίας
στον τομέα της
έρευνας στην
ΕΕ και για την
προώθηση της
ολοκλήρωσης
του Ευρωπαϊκού
Χώρου Έρευνας
(EΧΕ). Εξάλλου,
το EIT αποδίδει
μια άρτια
εκπαιδευτική
διάσταση στην
πολιτική
έρευνας και
καινοτομίας
της ΕΕ. Μέσω
καινοτόμου,
επιχειρηματικής
εκπαίδευσης
διαδραματίζει
σημαντικό ρόλο
για τη γεφύρωση
μεταξύ της
έρευνας και
του
ερευνητικού πλαισίου
και των
εκπαιδευτικών
πολιτικών και
προγραμμάτων
και παρέχει τη
μακροπρόθεσμη
δέσμευση που
χρειάζεται για
την επίτευξη
βιώσιμων
αλλαγών στην
τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Κυρίως μέσω
νέων,
διεπιστημονικών
και
ενδοεπιστημονικών
τίτλων με το
σήμα του EIT, το EIT ηγείται
μιας
προσπάθειας
συνεργασίας
προς την εκπαίδευση
για καινοτομία
με σαφώς
δευτερογενείς
συνέπειες για
το ευρύτερο
ευρωπαϊκό
θεματολόγιο
που αφορά τον
εκσυγχρονισμό
των ανώτατων
εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων,
προωθώντας με
τον τρόπο
αυτόν τον
ευρωπαϊκό χώρο
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης. Επιπλέον,
υπάρχουν
ευκαιρίες για
ενισχυμένη αλληλεπίδραση
με την
πολιτική συνοχής
της Ένωσης,
μέσω της
εξέτασης των
διασυνδέσεων
των τοπικών
και των
παγκοσμίων
πτυχών της
καινοτομίας.
Τα κέντρα
συστέγασης
παρέχουν τη
δυνατότητα
διασυνοριακής
συνεργασίας
και είναι στην
ιδανική θέση
για να
κεφαλαιοποιούν
τα διάφορα συστήματα
χρηματοδότησης
από τις
αντίστοιχές
περιφέρειές
τους Tα κέντρα
συστέγασης
διαδραματίζουν
μέγιστο ρόλο
στην ενίσχυση
της
τοπικής-παγκόσμιας
συνδεσιμότητας
των ΚΓΚ
γενικότερα,
συμπεριλαμβανομένης
της στενής
συνεργασίας με
περιφερειακές
αρχές, ιδίως
αυτές που
συμμετέχουν
στον σχεδιασμό
και στην
υλοποίηση των
περιφερειακών
στρατηγικών
καινοτομίας
για έξυπνη εξειδίκευση
(Regional Innovation Strategies for Smart Specialisation - RIS3).
Επιπλέον, οι
διασυνδέσεις των
ΚΓΚ με τις
τοπικές
οργανώσεις
ομίλων θα
μπορούσαν να
ενισχυθούν,
έτσι ώστε να
αυξηθεί η
συμμετοχή των
ΜΜΕ στις
δραστηριότητες
των ΚΓΚ.
Μολονότι οι
ευκαιρίες
συνεργειών
διαφέρουν
ανάλογα με τον
θεματικό τομέα
μιας ΚΓΚ,
ορισμένες
πρωτοβουλίες
και προγράμματα
σε επίπεδο ΕΕ
φαίνεται να
είναι
ιδιαίτερα πρόσφορες
για την
απόρροια
πλεονεκτημάτων
από τη
συνεργασία και
τον
συντονισμό.
Επειδή η ίδια η
έννοια του EIT/των ΚΓΚ
στηρίζεται
στην πρόσθεση
αξίας στην
υφιστάμενη
ευρωπαϊκή
αριστεία, οι KΓΚ –
οι σημερινές
και οι μελλοντικές
– θα επιδιώκουν
εξ ορισμού να
εκμεταλλευτούν
στο μέγιστο
αυτές τις
συνέργειες. Οι
KΓΚ θα προσθέσουν
αξία σε
πρωτοβουλίες
οι οποίες
μπορεί να υπάρχουν
στους
σχετικούς
τομείς,
συμπεριλαμβανομένων
των
πρωτοβουλιών
κοινού
προγραμματισμού,
των ευρωπαϊκών
συμπράξεων
καινοτομίας
και των συμπράξεων
μεταξύ του
δημόσιου και
του ιδιωτικού
τομέα. Οι
πρωτοβουλίες
κοινού
προγραμματισμού,
ένα θεμελιώδες
εργαλείο για
την
αντιμετώπιση
του κατακερματισμού
στην έρευνα, θα
αποτελέσουν
τον πυρήνα
μιας
πανευρωπαϊκής
βάσης έρευνας
των ΚΓΚ. Με τη σειρά
τους, οι KΓΚ
μπορούν να
επιταχύνουν
και να
προωθήσουν την
αξιοποίηση
άριστης
δημόσιας
έρευνας που
συγκεντρώνεται
από τις
πρωτοβουλίες
κοινού
προγραμματισμού,
αντιμετωπίζοντας
έτσι τον
κατακερματισμό
στην καινοτομία.
Οι κοινές
τεχνολογικές
πρωτοβουλίες
και οι
νεοσύστατες
εταιρικές
σχέσεις μεταξύ
του δημοσίου
και του ιδιωτικού
τομέα παρέχουν
πλατφόρμες για
την προώθηση μεγάλης
κλίμακας
έρευνας με
γνώμονα τη
βιομηχανία και
ενισχύουν την
ανάπτυξη
μείζονος
σημασίας τεχνολογιών.
Οι KΓΚ μπορούν
να
χρησιμεύσουν
ως καταλύτης
για αυτές τις
μείζονος
σημασίας
επενδύσεις
στην έρευνα για
την προώθηση
της μεταφοράς
τεχνολογίας
και της εμπορίας
και για την
ανάπτυξη νέων
επιχειρηματικών
σχημάτων εντός
των
υφισταμένων
επιχειρήσεων
μέσω κορυφαίων
επιχειρηματικών
ταλέντων. Με τη βοήθεια
της προσέγγισής
του με βάση το
τρίγωνο της
γνώσης, το EIT θα
συμπληρώσει
την επένδυση
του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου
Έρευνας (ΕΣΕ)
στην έρευνα
αιχμής
παγκόσμιας εμβέλειας
εξετάζοντας
ολόκληρη την
αλυσίδα καινοτομίας
από τη σύλληψη
της ιδέας έως
την εφαρμογή και
την αξιοποίηση
και παρέχει
επιπρόσθετες
ευκαιρίες για
καινοτομία και
έκθεση στην
επιχειρηματικότητα
στους
ερευνητές του
προγράμματος Marie
Curie και στους φοιτητές
του «Erasmus για όλους».
Οι
επερχόμενες
ευρωπαϊκές
συμπράξεις
καινοτομίας θα
παρέχουν τα
γενικά πλαίσια
για τη
διευκόλυνση
της
ευθυγράμμισης
και των
συνεργειών
ανάμεσα στα
όργανα και
στις πολιτικές
έρευνας και
καινοτομίας με
βάση την
προσφορά και
ζήτηση. Οι KΓΚ
μπορούν να
συμβάλουν στις
ευρωπαϊκές
συμπράξεις
καινοτομίας με
τις
κατανεμημένου
και επιτόπιου
χαρακτήρα
εμπειρίες
τους, και ιδίως
με την εκπαίδευση
βασικών
συντελεστών
όπως οι
επιχειρηματίες
και οι
ερευνητές, και
να εντοπίσουν
τους βασικούς
όρους και τις
βέλτιστες
πρακτικές σε
θέματα πολιτικής,
ρύθμισης και
τυποποίησης
στους αντίστοιχους
τομείς ή
προκλήσεις
τους. Στην
πράξη, οι
ευκαιρίες
συνεργειών θα
υλοποιηθούν με
διαφορετικούς
τρόπους, από KΓΚ
σε KΓΚ και από πρόκληση
σε πρόκληση.
Σήμερα, έχουν
αναπτυχθεί διασυνδέσεις
με άλλες
πρωτοβουλίες
σε επίπεδο KΓΚ, οι
οποίες
διαφέρουν
ανάλογα με τις
ιδιομορφίες
και τον
θεματικό τομέα
κάθε ΚΓΚ. Παραδείγματα
συνεργειών των
KΓΚ και άλλων
πρωτοβουλιών
στην πράξη (09/2011) ·
Η «EIT ICT Labs»
έρχεται σε
επαφή και
εργάζεται
στενά με τη σύμπραξη
δημόσιου -
ιδιωτικού
τομέα για το
μελλοντικό
διαδίκτυο, την
κοινή τεχνολογική
πρωτοβουλία ARTEMIS
και τις
πρωτοβουλίες EUREKA
όπως η «ITEA - Information Technology for European
Advancement» και η
σύμπραξη «Trust in Digital Life».
Με την εφαρμογή
«καταλυτών» KΓΚ
όπως ο «Innovation Radar»
(ραντάρ
καινοτομίας), ο
«Patent Booster» και ο «Technology Transfer» σε
όλη τη
διάρκεια ζωής
ερευνητικών σχεδίων
χρηματοδοτούμενων
από την ΕΕ, η «EIT ICT Labs»
αυξάνει τον
αντίκτυπό της
στην αγορά. Η
προσφορά
πρόσβασης στα
κέντρα
συστέγασης
μπορεί να
βελτιώσει την
κινητικότητα
ανθρώπων και
ιδεών σε όλη
την Ευρώπη. ·
Η KΓΚ «InnoEnergy»
συμβάλλει στην
παραγωγή
αποτελεσμάτων
του ευρωπαϊκού
στρατηγικού
σχεδίου για
τις ενεργειακές
τεχνολογίες
της ΕΕ (SET Plan), μέσω,
μεταξύ άλλων,
της συμμετοχής
της στην
πλατφόρμα SETIS
(Σύστημα
πληροφοριών
Στρατηγικού
Σχεδίου
Ενεργειακών
Τεχνολογιών)
σχετικά με την
παρακολούθηση
και τη
χαρτογράφηση.
Επίσης, συνεργάζεται
με το Κοινό
Κέντρο Ερευνών
σχετικά με τις
δυνατότητες
προσομοίωσης
στη δημιουργία
σεναρίων. ·
Η ΚΓΚ «Climate»
προσφέρει
συνέργειες με
τις
πρωτοβουλίες
κοινού
προγραμματισμού
(ΠΚΠ) στον τομέα,
επειδή το
θεματολόγιο
καινοτομίας
και το σχέδιο
υλοποίησης της
«Climate» θα βασίζεται
εν μέρει στο
κοινό στρατηγικό
θεματολόγιο
που
εντοπίστηκε
στην ΠΚΠ για το
κλίμα
(υπηρεσίες για
το κλίμα και
προσαρμογή). Οι
περιφερειακές
κοινότητες
καινοτομίας
και υλοποίησης
(Regional Innovation and Implementation Communities – RICs) της
«Climate KIC» ) παρέχουν
ένα πρωτότυπο
πανευρωπαϊκό
μοντέλο
περιφερειακής
καινοτομίας, το
οποίο
χρησιμοποιεί
περιφέρειες ως
πεδία δοκιμών,
με τη σύνδεση
της ανάπτυξης
διαχειριστικών
ικανοτήτων και
περιφερειακών
προτερημάτων
σε παγκόσμιες
προκλήσεις.
2.
2.
Εμβαθυνση του
ρολου του EIT μετα
το 2013:
προτεραιότητες
2.1.
Παροχή
κινήτρων για
ανάπτυξη,
αποτελεσματικότητα
και
βιωσιμότητα
μέσω του ΕΙΤ
Διδάγματα
από τη φάση
δημιουργίας Η
διαδικασία
συγκρότησης
του EIT και των KΓΚ
βασίστηκε σε
σημαντικό
βαθμό στη
μέθοδο «μάθηση
μέσα από την
πράξη».
Αποδείχθηκε
ότι οι ΚΓΚ
αποτελούν νέες
δομές και η
πρόκληση για
τη νομική
οργάνωση ως KΓΚ
και τη διαμόρφωση
συμβατικών σχέσεων
με τις KΓΚ και
τους εταίρους
τους υποτιμήθηκε
από όλα τα μέρη
που
συμμετείχαν
στη διαδικασία.
Η έλλειψη
επίγνωσης της
καταλληλότητας
των διαφόρων
μορφών νομικής
οντότητας δεν
βοήθησε στην
εξομάλυνση της
διαδικασίας
σύστασης.
Μολονότι η εκ
των κάτω προς
τα άνω
προσέγγιση, η
οποία παρέχει
σημαντικά
περιθώρια σε
κάθε KΓΚ να
διοργανώσει
τις εταιρικές
σχέσεις πρέπει
να διατηρηθεί,
έπρεπε να
υπάρχει
περαιτέρω
καθοδήγηση για
τον εντοπισμό
κατάλληλης
νομικής
μορφής.
Επιπλέον, η
πρόκληση
συγκέντρωσης
διαφορετικών
ακαδημαϊκών
και
επιχειρησιακών
νοοτροπιών σε
μία νομική
οντότητα δεν
πρέπει να
υποτιμάται·
όπως και η
σημασία που
έχει το ότι
μοιράζονται κοινές
αξίες τόσο σε
επίπεδο KΓΚ όσο
και σε επίπεδο EIT.
Επιπλέον, οι
ΚΓΚ αποτελούν
θεσμικές
καινοτομίες
ευρείας
κλίμακας, και
καθεμία από
τις ΚΓΚ είναι
διαφορετική
από την άλλη. Το
γεγονός αυτό
προσφέρει
πλούσιο φάσμα
προτύπων
καινοτομίας,
αλλά καθιστά
το έργο
γενικού
συντονισμού
και
παρακολούθησης
των ΚΓΚ πιο
απαιτητικό. Στο
μέλλον, η
σαφέστερη
καθοδήγηση θα
πρέπει να
πραγματοποιείται
ανάντη,
αρχίζοντας από
τη διαδικασία
επιλογής έτσι
ώστε να
διασφαλιστεί ότι
τα ουσιαστικά
στρατηγικά
χαρακτηριστικά
θα είναι ίδια
για όλες τις KΓΚ,
επιτρέποντας
όμως την εφαρμογή
διαφορετικών
προσεγγίσεων
όσον αφορά τους
τρόπους οργάνωσης,
απόδοσης
αποτελεσμάτων
και
χρηματοδότησης
των KΓΚ. Τέλος, ο
σημερινός
αριθμός των
συνολικά τριών
ΚΓΚ δεν
επαρκεί για να
αποδώσει την
αναγκαία
κρίσιμη μάζα
έτσι ώστε το EIT να
αναπτύξει το
πλήρες
δυναμικό του
ως ινστιτούτο
καινοτομίας
παγκόσμιου
κύρους. Με
τρεις μόνον
ΚΓΚ υπάρχουν
περιορισμένες
ευκαιρίες για
την επίτευξη
πλεονεκτημάτων
παραπλήσιων
ευκαιριών
καινοτομίας
για όλες τις
ΚΓΚ καθώς και
για την
αξιοποίηση
οικονομιών
κλίμακας στον
τομέα της
διοίκησης και
της διάδοσης.
Επίσης, αυτό
σημαίνει ότι
το EIT δεν
διαθέτει
επαρκές
μέγεθος για να
διαδραματίσει
πραγματικά τον
ρόλο
ευρωπαϊκού
θεσμικού οργάνου
αυτοδικαίως.
Από την άποψη
αυτή απαιτούνται
επιπρόσθετες
ΚΓΚ έτσι ώστε
το ΕΙΤ να
κερδίσει την
κρίσιμη μάζα
για να
αποτελεί ένα
σύνολο μεγαλύτερο
από το
άθροισμα των
μερών που το
αποτελούν. Για
να μπορέσει το EIT
να διερευνήσει
νέα μοντέλα
διακυβέρνησης
και
διαχείρισης
της
καινοτομίας,
μέσω των KΓΚ, πρέπει
να
δημιουργήσει
έναν
περιορισμένο
αριθμό επιπρόσθετων
εταιρικών
σχέσεων,
προκειμένου να
διευρυνθεί το
δείγμα στο
οποίο
βασίζεται η
πείρα του EIT. Το EIT ως
επενδυτής στο
τρίγωνο της
γνώσης Με βάση
τα διδάγματα
αυτά το EIT
σκοπεύει να
παγιώσει και
να αναπτύξει
περαιτέρω τον
ρόλο του
«επενδυτή», ο
οποίος
γαλουχεί και
βοηθά τα
υφιστάμενα κέντρα
αριστείας
στους τομείς
της έρευνας,
των
επιχειρήσεων
και της
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης
στην Ευρώπη να
συνευρίσκονται
και να
ενισχύουν τις
μακροχρόνιες
συνεργασίες
τους μέσω των
ΚΓΚ. Η
προσέγγιση το «EIT
ως επενδυτής»
σημαίνει ότι
το επίκεντρο
βρίσκεται στον
εντοπισμό των
βέλτιστων
στρατηγικών
ευκαιριών και
στην επιλογή
μιας σειράς
εταιρικών
σχέσεων
παγκόσμιας
εμβέλειας – οι
ΚΓΚ – για την
επίτευξή τους.
Στο πλαίσιο
της
προσέγγισης
αυτής, το EIT
χορηγεί τις
ετήσιες
επιδοτήσεις
στις ΚΓΚ με βάση
τις
προηγούμενες
επιδόσεις τους
και τις
προτεινόμενες
δραστηριότητες
στο
επιχειρησιακό
πρόγραμμά
τους. Η
αξιολόγηση των
επιχειρησιακών
προγραμμάτων
θα
υποστηρίζεται από
εξωτερικούς,
ανεξάρτητους
εμπειρογνώμονες. Με τον
τρόπο αυτό, το EIT
δεν θα πρέπει
να καθορίζει μόνον
τον ευρύτερο
προσανατολισμό
και τα οράματα,
αλλά πρέπει να
παρέχει στις
KΓΚ τον
κατάλληλο
βαθμό
υποστήριξης
και
παρακολούθησης
των επιδόσεών
τους. Ταυτόχρονα,
οι ΚΓΚ
κατέχουν
σημαντικά
περιθώρια για
τον καθορισμό
της εσωτερικής
στρατηγικής
και οργάνωσής
τους καθώς και
για την
εκτέλεση των
δραστηριοτήτων
τους και την
κινητοποίηση
των ταλέντων
και των πόρων
που χρειάζονται.
Η
απόδοση των
επενδύσεων του
EIT στις ΚΓΚ θα
μετριέται με
βάση τα απτά
πλεονεκτήματα
για την
οικονομία της
Ευρώπης και
την κοινωνία
συνολικά, όπως
τη δημιουργία
νέων
επιχειρήσεων,
προϊόντων και υπηρεσιών
στις
υφιστάμενες
και στις
μελλοντικές
αγορές,
καλύτερα
εκπαιδευμένους
επιχειρηματίες,
νέες και πιο
ελκυστικές
ευκαιρίες για
θέσεις εργασίας
και την
προσέλκυση και
συγκράτηση
ταλέντων από
όλη την ΕΕ και
το εξωτερικό. Αυτό
απαιτεί την
κατάρτιση ενός
σταθερού,
βασιζόμενου σε
αποτελέσματα
συστήματος
παρακολούθησης
και
αξιολόγησης
για το ΕΙΤ, με
επίκεντρο τα
επιτεύγματα,
τα
αποτελέσματα
και τη
δημιουργία
τόσο οικονομικών
όσο και
κοινωνικών
οφελών ώστε να
μπορεί να
συγκριθεί με
τις βέλτιστες
διεθνείς πρακτικές.
Η
προτεραιότητα
στην
κατεύθυνση
αυτή είναι η
δημιουργία
ενός
ισορροπημένου
συστήματος
παρακολούθησης
για την
αξιολόγηση του
αντικτύπου του
ΕΙΤ μέσω των
ΚΓΚ, τις
επιδόσεις του
ΕΙΤ ως οργανισμού
και τη συμβολή
του ΕΙΤ στο «Ορίζων
2020». Ένα
σημαντικό
στοιχείο στη
συνάρτηση αυτή
είναι επίσης η
ανάπτυξη, από
κοινού με τις
KΓΚ, μιας πραγματικής
EIT «εταιρικής
ταυτότητας» με
μια σειρά
κοινών αξιών.
Μολονότι όλες
οι KΓΚ και οι
επιμέρους εταίροι
τους έχουν τις
δικές τους
εταιρικές
ταυτότητες και
αξίες, όλοι
έχουν κοινές
αξίες που
ενώνουν την
κοινότητα του
ΕΙΤ και των KΓΚ.
Αυτές οι αξίες
είναι: η
αριστεία σε
ολόκληρο το
τρίγωνο
γνώσης·
άνθρωποι με
δεξιότητες και
επιχειρηματικό
πνεύμα·
μακροπρόθεσμη
συνεργασία
πέρα από
σύνορα,
επιστημονικούς
κλάδους και
οικονομικούς
τομείς· και το
επίκεντρο σε
κοινωνικά και
οικονομικά
οφέλη. Μια
τέτοιου είδους
ταυτότητα θα
βελτιώσει
επίσης την
εξωτερική
προβολή και τη
φήμη του EIT και
των KΓΚ.
2.1.1.
Σταθεροποίηση
και ενίσχυση
της ανάπτυξης
και του
αντικτύπου των
υφιστάμενων
KΓΚ
Το EIT θα
υποστηρίζει
δραστήρια τις
τρεις πρώτες
ΚΓΚ για τη
βελτίωση του
δυναμικού και
της αποδοτικότητας
τους στους
στόχους του «Ορίζων
2020». Με την πάροδο
του χρόνου, οι
KΓΚ θα
διευρύνουν το
αρχικό πεδίο
των
δραστηριοτήτων
τους
προκειμένου να
ανακαλύψουν
νέες ευκαιρίες
για τις αγορές
και την
κοινωνία. Για
την υποστήριξη
αυτής της
διαδικασίας το
EIT θα προτείνει
και θα ορίσει,
σε στενή
συνεργασία με
κάθε KΓΚ
ξεχωριστά, τις
κατάλληλες
στρατηγικές
συγχρηματοδότησης,
οι οποίες
στηρίζουν
ταυτόχρονα
στρατηγικές
δραστηριότητες
από την άποψη
του EIT . Οι ΚΓΚ θα
παραμείνουν
δυναμικές
εταιρικές
σχέσεις και
επομένως θα
είναι ανοιχτές
για νέους
εταίρους αλλά
επίσης θα
μπορούν να
διακόψουν
υφιστάμενες
εταιρικές
σχέσεις αν
ενδείκνυται.
Οι ΚΓΚ θα
πρέπει να
εκμεταλλεύονται
νέες πηγές
υφιστάμενης ή
νέας αριστείας
όταν προσφέρουν
προστιθέμενη
αξία, μέσω της
συμμετοχής νέων
εταίρων στα
υφιστάμενα
κέντρα
συστέγασης, της
ενισχυμένης
συνεργασίας
των κέντρων
συστέγασης
μέσα σε κάθε
ΚΓΚ ή ακόμη, της
δημιουργίας
νέων κέντρων
συστέγασης,
φροντίζοντας
ταυτόχρονα να
είναι οι
εταιρικές
σχέσεις
επικεντρωμένες,
σταθερές και
διαχειρίσιμες.
Η
επίτευξη
σωστής
ισορροπίας
μεταξύ της
συνεργασίας
και του
ανταγωνισμού
είναι επίσης
σημαντική για
να επιτευχθεί
η μέγιστη
επίδοση των
ΚΓΚ. Tο EIT θα παρέχει
κίνητρα στις
ΚΓΚ να
δεσμευτούν σε
συνεργασία μεταξύ
των ΚΓΚ σε
τομείς που
κατέχουν
ισχυρό δυναμικό
για
συνέργειες, π.χ.
μέσω κοινών
μαθημάτων επαγγελματικής
εξέλιξης,
κοινών
ερευνητικών
δραστηριοτήτων,
τίτλων μάστερ
ή διδακτορικών
τίτλων ή
κινητικότητας
σε όλες τις ΚΓΚ
μεταξύ των
ακαδημαϊκών
κύκλων και των
επιχειρήσεων.
Ταυτόχρονα, το EIT
θα παρέχει
κίνητρα για τη
διατήρηση
κάποιου
ανταγωνισμού ώστε
να
ενθαρρύνονται
οι ΚΓΚ να
παραμένουν
επικεντρωμένες
στα
αποτελέσματα
και να
λαμβάνουν τα
κατάλληλα μέτρα
σε περίπτωση
ανεπαρκούς
απόδοσης. Οι ΚΓΚ
δεν βασίζονται
μόνο στην
υφιστάμενη
άριστη
ερευνητική
βάση των
εταίρων τους,
αλλά είναι επίσης
οι πρωτοπόροι
για την
προώθηση και
την υλοποίηση
της
εκπαιδευτικής
αποστολής του EIT.
Ο στόχος είναι
να
εκπαιδευτούν και
να
καταρτιστούν
νέοι
ταλαντούχοι
άνθρωποι με τις
δεξιότητες,
γνώσεις και
νοοτροπίες που
είναι απαραίτητες
στην παγκόσμια
οικονομία της
γνώσης. Προς το
σκοπό αυτό, το EIT
προωθεί
δραστήρια,
μεταξύ άλλων,
τους τίτλους
που φέρουν το
σήμα EIT με την
παρακολούθηση
της ποιότητάς
τους και τη
συνεπή
εφαρμογή σε
όλες τις ΚΓΚ. Το
έργο αυτό θα
βασίζεται σε
μεγάλο βαθμό
σε
αξιολογήσεις
από ομοτίμους
και εμπειρογνώμονες,
και σε έναν
διάλογο με
τους φορείς
εξασφάλισης
της ποιότητας
σε εθνικό
επίπεδο. Με τον
τρόπο αυτό θα
ενισχυθεί η
εθνική και
διεθνής
αναγνώριση των
τίτλων που
φέρουν το σήμα
του EIT και θα
αυξηθεί παγκοσμίως
η
ελκυστικότητά
τους, ενώ θα
παρέχεται μια
πλατφόρμα για
συνεργασία σε
διεθνές
επίπεδο. Στο μέλλον,
οι ΚΓΚ θα
ενθαρρύνονται
να διευρύνουν
τις εκπαιδευτικές
τους
δραστηριότητες
πιο πέρα από τη
μεταπτυχιακή
εκπαίδευση σε
μεγαλύτερη
ποικιλία
τρόπων σπουδών
ώστε να
καλύπτεται
ευρύτερο φάσμα
καινοτόμων
δραστηριοτήτων
επαγγελματικής
ανάπτυξης, που
να περιλαμβάνει
την εκπαίδευση
ανώτερων
διοικητικών
στελεχών,
ειδικά
προγράμματα
κατάρτισης,
και θερινά
πανεπιστημιακά
τμήματα. Για
την ενίσχυση
του αντικτύπου
των
εκπαιδευτικών
δραστηριοτήτων
των ΚΓΚ και για
να έχει
απήχηση σε
ευρύτερο ακροατήριο,
οι ΚΓΚ πρέπει
να προβλέψουν
τον σχεδιασμό,
σε πειραματική
βάση, ενοτήτων
για
προπτυχιακά
τμήματα ή
πακέτα που απευθύνονται
στη σχολική
εκπαίδευση. Το
EIT θα ·
δημιουργήσει
βαθμιαία
ανταγωνιστικούς
μηχανισμούς
εξέτασης για
τη χορήγηση
ποσοστού της
επιδότησης των
ΚΓΚ, οι οποίοι
θα λαμβάνουν
υπόψη ότι οι
ΚΓΚ
εξελίσσονται
με
διαφορετικές
ταχύτητες. ·
παρέχει
κίνητρα στις
ΚΓΚ για την
ανάπτυξη
κοινών δραστηριοτήτων
σχετικά με
εγκάρσια
θέματα ·
δημιουργήσει
ένα σύστημα
αξιολόγησης
από ομότιμους
για τους
τίτλους που
φέρουν το σήμα
του EIT και θα
ξεκινήσει
διάλογο με
εθνικούς και
διεθνείς
φορείς
εξασφάλισης
της ποιότητας. ·
ενθαρρύνει
τις ΚΓΚ να
αναπτύξουν
μεγαλύτερη ποικιλία
εκπαιδευτικών
και
επαγγελματικών
δραστηριοτήτων.
2.1.2.
Δημιουργία
νέων ΚΓΚ
Προκειμένου
να ενισχυθεί
περαιτέρω ο αντίκτυπος
και να δοθούν
κίνητρα για
καινοτομία σε νέους
τομείς
κοινωνικών
προκλήσεων, το EIT
θα διευρύνει
βαθμιαία το
φάσμα των ΚΓΚ.
Ακολουθώντας
μια σταδιακή
διαδικασία για
τη δημιουργία
νέων ΚΓΚ, το EIT θα
εξασφαλίσει
ότι
λαμβάνονται
δεόντως υπόψη τα
διδάγματα που
αποκομίστηκαν
από τους
προηγούμενους γύρους,
και ότι οι ΚΓΚ
δημιουργούνται
μόνο σε τομείς
στους οποίους
υπάρχει
εμφανές
δυναμικό καινοτομίας
και υπόβαθρο
αριστείας
υψηλού
επιπέδου. Στην
περίοδο 2014-2020, οι
νέες ΚΓΚ θα
συσταθούν,
συνεπώς σε δύο στάδια,
δηλαδή τρεις
νέες ΚΓΚ
εκάστοτε το 2014
και το 2018, με
αποτέλεσμα να
υπάρχει ένα
φάσμα 9 KΓΚ στην
περίοδο 2014-2020 (που
αντιστοιχεί
στη δημιουργία
40-50 κέντρων συστέγασης
σε όλη την ΕΕ. Η
ενδεχόμενη νέα
διαδικασία
επιλογής για
ΚΓΚ το 2018 θα βασιστεί
κυρίως στα
αποτελέσματα
ενδελεχούς
εξωτερικής
αξιολόγησης
του EIT και των
υφιστάμενων
ΚΓΚ συμπεριλαμβανόμενης
μιας
αξιολόγησης
του οικονομικού
και κοινωνικού
αντίκτυπου των
ΚΓΚ και της συμβολής
του EIT στην
ενίσχυση της
ικανότητας
καινοτομίας
της ΕΕ και των
κρατών μελών,
καθώς και
σχετικά με τα
αποτελέσματα
από τις
αξιολογήσεις
του «Ορίζων 2020». Οι νέες
ΚΓΚ θα
δημιουργούνται
σε πεδία
μεγάλων κοινωνικών
προκλήσεων τα
οποία
διαθέτουν
πραγματικό
δυναμικό
καινοτομίας. Έτσι το
ΕΙΤ συμβάλλει
πλήρως στην επίτευξη
των στόχων της
ευρύτερης
πολιτικής
ατζέντας της
ΕΕ και ιδίως
των στόχων του «Ορίζων
2020», το οποίο
εντοπίζει
διάφορες
μεγάλες
κοινωνικές
προκλήσεις και
τεχνολογίες
γενικής και
βιομηχανικής
εφαρμογής.
Ο στόχος
είναι η
δημιουργία ΚΓΚ
σε θεματικά
πεδία τα οποία,
λόγω του
μεγέθους τους
και της
πολύπλοκης
φύσης τους, μπορούν
να εξεταστούν
μόνον μέσω
μιας διεπιστημονικής,
διασυνοριακής
και
διατομεακής
προσέγγισης. Συνεπώς, η
επιλογή των
θεματικών
πεδίων πρέπει
να βασίζεται
σε προσεκτική
ανάλυση του αν
και σε ποιο
βαθμό η ΚΓΚ θα
προσφέρει
πραγματική
προστιθέμενη
αξία και θα
έχει θετικό
αντίκτυπο στην
οικονομία και
στην κοινωνία. Η
Ευρωπαϊκή
Επιτροπή
πραγματοποίησε
αυτή την ανάλυση
μέσω μιας
διαδικασίας
που
σχεδιάστηκε
για την
αντικειμενική
αξιολόγηση του
δυναμικού
μελλοντικών
θεμάτων ΚΓΚ. Μία
αφετηρία ήταν
το σχέδιο του
ΣΘΚ το οποίο
υποβλήθηκε από
το διοικητικό
συμβούλιο του
ΕΙΤ στην Επιτροπή
τον Ιούνιο του
2011. Παράλληλα,
αναπτύχθηκε
μια σειρά
ισχυρών κριτηρίων
για να
καταστεί
δυνατή η
αξιολόγηση του
δυναμικού
καινοτομίας
που παρέχει το
καθένα μελλοντικό
θέμα. Η
εγκυρότητα
αυτών των
κριτηρίων
ελέγχθηκε από
την ευρύτερη
κοινότητα
καινοτομίας
από ολόκληρο το
τρίγωνο της
γνώσης μέσω
ανοικτής
δημόσιας διαβούλευσης. Αυτή η
διαδικασία
κατέληξε στον
ακόλουθο κατάλογο
κριτηρίων.
·
Εξέταση
των μέγιστων
οικονομικών
και κοινωνικών
προκλήσεων που
αντιμετωπίζει
η Ευρώπη και
συμβολή στην
εφαρμογή της
ατζέντας
«Ευρώπη 2020»· ·
ευθυγράμμιση
και
συντονισμός με
τις σχετικές
πολιτικές της
ΕΕ καθώς και με
τις
υφιστάμενες
πρωτοβουλίες
στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020»
και του «Erasmus για
όλους». ·
δυνατότητα
κινητοποίησης
επενδύσεων και
μακροχρόνιων
δεσμεύσεων από
τον
επιχειρηματικό
τομέα· να
υπάρχει ήδη
μια αγορά για
τα προϊόντα
της ή να είναι
σε θέση να
δημιουργήσει
νέες αγορές· ·
δημιουργία
βιώσιμου και
συστημικού
αντικτύπου,
υπολογιζόμενου
με βάση νέους
εκπαιδευμένους
επιχειρηματικά
ανθρώπους,
νέες
τεχνολογίες
και νέες επιχειρήσεις ·
συγκέντρωση
κρίσιμης μάζας
ενδιαφερομένων
φορέων
παγκόσμιου
κύρους από τον
τομέα της
έρευνας, της
εκπαίδευσης
και της
καινοτομίας οι
οποίοι
διαφορετικά δεν
θα
συναντιούνταν. ·
απαίτηση
διεπιστημονικών
προσεγγίσεων
και ανάπτυξη
νέων τύπων
εκπαίδευσης
περά από τα
όρια των
επιστημονικών
κλάδων· ·
εξέταση
των μέγιστων
κενών
καινοτομίας
όπως το ευρωπαϊκό
παράδοξο, δηλαδή
θέματα στα
οποία η Ευρώπη
έχει ισχυρή
βάση έρευνας
αλλά ισχνή
απόδοση
καινοτομίας. Η
αξιολόγηση των
θεμάτων που
προτείνονται
στο σχέδιο του EIT
καθώς και από
την ευρύτερη
κοινότητα ενδιαφερομένων
φορέων
απέδειξε σαφώς
κάποιο βαθμό
απόκλισης όσον
αφορά τον
δυνητικό
αντίκτυπο που
θα προσέφερε η
δημιουργία
μιας ΚΓΚ. Ως
αποτέλεσμα,
διάφορα θέματα
απορρίφθηκαν
τελείως· άλλα
επαναπροσδιορίστηκαν
προκειμένου να
ανταποκρίνονται
καλύτερα στις
ιδιομορφίες
του ευρωπαϊκού
και παγκόσμιου
πλαισίου στον
τομέα αυτόν. Τα
ακόλουθα
θεματικά πεδία
εντοπίστηκαν
ως εκείνα στα
οποία η
δημιουργία
νέων ΚΓΚ έχει
μεγαλύτερο
δυναμικό για
να προσθέσει
αξία στις
υφιστάμενες
δραστηριότητες
και να δώσει
πραγματική
ώθηση στην
καινοτομία: ·
μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας ·
Τρόφιμα
για το μέλλον
(Food4future) – βιώσιμη
αλυσίδα
εφοδιασμού από
τους πόρους
στους
καταναλωτές ·
Καινοτομία
για μια υγιή
ζωή και ενεργό
γήρανση ·
Πρώτες
ύλες – βιώσιμη
έρευνα,
εξόρυξη,
επεξεργασία,
ανακύκλωση και
υποκατάσταση ·
Κοινωνίες
με έξυπνη
ασφάλεια ·
Αστική
κινητικότητα Περισσότερες
λεπτομέρειες
σχετικά με τα
επιμέρους
θέματα
παρέχονται στα
θεματικά
δελτία στο τέλος
του εγγράφου[3]. Με
βάση αυτά τα
θέματα το EIT θα
έχει την
αυτονομία να
οργανώσει τη
διαδικασία των
μελλοντικών
ΚΓΚ. Η επιτυχία
των
μελλοντικών
προσκλήσεων
για τη
δημιουργία ΚΓΚ
θα εξαρτηθεί
σε μεγάλο βαθμό
από τη σαφή
καθοδήγηση
όσον αφορά τις
προσδοκίες και
τις
απαιτήσεις,
καθώς και το
χρονικό πλαίσιο
που επιτρέπει
στους
αιτούντες για
ΚΓΚ να οργανωθούν
σωστά τόσο από
νομική όσο και
από χρηματοδοτική
άποψη πριν
υποβάλουν την
αίτηση. Οι ΚΓΚ θα
επιλέγονται με
βάση τα
αναλυτικά
κριτήρια που
ορίζονται στον
κανονισμό του
ΕΙΤ, βάσει των
γενικών αρχών
της αριστείας
και του
ενδιαφέροντος
για την
καινοτομία. Κάθε ΚΓΚ
που επιλέγεται
πρέπει να
επιδείξει τον
τρόπο με τον
οποίο θα
δημιουργήσει
τον μεγαλύτερο
δυνατό αντίκτυπο
στον
συγκεκριμένο
τομέα και να
αποδείξει τη
βιωσιμότητα
της
στρατηγικής
της. Εν όψει
των δύο κύκλων
επιλογής ΚΓΚ
που προβλέπονται
για το 2014 και το 2018,
εντοπίστηκαν
τρία θέματα
για τον πρώτο
κύκλο. Λόγω της
ανάγκης
βαθμιαίας
προσέγγισης
κατά τη
δημιουργία
νέων ΚΓΚ, η
επιλογή των
τριών πρώτων θεμάτων
βασίστηκε στην
ωριμότητα του
πεδίου, στον
δυνητικό
κοινωνικό και
οικονομικό
αντίκτυπο, καθώς
και στις
ευκαιρίες για
συνέργειες με
άλλες πρωτοβουλίες.
Αυτά τα θέματα
είναι: ·
Καινοτομία
για μια υγιή
ζωή και ενεργό
γήρανση ·
Πρώτες
ύλες – βιώσιμη
έρευνα,
εξόρυξη,
επεξεργασία,
ανακύκλωση και
υποκατάσταση ·
Τρόφιμα
για το μέλλον
(Food4future) – βιώσιμη
αλυσίδα εφοδιασμού
από τους
πόρους στους
καταναλωτές Στον δεύτερο
κύκλο του 2018, θα
εξεταστούν τα
υπόλοιπα θέματα
(αστική
κινητικότητα,
μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας και
κοινωνίες με
έξυπνη
ασφάλεια) ,
λαμβάνοντας
ταυτόχρονα
υπόψη νέες και
απρόβλεπτες προκλήσεις
οι οποίες
μπορεί να
προκύψουν στο
μέλλον. Το
EIT θα ·
προετοιμάσει
εγκαίρως μια
διαδικασία
επιλογής για
έναν δεύτερο
κύκλο ΚΓΚ το 2014
και –ύστερα από
την αξιολόγηση
του «Ορίζων 2020»,
συμπεριλαμβανομένου
του ειδικού
του
προγράμματός του
και του ΕΙΤ – για
έναν τρίτο
κύκλο το 2018 ·
εξασφαλίσει
ότι οι όροι-πλαίσιο
για τις
μελλοντικές
διαδικασίες
επιλογής ΚΓΚ
θα επιφέρουν
βέλτιστα
αποτελέσματα,
κυρίως με την
παροχή σαφούς
καθοδήγησης
σχετικά με τις
απαιτήσεις και
τις
διαδικασίες,
και με την
παροχή στους
αιτούντες
επαρκούς
χρόνου για την
οργάνωση της
εταιρικής σχέσης
2.2.
Ενίσχυση
του αντικτύπου
του ΕΙΤ
Προώθηση
της
καινοτομίας σε
ολόκληρη την
Ένωση Στη
διάρκεια της
αρχικής
περιόδου, το EIT
επικέντρωσε
τις
προσπάθειές
του στη
σύσταση των KΓΚ.
Ενώ είναι
σαφές ότι ο
στόχος του EIT
είναι η
ενίσχυση των
υφιστάμενων
κέντρων
αριστείας, το EIT
θα πρέπει να
εξασφαλίσει
ότι θα αποκομίζουν
οφέλη και οι
περιοχές της
Ένωσης οι οποίες
δεν
συμμετέχουν
απευθείας στις
KΓΚ. Συνεπώς,
καθοριστικής
σημασίας για
την αποστολή
του ΕΙΤ είναι η
ενεργός
προώθηση της
διάδοσης ορθών
πρακτικών για
την ολοκλήρωση
του τριγώνου
της γνώσης
προκειμένου να
αναπτυχθεί μια
κοινή παιδεία
καινοτομίας
και μεταφοράς
γνώσης. Στο
μέλλον, το EIT
πρέπει να
καταβάλλει
προσπάθειες ώστε
η εμπειρία των
ΚΓΚ να
καταστεί
κατανοητή και
αναπαραγώσιμη
στην Ευρώπη
και να δημιουργήσει
μια νοοτροπία
η οποία μπορεί
να χρησιμεύσει
ως πρότυπο
στην Ευρώπη
και πέρα από
αυτήν. Με τον
εντοπισμό, την
ανάλυση και τη
διάδοση ορθών
πρακτικών
καθώς και με τα
νέα μοντέλα
διαχείρισης
και
χρηματοδότησης
από τις ΚΓΚ, το EIT
επιδιώκει να
διασφαλίσει
ότι η γνώση που
δημιουργείται
εντός του ΕΙΤ
και των ΚΓΚ του
διαδίδεται και
χρησιμοποιείται
προς όφελος
των ανθρώπων
και των φορέων,
συμπεριλαμβανομένων
εκείνων που
δεν
συμμετέχουν
απευθείας στις
ΚΓΚ. Το EIT
μπορεί να
διαδραματίσει
αποφασιστικό
ρόλο με τη
σύνθεση της
ποικιλομορφίας
των διαδικασιών
που
εφαρμόζονται
από τις ΚΓΚ
ώστε να
μπορούν να
μεταφερθούν σε
τομείς στους
οποίους
υπάρχει ελάχιστο
δυναμικό
καινοτομίας,
και οι οποίοι
διαφορετικά
δεν θα ήταν σε
θέση να
επωφεληθούν
από τα διδάγματα
που
αποκομίστηκαν
από το EIT. Αυτή η
προσέγγιση
διασφαλίζει
ότι τα οφέλη
από τις
εμπειρίες του
ΕΙΤ προωθούν
την ανάπτυξη
της ικανότητας
καινοτομίας
στους τομείς
αυτούς. Από τη
δραστηριότητα
αυτή μπορούν
να προκύψουν
εξαιρετικά
κέρδη όταν
στηρίζεται
στις εργασίες
των ΚΓΚ. Οι
κύριες
κινητήριες
δυνάμεις
μάθησης σε
επίπεδο του EIT
μπορεί να
είναι: η έρευνα
με γνώμονα την
καινοτομία με
στόχο τη
δημιουργία
νέων
επιχειρήσεων
και νέων
μοντέλων
επιχειρήσεων,
τη διαχείριση
χαρτοφυλακίων
για τα
δικαιώματα
πνευματικής ιδιοκτησίας
και νέες
προσεγγίσεις
στη διάδοση
αυτών των
δικαιωμάτων,
την
επιχειρηματικότητα
και νέες
ολοκληρωμένες
μορφές
πολυεπιστημονικής
εκπαίδευσης·
καθώς και
πρότυπα
διαχείρισης
και χρηματοπιστωτικά
μοντέλα
βασισμένα στην
έννοια της
ανοικτής
καινοτομίας ή
στα οποία
συμμετέχουν
και οι
δημόσιες
αρχές. Αυτά τα
στοιχεία θα
συμβάλλουν στο
να καταστεί το EIT
υπόδειγμα και
να αλλάξει τα
δεδομένα στο
θέμα της καινοτομίας
στην Ευρώπη
και να γίνει
ένας διεθνώς
αναγνωρισμένος
θεσμός της
καινοτομίας. Ενθάρρυνση
και προσέλκυση
των ταλέντων Τα
ταλαντούχα
άτομα
αποτελούν τον
πυρήνα στην επιτυχία
της
καινοτομίας.
Ένας από τους
κύριους ρόλους
του EIT είναι να
προσφέρει σε
ταλαντούχα
άτομα την
ευκαιρία να
χρησιμοποιήσουν
το δυναμικό
τους στο
ακέραιο και να
δημιουργήσουν
περιβάλλον στο
οποίο μπορούν
να ευδοκιμούν.
Το EIT, μέσω των
ΚΓΚ,
διαμορφώνει
τέτοιο
περιβάλλον
αλλά πρέπει να
το συμπληρώσει
με στρατηγικές
που αποσκοπούν
στο να
προσελκύσουν
και να
συμπεριλάβουν
τα μεγαλύτερα
ταλέντα που
δεν ανήκουν
στις ΚΓΚ. Το EIT θα καταρτίσει
ένα ειδικό
πρόγραμμα με
άξονα τους ανθρώπους
για να
εξασφαλίσει
ότι αυτά τα
ταλέντα – φοιτητές,
ερευνητές,
εκπαιδευτικοί
και επιχειρηματίες
σε όλα τα
επίπεδα
σταδιοδρομίας
– που δεν συμμετέχουν
στα κέντρα
συστέγασης θα
συνδέονται πλήρως
με την πρωτοβουλία.
Αυτό το
πρόγραμμα δεν
θα παρέχει στα
μεγαλύτερα
ταλέντα εκτός
των ΚΓΚ μόνον
την ευκαιρία
να
επωφελούνται
από το
καινοτόμο
περιβάλλον που
υπάρχει εντός
των κέντρων
συστέγασης
αλλά θα τους
παρέχει επίσης
κίνητρα για να
εκμεταλλεύονται
καλύτερα τις
γνώσεις και
την
τεχνοτροπία
που
αποκτούνται σε
τομείς οι
οποίοι δεν
περιλαμβάνονται
στις ΚΓΚ. Γενικά,
το Ίδρυμα του EIT
θα μπορούσε να
διαδραματίσει
σημαντικό ρόλο
στον τομέα
αυτό. Εξάλλου,
το ΕΙΤ έχει
συγκεκριμένο
ρόλο να
διαδραματίσει,
δηλαδή να
προσελκύσει
ταλέντα από
χώρες εκτός
της ΕΕ. Αν
αποκτήσει
μεγάλο κύρος
και ισχυρούς
στρατηγικούς
δεσμούς με
τους κύριους
εταίρους
παγκοσμίως, το EIT
μπορεί να
ενισχύσει την
ελκυστικότητα
των εταίρων
που απαρτίζουν
τις ΚΓΚ. Σε
στενή
συνεργασία με
τις ΚΓΚ, το EIT θα
πρέπει να
εκπονήσει μια
ισχυρή διεθνή
στρατηγική,
εντοπίζοντας
και
διασυνδέοντας
τους σημαντικούς
συνομιλητές
και τους
πιθανούς
εταίρους. Στο πλαίσιο
αυτό το EIT και οι
ΚΓΚ του θα
πρέπει να
εκμεταλλευτούν
τις
υφιστάμενες
πρωτοβουλίες
της ΕΕ στον
τομέα, όπως το
πρόγραμμα Erasmus Mundus
και τις
ενέργειες Marie Curie.
Επιπλέον, το EIT
μπορεί να
προωθήσει την
ανταλλαγή
γνώσεων, την
καθοδήγηση και
την δικτύωση
με την
ενθάρρυνση της
δημιουργίας
δικτύου
αποφοίτων του EIT. Tο EIT θα
συμπληρώσει
τις
προσπάθειές του
για την
προώθηση των
ταλαντούχων
ατόμων και των
λαμπρών ιδεών
με άλλα μέτρα,
όπως με την
οργάνωση
διαγωνισμών
ιδεών ή με την
απονομή
βραβείων, είτε
με δική του
πρωτοβουλία ή
σε συνεργασία
με εταίρους
παγκόσμιου
κύρους. Το
EIT θα ·
καταρτίσει
σε στενή συνεργασία
με τις ΚΓΚ,
πρόγραμμα για
τους
(«υποτρόφους
των ΚΓΚ»)
δίνοντας την
ευκαιρία σε
ταλαντούχα άτομα
από όλη την ΕΕ
και πέρα από
αυτή να
συμμετάσχουν
στις
δραστηριότητες
των κέντρων
συστέγασης των
ΚΓΚ για
περιορισμένο
χρονικό
διάστημα, προς
αμοιβαίο όφελος
τόσο του
συμμετέχοντος
όσο και των ΚΓΚ. ·
Δημιουργήσει/προσαρμόσει
ένα εργαλείο
με βάση το
διαδίκτυο για
την παροχή
πλατφόρμας για
τη διάδοση
γνώσεων και
για τη
δικτύωση γύρω
από το EIT. ·
Ιδρύσει
και θα
υποστηρίξει
ένα
λειτουργικό
και ισχυρό
δίκτυο αποφοίτων
από τις
δραστηριότητες
εκπαίδευσης
και κατάρτισης
του ΕΙΤ /ΚΓΚ («EIT alumni»). ·
Φροντίσει
ώστε τα
διδάγματα που
αποκομίζονται
στις ΚΓΚ να
γίνονται
συστηματικά
προσιτά στην
ευρύτερη
κοινότητα
καινοτομίας
στην ΕΕ και
πέρα από αυτήν.
Στο πλαίσιο
αυτό μπορεί να
περιλαμβάνεται
η ανάπτυξη
σειράς δωρεάν
ανοικτών
μαθημάτων από
τις
δραστηριότητες
εκπαίδευσης
και κατάρτισης
του EIT και των
ΚΓΚ.
2.3.
Νέοι
μηχανισμοί
υλοποίησης και
παρακολούθηση
των
αποτελεσμάτων
Η
απλούστευση,
όταν
εφαρμόζεται με
υπεύθυνο και συνετό
τρόπο,
αποτελεί
επιτακτικό
καθήκον για το EIT
για να μπορέσει
να επιτύχει
θετικά
αποτελέσματα
και να προωθήσει
επαναστατικές
καινοτομίες.
Ύστερα από την
αρχική
περίοδο, το EIT
έχει ακόμη τη
δυνατότητα να
αναπτύξει
πλήρως την
ευελιξία του
προκειμένου να
επιτύχει
μεγαλύτερη
απλούστευση. Ως
«επενδυτής»
στις ΚΓΚ, το EIT
θεωρεί την
απλούστευση
δυναμική
διαδικασία,
που είναι
ενσωματωμένη
στη λειτουργία
του EIT και στα
καθήκοντα του
παροχής υποστήριξης
προς τις ΚΓΚ.
Προς το σκοπό
αυτόν, το EIT θα προσπαθήσει
να προσαρμόσει,
να βελτιώσει
και να
εκλογικεύσει
τις
διαδικασίες
του
παρακολούθησης,
υποβολής εκθέσεων
και
χρηματοδότησης
και να
αναζητεί
συνεχώς απλουστευμένες
προσεγγίσεις
που μπορούν να
βοηθήσουν τις
ΚΓΚ να
αντιμετωπίσουν
τις νέες
ανάγκες που
εμφανίζονται και
να ενισχύσουν
τον αντίκτυπό
τους. Οι ΚΓΚ θα
αποτελέσουν το
ιδανικό πεδίο
δοκιμής νέων
προσεγγίσεων
για τη
χρηματοδότηση
και τη διαχείριση
της
καινοτομίας.
Με βάση τον
πειραματισμό και
την εμπειρία
των ΚΓΚ, το EIT θα
εφαρμόσει ένα
πρόγραμμα
απλούστευσης
σε θεμελιώδεις
τομείς όπως οι
συμβατικές
συμφωνίες, οι
απλουστευμένες
εκθέσεις,
καθώς και τα κατ'
αποκοπή ποσά
και τα ενιαία
ποσοστά. Η
Επιτροπή θα
παρακολουθεί
στενά την
ικανότητα του EIT
να εφαρμόσει
τις
απλούστερες
δυνατές συμφωνίες
και αρχές και
τη διαχείριση
των
δραστηριοτήτων
των ΚΓΚ, με βάση
το πρόγραμμα
απλούστευσης
του EIT. Τα
συμπεράσματα
που συνάγονται
– ακόμη και τα
αρνητικά – θα
διαδίδονται
στις
μελλοντικές
ΚΓΚ και στα
ευρωπαϊκά
προγράμματα
που
σχετίζονται με
το πρόγραμμα «Ορίζων
2020». Η
Επιτροπή
ενίσχυσε τις
προσπάθειες
της για την
υποστήριξη του
EIT στην
προσπάθειά του
να καταρτίσει
ένα χρηστό και
σταθερό
σύστημα
παρακολούθησης
με γνώμονα τα
αποτελέσματα.
Αυτό το
σύστημα
παρακολούθησης
θα
εξασφαλίσει:
ότι το EIT και οι
ΚΓΚ είναι πλήρως
υπόλογοι, την
ποιότητα των
επιτευγμάτων
τους, τη συμβολή
τους στις
προτεραιότητες
του «Ορίζων 2020»,
και ταυτόχρονα
παρέχει επαρκή
ευελιξία στην
επιχειρηματική
δυναμικότητα
των ΚΓΚ.
Επιτρέπει στο EIT
να αναπτύξει
σταθερή
ικανότητα για
τη συγκέντρωση
και την ανάλυση
της παραγωγής
των KΓΚ, τη
μέτρηση των
επιδόσεων των
ΚΓΚ με βάση
τους δικούς
του στόχους
και να
συγκρίνει το EIT
και τις KΓΚ με
βάση τις
βέλτιστες πρακτικές
σε ευρωπαϊκό
και παγκόσμιο
επίπεδο. Tο σύστημα
θα σχεδιαστεί
με ευέλικτο
τρόπο και, αν χρειάζεται,
θα
προσαρμοστεί
προκειμένου να
λάβει υπόψη το
μεταβαλλόμενο
και αυξανόμενο
χαρτοφυλάκιο του
EIT και των ΚΓΚ.
Σύμφωνα με τη
σύσταση της
ανεξάρτητης
εξωτερικής
αξιολόγησης
και των
γενικών διατάξεων
παρακολούθησης
στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020», η
Επιτροπή
πρότεινε, από
κοινού με το EIT
και τις KΓΚ, τη
δημιουργία
συστήματος
παρακολούθησης
των επιδόσεων
με γνώμονα τα
αποτέλεσμα για
το EIT, για την
εξέταση των
τεσσάρων
επιπέδων
δραστηριότητας:
·
Επίπεδο «Ορίζων
2020»: για την
τακτική
παρακολούθηση
τη συμβολή του EIT
και των KΓΚ στην
επίτευξη των
στόχων του
«Ορίζων 2020». ·
Επίπεδο EIT: για την
αξιολόγηση των
επιδόσεων του EIT
ως αποδοτικού
και
αποτελεσματικού
οργανισμού της
ΕΕ· οι επιδόσεις
θα μετριούνται
με βάση την
υποστήριξη που
παρείχε στις
ΚΓΚ, την ένταση και
την κάλυψη των
δραστηριοτήτων
του προσέγγισης
του κοινού,
διάδοσης και
των διεθνών
δραστηριοτήτων
του καθώς και
την ικανότητά
του εφαρμογής
απλουστευμένων
διαδικασιών. ·
Επίπεδο
ομάδας ΚΓΚ:
παρακολούθηση
της συμβολής
όλων των ΚΓΚ
για την επίτευξη
των στρατηγικών
στόχων του ΕΙΤ,
όπως
προσδιορίζονται
σε συγκεκριμένο
εργαλείο όπως
ο πίνακας
αποτελεσμάτων
του EIT. ·
Επίπεδο
επιμέρους KΓΚ:
παρακολούθηση
των επιδόσεων
των επιμέρους
KΓΚ με βάση τους
ατομικούς
στόχους τους
και τους
βασικούς
δείκτες
επιδόσεων (ΒΔΕ)
όπως
καθορίζονται
στα ατομικά
επιχειρησιακά
σχέδια των ΚΓΚ.
Οι ΚΓΚ έχουν
διαφορετικά
επιχειρησιακά
μοντέλα και
διαφορετικές
αγορές και
συνεπώς, διαφορετικούς
βιομηχανικούς
ΒΔΕ οι οποίοι
έχουν κεντρική
σημασία για
την επιτυχή
διαχείριση καθεμίας
ΚΓΚ. Το
EIT θα ·
καθορίσει
θεματολόγιο
απλούστευσης,
συμπεριλαμβανόμενων
των σημείων
σύγκρισης για
την αξιολόγηση
της προόδου
και υποβολής
εκθέσεων στην
Επιτροπή
σχετικά με την
υλοποίηση της
προόδου του
μέσω της
ετήσιας
έκθεσης
δραστηριότητας·
εξασφαλίζει
ότι νέα πρότυπα
απλούστευσης
διαδίδονται σε
όλη την ΕΕ και ενημερώνει
σχετικά με
άλλες
πρωτοβουλίες
της ΕΕ. ·
Δημιουργήσει
σε συνεργασία
με την
Επιτροπή και τις
ΚΓΚ,
συνεκτικού
συστήματος για
την παρακολούθηση:
της συμβολής
του ΕΙΤ στο «Ορίζων
2020»· του
αντικτύπου του
ΕΙΤ μέσω των
δικών του
δραστηριοτήτων
και των δραστηριοτήτων
των ΚΓΚ· και των
αποτελεσμάτων
των ΚΓΚ. Το ΕΙΤ
θα παρουσιάζει
όλες τις
δραστηριότητές
του
παρακολούθησης
στην ετήσια
έκθεση
δραστηριότητας
3.
Αποτελεσματικοσ
τροποσ ληψησ
αποφασεων και
λειτουργικες
ρυθμισεισ
Η δομή
διαχείρισης
του EIT συνδυάζει
την εκ των κάτω προς
τα άνω
προσέγγιση των
ΚΓΚ με τη
στρατηγική καθοδήγηση
από το επίπεδο
του EIT. Συνεπώς, η
λήψη αποφάσεων
στο επίπεδο EIT
πρέπει να
χαρακτηρίζεται
από πραγματικά
στρατηγική
προοπτική
συνδυασμένη με
αποτελεσματικούς
μηχανισμούς
υλοποίησης και
τη συστηματική
συμμετοχή
συντελεστών του
τριγώνου της
γνώσης σε όλη
την Ευρώπη. Το
μοντέλο
διαχείρισης
του ΕΙΤ έχει
αποδείξει τη συνολική
του αξία.
Ωστόσο,
εμπειρίες από
την αρχική
περίοδο
δείχνουν ότι περαιτέρω
προσπάθειες
πρέπει να
καταβληθούν για
τη βελτίωση
της
αποτελεσματικότητας
των μηχανισμών
λήψης
αποφάσεων και
εφαρμογής του
ΕΙΤ. Η σχέση
μεταξύ του
διοικητικού
συμβουλίου του
EIT, το οποίο είναι
αρμόδιο για
τις
στρατηγικές
αποφάσεις, και
της κεντρικής
διοίκησης του EIT,
η οποία είναι
αρμόδια για
την υλοποίηση,
πρέπει να
καθοριστεί
σαφέστερα και
πιο
ορθολογικά. Η
κεντρική
διοίκηση του EIT
πρέπει να καθορίσει
τους κύριους
τομείς στους
οποίους το EIT θα
πρέπει να
παρέχει
υποστήριξη
στις ΚΓΚ, για
την επίτευξη
της σωστής
ισορροπίας
μεταξύ των
καθηκόντων
υποστήριξης
και
παρακολούθησης.
Τέλος, το διοικητικό
συμβούλιο
πρέπει να
εξασφαλίζει
καλύτερα ότι
οι στρατηγικές
αποφάσεις θα
είναι σωστά ενημερωμένες
με βάση τις
εμπειρίες από
τις ΚΓΚ και την
ευρύτερη κοινότητα
καινοτομίας.
3.1.
Προσαρμογή
και
διευκρινίσεις
για τη λήψη
αποφάσεων του EIT
Το
διοικητικό
συμβούλιο του EIT
καθορίζει τη
στρατηγική
κατεύθυνση του
EIT και τους όρους
πλαίσιο για τις
ΚΓΚ, και μέσω
των μελών του
συνδέει το EIT με
τις διάφορες
ενδιαφερόμενες
ομάδες στον
τομέα. Σύμφωνα
με την
προσανατολισμένη
στις
επιχειρήσεις
προσέγγιση του
EIT, η λήψη
αποφάσεων
πρέπει να
είναι
αποτελεσματική,
γρήγορη και
εύστοχη. Καθοριστικοί
παράγοντες στη
συνάρτηση αυτή
είναι το
μέγεθος, η
σύνθεση και οι
διαδικασίες του
διοικητικού
συμβουλίου. Η
αρχή
ανεξάρτητων μελών
σε συνδυασμό
με
περιορισμένο
αριθμό εκλεγμένων
μελών που
εκπροσωπούν
την κοινότητα
των ΚΓΚ, έχει
αποδείξει την
αξία της και
καθιστά δυνατή
τη συγκέντρωση
πραγματογνωμοσύνης
από το σύνολο του
τριγώνου της
γνώσης. Ωστόσο,
το αρχικό
μοντέλο με 18
εκλεγμένα μέλη
συν, πιο
πρόσφατα, τους
τέσσερις
αντιπροσώπους
των ΚΓΚ έχει
φθάσει στα
όριά του. Ένα
διοικητικό συμβούλιο
μειωμένου
μεγέθους θα
είχε συνέπεια
την πιο
αποτελεσματική
λήψη αποφάσεων
και τη μείωση
των γενικών
εξόδων
διοίκησης.
Τέλος,
μεγαλύτερη
αποτελεσματικότητα
μπορεί να
επιτευχθεί αν
το διοικητικό
συμβούλιο του EIT
επικεντρωθεί
και πάλι στον
κύριο ρόλο του,
ο οποίος είναι
η παροχή
στρατηγικής καθοδήγησης.
Επιπλέον, η
στρατηγική
συνοχή με άλλες
πρωτοβουλίες
της ΕΕ θα
ενισχυθεί
περισσότερο
μέσω εντατικότερων
διαβουλεύσεων
με την
Ευρωπαϊκή
Επιτροπή
σχετικά με το
τριετές
πρόγραμμα
εργασίας του EIT.
Tα στοιχεία
σχετικά με το
ΕΙΤ και τις ΚΓΚ
από το τριετές
πρόγραμμα
εργασίας του
ΕΙΤ θα
καταστήσει δυνατή
την εκτίμηση
και τη
διασφάλιση της
συμπληρωματικότητας
με άλλα μέρη
του «Ορίζων 2020»
και άλλες
πολιτικές και
εργαλεία της
Ένωσης. Όλες
αυτές οι
αλλαγές έχουν
ενσωματωθεί
στον τροποποιημένο
κανονισμό του EIT
που συνοδεύει
το ΣΘΚ. Οι
αποφάσεις του
διοικητικού συμβουλίου
του EIT
εφαρμόζονται
από την
κεντρική διοίκηση
του EIT υπό την
ηγεσία του
διευθυντή του EIT
ο οποίος
λογοδοτεί για
τις ενέργειες
του EIT. Με τον
τρόπο αυτό, η
κεντρική
διοίκηση
αντικατοπτρίζει
τον προσανατολισμένο
σε
αποτελέσματα
χαρακτήρα του EIT
και των ΚΓΚ του
και αποτελεί
την κινητήριο
δύναμη πίσω
από τη
διαδικασία
απλούστευσης.
Ταυτόχρονα, η
κεντρική
διοίκηση του EIT
αναπτύσσει την
ικανότητα
συστηματικής
αφομοίωσης της
μάθησης από
τις ΚΓΚ και
φροντίζει για
τη διάδοσή
τους προς
όφελος της
ευρύτερης
κοινότητας
καινοτομίας.
Με την πάροδο
του χρόνου, η
κεντρική
διοίκηση του EIT
θα διαθέτει
πλούσιο
απόθεμα καλής
πρακτικής και
θα καταστεί
ένας πραγματικός
εταίρος γνώσης
για τους
υπεύθυνους χάραξης
πολιτικής. Μια
πρόκληση για
την κεντρική
διοίκηση του EIT
είναι η
προσέλκυση και
στελέχωσή του
με ταλαντούχους
επαγγελματίες.
Για να
εφοδιάσει το EIT
με τα μεγαλύτερα
ταλέντα και
τις
περισσότερες
δεξιότητες, θα
ορίσει μια
σαφή
στρατηγική
ανθρώπινου δυναμικού,
συμπεριλαμβάνοντας
εναλλακτικές
επιλογές αντί
της άμεσης
απασχόλησης
όπως
αποσπάσεις ή
προσωρινές
προσλήψεις με
την προώθηση
τακτικών
ανταλλαγών
προσωπικού και
ασκουμένων με
ιδρύματα άριστης
καινοτομίας,
έρευνας και
εκπαίδευσης
από την ΕΕ και
τον υπόλοιπο
κόσμο. Το
EIT θα ·
εξασφαλίσει
με μια έξυπνη
στρατηγική
ανθρώπινου
δυναμικού,
συμπεριλαμβανομένης
της
συστηματικής
χρήσης
εσωτερικής και
εξωτερικής
πραγματογνωμοσύνης
και εσωτερικών
διαδικασιών
διαχείρισης,
ότι το EIT θα
εξελιχθεί σε
θεσμό αναφοράς
για καινοτόμο
διακυβέρνηση. ·
λαμβάνει
συγκεκριμένα
μέτρα για την
περαιτέρω
προώθηση
πνεύματος
ειλικρίνειας
και
διαφάνειας.
3.2.
Επενδύσεις
στις ΚΓΚ: Οι
σχέσεις μεταξύ
ΕΙΤ και ΚΓΚ
Οι
διασυνδέσεις
του EIT και των ΚΓΚ
όχι μόνον
θέτουν το
πλαίσιο για
την
επιτυχημένη
λειτουργία των
ΚΓΚ, αλλά
αποτελούν
επίσης τον
πυρήνα της
διαδικασίας
αμοιβαίας
μάθησης
προσφέροντας
στο ΕΙΤ τη
δυνατότητα να
διαδραματίσει
τον ρόλο του ως
πεδίο δοκιμής
για νέα
υποδείγματα
καινοτομίας.
Το ΕΙΤ πρέπει
να παρέχει
στις ΚΓΚ τις
ενδεικνυόμενες
προϋποθέσεις-πλαίσιο
με σαφή και
συνεκτική
καθοδήγηση σε
όλα τα στάδια
της
διαδικασίας
χωρίς ωστόσο
να είναι
υπερβολικά
περιοριστική.
Οι
διασυνδέσεις της
κεντρικής
διοίκησης του EIT
και των ΚΓΚ
πρέπει να
είναι
συστηματικές
και να
βασίζονται
στην εμπιστοσύνη
προκειμένου να
επιτευχθεί η
μέγιστη αποτελεσματικότητα.
Σ' αυτό πρέπει
να συμβάλουν
τόσο οι
συμβατικές
σχέσεις μεταξύ
του EIT και των ΚΓΚ
καθώς και οι
οργανωτικές
ρυθμίσεις της
κεντρικής
διοίκησης του EIT. Η
κεντρική
διοίκηση του
ΕΙΤ, αν
απαλλαγεί από
τον απλό
διοικητικό
ρόλο της, θα
βελτιώσει τα
επιχειρησιακά
της καθήκοντα
ώστε να
κατευθύνει τις
ΚΓΚ σε
βέλτιστες
επιδόσεις και
συμβάλει στην
ευρύτερη διάδοση
καλών
αποτελεσμάτων.
Υπάρχει
περιθώριο για
την επίτευξη
μεγαλύτερης
αποτελεσματικότητας
αν η παροχή
υπηρεσιών και
λειτουργιών
πραγματοποιείται
σε κεντρικό
επίπεδο παρά
σε
εξατομικευμένο
επίπεδο ΚΓΚ. Μολονότι
όλες οι ΚΓΚ
εργάζονται σε
ειδικά θέματα, ορισμένα
στοιχεία έχουν
εγκάρσιο
χαρακτήρα και ακριβώς
στο σημείο
αυτό το EIT μπορεί
να προσφέρει αισθητή
προστιθέμενη
αξία. Αυτά τα
καθήκοντα παροχής
γνώσης μπορεί
να σχετίζεται
κυρίως με τη
κεντρική διοίκηση
του EIT η οποία
μετατρέπεται
σε γραφείο
διακίνησης
πληροφοριών
και σε
επινοητικό
συνομιλητή, π.χ.
με την
προώθηση των
ανταλλαγών και
της αμοιβαίας
μάθησης
ανάμεσα στις
ΚΓΚ, τη
διευκόλυνση
των σχέσεων με
τα θεσμικά
όργανα της ΕΕ
και άλλους
σημαντικούς οργανισμούς,
όπως ο
Οργανισμός
Οικονομικής
Συνεργασίας
και Ανάπτυξης
(ΟΟΣΑ), ή σχετικά
με ειδικά εγκάρσια
θέματα, όπως η
παροχή
συμβουλών
σχετικά με την
πνευματική
ιδιοκτησία,
την τεχνολογία
και τη μεταφορά
γνώσεων, τη
σύγκριση με
διεθνείς
βέλτιστες
πρακτικές, ή με
την εκπόνηση
μελετών
πρόβλεψης για
τον εντοπισμό
μελλοντικών
κατευθύνσεων
για το EIT και τις
KΓΚ. Το EIT και οι KΓΚ
πρέπει να
αποφασίζουν
από κοινού το
πού μπορούν να
εκτελεστούν
πιο
αποτελεσματικά
τα καθήκοντα
αυτά. Στη
συνάρτηση
αυτή, θα έχει
καίρια σημασία
για το EIT και τα KIC η
δημιουργία
βιώσιμων μηχανισμών
για
συστηματική
συνεργασία σε
θέματα εγκάρσιου
χαρακτήρα. Το
EIT θα ·
παρέχει
σαφή και
συνεκτική
καθοδήγηση
σχετικά με τις
προσδοκίες,
υποχρεώσεις
και ευθύνες σε
όλο τον κύκλο
ζωής των ΚΓΚ. ·
αναπτύξει
σε στενή
συνεργασία με
τις ΚΓΚ
ικανότητα
εντός της
κεντρικής
διοίκησης του EIT
για να διευκολύνει
την ανταλλαγή
και τη μάθηση
ανάμεσα στις ΚΓΚ.
·
παρέχει
ορισμένες
υπηρεσίες στις
ΚΓΚ σχετικά με οριζόντια
θέματα στα
οποία υπάρχει
περιθώριο
μεγαλύτερης
αποτελεσματικότητας,
και θα
εφαρμόζει άλλες
εταιρικές
πολιτικές για
τον ίδιο σκοπό
3.3.
Σχέσεις
με τους
ενδιαφερόμενους
παράγοντες
Η
δραστήρια
ανταλλαγή και
η αμοιβαία
μάθηση με άλλες
πρωτοβουλίες
θα πρέπει να
αποτελούν τους
ακρογωνιαίους
λίθους των προσπαθειών
του EIT για τη
δοκιμασία νέων
μοντέλων καινοτομίας.
Συνεπώς, το EIT
πρέπει να
εκμεταλλευτεί
τις
υφιστάμενες
ορθές
πρακτικές και
την εξωτερική πραγματογνωμοσύνη
προκειμένου να
καταστεί ο φορέας
αναφοράς για
την καινοτομία
που επιδιώκει.
Συνεπώς, είναι
απαραίτητο το
διοικητικό
συμβούλιο να
λαμβάνει τις
αποφάσεις του
εν γνώσει των
απόψεων και των
αναγκών των
συντελεστών
καινοτομίας
επιτόπου και
εντός του
ευρύτερου
ευρωπαϊκού
πλαισίου. Εφαρμόζοντας
μια πολιτική
ανοικτού
πνεύματος και
εξωτερικής
επικοινωνίας
το ΕΙΤ μπορεί
να προωθήσει
δραστήρια την πρόσβαση
και την
αποδοχή νέων
καινοτομιών
από την
κοινωνία
γενικότερα. Για τον
λόγο αυτόν το
ΕΙΤ θα
επικοινωνεί
απευθείας με
τα κράτη μέλη
και άλλους
ενδιαφερόμενους
παράγοντες σε
όλη την
αλυσίδα
καινοτομίας για
τη δημιουργία
ευεργετικών
επιδράσεων για
αμφότερες
πλευρές.
Προκειμένου να
γίνεται πιο
συστηματικά
αυτός ο
διάλογος και
οι ανταλλαγές,
η δημιουργία
φόρουμ
ενδιαφερομένων
μερών του ΕΙΤ,
στην οποία θα
συμμετέχει η
ευρύτερη
κοινότητα
ενδιαφερομένων
μερών στην
εξέταση
θεμάτων
εγκάρσιου
χαρακτήρα θα
μπορούσε να
είναι το
κατάλληλο
εργαλείο για
τη διευκόλυνση
διμερούς
αμφίδρομης
επικοινωνίας.
Στα ενδιαφερόμενα
μέρη θα
περιλαμβάνονται
αντιπρόσωποι
των εθνικών
και περιφερειακών
αρχών,
οντότητες
οργανωμένων
και ατομικών
συμφερόντων
από
επιχειρήσεις,
ιδρύματα
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης
και έρευνας
καθώς και
ενδιαφερόμενα
μέρη από το
τρίγωνο της
γνώσης. Η οργάνωση
του φόρουμ των
ενδιαφερομένων
παραγόντων
έχουν
ενσωματωθεί
στον
τροποποιημένο
κανονισμό του EIT
που συνοδεύει
το ΣΘΚ. Εξάλλου,
η ενεργός
διαβούλευση με
άλλα θεσμικά
όργανα της ΕΕ,
ιδίως με τις
αρμόδιες
υπηρεσίες της
Επιτροπής, από
την αρχή της
διαδικασίας θα
βοηθήσει στην
αύξηση των
συνεργειών και
της αμοιβαίας
μάθησης με
άλλες
πρωτοβουλίες
της ΕΕ. Το
EIT θα ·
δημιουργήσει
τακτικό φόρουμ
των
ενδιαφερόμενων
παραγόντων για
να διευκολύνει
την αμφίδρομη
και αμοιβαία
μάθηση με την
ευρύτερη
κοινότητα καινοτομίας
σε όλο το
τρίγωνο της
γνώσης,
συμπεριλαμβανομένων
των εθνικών
και
περιφερειακών
αρχών. Στο
πλαίσιο αυτό η
πλατφόρμα με
βάση το
διαδίκτυο
μπορεί να
βοηθήσει στην
ανάπτυξη
διαλόγου
μεταξύ των
συμμετεχόντων.
·
χρησιμοποιεί
συστηματικά
τους
υπάρχοντες
συνδέσμους των
πανεπιστημίων,
επιχειρήσεων
και ερευνητικών
οργανώσεων ως
πλατφόρμες
ανταλλαγής
γνώσεων και
διάδοσης
αποτελεσμάτων ·
καθιερώσει
μηχανισμό για
να διευκολύνει
περισσότερο
τις συνέργειες
του EIT και των KΓΚ
και άλλων πρωτοβουλιών
της ΕΕ, όπως μία
ετήσια
συνεδρίαση
μεταξύ του EIT, των
ΚΓΚ και των
αρμόδιων υπηρεσιών
της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής.
4.
Eκτιμηση
οικονομικων
αναγκων και
πορων χρηματοδοτησησ
2014-2020
4.1.
Παγίωση
μοντέλου
έξυπνης
χρηματοδότησης
για τις ΚΓΚ
Tο EIT
σχεδίασε ένα
πρωτότυπο
μοντέλο
χρηματοδότησης
το οποίο
βασίζεται στις
κοινές
δυνάμεις και
πόρους υφιστάμενων
οργανισμών
αριστείας· Η
χρηματοδότηση του
ΕΙΤ λειτουργεί
ως καταλύτης
για τη
μόχλευση και
τη συγκέντρωση
συμπληρωματικών
χρηματοδοτικών
πόρων από ευρύ
φάσμα δημόσιων
και ιδιωτικών
εταίρων. Στη
βάση αυτή, το EIT
παρέχει κατά
μέσο όρο το 25% της
συνολικής
χρηματοδότησης
των ΚΓΚ, ενώ το
υπόλοιπο ελάχιστο
75% θα πρέπει από
άλλες πηγές. Σ'
αυτές περιλαμβάνονται
τα έσοδα και οι
πόροι των
εταίρων των ΚΓΚ,
καθώς επίσης
χρηματοδότηση
από τον
δημόσιο τομέα
σε εθνικό,
περιφερειακό
επίπεδο και σε
επίπεδο ΕΕ, ιδίως
από τα
σημερινά και
μελλοντικά
διαρθρωτικά ταμεία
και το
πρόγραμμα-πλαίσιο
για την έρευνα
και την
καινοτομία.
Όσον αφορά το
τελευταίο, οι
ΚΓΚ (ή κάποιοι
από τους
εταίρους τους)
υποβάλλουν
αίτηση για
χρηματοδότηση
σύμφωνα με
τους
αντίστοιχους
κανόνες των
προγραμμάτων
και σε ίσους
όρους με τους
άλλους
αιτούντες. Η
συμβολή των
εταίρων των
ΚΓΚ δεν αποτελεί
απαίτηση της
συνήθους
επιδότησης με
τη μορφή
«συγχρηματοδότησης»,
αλλά θεωρείται
προϋπόθεση για
ελάχιστο βαθμό
συμμετοχής των
υφισταμένων οργανισμών
και της
χρηματοδοτικής
δέσμευσής τους
προς την ΚΓΚ. Αυτή
η εκ των κάτω
προς τα άνω
προσέγγιση
εγγυάται την
ισχυρή
δέσμευση των
εταίρων της
ΚΓΚ, παρέχει
κίνητρα
επένδυσης και
προωθεί τη
διαρθρωτική και
οργανωτική
αλλαγή για
τους εταίρους
των ΚΓΚ και
πέρα από αυτές.
Η εμπειρίες
από τις
αρχικές ΚΓΚ
δείχνουν ότι ο
βιομηχανικός
κλάδος
συμμετέχει
οικονομικά στην
επίτευξη της
υλοποίησης των
επιχειρηματικών
σχεδίων των
ΚΓΚ και ότι το
μερίδιο των
εταίρων από τη
βιομηχανία
στον
προϋπολογισμό
των ΚΓΚ ανέρχεται
περίπου στο 20%
έως το 30% του
συνολικού
ετήσιου
προϋπολογισμού
των ΚΓΚ.
Επιπλέον, οι
ΚΓΚ κατόρθωσαν
να ευθυγραμμίσουν
και να
απορροφήσουν
επιπρόσθετα
εθνικά κονδύλια
χρηματοδότησης,
τα οποία δεν θα
διατίθενται
διαφορετικά
(ως παράδειγμα,
η γερμανική
κυβέρνηση
αποφάσισε να
αναθέσει τη
διαχείριση της
εκπαιδευτικής
πρωτοβουλίας
«Software Campus» στην ΚΓΚ «ICT Labs»,
με
προϋπολογισμό
50 εκατομμυρίων
ευρώ για
πενταετή
περίοδο, που
προέρχεται
τόσο από
δημόσιες όσο
και από
ιδιωτικές πηγές).
Η
χρηματοδότηση
από το ΕΙΤ προβλέπεται
μόνο για «ΚΓΚ με
δραστηριότητες
προστιθέμενης
αξίας», δηλαδή
δραστηριότητες
που καθιστούν
δυνατή την
ενσωμάτωση των
πολιτικών και
των εταίρων
του τριγώνου
της γνώσης
(εκπαίδευση,
έρευνα και
καινοτομία)
μέσα και σε
όλες τις ΚΓΚ,
σύμφωνα με
τους στόχους
και τις
προτεραιότητες
που
καθορίζονται
στα επιχειρησιακά
σχέδια των ΚΓΚ.
Ιδίως
περιλαμβάνει
τα σχέδια των
ΚΓΚ στον τομέα
της
εκπαίδευσης,
της
επιχειρηματικότητας
και της
δημιουργίας
επιχειρήσεων,
τα οποία
αυξάνουν την
επένδυση σε
παγιωμένες
δραστηριότητες
(π.χ. υφιστάμενα
σχέδια
έρευνας). Οι
δραστηριότητες
διοίκησης,
διαχείρισης
και
συντονισμού των
ΚΓΚ θα πρέπει
επίσης να
καλύπτονται
από τη συνεισφορά
του ΕΙΤ. Οι ΚΓΚ
διανύουν
διάφορες
φάσεις
ανάπτυξης στις
οποίες οι
συνολικοί
προϋπολογισμοί
τους εμφανίζουν
διαφορετικά
χαρακτηριστικά
πριν επιτύχουν
τον κανονικό
ρυθμό
λειτουργίας
τους. Στην εναρκτήρια
φάση μιας ΚΓΚ, η
ικανότητα της
απορρόφησης
κονδυλίων
είναι
περιορισμένη
αλλά αυτή
αναπτύσσεται
σημαντικά τα
επόμενα έτη. Δύο έτη
ύστερα από την
αρχική φάση
δημιουργίας,
οι
προϋπολογισμοί
των ΚΓΚ
αυξάνονται
θεαματικά και
μπορούν να
κινητοποιήσουν
σε σημαντικό
βαθμό νέους
πόρους από
υφιστάμενους
και νέους
εταίρους σε
σχετικά
σύντομο
χρονικό διάστημα.
Για την
επίτευξη
επαρκούς
κρίσιμης μάζας
και σημαντικού
αντικτύπου σε
ευρωπαϊκό
επίπεδο, οι
ετήσιοι
προϋπολογισμοί
των ΚΓΚ θα
πρέπει να
ανέρχονται από
250 έως 450 εκατομμύρια
ευρώ σε
περίοδο
λειτουργίας με
κανονικό
ρυθμό, ανάλογα
με τη
στρατηγική,
τις εταιρικές
σχέσεις και το
δυναμικό
αγοράς
καθεμίας KΓΚ. Μολονότι
οι ΚΓΚ δεν θα
είναι
οικονομικά
πλήρως
ανεξάρτητες
από το ΕΙΤ, θα
ενθαρρύνονται
ωστόσο να
καταστούν
μεσοπρόθεσμα
βιώσιμες·
δηλαδή να
μειώσουν την εξάρτησή
τους από τη
χρηματοδότηση
του EIT για την περαιτέρω
εδραίωση και
την επέκταση
των δραστηριοτήτων
τους. Η
χρηματοδότηση
από το EIT θα
εξακολουθεί να
παρέχεται για
ορισμένες
δραστηριότητες
προστιθέμενης
αξίας των ΚΓΚ
οι οποίες
αποφέρουν
σημαντικά κέρδη
στις
επενδύσεις του
EIT, όπως η
εκπαίδευση, η
δημιουργία
επιχειρήσεων,
η συστέγαση, η
απήχηση στο κοινό
και η διάδοση
αποτελεσμάτων. Σήμερα,
το EIT
χρηματοδοτεί
τις ΚΓΚ μόνον
μέσω επιδοτήσεων.
Στο επόμενο
πολυετές
χρηματοδοτικό
πλαίσιο (ΠΧΠ 2014-2020)
μπορούν
ενδεχομένως να
θεσπιστούν νέοι
χρηματοδοτικοί
μηχανισμοί με
χρεωστικούς ή
συμμετοχικούς
τίτλους. Το ΕΙΤ,
ως «επενδυτής»
στις ΚΓΚ, θα
παρακολουθεί
προσεκτικά
αυτές τις
εξελίξεις, και
θα ενθαρρύνει
την πρόσβαση
των ΚΓΚ στους
μηχανισμούς
αυτούς ώστε να τους
αξιοποιούν
πλήρως, και αν
χρειάζεται θα
διευκολύνει
και θα
συντονίζει την
πρόσβαση.
4.2.
Ανάγκες
προϋπολογισμού
του ΕΙΤ
Οι
ανάγκες
προϋπολογισμού
του EIT για την
περίοδο 2014-2020
ανέρχονται σε 3,1
δισεκατομμύρια
ευρώ και
βασίζονται σε
τρεις κύριους
συντελεστές:
τις αναγκαίες
δαπάνες για
την εδραίωση
των τριών
υφιστάμενων ΚΓΚ,
για τη
βαθμιαία
εξέλιξη προς
νέες ΚΓΚ το 2014
και το 2018
αντιστοίχως,
και για τις
δραστηριότητες
διάδοσης
αποτελεσμάτων
και απήχησης
καθώς και για
τις
διοικητικές
δαπάνες. Περίπου
1,69
δισεκατομμύρια
ευρώ (53,15 % του
συνολικού προϋπολογισμού
του EIT)
προβλέπεται
για τη
χρηματοδότηση
των ΚΓΚ που
συστάθηκαν το 2009
και
λειτουργούν
ήδη με κανονικό
ρυθμό· 1,01
δισεκατομμύρια
(31,81 %)
προβλέπονται
για τον
δεύτερο κύκλο
των ΚΓΚ (στη
δεδομένη
περίοδο στις
φάσεις
εκκίνησης και
ανάπτυξης) και
259,75 εκατομμύρια
ευρώ (8,16%) για τις
ΚΓΚ που θα συγκροτηθούν
στο πλαίσιο
του τρίτου
κύκλου. Συνεπώς,
ο
προτεινόμενος
προϋπολογισμός
για τις ΚΓΚ
κατά την
περίοδο 2014-2020
ισούται με 2,9
δισεκατομμύρια
ευρώ (93,13 του
συνολικού
προϋπολογισμού
του ΕΙΤ για την
περίοδο 2014-2020. Μέσω
της ισχυρής
επίδρασης μόχλευσης
του ΕΙΤ, οι ΚΓΚ
αναμένεται να
κινητοποιήσουν
άλλα 8,890
δισεκατομμύρια
ευρώ από άλλες
πηγές του
δημόσιου και
του ιδιωτικού
τομέα. Το EIT θα
συμμετάσχει σε
διάφορες
δραστηριότητες
διάδοσης και
απήχησης, όπως
το πρόγραμμα
υποτροφιών του
EIT το οποίο θα
ενισχύσει
σημαντικά τον
αντίκτυπο των
εργασιών του
σε όλη την
Ευρώπη.
Επιπλέον,
διάφορες εγκάρσιες
υπηρεσίες
υποστήριξης
και
παρακολούθησης
θα προσφέρουν
προστιθέμενη
αξία και
μεγαλύτερη
αποδοτικότητα
στις ΚΓΚ. Για
την υλοποίηση
και την
ανάπτυξη αυτών
των
δραστηριοτήτων,
το EIT θα
χρειαστεί να
ακολουθήσει
μια στρατηγική
με στόχο ένα
υψηλό ποσοστό
αποδοτικότητας,
δηλαδή την
επίτευξη
μέγιστου αντικτύπου
με ήπιους
μηχανισμούς.
Για την
υλοποίηση αυτών
των
δραστηριοτήτων
χρειάζονται
περίπου 141,76 εκατομμύρια
(4,4%) του
προϋπολογισμού
του EIT. Η
διάσταση του
ΕΙΤ ως
πρωτοπόρου σε
νέα μοντέλα ανοικτής
καινοτομίας
και
απλούστευσης
θα πρέπει να
αντικατοπτρίζεται
στην
προσέγγιση του
στη διοίκηση. Η
κεντρική
διοίκηση του EIT
χρειάζεται μια
απλοποιημένη
οργάνωση, η
οποία
ακολουθεί την
στρατηγική
προσέγγιση για
την προσφυγή
σε
πραγματογνωμοσύνη
όποτε τη χρειάζεται,
χωρίς όμως τη
δημιουργία
περιττών
δυσκίνητων και
μόνιμων δομών.
Το κόστος των
διοικητικών δαπανών,
που καλύπτει
το αναγκαίο
προσωπικό, τις διοικητικές
και
λειτουργικές
δαπάνες και
τις δαπάνες
υποδομής, δεν
θα υπερβεί
κατά την
περίοδο αυτή
το 2,4% του προϋπολογισμού
του ΕΙΤ. Μέρος
των
διοικητικών
δαπανών καλύπτεται
από τη χώρα
υποδοχής, την
Ουγγαρία, με την
δωρεάν παροχή
γραφειακού
χώρου έως το
τέλος του 2030,
καθώς και μια
ετήσια
συνεισφορά με 1,5
εκατομμύρια ευρώ
για το κόστος
προσωπικού έως
το τέλος του 2015. Συνεπώς,
με βάση αυτόν
τον
υπολογισμό, οι
διοικητικές
δαπάνες θα
ανέρχονται σε
περίπου 77
εκατομμύρια
ευρώ για την
περίοδο 2014-2020. Διάγραμμα
3: Κατανομή των
αναγκών
προϋπολογισμού Η
ακριβής
κατανομή
περιλαμβάνεται
στο δημοσιονομικό
δελτίο που
επισυνάπτεται
στην πρόταση
τροποποίησης
του κανονισμού
του ΕΙΤ. Κατά το
επόμενο ΠΧΠ, το EIT
θα
χρηματοδοτείται
κατά κύριο
λόγο με μια
συνεισφορά του
«Ορίζων 2020», στο
οποίο
προβλέπεται το
ποσό των 2,8
δισεκατομμυρίων
ευρώ. Επιπλέον,
το ΕΙΤ θα λάβει
συνεισφορά ύψους
2,5% περίπου του
συνολικού
προϋπολογισμού
του από τη
Νορβηγία, την
Ισλανδία και
το Λιχτενστάιν
που αποτελούν
συμμετέχουσες
χώρες με την
απόφαση του
Ευρωπαϊκού
Οικονομικού
Χώρου. Θεματικό
δελτίο 1:
Μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας 1.
ΟΙ
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Μία από
τις μέγιστες
προκλήσεις που
ορίζονται στο
ευρωπαϊκό
θεματολόγιο
καινοτομίας
και η οποία πρέπει
να εξεταστεί
επίσης στο
πλαίσιο του «Ορίζων
2020» είναι η
ανταγωνιστικότητα
των κρατών
μελών της ΕΕ στην
παγκόσμια
αγορά. Ένας από
τους τομείς
που αντιμετωπίζει
ιδιαίτερα
σοβαρό
πρόβλημα είναι
ο τομέας της
μεταποίησης. Ο τομέας της
μεταποίησης
στις
ευρωπαϊκές
χώρες δέχεται
σημαντικές
πιέσεις: ο
αυξανόμενος
ανταγωνισμός
από άλλες
αναπτυγμένες
οικονομίες, η
παραγωγή
χαμηλού
κόστους σε
αναπτυσσόμενες
χώρες και η
ανεπάρκεια
πρώτων υλών
ασκούν πίεση
στις ευρωπαϊκές
εταιρείες
μεταποίησης.
Εκτός αυτού,
υπάρχουν και
άλλοι παράγοντες
που απαιτούν
αλλαγή στον
μεταποιητικό τομέα:
νέες ανάγκες
στην αγορά και
στην κοινωνία, ραγδαία
πρόοδος στην
επιστήμη και
στην τεχνολογία,
απαιτήσεις για
την προστασία
του
περιβάλλοντος
και τη
βιωσιμότητα
των πόρων. Μία
πιθανή
απάντηση για
την αντιμετώπιση
αυτών των
προκλήσεων
είναι η
ανάπτυξη μεταποίησης
υψηλής αξίας (ή
προστιθέμενης
αξίας). Η εν λόγω
έννοια ορίζει
ένα
ολοκληρωμένο
σύστημα που
περιλαμβάνει
ολόκληρο τον
κύκλο
παραγωγής, διανομής
και
μεταχείρισης
των αγαθών, των
προϊόντων και
των υπηρεσιών
στο τέλος του
κύκλου της
ζωής τους με
την εφαρμογή
ενός
καινοτόμου
συστήματος με
γνώμονα τον
καταναλωτή ή
τον χρήστη.
Αντί να
συναγωνίζονται
κατά κύριο
λόγο για τη
μείωση του
κόστους, οι μεταποιητικές
επιχειρήσεις
προστιθέμενης
αξίας παράγουν
αξία με την
παροχή
καινοτόμων
προϊόντων και
υπηρεσιών, με
τη δημιουργία
διαδικασιών
αριστείας, με
την επίτευξη
υψηλής
αναγνωρισιμότητας
του σήματος και/ή
με τη συμβολή
σε μια αειφόρο
κοινωνία[4]. Ο
τομέας της
μεταποίησης
έχει σημαντική
οικονομική,
κοινωνική και περιβαλλοντική
σπουδαιότητα. Το 2010 ο
μεταποιητικός
τομέας
υπολογίστηκε
ότι ισοδυναμεί
με το 15,4% του
ΑΕγχΠ της ΕΕ
και με άνω από 33
εκατομμύρια
θέσεις
εργασίας[5].
Αυτός ο
αριθμός
αυξάνεται στο 37%
εάν
συμπεριληφθεί
η παραγωγή
ηλεκτρικής
ενέργειας, οι
δομικές
κατασκευές,
και οι
συναφείς
επιχειρήσεις
παροχής
υπηρεσιών.
Ταυτόχρονα, ο
μεταποιητικός
κλάδος
συνέβαλε
επίσης στο 25%
περίπου των
αποβλήτων, στο 23%
των αερίων
θερμοκηπίου
και στο 26% των
οξειδίων του
αζώτου (Nox) που
εκλύθηκαν στην
Ευρώπη. Λαμβάνοντας
αυτό υπόψη,
είναι σαφές
ότι οι γενικοί
στόχοι στον
τομέα της
μεταποίησης
πρέπει να
είναι η αύξηση
της
ανταγωνιστικότητας
της Ευρώπης
εντός της παγκόσμιας
αγοράς καθώς
και η ανάπτυξη
πιο βιώσιμων
και φιλικών
προς το
περιβάλλον
διαδικασιών μεταποίησης. 2.
ΣΥΝΑΦΕΙΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Μια ΚΓΚ
με θέμα τη
μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας θα
συμβάλλει στην
εκπλήρωση των
προτεραιοτήτων
του «Ορίζων 2020» από την άποψη
της προηγμένης
μεταποίησης
και επεξεργασίας,
και του
ειδικού στόχου
της
«μεταστροφή
των σημερινών
μορφών βιομηχανικής
παραγωγής προς
μια παραγωγή
που απαιτεί
γνώσεις
υψηλότερου
επιπέδου, πιο
βιώσιμες, με
χαμηλές
εκπομπές
διοξειδίου του
άνθρακα, διακλαδικές
τεχνολογίες
μεταποίησης
και επεξεργασίας,
ώστε να
υλοποιηθούν
καινοτόμα
προϊόντα, διαδικασίες
και υπηρεσίες». Αυτή
θα μπορέσει να
κινητοποιήσει
τις επενδύσεις
και τη
μακροπρόθεσμη
δέσμευση από
τον επιχειρηματικό
τομέα και
να επεκταθεί
και να
δημιουργήσει
νέες αγορές. Επίσης,
θα μπορούσε να
αναλάβει το
καθήκον για την
υποστήριξη των
ενεργειών που
προσδιορίζονται
στο στρατηγικό
πρόγραμμα
ερευνών της
ευρωπαϊκής
τεχνολογικής
πλατφόρμας (ETΠ)
«Manufuture»: ·
ανάπτυξη
προϊόντων και
υπηρεσιών
προστιθέμενης
αξίας· ·
ανάπτυξη
νέων προτύπων
επιχειρηματικής
δραστηριότητας ·
ανάπτυξη
προηγμένων
διαδικασιών
μηχανικής μεταποίησης· ·
αναδυόμενες
επιστήμες και
τεχνολογίες
μεταποίησης· ·
μεταρρύθμιση
των
υφιστάμενων
υποδομών
έρευνας και
εκπαίδευσης
για την
υποστήριξη
μεταποιητικού
τομέα
παγκοσμίου
κύρους. Παράλληλα
με την
υποστήριξη της
ανάπτυξης νέων
προϊόντων,
υπηρεσιών,
προτύπων βιομηχανικής
δραστηριότητας
και
διαδικασιών
μεταποίησης,
θα πρέπει να
δοθεί έμφαση
στη
βιωσιμότητα,
με την αύξηση
της
αποδοτικότητας
των πόρων και της
ενέργειας, τη
μεγιστοποίηση
των θετικών
για το
περιβάλλον
συνεπειών,
αλλά επίσης
και τη συμβολή
στην ενίσχυση
του θετικού
και κοινωνικού
αντικτύπου. Συγκεκριμένα,
αυτού του
είδους καθαρή
προσέγγιση θα
συνεπάγεται
αποδοτικές
διαδικασίες
και μηχανήματα
όσον αφορά την
ενέργεια και
τις ύλες, τη χρήση
ανανεώσιμων
πηγών
ενέργειας,
και/ή την απασχόληση
στην έξυπνη
διαχείριση της
ενέργειας, με
αποτέλεσμα τη
σημαντική μείωση
των αποβλήτων
και των
εκπομπών
αερίων. Με τη
συμβολή στην
ανάπτυξη και
στη δημιουργία
μιας πιο
βιώσιμης, πιο
αποδοτικής στη
χρήση των πόρων
και πιο
ανταγωνιστικής
μεταποίησης,
μια ΚΓΚ θα
είναι σε θέση να
δώσει το
έναυσμα για
την αλλαγή της
συμπεριφοράς
τόσο του
βιομηχανικού
κλάδου όσο και
των καταναλωτών
και να
δημιουργήσει
συστημικό
αντίκτυπο. Μια
ΚΓΚ για τη
μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας θα μπορούσε
επίσης να
διαδραματίσει
πολύ σημαντικό
ρόλο και να έχει
αντίκτυπο σε
περιφερειακό
επίπεδο: η
προώθηση της
δημιουργίας
διασυνδεδεμένων
περιφερειακών
ομίλων με
τοπικές
μεταθέσεις και
συνεργασία, η
ανάπτυξη
ικανοτήτων σε
προηγμένες τεχνολογίες
μεταποίησης
και η ανάπτυξη
αριστείας στις
τεχνολογίες
μεταποίησης θα
μπορούσε να
είναι η κύρια
αποστολή μιας
ΚΓΚ σε περιφερειακό
επίπεδο. Στη
συνάρτηση αυτή
θα πρέπει να
δοθεί
ιδιαίτερη
προσοχή στις
περιφέρειες εκείνες
που θίγονται
περισσότερο
από την
φθίνουσα ικανότητα
στον
μεταποιητικό
τομέα καθώς
και στις ΜΜΕ. Μία
από τις
μεγαλύτερες
προκλήσεις για
την επίτευξη
αυτού του
στόχου είναι η
διαθεσιμότητα εργατικού
δυναμικού
υψηλής
εξειδίκευσης
το οποίο είναι
επαρκές τόσο
σε ποιότητα
όσο και σε αριθμό.
Συνεπώς, μια
ΚΓΚ θα
μπορούσε να
διαδραματίσει
πολύ σημαντικό
ρόλο στην αναδιαμόρφωση
του
εκπαιδευτικού
τοπίου στο
πεδίο αυτό. Με
τη δημιουργία
στενότερων
δεσμών μεταξύ
των ζητούντων
δεξιότητες και
των
προσφερόντων
εκπαίδευση,
μια ΚΓΚ θα
προωθήσει
κοινούς
μεταπτυχιακούς
τίτλους,
μεταπτυχιακή
επαγγελματική
κατάρτιση και
τμήματα πρακτικής
εξάσκησης στη
βιομηχανία. Επίσης,
κεντρικός
πυρήνας της
ΚΓΚ θα είναι η
δημιουργία
ικανότητας για
τη μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας. Αυτό
αφορά όχι
μόνον την
προσφορά σε εργατικό
δυναμικό
υψηλών
προσόντων,
αλλά επίσης τη δυνατότητα
καθιέρωσης της
ΚΓΚ ως φόρουμ
αλληλεπίδρασης
και προώθησης
της διεπιστημονικότητας
των δεξιοτήτων
και των
ικανοτήτων,
ιδίως για το συνδυασμό
πολλαπλών
βασικών
τεχνολογιών
ευρείας
εφαρμογής όπως
προτάθηκε από
την ομάδα
υψηλού επιπέδου
για τις
βασικές
τεχνολογίες
ευρείας εφαρμογής
(ΒΤΕΕ)[6]. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
έχει το
δυναμικό να συνενώσει
διάφορους
συντελεστές
και ενδιαφερόμενους
κύκλους σ'
αυτόν τον
διεπιστημονικό
τομέα, συμπεριλαμβάνοντας
οι βασικοί
ανώτεροι και
κατώτεροι
κρίκοι της
αλυσίδας
αξίας. Εδώ
περιλαμβάνονται
οι κλάδοι της
μεταποιητικής
βιομηχανίας
(π.χ. χάλυβας και
χημικά
προϊόντα) οι
οποίοι
συνδέονται
άμεσα με την
αλυσίδα αξίας
για μια
μεταποίηση προστιθέμενης
αξίας. 3.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ
ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Μια
ΚΓΚ όπως
περιγράφεται παραπάνω
θα αποτελεί
συμπλήρωμα
ορισμένων άλλων
πρωτοβουλιών
της ΕΕ, καθώς
και στο
επίπεδο κρατών
μελών και
βιομηχανικών
ενώσεων. Εκτός
από την ήδη
προαναφερόμενη
ευρωπαϊκή τεχνολογική
πλατφόρμα «Manufuture»,
θα μπορούσε
επίσης να
δημιουργήσει
δεσμούς με τις
ευρωπαϊκές
τεχνολογικές
πλατφόρμες για
την ενσωμάτωση
έξυπνων
συστημάτων και
την κοινή πρωτοβουλία
τεχνολογίας
(ΚΠΤ) για τα
ενσωματωμένα
συστήματα
πληροφορικής.
Επίσης,
φυσικοί
εταίροι συνεργασίας
θα μπορούσαν
να είναι η
σύμπραξη δημόσιου
και ιδιωτικού
τομέα (PPP) για τα
εργοστάσια του
μέλλοντος
καθώς και
ορισμένα
σχέδια των
προγραμμάτων-πλαισίων
(ΠΠ). Η ΚΓΚ θα
μπορούσε να
λάβει υπόψη
τις
προτεραιότητες
έρευνας και τα
σχέδια δράσης
που ορίζονται
στα πλαίσια
των EΤΠ και το
ερευνητικό
έργο που
επιτελέστηκε
μέχρι τώρα από
τις ΚΠΤ, τις PPP
και τα σχέδια
του ΠΠ στον εν
λόγω τομέα. Παρομοίως,
θα μπορούσε
επίσης να
συνδεθεί με τα
σχέδια
εμπορικής
αξιοποίησης
της
οικολογικής καινοτομίας
του ΠΑΚ
(πρόγραμμα
ανταγωνιστικότητας
και
καινοτομίας),
στα οποία έχει
αποκτηθεί
πείρα στον
τομέα της πιο
βιώσιμης
μεταποίησης.
Αυτού του
είδους πείρα
θα συνεχιστεί
με το «Ορίζων 2020»
κυρίως σε
συνάρτηση με
τις κοινωνικές
προκλήσεις των
σχεδίων: δράση
για το κλίμα,
αποδοτική χρήση
των πόρων και
πρώτες ύλες. Η
δυνατότητα
συνεργειών
μπορεί επίσης
να εξεταστεί
με το πιλοτικό
πρόγραμμα
επαλήθευσης
και δοκιμής
περιβαλλοντικών
τεχνολογιών (ETV),
το οποίο
αποσκοπεί στην
προώθηση πολύτιμων
περιβαλλοντικών
τεχνολογιών με
την επικύρωση
των επιδόσεων
του από
τρίτους. Μια
ΚΓΚ για τη
μεταποίηση
προστιθέμενης
αξίας θα
μπορούσε
επίσης να είναι
ο σύνδεσμος
για τη
δημιουργία
αποτελεσμάτων
συνεργίας με
το ευρωπαϊκό
συμβούλιο
τεχνολογικής έρευνας,
το οποίο
συνιστάται από
την ομάδα
υψηλού
επιπέδου για
τις βασικές
τεχνολογίες
ευρείας εφαρμογής
ως ικανό για
την προώθηση
της αριστείας
στην
τεχνολογική έρευνα
και
καινοτομία. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
συμπληρώνει
τις δραστηριότητες
αυτές, επειδή
θα
επικεντρώνεται
σε διεπιστημονικές
δραστηριότητές
εντός του
τριγώνου της
γνώσης με
ισχυρή εστίαση
στην επιχειρηματική
εκπαίδευση. 4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μια ΚΓΚ
που
επικεντρώνεται
στην συνένωση
των προσπαθειών
όλων των
ενδιαφερόμενων
μερών που ασχολούνται
με τη
μεταποίηση και
η οποία
εστιάζεται ισχυρά
στην
αναδιαμόρφωση
του
εκπαιδευτικού
θεματολογίου
στον τομέα
αυτόν, θα ήταν
το κατάλληλο
μέσο για την
αντιμετώπιση
των προκλήσεων
που
περιγράφονται
παραπάνω.
Επίσης, πληροί
τα κριτήρια
που προτάθηκαν
για την
επιλογή των
θεμάτων για
τις ΚΓΚ στο
στρατηγικό
θεματολόγιο καινοτομίας: ·
εξετάζει
τις
μεγαλύτερες
οικονομικές
και κοινωνικές
προκλήσεις που
αντιμετωπίζει
η Ευρώπη (για την
αύξηση της
ανταγωνιστικότητας
τω κρατών
μελών της ΕΕ
στην παγκόσμια
αγορά και για
τη συμβολή στην
ανάπτυξη μιας
πιο βιώσιμης
και φιλικής
προς το
περιβάλλον
διαδικασίας
μεταποίησης),
και συμβάλλει
στην υλοποίηση
της ατζέντας
για έξυπνη και
βιώσιμη ανάπτυξη
στο πλαίσιο
της
στρατηγικής «Europe
2020». ·
Αυτό το
επίκεντρο της
ΚΓΚ
ευθυγραμμίζεται
με τις προτεραιότητες
του «Ορίζων 2020»
και
συμπληρώνει
τις άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ στον
τομέα. ·
Μπορεί να
αξιοποιήσει
έναν σταθερό
βιομηχανικό
κλάδο ο οποίος
θα προσελκυστεί
από την ΚΓΚ. ·
Προσφέρει
δυνατότητες
για διάφορα
νέα προϊόντα, υπηρεσίες
και πρότυπα
επιχειρηματικής
δραστηριότητας,
και – πάνω από
όλα – είναι το
κατάλληλο μέσο
για την
αντιμετώπιση
της επείγουσας
ανάγκης για
εξειδικευμένους
εργαζομένους
στον εν λόγω
τομέα. ·
Χρησιμοποιεί
συστημική
προσέγγιση και
συνεπώς απαιτεί
διεπιστημονική
εργασία και
την ανάπτυξη
νέας
εκπαίδευσης
χωρίς όρια
ανάμεσα στους
επιστημονικούς
κλάδους. ·
Θα
συνενώσει την
κρίσιμη μάζα
άριστων
ενδιαφερόμενων
μερών από τον
τομέα της
έρευνας, της
καινοτομίας,
της
εκπαίδευσης
και κατάρτισης
κατά μήκος της
αλυσίδας
αξίας, τα οποία
μέρη διαφορετικά
δεν θα
ενώνονταν. ·
Θα
εξετάσει το
ευρωπαϊκό
παράδοξο, αφού
θα αξιοποιήσει
την ισχυρή
ερευνητική
βάση της
Ευρώπης και θα
εξεύρει νέες
καινοτόμες
προσεγγίσεις
για να
εξασφαλίσει
έναν πιο
ανταγωνιστικό,
βιώσιμο και
πιο αποδοτικό
στη χρήση
πόρων τομέα
της
μεταποίησης. Θεματικό
δελτίο 2:
Τρόφιμα για το
μέλλον (Food4future) –
βιώσιμη
αλυσίδα
προσφοράς από
τους πόρους
στους
καταναλωτές 1.
ΟΙ
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Η
παγκόσμια
αλυσίδα
εφοδιασμού με
τρόφιμα αντιμετωπίζει
μια πολύπλοκη
σειρά
προκλήσεων. Από
την πλευρά της
ζήτησης, η
κατάσταση
χαρακτηρίζεται
από την συνεχή
αύξηση του
πληθυσμού της
γης, την
αναβάθμιση του
βιοτικού επιπέδου
(ιδίως στις
νέες
αναδυόμενες
χώρες) γεγονός
που δημιουργεί
μεγαλύτερη
ζήτηση για πιο
διαφοροποιημένη,
υψηλής
ποιότητας
διατροφή που
απαιτεί
επιπρόσθετη
παραγωγή
τροφίμων.
Συνεπώς, ο ΟΗΕ
προέβλεψε ότι
η ζήτηση
τροφίμων θα
αυξηθεί κατά 70%
έως το 2050[7].
Ταυτόχρονα, η
ραγδαία
επέκταση του
τομέα βιοενέργειας
επιτείνει
περισσότερο τη
ζήτηση για
υποπροϊόντα
που
προέρχονται
από τη
διαδικασία
παραγωγής
τροφίμων. Από
την πλευρά της
προσφοράς, η
παγκόσμια
κλιματική
αλλαγή θα
επιδεινώσει
τις πιέσεις
στην παραγωγή
και την
προσφορά
τροφίμων.
Εξάλλου,
ορισμένα
συστήματα
παραγωγής
τροφίμων στον
κόσμο δεν είναι
βιώσιμα. Χωρίς
αλλαγή, το
παγκόσμιο
σύστημα τροφίμων
θα
εξακολουθήσει
να υποβαθμίζει
το περιβάλλον
και να
διακυβεύει την
ικανότητα του
κόσμου να
παράγει τρόφιμα
για το μέλλον. Αυτά
τα προβλήματα
ειδικότερα
πρέπει να
εξεταστούν σε
συσχέτιση με
τις
συμπεριφορές
και τις ανησυχίες
των
καταναλωτών,
εφόσον η
παραγωγή
απευθύνεται
στους
καταναλωτές
και στις
αγορές. Κατά
τις τελευταίες
δύο δεκαετίες
η κατανάλωση
τροφίμων έχει
αποκτήσει
έντονα
πολύπλοκο
χαρακτήρα. Οι
καταναλωτές
απαιτούν
οικονομικά
προσιτά, υψηλής
ποιότητας και
εύχρηστα
προϊόντα
τροφίμων που να
ανταποκρίνονται
στις
προτιμήσεις
και στις ανάγκες
τους.
Ανησυχίες
σχετικά με
διάφορα
θέματα, από την
ασφάλεια των
τροφίμων και
την προστασία
του
περιβάλλοντος
μέχρι
δεοντολογικούς
προβληματισμούς,
όπως θεμιτές
εμπορικές
πρακτικές ή
καλή
μεταχείριση των
ζώων,
αυξάνονται
συνεχώς και
καταλήγουν
στην αύξηση
των αιτημάτων
για πολιτική
δράση από τις
οργανώσεις των
καταναλωτών.
Τέλος, οι
συνήθειες
κατανάλωσης
τροφίμων (συμπεριλαμβανομένης
της σπατάλης
τροφίμων) μπορεί
να έχουν
ισχυρό
αντίκτυπο στην
υγεία και στην
ευεξία του
καταναλωτή,
καθώς και στην
πρωτογενή παραγωγή
και στο
περιβάλλον. Το «Ορίζων
2020» εξετάζει αυτό
το πολύπλοκο
ζήτημα και
ορίζει τις
προκλήσεις που
αφορούν τον
τομέα αυτόν: «Η
πρόκληση είναι
να διασφαλιστούν
οι προμήθειες
ασφαλών και
υψηλής ποιότητας
τροφίμων και
βιολογικών
προϊόντων και
να διασφαλιστεί
η βιώσιμη
διαχείριση
βιολογικών πόρων,
με τη συμβολή
τόσο στην
αγροτική και
παράκτια
ανάπτυξη όσο και
στην
ανταγωνιστικότητα
των ευρωπαϊκών
κλάδων
βιολογικής
παραγωγής, ενώ
ταυτόχρονα
επιτυγχάνεται
η προστασία
των χερσαίων
και θαλάσσιων
οικολογικών
συστημάτων, η
μείωση της
εξάρτησης από
ορυκτά
καύσιμα, η προσαρμογή
γενικά στην
κλιματική
αλλαγή και η πλήρης
εξάλειψη των
αποβλήτων.» 2.
ΣΥΝΑΦΕΙΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Μια
ΚΓΚ για τη
βιώσιμη
αλυσίδα
εφοδιασμού θα
συμβάλλει στην
εκπλήρωση των
προτεραιοτήτων
του «Ορίζων 2020», δηλαδή
εκείνων που
ορίζονται στο
πλαίσιο της κοινωνικής
πρόκλησης
«Ασφάλεια των
τροφίμων, βιώσιμη
γεωργία, και
βιο-οικονομία». Αυτό
το θεματικό
πεδίο είναι
επιπλέον πολύ
σημαντικό από
άποψη
οικονομικού
και κοινωνικού
αντικτύπου. Τα θέματα
ασφάλειας των
τροφίμων και
επισιτιστικής
ασφάλειας
έχουν επίδραση
σε όλους
σχεδόν τους
τομείς της
οικονομίας και
της κοινωνίας
μας, και πολύ
συχνά απαιτούν
ρυθμιστικά
μέτρα. Η
βιομηχανία
τροφίμων είναι
ο μεγαλύτερος
μεταποιητικός
τομέας στην
Ευρώπη και
διαδραματίζει
ουσιαστικό
ρόλο στην
ευρύτερη
οικονομική
ανάπτυξη της
Ευρώπης. Παρά
το σημαντικό
ρόλο της, η
ανταγωνιστικότητα
της ευρωπαϊκής
βιομηχανίας
τροφίμων και
ποτών είναι
εκτεθειμένη σε
πιέσεις. Κατά
την τελευταία
δεκαετία, το
μερίδιο της
Ευρώπης στην
παγκόσμια
αγορά μειώθηκε
από 25% στο 21% λόγω
του ανταγωνισμού
από
αναδυόμενες
οικονομίες,
όπως η Κίνα, η
Ινδία και η
Βραζιλία.
Επειδή η
ευρωπαϊκή
βιομηχανία τροφίμων
είναι όλο και
περισσότερο
ανίκανη να
ανταγωνιστεί
μόνον από
άποψη κόστους,
χρειάζεται να
είναι ικανή να
προσθέσει αξία
με τη
δημιουργία πιο
υγιεινών, πιο
βιώσιμων
προϊόντων με
αποδοτικότερη
χρήση των
πόρων για την
αναχαίτιση
αυτής της
πτώσης. Πρέπει
να ληφθούν
μέτρα για να
εξασφαλιστεί
ένα παγκόσμιο
βιώσιμο
σύστημα
τροφίμων που
να είναι φιλικό
στο κλίμα και
το οποίο να
ανταποκρίνεται
ταυτόχρονα
στην αυξανόμενη
ζήτηση
τροφίμων στο
πλαίσιο των περιορισμών
διαθέσιμης γης
και της
μείωσης των αλιευτικών
αποθεμάτων,
στην προστασία
του φυσικού
περιβάλλοντος
και στη
διαφύλαξη της
υγείας των ανθρώπων.
Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
επικεντρωθεί
στην αλυσίδα
εφοδιασμού με
τρόφιμα. Το
επίκεντρο αυτό
ενδείκνυται ιδιαίτερα
για την
ολιστική
προσέγγιση
μιας ΚΓΚ. Περιλαμβάνει
την κατανάλωση
πόρων στην
αρχή της αλυσίδας
(λιπάσματα κ.λπ.),
την παραγωγή,
την επεξεργασία,
τη συσκευασία
και τη διανομή
τροφίμων· και
τελειώνει με
τους
καταναλωτές οι
οποίοι μπορεί
να είναι μια
ειδική
προτεραιότητα
μιας ΚΓΚ
(μείωση των
απορριμμάτων
τροφίμων,
υγιεινή
διατροφή, κ.λπ.).
Στόχος είναι η
εξασφάλιση
ενός πιο
αποδοτικού και
αποτελεσματικού
συστήματος
αλυσίδας
εφοδιασμού
τροφίμων,
βελτιώνοντας
παράλληλα τη
βιωσιμότητα
και την
ιχνηλασιμότητα
σε όλους τους
κρίκους αυτής
της αλυσίδας. Η
εξέταση της
αλυσίδας
εφοδιασμού
τροφίμων από μια
ΚΓΚ θα δώσει
συνεπώς τη
δυνατότητα όχι
μόνον να
εξεταστούν
ορισμένες από
τις
μεγαλύτερες
οικονομικές
και κοινωνικές
προκλήσεις που
αντιμετωπίζει
η Ευρώπη, αλλά
επίσης να κινητοποιηθούν
επενδύσεις και
μακροπρόθεσμες
δεσμεύσεις από
τον
επιχειρηματικό
τομέα – δηλαδή
να αναπτυχθούν
νέες και
καινοτόμοι
τεχνολογίες,
διαδικασίες
και γνώσεις
για την αύξηση
της βιώσιμης παραγωγής,
επεξεργασίας,
συσκευασίας
και διανομής
τροφίμων, για
τη μείωση των
απορριμμάτων
και για την
προώθηση της
καλύτερης
διατροφής. Με
την ολιστική
της
προσέγγιση,
μια ΚΓΚ στον
τομέα αυτόν θα
μπορέσει να
επηρεάσει την
προσέγγιση του
βιομηχανικού
κλάδου
παραγωγής ώστε
να
επικεντρωθεί
περισσότερο
στην
καινοτομία που
έχει γνώμονα
τον
καταναλωτή.
Αυτό θα
συμβαδίζει με
το δυναμικό
νέων
επιχειρηματικών
μοντέλων και
στρατηγικών
αγοράς που
επικεντρώνονται
στις ανάγκες
και τάσεις των
καταναλωτών
και βασίζεται
στην καλύτερη
ενημέρωση
σχετικά με την
αλυσίδα τροφίμων,
η οποία μπορεί
να διαθέτει το
δυναμικό προσαρμογής
των
καινοτομιών
και
τεχνολογικών
δυνατοτήτων
στα συμφέροντα
των
καταναλωτών
και με τον
τρόπο αυτόν να
δημιουργεί
νέες ευκαιρίες
επιχειρήσεων. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
είναι πολύ
σημαντική για
την εξάλειψη του
μεγάλου βαθμού
κατακερματισμού
στο σύνολο της
αλυσίδας
εφοδιασμού
τροφίμων. Θα
προσθέσει μια
κρίσιμη μάζα
άριστων
παραγόντων
έρευνας,
καινοτομίας,
εκπαίδευσης
και κατάρτισης
σε όλο το μήκος
της αλυσίδας
τροφίμων. Όλοι
οι κρίκοι της
αλυσίδας
(πρωτογενής
τομέας, παραγωγή
τροφίμων,
επεξεργασία
τροφίμων,
έμποροι λιανικής
πώλησης,
δίαυλοι
διανομής
τροφίμων και –
κυρίως – ο
καταναλωτής)
συνδέονται
άρρηκτα μεταξύ
τους για την
επινόηση
μελλοντικών
καινοτομιών.
Μια ΚΓΚ θα
προσφέρει την
αναγκαία συστημική
και
διεπιστημονική
προσέγγιση για
την αντιμετώπιση
αυτών των
θεμάτων. Η
μεγαλύτερη
προστιθέμενη
αξία μιας ΚΓΚ
στον τομέα
αυτόν θα είναι
ο ρόλος της στην
αντιμετώπιση
της σημερινής
έλλειψης δεξιοτήτων
και ανθρώπινου
δυναμικού.
Σήμερα,
ενδεχομένως οι
μισοί κλάδοι
μεταποίησης τροφίμων
και ποτών στην
Ευρώπη
αντιμετωπίζουν
έλλειψη
επιστημονικού
και
ειδικευμένου
προσωπικού. Το
γεγονός αυτό
αποτελεί
φραγμό στην
καινοτομία
στον εν λόγω
τομέα. Με την
ενσωμάτωση της
εκπαίδευσης
στους άλλους
τομείς του
τριγώνου της
γνώσης, μια ΚΓΚ
θα επιληφθεί
του θέματος.
Ταυτόχρονα θα
προσφέρει την
ευκαιρία για
την ενθάρρυνση
νέων
εκπαιδευμένων
επιχειρηματιών,
που θα είναι σε
θέση να
αναπτύξουν
νέες
τεχνολογίες
και επιχειρήσεις
καινοτομίας.
Αυτό το
επίκεντρο στην
επιχειρηματικότητα
θα είναι
ιδιαίτερα
σημαντικό στον
τομέα των
τροφίμων, ο
οποίος
χαρακτηρίζεται
από μεγάλο αριθμό
ΜΜΕ. Οι
σημαντικότεροι
κίνδυνοι που
συνδέονται με
την επιτυχία
μιας ΚΓΚ στον
τομέα αυτό
οφείλονται κυρίως
στους
αναγκαίους για
την καινοτομία
όρους-πλαίσια,
τους οποίους
δεν εξετάζουν
άμεσα οι ΚΓΚ.
Για την αύξηση
της
βιωσιμότητας
σε ολόκληρη
την αλυσίδα
τροφίμων,
μπορεί να
χρειάζονται
ορισμένες ρυθμιστικές
αλλαγές,
προκειμένου,
π.χ. να
αναληφθεί το κόστος
της παραγωγής
τροφίμων.
Συνεπώς, οι ΚΓΚ
πρέπει να συνδέονται
με τις
τρέχουσες
δραστηριότητες
καινοτομίας
και πολιτικής
σε επίπεδο ΕΕ
και σε εθνικό επίπεδο
σχετικά με
αυτά τα θέματα
(βλέπε επόμενο
τμήμα). 3.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ
ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Η
ΕΕ συμμετέχει
πλήρως στο
πεδίο αυτό. Μια
ΚΓΚ θα μπορούσε
να συμβάλλει
στην εξέταση
της κοινωνικής
πρόκλησης στο
πλαίσιο του «Ορίζων
2020» με τίτλο
«Ασφάλεια των
τροφίμων,
βιώσιμη γεωργία
και
βιο-οικονομία».
Θα
συνεργαζόταν
ιδιαίτερα με
την προτεινόμενη
ευρωπαϊκή
σύμπραξη
καινοτομίας
(EΣΚ) για την «Γεωργική
παραγωγικότητα
και την
βιωσιμότητα».
Ενώ η
τελευταία θα
έδινε έμφαση
στη γεφύρωση
μεταξύ της
έρευνας αιχμής
και της
πρακτικής
καινοτομίας,
μια ΚΓΚ θα
δημιουργούσε
ιδίως
συμπληρωματικότητα
στην εκπαίδευση
βασικών
συντελεστών,
όπως οι
επιχειρηματίες
και οι
καταναλωτές.
Επίσης
χρειάζεται
συντονισμός με
την κοινή
πρωτοβουλία
προγραμματισμού
«Γεωργία,
ασφάλεια
τροφίμων και
κλιματική
αλλαγή», η οποία
θα
συγκεντρώσει
τις εθνικές
προσπάθειες
έρευνας στην ενσωμάτωση
της
προσαρμογής,
του μετριασμού
και της
ασφάλειας
τροφίμων στους
τομείς της
γεωργίας, της
δασοκομίας και
της χρήσης της
γης. Tο
Ευρωπαϊκό Ταμείο
Θάλασσας και
Αλιείας θα
προωθήσει την
περιβαλλοντική
και κοινωνική
βιωσιμότητα
της αλιείας
και της υδατοκαλλιέργειας,
προβάλλοντας
έτσι την
ανάγκη για
τεχνικές
εξελίξεις σε
συνδυασμό με
νέες επιχειρηματικές
δεξιότητες
στους εν λόγω
τομείς, σύμφωνα
με την εξέλιξη
της
συμπεριφοράς
των καταναλωτών,
με την παροχή
δυνατοτήτων
συνεργειών.
Επίσης, ο
συντονισμός θα
είναι επίσης
δυνατός με τις
ΠΚΠ που άρχισε
πρόσφατα με
τίτλο «Υγιεινή
διατροφή για
υγιή ζωή» και «Σύνδεση
έρευνας για το
κλίμα στην
Ευρώπη», και με την
Ευρωπαϊκή
Τεχνολογική
πλατφόρμα
στους αντίστοιχους
τομείς (ιδίως, η
επονομαζόμενη
«πλατφόρμα
τροφίμων για
ζωή») ή
πολυάριθμα
σχέδια του ΠΠ7.
Παρομοίως, θα
μπορούσε
επίσης να
συνδεθεί με τα
σχέδια
εμπορικής
αξιοποίησης
της
οικολογικής
καινοτομίας
του ΠΑΚ (πρόγραμμα
ανταγωνιστικότητας
και
καινοτομίας),
στα οποία τα
τρόφιμα και τα
ποτά αποτελούν
έναν από τους
τομείς
προτεραιότητας.
Αυτού του
είδους η πείρα
θα συνεχιστεί
με το «Ορίζων 2020»
κυρίως σε
συνάρτηση με
τις κοινωνικές
προκλήσεις των
σχεδίων: δράση
για το κλίμα,
αποδοτική χρήση
των πόρων και
πρώτες ύλες. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
συμπληρώνει
τις δραστηριότητες
αυτές, επειδή
θα
επικεντρώνεται
σε
διεπιστημονικές
δραστηριότητες
εντός του τριγώνου
γνώσης με
έντονη εστίαση
σε καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες και
στην
επιχειρηματική
εκπαίδευση
καθώς και σε
θέματα
καταναλωτών. 4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μια ΚΓΚ
που θα επικεντρωθεί
στην αλυσίδα
εφοδιασμού
τροφίμων είναι
το πιο
κατάλληλο μέσο
για την
εξέταση των
προκλήσεων που
περιγράφονται
παραπάνω.
Επίσης, πληροί
τα κριτήρια
που
προτείνονται
για την
επιλογή των
θεμάτων ΚΓΚ: ·
Εξετάζει
τις σημαντικές
οικονομικές
και κοινωνικές
προκλήσεις
(την ανάγκη να
εξασφαλιστεί
ένα ευπροσάρμοστο
και βιώσιμο
σύστημα
τροφίμων με
την ανταπόκριση
στην
αυξανόμενη
ζήτηση
τροφίμων εντός
των
περιορισμών
της διαθέσιμης
γης, της προστασίας
του φυσικού
περιβάλλοντος
και της
διασφάλισης
της ανθρώπινης
υγείας), και
συμβάλλει στην
υλοποίηση της
στρατηγικής
«Ευρώπη 2020» και
των στόχων της
όσον αφορά το κλίμα
και την
ενέργεια, την
απασχόληση,
την καινοτομία
και την
εκπαίδευση. ·
Αυτό το
επίκεντρο της
ΚΓΚ
ευθυγραμμίζεται
με τις προτεραιότητες
στο «Ορίζων 2020»
και
συμπληρώνει
τις άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ στον
τομέα των
τροφίμων,
ιδίως με την
ΕΣΚ (ευρωπαϊκή
σύμπραξη
καινοτομίας)
με αντικείμενο
τη «γεωργική
παραγωγικότητα
και
βιωσιμότητα». ·
Είναι σε
θέση να
κινητοποιήσει
τις επενδύσεις
και τη
μακροπρόθεσμη
δέσμευση του
επιχειρηματικού
τομέα και
προσφέρει
δυνατότητες
παραγωγής για
διάφορα
αναδυόμενα προϊόντα
και υπηρεσίες –
δηλαδή, για την
ανάπτυξη νέων
και καινοτόμων
τεχνολογιών,
διαδικασιών και
γνώσεων που θα
χρησιμεύσουν
στην αύξηση
μιας βιώσιμης
παραγωγής,
επεξεργασίας,
συσκευασίας
και διανομής
τροφίμων, ώστε
να μειωθούν τα
απόβλητα και
να προωθηθεί η καλύτερη
διατροφή. ·
δημιουργεί
βιώσιμο και
συστημικό
αντίκτυπο, υπολογιζόμενο
με βάση νέους
εκπαιδευμένους
επιχειρηματίες,
νέες
τεχνολογίες
και νέες
επιχειρήσεις
Θα ενισχύσει
τις νέες
τεχνολογικές
εξελίξεις και
την εφαρμογή
πιο αποδοτικών
και βιώσιμων
συστημάτων
παραγωγής. ·
Στοχεύει
στην εξάλειψη
του υψηλού
βαθμού κατακερματισμού
όλης της
αλυσίδας
εφοδιασμού
τροφίμων·
ευνοεί την
ιχνηλασιμότητα·
και θα
συγκεντρώσει
μια κρίσιμη
μάζα άριστων
ενδιαφερόμενων
φορέων στον
τομέα της
έρευνας, της
καινοτομίας,
της εκπαίδευσης
και της
κατάρτισης σε
όλο το μήκος
της αλυσίδας
τροφίμων. ·
Συνεπώς,
απαιτείται
διεπιστημονική
εργασία με τη
συμμετοχή
διαφόρων
τομέων γνώσης,
όπως η γεωπονία,
η οικολογία, η
βιολογία, η
χημεία, η
διατροφή, και η
κοινωνικοοικονομική. ·
Θα
αντιμετωπίσει
το ευρωπαϊκό
παράδοξο,
επειδή θα
εξεύρει νέες
καινοτόμες
προσεγγίσεις
για την εξασφάλιση
μιας πιο
βιώσιμης και
αποτελεσματικής
αλυσίδας
εφοδιασμού και
για τη
βελτίωση της
ασφάλειας των
τροφίμων. Θεματικό
δελτίο 3:
Καινοτομία για
υγιή διαβίωση
και ενεργό
γήρανση 1.
ΟΙ
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Η υγεία,
δημογραφική
αλλαγή και η
ευεξία
εντοπίστηκαν
ως μεγάλες
κοινωνικές
προκλήσεις οι
οποίες θα
εξεταστούν στο
πλαίσιο του «Ορίζων
2020». Οι γενικοί
στόχοι κάθε
δράσης για την
αντιμετώπιση
αυτής της
πρόκλησης θα
είναι η
βελτίωση της
ποιότητας της
ζωής των
ευρωπαίων
πολιτών όλων
των ηλικιών
και η
διατήρηση της
οικονομικής
βιωσιμότητας
των συστημάτων
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης εν
όψει του
αυξανόμενου
κόστους, της
συρρίκνωσης
του ανθρώπινου
δυναμικού και
των προσδοκιών
των πολιτών
για τη
βέλτιστη
δυνατή περίθαλψη. Οι
προκλήσεις που
σχετίζονται με
τον τομέα της
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης είναι
πολυάριθμες
και στενά
διασυνδεδεμένες.
Ποικίλλουν
από τις
χρονικές
νόσους (καρδιαγγειακές
παθήσεις,
καρκίνος,
διαβήτης) μαζί
με το
υπέρβαρος και
την
παχυσαρκία,
τις λοιμώδεις
(HIV/AIDS, φυματίωση)
και τις
νευροεκφυλιστικές
νόσους (που
επιδεινώνονται
με την
αυξανόμενη
γήρανση του
πληθυσμού) έως
τον κοινωνικό
αποκλεισμό, τη
μειωμένη
ευημερία, την
αυξανόμενη
εξάρτηση των
ασθενών από
την επίσημη
και ανεπίσημη
περίθαλψη, και
την πολλαπλή
έκθεση σε
περιβαλλοντικές
συνθήκες με
άγνωστες
μακροπρόθεσμες
επιπτώσεις
στην υγεία. Εξάλλου,
οι φραγμοί
στην εφαρμογή,
στην εκμετάλλευση
και στην
ανάπτυξη νέων
ευρημάτων,
προϊόντων και
υπηρεσιών
εμποδίζουν την
αποτελεσματική
ανταπόκριση
στις εν λόγω
προκλήσεις. Η
ανταπόκριση
στις
προκλήσεις
αυτές ορίστηκε
στο «Ορίζων 2020» με
στόχο «την παροχή
καλύτερης
υγείας,
ποιότητας ζωής
και γενικής
ευημερίας για
όλους με την
υποστήριξη των
δραστηριοτήτων
έρευνας και
καινοτομίας.
Οι δραστηριότητες
αυτές θα
επικεντρωθούν
στη διατήρηση
και στην
προώθηση της
υγείας σε όλη
τη διάρκεια
της ζωής μας,
και στην
πρόληψη των
νόσων· στη
βελτίωση της
ικανότητάς μας
για την ίαση, τη
θεραπεία και
τη διαχείριση
των νόσων και
της αναπηρίας·
υποστήριξη της
παράτασης του
επαγγελματικού
βίου· και στη
συμβολή για την
επίτευξη
βιώσιμου και
αποτελεσματικού
τομέα
περίθαλψης.» 2.
ΣΥΝΑΦΕΙΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Μια
ΚΓΚ για την
καινοτομία για
την υγιή
διαβίωση και
την ενεργό
γήρανση θα
συμβάλλει στην
εκπλήρωση των
προτεραιοτήτων
του «Ορίζων 2020, κυρίως
εκείνα που
ορίζονται στη
συνάρτηση της
κοινωνικής
πρόκλησης με
τίτλο «Υγεία,
δημογραφική
αλλαγή και
ευημερία». Το
θεματικό αυτό
πεδίο έχει
μεγάλη σημασία
από την άποψη
της κοινωνικής
και δημόσιας
πολιτικής. Τα θέματα
υγιούς
διαβίωσης και
ενεργού
γήρανσης έχουν
επίδραση σε
όλους σχεδόν
τους τομείς
της ζωής μας
και της
κοινωνίας μας,
και πολύ συχνά
απαιτούν
ρυθμιστικά
μέτρα. Ο τομέας
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης
είναι επίσης
πολύ
σημαντικός από
κοινωνικο-οικονομική
άποψη, εφόσον
είναι ένας από
τους τομείς
στους οποίους
πραγματοποιούνται
οι
περισσότερες
δαπάνες (δημόσιου
και ιδιωτικού
χαρακτήρα)·[8] και ο
τομέας δεν
προσφέρει
μόνον
ευκαιρίες για
οικονομικές
και
τεχνολογικές
καινοτομίες,
διαθέτει
επίσης μεγάλο
δυναμικό για
κοινωνική
καινοτομία. Η
κοινωνικοοικονομική
σημασία μπορεί
να υπογραμμιστεί
επιπλέον από
το γεγονός ότι
η Ευρώπη
επωφελείται
από την
παρουσία
σταθερού φαρμακευτικού
κλάδου και
σωστά
αναπτυγμένων
συστημάτων
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης τα
οποία παρέχουν
θέσεις
εργασίας σε
εκατομμύρια
ανθρώπους σε
όλη την ΕΕ.
Επίσης, ο
τομέας είναι
ένας από τους
μεγαλύτερους
βιομηχανικούς
κλάδους υψηλής
τεχνολογίας
στην ΕΕ. Το
δυναμικό
οικονομικής
ανάπτυξης
στους τομείς
αυτούς είναι
πολύ μεγάλο,
επειδή μια
κοινωνία που
γερνάει
σημαίνει
συνολική αύξηση
της ζήτησης
για περίθαλψη
και για
προϊόντα και υπηρεσίες
που διευκολύνουν
τον αυτόνομο
τρόπο ζωής. Επίσης
και άλλοι
τομείς, όπως ο
τουρισμός,
αποκτούν
σημασία. Ο
γηράσκων
πληθυσμός
αποτελείται σε
μεγάλο βαθμό
από μία γενιά η
οποία συνήθισε
να ταξιδεύει,
είναι ακόμη
πρόθυμη να
ταξιδέψει,
έχει απαιτήσεις
υψηλής
ποιότητας, και
επομένως
μεγαλύτερη
ανάγκη για
προσβάσιμες υπηρεσίες
(μεταφορές,
ξενοδοχεία,
διασκέδαση, κ.λπ.).
Πιο
προσβάσιμες
τουριστικές
υπηρεσίες
μπορούν να
αυξήσουν την
ανταγωνιστικότητα
όλου του τομέα
και θα
συνέβαλαν στην
καλύτερη
ένταξη του
γηράσκοντος
πληθυσμού. Εξίσου
σημαντικό
είναι ότι, η ΕΕ
επωφελείται
από το
παγκοσμίου
κύρους επίπεδο
έρευνας και
εκπαίδευσης
στον εν λόγω
τομέα. Σε
πολλές χώρες
της ΕΕ
υπάρχουν
πράγματι
άριστες υποδομές
και ιδρύματα
έρευνας τα
οποία παρέχουν
ελκυστική βάση
για τη
συμμετοχή του
βιομηχανικού
κλάδου στις
δραστηριότητες
που σχεδιάζει
το EIT. Οι
προκλήσεις
σχετικά με την
υγιή διαβίωση
ισχύουν για
ολόκληρη της
Ευρώπη. Οι
απαντήσεις,
τις οποίες
μπορεί να
προσφέρει μια
ΚΓΚ, απαιτούν
την εντατική
συνεργασία
άριστων,
πολυεπιστημονικών
και
πολυκλαδικών
ομάδων με
συμμετέχοντες
από όλους τους
τομείς του
τριγώνου της
γνώσης (έρευνα,
επιχειρήσεις
και
εκπαίδευση. Μια
ΚΓΚ σχετικά με
το θέμα αυτό θα
είχε την
προστιθέμενη
αξία της
διασύνδεσης
των
δραστηριοτήτων
καινοτομίας
και
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης με
την ήδη
υφιστάμενη
άριστη βάση
έρευνας. Με τον
τρόπο αυτόν, θα δώσει
ιδιαίτερη
έμφαση στα
προγράμματα
σπουδών της
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης,
στην ανάπτυξη
νέων
δεξιοτήτων (που
χρειάζονται
π.χ. για την
ανάπτυξη
τεχνολογία αλλά
επίσης για την
φροντίδα
ηλικιωμένων),
στην ενίσχυση
επιχειρηματικών
πτυχών
προκειμένου να
προωθήσει την
ανάπτυξη
εργατικού
δυναμικού με
μεγάλες
επιχειρηματικές
ικανότητες
στον τομέα, να
υποστηρίξει
την ανάπτυξη
νέων προϊόντων
και υπηρεσιών,
και να ενισχύσει
τις
υφιστάμενες αλυσίδες
αξίας ή να
δημιουργήσει
νέες. Τα
παραδείγματα
πιθανών
προϊόντων και
υπηρεσιών που
θα μπορούσαν
να
δημιουργηθούν
από μια ΚΓΚ υπερβαίνουν
τις εφαρμογές
τεχνολογίας
(όπως τις
εφαρμογές για
την
επεξεργασία,
την κωδικοποίηση,
την τυποποίηση
και την ερμηνεία
δεδομένων για
νόσους όπως ο
καρκίνος και
οι
καρδιαγγειακές
παθήσεις· ή τα
εργαλεία για
την εκτίμηση
της
επικινδυνότητας
και την
έγκαιρη διάγνωση),
και θα
μπορούσε να
παρακινήσει
την κοινωνική
καινοτομία με
νέες έννοιες
που βελτιώνουν
π.χ. τη διαχείριση
του τρόπου
ζωής και της
διατροφής, με
την προώθηση
της ενεργού
και αυτόνομης
διαβίωσης σε
ένα φιλικό για
τους
ηλικιωμένους
περιβάλλον, ή
με τη διατήρηση
οικονομικά
βιώσιμων
συστημάτων
περίθαλψης. Με
επίκεντρο τις
συστημικές
πτυχές των
ευρωπαϊκών
συστημάτων
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης και
την παροχή
υποστήριξη για
ενεργό γήρανση,
μια ΚΓΚ για
αυτόν τον
θεματικό τομέα
θα μπορούσε να
συμπεριλαμβάνει
επίσης μια
ισχυρότερη
συνεργασία
μεγάλων και
μικρότερων,
πιο
εξειδικευμένων,
επιχειρήσεων
για τη
μεγαλύτερη
κυκλοφορία της
γνώσης.
Επιπλέον, μια
ειδική
προστιθέμενη
αξία που θα
μπορούσε να προσφέρει
μια ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα, θα
μπορούσε να
είναι η
δημιουργία
καινοτόμων
εταιρικών
σχέσεων σε
τοπικό επίπεδο
που έχουν
ιδιαίτερη
σημασία για
τον τομέα
παροχής
υπηρεσιών. Με την
ολοκληρωμένη
αυτή
προσέγγιση στο
τρίγωνο της
γνώσης, μια ΚΓΚ
για υγιή
διαβίωση και
ενεργό γήρανση
θα μπορούσε,
συνεπώς, να
είναι βασικός
παράγοντας για
την
αντιμετώπιση
του «ευρωπαϊκού
παράδοξου»: προσθέτοντας
αξία στην
άριστη θέση
της ΕΕ στον
τομέα της
επιστημονικής
έρευνας και
μετατρέποντας
αυτό το
περιουσιακό
στοιχείο σε
καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες και
νέες ευκαιρίες
επιχειρήσεων
και αγορών. Οι
σημαντικότεροι
κίνδυνοι που
συνδέονται με
την επιτυχία
μιας ΚΓΚ στο
θέμα αυτό
οφείλονται
κυρίως στους
αναγκαίους
όρους-πλαίσια
που συνοδεύουν
την καινοτομία
και την ρυθμιστική
πολιτική, οι
οποίοι
απαιτούν
κάποιες προσαρμογές,
για την
εξέταση[9]
των οποίων δεν
είναι άμεσα
αρμόδιες οι
ΚΓΚ. Συνεπώς, οι
ΚΓΚ πρέπει να
συνδέονται με
τις τρέχουσες
δραστηριότητες
καινοτομίας
και πολιτικής
σε επίπεδο ΕΕ
και σε εθνικό
επίπεδο
σχετικά με
αυτά τα θέματα
(βλέπε επόμενο
τμήμα). 3.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ
ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Τα
θέματα που
έχουν σχέση με
την υγεία και
την ενεργό
γήρανση
υποστηρίζονται
έντονα από
πολλές
πρωτοβουλίες
της ΕΕ. Τέτοιου
είδους
πρωτοβουλίες
περιλαμβάνουν
ευρύ φάσμα
πολιτικών
τομέων εκτός
του τομέα
υγείας, όπως
την οικονομία,
την ασφάλεια
και το περιβάλλον.
Συνεπώς,
συμβάλλουν
έμμεσα στην
επίτευξη των
στόχων της
«Ευρώπης 2020» όπως
η έρευνα και
ανάπτυξη/καινοτομία,
η απασχόληση
και η
κοινωνική
ένταξη. Μια
ΚΓΚ που
ασχολείται με
την καινοτομία
για υγιή
διαβίωση και
ενεργό γήρανση
θα
συνεργάζεται
στενά με το
πιλοτικό
σχέδιο
«Ευρωπαϊκή
Σύμπραξη Καινοτομίας
(EΣΚ) για υγιή και
ενεργό γήρας».
Θα λάβει υπόψη
τις συγκεκριμένες
ενέργειες που
παρουσιάστηκαν
στο στρατηγικό
σχέδιο
καινοτομίας
της ΕΣΚ και θα
συμβάλλει στην
υλοποίηση των
στόχων του. Θα
δημιουργήσει
συμπληρωματικότητα
με βασικούς
συντελεστές στον
τομέα της εκπαίδευσης
και
κατάρτισης,
αλλά και με την
παροχή μοναδικού
διαρθρωμένου
δικτύου
επαγγελματιών που
είναι οι πιο
κατάλληλοι για
να εντοπίσουν
τους
όρους-πλαίσια
και τις
βέλτιστες
πρακτικές σε
θέματα
πολιτικής,
ρύθμισης ή
τυποποίησης
που έχουν αντίκτυπο
στον τομέα. Στο
πλαίσιο της
ΕΣΚ, μια ΚΓΚ
στον τομέα
αυτό μπορεί
επίσης να
συμβάλλει στην
πρωτοβουλία
πρωτοποριακής
αγοράς –
ηλ-Υγεία (eHealth), η
οποία
αποσκοπεί στην
παρότρυνση της
αγοράς για την
εξεύρεση καινοτόμων
λύσεων
ηλ-Υγείας με
την
επικέντρωσή
της σε πολιτικά
εργαλεία
(τυποποίηση,
συστήματα
πιστοποίησης
και δημόσιες
συμβάσεις). Ο
συντονισμός θα
ενισχυθεί
επίσης από την
πρωτοβουλία
κοινού
προγραμματισμού
(ΠΚΠ) για την
ανάπτυξη της
έρευνας
σχετικά με τη
νόσο Alzheimer και
άλλες νευροεκφυλιστικές
νόσους, και την
ΠΚΠ
«περισσότερα
χρόνια,
καλύτερη ζωή» -
το δυναμικό
και οι
προκλήσεις της
δημογραφικής
αλλαγής. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
επιταχύνει και
θα βελτιώσει
την αξιοποίηση
της άριστης
δημόσιας έρευνας
που
συγκεντρώνεται
από τις εν λόγω
ΠΣΠ, και θα αντιμετωπίσει
με τον τρόπο
αυτόν τον
κατακερματισμό
στο τοπίο της
καινοτομίας. Μια
ΚΓΚ θα
βασίζεται
επίσης και θα
αξιοποιεί τα σημαντικότερα
αποτελέσματα
της έρευνας
της Κοινής
Τεχνολογικής
Πρωτοβουλίας
για τα
Καινοτόμα Φάρμακα
και τα
πολυάριθμα
σχέδια έρευνας
του
προγράμματος-πλαισίου
που
ασχολούνται με
το θεματικό
αυτό πεδίο
(όπως το
ερευνητικό
πρόγραμμα στον
τομέα της
υγείας ή οι
ερευνητικές
δραστηριότητες
ΤΠΕ σχετικά με
την υγεία και
τη γήρανση) για
να προωθήσει
τη μεταφορά
τεχνολογίας
και την εμπορία
με τη βοήθεια
άριστων
επιχειρηματικών
ταλέντων. Ομοίως,
θα συντονίζει
το έργο του
κοινού
προγράμματος
«Αυτόνομη
διαβίωση
υποβοηθούμενη
από το περιβάλλον»
και του
προγράμματος
ανταγωνιστικότητα
και
καινοτομία. Εν
κατακλείδι,
μια ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
συμπληρώνει
τις
δραστηριότητες
αυτές, επειδή
θα επικεντρώνεται
σε
διεπιστημονικές
δραστηριότητες
εντός του
τριγώνου της
γνώσης με
έντονη εστίαση
σε καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες και
στην επιχειρηματική
εκπαίδευση. 4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μια ΚΓΚ
που
επικεντρώνεται
στο ευρύτερο
θέμα της
καινοτομίας
για υγιή
διαβίωση και
ενεργό γήρανση
πληροί τα
κριτήρια που
προτάθηκαν για
την επιλογή
των θεμάτων
ΚΓΚ: ·
Αντιμετωπίζει
τις κυριότερες
οικονομικές
και κοινωνικές
προκλήσεις (διά
βίου υγεία και
ευημερία για
όλους,
διατηρώντας
οικονομικά
βιώσιμα
συστήματα
περίθαλψης),
και συμβάλλει
στην υλοποίηση
του
θεματολογίου
«Europe 2020» και τους στόχους
του σχετικά με
την
απασχόληση,
την καινοτομία,
την εκπαίδευση
και την
κοινωνική
ένταξη. ·
Αυτό το
επίκεντρο της
ΚΓΚ
ευθυγραμμίζεται
με τις προτεραιότητες
στο «Ορίζων 2020»
και
συμπληρώνει
τις άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ στον
τομέα της
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης,
ιδίως με την
ΕΣΚ (ευρωπαϊκή
σύμπραξη
καινοτομίας)
για ενεργό και
υγιές γήρας. ·
Μπορεί να
βασίζεται σε
έναν σταθερό
βιομηχανικό
κλάδο ο οποίος
θα
προσελκυστεί
από την ΚΓΚ.
Είναι σε θέση
να
κινητοποιήσει
επενδύσεις και
μακροπρόθεσμη
δέσμευση του
επιχειρηματικού
κλάδου και
προσφέρει
δυνατότητες
για διάφορα
νεοεμφανιζόμενα
προϊόντα και
υπηρεσίες. ·
Θα
αντιμετωπίσει
το ευρωπαϊκό παράδοξο,
εφόσον θα
αξιοποιήσει
την ισχυρή
ερευνητική
βάση και θα
ανακαλύψει
νέες
καινοτόμες προσεγγίσεις
για τη
βελτίωση της
ποιότητας ζωής
των ευρωπαίων
πολιτών και τη
διατήρηση της
οικονομικής
βιωσιμότητας
των συστημάτων
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης. ·
Δημιουργεί
βιώσιμο και
συστημικό
αντίκτυπο, που υπολογίζεται
με βάση νέους
εκπαιδευμένους
επιχειρηματικά
ανθρώπους,
νέες
τεχνολογίες
και νέες επιχειρήσεις
Θα προωθήσει
νέες
τεχνολογικές
εξελίξεις και
κοινωνική
καινοτομία. ·
Στοχεύει
στην εξάλειψη
του υψηλού
βαθμού
κατακερματισμού
του συνολικού
τομέα
ιατροφαρμακευτικής
και κοινωνικής
περίθαλψης· θα
συγκεντρώσει
μια κρίσιμη
μάζα άριστων
ενδιαφερόμενων
φορέων στον
τομέα της
έρευνας, της
καινοτομίας,
της
εκπαίδευσης
και της
κατάρτισης σε
όλο τον τομέα. ·
Πραγματοποιεί
συστημική
προσέγγιση και
συνεπώς
απαιτεί
διεπιστημονικό
έργο στο οποίο
συμμετέχουν
διάφοροι
τομείς γνώσης,
όπως είναι η
ιατρική, η
βιολογία, η
ψυχολογία, η
οικονομία, η
κοινωνιολογία,
η δημογραφία,
οι ΤΠΕ. Θεματικό
δελτίο 4: Πρώτες
ύλες[10]
– βιώσιμη
έρευνα,
εξόρυξη,
επεξεργασία,
ανακύκλωση και
υποκατάσταση 1.
ΟΙ
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Η
σύγχρονη
κοινωνία
εξαρτάται
πλήρως από την
πρόσβαση σε
πρώτες ύλες. Η
πρόσβαση σε
οικονομικά προσιτές
ύλες είναι
σημαντική για
την
αποτελεσματική
λειτουργία της
οικονομίας της
ΕΕ. Ωστόσο, το
τρίπτυχο της
μείωσης των
πεπερασμένων
φυσικών πόρων,
του συνεχώς
αυξανόμενου ανθρώπινου
πληθυσμού, και
των ραγδαία
αυξανόμενων επιπέδων
κατανάλωσης
στον
αναπτυγμένο
κόσμο αυξάνει
τη ζήτηση για
τις πρώτες
ύλες και τους
φυσικούς
πόρους του
πλανήτη. Οι
παράγοντες
αυτοί είναι
μερικοί από εκείνους
που ευθύνονται
για την
προβλεπόμενη
αύξηση της
κατανάλωσης
φυσικών πόρων
στη διάρκεια των
επόμενων
δεκαετιών. Όπως
προβάλλεται
στον χάρτη
πορείας για
την αποδοτικότητα
των πόρων και στο
πρόγραμμα «Ορίζων
2020», θα πρέπει να
επιδιώκεται η
διασφάλιση της
προσβασιμότητας
και της
διαθεσιμότητας
πρώτων υλών που
χρειάζεται η
ευρωπαϊκή
οικονομία και
για τη διατήρηση
της ευημερίας
μας,
επιτυγχάνοντας
ταυτόχρονα μια
οικονομία με
αποδοτική
χρήση των πόρων
η οποία
ανταποκρίνεται
στις ανάγκες
ενός αυξανόμενου
πληθυσμού στο
πλαίσιο των
οικολογικών
ορίων ενός
πεπερασμένου
πλανήτη. 2.
ΣΥΝΑΦΕΙΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Αυτό
το θεματικό
πεδίο είναι
πολύ σημαντικό
από άποψη
οικονομικού
και κοινωνικού
αντικτύπου. Οι
πρώτες ύλες
είναι πολύ
σημαντικές για
την παγκόσμια
οικονομία και
την ποιότητα
της ζωής· η
αύξηση της
αποδοτικότητας
των πόρων θα
αποτελέσει το
κλειδί για τη
διασφάλιση της
οικονομικής ανάπτυξης
και των θέσεων
εργασίας στην
Ευρώπη. Θα
συμβάλλουν σε
σημαντικές
οικονομικές
ευκαιρίες, θα
βελτιώσουν την
παραγωγικότητα,
θα μειώσουν το
κόστος και θα
βελτιώσουν την
ανταγωνιστικότητα. Μολονότι
η ΕΕ διαθέτει
ένα άριστο
ερευνητικό υπόβαθρο
και υπάρχουν
διάφορα κέντρα
αριστείας, θα μπορούσαν
να γίνουν πολύ
περισσότερα
για την αξιοποίηση
του υποβάθρου
στον τομέα
αυτόν
προτεραιότητας. Μια ΚΓΚ θα
ήταν ιδιαίτερα
κατάλληλη για
την αξιοποίηση
αυτή. Ευθυγραμμιζόμενη
με άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ, μια ΚΓΚ
στον τομέα
αυτό θα
μπορούσε να
επικεντρωθεί
στην προώθηση
ενός πυρήνα
γνώσης και
κέντρου
εμπειρογνωμοσύνης
με ακαδημαϊκή,
τεχνική και πρακτική
εκπαίδευση και
έρευνα στη
βιώσιμη επιφανειακή,
υπόγεια
εκμετάλλευση
και στην εκμετάλλευση
στον πυθμένα
των θαλασσών,
στη διαχείριση
υλών, στις
τεχνολογίες
ανακύκλωσης,
στην υποκατάσταση
υλών και στο γεωπολιτικό
εμπόριο πρώτων
υλών. Αυτό θα
μπορούσε να
λειτουργήσει
ως «μεσίτης» και
ως «κέντρο
συμψηφισμού»
για τα
ευρωπαϊκά
κέντρα
αριστείας που
ασχολούνται με
σχετικά θέματα
και να
αναλάβει τη
διαχείριση
ερευνητικού
προγράμματος
στρατηγικής σημασίας
για τη
βιομηχανία της
ΕΕ. Για τον λόγο
αυτό και
προκειμένου να
μεγιστοποιηθεί
ο αντίκτυπος
των ενεργειών
και να
αποφευχθεί
τυχόν
επικάλυψη με
δραστηριότητες
της ΕΕ,
συμπεριλαμβανομένης
της ΕΣΚ για τις
πρώτες ύλες, η
ΚΓΚ θα
προσφέρει την
αναγκαία συμπλήρωση
στους τομείς
του ανθρώπινου
κεφαλαίου (π.χ.
κατάρτιση, εκπαίδευση)
πιλοτικά
σχέδια
καινοτόμου
τεχνολογίας
(π.χ.
εγκαταστάσεις
επίδειξης) για
την χερσαία
και
υποθαλάσσια
εκμετάλλευση,
την εξόρυξη
και την
επεξεργασία,
τη συλλογή και
την
ανακύκλωση. Ταυτόχρονα
θα μπορούσε να
περιλαμβάνει
στόχους όπως
π.χ. να καταστεί
πρωτοπόρος
τεχνολογίας με
τη δημιουργία
πιλοτικών
προγραμμάτων
και σχεδίων
επίδειξης καινοτόμων
διαδικασιών
και λύσεων,
συμπεριλαμβάνοντας
π.χ. τη χρήση
οικονομικά
ελκυστικών και
βιώσιμων
εναλλακτικών
υλών
στρατηγικής
σημασίας για
την ΕΕ. Συνεπώς,
η ΚΓΚ μπορεί να
δώσει το
έναυσμα για
την επέκταση
των
υφιστάμενων
και τη
δημιουργία
νέων αγορών,
κυρίως στους
τομείς
βιώσιμης
εξόρυξης και
επεξεργασίας,
διαχείρισης
υλών,
τεχνολογιών
ανακύκλωσης
και υποκατάστασης
υλών.Θα
χρειαστεί
αξιολόγηση των
επιπτώσεων και
ανάπτυξη
καινοτόμων
μέτρων και
μέτρων για την
οικονομικά
αποδοτική
προσαρμογή και
την πρόληψη
του κινδύνου
για ιδιαίτερα
ευαίσθητα
ενδιαιτήματα
όπως η Αρκτική. Μια ΚΓΚ
στον τομέα
αυτόν θα είναι
πολύ σημαντικός
παράγοντας για
να αρθεί ο
φραγμός που
αποτελεί η
έλλειψη
τεχνολογίας.
Για την
ανάπτυξη σειράς
συμπληρωματικών
τεχνολογιών
που θα
μπορούσαν να
αλλάξουν το
σχήμα των
παραδοσιακών
αλυσίδων αξίας
για τα
μεταλλεύματα
και τις πρώτες
ύλες. Αυτός
είναι ένας
τομέας που
απαιτεί
περισσότερη
εργασία για
την ανάπτυξη
νέων
διαδικασιών
και για τη
βελτίωση και την
εμπορία της
υφιστάμενης
γνώσης στον εν
λόγω τομέα. Η
επιχειρηματική
προσέγγιση
μιας ΚΓΚ ενδείκνυται
ιδιαιτέρως για
την εξέταση
του εν λόγω θέματος. Ένα άλλο
στοιχείο
προστιθέμενης
αξίας μιας ΚΓΚ
για τις πρώτες
ύλες είναι η συμβολή
της στην
αντιμετώπιση
των
περιορισμένων
ευκαιριών
δικτύωσης του
τομέα.
Πράγματι, ο
διεσπαρμένος
χαρακτήρας των
διαφόρων
εμπλεκομένων
ερευνητικών
πεδίων
σημαίνει ότι υπάρχουν
περιορισμένες
ευκαιρίες για
την εξεύρεση
ερευνητών με
διαφόρους
θεματικούς
τομείς και για
την αποκόμιση
οφελών από τη
σταυρωτή
επικονίαση
ιδεών και συνεργασίας
που απαιτείται
για την
προώθηση αποδοτικών
από άποψη
κόστους λύσεων
με χαμηλές
εκπομπές
άνθρακα και με
θετικές
συνέπειες για
το περιβάλλον. Η
δικτύωση με
μια ΚΓΚ,
συγκεντρώνει
τους ενδιαφερόμενους
κύκλους από
τις τρεις
πλευρές του
τριγώνου της
γνώσης κατά
μήκος της
αλυσίδας αξίας
θα συνέβαλε
στην
καταπολέμηση
αυτής της
αδυναμίας. Θα
προσφέρει τη
δυνατότητα για
τη βελτίωση
τόσο της
τεχνολογίας,
της γνώσης και
της μεταφοράς
τεχνογνωσίας,
καθώς και για την
παροχή σε
ερευνητές,
σπουδαστές και
επιχειρηματίες
τις γνώσεις
και τις
δεξιότητες που
χρειάζονται
για την
εφαρμογή
καινοτόμων
λύσεων και τη
μετατροπή τους
σε νέες
ευκαιρίες
επιχειρήσεων. 3.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ
ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Η ΕΕ έχει
αναγνωρίσει
αυτό το πεδίο
προτεραιότητας
ως μία από τις
μεγαλύτερες
προκλήσεις.
Μια ΚΓΚ θα
συνέβαλε στο «Ορίζων
2020», δηλαδή στην
κοινωνικής
φύσης πρόκληση
για την
προσφορά
πρώτων υλών
και την
αποδοτικότητα
των πόρων. Θα
συνέβαλε στην
ευρωπαϊκή σύμπραξη
καινοτομίας (European
Innovation Partnership - EIP) για τις
πρώτες ύλες. Η
ΕΙΡ (ευρωπαϊκή
σύμπραξη
καινοτομίας)
για τις πρώτες
ύλες θα
παρέχει τα
γενικά πλαίσια
για τη
διευκόλυνση
της
ευθυγράμμισης
και των
συνεργιών
ανάμεσα στην
έρευνα με
γνώμονα την
προσφορά και
τη ζήτηση και
των εργαλείων
και πολιτικών
καινοτομίας
στον τομέα. Αυτή η
έρευνα θα
καλύπτει
δραστηριότητες
με επίκεντρο
τις
τεχνολογίες,
αλλά επίσης
τον εντοπισμό
των
όρων-πλαισίων
και των βέλτιστων
πρακτικών στην
πολιτική, σε
θέματα
ρύθμισης και
τυποποίησης
που έχουν
αντίκτυπο την
καινοτομία σε
έναν δεδομένο
τομέα ή
πρόκληση. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
δημιουργούσε
συμπληρωματικότητα
στην παροχή
εκπαίδευσης σε
βασικούς
συντελεστές,
αλλά επίσης
στην κατάρτιση
μοναδικού
διαρθρωμένου
δικτύου
επαγγελματιών. Θα
παρέχουν μια
σταθερή βάση
για την
υποστήριξη άλλων
ενεργειών που
έχουν σχέση με
την καινοτομία
οι οποίες θα
πραγματοποιούνται
στο πλαίσιο
της ΕΙΡ (ΕΣΚ), και
για την
επιτυχία των
οποίων υπάρχει
απόλυτη ανάγκη
ανθρώπινου
κεφαλαίου.
Επίσης, θα
είναι το πιο
κατάλληλο μέσο
για την υποστήριξη
της EIP στον
εντοπισμό των
συνθηκών-πλαισίων
και των
βέλτιστων
πρακτικών στον
τομέα της πολιτικής,
σε θέματα ρύθμισης
ή τυποποίησης
που έχουν
αντίκτυπο στον
τομέα. Μια
ΚΓΚ θα
μπορούσε
επίσης να
στηριχθεί και
να αξιοποιήσει
τα
αποτελέσματα
πολυάριθμων
σχεδίων έρευνας
του 7ου
Προγράμματος
Πλαισίου που
εξετάζει το
θέμα, ιδίως
εκείνα που
χρηματοδοτούνται
στο πλαίσιο των
νανοεπιστημών,
νανοτεχνολογιών,
υλικών και νέων
τεχνολογιών
παραγωγής και
περιβαλλοντικών
θεμάτων. Παρομοίως,
θα μπορούσε
επίσης να
συνδεθεί με τα
σχέδια
εμπορικής
αξιοποίησης
της
οικολογικής καινοτομίας
του ΠΑΚ
(πρόγραμμα
ανταγωνιστικότητας
και καινοτομίας),
στα οποία η
ανακύκλωση
υλικών
αποτελεί έναν
από τους
τομείς
προτεραιότητας.
Αυτού του είδους
πείρα θα
συνεχιστεί με
το «Ορίζων 2020»
κυρίως σε
συνάρτηση με
τις κοινωνικές
προκλήσεις των
σχεδίων: δράση
για το κλίμα,
αποδοτική χρήση
των πόρων και
αειφόρος
εφοδιασμός με
πρώτες ύλες. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
συμπληρώνει
τις δραστηριότητες
αυτές αφού θα
επικεντρώνεται
σε διεπιστημονικές
δραστηριότητες
εντός του
τριγώνου της
γνώσης με
έντονη εστίαση
σε καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες και
στην επιχειρηματική
εκπαίδευση. 4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μια ΚΓΚ
στον εν λόγω
τομέα είναι το
πιο κατάλληλο μέσο
για την
αντιμετώπιση
των προκλήσεων
που περιγράφονται
ανωτέρω.
Επίσης πληροί
τα κριτήρια που
προτάθηκαν για
την επιλογή
των θεμάτων
για τις ΚΓΚ στο
στρατηγικό
θεματολόγιο
καινοτομίας
(ΣΘΚ): ·
Αντιμετωπίζει
μια μεγάλη
οικονομική και
κοινωνική
πρόκληση για
την Ευρώπη (την
ανάγκη να
αναπτύξει
καινοτόμους
λύσεις για
οικονομικά
αποδοτική, με
χαμηλές
εκπομπές
άνθρακα και
φιλική προς το περιβάλλον
έρευνα,
εξόρυξη,
επεξεργασία και
ανακύκλωση
πρώτων υλών),
και συμβάλλει
στην υλοποίηση
του
θεματολογία
για την «Ευρώπη
2020» και τους στόχους
της σχετικά με
το κλίμα και
την ενέργεια, την
απασχόληση,
την καινοτομία
και την
εκπαίδευση. ·
Αυτό το
επίκεντρο της
ΚΓΚ
ευθυγραμμίζεται
με τις προτεραιότητες
του «Ορίζων 2020»
και
συμπληρώνει
τις άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ στον
τομέα των
πρώτων υλών,
ιδίως με την
ΕΣΚ (ευρωπαϊκή
σύμπραξη
καινοτομίας)
για τις πρώτες
ύλες. ·
Είναι σε
θέση να
κινητοποιήσει
επενδύσεις από
τον τομέα των
επιχειρήσεων
και προσφέρει
δυνατότητες
για διάφορα
νέα προϊόντα
και υπηρεσίες –
κυρίως, στους
τομείς
βιώσιμης εξόρυξης
και
επεξεργασίας,
διαχείρισης
υλικών, τεχνολογιών
ανακύκλωσης
και υλικών
υποκατάστασης.
·
Δημιουργεί
βιώσιμο και
συστημικό
αντίκτυπο, που υπολογίζεται
με βάση νέους
εκπαιδευμένους
επιχειρηματικά
ανθρώπους,
νέες
τεχνολογίες
και νέες
επιχειρήσεις
Παρέχει,
ειδικότερα,
ευκαιρίες για
τη δημιουργία
κοινωνικής
αξίας
καταβάλλοντας
προσπάθειες
για την αντιμετώπιση
του στόχου
βιωσιμότητας
του συνολικού
κύκλου ζωής
των προϊόντων:
πιο αποδοτική
χρήση πρώτων
υλών και αποτελεσματικότερη
βελτίωση της
ανακύκλωσης
και ανάκτησης
πρώτων υλών. ·
Συμπεριλαμβάνει
ένα ισχυρό
στοιχείο
εκπαίδευσης το
οποίο λείπει
από άλλες
τεχνολογίες
και θα συγκεντρώσει
κρίσιμη μάζα
άριστων
ενδιαφερόμενων
κύκλων από τον
τομέα της
έρευνας και
της καινοτομίας.
·
Απαιτεί
διεπιστημονικό
έργο στο οποίο
θα περιλαμβάνονται
διάφοροι
τομείς γνώσης,
όπως η γεωλογία,
οι οικονομικές
επιστήμες, οι
περιβαλλοντικές
επιστήμες, η
χημεία, η
μηχανική και
πολλαπλοί βιομηχανικοί
κλάδοι
(κατασκευές,
αυτοκινητοβιομηχανία,
αεροδιαστημικός
τομέας,
μηχανήματα και
εξοπλισμός,
και
ανανεώσιμες
ενέργειες ). ·
Θα
αντιμετωπίσει
το ευρωπαϊκό
παράδοξο,
επειδή η Ευρώπη
διαθέτει
ισχυρή βάση
έρευνας και
χαμηλές επιδόσεις
καινοτομίας
στον εν λόγω
τομέα. Παρέχει
ευκαιρίες για
καινοτομία σε
βιώσιμη
εξόρυξη και
διαχείριση
υλών. Μπορεί να
προωθήσει
περαιτέρω την
υποκατάσταση
και την
ανακύκλωση την
αλλαγή στον
τομέα και να
υποστηρίξει
τις δραστηριότητες
επενδύσεων με
τη δημιουργία
νέων προϊόντων,
υπηρεσιών και
προσεγγίσεων
στην αλυσίδα
εφοδιασμού. Θεματικό
δελτίο 5:
Κοινωνίες με
έξυπνη
ασφάλεια 1.
ΟΙ
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Μια από
τις
μεγαλύτερες
προκλήσεις που
πρέπει να αντιμετωπιστούν
στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020»
είναι η ανάγκη
για την
υποστήριξη
ασφαλών κοινωνιών
στην Ευρώπη
στο πλαίσιο
των
αυξανόμενων
αλληλεξαρτήσεων
σε παγκόσμιο
επίπεδο και τη
μετάβαση προς
τις ψηφιακές
κοινωνίες. Οι
σημερινές
κοινωνίες
αντιμετωπίζουν
σοβαρές προκλήσεις
στον τομέα της
ασφάλειας οι
οποίες γίνονται
συνεχώς
μεγαλύτερες σε
κλίμακα και
τεχνική
εξέλιξη. Οι
προκλήσεις
αυτές προκύπτουν
από εξελίξεις
που ξεκινούν
από την
οργανωμένη
εγκληματικότητα,
την
τρομοκρατία,
και φτάνουν έως
τις
διασυνοριακές
παράνομες
δραστηριότητες
και τις
φυσικές
καταστροφές
και τις
καταστροφές
που προκαλεί ο άνθρωπος,
οι οποίες
διακυβεύουν
και
αποσταθεροποιούν
τις βασικές
αρχές της
κοινωνίας μας.
Επιπλέον,
επιθέσεις στον
κυβερνοχώρο
και
παραβιάσεις της
ιδιωτικής
σφαίρας θέτουν
σε κίνδυνο τη
συνολική
λειτουργία του
διαδικτύου και
όλων των
υπηρεσιών που
προσφέρει. Για
την υποστήριξη
των πολιτικών
της ΕΕ προκειμένου
να
αντιμετωπιστούν
αυτές οι
προκλήσεις, χρειάζεται
δράση για την
επίτευξη
καινοτομίας
στον τομέα της
ασφάλειας.
Δράση
χρειάζεται
ιδίως στην
αξιοποίηση των
τεχνολογιών
πληροφορίας
και επικοινωνίας
του δυναμικού
των συναφών
υπηρεσιών για
την αντιμετώπιση
των προκλήσεων
στον τομέα της
ασφάλειας. Ο στόχος
είναι να
αντιμετωπιστούν
οι ελλείψεις
ασφάλειας στην
Ευρώπη με την
ανάπτυξη και
εξεύρεση καινοτόμων
λύσεων ΤΠΕ για
την
καταπολέμηση,
πρόληψη και τη
μείωση σοβαρής
και
οργανωμένης
εγκληματικότητας
(συμπεριλαμβανομένου
του εγκλήματος
στον κυβερνοχώρου,
της
τρομοκρατίας,
της
ενισχυμένης
διαχείρισης
των εξωτερικών
χερσαίων και
θαλάσσιων
συνόρων μας,
και της
δημιουργίας
αντοχής σε
φυσικές καταστροφές
και καταστροφές
που
προκαλούνται
από τον
άνθρωπο, όπως
πυρκαγιές
δασών, σεισμοί,
πλημμύρες και
καταιγίδες. Ο στόχος
αυτός θα
περιλαμβάνει
την ανάπτυξη
των τεχνολογιών
ΤΠΕ, συσκευών
και υπηρεσιών
για την πρόληψη,
τη διαχείριση
και την
ανάκαμψη από
επιθέσεις στον
κυβερνοχώρο
και από βλάβες
στις υποδομές
ΤΠΕ, για την αύξηση
της
εμπιστοσύνης
και της
ασφάλειας στο
διαδίκτυο και
για την
προστασία της
ιδιωτικής
σφαίρας, της
ταυτότητας και
των ιδιωτικών
δεδομένων. Ως
εγκάρσια
προτεραιότητα,
οι στόχοι
αυτοί θα πρέπει
να επιτευχθούν
με σεβασμό της
ηθικής, της
ιδιωτικής ζωής
και των
θεμελιωδών
δικαιωμάτων
των πολιτών. 2.
ΣΥΝΑΦΕΙΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Η
ασφάλεια
αποτελεί
σημαντικό
παράγοντα από
την άποψη της
πολιτικής και
της
κοινωνικοοικονομικής
σταθερότητας. Από την
προοπτική της
δημόσιας
πολιτικής, η
διατήρηση της
ασφάλειας σε
επαρκές
επίπεδο μέσα
σε κάθε
κοινωνία
μπορεί να
θεωρηθεί ως
βασική
προϋπόθεση για
τη δημιουργία
περιβάλλοντος
στο οποίο οι
πολίτες και οι
εταιρείες
έχουν κίνητρα
να εκτελέσουν
τις
δραστηριότητές
τους. Ειδικότερα,
η επέκταση της
ψηφιακής
ενιαίας αγοράς
εξαρτάται από
την
εμπιστοσύνη
του χρήστη
στην ασφάλεια
των συναλλαγών,
στην
ακεραιότητα
των δεδομένων
τους και στην
προστασία της
ιδιωτικής ζωής
και της ταυτότητάς
τους. Τα
γεγονότα σε
σχέση με την
«παγκόσμια
τρομοκρατία»
και οι μεγάλες
απώλειες
ανθρώπινων
ζωών και περιουσιακών
στοιχείων που
οφείλονται σε
φυσικές
καταστροφές
και σε
καταστροφές
που προκαλούνται
από τον
άνθρωπο
κατέστησαν
μεγαλύτερη την
πολιτική
σημασία του εν
λόγω τομέα. Εκτός
από αυτές τις
δημόσιες ανησυχίες,
ο εν λόγω
τομέας είναι
επίσης
σημαντικός από
κοινωνικο-οικονομική
άποψη.
Εκτιμήθηκε ότι
η παγκόσμια
αγορά
ασφάλειας για
λύσεις
ασφάλειας (εκτός
της άμυνας)
ανήλθε στα 45
δισεκατομμύρια
ευρώ το 2009 και
αναμένεται να
αυξηθεί σε άνω
από 87 δισεκατομμύρια
το 2020 (μέσος όρος
ανάπτυξης
μεγαλύτερος
του 6%/έτος)[11].
Απασχολεί
περίπου 250.000
εργαζόμενους
σε παγκόσμιο επίπεδο
και περίπου 50.000
στην Ευρώπη.
Όσον αφορά την έμμεση
απασχόληση, η
αγορά
υπηρεσιών
ασφάλειας της
ΕΕ
αποτελούνταν
από άνω των 1 700 000
ιδιωτών
φυλάκων[12].
Εκτός από το
μέγεθος αγοράς
στον τομέα της
ασφάλεια των
τεχνολογιών
της
πληροφορίας,
από μερικές εκτιμήσεις
προέκυψε ότι
το άμεσο
κόστος της
εγκληματικότητας
στον
κυβερνοχώρο
ανέρχεται σε 350
δισεκατομμύρια
ευρώ ετησίως
σε όλο τον
κόσμο, και
περίπου σε 80
δισεκατομμύρια
ευρώ στην ΕΕ. Μια ΚΓΚ
σχετικά με τις
κοινωνίες
έξυπνης
ασφάλειας θα
είναι σε θέση
να
κινητοποιήσει
επενδύσεις και
μακροπρόθεσμες
δεσμεύσεις από
τον επιχειρηματικό
τομέα, καθώς
και να
επεκτείνει και
να
δημιουργήσει
νέες αγορές
για τα
προϊόντα και
τις υπηρεσίες
της. Εντός του
πλαισίου μιας KIC,
ο
επιχειρηματικός
τομέας θα
μπορούσε να
προσελκυστεί
από τις
εμπορικές ευκαιρίες
για καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες ΤΠΕ
που
υποστηρίζουν
μεταξύ άλλων,
πιο έξυπνες λύσεις
για την πρόληψη
εγκλημάτων,
υψηλότερα
πρότυπα
ασφαλείας μέσω
ηλεκτρονικών
συστημάτων
ταυτοποίησης
και αναγνώρισης
της
γνησιότητας,
εξυπνότερων
συνόρων και
συστημάτων
προειδοποίησης
για την
καλύτερη προστασία
υποδομών
κρίσιμης
σημασίας. Λόγω
της εγκάρσιας
φύση των τεχνολογιών
ασφάλειας, οι
δραστηριότητες
αυτής της ΚΓΚ
δεν θα
επηρεάζουν
μόνο τον τομέα
των ΤΠΕ, αλλά επίσης
ολόκληρη την
αγορά ΤΠΕ για
τους κατασκευαστές
εξοπλισμού και
συσκευών
ελέγχου της
πρόσβασης και
για τους
φορείς παροχής
υπηρεσιών. Η κοινωνική
διάσταση της
ασφάλειας θα
μπορούσε να
βελτιωθεί
περισσότερο
από την ολιστική
προσέγγιση της
ΚΓΚ στην
καινοτομία και
από το
δυναμικό της
να προωθήσει
την κοινωνική
καινοτομία. Με
βάση μια
ισχυρή
ερευνητική και
επιστημονική βάση,
μια ΚΓΚ στον
τομέα αυτό θα
είναι σε θέση
να συνενώσει
τους
ενδιαφερόμενους
για την εκπαίδευση
και την
καινοτομία
κύκλους οι
οποίοι διαφορετικά
δεν θα
συναντιόνταν
για να
αναπτύξουν
νέες γνώσεις,
έννοιες,
μοντέλα επιχειρήσεων,
προσεγγίσεις
και
στρατηγικές
για την
αντιμετώπιση
των προκλήσεων
για τις
εταιρείες
ασφάλειας και
για την
προώθηση της
ευεξίας των
πολιτών. Ο
στόχος είναι
αυτά τα καινοτόμα
προϊόντα, οι
υπηρεσίες, οι
διαδικασίες, τα
πρότυπα και οι
προσεγγίσεις
που
αναπτύσσονται στο
πλαίσιο της
ΚΓΚ να πληρούν
τις πιεστικές
ανάγκες για πιο
ασφαλείς
ευρωπαϊκές
κοινωνίες,
στις οποίες οι
πολίτες
αισθάνονται
ασφαλείς στην
καθημερινή ζωή
τους
(συμπεριλαμβανομένων
εκείνων που
βρίσκονται σε
πιο ευάλωτη
θέση).
Ιδιαίτερη
προσοχή θα μπορούσε
να δοθεί στην
προστασία της
ιδιωτικής
ζωής, στην
προστασία των
παιδιών στο
διαδίκτυο και
στην προστασία
κατά της
αντιποίηση της
ταυτότητας και
των χαρακτηριστικών
γνωρισμάτων,
αυξάνοντας
παράλληλα την
φιλικότητα
προς τους
χρήστες και
την προσέλκυσή
τους. Η
κοινωνική
διάσταση μιας
ΚΓΚ για
ασφαλείς κοινωνίες
θα μπορούσε να
ενισχυθεί
περισσότερο με
το μοντέλο συστέγασης
των ΚΓΚ, με τη
βοήθεια του
οποίου περιφερειακοί
παράγοντες
συνεργάζονται
στενά ενώ συνδυάζουν
τις ικανότητες
και τις
δεξιότητες που
ανέπτυξαν σε
διάφορους
τομείς
εξειδίκευσης. Το
σημαντικότερο
στοιχείο
προστιθέμενης
αξίας μιας ΚΓΚ
που ασχολείται
με τις
κοινωνίες
έξυπνης
ασφάλειας θα
είναι η συμβολή
της στην
προσπάθεια να ξεπεραστούν
τα σημερινά επίπεδα
κατακερματισμού
και
στεγανοποίησης
που
αντιμετωπίζει
ο τομέας σε όλη
την Ευρώπη.
Μέσω του
ολιστικού χαρακτήρα
και της
διεπιστημονικής
προσέγγισής της,
θα προσφέρει
την ευκαιρία
για την
επίτευξη στενότερης
συνεργασίας
μεταξύ των
συντελεστών
του τριγώνου
της γνώσης
(επιχειρήσεις,
έρευνα και
πανεπιστήμια),
των προσώπων
και των
δημοσίων αρχών
που ενεργοποιούνται
σε διάφορους
τομείς της
γνώσης, και για
τη διασφάλιση
με τον τρόπο
αυτόν της
καλύτερης
διασύνδεσης
μεταξύ των
τεχνολογικών,
κοινωνικών,
πολιτικών και
ρυθμιστικών
προβληματισμών
και του δυναμικού
της αγοράς. Μια KIC
σχετικά με τις
κοινωνίες
έξυπνης ασφάλειας
θα βοηθήσει
επίσης στην
αντιμετώπιση
της ανάγκης
για
εξειδικευμένο
εργατικό
δυναμικό. Θα
έχει πολύ
σημαντικό ρόλο
στην
αναδιαμόρφωση του
εκπαιδευτικού
τοπίου στο
πεδίο αυτό.
Ταυτόχρονα θα
προσφέρει την
ευκαιρία για
την ενθάρρυνση
νέων
εκπαιδευμένων
επιχειρηματιών,
που είναι σε
θέση να
αναπτύξουν
νέες
τεχνολογίες,
υπηρεσίες και
επιχειρήσεις
καινοτομίας.
Αυτό το
επίκεντρο στην
επιχειρηματικότητα
θα είναι ιδιαίτερα
σημαντικό στον
εν λόγω τομέα, ο
οποίος χαρακτηρίζεται
από μεγάλο
αριθμό ΜΜΕ. Σε
συσχέτιση με
τους στόχους
καινοτομίας
και
εκπαίδευσης
της ΚΓΚ, μια ΚΓΚ
μπορεί επίσης,
να αφυπνίσει
το μεγαλύτερο
ενδιαφέρον των
πολιτών, του
ιδιωτικού
τομέα και των
τελικών
χρηστών στον
δημόσιο τομέα
(πολιτική
προστασία,
αστυνομικές
δυνάμεις,
συνοριακοί φύλακες,
κ.λπ.) καθώς και
να επηρεάσει
τη στάση τους
απέναντι σε
νέες
καινοτόμες
λύσεις. Μια ΚΓΚ
με θεμα τις
κοινωνίες
έξυπνης
ασφάλειας δεν
έχει μόνον το
δυναμικό να
δημιουργήσει
βιώσιμο και
συστημικό
αντίκτυπο που
μπορεί να
μετρηθεί από
την άποψη νέων
εκπαιδευμένων επιχειρηματιών,
νέων
τεχνολογιών,
επιχειρήσεων, προτύπων
και
προσεγγίσεων,
αλλά προσφέρει
επίσης τη
δυνατότητα
αντικτύπου σε
παγκόσμιο
επίπεδο. Οι
προκλήσεις
ασφάλειας
έχουν
παγκόσμιο
χαρακτήρα και
πρέπει να
αντιμετωπιστούν
σε συνεργασία με
τρίτες χώρες. Οι
μεγαλύτεροι
κίνδυνοι για
την επιτυχία
μιας ΚΓΚ στον
εν λόγω τομέα
οφείλονται
κυρίως στην
έλλειψη των
απαιτούμενων
όρων-πλαισίων
για την
καινοτομία,
όπως σαφείς
κανονιστικοί
όροι,
τυποποίηση και
δημόσιες
συμβάσεις.
Πράγματι, σε
ορισμένες ευρωπαϊκές
χώρες, η
έλλειψη σαφούς
δημόσιας
πολιτικής και
στρατηγικής
προς την
ασφάλεια
επισημάνθηκε
ως παράγοντας
ο οποίος
μειώνει τη
σαφήνεια από
την άποψη των εξελίξεων
στην ζήτηση
και στην
προσφορά. Μια
άλλη δυσκολία
σχετικά με τον
τομέα
ασφάλειας
είναι ο καθορισμός
των ορίων του
στις ανάγκες
άμυνας. Επειδή
η άμυνα δεν θα
καλύπτεται στο
πλαίσιο μιας
ΚΓΚ για
κοινωνίες
έξυπνης
ασφάλειας,
επικρατούν
ασαφείς οι
διακρίσεις
μεταξύ της
ασφάλειας και
της άμυνας
όσον αφορά τις
σχετικές
προδιαγραφές
τεχνολογίας
και συστήματος.
Τέλος,
προϋπόθεση για
την επιτυχία
αυτής της ΚΓΚ
είναι να
επιτύχει την
ενεργό
συμμετοχή των
τελικών χρηστών
και ειδικότερα
των δημοσίων
αρχών. Αυτό είναι
δύσκολο
καθήκον και θα
απαιτήσει τη
στενή συνεργασία
με τις
αντίστοιχες
πρωτοβουλίες
πολιτικής της
Επιτροπής στον
εν λόγω τομέα.
Αυτοί οι
κίνδυνοι
αναμένεται να
αντιμετωπιστούν
μέσω της
διασύνδεσης της
ΚΓΚ με τις
τρέχουσες
δραστηριότητες
καινοτομίας
και πολιτικής
σε επίπεδο ΕΕ
και σε εθνικό
επίπεδο
σχετικά με
αυτά τα θέματα
(βλέπε επόμενο
τμήμα). 3.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ
ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Μια ΚΓΚ
όπως
περιγράφεται
παραπάνω θα
συμπληρώνει
ορισμένες
πρωτοβουλίες
της ΕΕ στον
θεματικό αυτό
τομέα. Μια ΚΓΚ
σχετικά με τις
κοινωνίες
έξυπνης
ασφάλειας θα
συμβάλλει στην
επίτευξη των
στόχων του «Ορίζων
2020». Θα βασιστεί
στα
αποτελέσματα
των
πολυάριθμων σχεδίων
του ΠΠ που
ασχολούνται με
το θέμα – ιδίως
αυτών που
χρηματοδοτούνται
στο πλαίσιο
της ασφάλειας,
της
εμπιστοσύνης
και ασφάλειας
στις ΤΠΕ, του μελλοντικού
διαδικτύου και
των
κοινωνικοοικονομικών
και
ανθρωπιστικών
επιστημών. Θα
λαμβάνει υπόψη
τις
αντίστοιχες
δραστηριότητες
του Κοινού
Κέντρου
Ερευνών (ΚΚΕρ). Επίσης,
θα συνδέεται
με το έργο των
σχετικών οργανισμών
της ΕΕ όπως τον
FRONTEX (στον τομέα
της ασφάλειας των
συνόρων), την
Ευρωπαϊκή
Αστυνομική
Υπηρεσία (Europol) (για
την
καταπολέμηση
του σοβαρού διεθνούς
εγκλήματος και
της
τρομοκρατίας),
τον ENISA (για την
ασφάλεια
δικτύων και
πληροφοριών),
και την CEPOL (την
Ευρωπαϊκή
Αστυνομική
Ακαδημία). Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
συμπληρώνει
τις δραστηριότητες
αυτές, επειδή
θα
επικεντρώνεται
σε διεπιστημονικές
δραστηριότητες
εντός του
τριγώνου της
γνώσης με
έντονη εστίαση
σε καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες και
στην
επιχειρηματική
εκπαίδευση. 4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μια ΚΓΚ
που
επικεντρώνεται
στην ρόλο των
ΤΠΕ για την
επίτευξη
καινοτομιών
για την
ασφάλεια των
κοινωνιών και
η οποία θέτει
το επίκεντρο
στην αναδιαμόρφωση
του
εκπαιδευτικού
θεματολογίου
στον τομέα
αυτόν θα ήταν
το πιο
κατάλληλο μέσο
για την αντιμετώπιση
των προκλήσεων
που
περιγράφονται
παραπάνω.
Επίσης πληροί
τα κριτήρια
που προτάθηκαν
για την
επιλογή των
θεμάτων για
τις ΚΓΚ στο
στρατηγικό
θεματολόγιο
καινοτομίας
(ΣΘΚ): ·
Εξετάζει
τις κυριότερες
οικονομικές
και κοινωνικές
προκλήσεις
(την ανάγκη για
μείωση των
κενών ασφάλειας
και την πορεία
για την
πρόληψη των
απειλών για
την ασφάλεια
χωρίς να
παραβλέπει τις
κοινωνικές
πτυχές), και
συμβάλλει στην
υλοποίηση του
θεματολογίου
«Europe 2020» και στην
επίτευξη των
στόχων της
σχετικά με την
απασχόληση,
την
καινοτομία, την
εκπαίδευση και
την κοινωνική
ένταξη. ·
Αυτό το επίκεντρο
της ΚΓΚ
ευθυγραμμίζεται
με τις προτεραιότητες
που ορίζονται
στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020»
και
συμπληρώνει
άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ στον
τομέα. ·
Είναι σε
θέση να
κινητοποιήσει
επενδύσεις και
μακροπρόθεσμη
δέσμευση του
επιχειρηματικού
κλάδου και
προσφέρει
δυνατότητες
για διάφορα
νεοεμφανιζόμενα
προϊόντα και
υπηρεσίες. ·
Δημιουργεί
βιώσιμο και
συστημικό
αντίκτυπο, που υπολογίζεται
με βάση νέους
εκπαιδευμένους
επιχειρηματικά
ανθρώπους,
νέες
τεχνολογίες,
επιχειρήσεις
και υπηρεσίες.
Θα προωθήσει
νέες τεχνολογικές
εξελίξεις και
κοινωνική
καινοτομία. ·
Θα
βασιστεί σε
μια ισχυρή
ερευνητική και
επιστημονική
βάση, και
συνενώνει τους
ενδιαφερόμενους
για την
εκπαίδευση και
την καινοτομία
κύκλους οι οποίοι
διαφορετικά
δεν θα
συναντιόνταν
για να αναπτύξουν
νέες ιδέες,
έννοιες,
μοντέλα
επιχειρήσεων,
προσεγγίσεις και
στρατηγικές
για την
αντιμετώπιση
των προκλήσεων
για τις
εταιρείες
ασφάλειας. ·
Συμβάλλει
στην
υπερνίκηση των
σημερινών
επιπέδων
κατακερματισμού
και της
στεγανοποίησης
που αντιμετωπίζει
ο τομέας σε όλη
την Ευρώπη. ·
Χρησιμοποιεί
συστημική
προσέγγιση και
συνεπώς απαιτεί
διεπιστημονικό
έργο στο οποίο
συμμετέχουν
διάφοροι
τομείς γνώσης,
όπως οι ΤΠΕ, οι
κοινωνικο-οικονομικές
και
ανθρωπιστικές
επιστήμες, η πολιτική
προστασία, η
υγεία, οι
μεταφορές και
η ενέργεια, μεταξύ
άλλων. Θεματικό
δελτίο 6: Αστική
κινητικότητα 1.
ΟΙ
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Tο θέμα
των έξυπνων,
οικολογικών
και
ολοκληρωμένων
συγκοινωνιών
έχει
εντοπιστεί ως
μία από τις κυριότερες
κοινωνικές
προκλήσεις οι
οποίες θα εξεταστούν
στο πλαίσιο
του «Ορίζων 2020». Η
Λευκή Βίβλος
για τις
Μεταφορές του 2011
ενισχύει
περαιτέρω τη
σημασία της
ανάληψης
δράσης στον εν
λόγω τομέα
κατά την
επόμενη
δεκαετία. Η
αστική
κινητικότητα
είναι ένα
ιδιαίτερο
προκλητικό
καθήκον. Εξετάζει
μια σειρά
θεμάτων όπως
οι μεταφορές
(συμπεριλαμβανομένων
νέων εννοιών
κινητικότητας,
οργάνωση
μεταφορών,
διαχειριστική
υποστήριξη,
ασφάλεια και
προστασία των
συστημάτων
μεταφοράς),
περιβαλλοντικά
θέματα (μείωση
των αερίων
θερμοκηπίου,
ρύπανση του
αέρα και
ηχορύπανση),
πολεοδομικός
σχεδιασμός (νέες
ιδέες ώστε να
έλθουν πιο
κοντά ο τόπος
εργασίας και ο
τόπος κατοικίας),
και έχει
σημαντικό
αντίκτυπο τόσο
στο οικονομικό
όσο και στο
κοινωνικό
επίπεδο
(δημιουργία
νέων
επιχειρήσεων,
απασχόληση,
κοινωνική ένταξη,
στρατηγικές
στέγασης και
τόπου
εγκατάστασης).
Ο γενικότερος
στόχος είναι η
βελτίωση της
ζωής των
ευρωπαίων
πολιτών οι
οποίοι – σε
αυξανόμενους
αριθμούς – ζουν
σε μεγάλα
αστικά κέντρα
στα οποία
δημιουργούνται
οι
περισσότερες
οικονομικές
επιδόσεις της
Ευρώπης.[13] Βιώσιμη
αστική
κινητικότητα
μπορεί να
επιτευχθεί μόνον
αν
ανακαλυφθούν
επαναστατικές
καινοτομίες
που θα
οδηγήσουν σε
πιο
οικολογικές,
πιο ασφαλείς
και πιο
έξυπνες λύσεις
χωρίς
αποκλεισμούς.
Αν αποτύχει
αυτό –
μακροπρόθεσμα
– θα επιφέρει
υψηλό κοινωνικό,
οικολογικό και
οικονομικό
κόστος. Ωστόσο,
νέες καινοτόμες
ιδέες
κινητικότητας
– ιδίως όταν τα
ατομικά μέσα
μεταφοράς
πρόκειται να
αντικατασταθούν
από δημόσια
και συλλογικά
μέσα μεταφοράς
– θα πρέπει να
είναι
αποδεκτές από
τους πολίτες.
Μία από τις μεγαλύτερες
προκλήσεις που
πρέπει να
αντιμετωπιστούν
στον τομέα
είναι η
εισαγωγή
αλλαγών
νοοτροπίας
χωρίς μειονεκτήματα
για την
ποιότητα ζωής
και το κόστος διαβίωσης
σε αστικές
περιοχές. 2.
ΣΥΝΑΦΕΙΑ
ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Ο
βασικός στόχος
μιας ΚΓΚ για
την αστική
κινητικότητα
θα είναι η
εξασφάλιση πιο
οικολογικού,
χωρίς αποκλεισμούς,
πιο ασφαλούς
και πιο
έξυπνου
συστήματος αστικής
κινητικότητας. Όπως
περιγράφεται
ήδη παραπάνω,
το θέμα αυτό
έχει μεγάλη
σημασία από
την άποψη της κοινωνικής
και δημόσιας
πολιτικής. Επίσης,
είναι πολύ
σημαντικό από
κοινωνικοοικονομική
προοπτική αφού
εμπλέκονται
σημαντικοί
οικονομικοί
τομείς από την
άποψη του
ΑΕγχΠ και της
απασχόλησης,
όπως οι τομείς
αυτοκίνησης ή
δομικών
κατασκευών.
Επιπλέον, η
αστική
κινητικότητα
συνδέεται με
τις στρατηγικές
προστασίας του
περιβάλλοντος
και είναι πλήρως
εντεταγμένη στις
πολιτικές
κοινωνικής
ένταξης,
εγκατάστασης,
στέγασης και
πολεοδομικού
σχεδιασμού. Μια
ΚΓΚ για την
αστική
κινητικότητα
είναι σύμφωνη
τόσο με τις
προτεραιότητες
του «Ορίζων 2020»
όσο και με τους
στόχους της
στρατηγικής
«Ευρώπη 2020» για
την επίτευξη
εξυπνότερης,
πιο βιώσιμης,
με χαμηλή
κατανάλωση άνθρακα
και χωρίς
αποκλεισμούς
αστικής
εξέλιξης. Μια
ΚΓΚ στο
θεματικό αυτό
πεδίο θα
συμβάλλει στην
επίτευξη κάθε
στόχου της
στρατηγικής
«Ευρώπη 2020» με, π.χ.,
την προώθηση
οικολογικά
αποδοτικών
λύσεων, έξυπνων
συστημάτων ΤΠΕ
για τη
διαχείριση της
κυκλοφορίας,
και παροχή πιο
αποδοτικών και
οικονομικά πιο
προσιτών
υπηρεσιών
μεταφοράς. Πράγματι,
εφόσον η
αστική
κινητικότητα
είναι από τη
φύση της
συστημική, μια
ΚΓΚ στον τομέα
αυτόν θα μπορούσε
να προσφέρει
πολλές δυνατότητες
καινοτομίας
κατά μήκος της
αλυσίδας
καινοτομίας,
όπως είναι η
ανάπτυξη
συστημάτων συνδυασμένων
μεταφορών, και
εξυπνότερων
και πιο βιώσιμων
λύσεων στον
τομέα των
μεταφορών. Μια
ΚΓΚ όσον αφορά
την αστική
κινητικότητα βασίζεται
σε μια σταθερή
τεχνολογική
και
βιομηχανική
βάση και προσφέρει
ένα δυναμικό
για νέα
προϊόντα και
υπηρεσίες[14],
ιδίως στους
τομείς
βιώσιμου
σχεδιασμού και
οικολογικών
βιομηχανιών. Επιπλέον,
η ανάπτυξη
καινοτόμων
προτύπων
αστικής
κινητικότητας
θα επωφεληθεί,
επίσης από την
μεγάλη προσοχή
και την
υποστήριξη που
αποδίδεται σε
πολιτικό
επίπεδο στην
θεματική αυτή
προτεραιότητα.
Επιπλέον, αυτά
τα καινοτόμα
πρότυπα
αστικής κινητικότητας
μπορούν να
έχουν παγκόσμιο
αντίκτυπο αν
μεταφερθούν
στα
εντυπωσιακά
αυξανόμενα
αστικά κέντρα
σε άλλα μέρη
του κόσμου,
ιδίως στην
Αφρική, στην
Ασία και στην
Λατινική
Αμερική. Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
τοποθετήσει
την αστική
κινητικότητα
και τον
σχεδιασμό των
αστικών μεταφορών
στο ευρύτερο
πλαίσιο του
βιώσιμου πολεοδομικού
σχεδιασμού και
της χωροταξικής
ανάπτυξης σε
τοπικό και
περιφερειακό
επίπεδο. Η ΚΓΚ
θα έχει,
επομένως, το πλεονέκτημα
να εργάζεται
σε ένα
πολυεπιστημονική
και διακλαδικό
πεδίο και να
συμβάλλει στην
εξάλειψη των
σημερινών
επιπέδων
οργανωτικού
κατακερματισμού
που
αντιμετωπίζει
ο τομέας. Θα
προσέφερε την
ευκαιρία για
την δημιουργία
στενότερης
συνεργασίας
μεταξύ των
δημοσίων αρχών
(κυρίως σε
τοπικό και
περιφερειακό
επίπεδο), των τοπικών
ενώσεων, και
του ιδιωτικού
τομέα (όπως οι
συντελεστές
στον τομέα της
ανάπτυξης και
των υποδομών),
των ερευνητικών
ινστιτούτων
και των
πανεπιστημίων
(με την
ενσωμάτωση του
τριγώνου της
γνώσης). Με την
συνένωση των
προσπαθειών
εταίρων
παγκοσμίου
κύρους σε νέες
μορφές
διατάξεων η
ΚΓΚ για την
αστική κινητικότητα
θα έχει τη
δυνατότητα να
βελτιώσει τους
υφιστάμενους
πόρους και να
αξιοποιήσει
τις
επιχειρηματικές
ευκαιρίες που
δημιουργούνται
από αυτές τις
νέες αλυσίδες
αξίας. Η
ΚΓΚ για την
αστική
κινητικότητα
θα επικεντρωθεί
στις
δραστηριότητες
εκείνες του
τριγώνου της καινοτομίας
οι οποίες
μπορούν να
επωφεληθούν
από την
πρόσθετη
υποστήριξη που
παρέχει η ΕΕ
ειδικότερα
μέσω του ΕΙΤ. Στην
πραγματικότητα,
η μεγαλύτερη
προστιθέμενη αξία
μιας ΚΓΚ στον
εν λόγω τομέα
θα είναι ο
ρόλος της για
την ενσωμάτωση
των τριών
σκελών του
τριγώνου της
γνώσης και για
την επίτευξη
συστημικής
αλλαγής στον
τρόπο με τον
οποίο
συνεργάζονται
οι συντελεστές
καινοτομίας. Παρομοίως,
μια ΚΓΚ που επικεντρώνεται
στην
καινοτομία με
γνώμονα τους ανθρώπους,
η οποία
τοποθετεί τους
σπουδαστές,
τους ερευνητές
και τους
επιχειρηματίες
στο επίκεντρο
των προσπαθειών
των ΚΓΚ, θα
είναι
σημαντική για
την αντιμετώπιση
των προκλήσεων
που
περιγράφονται
ανωτέρω. Συνεπώς,
θα δοθεί
μεγάλη έμφαση
στην
εκπαίδευση/κατάρτιση,
την
επιχειρηματικότητα
και την αξιοποίηση
των
αποτελεσμάτων,
π.χ. την
ανάπτυξη των
δεξιοτήτων και
γνώσεων των
επαγγελματιών
στις αστικές
μεταφορές σε
τοπικές και
περιφερειακές
διοικητικές
υπηρεσίες (διά
βίου μάθηση /
προγράμματα
ανταλλαγής προσωπικού
/
επαγγελματική
κατάρτιση), την
πρόταση
ειδικών
προγραμμάτων
τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης
για την αστική
κινητικότητα
(θερινά
μαθήματα/προγράμματα
ανταλλαγών),
την επιτυχή
διάθεση στην
αγορά
καινοτόμων ιδεών
στον τομέα των
μεταφορών
(υποστήριξη
για θυγατρικές
και νέες
επιχειρήσεις
από
πανεπιστήμια και
ερευνητικούς
οργανισμούς,
κ.λπ.). Εξάλλου, η
έννοια της
συστέγασης θα
μπορούσε να
ενισχυθεί στο
πλαίσιο μιας ΚΓΚ
με επίκεντρο
το εν λόγω θέμα,
επειδή αυτός ο
θεματικός
τομέας έχει
φυσικά ισχυρή
τοπική και
περιφερειακή
διάσταση. 3.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ
ΚΑΙ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Τα
θέματα που
αφορούν την κινητικότητα
υποστηρίζονται
έντονα από
πολλές πρωτοβουλίες
της ΕΕ. Η ΕΕ
συμμετέχει
πλήρως στο πεδίο
αυτό. Οι
σύνδεσμοι με
άλλες
δραστηριότητές
της ΕΕ υπάρχουν
και θα
ενισχυθούν.
Μια ΚΓΚ για την
αστική κινητικότητα
θα λάβει υπόψη
τις ενέργειες
που αναπτύχθηκαν
στο πλαίσιο
του σχεδίου
δράσης για την
αστική κινητικότητα
και το σχέδιο
δράσης για ένα
ευφυές σύστημα
μεταφορών. Θα
συνεργάζεται
ειδικότερα με
τις
προγραμματισμένες
ευρωπαϊκές
πρωτοβουλίες
για ευφυείς
πόλεις και
κοινότητες,
συμπεριλαμβάνοντας
την αποδοτική
χρήση της
ενέργειας, τις
ΤΠΕ και τις
αστικές
μεταφορές. Μια
ΚΓΚ θα
δημιουργήσει,
ειδικότερα, συμπληρωματικότητα
με βασικούς
συντελεστές στον
τομέα της
εκπαίδευσης,
αλλά επίσης
στην παροχή
διαρθρωμένου
δικτύου
επαγγελματιών
που είναι οι
κατάλληλοι για
να εντοπίσουν
τους
όρους-πλαίσια
και τις
βέλτιστες
πρακτικές σε
θέματα
πολιτικής και
ρύθμισης που
έχουν
αντίκτυπο στον
τομέα. Επίσης,
χρειάζεται
συντονισμός με
την πρωτοβουλία
κοινού
προγραμματισμού
«Ευρώπη των
πόλεων», ο οποίος
θα
συγκεντρώσει
τις εθνικές
ερευνητικές
προσπάθειες
για να
μετατρέψει τις
αστικές
περιοχές σε
κέντρα
καινοτομίας
και τεχνολογίας,
θα υλοποιήσει
οικολογικά
φιλικά και ευφυή
ενδοαστικά και
υπεραστικά
συστήματα
μεταφορών και
εφοδιαστικής,
θα μειώσει το
οικολογικό αποτύπωμα
και θα προωθήσει
την
ουδετερότητα
σε σχέση με το
κλίμα . Μια ΚΓΚ
στον εν λόγω
τομέα θα
επιταχύνει και
θα βελτιώσει
την αξιοποίηση
της άριστης
δημόσιας
έρευνας που
συγκεντρώνεται
από τις εν λόγω
ΠΣΠ, και θα αντιμετωπίσει
με τον τρόπο
αυτόν τον
κατακερματισμό
στο τοπίο της
καινοτομίας. Η
πρωτοβουλία CIVITAS
που
υποστηρίζει τα
σχέδια επίδειξης
και έρευνας
για την
εφαρμογή
καινοτόμων
μέτρων σε
καθαρά αστικά
μεταφορικά
μέσα, και η
ευρωπαϊκή
βιομηχανική
πρωτοβουλία
για έξυπνες
πόλεις και
κοινότητες με
στόχο να
καταστεί η παραγωγή
και η χρήση της
ενέργειας πιο
βιώσιμη και
πιο αποδοτική
θα αποτελέσουν
επίσης τις
φυσικές πρωτοβουλίες
συνεργασίας
της ΚΓΚ για την
αστική κινητικότητα.
Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
μπορούσε
επίσης να δημιουργήσει
συνδέσμους με
τις ευρωπαϊκές
τεχνολογικές
πλατφόρμες (ETP) σε
σχέση με τις
μεταφορές και
την ενέργεια,
με τη σύμπραξη
μεταξύ
δημόσιου και
ιδιωτικού
τομέα που
αφορά μια
«ευρωπαϊκή
πρωτοβουλία
πράσινων
αυτοκινήτων»,
και πολυάριθμα
σχέδια του
Προγράμματος-Πλαίσιο
(ΠΠ) στον εν λόγω
τομέα. Η ΚΓΚ θα
μπορούσε να
λάβει υπόψη
τις
προτεραιότητες
έρευνας και τα
σχέδια δράσης
που ορίζονται
στα πλαίσια
των EΤΠ και το
ερευνητικό
έργο που
επιτελέστηκε
μέχρι τώρα από
τις PPP και τα
σχέδια του ΠΠ
για την
προώθηση και
επιτάχυνση της
αποδοχής και
της αξιοποίησης
των
ερευνητικών
αποτελεσμάτων.
Επίσης,
θα καταβληθούν
προσπάθειες
για την επίτευξη
συμπληρωματικότητας
με την
«ευρωπαϊκή
συμμαχία
βιομηχανιών
κινητών
υπηρεσιών και
βιομηχανιών
κινητικότητας».
Η ευρωπαϊκή
συμμαχία
βιομηχανιών
κινητών
υπηρεσιών και
βιομηχανιών
κινητικότητας,
που
συγχρηματοδοτείται
στο πλαίσιο
τους
προγράμματος
ανταγωνιστικότητας
και
καινοτομίας
έχει στόχο να
συνενώσει τις προσπάθειες
των υπεύθυνων
για τη χάραξη
πολιτικής σε
περιφερειακό
και εθνικό
επίπεδο με την
υποστήριξη
λύσεων καινοτόμων
υπηρεσιών στις
βιομηχανίες
κινητών υπηρεσιών
και
κινητικότητας
προκειμένου να
κινητοποιηθεί
μεγαλύτερη και
καλύτερη
υποστήριξη
στις καινοτόμες
υπηρεσίες που
παρέχουν οι
ΜΜΕ στους βιομηχανικούς
αυτούς
κλάδους. Επίσης,
θα συντονίζει
με το
πρόγραμμα «Ευφυής
ενέργεια για
την Ευρώπη», την
εμπορική
αξιοποίηση που
αφορά την
οικολογική
καινοτομία,
και τις
υπηρεσίες που
βασίζονται
στις ΤΠΕ και τα
πιλοτικά
σχέδια για την
ευφυή αστική
κινητικότητα
στο πλαίσιο
του
προγράμματος
ανταγωνιστικότητας
και καινοτομίας
(ΠΑΚ). Μια
ΚΓΚ στον εν
λόγω τομέα θα
συμπληρώνει
τις δραστηριότητες
αυτές, επειδή θα
επικεντρώνεται
σε
διεπιστημονικές
δραστηριότητες
εντός του
τριγώνου της
γνώσης με
έντονη εστίαση
σε καινοτόμα
προϊόντα και
υπηρεσίες και
στην
επιχειρηματική
εκπαίδευση. Μια
ΚΓΚ με
επίκεντρο την
αστική
κινητικότητα
θα συμπληρώνει,
επίσης, ορισμένες
ειδικές
δραστηριότητες
που ήδη εξετάζονται
από δύο
υφιστάμενες
ΚΓΚ. Δηλαδή,
στις
δραστηριότητες
της ΚΓΚ «Κλίμα»
με θέμα τις
πόλεις με
χαμηλή
κατανάλωση
άνθρακα, και στο
έργο του ΕΙΤ ICT Labs
στο πλαίσιο
των ευφυών
συστημάτων
μεταφορών και
των ψηφιακών
πόλεων του
μέλλοντος. Η
ΚΓΚ για την
αστική
κινητικότητα
θα αναλάβει το
έργο που πραγματοποιήθηκε
στο πλαίσιο
αυτών των ΚΓΚ
και θα το
τοποθετήσει
στο ευρύτερο
πλαίσιο ενός
πιο οικολογικού,
χωρίς
αποκλεισμούς,
πιο ασφαλούς
και πιο ευφυούς
συστήματος
αστικής
κινητικότητας. 4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μια ΚΓΚ
με επίκεντρο
την αστική
κινητικότητα
είναι το πιο
κατάλληλο μέσο
για την
αντιμετώπιση
των προκλήσεων
που
περιγράφονται
ανωτέρω.
Επίσης, πληροί
τα κριτήρια
που
προτείνονται
για την
επιλογή των
θεμάτων ΚΓΚ: ·
Αντιμετωπίζει
τη μεγάλη
οικονομική και
κοινωνική
πρόκληση για
την Ευρώπη (την
επίτευξη
ευρωπαϊκού
συστήματος
μεταφορών με
αποδοτική
χρήση των πόρων,
φιλικού προς
το περιβάλλον,
ασφαλούς και
άψογου προς
όφελος των
πολιτών, της
οικονομίας και
της κοινωνίας),
και συμβάλλει
στην υλοποίηση
του θεματολογίου
«Ευρώπη 2020» και
των στόχων της
σχετικά με το
κλίμα και την
ενέργεια, την
απασχόληση,
την καινοτομία
και την
εκπαίδευση. ·
Αυτό το
επίκεντρο της
ΚΓΚ ευθυγραμμίζεται
με τις
προτεραιότητες
που ορίζονται
στο πρόγραμμα «Ορίζων
2020» και
συμπληρώνει
άλλες
δραστηριότητες
της ΕΕ στους
τομείς
μεταφορών,
περιβαλλοντικής
προστασίας και
ενέργειας. ·
Με την
ενίσχυση της
επιχειρηματικής
σκέψης ενσωματώνει
αναδυόμενες
τεχνολογίες με
νέες αλυσίδες
αξίας και
υποστηρίζει τη
μετάφραση της
ακαδημαϊκής
έρευνας σε
προϊόντα και
υπηρεσίες. ·
Έτσι, θα
αντιμετωπίσει
το ευρωπαϊκό
παράδοξο, επειδή
θα αξιοποιήσει
την ισχυρή
ερευνητική
βάση της
Ευρώπης και θα
εξεύρει νέες
καινοτόμες
προσεγγίσεις
για να
εξασφαλίσει
ένα πιο
οικολογικό,
χωρίς
αποκλεισμούς,
πιο ασφαλές
και πιο έξυπνο
σύστημα
αστικής
κινητικότητας. ·
Θα
προσθέσει μια
κρίσιμη μάζα
άριστων
παραγόντων
έρευνας,
καινοτομίας,
εκπαίδευσης
και κατάρτισης
σε όλο το μήκος
της αλυσίδας
τροφίμων. ·
Εφαρμόζει
διακλαδική
προσέγγιση και
συνεπώς συνδέει
τα διάφορα
επίπεδα
ευθύνης από
ιδιωτικές οντότητες
έως τη δημόσια
διοίκηση –
ιδίως σε τοπικό
επίπεδο - μέχρι
τον πολίτη. ·
Απαιτεί
διεπιστημονικό
έργο το οποίο
περιλαμβάνει
διάφορους
τομείς γνώσης
και την
ανάπτυξη νέων
μορφών
εκπαίδευσης
πέρα από τα επιστημονικά
όρια. [1] ΕΕ L 97 της 9.4.2008, σ.
1. [2] ΕΕ C […] της […], σ. […]. [3] Τα δελτία
περιγραφής
παρέχουν
σύνοψη της
ανάλυσης που
πραγματοποιήθηκε
σχετικά με τη
σημασία και
την
προστιθέμενη
αξία της δημιουργίας
μιας ΚΓΚ στα
προτεινόμενα
θέματα.
Παρέχουν
ενδεικτικά
στοιχεία
σχετικά με το
τι θα μπορούσε
να κάνει μια
ΚΓΚ σε έναν
ειδικό τομέα
χωρίς όμως να
προδιαγράφει
τις
μελλοντικές
δραστηριότητες
και τις
μεθόδους
εργασίας της
ΚΓΚ». [4] Η έννοια
παρουσιάστηκε στ
περιοδικό «Sainsbury Review: The
Race to the Top – Lord Sainsbury’s review of the UK Government’s Science and
Innovation Policies», 5 Οκτωβρίου
2007 . [5] Eurostat [6] http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/ict/files/kets/hlg_report_final_en.pdf [7] Οργάνωση
των Ηνωμένων
Εθνών για τα
Τρόφιμα και τη
Γεωργία (FAO) 2009. Global agriculture
towards 2050. [8] Οι δαπάνες
για την υγεία
διαφέρουν από
χώρα σε χώρα. Το
μερίδιο στο
ΑΕΠ κυμαίνεται
από 1,1 έως 9,7% και
από 4% έως άνω του
18% των συνολικών
δημόσιων
δαπανών. Οι
τομείς που
έχουν σχέση με
την υγεία
διαθέτουν υψηλή
ένταση έρευνας
και ανάπτυξης:
οι δαπάνες για
τα
φαρμακευτικά
προϊόντα και
τη
βιοτεχνολογία υπερβαίνουν
κατά πολύ το
ποσοστό
δαπανών για
κάθε άλλο
τομέα (15,9%)· ο
υγειονομικός
εξοπλισμός και
οι υπηρεσίες
απαιτούν
επίσης πολύ
υψηλό ποσοστό
δαπανών (6,8 %). . [9] Π.χ. από την
άποψη
πρόσβασης των
ασθενών σε
φάρμακα υψηλής
ποιότητας, η
οποία
παρατείνεται
επειδή η
νομοθεσία για
την έγκριση
νέων φαρμάκων
στην αγορά με
περισσότερο
χρόνο
αφιερωμένο σε
δοκιμές και
πιστοποίηση
και για τον
καθορισμό των
τιμών και για
τις
διατυπώσεις
επιστροφής. [10] Στο παρόν
έγγραφο θα
χρησιμοποιηθεί
ο στενότερος
ορισμός «μη
ενεργειακών
και μη
αγροτικών
πρώτων υλών»
προκειμένου να
μειωθεί η
πιθανή
επικάλυψη με
τις
υφιστάμενες
ΚΓΚ για την
αλλαγή του
κλίματος και
την ενέργεια,
καθώς και
άλλους
μελλοντικούς
τομείς
προτεραιότητας
των ΚΓΚ όπως τα
τρόφιμα. [11] Στοιχεία
από τον
Ευρωπαϊκό
οργανισμό για
την Ασφάλεια (EOΑ).
[12] Στοιχεία
από τη
Συνομοσπονδία
Ευρωπαϊκών
Υπηρεσιών
Ασφάλειας. [13] Περισσότεροι
από το 70% των
Ευρωπαίων ζουν
σε αστικές
περιοχές, οι
οποίες
αντιστοιχούν
στο άνω του 25% του
εδάφους της ΕΕ.
Το 85% περίπου του
ΑΕΠ της ΕΕ
παράγεται σε αστικές
περιοχές. Η
αστικοποίηση
αναμένεται να
αυξηθεί την
Ευρώπη στο 83%
περίπου έως το
2050. [14] Ορισμένα
παραδείγματα
νέων δυνητικών
αγορών: νέες
υπηρεσίες για
ταξιδιώτες,
συντήρηση και
διαχείριση της
κυκλοφορίας
και της
συμφόρησης του
οδικού
δικτύου· νέες
εφαρμογές στα
οχήματα·
Υπηρεσίες
επικοινωνίας
μέσω
διαδικτύου για
την υποστήριξη
της επικοινωνίας
και την
αποφυγή
ταξιδιών (JRC 65426 EN).