23.7.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 218/114

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων»

COM(2010) 733 τελικό — 2010/0353 (COD)

2011/C 218/22

Εισηγητής: ο κ. José María ESPUNY MOYANO

Στις 18 και στις 27 Ιανουαρίου 2011, και σύμφωνα με το άρθρο 43 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αποφάσισαν να ζητήσουν τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων

COM(2010) 733 τελικό — 2010/0353 (COD).

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 6 Απριλίου 2011.

Κατά την 471η σύνοδο ολομέλειας, της 4ης και 5ης Μαΐου 2011 (συνεδρίαση της 5ης Μαΐου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 82 ψήφους υπέρ και 3 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συμπεριλάβει στη δέσμη μέτρων για την ποιότητα το σύνολο των ευρωπαϊκών ρυθμίσεων που αφορούν την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται μια συνεκτικότερη σφαιρική πολιτική για το ζήτημα αυτό, γεγονός που συμβάλλει, ως πρώτο βήμα, στην οικοδόμηση ενός ισχυρότερου και πιο δυναμικού ευρωπαϊκού κλάδου των αγροτικών προϊόντων διατροφής. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι σημαντικό να ενισχυθεί η ποιότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων και η προστιθέμενη αξία τους, καθώς και η ενημέρωση των καταναλωτών, χάρη στη βελτίωση των σχετικών μέσων και μέτρων της Ένωσης.

1.2   Η ΕΟΚΕ θεωρεί αξιόλογα τα υφιστάμενα σε επίπεδο Ένωσης συστήματα ποιότητας (ΠΟΠ – προστατευόμενη ονομασία προέλευσης, ΠΓΕ – προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη και ΕΠΠΕ – ειδικό παραδοσιακό προϊόν εγγυημένο) και αναγνωρίζει ότι αποτελούν εξαιρετικές πρωτοβουλίες για την προώθηση των ευρωπαϊκών προϊόντων. Η πιστοποίηση ορισμένων προϊόντων σύμφωνα με τα εν λόγω συστήματα ποιότητας προσδίδει, κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, πραγματική αξία στην περιοχή, στους γεωργούς και στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών, εις όφελος και του τελικού καταναλωτή. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι συμβάλλει και στην πολιτική αγροτικής ανάπτυξης. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι είναι σημαντικό η ποιότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων και του προτύπου παραγωγής τους να αναγνωρίζεται όχι μόνο στην εσωτερική αγορά, αλλά επίσης — και ιδίως — στην εξωτερική αγορά, καθώς επίσης να προωθηθεί η εν λόγω ποιότητα. Ζητά αυστηρότητα κατά την αναγνώριση και τον έλεγχο της εμπορίας αγροτικών προϊόντων διατροφής, σε όλα τα επίπεδα (1).

1.3   Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη διατήρηση διαφοροποιημένου συστήματος ποιότητας για την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης και για την προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη, παρότι κρίνει ότι οι προτεινόμενοι ορισμοί είναι λιγότερο σαφείς από εκείνους που προβλέπονταν στον κανονισμό αριθ. 510/2006. Από την άλλη πλευρά, εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι στο νέο κείμενο δεν διαφοροποιούνται τα τρία στάδια της παραγωγής (γεωργική ή κτηνοτροφική παραγωγή – μεταποίηση – συσκευασία), αλλά γίνεται μόνο λόγος για «στάδια της παραγωγής».

1.4   Όσον αφορά τις προϋποθέσεις για την πιστοποίηση ενός προϊόντος ως εγγυημένου ειδικού παραδοσιακού (ΕΠΠΕ), η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο παραδοσιακός χαρακτήρας συγκεκριμένου προϊόντος πρέπει να συνοδεύεται, επιπλέον της χρονικής διάρκειας της παραγωγής του όπως ορίζεται στην πρόταση, και από άλλες παραμέτρους, όπως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πρώτης ύλης, ο τρόπος παραγωγής ή μεταποίησης, η πολιτιστική παράδοση της περιοχής και άλλες ιδιότητες και κριτήρια. Εξάλλου, τα ΕΠΠΕ διαρκώς εξελίσσονται· γι’ αυτό, η ΕΟΚΕ δεν συμφωνεί με την ιδέα να αποτελεί ο αριθμός ετών τη βασική παράμετρο για την υπαγωγή ενός προϊόντος σε αυτήν την κατηγορία.

1.5   Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι ο περιορισμός του καθεστώτος των ΕΠΠΕ μόνο στις καταχωρίσεις με δέσμευση της ονομασίας, όχι μόνο ενδέχεται να μειώσει σημαντικά τον αριθμό των καταχωρίσεων, αλλά και να εξαλείψει ένα μέσο που ευνοεί την πολυμορφία και ανταμείβει όσους επιλέγουν να παράγουν ένα διατροφικό προϊόν με σεβασμό στην παράδοση. Επομένως, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να προτείνει, μετά την πάροδο της μεταβατικής περιόδου, ένα σύστημα που θα επιτρέπει να διατηρηθούν όσα ΕΠΠΕ έχουν καταχωριστεί χωρίς δέσμευση της ονομασίας τους πριν τεθεί σε ισχύ ο παρών κανονισμός.

1.6   Ως προς τις προαιρετικές ενδείξεις ποιότητας, η ΕΟΚΕ ζητά να επανεξεταστεί η δυνατότητα συμπερίληψης και αναγνώρισης των ορεινών προϊόντων (2).

1.7   Η έννοια της ποιότητας θα πρέπει να ορίζεται ευρύτερα στο μέλλον, ο καταναλωτής θα πρέπει, όπως συμβαίνει ήδη σήμερα με τα αυγά, να μπορεί να επιλέξει με καλύτερο τρόπο μεταξύ διαφορετικών μεθόδων εκτροφής ζώων. Ακόμη, θα πρέπει οι διαφημίσεις στις συσκευασίες που δηλώνουν ιδιότητες (όπως είναι οι εικόνες αγελάδων που βόσκουν ή οι ενδείξεις όπως «γάλα από τις Άλπεις») να συμφωνούν με τις ιδιότητες του προϊόντος. Η ΕΟΚΕ προσδοκά αντίστοιχες συγκεκριμένες προτάσεις από την Επιτροπή.

1.8   Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή να προτείνει τα κατάλληλα μέτρα παρακολούθησης, ώστε να διευκολυνθεί η τήρηση των τεχνικών απαιτήσεων που απορρέουν από τη συμμετοχή στα συστήματα ποιότητας της Ένωσης.

1.9   Σχετικά με τους πρόσθετους κανόνες που προτείνει η Επιτροπή συμπληρωματικά προς τις προδιαγραφές που απαιτούνται για την έγκριση ΠΟΠ και ΠΓΕ, όπως και για τις προαιρετικές ενδείξεις ποιότητας, η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι θα πρέπει να υιοθετούνται μέσω πράξεων κατ’ εξουσιοδότηση.

1.10   Όσον αφορά την επισήμανση του τόπου παραγωγής ή/και προέλευσης των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, που προβλέπεται στα πρότυπα εμπορίας, η ΕΟΚΕ ζητά να περιλαμβάνεται ειδική ανάλυση κόστους/οφέλους στις εκτιμήσεις αντικτύπου που προβλέπονται για κάθε περίπτωση. Από την άλλη πλευρά, εργασίες για την υποχρεωτική επισήμανση του τόπου προέλευσης για ορισμένα αγροτικά προϊόντα διατροφής διεξάγονται εκ παραλλήλου στο πλαίσιο της πρότασης κανονισμού περί πληροφόρησης του καταναλωτή, στα τελευταία έγγραφα της οποίας αναφέρεται ήδη η ανάγκη εκτίμησης του αντικτύπου για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Η ΕΟΚΕ ζητά να συνεχιστούν οι εργασίες για τον προσδιορισμό και την εξασφάλιση της συνεκτικότητας ανάμεσα στις δύο δέσμες νομοθετικών μέτρων, προς αποφυγή τυχόν επικαλύψεων.

1.11   Όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για την επισήμανση των τροφίμων στα οποία χρησιμοποιούνται προϊόντα με ΠΟΠ και ΠΓΕ ως συστατικά και τις βέλτιστες πρακτικές για τα προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία αυτών των πρωτοβουλιών και απευθύνει έκκληση για ευρύτερη εφαρμογή τους.

2.   Κύρια σημεία της ανακοίνωσης

2.1   Στόχος της δέσμης μέτρων για την ποιότητα είναι να βελτιωθούν οι διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων, καθώς και η λειτουργία των εθνικών και των ιδιωτικών συστημάτων πιστοποίησης, προκειμένου να καταστούν απλούστερες, διαφανέστερες και πιο ευνόητες, πιο εύκολα προσαρμόσιμες στην καινοτομία και λιγότερο επαχθείς για τους παραγωγούς και τις αρχές.

2.2   Το 2009, η Επιτροπή δημοσίευσε την ανακοίνωση COM(2009) 234 σχετικά με την πολιτική ποιότητας των γεωργικών προϊόντων, όπου διατυπώνονταν οι κάτωθι στρατηγικοί προσανατολισμοί:

—	Βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ γεωργών, αγοραστών και καταναλωτών σχετικά με τις ιδιότητες των γεωργικών προϊόντων.

—	Αύξηση της συνεκτικότητας μεταξύ των διαφόρων μηχανισμών της ΕΕ που σχετίζονται με την πολιτική για την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων.

—	Μείωση της περιπλοκότητας, ώστε να είναι πιο εύκολη για τους γεωργούς, τους παραγωγούς και τους καταναλωτές η χρήση και η κατανόηση των διαφόρων συστημάτων και υποχρεώσεων επισήμανσης.

2.3   Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει:

2.3.1

πρόταση κανονισμού που απλουστεύει τη διαχείριση των διαφόρων συστημάτων ποιότητας συνενώνοντάς τα σε ένα ενιαίο νομοθετικό μέσο. Ο κανονισμός εξασφαλίζει τη συνεκτικότητα μεταξύ των διαφόρων μέσων και καθιστά τα συστήματα πιο ευνόητα για τους ενδιαφερομένους·

2.3.2

πρόταση κανονισμού σχετικά με τα πρότυπα εμπορίας, που αυξάνει τη διαφάνεια και απλουστεύει τις εφαρμοστέες διαδικασίες·

2.3.3

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές που πρέπει να εφαρμόζονται στα προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων·

2.3.4

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την επισήμανση των τροφίμων στα οποία χρησιμοποιούνται προϊόντα με προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης (ΠΟΠ) και προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις (ΠΓΕ) ως συστατικά.

2.4   Ονομασίες προέλευσης και γεωγραφικές ενδείξεις

Η πρόταση διατηρεί και ενισχύει το σύστημα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, χωρίς να θίγει τα συστήματα γεωγραφικών ενδείξεων για οίνους, αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένους οίνους. Επιπλέον, συντομεύει τις προθεσμίες της υφιστάμενης διαδικασίας καταχώρισης των ΠΟΠ και ΠΓΕ, καθορίζει ελάχιστους κοινούς κανόνες για τους επίσημους ελέγχους, ενώ διατηρεί το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (γεωργικά προϊόντα για ανθρώπινη κατανάλωση και ορισμένα άλλα προϊόντα).

2.5   Εγγυημένα ειδικά παραδοσιακά προϊόντα

Διατηρείται το σύστημα της δέσμευσης, αλλά καταργείται η δυνατότητα καταχώρισης ονομασιών χωρίς δέσμευση. Απλουστεύεται το σύστημα καταχώρισης και επεκτείνεται σε 50 έτη το κριτήριο της παράδοσης, ενώ το σύστημα περιορίζεται στα έτοιμα εδέσματα και τα μεταποιημένα προϊόντα.

2.6   Προαιρετικές ενδείξεις ποιότητας

Προτείνεται να ενσωματωθούν στον κανονισμό, ώστε να προσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά που προσδίδουν προστιθέμενη αξία και να υποστηρίζονται κάποια ιδιαίτερα πρότυπα εμπορίας (πουλερικά απεριόριστης ελεύθερης βοσκής, μέλι προέλευσης από άνθη, ελαιόλαδο πρώτης πίεσης εν ψυχρώ). Προσαρμόζονται, επίσης, στο νομοθετικό πλαίσιο της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ.

2.7   Πρότυπα εμπορίας

Στην πρόταση προβλέπεται, ως γενικός κανόνας, να υιοθετεί η Επιτροπή τα πρότυπα εμπορίας βάσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων. Θα εισαχθεί, για όλους τους κλάδους, νομική βάση για την υποχρεωτική επισήμανση του τόπου γεωργικής παραγωγής, σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του εκάστοτε κλάδου. Η εξέταση θα γίνεται κατά περίπτωση, αρχής γενομένης από τον κλάδο της γαλακτοκομίας.

2.8   Αρχή της επικουρικότητας

Οι κανόνες θα θεσπιστούν με στόχο να εξασφαλίζεται ότι οι ονομασίες και ενδείξεις που αντιπροσωπεύουν την προστιθέμενη αξία των διαφόρων συστημάτων διαθέτουν το ίδιο επίπεδο προστασίας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, ώστε να αποτρέπεται η παραπλάνηση των καταναλωτών και η παρεμπόδιση των εμπορικών συναλλαγών εντός της Ένωσης. Ο αποτελεσματικός και ουσιαστικός προσδιορισμός των δικαιωμάτων που αντιστοιχούν στο εκάστοτε σύστημα θα γίνεται σε επίπεδο Ένωσης. Αντιθέτως, η διεκπεραίωση και ανάλυση των αιτήσεων θα γίνονται σε εθνικό επίπεδο, επειδή στο επίπεδο αυτό μπορούν να διεξάγονται πιο αποτελεσματικά και ουσιαστικά.

2.9   Αρχή της αναλογικότητας

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία των συστημάτων ποιότητας και η πραγματική τήρηση των προδιαγραφών τους, οι παραγωγοί οφείλουν να δεσμεύονται ότι θα αναλάβουν τον φόρτο και τη δέσμευση ποιότητας του εκάστοτε συστήματος, και παράλληλα να έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε όποιο σύστημα επιθυμούν. Οι όροι συμμετοχής και ελέγχου θα είναι ανάλογοι με την εγγύηση που απαιτεί η εξασφάλιση της αντίστοιχης ποιότητας.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1   Η δέσμη μέτρων για την ποιότητα θεσπίζει για πρώτη φορά μια σφαιρική πολιτική για τα συστήματα και τις ενδείξεις ποιότητας της Ένωσης που πιστοποιούν την προστιθέμενη αξία των γεωργικών προϊόντων, καθώς και για τα πρότυπα εμπορίας. Περιλαμβάνει, ακόμη, κατευθυντήριες γραμμές για τα προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης και για τη χρήση προϊόντων με ΠΟΠ και ΠΓΕ ως συστατικών. Η ΕΟΚΕ συγχαίρει την Επιτροπή για τις προσπάθειες που κατέβαλε τα τελευταία τρία χρόνια για τη δημιουργία του φιλόδοξου αυτού ενιαίου συστήματος, με αφετηρία τα πολυάριθμα ισχύοντα νομοθετικά κείμενα που είχαν εκπονηθεί αποσπασματικά ανά κλάδο.

3.2   Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το πλεονέκτημα του ευρωπαϊκού κλάδου παραγωγής μεταποίησης αγροτικών προϊόντων έγκειται στην ποικιλία του, στην τεχνογνωσία των παραγωγών και στη γη και τους τόπους παραγωγής. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το σκεπτικό αυτό. Συμφωνεί, επίσης, ότι τα συστήματα ποιότητας της Ένωσης προάγουν τη διαφοροποίηση των προϊόντων, προστατεύουν από την αθέμιτη χρήση ή την παραποίηση των προϊόντων και διευκολύνουν τους καταναλωτές ως προς τη γνώση των χαρακτηριστικών και των ιδιοτήτων των προϊόντων. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την άποψη ότι τα διάφορα συστήματα ποιότητας συνιστούν εξαίρετες πρωτοβουλίες για την προώθηση των ευρωπαϊκών προϊόντων. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει πόσο σημαντικό είναι τα χαρακτηριστικά των προϊόντων αυτών να χαίρουν διεθνούς αναγνώρισης. Για να μπορέσει να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί η γεωργία και η μεταποιητική βιομηχανία τροφίμων της Ευρώπης, δεν αρκεί η επίγνωση της ευρωπαϊκής ποιότητας εντός της εσωτερικής αγοράς: απαιτείται η προώθησή της και σε άλλες αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία της υποστήριξης του ευρωπαϊκού προτύπου παραγωγής και την ανάγκη ισότιμων όρων ανταγωνισμού κατά τη διάθεση στην αγορά προϊόντων της ΕΕ και προϊόντων τρίτων χωρών, από άποψη ποιότητας, υγείας, περιβάλλοντος και καλής μεταχείρισης των ζώων, όπως αναγνώρισε ήδη η Προεδρία του Συμβουλίου στα συμπεράσματά της για την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Η ΚΓΠ με χρονικό ορίζοντα το 2020».

3.3   Τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων προσδίδουν προστιθέμενη αξία στην περιφέρεια όπου παράγονται, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της ποικιλομορφίας και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των δραστηριοτήτων της γεωργίας και της μεταποίησης. Επομένως, συντελούν στην επίτευξη των στόχων των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης. Οι πτυχές αυτές περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Η ΚΓΠ με χρονικό ορίζοντα το 2020» [COM(2010) 672]. Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη συνεκτικότητα μεταξύ των δύο πολιτικών και ζητά ο υπό εξέταση κανονισμός για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων να συνάδει επίσης με τις προτεραιότητες άλλων πολιτικών, όπως η στρατηγική «Ευρώπη 2020» (δημιουργία αξίας, προώθηση της καινοτομίας, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της παραγωγής, σεβασμός στο περιβάλλον, αποδοτική χρήση των πόρων κλπ.). Ομοίως, ζητά να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της ενιαίας αγοράς (ισχυρή, βιώσιμη και ισότιμη οικονομική ανάπτυξη των επιχειρήσεων και καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς) και να παρουσιάζει συνοχή με τους στόχους των πολιτικών που αφορούν την προστασία και την ενημέρωση των καταναλωτών, την ανταγωνιστικότητα και την εξωτερική αγορά.

3.4   Όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για την επισήμανση των τροφίμων στα οποία χρησιμοποιούνται προϊόντα με ΠΟΠ και ΠΓΕ ως συστατικά (2010/C 341/03), η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας και απευθύνει έκκληση για ευρύτερη εφαρμογή της.

3.5   Η ΕΟΚΕ εκφράζει επίσης την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής που αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για τα προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης (2010/C 341/04). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των πωλήσεων γεωργικών προϊόντων με ετικέτες μη συμμορφούμενες προς τις προδιαγραφές, γεγονός που έθεσε το θέμα των ηθικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων. Επίσης, όπως επισημαίνει και η Επιτροπή, απαιτείται μεγαλύτερη αξιοπιστία, διαφάνεια και σαφήνεια των συμφωνιών της αλυσίδας εφοδιασμού. Η ΕΟΚΕ είχε ζητήσει η ίδια από την Επιτροπή να αναπτύξει αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές (3)· καλεί, επομένως, όλους τους οργανισμούς που λειτουργούν συστήματα πιστοποίησης αγροτικών προϊόντων να επανεξετάσουν τις διαδικασίες τους προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης συμμόρφωσης με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις βέλτιστες πρακτικές.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1   Προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης (ΠΟΠ) και προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις (ΠΓΕ)

4.1.1   Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι διατηρούνται και τα δύο συστήματα ποιότητας, εκφράζει όμως τη λύπη της για το γεγονός ότι, στην νέα πρόταση ορισμού, δεν διατηρείται η χωριστή αναφορά στα τρία στάδια της παραγωγής (γεωργική ή κτηνοτροφική παραγωγή – μεταποίηση – συσκευασία).

4.1.2   Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη συμβολή των εν λόγω γεωργικών προϊόντων στη διατήρηση των παραδοσιακών μεθόδων παραγωγής και στην προστασία του περιβάλλοντος, οι οποίες αποβαίνουν εις όφελος, όχι μόνο των παραγωγών και των μεταποιητών, αλλά και των καταναλωτών. Η αναγνώριση αυτών των συστημάτων ποιότητας συμβάλλει επίσης στην αγροτική ανάπτυξη της περιοχής, καθώς διατηρεί τον τοπικό πληθυσμό, βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης και την ποιότητα ζωής του, σταθεροποιεί και αυξάνει τις δυνατότητες απασχόλησης και την επιχειρηματική δραστηριότητα και συμβάλλει ταυτόχρονα στην αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων.

4.1.3   Για να μπορεί να καταχωριστεί η ονομασία ενός προϊόντος ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, ο παραγωγός οφείλει να τηρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές. Σύμφωνα με την πρόταση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι προδιαγραφές ενός προϊόντος παρέχουν ουσιαστικές και περιεκτικές πληροφορίες, η Επιτροπή θα μπορεί να θεσπίζει πρόσθετους κανόνες, με κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις. Όσον αφορά τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι, εφόσον ο τόπος παραγωγής του γεωργικού προϊόντος διαφέρει από τον τόπο προέλευσης του μεταποιημένου τροφίμου, το γεγονός αυτό θα πρέπει να επισημαίνεται στη συσκευασία.

4.1.4   Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει και επικροτεί την πρόταση να εναπόκειται στα κράτη μέλη η λήψη διοικητικών ή δικαστικών μέτρων για την πρόληψη ή την ανάσχεση οιασδήποτε αθέμιτης χρήσης των ΠΟΠ ή των ΠΓΕ, ιδίως κατόπιν αίτησης ομάδας παραγωγών.

4.2   Εγγυημένα ειδικά παραδοσιακά προϊόντα

4.2.1   Η ΕΟΚΕ κρίνει θετική τη διατήρηση των ΕΠΠΕ ως ενός από τα συστήματα ποιότητας ορισμένων προϊόντων, καθώς αποτελούν τον μοναδικό τρόπο πιστοποίησης των παραδοσιακών προϊόντων που προέρχονται από ένα κράτος μέλος.

4.2.2   Όσον αφορά τις προϋποθέσεις για την πιστοποίηση ενός προϊόντος ως εγγυημένου ειδικού παραδοσιακού (ΕΠΠΕ), η ΕΟΚΕ φρονεί ότι ο περιορισμός του καθεστώτος των ΕΠΠΕ μόνο στις καταχωρίσεις με δέσμευση της ονομασίας, όχι μόνο ενδέχεται να μειώσει σημαντικά τον αριθμό των καταχωρίσεων, αλλά και να εξαλείψει ένα μέσο που ευνοεί την πολυμορφία και ανταμείβει όσους επιλέγουν να παράγουν ένα διατροφικό προϊόν με σεβασμό στην παράδοση. Επομένως, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να προτείνει, μετά την πάροδο της μεταβατικής περιόδου, σύστημα που θα επιτρέπει να διατηρηθούν όσα ΕΠΠΕ έχουν καταχωριστεί χωρίς δέσμευση της ονομασίας τους πριν τεθεί σε ισχύ ο παρών κανονισμός. Πέραν τούτου, ο παραδοσιακός χαρακτήρας συγκεκριμένου προϊόντος πρέπει να συνοδεύεται, επιπλέον της χρονικής διάρκειας της παραγωγής του όπως ορίζεται στην πρόταση, και από άλλες παραμέτρους, όπως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πρώτης ύλης, ο τρόπος παραγωγής ή μεταποίησης, η πολιτιστική παράδοση της περιοχής και άλλες ιδιότητες και κριτήρια. Η ΕΟΚΕ προτείνει, συνεπώς, να μην είναι ένας συγκεκριμένος αριθμός ετών η μοναδική παράμετρος που λαμβάνεται υπόψη για την αναγνώριση ενός προϊόντος ως ΕΠΠΕ.

4.3   Ενδείξεις και σύμβολα του συστήματος ποιότητας και ρόλος των παραγωγών

4.3.1   Η πρόταση κανονισμού προβλέπει ότι οι ομάδες παραγωγών δικαιούνται να συμβάλλουν στη διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων τους που κυκλοφορούν στο εμπόριο, να αναπτύσσουν δραστηριότητες ενημέρωσης και προώθησης, να εγγυώνται τη συμμόρφωση ενός προϊόντος προς τις προδιαγραφές του και να λαμβάνουν μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας των διαφόρων συστημάτων. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει και επικροτεί αυτή τη βελτίωση του συστήματος, η οποία ενισχύει και διασαφηνίζει τον ρόλο των ομάδων παραγωγών, και συνιστά να προβλεφθεί μεγαλύτερη συμμετοχή αυτών των ομάδων τόσο όσον αφορά τη διαχείριση της προσφοράς στην αγορά όσο και ως προς τη χρήση προϊόντων με ΠΟΠ και ΠΓΕ ως συστατικών. Εντούτοις, ζητά το δικαίωμα αυτό να μην θίγει τις ειδικές διατάξεις για τις οργανώσεις παραγωγών και τις διακλαδικές οργανώσεις, που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1234/2007. Ακόμη, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι οι φορείς που παράγουν, αποθηκεύουν ή διαθέτουν στο εμπόριο προϊόντα ΠΟΠ, ΠΓΕ ή ΕΠΠΕ θα υπόκεινται σε επίσημους ελέγχους.

4.4   Περαιτέρω ενδείξεις για μια πιο ολοκληρωμένη πολιτική ποιότητας

4.4.1   Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι στο μέλλον θα πρέπει να δίδονται συγκεκριμένες πληροφορίες όσον αφορά τον χαρακτηρισμό «ποιότητα», π.χ. για τις συνθήκες εκτροφής των ζώων (ελεύθερη βοσκή, άχυρο κ.λπ.). Ο διαχωρισμός αυτός φαίνεται εύλογος, ούτως ώστε να μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει μεταξύ των διαφορετικών μορφών παραγωγής με καλύτερο τρόπο· το αυτό φαίνεται απαραίτητο και για τον διαχωρισμό μεταξύ βιομηχανικών μεθόδων παραγωγής και αγροτικών μεθόδων. Ως θετικό παράδειγμα αναφέρεται στο ζήτημα αυτό η σήμανση αυγών και η Επιτροπή καλείται να εκπονήσει προτάσεις και για άλλες μορφές εκτροφής ζώων.

4.4.2   Επιπλέον, σήμερα υφίστανται ακόμη ενδείξεις σε συσκευασίες, οι οποίες δηλώνουν στον καταναλωτή συγκεκριμένο είδος ποιότητας χωρίς να έχει το προϊόν τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά. Έτσι σε συσκευασίες γάλακτος, παραδείγματος χάριν, απεικονίζονται αγελάδες που βόσκουν, χωρίς να υπάρχει εγγύηση ότι το γάλα προέρχεται από αγελάδες ελευθέρας βοσκής ή διαφημίζεται «γάλα από τις Άλπεις», χωρίς αυτό να προέρχεται από την περιοχή των Άλπεων αλλά από την Ουγγαρία. Το ίδιο ισχύει και για τα «αλλαντικά από τον Μέλανα Δρυμό», τη στιγμή που στην περιοχή πραγματοποιείται μόνο η διαδικασία του καπνίσματος και όχι η παραγωγή του κρέατος. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι αυτό αποτελεί παραποίηση και ψευδή επίκληση ποιότητας που δεν παρέχεται, με την οποία παραπλανάται ο καταναλωτής. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι στις προτάσεις της Επιτροπής δεν περιλαμβάνονται σαφείς προτάσεις που θα έθεταν τέλος στην εν λόγω πρακτική.

4.5   Διαδικασία αίτησης και καταχώρισης

4.5.1   Η Επιτροπή παρουσιάζει κάποιες προτάσεις με στόχο τη συντόμευση της διαδικασίας καταχώρισης και η ΕΟΚΕ συμφωνεί να επέλθουν ορισμένες βελτιώσεις. Εντούτοις, όσον αφορά την κατάργηση της μηνιαίας δημοσιοποίησης των αιτήσεων, η ΕΟΚΕ ζητά να εξεταστεί η δυνατότητα διατήρησής της ώστε να διευκολυνθεί η τήρησή της, δεδομένου μάλιστα ότι προτείνεται η συντόμευση της περιόδου υποβολής ενστάσεων σε δύο μόνο μήνες.

4.5.2   Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τη διασφάλιση ότι οι γενικές ονομασίες δεν θα μπορούν να καταχωρισθούν ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η πρόταση θα πρέπει να ενισχυθεί με κατάλληλη αξιολόγηση σε εθνικό και σε επίπεδο ΕΕ.

---

(1)  ΕΕ C 18 της 19.01.2011, σ. 1-4«Ενίσχυση του ευρωπαϊκού προτύπου της γεωργικής βιομηχανίας τροφίμων» και ΕΕ C 18 της 19.01.2011, σ. 5-10«Κοινοτικό γεωργικό πρότυπο: ποιότητα της παραγωγής και της ενημέρωσης των καταναλωτών ως στοιχεία ανταγωνιστικότητας».

(2)  ΕΕ C 120 της 16.05.2008, σ. 47-48«Οι μελλοντικές προοπτικές της γεωργίας στις περιοχές με ειδικά φυσικά μειονεκτήματα».

(3)  ΕΕ C 28 της 3.02.2006, σ. 72 -81«Εμπόριο με δεοντολογικά κριτήρια και σχέδια παροχής εγγυήσεων στους καταναλωτές».

---