52009DC0495

Βρυξέλλες, 30.9.2009

COM(2009) 495 τελικό

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

H Ευρωπαϊκή Ένωση και η Λατινική Αμερική: Eταιρική σχέση μεταξύ παγκόσμιων παραγόντων {SEC(2009) 1227}

H Ευρωπαϊκή Ένωση και η Λατινική Αμερική: Eταιρική σχέση μεταξύ παγκόσμιων παραγόντων

Εισαγωγή

Η στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (ΛAΚ)[1] εγκαθιδρύθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1999. Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας επήλθαν πολλές αλλαγές στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και σε παγκόσμιο επίπεδο, με αποτέλεσμα νέες προκλήσεις και νέες προτεραιότητες.

Η εκτίμηση της Επιτροπής όσον αφορά τον απολογισμό της στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τη Λατινική Αμερική και τα αποτελέσματα της στρατηγικής της Επιτροπής για τη Λατινική Αμερική περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση του 2005 « Μια ενισχυμένη εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λατινικής Αμερικής »[2]. Kατά την προηγούμενη δεκαετία, οι δύο περιφέρειες συνεργάστηκαν με βάση μία κοινή ατζέντα στο πλαίσιο πολυάριθμων διπεριφερειακών, διμερών, πολυμερών και τομεακών φόρουμ σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Σήμερα, η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Λατινικής Αμερικής και η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στην περιοχή. Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η Επιτροπή χρηματοδότησε περισσότερα από 450 έργα και προγράμματα χορηγώντας περισσότερα από 3 δισ. ευρώ. Βάσει της αποκτηθείσας εμπειρίας, η ανακοίνωση καθορίζει τους στόχους και τους σκοπούς που θα πρέπει να καθοδηγούν τη στρατηγική της Επιτροπής για τη συγκεκριμένη περιοχή κατά τα επόμενα έτη.

Η ανακοίνωση επισημαίνει επίσης τις διπεριφερειακές προκλήσεις που θέτουν η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (στο εξής «η κρίση»), η κλιματική αλλαγή και άλλα θέματα που έχουν προκύψει στην πολιτική ατζέντα της διπεριφερειακής σχέσης, όσον αφορά τη Λατινική Αμερική, και συγκεκριμένα η μετανάστευση.

Η ανακοίνωση συμπίπτει με την ενδιάμεση επανεξέταση των εθνικών και περιφερειακών εγγράφων στρατηγικής για την περίοδο 2007-2013, και ως εκ τούτου αποτελεί ευκαιρία για να προσαρμοσθούν τα υφιστάμενα μέσα συνεργασίας σε νέες ανάγκες και περιστάσεις.

Η ανακοίνωση αποτελεί επίσης συμβολή στις εποικοδομητικές προετοιμασίες για την επόμενη σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ που θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2010 στην Ισπανία. Απαραίτητη είναι η συνέργεια με άλλους θεσμοθετημένους πολιτικούς διαλόγους στους οποίους συμμετέχει η ΕΕ ή τα κράτη μέλη της (π.χ. οι ιβηρο-αμερικανικές συνόδους κορυφής και οι υπουργικές συναντήσεις ΕΕ-Ομάδας του Ρίο). Αυτό θα ενισχύσει τη συμμαχία μεταξύ ΕΈ και Λατινικής Αμερικής.

στρατηγικοι εταίροι, παγκόσμιοι παράγοντες: επιτευγματα και νεες προκλησεις

Επιτεύγματα

Στην ανακοίνωση του 2005 « Μια ενισχυμένη εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λατινικής Αμερικής », η Επιτροπή επιχειρεί να ενισχύσει το διπεριφερειακό πολιτικό και στρατηγικό διάλογο σε σειρά σημαντικών τομέων. Οι κύριοι στόχοι της, που παραμένουν οι τρέχουσες προτεραιότητες στρατηγικής πολιτικής της ΕΕ, είναι: να προωθήσει την περιφερειακή ολοκλήρωση και τις διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνιών σύνδεσης με υποπεριφέρειες στη Λατινική Αμερική· να κατευθύνει την αναπτυξιακή συνεργασία προς τη μείωση της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας και να βελτιώσει το εκπαιδευτικό επίπεδο.

Τα κύρια αποτελέσματα της εν λόγω διπεριφερειακής σχέσης μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:

- Μεγαλύτερος συντονισμός σε στρατηγικά θέματα και πολιτικούς και τομεακούς διαλόγους

Η διαδικασία της συνόδου κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ είναι κύριας σημασίας για την πραγμάτωση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Η εν λόγω διαδικασία διευκολύνει το διάλογο στο υψηλότερο επίπεδο, υπογραμμίζει την ιδιαίτερη φύση της σχέσης και τροφοδοτεί τη διπεριφερειακή ατζέντα. Η πλέον πρόσφατη σύνοδος κορυφής στη Λίμα το 2008 αποτέλεσε ευκαιρία για να συζητηθούν θέσεις για στρατηγικά θέματα που αποτελούν προτεραιότητες στη διπεριφερειακή και διεθνή ατζέντα, όπως η φτώχεια και η κλιματική αλλαγή. Η ίδια τάση είναι εμφανής και στο πλαίσιο άλλων διπεριφερειακών συναντήσεων υψηλού επιπέδου, όπως της υπουργικής συνάντησης ΕΕ-Ομάδας του Ρίο που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα (Μάιος του 2009) και επικεντρώθηκε στην οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή ασφάλεια.

Κατά τα τελευταία έτη, έχουν εντατικοποιηθεί οι διπεριφερειακοί διάλογοι σε υψηλό επίπεδο για θέματα τομεακής πολιτικής, όπως την αειφόρο ανάπτυξη, τα ναρκωτικά και τη μετανάστευση. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη σύνοδο κορυφής στη Λίμα, η Επιτροπή οργάνωσε την πρώτη υπουργική συνάντηση ΕΕ-ΛΑΚ για το περιβάλλον (Βρυξέλλες, Μάρτιος 2008). Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής καθίσταται όλο και σημαντικότερο ζήτημα στις διπεριφερειακές σχέσεις και αποτέλεσε ένα από τα κύρια θέματα της συνόδου κορυφής της Λίμας. Η εν λόγω σύνοδος κορυφής οδήγησε στη δρομολόγηση του προγράμματος EUrocLIMA, που αποτελεί κοινή πρωτοβουλία της ΕΕ με τη Λατινική Αμερική για την προώθηση της διπεριφερειακής συνεργασίας όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, με σκοπό τη μείωση των συνεπειών της και την άμβλυνση των αρνητικών αποτελεσμάτων της. Στη σύνοδο κορυφής της Λίμας εκφράστηκε επίσης το αίτημα για περαιτέρω ανάπτυξη διαρθρωμένου και συνολικού διαλόγου για τη μετανάστευση, που δρομολογήθηκε στις 30 Ιουνίου 2009, και θα ασχοληθεί με θέματα που αφορούν τη νόμιμη και παράνομη μετανάστευση, καθώς και τη μετανάστευση και την ανάπτυξη. Επίσης, σε υποπεριφερειακό και διμερές επίπεδο, διάλογος διεξάγεται σε όλο και περισσότερους τομείς, όπως, για παράδειγμα, στον τομέα των ναρκωτικών, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Επιπλέον, η διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής αποτελεί σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-ΛΑΚ. Σε διάφορες διακηρύξεις κορυφής εκφράζεται το αίτημα να προωθηθεί η εδραίωση των σχέσεων ΕΕ και ευρύτερης Καραϊβικής. Διάφορες συμφωνίες και συνθήκης συνδέουν ήδη τις δύο υποπεριφέρειες. Επιπλέον, όλες οι χώρες που βρέχονται από την Καραϊβική Θάλασσα συνεργάζονται μέσω της ΄Ενωσης Κρατών της Καραϊβικής (ACS), στην οποία η Επιτροπή συμμετέχει ως παρατηρητής από την άνοιξη του 2009.

Διασκέψεις κορυφής | Κύρια αποτελέσματα όσον αφορά τη Λατινική Αμερική |

1. Ρίο ντε Τζανέιρο 1999 | Έναρξη της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της ΛΑΚ· έναρξη των διαπραγματεύσεων ΕΕ-MERCOSUR. |

2. Mαδρίτη 2002 | Αναγγελία της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Χιλής (ΣΣ)· έναρξη του προγράμματος ALBAN· θέσπιση της έννοιας του κοινού χώρου ανώτερης εκπαίδευσης και γνώσης ΕΕ-ΛΑΚ. |

3. Γκουανταλαχάρα 2004 | Έναρξη του προγράμματος EUROsociAL. |

4. Βιέννη 2006 | Έναρξη των διαπραγματεύσεων ΕΕ-Κεντρικής Αμερικής σχετικά με ΣΣ· έναρξη των διαπραγματεύσεων σχετικά με ΣΣ μεταξύ ΕΕ και της Κοινότητας των Άνδεων· δημιουργία της EuroLAT. |

5. Λίμα 2008 | Έναρξη του προγράμματος EUrocLIMA· θέσπιση της έννοιας ενός Ιδρύματος ΕΕ-ΛΑΚ· απόφαση για την έναρξη διαρθρωμένου και συνολικού διαλόγου για τη μετανάστευση. |

- Προώθηση της κοινωνικής συνοχής

Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής παίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στη διαμόρφωση νέων τύπων οικονομικής και κοινωνικής διακυβέρνησης σε παγκόσμιο επίπεδο, και κατά τα τελευταία έτη έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση των κοινωνικών πολιτικών. Η ανισότητα και ο κοινωνικός αποκλεισμός παραμένουν, ωστόσο, φλέγοντα ζητήματα για την περιοχή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η προώθηση της κοινωνικής συνοχής αποτελεί πρωταρχικό στόχο πολιτικής της στρατηγικής εταιρικής σχέσης από τότε που αυτή δρομολογήθηκε στη διάσκεψη κορυφής της Γκουανταλαχάρα. Τα αμοιβαία οφέλη του διπεριφερειακού διαλόγου για θέματα όπως η δημιουργία προσόντων που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, η απασχόληση των νέων, η επέκταση της κοινωνικής προστασίας και η αξιοπρεπής εργασία, είναι αυταπόδεικτα.

Πολλά μέτρα έχουν ληφθεί για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής στην περιοχή. Ως επακόλουθο της διάσκεψης κορυφής της Βιέννης το 2006, εγκαινιάστηκε το 2007 το πρώτο φόρουμ EΕ-ΛΑΚ για την κοινωνική συνοχή, που έχει απορροφήσει σημαντικό μέρος των διαθέσιμων κονδυλίων για τη συνεργασία της ΕΕ με τη Λατινική Αμερική. Ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ των κυβερνητικών αρχών, των διεθνών οργανισμών και της κοινωνίας των πολιτών έχουν επίσης εντατικοποιηθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων EUROsociAL και URB-AL.

Πολύτιμη υπήρξε η συνεργασία της Επιτροπής με οργανισμούς όπως τη Διαμερικανική Τράπεζα Aνάπτυξης (IDB), το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΠΑΗΕ), το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), την Οικονομική Επιτροπή για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC), τη Διεθνή Τράπεζα (ΔΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η συνεργασία αυτή συνέβαλε σημαντικά στο σχεδιασμό και την εφαρμογή δράσεων των διεθνών οργανισμών και αναπτυξιακών σχεδίων στην περιοχή, κυρίως, διότι βοήθησε στη σύγκλιση των απόψεων και των προσεγγίσεων όσον αφορά την κοινωνική συνοχή.

Οι διπεριφερειακοί διάλογοι για τις φορολογικές πολιτικές που δρομολογήθηκαν, θα πρέπει να προωθήσουν την καλύτερη ανακατανομή του εισοδήματος και του πλούτου. Μετά το 2008, πραγματοποιήθηκαν σε υψηλό επίπεδο δύο φόρουμ ΕΕ-ΛΑΚ για τις φορολογικές πολιτικές, που αποτέλεσαν ευκαιρία για την ανταλλαγή εμπειριών αποδεικνύοντας τον απτό αντίκτυπο της συνεργασίας της Επιτροπής στον τομέα αυτό. Για παράδειγμα, με υποστήριξη της Επιτροπής, η Ουρουγουάη μεταρρύθμισε το φορολογικό της σύστημα το 2007, με αποτέλεσμα αυξημένα έσοδα που με τη σειρά τους επέτρεψαν τη σημαντική αύξηση των κοινωνικών δαπανών.

- Ενίσχυση των σχέσεων με εταίρους στην περιοχή

Η διπεριφερειακή εταιρική σχέση ενισχύεται με δύο τρόπους: τη σύσφιγξη των σχέσεων, αφενός, με τις υποπεριφέρειες και, αφετέρου, με επιμέρους χώρες.

Η προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης παραμένει κύρια πολιτική προτεραιότητα στις σχέσεις της ΕΕ με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, όπως προκύπτει κυρίως από τις διαπραγματεύσεις για τις υποπεριφερειακές συμφωνίες σύνδεσης. Οι διαπραγματεύσεις με την Κεντρική Αμερική προχωρούσαν ικανοποιητικά μέχρι την πολιτική κρίση που έπληξε την Ονδούρα. Ωστόσο, καλώς εχόντων των πραγμάτων, αναμένεται να επαναληφθούν μόλις η κατάσταση σταθεροποιηθεί.

Όταν οι διαπραγματεύσεις προσέκρουσαν σε δυσκολίες, η ΕΕ πρότεινε εναλλακτικές προσεγγίσεις για να στηρίξει τις ενδιαφερόμενες χώρες και περιφέρειες. Στην περίπτωση της Κοινότητας των Άνδεων (CAN), η προσπάθεια για τη σύναψη διαπεριφερειακής συμφωνίας σύνδεσης ανά περιοχή απέτυχε. Ωστόσο, μετά από δικό τους αίτημα, η ΕΕ έδωσε την ευκαιρία σε πολλές χώρες των Άνδεων να συνάψουν εμπορική συμφωνία με περιφερειακή διάσταση, παράλληλα με τη δυνατότητα να επεκτείνουν τη συμφωνία για τον πολιτικής συνεργασίας του 2003.

Παρά την αναστολή των διαπραγματεύσεων με τη MERCOSUR το 2004, σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τον πολιτικό διάλογο και τη συνεργασία, με αποτέλεσμα να επεκταθεί περαιτέρω η πολιτική ατζέντα. Η ΕΕ συνεχίζει να θεωρεί υψηλή προτεραιότητα την ταχύτερη δυνατή επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ακόμη και σε τομείς όπου υπάρχουν περιορισμοί, και διερευνά πρακτικούς τρόπους για να προωθήσει περαιτέρω την ολοκλήρωση και τη διασυνδεσιμότητα στην περιοχή.

Ταυτόχρονα, η ΕΕ συνάπτει στενότερους δεσμούς με επιμέρους χώρες στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική. Η σύναψη συνολικών συμφωνιών με τη Χιλή και το Μεξικό έχει οδηγήσει στη σημαντική σύσφιγξη των διμερών σχέσεων, την ενίσχυση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών δεσμών και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για συνεργασία σε ευρύ φάσμα τομέων. Η ΕΕ και η Χιλή εργάζονται για την εγκαθίδρυση «Ένωσης για ανάπτυξη και καινοτομία». Στρατηγικές εταιρικές σχέσεις έχουν θεσπιστεί με τη Βραζιλία και το Μεξικό και εφαρμόζονται με φιλόδοξα σχέδια δράσης και ενισχυμένο διάλογο. Οι εργασίες για τη θέσπιση πολιτικού διαλόγου υψηλού επιπέδου με την Αργεντινή προχωρούν.

Έπειτα από χρόνια στασιμότητας των σχέσεων, έχει αρχίσει πολιτικός διάλογος υψηλού επιπέδου και έχει αποκατασταθεί η αναπτυξιακή συνεργασία με την Κούβα, που ενδεχομένως να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα συμβατικό πλαίσιο όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Κούβας.

Ο πλούσιος και δυναμικός χαρακτήρας του κοινοβουλευτικού διαλόγου έχει καταστεί εμφανής μετά τη σύσταση της EuroLat (Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Λατινικής Αμερικής) στη σύνοδο κορυφής της Βιέννης. Τακτικοί διάλογοι λαμβάνουν χώρα επίσης με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να εξασφαλισθεί η συμμετοχή τους στην εταιρική σχέση και ιδίως στις διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες σύνδεσης.

Νέες προκλήσεις

Το πλαίσιο λειτουργίας της εταιρικής σχέσης άλλαξε από το 2005. Το πλαίσιο αυτό έχει καταστεί πιο σύνθετο και έχουν ανακύψει νέες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπισθούν.

Και οι δύο περιοχές έχουν υποστεί τις σοβαρές συνέπειες των ασταθών τιμών των βασικών προϊόντων και τροφίμων, συνέπειες που επιδεινώθηκαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο, χάρη στην οικονομική μεταρρύθμιση και τη σταθερή ανάπτυξη των τελευταίων ετών, η Λατινική Αμερική είναι καλύτερα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει την κρίση αυτή από ότι προηγούμενους εξωτερικούς κλονισμούς. Ωστόσο, η κρίση έχει επίσης επηρεάσει το επίπεδο των ξένων άμεσων επενδύσεων και εμβασμάτων στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα αύξησε τις εξαγωγές. Η αντιστροφή των τάσεων αυτών είναι πρωταρχικής σημασίας για την αποκατάσταση της οικονομικής εμπιστοσύνης και την υπέρβαση της παρούσας κατάστασης χωρίς, το σημαντικότερο, τη λήψη μέτρων προστατευτισμού. Οι κοινωνικές συνέπειες της κρίσης είναι επίσης σημαντικές, ιδίως για τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές τάξεις, γεγονός που θα καταστήσει την προώθηση της κοινωνικής συνοχής ιδιαίτερη πρόκληση για πολλές χώρες.

Ο αρνητικός αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής έχει ήδη γίνει αισθητός στη Λατινική Αμερική και ενδέχεται να επιδεινωθεί κατά την επόμενη δεκαετία, γεγονός που θα περιόριζε σημαντικά τις προοπτικές για αειφόρο ανάπτυξη. Η πλούσια βιοποικιλότητα και η γεωργική παραγωγικότητα της Λατινικής Αμερικής διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο. Ταυτόχρονα, πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής αποτελούν σημαντικότατους εταίρους στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα και είναι σε θέση να αναλάβουν ηγετικό ρόλο όσον αφορά την προώθηση αναπτυξιακών λύσεων χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των δασών, της ενεργειακής απόδοσης και της ανανεώσιμης ενέργειας σε εγχώρια βάση. Από άποψη άμβλυνσης, η καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών έχει ιδιαίτερη σημασία στην εν λόγω περιοχή, και κατά συνέπεια θα πρέπει να της αποδοθεί ιδιαίτερη προτεραιότητα στο διάλογο και τις δραστηριότητες συνεργασίας. Για τους λόγους αυτούς, η συνεργασία με τη Λατινική Αμερική όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον περιορισμό της, την επιστήμη και την τεχνολογία (Ε&Τ) και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών θα καταστεί ύψιστης σημασίας.

Πιο πρόσφατα, το έγκλημα προστέθηκε στους λόγους που καθιστούν την καταπολέμηση της φτώχειας την επιτακτικότερη ανάγκη της περιοχής. Η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, η σωματεμπορία, το οργανωμένο έγκλημα και η βία είναι σε άνοδο και διαταράσσουν τη σταθερότητα, την ασφάλεια, τη διακυβέρνηση και την ανάπτυξη των χωρών και των περιοχών που είναι θύματά τους. Το κύριο μέλημα στο πλαίσιο αυτό είναι επίσης η συνεργασία μεταξύ όλων των χωρών από τις οποίες διέρχονται οι οδοί παράνομης διακίνησης.

Η μετανάστευση αποτελεί άλλη μία πρόκληση, αλλά προσφέρει επίσης ευκαιρίες για την εταιρική σχέση, δεδομένου ότι μπορεί να αποφέρει οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά οφέλη τόσο στις χώρες προέλευσης όσο και προορισμού. Για το σκοπό αυτό, η μετανάστευση πρέπει να αντιμετωπισθεί με το σωστό τρόπο, ώστε να αποβεί σε όφελος όλων των χωρών καθώς και των ίδιων των μεταναστών, με πλήρη σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο διαρθρωμένος και συνολικός διαπεριφερειακός διάλογος, που δρομολογήθηκε τον Ιούνιο του 2009 αποκτά ως εκ τούτου ιδιαίτερη σημασία, κυρίως αν ληφθούν υπόψη οι ογκούμενες μεταναστευτικές ροές από τη ΛΑΚ προς την ΕΕ. Ο διάλογος θα αποτελέσει πλατφόρμα για την ανταλλαγή απόψεων και την αμοιβαία κατανόηση της πραγματικής κατάστασης, των προκλήσεων και των αναγκών σε κάθε χώρα. Για να επιτευχθεί αυτό, ο διάλογος θα πρέπει να ασχοληθεί με όλες τις πτυχές της μετανάστευσης με τρόπο ανοικτό, ισορροπημένο και εποικοδομητικό και τα μέρη θα πρέπει να αναλάβουν τις αντίστοιχες ευθύνες τους για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.

Η ενίσχυση της αποτελεσματικής πολυμερούς προσέγγισης αποτελεί τόσο κοινή δέσμευση όσο και πρόκληση για την εταιρική σχέση. Θα πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες ώστε το συνδυασμένο βάρος της ΕΕ και της Λατινικής Αμερικής να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση πολλών παγκόσμιων θεμάτων στα οποία υπάρχει πολιτική σύγκλιση. Οι δύο περιοχές πρέπει να αποκτήσουν εντονότερη παρουσία στη διεθνή σκηνή, όπου αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο των μελών των ΗΕ και της Ομάδας των 20.

Μελλοντικές προοπτικές Νέες στρατηγικεσ, νεες λυσεις

Εντατικοποίηση του διπεριφερειακού διαλόγου

- Το πλήρες δυναμικό του πολιτικού κεφαλαίου των συνόδων κορυφής δεν έχει ακόμη πλήρως αξιοποιηθεί. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να λυθεί με τη μεγαλύτερη επικέντρωση των συνόδων κορυφής στην επίτευξη αποτελεσμάτων. Για το λόγο αυτό, ο διάλογος θα πρέπει να επικεντρωθεί στους επιχειρησιακούς στόχους και στα μέσα επίτευξής τους. Οι σύνοδοι κορυφής θα πρέπει να επικεντρωθούν σε λίγες και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και να καταστούν το κύριο εργαλείο για τον προγραμματισμό της διπεριφερειακής συνεργασίας.

- Η ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας με άλλες περιφερειακές διαδικασίες, όπως οι Ιβηροαμερικανικές Σύνοδοι Κορυφής, η Ένωση Νοτιοαμερικανικών Εθνών (UNASUR), ο Οργανισμός των Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), κ.λπ. θα ήταν ευκταία.

- Ο διάλογος και ο στρατηγικός συντονισμός θα πρέπει να εντατικοποιηθούν σε σειρά καίριων τομέων που σχετίζονται άμεσα με παγκόσμιες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης.

- Ο διάλογος θα πρέπει να είναι συνολικός, με τη συμμετοχή και της κοινωνίας των πολιτών, μη κυβερνητικών παραγόντων, πολιτιστικών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών κ.λπ. Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί με τη στήριξη του ιδρύματος ΕΕ-ΛΑΚ.

Προτάσεις:

- Κλιμάκωση του διπεριφερειακού διαλόγου για οικονομικά και χρηματοπιστωτικά θέματα.

Να αυξηθεί η σύγκλιση των θέσεων για την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η κρίση, να προωθηθούν οι παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές και επενδύσεις, να καταργηθεί ο προστατευτισμός και να υπάρξει συνεργασία σε χρηματοπιστωτικά θέματα ρυθμίσεων και εποπτείας, και στη μεταρρύθμιση των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών σύμφωνα με τη ατζέντα μεταρρυθμίσεων της ομάδας των 20.

- Εντατικοποίηση του διαλόγου για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή, τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και την ενέργεια.

Ο διάλογος θα πρέπει να συνεχιστεί στο πλαίσιο των ΗΕ και άλλων φορέων για να προωθηθεί η συναίνεση και να διευκολυνθεί η επιτυχής σύναψη και στη συνέχεια εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή της Κοπεγχάγης το Δεκέμβριο του 2009.

- Εντατικοποίηση του διαλόγου για την επιστήμη, την έρευνα, την τριτοβάθμια εκπαίδευση, την τεχνολογία και την καινοτομία.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη σύνοδο κορυφής της Ισπανίας το 2010, θα πρέπει να διεξαχθεί διάλογος για θέματα τεχνολογίας και καινοτομίας και να υπάρξει πρόοδος όσον αφορά τη δημιουργία ενός Χώρου Γνώσης ΕΕ-ΛΑΚ[3]. Το νεοδημιουργηθέν κοινοτικό Στρατηγικό Φόρουμ για τη Διεθνή Συνεργασία (SFIC)[4] μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο για την ενίσχυση της συνεργασίας με την ΛΑΚ στον τομέα Ε&T. Το Πέμπτο Υπουργικό Φόρουμ ΕΕ-ΛΑΚ για την κοινωνία της πληροφορίας το 2010 θα επανεξετάσει την τρέχουσα συνεργασία στον τομέα των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ).

- Εντατικοποίηση του διαλόγου για την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις.

Ο διπεριφερειακός πολιτικός διάλογος θα πρέπει να συμβάλει στην προώθηση της ατζέντας για την αξιοπρεπή εργασία, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του τρέχοντος παγκόσμιου διαλόγου για την απασχόληση, την κοινωνική διάσταση της ανάκαμψης από την κρίση και την αειφόρο ανάπτυξη, και να ασχοληθεί με καίρια θέματα της πολιτικής απασχόλησης, όπως η αντιστοιχία προσόντων και αναγκών της αγοράς εργασίας, η απασχόληση των νέων και η επέκταση της κοινωνικής προστασίας.

- Εντατικοποίηση του διπεριφερειακού διαλόγου για τη μετανάστευση.

Η μετανάστευση θα πρέπει να αντιμετωπισθεί κατά τρόπο, ώστε να ωφελεί πλήρως τόσο τις χώρες προέλευσης και προορισμού όσο και τους ίδιους τους μετανάστες . Ο διάλογος για τη μετανάστευση θα πρέπει να αποτελέσει πλατφόρμα για την τακτική ανταλλαγή απόψεων προκειμένου να αυξηθεί η αμοιβαία κατανόηση των πραγματικών συνθηκών, των προκλήσεων και των αναγκών και στις δύο περιοχές .

Συστάσεις

- Να ενισχυθεί ο πολιτικός διάλογος με τη μεγαλύτερη επικέντρωση των συνόδων κορυφής στη δράση.

- Να εξασφαλιστεί συνέπεια μεταξύ της ατζέντας των συνόδων κορυφής και των υπουργικών συνεδριάσεων.

- Κυρίως, να εντατικοποιηθεί ο πολιτικός διάλογος σε τομείς προτεραιότητας που σχετίζονται με παγκόσμιες προκλήσεις, όπως μακροοικονομικά και δημοσιονομικά θέματα, ασφάλεια και ανθρώπινα δικαιώματα, απασχόληση και κοινωνικές υποθέσεις, περιβάλλον, κλιματική αλλαγή και ενέργεια, τριτοβάθμια εκπαίδευση και τεχνολογία/καινοτομία.

- Να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί ο μηχανισμός συντονισμού και συνεργασίας ΕΕ-ΛΑΚ στον τομέα των ναρκωτικών και να συνεχιστεί ο διαρθρωμένος και συνολικός διάλογος για τη μετανάστευση κατά τρόπο ανοικτό και εποικοδομητικό, σύμφωνα με τη συνολική προσέγγιση της ΕΕ για τη μετανάστευση.

- Εκτός από τον πολιτικό διάλογο, να υιοθετηθεί επιχειρησιακή προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω» με ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας και της συνεργασίας σε θέματα γνώσης και καινοτομίας.

Ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και της διασυνδεσιμότητας

- Η ΕΕ θα πρέπει να επαναδεσμευτεί όσον αφορά την περιφερειακή ολοκλήρωση στη Λατινική Αμερική συνεχίζοντας τις διαπραγματεύσεις και υποστηρίζοντας τις προσπάθειες ολοκλήρωσης στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας νέων θεσμικών φορέων, όπως για παράδειγμα, της UNASUR.

- Για να προωθηθεί περισσότερο η περιφερειακή ολοκλήρωση και να καταστεί αποτελεσματικό μέσο αειφόρου ανάπτυξης και οικονομικής μεγέθυνση, θα πρέπει να συνεχιστεί η στήριξη που παρέχεται για τη δημιουργία βιώσιμης υποδομής. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη διασυνδεσιμότητα. Αυτό συνεπάγεται κοινές πρωτοβουλίες και έργα με τη συμμετοχή του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και των χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

- Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα δημιουργήσει την Επενδυτική Διευκόλυνση για τη Λατινική Αμερική (ΕΔΛΑ) . Η πρωτοβουλία αυτή, που θα βασιστεί στην επενδυτική διευκόλυνση γειτονίας (ΕΔΓ)[5], θα συγκεντρώσει πόρους από την Κοινότητα και ενδεχομένως πρόσθετες εισφορές από τα κράτη μέλη. Το ποσό που θα διατεθεί από τα σημερινά κονδύλια του κοινοτικού προϋπολογισμού θα ανέλθει σε 100 εκατ. ευρώ μέχρι το 2013. Οι επιχορηγήσεις ΕΔΛΑ θα κινητοποιήσουν πόρους από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων, κυρίως σε τρεις τομείς:

i. διασυνδεσιμότητα και υποδομή, ιδίως ενεργειακή απόδοση και συστήματα ανανεώσιμης ενέργειας, βιώσιμες μεταφορές και δίκτυα επικοινωνιών·

ii. κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί τομείς, συμπεριλαμβανομένης της άμβλυνσης της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής·

iii. λήψη μέτρων για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα (ιδίως των ΜΜΕ).

Ως εκ τούτου, η ΠΔΛΑ δεν θα αποτελεί μόνο απάντηση στην κρίση, αλλά θα προωθήσει και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη παρέχοντας στήριξη στις βιώσιμες επενδύσεις στην περιοχή.

Συστάσεις

- Να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες σύνδεσης και στήριξη των προσπαθειών ολοκλήρωσης στην περιοχή.

- Να υιοθετηθεί προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω» για τη στήριξη της περιφερειακής ολοκλήρωσης με ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας. Να δρομολογηθεί η επενδυτική διευκόλυνση για τη Λατινική Αμερική (ΕΔΛΑ).

Ενίσχυση των διμερών σχέσεων: Μεγαλύτερη έμφαση στην πολυμορφία

Η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να εμβαθύνει τη σχέση της και να αναπτύξει πιο διαρθρωμένο και εντατικό διάλογο με τις επιμέρους χώρες στην περιοχή. Ωστόσο, ο διάλογος θα πρέπει να αποφέρει προστιθέμενη αξία. Για το σκοπό αυτό, ο διμερής διάλογος και συνεργασία θα πρέπει να εντατικοποιηθούν σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, η έρευνα, η επιστήμη και τεχνολογία και η χρηστή διακυβέρνηση σε φορολογικά θέματα, όπου υπάρχει η δυνατότητα ενίσχυσης της σχέσης. Αυτό σημαίνει ότι οι σχέσεις πρέπει να διαμορφωθούν ανάλογα με την περίπτωση, προκειμένου να εξασφαλιστεί το μεγαλύτερο δυνατό αμοιβαίο κέρδος. Η προσέγγιση αυτή συμπληρώνει και στηρίζει τις προσπάθειες για μεγαλύτερη περιφερειακή ολοκλήρωση.

Συστάσεις

- Να αξιοποιηθούν πλήρως οι υπάρχουσες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις (Βραζιλία και Μεξικό), οι υπάρχουσες συμφωνίες σύνδεσης (Χιλή και Μεξικό) και οι διμερείς συμφωνίες συνεργασίας.

- Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά το εμπόριο, να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή των ρητρών εξέλιξης στις υπάρχουσες συμφωνίες με τη Χιλή και το Μεξικό.

- Να ενισχυθούν οι διμερείς σχέσεις με επιμέρους χώρες ως συμπλήρωμα της κοινοτικής ενίσχυσης για τις περιφερειακές ενώσεις χωρών.

Διαμόρφωση και προσαρμογή των προγραμμάτων συνεργασίας

- Ο γενικός στόχος της κοινοτικής αναπτυξιακής συνεργασίας είναι η εξάλειψη της φτώχειας και η προώθηση αειφόρου οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της επίτευξης των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ). Αυτό ισχύει τόσο για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής όσο και για τις αναπτυσσόμενες. Ωστόσο, ο πολιτικός αυτός στόχος θα πρέπει να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες της περιοχής, δεδομένου ότι περιλαμβάνει επίσης μερικές χώρες αναδυόμενης οικονομίας καθώς και χώρες ανώτερου μέσου εισοδήματος.

- Σκόπιμο θα ήταν να διερευνηθούν τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η έντονη διαφοροποίηση των μέσων και των στόχων της κοινοτικής συνεργασίας. Παράλληλα με την επικέντρωση των οικονομικών πόρων στις φτωχότερες χώρες, η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει νέες μορφές συνεργασίας με χώρες που έχουν επιτύχει υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης. Για όλες τις χώρες, αυτό ενδέχεται να απαιτήσει μεγαλύτερη έμφαση στη συνεργασία σε τομείς όπως η κλιματική αλλαγή (άμβλυνση και προσαρμογή), η τριτοβάθμια εκπαίδευση, η πολυγλωσσία, η έρευνα, η επιστήμη και η τεχνολογία, η ενεργειακή απόδοση και η ανανεώσιμη ενέργεια, ως συμπλήρωμα των κοινών προσπαθειών. Το χρηματοδοτικό μέσο για τις εκβιομηχανισμένες χώρες (ICI+)[6], για το οποίο θα είναι υποψήφιες όλες οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, θα πρέπει να διευκολύνει την εν λόγω προσέγγιση.

- Η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει τη συνεργασία για την κοινωνική συνοχή, ιδίως μέσω του ανανεωμένου προγράμματος EuroSociAL. Μεγαλύτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στη στήριξη δικτύων κοινωνικής ασφάλειας και άλλων δράσεων που έχουν βραχυπρόθεσμα απτά αποτελέσματα, και, ως εκ τούτου, αντικυκλική επίδραση. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για θεσμικές εταιρικές σχέσεις στο πλαίσιο του τρέχοντος πολιτικού διαλόγου (αδελφοποιήσεις)[7]. Αυτό θα προωθήσει τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών μεταξύ των αρχών.

- Δεδομένου ότι αρκετές χώρες έχουν αρχίσει να συνεργάζονται με φτωχότερες χώρες, θα πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω δυνατότητες συνεργασίας Νότου-Νότου καθώς και τριγωνικής συνεργασίας. Η ΕΕ θα μπορούσε να αρχίσει τριγωνική συνεργασία με εταίρους από τη Λατινική Αμερική και άλλες περιοχές τόσο για να συμβάλει στην επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ) όσο και για να συμπράξει στην αντιμετώπιση διαπεριφερειακών απειλών.

Συστάσεις Να καταρτιστούν προγράμματα συνεργασίας με τη Λατινική Αμερική για την αειφόρο ανάπτυξη χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την απασχόληση, την καλύτερη κατανομή εισοδήματος και την άμβλυνση των αποτελεσμάτων της κρίσης. Η ενδιάμεση επανεξέταση να χρησιμοποιηθεί για να διερευνηθούν δυνατότητες μεγαλύτερης διαφοροποίησης των μέσων και για να προσαρμοστούν οι δράσεις συνεργασίας της Επιτροπής σε διαφορετικές ανάγκες, και συγκεκριμένα: Να συνεχισθεί η επικέντρωση των οικονομικών πόρων του μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας στις φτωχότερες χώρες και στις ανάγκες των πλέον ευάλωτων ομάδων· Να βελτιωθεί η συνεργασία, ιδίως όσον αφορά την κοινωνική συνοχή και την περιφερειακή ολοκλήρωση, με τον προσανατολισμό των προγραμμάτων στις νεοεμφανιζόμενες ανάγκες και την εξασφάλιση πιο απτών αποτελεσμάτων· Να επιδιωχθεί στενότερη συνεργασία σε τομείς που σχετίζονται με τη γνώση και την καινοτομία, όπως έρευνα/τριτοβάθμια εκπαίδευση, επιστήμη, τεχνολογία και ανανεώσιμη ενέργεια· Να ενσωματωθούν οι προβληματισμοί για την κλιματική αλλαγή τόσο από άποψη άμβλυνσης όσο και προσαρμογής, στα προγράμματα ανάπτυξης και συνεργασίας, μεταξύ άλλων όσον αφορά την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών. Να αναπτυχθούν νέες μορφές συνεργασίας στο πλαίσιο του ICI+. Στο πλαίσιο ενός ανανεωμένου προγράμματος EUROsociAL, να διερευνηθούν οι δυνατότητες για θεσμικές εταιρικές σχέσεις και τριγωνική συνεργασία. Να αυξηθεί η συνεργασία στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. |

Προσεχής συνοδος κορυφης εε-λακ, μαιος 2010

- Η σύνοδος κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ στην Ισπανία θα αποτελέσει ακόμη ένα βήμα προόδου στην ανανεωμένη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ των δύο περιοχών και θα επικεντρωθεί στην καινοτομία και την τεχνολογία ως μέσα για την προώθηση αειφόρου ανάπτυξης και κοινωνικής ένταξης. Θα αποτελέσει ευκαιρία απολογισμού της προόδου σε σχέση με την υλοποίηση των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στην προηγούμενη σύνοδο, όπως η δημιουργία του ιδρύματος ΕΕ-ΛΑΚ, με στόχο, αφενός, να ενθαρρυνθεί ο διάλογος όσον αφορά τις κοινές στρατηγικές, και η δράση για την ενίσχυση της διπεριφερειακής εταιρικής σχέσης και την αύξηση τη προβολής της, και, αφετέρου, να προωθηθεί περαιτέρω ο Χώρος Γνώσης ΕΕ-ΛΑΚ.

Συστάσεις Να εξασφαλισθεί ότι η σύνοδος κορυφής θα λάβει υπόψη τις επιπτώσεις της κρίσης, ιδίως στην απασχόληση και τα κοινωνικά ζητήματα, και ότι θα επιτύχει βιώσιμα αποτελέσματα. Να εγκαινιαστεί η επενδυτική διευκόλυνση για τη Λατινική Αμερική (ΕΔΛΑ). Να εντατικοποιηθούν ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ των δύο περιοχών στον τομέα των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και των πράσινων τεχνολογιών, καθώς και στον τομέα της καινοτομίας με συγκεκριμένες δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της αναβάθμισης της θεσμικής ικανότητας για συνεργασία Ε&T στην περιοχή. Να δοθεί έμφαση στη δημιουργία του ιδρύματος ΕΕ-ΛΑΚ. Να ενθαρρυνθεί η συνεργασία σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος μεταξύ Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής. |

Συμπεράσματα

- Κατά την τελευταία δεκαετία η ΕΕ και η Λατινική Αμερική δεσμεύθηκαν να παγιώσουν τους δεσμούς τους στο πλαίσιο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-ΛΑΚ. Η παρούσα ανακοίνωση περιλαμβάνει σειρά συστάσεων, η εφαρμογή των οποίων θα εξαρτηθεί από όλους τους ενδιαφερομένους. Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εξετάσουν τις συστάσεις αυτές, ιδίως στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την επόμενη σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ στην Ισπανία (Μάιος 2010). Η Επιτροπή προτείνει να συζητηθεί η ανακοίνωση με τους λατινοαμερικάνους εταίρους μας, ως έναυσμα για την αναζήτηση τρόπων ενίσχυσης της συμμαχίας μεταξύ της ΕΕ και της Λατινικής Αμερικής.

[1] Η διαδικασία της συνόδου κορυφής ΕΕ-ΛΑΚ περιλαμβάνει επίσης τις χώρες της Καραϊβικής που είναι μέρη της συμφωνίας του Κοτονού. Η παρούσα ανακοίνωση επικεντρώνεται στις σχέσεις της ΕΕ με τη Λατινική Αμερική.

[2] COM(2005) 636 της 08.12.2005.

[3] Η «Καινοτομία και Γνώση» είναι επίσης το κύριο θέμα της Ιβηροαμερικανικής συνόδου κορυφής (Πορτογαλία, Νοέμβριος 2009)

[4] Το εν λόγω φόρουμ δημιουργήθηκε από το 2891ο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας το Δεκέμβριο του 2008.

[5] Καινοτόμος χρηματοδοτικός μηχανισμός που έχει ως στόχο την κινητοποίηση πρόσθετων κονδυλίων προκειμένου να καλυφθούν οι επενδυτικές ανάγκες των όμορων χωρών της ΕΕ για υποδομή σε τομείς όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, το περιβάλλον και τα κοινωνικά θέματα. Η διευκόλυνση στηρίζει επίσης τον ιδιωτικό τομέα, για παράδειγμα μέσω πράξεων επιχειρηματικού κεφαλαίου με αποδέκτες μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ).

[6] Αναθεωρημένο χρηματοδοτικό μέσο για συνεργασία με τις εκβιομηχανισμένες χώρες (που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή), το οποίο επιτρέπει τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων ανεπίσημης αναπτυξιακής βοήθειας (ΑΑΒ) για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

[7] Ως αδελφοποίηση νοείται ένα κοινό έργο μεταξύ συνεργαζόμενων εταίρων που δεσμεύονται να επιτύχουν συγκεκριμένα επιχειρησιακά αποτελέσματα.