9.10.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 257/46

—

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να ανακηρύξει το 2009 «Ευρωπαϊκό Έτος της Δημιουργικότητας και της Καινοτομίας». Το δημιουργικό δυναμικό της Ευρώπης αποτελεί το κλειδί για την υλοποίηση των στόχων της Λισσαβώνας, χάρη στην επίτευξη των οποίων η Ευρώπη θα γίνει η πλέον καινοτόμος κοινωνία της γνώσης στον κόσμο·

—

τονίζει ότι στις ευρωπαϊκές πόλεις και περιφέρειες, ο πολιτισμός, η δημιουργικότητα και η καινοτομία συνιστούν βασικούς παράγοντες για την οικονομική μεγέθυνση, τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας·

—

υπογραμμίζει τον ιδιαίτερο ρόλο της πρώιμης εκπαίδευσης, πριν από την προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στην ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων που αποτελούνται από γνώσεις, δεξιότητες και τρόπους συμπεριφοράς που καθιστούν τον άνθρωπο ικανό να ζήσει και να εργαστεί με επιτυχία στην ευρωπαϊκή κοινωνία και να αποκτά νέες γνώσεις·

—

τονίζει ότι η πρωτοβουλία συνιστά εξαιρετική ευκαιρία σύνδεσης με το Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου. Η σύνδεση μεταξύ των θεμάτων διαφορετικών Ευρωπαϊκών Ετών ενισχύει το στόχο να επιτευχθεί με αυτές τις δραστηριότητες ένας αντίκτυπος μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα·

—

λαμβάνει γνώση του γεγονότος ότι δεν διατίθενται χωριστοί δημοσιονομικοί πόροι για τη διεξαγωγή του Έτους. Εφόσον η δημιουργικότητα ερμηνεύεται ως πηγή ανάπτυξης της ευρωπαϊκής κοινωνίας δεν δικαιολογούνται οι περικοπές στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Μόνο μέσω μιας διεπιστημονικής σκέψης επιτυγχάνονται καινοτόμες και δημιουργικές λύσεις.

Εισηγητής

:

Ο κ. Gerd HARMS (DE/SPE), Εντεταλμένος αντιπρόσωπος του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου για ομοσπονδιακά και ευρωπαϊκά θέματα και υφυπουργός της καγκελαρίας

1.

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να ανακηρύξει το 2009 «Ευρωπαϊκό Έτος της Δημιουργικότητας και της Καινοτομίας». Η δημιουργικότητα, που πολύ ορθά ορίζεται γενικά στην πρόταση της Επιτροπής ως ικανότητα ανεύρεσης νέων λύσεων σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την καινοτομία σε τεχνικό, πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο. Η υλοποίηση των στόχων της Λισσαβώνας, χάρη στους οποίους η Ευρώπη θα γίνει η πλέον καινοτόμος κοινωνία της γνώσης στον κόσμο, στηρίζεται στο δημιουργικό δυναμικό της Ευρώπης·

2.

συμφωνεί με την ανάλυση της Επιτροπής όσον αφορά τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Υπογραμμίζει σε αυτό το πλαίσιο τον ιδιαίτερο ρόλο της πρώιμης εκπαίδευσης, πριν από την προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στην ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων που αποτελούνται από γνώσεις, δεξιότητες και τρόπους συμπεριφοράς που καθιστούν τον άνθρωπο ικανό να ζήσει και να εργαστεί με επιτυχία στην ευρωπαϊκή κοινωνία και να αποκτά νέες γνώσεις·

3.

υποστηρίζει επίσης την σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στην εκπαίδευση για την καλλιέργεια της δημιουργικότητας, και πιστεύει ότι η δημιουργικότητα δεν θα πρέπει να περιορίζεται στην προσχολική εκπαίδευση και στα πρώτα χρόνια του σχολείου. Τα καλλιτεχνικά μαθήματα θα πρέπει να παραμείνουν σημαντικά καθ' όλη τη διάρκεια της σχολικής εκπαίδευσης. Η δημιουργικότητα δεν θα πρέπει όμως να περιορίζεται στα επονομαζόμενα «δημιουργικά μαθήματα». Η ικανότητα για καινοτόμο επίλυση των προβλημάτων και δημιουργική σκέψη πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος των επίσημων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΤΠ επιθυμεί να υπογραμμίσει ιδιαίτερα τη σημασία της γλωσσομάθειας·

4.

υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι, παράλληλα με την προώθηση της αριστείας και των κορυφαίων επιδόσεων, πρέπει να διασφαλιστεί και η καλή εκπαίδευση και κατάρτιση των ανθρώπων κάθε περιφέρειας ως βάση της ατομικής και συλλογικής ευημερίας και της ικανότητας καινοτομίας των περιφερειών·

5.

τονίζει ότι στις ευρωπαϊκές πόλεις και περιφέρειες, ο πολιτισμός, η δημιουργικότητα και η καινοτομία συνιστούν βασικούς παράγοντες για την οικονομική μεγέθυνση, τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η ανάπτυξη του δημιουργικού δυναμικού και της ικανότητας καινοτομίας μιας περιφέρειας αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχημένη συμμετοχή της στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι κατά κανόνα αρμόδιες για την διοργάνωση της δια βίου μάθησης, την ανάπτυξη ενεργούς πολιτικής για την αγορά εργασίας, τη χάραξη περιφερειακών στρατηγικών καινοτομίας και την προώθηση των καινοτόμων και δημιουργικών κλάδων της οικονομίας·

6.

εφιστά ιδιαιτέρως την προσοχή στη μεγάλη σημασία των δήμων και των περιφερειών ως φορέων ανάπτυξης καινοτόμου περιβάλλοντος. Εν προκειμένω, πρέπει να αναφερθούν οι περιφερειακές πολιτικές για την καινοτομία, τα τεχνολογικά κέντρα, τα φυτώρια επιχειρήσεων, τα επιστημονικά πάρκα και τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου·

7.

επισημαίνει ότι αυτό δεν αφορά μόνο την οικονομία στον πολιτιστικό τομέα ή τις σύγχρονες βιομηχανίες που βασίζονται στην επιστημονική πρόοδο. Οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες, απαιτούν δημιουργικές λύσεις για τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα·

8.

χαιρετίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η Επιτροπή στην πρότασή της αναγνωρίζει ρητά τη σημασία του ρόλου των περιφερειακών και τοπικών αρχών εφόσον τονίζει ότι

9.

συμφωνεί με αυτές τις εκτιμήσεις και υποστηρίζει την ευρεία συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Έτος Δημιουργικότητας και καινοτομίας·

10.

υποστηρίζει τους στόχους που προτείνονται για το Έτος Δημιουργικότητας και καινοτομίας (άρθρο 2 της πρότασης της Επιτροπής). Η ευρεία προσέγγιση των στόχων αυτών επιτρέπει μια γενικότερη ερμηνεία της ανάπτυξης και αξιοποίησης των δημιουργικών δυνατοτήτων της Ευρώπης, χωρίς να τις περιορίζει στις καθαρά καλλιτεχνικές και πολιτισμικές πτυχές. Φρονεί ότι είναι αναγκαία η προώθηση και προβολή δραστηριοτήτων σε συνεργασία μεταξύ ιδρυμάτων της δια βίου μάθησης, φορέων και παραγόντων του πολιτισμού, της οικονομίας, της επιστήμης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Έτους Δημιουργικότητας και Καινοτομίας. Αναγκαία κρίνεται επίσης η προώθηση της δημιουργικής μάθησης που να βασίζεται στην αναζήτηση και ανάπτυξη της γνώσης σε αντίθεση με τη μάθηση που στηρίζεται στην μίμηση και την απομνημόνευση·

11.

τονίζει ότι η πρωτοβουλία συνιστά εξαιρετική ευκαιρία σύνδεσης με το Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου. Η σύνδεση μεταξύ των θεμάτων διαφορετικών Ευρωπαϊκών Ετών ενισχύει το στόχο να επιτευχθεί με αυτές τις δραστηριότητες ένας μακροπρόθεσμος αντίκτυπος. Οι δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του Διαπολιτισμικού διαλόγου στοχεύουν στην επίτευξη μιας πιο ανεκτικής και πιο ευέλικτης ευρωπαϊκής κοινωνίας και συνδέονται άμεσα με τη δημιουργικότητα και την καινοτομία. Η εξέταση άλλων πολιτιστικών μορφών και προσανατολισμών και η επαφή μαζί τους συμβάλλουν ιδιαίτερα στην αναζωογόνηση της δημιουργικότητας και επιτρέπουν μια νέα προσέγγιση των προσωπικών αμφιβολιών·

12.

σημειώνει ότι η Επιτροπή αναφέρει στην πρότασή της ιδιαίτερα τις συστάσεις που διατύπωσαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης. Η ΕΤΠ παραπέμπει στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε σχετικά με αυτή την απόφαση (1), στην οποία προβάλει ιδιαίτερα τη σημασία των δεξιοτήτων στον τομέα των θετικών επιστημών. Συγχρόνως, η ΕΤΠ είχε τονίσει τη σημασία της προώθησης των γυναικών σε αυτούς τους τομείς μέσω της δια βίου μάθησης. Σύμφωνα με αυτή τη γνωμοδότηση, στο μέλλον, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες θα έχουν ακόμη περισσότερο ανάγκη την ενθάρρυνση νέων και κυρίως νέων γυναικών να επιλέγουν επαγγέλματα και σταδιοδρομία στον τομέα των επιστημών και της τεχνολογίας·

13.

σημειώνει ότι η συνέργια μεταξύ της εργασίας, της κοινωνίας και της ανώτατης εκπαίδευσης αποτελεί βασική προϋπόθεση για την καινοτομία και την ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Χρειάζεται μια περιεκτική και όχι δυσμενής υποδομή πράγμα που θα ενθαρρύνει σε μια ενεργό ιδιότητα του πολίτη και σε μια κοινή ανάληψη ευθυνών για κοινωνική συνοχή και βιώσιμη ανάπτυξη·

14.

συνηγορεί υπέρ μιας καλύτερης εκπαίδευσης και κατάρτισης, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αξία του μεγαλύτερου κεφαλαίου που διαθέτει η Ευρώπη: των νέων της. Ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να έχει η μελέτη των τεχνολογιών, ούτως ώστε να προαχθεί η ευρωπαϊκή Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία αλλά θα πρέπει να αποδίδεται προσοχή και στην απόκτηση της κατάλληλης ανθρωπιστικής και ηθικής κατάρτισης. Είναι επίσης σημαντικό να αποδίδεται η δέουσα προσοχή στη διδασκαλία του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της ευρωπαϊκής ιστορίας·

15.

έχει υπογραμμίσει επανειλημμένα την ιδιαίτερη σημασία της προώθησης της έρευνας, της κατάρτισης νέων επιστημόνων, της ενίσχυσης της κινητικότητας νέων επιστημόνων και της υποστήριξης της επιστημονικής συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την έρευνα, η προώθηση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και η πραγματική προστασία τους, συμβάλουν στην ενίσχυση καινοτόμων διαδικασιών στον οικονομικό τομέα και στην κοινωνία·

16.

τονίζει την αναγκαιότητα θέσπισης προτύπων και κανόνων σχετικά με την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, και τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Χάρτη για τη διαχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας·

17.

τονίζει σε αυτό το πλαίσιο την ιδιαίτερη σημασία που έχουν τα Διαρθρωτικά Ταμεία και ιδιαίτερα το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης για την υποστήριξη και εφαρμογή των επιστημονικών αποτελεσμάτων σε καινοτόμα προϊόντα και διαδικασίες·

18.

εκφράζει τη λύπη της που η πρωτοβουλία αυτή υποβάλλεται με τόση καθυστέρηση. Το χρονικό διάστημα που απομένει είναι πολύ σύντομο με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η επιτυχία του Έτους. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό να καταβάλει η Επιτροπή τώρα ήδη κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να διασφαλίσει τη συμμετοχή όσο το δυνατό περισσότερων παραγόντων·

19.

Η ΕΤΠ θα πρέπει να υπογραμμίζει επίσης τον ιδιαίτερο ρόλο των οπτικοακουστικών μέσων στην ανάπτυξη καινοτόμου περιβάλλοντος. Η συνάφεια μεταξύ της ανάπτυξης ταλέντων, εξαιρετικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και του τομέα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμβάλει στη δημιουργία επιτυχημένων δικτύων σύμπραξης σε πολλές περιφέρειες της Ευρώπης. Οι εξελίξεις αυτές θα πρέπει να προβληθούν ιδιαίτερα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Δημιουργικότητας και Καινοτομίας·

20.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η πρόταση της Επιτροπής δεν λαμβάνει υπόψη τις πολυάριθμες δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα κινητικότητας της ΕΕ. Η κινητικότητα στην εκπαίδευση, η εμπειρία της ανταλλαγής μεταξύ διαφορετικών περιφερειών της Ευρώπης, μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην αποδέσμευση του δυναμικού καινοτομίας που διαθέτουν οι νέοι·

21.

επίσης, εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η πρόταση δεν περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της πρωτοβουλίας και δεν διατυπώνει προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων·

22.

φρονεί ότι το Ευρωπαϊκό Έτος Δημιουργικότητας και Καινοτομίας μπορεί να στεφθεί με επιτυχία μόνον εάν η Επιτροπή αναλάβει εξ ολοκλήρου την ευθύνη για το έργο αυτό και εξαντλήσει τις δυνατότητες που διαθέτουν όλες οι Γενικές Διευθύνσεις της. Αυτό προϋποθέτει επίσης την σημαντική υποστήριξη των κρατών μελών, των πόλεων και των περιφερειών. Η ΕΤΠ θα πρέπει, επομένως, να ζητήσει να επιστρατευθούν για τη διοργάνωση του Έτους εκτός από την εκπαιδευτική πολιτική, και οι πολιτικές σε άλλους τομείς·

23.

επισημαίνει ότι η προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας αποτελεί στοιχείο πολλών αναπτυξιακών σχεδίων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Κατά τον προγραμματισμό του Ευρωπαϊκού Έτους Δημιουργικότητας και Καινοτομίας θα πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθεί η εντύπωση ότι οι πρωτοβουλίες της Επιτροπής αποτελούν τον μόνο τρόπο για την άντληση των πόρων. Ειδικά κατά το Έτος αυτό θα πρέπει να προβληθούν οι επιτυχημένες προσεγγίσεις των δήμων, των περιφερειών και των κρατών μελών και να υποστηριχθεί η διάδοση βέλτιστων πρακτικών. Η αρχή της επικουρικότητας πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής·

24.

αναφέρει την πλούσια πείρα που διαθέτουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καθώς και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών η οποία αντικατοπτρίζεται για παράδειγμα στις δράσεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της τοπικής και περιφερειακής πολιτικής αλλά και κατά τις Ημερίδες ελεύθερης πρόσβασης για το κοινό που διοργανώνει η ΕΤΠ. Η πείρα αυτή αποδεικνύει την πολυμορφία των τρόπων ανάπτυξης και υποστήριξης της δημιουργικότητας και της καινοτομίας στους επιμέρους δήμους και περιφέρειες της Ευρώπης·

25.

επισημαίνει ότι δεν διατίθενται χωριστοί δημοσιονομικοί πόροι για τη χρηματοδότηση του Έτους. Στην πρότασή της η Επιτροπή παραπέμπει, όσον αφορά τη χρηματοδότηση αυτών των δραστηριοτήτων, σαφώς στα προγράμματα διά βίου μάθησης 2007-2013 και «Πολιτισμός 2007-2013». Ωστόσο, το θέμα της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, υπερβαίνει το πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων. Θα πρέπει να αναφερθούν ιδιαίτερα θέματα όπως ο τομέας των επιστημών, η συνεργασία μεταξύ οικονομίας και επιστήμης, η ευρωπαϊκή κινητικότητα, η ανάπτυξη της υπαίθρου, η κοινωνική πολιτική αλλά και πολλοί άλλοι τομείς. Εφόσον η δημιουργικότητα ερμηνεύεται ως πηγή ανάπτυξης της ευρωπαϊκής κοινωνίας δεν δικαιολογούνται οι περικοπές στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Μόνο μέσω μιας διεπιστημονικής σκέψης επιτυγχάνονται καινοτόμες και δημιουργικές λύσεις·

26.

στο σημείο 4.4. της πρότασής της, η Επιτροπή προτείνει έναν τρόπο δράσης που «επανεστιάζει τις δραστηριότητες επικοινωνίας στα θέματα του Ευρωπαϊκού Έτους». Ο νέος αυτός προσανατολισμός δεν περιγράφεται όμως λεπτομερέστερα στην καταγραφή των μέτρων. Η ΕΤΠ θεωρεί αναγκαίο να συντονίζονται τα μέτρα αυτά μεταξύ του κοινοτικού, του εθνικού, του περιφερειακού και του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης·

27.

προτείνει στην Επιτροπή την υποστήριξή της και τη συνεργασία της κατά το σχεδιασμό του Ευρωπαϊκού Έτους Δημιουργικότητας και Καινοτομίας. Οι πόλεις και οι περιφέρειες αποτελούν τους φυσικούς εταίρους για την υλοποίηση παρόμοιου εγχειρήματος καθώς και τον φυσικό τόπο επίτευξης πολυάριθμων δημιουργικών λύσεων Η ΕΤΠ ζητά από την Επιτροπή να διασφαλίσει την πλήρη συμμετοχή της στις σχετικές δραστηριότητες καθώς και την πλήρη ενημέρωσή της για όλες αυτές τις δραστηριότητες.