52007DC0357

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 27.6.2007

COM(2007) 357 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ

Από το Κάιρο στη Λισαβόνα – Στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής

{SEC(2007) 855}{SEC(2007) 856}

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ

Από το Κάιρο στη Λισαβόνα – Στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής

1. εισαγωγη

1.1. Μια νέα πραγματικότητα

Η Αφρική βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής. Ωστόσο αυτό που είναι πρωτόγνωρο είναι το γεγονός ότι η Αφρική - και ειδικότερα η Αφρικανική Ένωση - εμφανίζεται σήμερα όχι ως αναπτυξιακό ζήτημα αλλά ως αυτοτελής πολιτικός φορέας. Καθίσταται όλο και πιο σαφές ότι η Αφρική έχει σημασία – ως πολιτική φωνή, ως οικονομική δύναμη και ως τεράστια πηγή ανθρώπινου, πολιτιστικού, φυσικού και επιστημονικού δυναμικού. Υπάρχουν ποικίλοι λόγοι για αυτό: θεσμικοί (η Αφρικανική Ένωση) και πολιτικοί (μεταρρυθμίσεις και διαδικασία εκδημοκρατισμού), οικονομικοί (αύξηση πρώτων υλών, ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες, διαρκής οικονομική ανάπτυξη της ηπείρου, η οποία τα τελευταία χρόνια ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 5,5% ενώ σε εννέα χώρες το 2005 πλησίασε ή υπερέβη το όριο ανάπτυξης του 7% που απαιτείται για βιώσιμη μείωση της φτώχειας[1]) και στρατηγικοί (νέοι συσχετισμοί δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο, εμπλοκή όλο και περισσότερων διεθνών παραγόντων στην Αφρική), κοινωνικοί (παγκοσμιοποίηση των κοινωνικοπολιτιστικών προτύπων, μέσα μαζικής επικοινωνίας) και δημογραφικοί (η Αφρική σύντομα θα έχει τον πληθυσμό της Ινδίας ή της Κίνας, αυξανόμενη κινητικότητα και μετανάστευση εντός της Αφρικής και μεταξύ Αφρικής και ΕΕ). Όλοι αυτοί οι λόγοι στενά με ένα περιβάλλον εντεινόμενης παγκοσμιοποίησης.

Εντωμεταξύ, η ΕΕ έχει αλλάξει επίσης και περιλαμβάνει πλέον 27 κράτη, ο ρόλος της σε παγκόσμιο επίπεδο έχει εξελιχθεί και έχει υιοθετήσει φιλόδοξες κοινές πολιτικές για την ασφάλεια, την ενέργεια, τις κλιματικές αλλαγές και την καινοτομία. Οι Ευρωπαίοι έχουν αναγνωρίσει ότι η οικονομική ευημερία της Αφρικής είναι ουσιαστική για την ευημερία της Ευρώπης και συνειδητοποιούν την ανάγκη για μια γενικότερη εταιρική σχέση και για συνεκτικότερες πολιτικές για την Αφρική. Η μελλοντική εταιρική σχέση πρέπει να βασίζεται σε από κοινού καθορισμένα, αμοιβαία και συμπληρωματικά συμφέροντα και οφέλη. Η ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να εργάζεται και να υποστηρίζει την πρωταρχική ευθύνη των αφρικανικών κυβερνήσεων και τις προσεγγίσεις οι οποίες σχεδιάζονται και καθοδηγούνται από την ίδια την Αφρική. Τέλος, και ο κόσμος αλλάζει υπό την επιρροή των παγκόσμιων κεφαλαιακών και χρηματοπιστωτικών αγορών και παραγόντων όπως η κλιματική αλλαγή, τα παγκόσμια μέσα επικοινωνίας, η τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας, η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα που δεν γνωρίζουν σύνορα, καθώς και οι παγκόσμιες πανδημίες που κάνουν τον κόσμο μας μικρότερο μέρα με τη μέρα. Η ανάγκη για κοινές αντιδράσεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ άλλοτε. Η ΕΕ και η Αφρική είναι παλιοί εταίροι, αλλά σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται.

1.2. Μια στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ ΕΕ – Αφρικής

Στο μεταβαλλόμενο αυτό κόσμο η ΕΕ εξακολουθεί να είναι σημαντικός εταίρος της Αφρικής όσον αφορά το εμπόριο (η ΕΕ παραμένει ο πρώτος οικονομικός εταίρος της Αφρικής, με εξαγωγές εμπορευμάτων αξίας 91,6 δισ. ευρώ και με εισαγωγές αξίας 125, 6 δισ. ευρώ το 2005), με τις επενδύσεις και την επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια να καλύπτουν το μεγαλύτερο μερίδιο της Αφρικής (το 2006 η συνολική επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ ανήλθε στα 48 δισ. ευρώ). Ωστόσο, δεν είναι ο μοναδικός εταίρος της Αφρικής ούτε η μοναδική πηγή χρηματοδότησης, ενίσχυσης και συναλλαγών. Η Κίνα, για παράδειγμα, ανήλθε γρήγορα στη θέση του τρίτου σημαντικότερου εμπορικού εταίρου της Αφρικής, με συνολικές συναλλαγές αξίας 43 περίπου δισ. ευρώ το 2006 (σε σχέση με 30 δισ. ευρώ το 2005) και με το 23% των συνολικών εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας να προέρχονται τώρα από την Αφρική. Αυτό σημαίνει ότι για να εξακολουθήσει η ΕΕ να αποτελεί προνομιούχο εταίρο και να αξιοποιήσει στο έπακρο τις σχέσεις της με την Αφρική, πρέπει να είναι πρόθυμη να ενισχύσει, και μάλιστα σε ορισμένους τομείς να αναμορφώσει, την τρέχουσα σχέση της σε θεσμικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Η έγκριση της στρατηγικής της ΕΕ για την Αφρική το 2005 αποτέλεσε ένα σημαντικό πρώτο βήμα, αλλά έχει έρθει πλέον η στιγμή να περάσουμε από μια στρατηγική για την Αφρική σε μια πολιτική εταιρική σχέση με την Αφρική. Έτσι, το 2007 η ΕΕ και η Αφρική καταβάλλουν από κοινού προσπάθειες για να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε πολιτικό επίπεδο και να θέσουν τα θεμέλια για μια μακροχρόνια στρατηγική εταιρική σχέση, η οποία θα προχωρά πέρα από την αναπτυξιακή συνεργασία, πέρα από την Αφρική, πέρα από τον κατακερματισμό και πέρα από τα θεσμικά όργανα.

- Η εταιρική σχέση θα προχωρήσει πέρα από την αναπτυξιακή συνεργασία , με την έννοια ότι. ενώ η ΕΕ θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει απόλυτα την ανάπτυξη της Αφρικής, το πρόγραμμα θα διευρυνθεί ώστε να καλύψει όλα τα πολιτικά ζητήματα κοινού προβληματισμού και κοινού ενδιαφέροντος. Θα επιδιώξει με καλύτερο και συστηματικότερο τρόπο να αξιοποιήσει τη συνεισφορά όλων των άλλων πολιτικών στην εταιρική σχέση, π.χ. την εμπορική πολιτική ή την πολιτική για την έρευνα. Παράλληλα, η φύση της σχέσης θα υπερβεί τα όρια της σχέσης δωρητή – δικαιούχου που ίσχυε στο παρελθόν και να αντικατοπτρίζει μια πολιτική εταιρική σχέση μεταξύ ίσων.

- Η εταιρική σχέση θα προχωρήσει πέρα από την Αφρική , καθώς ο διάλογος ΕΕ – Αφρικής δεν πρέπει να αποτελεί αποκλειστικά ένα βήμα συζήτησης για τα «αφρικανικά» προβλήματα. Η ΕΕ και η Αφρική θα στρέψουν το βλέμμα τους πέρα από την Αφρική και την Ευρώπη προς τον υπόλοιπο κόσμο.

- Η εταιρική σχέση θα προχωρήσει πέρα από τον κατακερματισμό , καθώς η εθνική, υποπεριφερειακή, περιφερειακή και ηπειρωτική διάσταση της ΕΕ και της Αφρικής, οι αντίστοιχες πολιτικές και μέσα, πρέπει υποστηρίξουν καλύτερα την ολοκλήρωση και τη συνεργασία της Αφρικής σε επίπεδο ηπείρου. Η περιφερειακή ολοκλήρωση πρέπει να ενισχυθεί και να υποστηριχθεί διότι αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο στη διαδικασία ολοκλήρωσης της αφρικανικής ηπείρου. Η περιφερειακή ολοκλήρωση θα υποστηρίξει επίσης την δημιουργία μεγαλύτερων και πιο ολοκληρωμένων αγορών που είναι αναγκαίες για την προσέλκυση επενδύσεων, την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας και την ενίσχυση της κανονιστικής σύγκλισης. Η οικονομική ολοκλήρωση αποτελεί βασικό στοιχείο της διαδικασίας αυτής και θα υποστηριχθεί από μια εμπορική σχέση μεταξύ ΕΕ και Αφρικής η οποία θα επιδιώκει την ανάπτυξη. Για το σκοπό αυτό βασικό εργαλείο θα είναι οι συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ). Η εταιρική σχέση θα προωθήσει τη σαφέστερη διάκριση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων παραγόντων της Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων της Αφρικανικής Ένωσης και του κοινωνικοοικονομικού της προγράμματος, του ΝΕPAD, και των περιφερειακών οργανώσεων, καθώς και την ισχυρότερη υποστήριξη των παναφρικανικών οργάνων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Παράλληλα, από την πλευρά της ΕΕ, θα αξιοποιήσουμε την παρουσία της Αφρικανικής Ένωσης ως κεντρικού πολιτικού παράγοντα στην Αφρική και θα αντιμετωπίζουμε , όλο και περισσότερο, την Αφρική ως μια ενότητα .

- Τέλος, η εταιρική σχέση θα προχωρήσει πέρα από τα θεσμικά όργανα , καθώς ο διάλογος και η εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής θα υπερβεί τα όρια των Βρυξελλών και της Αντις Αμπέμπα για να καλύψει ένα ευρύτερο σύνολο συμμετεχόντων. Στόχος είναι η διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών, πρόκειται όμως για μια ειλικρινή προσπάθεια προκειμένου ο όλο και μεγαλύτερος αριθμός των συμμετεχόντων στο διάλογο ΕΕ – Αφρικής, όπως η κοινωνία των πολιτών και οι οργανώσεις νέων, να υποστηρίξουν τους ίδιους στόχους και να κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση. Η «υπέρβαση» πέρα των ορίων των θεσμικών οργάνων πρέπει να αποσκοπεί στην καλύτερη και συστηματικότερη χρήση της εμπειρίας, της εμπειρογνωμοσύνης και των πόρων του ιδιωτικού τομέα και στις δύο ηπείρους για την προώθηση των στόχων της εταιρικής σχέσης.

2. ο δρομοσ από το καιρο στη λισαβονα

2.1. Από τη στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική (2005) …

Η ιστορική πρώτη σύνοδος κορυφής ΕΕ - Αφρικής πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο το 2000. Η δήλωση και το σχέδιο δράσης του Καΐρου που υπογράφηκαν κατά τη σύνοδο αυτή περιέχουν ορισμένες φιλόδοξες δεσμεύσεις, μεταξύ άλλων, σχετικά με την επιστροφή των κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών και το εξωτερικό χρέος της Αφρικής. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι η σύνοδος κορυφής του Καΐρου δρομολόγησε έναν πιο διαρθρωμένο πολιτικό διάλογο μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής, με τακτικές συναντήσεις σε επίπεδο ανωτάτων αξιωματούχων και υπουργών.

Ωστόσο, ορόσημο στο διάλογο ΕΕ - Αφρικής ήταν η δρομολόγηση, το 2001, της νέας εταιρικής σχέσης για την ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD) – ένας ορισμός της μορφής που πρέπει να έχει το πολιτικό μέλλον της Αφρικής από και για τους Αφρικανούς. Ακόμα σημαντικότερο γεγονός είναι η σύσταση της Αφρικανικής Ένωσης (ΑΕ) το επόμενο έτος. Οι συνεχιζόμενες διαδικασίες ολοκλήρωσης, ο όλο και σημαντικότερος ρόλος των αφρικανικών περιφερειακών οργανισμών και η ανάδειξη της Αφρικανικής Ένωσης ως κεντρικού διεθνή παράγοντα και ως ενιαίας πολιτικής φωνής της Αφρικής ήταν καθοριστικά γεγονότα όχι μόνο για την Αφρική αλλά και για την εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής. Στο νέο αυτό θετικό κλίμα σχεδιάστηκε να πραγματοποιηθεί η δεύτερη σύνοδος κορυφής ΕΕ - Αφρικής στη Λισαβόνα το 2003. Η σύνοδος κορυφής αναβλήθηκε για λόγους που αφορούσαν τη συμμετοχή και εξαιτίας διαφόρων αντιδράσεων.

Από πολλές απόψεις το 2005 ήταν το διεθνές έτος για την Αφρική. Πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις σε υψηλό επίπεδο και δρομολογήθηκαν σημαντικές διεθνείς πρωτοβουλίες, όπως σημαντικές δεσμεύσεις για την παροχή βοήθειας και την ελάφρυνση του χρέους στη διάσκεψη κορυφής της Ομάδας των 8 στο Gleneagles και, μετά τη δήλωση του Παρισιού για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας, η έγκριση από το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ μιας δέσμης μέτρων και δεσμεύσεων για την αύξηση της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας και της συνοχής της πολιτικής για την ανάπτυξη, ώστε να παρασχεθεί βοήθεια στην Αφρική και να επιτευχθούν σε μεγάλο βαθμό οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας έως το 2015. Τον Οκτώβριο του 2005, σε κοινή συνεδρίαση με την Επιτροπή της ΑΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την ανακοίνωσή της σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική. Δύο μήνες αργότερα, το Δεκέμβριο του 2005, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε πολλές από τις προτάσεις της Επιτροπής και εξέδωσε μια πρώτη κοινή, συνεκτική και σφαιρική στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική, η οποία περιέχει στον τίτλο της τη φράση Προς μια στρατηγική εταιρική σχέση . Στόχος της στρατηγικής αυτής της ΕΕ είναι η θέσπιση ενός ενιαίου πλαισίου για όλους τους παράγοντες της ΕΕ καθώς και η επιβεβαίωση ότι η ανάπτυξη της Αφρικής αποτελεί μία από τις κορυφαίες πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ.

Η στρατηγική, η οποία αφορά και τα τρία επίπεδα της εταιρικής σχέσης, - εθνικό, περιφερειακό και παναφρικανικό - βασίζεται σε τρεις βασικές υποθέσεις: (i) χωρίς χρηστή διακυβέρνηση, κράτος δικαίου, ασφάλεια και ειρήνη, δεν είναι δυνατό να υπάρχει βιώσιμη αναπτυξιακή πρόοδος· (ii) η περιφερειακή ολοκλήρωση, οι εμπορικές συναλλαγές και η διασύνδεση είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης· (iii) για να επιτύχει η Αφρική του αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας, χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη σε θέματα που έχουν άμεσο αντίκτυπο στο βιωτικό επίπεδο, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η επισιτιστική ασφάλεια.

Την περίοδο 2006 και 2007 η ΕΕ εφαρμόζει συνολικά τις πολιτικές και τις δράσεις που περιγράφονται στη στρατηγική για την Αφρική. Σε επίπεδο πολιτικής η ΕΕ έχει επίσης ενσωματώσει τις βασικές αρχές της ιδιοκτησίας, της εταιρικής σχέσης, της ευθύνης και της συνυπευθυνότητας σε όλες τις σχέσεις της με την Αφρική. Σε επιχειρησιακό επίπεδο η ΕΕ δρομολόγησε μια φιλόδοξη εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής για τις υποδομές και μια πρωτοβουλία της ΕΕ για τη διακυβέρνηση, αύξησε τη χρηματοδότηση για τις επιχειρήσεις ειρήνευσης των οποίων ηγείται η ΑΕ (όπως η αποστολή της AMIS στο Νταρφούρ) στο πλαίσιο του μηχανισμού για τη χρηματοδότηση της ειρήνευσης της Αφρικής (APF), και υποστήριξε το πρόγραμμα Nyerere της ΑΕ για ανταλλαγές σπουδαστών και άνοιξε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus Mundus στα πανεπιστήμια, τους καθηγητές και τους μεταπτυχιακούς φοιτητές από την Αφρική. Η στρατηγική της ΕΕ επέτρεψε επίσης να ενισχυθεί η εσωτερική συνοχή της πολιτικής της ΕΕ και να συντονιστούν καλύτερα οι πολιτικές που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη σε σχέση με την Αφρική.

2.2. Προς μια κοινή στρατηγική ΕΕ- Αφρικής

Η στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική αποδείχτηκε ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς συνέβαλε στην μεγαλύτερη και συνεκτικότερη παροχή υποστήριξης εκ μέρους της ΕΕ για τις αναπτυξιακές προσπάθειες που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία της Αφρικής. Ήταν χρήσιμη με δύο τρόπους: ως πολιτική πλαίσιο / κεκτημένο και ως πολιτική διαδικασία. Ανέδειξε την ΕΕ σε καλύτερο, πιο ενωμένο και αποτελεσματικότερο εταίρο και θα εξακολουθήσει να αποτελεί βασικό έγγραφο πολιτικής, αλλά ήταν μόνο το πρώτο βήμα. Από την αρχή ασκήθηκε κριτική από ορισμένους κύκλους οι οποίοι υποστήριζαν ότι η στρατηγική για την Αφρική σχεδιάστηκε χωρίς επαρκείς διαβουλεύσεις και ότι διατήρησε στοιχεία της παραδοσιακής, μονομερούς προσέγγισης που βασίζεται στη σχέση δωρητή – δικαιούχου. Συνεπώς, στην 5η σύνοδο υπουργών ΕΕ – Αφρικής, που πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 2005 στο Μπαμάκο, συμφωνήθηκε ως επόμενο βήμα η ΕΕ και η Αφρική πρέπει να οδηγήσουν την εταιρική σχέση σε ένα νέο στρατηγικό επίπεδο και να αναπτύξουν μια κοινή στρατηγική ΕΕ – Αφρικής, μια εταιρική σχέση με την Αφρική, και όχι μια στρατηγική για την Αφρική. Σε αυτή την στρατηγική εταιρική σχέση τα αφρικανικά κράτη και οι αφρικανικοί οργανισμοί θα έχουν την πρωταρχική ευθύνη για το πολιτικό μέλλον τους και την ανάπτυξή τους και – εάν η ΕΕ θα εξακολουθήσει να παρέχει αναπτυξιακή βοήθεια για να εξασφαλίσει την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας στην Αφρική αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο – η σχέση θα καταστεί σταδιακά πιο πολιτική, σφαιρικότερη και πιο ισότιμη. Η θέση αυτή επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 2006 και από τη σύνοδο κορυφής της Αφρικανικής Ένωσης τον Ιανουάριο του 2007.

Παράλληλα με την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για την Αφρική - η οποία παρακολουθείται από ένα κοινό πίνακα εφαρμογής – άρχισαν επομένως οι εργασίες για την εκπόνηση της κοινής στρατηγικής ΕΕ – Αφρικής. Η διαδικασία ενεργοποιήθηκε εκ νέου το 2007, με βάση τις εργασίες του 2006, με σειρά συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν για να συμφωνηθούν οι βασικές αρχές, οι στόχοι και οι πολιτικές προτεραιότητες της κοινής στρατηγικής και της συνόδου κορυφής της Λισαβόνας. Στις συναντήσεις αυτές την ΕΕ εκπροσώπησαν η Επιτροπή, η γερμανική, η πορτογαλική και η σλοβενική προεδρία και η Γραμματεία του Συμβουλίου. Την Αφρικανική Ένωση εκπροσώπησε η Επιτροπή της Αφρικανικής Ένωσης, η προεδρεύουσα χώρα (Γκάνα για το 2007) καθώς και, μερικές φορές, και οι χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των πολιτικών ζητημάτων που εξετάζονται στο πλαίσιο του διαλόγου του Καΐρου[2]. Στις 15 Μαΐου η σύνοδος υπουργών ΕΕ - Αφρικής στις Βρυξέλλες επικρότησε και προσυπέγραψε τις γενικές γραμμές της κοινής στρατηγικής. Οι εργασίες θα συνεχιστούν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2007 για την ολοκλήρωση της κοινής στρατηγικής, της πρώτης από σειρά σχεδίων δράσης, καθώς και της ημερήσιας διάταξης της συνόδου κορυφής της Λισαβόνας.

Αυτή η θεσμική διαδικασία υποστηρίχθηκε από διαβουλεύσεις μεγάλης κλίμακας (που περιελάμβαναν μεταξύ άλλων και το δικτυακό τόπο www.europafrica.org) προκειμένου να κατατεθούν ιδέες για τη σύνταξη της στρατηγικής από μεγάλο φάσμα μη θεσμικών εμπλεκόμενων μερών στην Ευρώπη, την Αφρική και αλλού. Διεξήχθησαν επίσης τακτικές συζητήσεις με εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Παναφρικανικού Κοινοβουλίου και ενδιαφερομένων μερών από την κοινωνία των πολιτών της Αφρικής και της Ευρώπης.

3. η συνοδοσ κορυφησ τησ λισαβονασ: στοχοι και πρωτοβουλιεσ

Η αναβολή της συνόδου κορυφής ΕΕ – Αφρικής το 2003 αποτέλεσε μεγάλη πολιτική απογοήτευση και είναι θετικό το γεγονός ότι η εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής έχει λάβει και πάλι τη θέση της στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο, όπως της αρμόζει. Η εν λόγω σύνοδος κορυφής δίνει την ευκαιρία στους πολιτικούς ηγέτες και από τις δύο ηπείρους να αναλάβουν σθεναρά πολιτικές δεσμεύσεις που θα επικεντρώνονται στη δράση, σχετικά με σημαντικά διεθνή ζητήματα, κυρίως την κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση, τη βιώσιμη ενέργεια, τη διακυβέρνηση και την ασφάλεια, να χαράξουν τον πολιτικό δρόμο για την στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής. Επιπλέον, η ΕΕ και η Αφρική μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν την ευκαιρία αυτή για να δείξουν ότι ο μεταξύ τους διάλογος είναι ανοιχτός και σε άλλα μέρη και να προσεγγίσουν και άλλους παλιούς και νέους εταίρους της Αφρικής προσκαλώντας τους να συμμετάσχουν στη σύνοδο κορυφής.

Κατά τη σύνοδο κορυφής, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Αφρικής και της ΕΕ (οι οποίοι εκπροσωπούν 80 χώρες και 1,5 δισ. κατοίκους) θα υπογράψουν τη Δήλωση της Λισαβόνας – μια συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Αφρικής για τις αρχές, τα κοινά συμφέροντα και τους στρατηγικούς στόχους.

Οι ηγέτες της Αφρικής και της ΕΕ θα εγκρίνουν επίσης μια κοινή στρατηγική , η οποία θα είναι ένα σύντομο και στοχοθετημένο έγγραφο, ως πολιτικό όραμα και προσανατολισμό για τη μέλλον της στρατηγικής εταιρικής σχέσης ΕΕ – Αφρικής.

3.1. Στόχοι

Η κοινή στρατηγική θα συμβάλει στην επίτευξη τεσσάρων βασικών πολιτικών στόχων, καθένας από τους οποίους εκφράζει μια διάσταση της υφιστάμενης εταιρικής σχέσης ΕΕ - Αφρικής:

- ενίσχυση και αναβάθμιση της πολιτικής εταιρικής σχέσης, ώστε να καταστεί πραγματική εταιρική σχέση μεταξύ ίσων·

- συνέχιση της προώθησης της ειρήνης και της ασφάλειας, της διακυβέρνησης και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των εμπορικών συναλλαγών και της περιφερειακής και ηπειρωτικής ολοκλήρωσης της Αφρικής, καθώς και άλλων βασικών αναπτυξιακών θεμάτων·

- από κοινού αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων·

- διευκόλυνση και προαγωγή για όλους τους πολίτες της Αφρικής και της Ευρώπης μιας ευρείας και σφαιρικής εταιρικής σχέσης η οποία θα επικεντρώνεται στον άνθρωπο.

3.2. Πρωτοβουλίες πολιτικής

Στη σύνοδο κορυφής οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα μπορούσαν να δρομολογήσουν ορισμένες εμβληματικές πρωτοβουλίες που έχουν ουσιαστική σημασία για την εταιρική σχέση και δείχνουν στην Αφρική, στον κόσμο αλλά και στους πολίτες της Ευρώπης με ποιο τρόπο η ΕΕ προωθεί εποικοδομητικά την εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής. Αυτές πρέπει να είναι οι εξής:

(α) Εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής για την ενέργεια

Και στις δύο ηπείρους η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, η πρόσβαση σε ασφαλείς, βιώσιμες και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες ενέργειας και η βιώσιμη και αποτελεσματική διαχείριση των ενεργειακών πόρων αποτελούν προϋποθέσεις για ανάπτυξη και ευημερία. Αν και η Αφρική διαθέτει άφθονες πηγές ενέργειας, έχει σήμερα τον χαμηλότερο βαθμό πρόσβασης σε σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας στον κόσμο. 600 εκατομμύρια Αφρικανοί δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και χρησιμοποιούν ξύλα για μαγείρεμα και θέρμανση. 400.000 Αφρικανοί, κυρίως γυναίκες και παιδιά, πεθαίνουν κάθε χρόνο από αναπνευστικά νοσήματα που συνδέονται με τη μόλυνση των εσωτερικών χώρων εξαιτίας της χρήσης ξύλων και άλλων παραδοσιακών καυσίμων. Οι ανάγκες για επενδύσεις είναι τεράστιες – σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, για να εξασφαλιστεί πρόσβαση 100% σε ηλεκτρικό ρεύμα στην υποσαχάρια Αφρική έως το 2030 θα χρειαστούν ετήσιες επενδύσεις 8,27 δισ. ευρώ. Η Ευρώπη και η Αφρική έχουν ήδη αναπτύξει στενές σχέσεις στον ενεργειακό τομέα. Η Ευρώπη επωφελείται από τις αφρικανικές εξαγωγές ενέργειας και η Αφρική επωφελείται από την ευρωπαϊκή τεχνική και χρηματική στήριξη στον τομέα της ενέργειας. Οι αυξανόμενες σε παγκόσμιο επίπεδο ανησυχίες για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, την πρόσβαση στην ενέργεια και οι κλιματικές αλλαγές έχουν ενισχύσει σαφώς τις σχέσεις των δύο ηπείρων όσον αφορά το ενεργειακό τους μέλλον και έχουν δημιουργήσει την ανάγκη για κοινές προσεγγίσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η προβλεπόμενη εταιρική σχέση Αφρικής - ΕΕ για την ενέργεια θα αποτελέσει μια καινοτομική πλατφόρμα για την ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου στον τομέα της ενέργειας μεταξύ Αφρικής και ΕΕ. Μέσω της εταιρικής σχέσης για την ενέργεια, η Αφρική και η Ευρώπη θα ανταλλάξουν γνώσεις και εμπειρίες, θα αναπτύξουν κοινές πολιτικές λύσεις και θα ενισχύσουν την ειδική δράση για την αντιμετώπιση των ενεργειακών προκλήσεων του 21ου αιώνα. Η εταιρική σχέση θα εξετάζει την ασφάλεια και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, τόσο στην Αφρική όσο και στην Ευρώπη, θα προωθήσει την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές, καθαρές και αποδοτικές υπηρεσίες ενέργειας, θα ενισχύσει τις αγορές ενέργειας και θα επιδιώξει την αύξηση των χρηματοδοτικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού για την υποστήριξη της βιώσιμης ενεργειακής ανάπτυξης της Αφρικής, ενώ, παράλληλα, θα προωθήσει πλαίσια για την ανάπτυξη των επενδύσεων καθώς και τη διαφάνεια και τη σταθερότητα των αγορών. Θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή βασικών συντελεστών, π.χ. του ιδιωτικού τομέα και διεθνών χρηματοδοτικών οργανισμών και θα αναζητήσει τρόπους για να συμπεριλάβει νεοεμφανιζόμενους δωρητές στο διάλογο για την ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα στην Αφρική.

Οι δραστηριότητες θα επιδιώκουν την επίτευξη των ακόλουθων συγκεκριμένων στόχων: την ενίσχυση του υφιστάμενου διαλόγου Αφρικής – ΕΕ για την πρόσβαση στην ενέργεια και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, την αύξηση των επενδύσεων σε υποδομές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης λύσεων ανανεώσιμης ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης, την ενίσχυση της χρήσης των εσόδων από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο με γνώμονα την ανάπτυξη, την ενίσχυση της διαφάνειας και την προώθηση κατάλληλων νομοθετικών πλαισίων καθώς και την ενσωμάτωση της αλλαγής του κλίματος στην αναπτυξιακή συνεργασία. Η εταιρική σχέση πρέπει να αξιοποιήσει τα υπάρχοντα μέσα, όπως το γενικό πλαίσιο της εταιρικής σχέσης ΕΕ – Αφρικής για τις υποδομές και το καταπιστευματικό ταμείο του, την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια (EUEI) και τη χρηματοδοτική διευκόλυνση για τις χώρες ΑΚΕ στον ενεργειακό τομέα (η οποία ανέρχεται σήμερα στα 220 εκατ. ευρώ), τα εθνικά και περιφερειακά ενδεικτικά προγράμματα στο πλαίσιο του 10ου ΕΤΑ και το θεματικό προγράμματος για το περιβάλλον, τη διαχείριση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας.

(β) Εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής για τις αλλαγές του κλίματος

Οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν όλες τις χώρες, αλλά οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και άλλες ευπαθείς αναπτυσσόμενες χώρες αναμένεται να πληγούν νωρίτερα και σκληρότερα. Σύμφωνα με την περιφερειακή ανάλυση για την Αφρική που περιέχεται στην τέταρτη έκθεση αξιολόγησης της διακυβερνητικής ομάδας για τις κλιματικές μεταβολές (IPCC), συνάγεται ότι η Αφρική είναι μία από τις πιο ευάλωτες ηπείρους όσον αφορά την μεταβλητότητα και την αλλαγή του κλίματος εξαιτίας των πολλαπλών πιέσεων που δέχεται και της μικρής ικανότητας προσαρμογής. Η αφρικανική ήπειρος θα πληγεί ιδιαίτερα όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια, τη σταθερή παροχή ύδατος και τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως πλημμύρες και ξηρασίες. Από την έκθεση της IPCC προκύπτει επίσης ότι έως το 2020, 75 έως 250 εκατομμύρια άτομα προβλέπεται να είναι θύματα λειψυδρίας εξαιτίας των κλιματικών μεταβολών και η γεωργία που εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις μπορεί σε μερικές χώρες να μειωθεί έως και κατά 50%. Οι κλιματικές μεταβολές, αν συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό, θα αποτελέσουν σοβαρό κίνδυνο για τη μείωση της φτώχειας και θα απειλήσουν να ανατρέψουν έτη αναπτυξιακών προσπαθειών. Στη δήλωση της Αντίς Αμπέμπα για τις κλιματικές μεταβολές και την ανάπτυξη, του Ιανουαρίου του 2007, οι ηγέτες της ΑΕ δεσμεύτηκαν μεταξύ άλλων να ενσωματώσουν τις κλιματικές μεταβολές στις εθνικές και στις υποπεριφερειακές αναπτυξιακές πολιτικές, τα προγράμματα και τις δραστηριότητες Ο πρόεδρος της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης έλαβε την εντολή να ηγηθεί των προσπαθειών για τη διευκόλυνση της συμμετοχής της Αφρικής στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα. Η δήλωση αυτή αποτελεί μια καλή βάση για την εταιρική σχέση Αφρικανικής Ένωσης- ΕΕ για τις κλιματικές μεταβολές.

Η εταιρική σχέση θα αποτελέσει ένα βήμα διαλόγου και ανταλλαγής απόψεων σχετικά με συγκεκριμένες ενέργειες για την αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών. Η εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής θα αποτελεί προνομιούχο δίαυλο για την πραγματοποίηση διαπραγματεύσεων με βάση μια κοινή θεώρηση της ΕΕ και της Αφρικής.

Η εταιρική σχέση θα ενισχύσει επίσης την πρακτική συνεργασία στους ακόλουθους τομείς: προσαρμογή, μείωση του κινδύνου καταστροφών, αναχαίτιση της αποψίλωσης των δασών, προώθηση της συμμετοχής των αναπτυσσόμενων χωρών στην παγκόσμια αγορά άνθρακα (μεταξύ άλλων μέσω ενός μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης), προώθηση και ανάπτυξη τεχνολογιών που σέβονται το περιβάλλον και βελτίωση της παρακολούθησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τις κλιματικές μεταβολές, μεταξύ άλλων και μέσω διαστημικών συστημάτων.

Η εταιρική σχέση θα υποστηριχθεί από την παγκόσμια συμμαχία για τις κλιματικές μεταβολές που θα προτείνει σύντομα η Επιτροπή.

(γ) Εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής για τη μετανάστευση, την κινητικότητα και την απασχόληση

Η μετανάστευση και η κινητικότητα αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της παγκοσμιοποίησης και πρέπει να θεωρούνται και να αντιμετωπίζονται ως εν δυνάμει θετικά φαινόμενα. Στη σύνοδο υπουργών που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2006 στην Τρίπολη με θέμα τη μετανάστευση και την ανάπτυξη, οι υπουργοί της ΕΕ και της Αφρικής δεσμεύτηκαν υπέρ μίας «εταιρικής σχέσης μεταξύ των χωρών καταγωγής, διέλευσης και προορισμού για την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης με σφαιρικό, ολιστικό και ισόρροπο τρόπο, με πνεύμα συνυπευθυνότητας και συνεργασίας». Η ΕΕ και η Αφρική συνεργάζονται στενά για την υλοποίηση των συμπερασμάτων της συνόδου, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τομέων, από την προώθηση των σχέσεων μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης και τη διευκόλυνση της νόμιμης μετανάστευσης έως την από κοινού αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας για την επιστροφή και την επανεισδοχή των λαθρομεταναστών και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, τομείς στους οποίους η συνεργασία μπορεί να ενισχυθεί δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των θυμάτων. Για να βελτιωθεί η τεκμηρίωση των πολιτικών για τη μετανάστευση που εφαρμόζουν οι αφρικανικές κυβερνήσεις και να αξιοποιηθούν οι πρωτοβουλίες που υλοποιούνται σήμερα σε όλη την ήπειρο, η ΕΕ και η Αφρική θα συνεργαστούν για τη σύσταση ενός δικτύου παρατηρητηρίων μετανάστευσης με έδρα την Αφρική το οποίο θα συλλέγει, θα αναλύει και θα διαδίδει στοιχεία σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές εντός της Αφρικής και μεταξύ Αφρικής και ΕΕ. Θα αναπτυχτεί περαιτέρω η καταγραφή των χαρακτηριστικών της μετανάστευσης. Η Αφρική και η ΕΕ θα ασχοληθούν ειδικά με το θέμα της μετανάστευσης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, όπως οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, και θα προσπαθήσουν να μειώσουν τον αρνητικό αντίκτυπο των προσλήψεων που γίνονται στην Αφρική για την Ευρώπη, καθώς σήμερα η έλλειψη εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας θεωρείται ως το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πρόοδο για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας[3]. Πράγματι, στην Αιθιοπία μια πρόσφατη έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με νέους αποφοίτους ιατρικών και νοσηλευτικών σχολών έδειξε ότι το 70% των ιατρών και το 62% των νοσοκόμων σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους «μόλις τους δοθεί η ευκαιρία» και υπολογίζεται ότι σήμερα περίπου 80.000 ειδικευμένα άτομα εγκαταλείπουν την αφρικανική ήπειρο κάθε χρόνο, μεταξύ των οποίων και 23.000 στελέχη και επαγγελματίες. Εάν χρειαστεί θα εξεταστεί το ενδεχόμενο να εφαρμοστούν παρόμοιες πρωτοβουλίες και σε άλλους τομείς. Επιπλέον, οι εταίροι θα αναζητήσουν τρόπους να διευκολύνεται η αποστολή των εμβασμάτων των μεταναστών και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη, χωρίς να θίγεται παράλληλα ο ιδιωτικός χαρακτήρας τους.

Για την προώθηση και την καλύτερη διαχείριση της κινητικότητας και της μετανάστευσης του εργατικού δυναμικού εντός της Αφρικής και - κατά περίπτωση – μεταξύ Αφρικής και ΕΕ, οι δύο πλευρές θα συνεργαστούν για την ενίσχυση της ενημέρωσης, των ικανοτήτων και της διαχείρισης σχετικά με την αφρικανική μετανάστευση (μεταξύ άλλων, αξιοποιώντας το μοντέλο που αναπτύσσεται τον καιρό αυτό με την κυβέρνηση του Μάλι και την εμπειρία που αποκτήθηκε μέσω της εφαρμογής διαφόρων σχεδίων για τη μετανάστευση εργατικού δυναμικού στη Βόρειο Αφρική). Θα εξεταστούν επίσης τρόποι για τη διευκόλυνση της κυκλικής μετανάστευσης μεταξύ Αφρικής και ΕΕ με σκοπό να δημιουργηθούν συνθήκες που θα ευνοούν τόσο τις χώρες καταγωγής όσο και τις χώρες προορισμού και τους ίδιους τους μετανάστες. Η ΕΕ και η Αφρική θα ενθαρρύνουν τη μετακίνηση εξειδικευμένου αφρικανικού εργατικού δυναμικού μεταξύ χωρών καταγωγής και χωρών προορισμού μέσω της σύναψης εταιρικών σχέσεων μεταξύ ιδρυμάτων της ΕΕ και της Αφρικής όπως πανεπιστημίων και νοσοκομείων.

Δεδομένου ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην Αφρική και ότι οι πρωτοβουλίες για τη διαχείριση της μετανάστευσης και της κινητικότητας πρέπει να εξεταστούν από μια γενικότερη προοπτική, οι δύο πλευρές πρέπει να ενώσουν τις προσπάθειές τους για τη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας για την Αφρική, ιδιαίτερα για τους νέους και της γυναίκες. Η ΕΕ, αξιοποιώντας τη δική της εμπειρία, πρέπει να υποστηρίξει την Αφρική να καταρτίσει και να εφαρμόσει στρατηγικές και πολιτικές που να ενισχύουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην επίσημη οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος και την οικοδόμηση ισχυρών, αποτελεσματικών, διαφανών και αξιόπιστων οργανισμών της αγοράς εργασίας. Η δημιουργία παραγωγικότερων θέσεων εργασίας και η εδραίωση αξιοπρεπούς απασχόλησης στην Αφρική θα προσφέρει στις νέες και τους νέους ένα μέλλον και μια ουσιαστική εναλλακτική επιλογή για τα αβέβαια και συχνά ταξίδια που πραγματοποιούν χωρίς προσωπικά έγγραφα προς αναζήτηση παράνομης απασχόλησης στην ΕΕ. Η συνεργασία στον τομέα αυτό πρέπει να έχει σαφείς στόχους, να βασίζεται στους κύριους πυλώνες της αναπτυξιακής πολιτικής και να συνδέεται με τους στόχους της συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής, μεταξύ άλλων στους τομείς του εμπορίου, της γεωργίας, της αλιείας, της έρευνας και των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), των υποδομών, της οικονομικής ολοκλήρωσης, των επενδύσεων, της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας αι των εμβασμάτων των μεταναστών.

(δ) Εταιρική σχέση ΕΕ – Αφρικής για τη δημοκρατική διακυβέρνηση

Η δημοκρατική διακυβέρνηση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των βασικών αρχών της ΕΕ και της ΑΕ. Η ΕΕ και η ΑΕ έχουν και οι δύο αναλάβει πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό, όπως η νέα παναφρικανική δομή διακυβέρνησης, ο αφρικανικός μηχανισμός αξιολόγησης από ομοτίμους (APRM), η πρωτοβουλία διακυβέρνησης για την Αφρική και της χώρες ΑΚΕ και το μέσο διευκόλυνσης της διακυβέρνησης των όμορων χωρών. Αναπτύσσονται επαφές μεταξύ του Παναφρικανικού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η ΕΕ και η ΑΕ πρέπει τώρα να αρχίσουν ένα φιλόδοξο και περιεκτικότερο διηπειρωτικό διάλογο σχετικά με όλες τις πτυχές της διακυβέρνησης.

Για το σκοπό αυτό η ΑΕ και η ΕΕ πρέπει να δρομολογήσουν από κοινού ένα φόρουμ για τη διακυβέρνηση, στο οποίο θα συμμετέχουν μη κυβερνητικοί φορείς, εθνικά και ηπειρωτικά κοινοβούλια, αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης και περιφερειακοί οργανισμοί, για την ενίσχυση του μεταξύ τους διαλόγου σχετικά με θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος που συνδέονται με τη διακυβέρνηση, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι δημοκρατικές αρχές, το κράτος δικαίου, η διαχείριση των φυσικών πόρων, η καταπολέμηση της διαφθοράς και της απάτης, η διαφανής και υπεύθυνη διαχείριση των δημόσιων κονδυλίων, η θεσμική ανάπτυξη και μεταρρύθμιση, οι ευαίσθητες περιπτώσεις, η παγκόσμια διακυβέρνηση, η μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας, κτλ, με σκοπό την εδραίωση των αρχών της δημοκρατικής διακυβέρνησης σε παγκόσμιο, ηπειρωτικό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, αλλά και την τροφοδότηση των συζητήσεων υψηλού επιπέδου μεταξύ ΕΕ και ΑΕ σχετικά με θέματα δημοκρατικής διακυβέρνησης. Για να διευκολυνθεί η αποτελεσματικότερη υποστήριξη της παναφρικανικής δομής διακυβέρνησης και των προσπαθειών για συντονισμό της πολιτικής, η ΕΕ θα αναζητήσει νέους τρόπους για να συγκεντρώσει πόρους από την Κοινότητα και τα κράτη μέλη μέσω ενός ταμείου της ΕΕ ή μέσω κοινών συνεισφορών της ΕΕ στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα και καταπιστευματικά ταμεία.

(ε) Κοινή πολιτική και θεσμική δομή ΕΕ – Αφρικής

Αυτές οι τέσσερις τομεακές εταιρικές σχέσεις θα συμπληρωθούν και θα ενισχυθούν από μια δεσμευτική δέσμευση για σφαιρικότερο και πιο διαρθρωμένο πολιτικό διάλογο ανάμεσα στους ηγέτες των 80 κρατών της ΕΕ και της Αφρικής καθώς και μεταξύ των δημοκρατικών οργάνων και των πολιτών και στις δύο ηπείρους. Για το σκοπό αυτό, η ΕΕ και η Αφρική πρέπει να ενδυναμώσουν το διάλογο μεταξύ όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και της Αφρικανικής Ένωσης, όπου πρωταρχικό ρόλο πρέπει να διαδραματίζουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Παναφρικανικό Κοινοβούλιο . Επιπλέον, η ΕΕ και η Αφρική θα μπορούσαν, όταν κρίνεται σκόπιμο, να διοργανώνουν τομεακές συνόδους υπουργών και να αναπτύσσουν αποτελεσματικούς θεσμικούς μηχανισμούς για πολιτικό διάλογο που να καλύπτει όλα τα επίπεδα (παγκόσμιο, ηπειρωτικό, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό) της εταιρικής σχέσης. Οι προσπάθειες αυτές θα βασιστούν στην υφιστάμενες διετείς συνεδριάσεις της Υπουργικής Τρόικας και στον ενεργητικό διάλογο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης , αλλά ενδέχεται να χρειαστούν νέοι μηχανισμοί, ιδιαίτερα σε παγκόσμιο επίπεδο (συν τοις άλλοις, με τη δυνατότητα συντονισμού των θέσεων και των προγραμμάτων σε πολυμερείς οργανώσεις και άλλους χώρους). Τέλος, και αυτό αντανακλά τις φιλοδοξίες της στρατηγικής εταιρικής σχέσης, οι ηγέτες της ΕΕ και της Αφρικής πρέπει επίσης να δεσμευτούν να πραγματοποιούν συνόδους κορυφής κάθε δύο έτη, εκ περιτροπής στην ΕΕ και στην Αφρική. Αυτή η σφαιρική πολιτική εταιρική σχέση θα δρομολογηθεί επίσημα με τη «Δήλωση της Λισαβόνας».

Αυτές οι πέντε «πρωτοβουλίες της Λισαβόνας», οι οποίες είναι οι προτάσεις της ΕΕ για τα εμβληματικά θέματα της συνοδού κορυφής της Λισαβόνας, θα ενταχθούν - μαζί με προγράμματα και δραστηριότητες σε άλλους τομείς κοινού ενδιαφέροντος - σε ένα σχέδιο δράσης, το οποίο θα προσαρτηθεί στην κοινή στρατηγική.

Ένα πρώτο σχέδιο δράσης που θα καλύπτει τις κοινές βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες δραστηριότητες (μέσα στα δύο έτη που μεσολαβούν έως την επόμενη σύνοδο κορυφής) πρόκειται να εκπονηθεί για τη σύνοδο κορυφής της Λισαβόνας. Για να επαληθευθούν οι προσδοκίες για μια επιτυχή και κορυφαίας σημασίας σύνοδο κορυφής, η ΕΕ και η Αφρικανική Ένωση πρέπει να συνεργαστούν για να εξασφαλίσουν ότι αυτό το πρώτο σχέδιο δράσης θα είναι ένας φιλόδοξος κατάλογος δεσμεύσεων.

3.3. Κοινό έγγραφο

Μια πληρέστερη επισκόπηση των προτεραιοτήτων και των στόχων της εταιρικής σχέσης περιέχεται σε ένα κοινό έγγραφο , το οποίο εκπόνησαν από κοινού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γραμματεία του Συμβουλίου: Beyond Lisbon: Making the new EU-Africa Strategic Partnership Work (Πέρα από τη Λισαβόνα: πως να καταστεί επιτυχής η νέα στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ - Αφρικής) .

Αυτό το κοινό έγγραφο, μαζί με την παρούσα ανακοίνωση, αποτελεί τη συνεισφορά της ΕΕ στην κοινή στρατηγική, η οποία θα συζητηθεί και θα οριστικοποιηθεί σε συνεργασία με τους αφρικανούς εταίρους το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2007.

[1] Αγκόλα, Πράσινο Ακρωτήρι, Κονγκό, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Μοζαμβίκη, Σιέρα Λεόνε, Σουδάν και Τανζανία.

[2] Αλγερία (ειρήνη και ασφάλεια)· Αίγυπτος (πολιτιστικά αγαθά)· Νιγηρία (χρέος)· Σενεγάλη (μετανάστευση)· Τυνησία (βοήθεια)· Λιβύη (επισιτιστική ασφάλεια)· Μαρόκο (περιβάλλον)· Νότια Αφρική (εμπόριο και περιφερειακή ολοκλήρωση). Επισημαίνεται ότι, αν και δεν είναι μέλος της ΑΕ, το Μαρόκο συμμετείχε στις συνεδριάσεις ως συντονιστής για το περιβάλλον.

[3] COM(2006) 870: Eυρωπαϊκό Πρόγραμμα Δράσης για την καταπολέμηση της σοβαρής έλλειψης ανθρωπίνων πόρων στον τομέα της υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες (2007-2013).