3.2.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 28/16

1.1

Με την έγκριση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 724/2004, της 31ης Μαρτίου, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1406/2002 σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια της Ναυσιπλοΐας (ΕΟΑΝ), ο εν λόγω Οργανισμός ανέλαβε νέα καθήκοντα για την αντιμετώπιση της πετρελαϊκής ρύπανσης.

1.2

Η παρούσα πρόταση θεσπίζει τις διαδικασίες για την κοινοτική χρηματοδότηση των νέων καθηκόντων του ΕΟΑΝ, με βάση μία πολυετή ανάληψη υποχρεώσεων επταετούς διάρκειας, από το 2007 έως το 2013. Η Επιτροπή προτείνει τη διάθεση ποσού ύψους 154 εκατομ. ευρώ (€) για την εν λόγω επταετή περίοδο.

1.3

Έπειτα από την ανάθεση αυτών των νέων καθηκόντων, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΑΝ ενέκρινε, τον Οκτώβριο του 2004, σχέδιο δράσης για την ετοιμότητα σε περίπτωση πετρελαϊκής ρύπανσης και για την αντιμετώπισή της. Στο σχέδιο δράσης προσδιορίζονται οι δραστηριότητες που προτίθεται να αναλάβει ο ΕΟΑΝ στο πλαίσιο του ισχύοντος κανονισμού, από την άποψη τόσο της αντιμετώπισης των πετρελαιοκηλίδων με εξειδικευμένα σκάφη όσο και της ετοιμότητας για τη διοργάνωση επιχειρήσεων αποτελεσματικής αντιμετώπισης.

1.4

Ο ΕΟΑΝ προσδιόρισε κατά προτεραιότητα τέσσερις περιφέρειες για την ανάληψη δράσης: τη Βαλτική Θάλασσα, τα δυτικά παράλια της Μάγχης, τις ακτές του Ατλαντικού και τη Μεσόγειο (ιδίως την περιοχή κατά μήκος της οποίας διέρχονται τα δεξαμενόπλοια που προέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα), όπου ο ΕΟΑΝ σκοπεύει να διατηρεί αγκυροβολημένα σκάφη, ναυλωμένα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης και έτοιμα να αναλάβουν δράση κατόπιν αιτήματος ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών. Πρέπει να επισημανθεί ότι ο ρόλος του ΕΟΑΝ σε αυτόν τον τομέα θα είναι συμπληρωματικός (και όχι υποκατάστατο) των εθνικών μηχανισμών για την αντιμετώπιση της ρύπανσης. Επιπλέον, στο σχέδιο δράσης προβλέπεται μια πρόσθετη ικανότητα αντιμετώπισης περιστατικών στα οποία ενέχονται επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες (ΕΤΟ).

1.5

Σύμφωνα με τον κανονισμό που τροποποιήθηκε το 2004, ο ΕΟΑΝ υποχρεούται να παρέχει στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη, αφενός, τεχνική και επιστημονική συνδρομή για την αντιμετώπιση της ρύπανσης — η οποία μπορεί να διαιρεθεί στις εξής τρεις κατηγορίες: πληροφόρηση, συνεργασία και συντονισμός — και, αφετέρου, επιχειρησιακή συνδρομή.

1.6

Η επιχειρησιακή συνδρομή είναι αυτή η οποία θα απαιτήσει τη μεγαλύτερη οικονομική επένδυση, δεδομένου ότι στο σχέδιο δράσης προβλέπεται η δημιουργία δικτύου σκαφών επιφυλακής για την ανάκτηση του πετρελαίου, καθώς και η ίδρυση Κέντρου Μετάδοσης Δορυφορικών Φωτογραφιών. Οι συμβάσεις, οι οποίες θα συνάπτονται από τον ΕΟΑΝ με στόχο την εξασφάλιση βοήθειας για την ανάκτηση του πετρελαίου από τη θάλασσα,θα καλύπτουν όλες τις ενέργειες και τις οικονομικές συνέπειές τους έως την έναρξη της επέμβασης σε περίπτωση πετρελαιοκηλίδας. Το κόστος της επιχείρησης που αναλαμβάνεται με την παρέμβαση σκάφους για την ανάκτηση του πετρελαίου θα επιβαρύνει το κράτος μέλος που υποβάλλει το σχετικό αίτημα.

1.7

Δεδομένου ότι αυτές οι νέες αρμοδιότητες είναι μακρόπνοες, η Επιτροπή προτείνει πολυετή χρηματοδότηση με την οποία είναι δυνατόν να εξασφαλισθούν τόσο οι απαιτούμενες μακροπρόθεσμες επενδύσεις όσο και οι συνθήκες επαρκούς οικονομικής ασφάλειας που θα συμβάλουν στη μείωση των δαπανών διαπραγμάτευσης πιο μακρόχρονων συμβάσεων.

2.1

Στη γνωμοδότησή της με θέμα την πρόταση περί ανάθεσης νέων καθηκόντων στον ΕΟΑΝ για την αντιμετώπιση της ρύπανσης (1), η ΕΟΚΕ υποστήριζε την πρόταση της Επιτροπής και επεσήμαινε το σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο ΕΟΑΝ για τη βελτίωση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας στα κράτη μέλη. Εντούτοις, εξέφραζε τη λύπη της για το γεγονός ότι αρκετά κράτη μέλη δεν είχαν ακόμη προετοιμαστεί κατάλληλα για την αντιμετώπιση σοβαρών ατυχημάτων όπως εκείνα των πετρελαιοφόρων Erika και Prestige.

2.2

Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε, η παρούσα κατάσταση αφήνει ακόμη αρκετά περιθώρια βελτίωσης σε ορισμένες περιπτώσεις. Μαζί με το σχέδιο δράσης, ο ΕΟΑΝ προέβη σε επισκόπηση της ικανότητας των κρατών μελών όσον αφορά την αντιμετώπιση της πετρελαϊκής ρύπανσης, στην οποία αναφέρεται ότι η ικανότητα αντιμετώπισης απαιτείται να συμπληρωθεί σε κάποιες περιοχές με πρόσθετα σκάφη και εξοπλισμό ανάκτησης του πετρελαίου.

2.3

Δεν μπορεί να αναμένεται να είναι όλα τα παράκτια κράτη αφ'εαυτού τους μονίμως εξοπλισμένα με απαξάπαντα τα μέσα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση σημαντικών ναυτικών ατυχημάτων, ιδιαίτερα δε πετρελαιοκηλίδων μεγάλης κλίμακας. Εντούτοις, η παρούσα έλλειψη μέσων έχει προκαλέσει περιβαλλοντική ζημία με μακροπρόθεσμες συνέπειες.

2.4

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει, επομένως, την πρόταση να παρασχεθούν στον ΕΟΑΝ τα αναγκαία μέσα προκειμένου να μπορεί να συμπληρώνει, κατόπιν αιτήματος, τους μηχανισμούς των κρατών μελών για την πρόληψη·και την αντιμετώπιση της ρύπανσης. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ τονίζει ότι τα μέσα αυτά θα πρέπει να λειτουργούν μόνον συμπληρωματικά. Τα εν λόγω δημοσιονομικά μέσα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να υποκαθιστούν τα μέτρα πρόληψης της ρύπανσης που οφείλουν να λαμβάνουν τα κράτη μέλη.

2.5

Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη καθιέρωσης ενός πολυετούς χρηματοδοτικού προγράμματος για τη χρηματοδότηση των εν λόγω μηχανισμών. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να διασφαλισθεί ο συνεκτικός προγραμματισμός των δραστηριοτήτων του ΕΟΑΝ στον εν λόγω τομέα και να βελτιστοποιηθεί η χρήση των πόρων δια της σύναψης συμβάσεων με τουλάχιστον τριετή διάρκεια για τον εφοδιασμό σκαφών ταχείας (1) ανταπόκρισης.

2.6

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την παρατήρηση που είχε διατυπώσει στη γνωμοδότηση η οποία προαναφέρθηκε στο σημείο 2.1 σχετικά με το γεγονός ότι, σε περίπτωση ναύλωσης πλοίων για τη χρησιμοποίησή τους προς το σκοπό αυτό, θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι ο ενδιαφερόμενος εφοπλιστής (ή οι ενδιαφερόμενοι εφοπλιστές) τηρεί (τηρούν) τη σχετική κοινοτική και διεθνή νομοθεσία, ειδικότερα δε όσον αφορά τις συνθήκες ασφάλειας του σκάφους, καθώς και τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των πληρωμάτων.

2.7

Δεδομένου ότι στο σχέδιο δράσης που υιοθετήθηκε από τον ΕΟΑΝ τίθενται προτεραιότητες με βάση τα περιορισμένα προβλεπόμενα κονδύλια, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της όσον αφορά το ενδεχόμενο — λαμβανομένων υπόψη των υφισταμένων δυσκολιών για την επίτευξη συμφωνίας επί του κοινοτικού προϋπολογισμού — να είναι τα κονδύλια που θα διατεθούν τελικώς χαμηλότερα από εκείνα που καθορίζονται στον προτεινόμενο προϋπολογισμό. Τούτο θα είχε ως αποτέλεσμα την επιλογή ορισμένων μέτρων αντί κάποιων άλλων ή την πραγματοποίηση προόδου σε μερικούς τομείς εις βάρος άλλων. Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτήν την προσέγγιση διότι η απόφαση των κρατών μελών περί ανάθεσης πρόσθετων αρμοδιοτήτων στον ΕΟΑΝ προϋποθέτει την εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης που θα του επιτρέψει να υλοποιήσει τους στόχους του για την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης. Θεωρείται κεφαλαιώδες να αναγνωρισθεί δεόντως η σημασία της πρόληψης και της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης σε κοινοτικό επίπεδο και να μην εξετασθεί το εν λόγω ζήτημα μόνον υπό ένα αμιγώς οικονομικό πρίσμα.

2.8

Η ΕΟΚΕ ανησυχεί σχετικά με τις καθυστερήσεις που σημειώνονται σε ορισμένα κράτη μέλη όσον αφορά την εφαρμογή κάποιων μέτρων που έχουν ήδη υιοθετηθεί στον τομέα της πρόληψης και της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης και, ειδικότερα, όσον αφορά την υπόδειξη αγκυροβολίων καταφυγής και προστατευομένων ζωνών, την εξασφάλιση εγκαταστάσεων υποδοχής και την ενδυνάμωση των μέσων που απαιτούνται για τον αποτελεσματικό έλεγχο από το κράτος του λιμένα. Οι προαναφερθείσες καθυστερήσεις εγείρουν αμφιβολίες σχετικά με την πραγματική δέσμευση των εν λόγω χωρών για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, παρά τις καλές προθέσεις που εκφράζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και, κυρίως, έπειτα από κάθε καινούργιο σοβαρό ναυτικό ατύχημα.

2.9

Απαιτείται, επιπλέον, η πραγματοποίηση επενδύσεων σε μέσα και εξοπλισμό επιτήρησης από αέρος με στόχο, αφενός, τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της ρύπανσης και, αφετέρου, την πρόληψη της παραβίασης των κανονισμών κατά της ρύπανσης.

2.10

Η δορυφορική φωτογράφιση μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά προς την επιτήρηση και την παρακολούθηση των διαφόρων δραστηριοτήτων. Η ΕΟΚΕ επικροτεί το σχέδιο της Επιτροπής για τη δημιουργία ενός Κέντρου Μετάδοσης Δορυφορικών Φωτογραφιών με σκοπό να επικουρηθούν τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και τη διαχείριση των παράνομων απορρίψεων στη θάλασσα και των ακούσιων πετρελαιοκηλίδων.

2.11

Δεδομένου του υψηλού κόστους (2) που συνεπάγεται η υπηρεσία δορυφορικής φωτογράφησης, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η χρήση των πόρων απαιτείται να βελτιστοποιηθεί και, ειδικότερα, ότι η χρήση των φωτογραφιών πρέπει να τύχει συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών· τούτο θα μπορούσε να συντελέσει σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων. Συγχρόνως, θεωρείται αιτιολογημένη η πραγματοποίηση επενδύσεων για τη βελτίωση της συλλογής φωτογραφιών σε όλες τις ευρωπαϊκές θαλάσσιες περιοχές διότι η κάλυψη δεν είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη, κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου.

2.12

Η ΕΟΚΕ θεωρεί, επίσης, εξαιρετικά σημαντικά τα προβλεπόμενα μέτρα στον τομέα της πληροφόρησης, του συντονισμού και της συνεργασίας. Τα μέτρα αυτά θα διασφαλίσουν μια πιο ορθολογική χρήση των υφισταμένων μέσων και ο ΕΟΑΝ καλείται να αναλάβει μείζονα ρόλο προς το σκοπό αυτό.

3.1

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση να παρασχεθούν στον ΕΟΑΝ τα αναγκαία μέσα προκειμένου να μπορεί να συμπληρώνει, κατόπιν αιτήματος, τους μηχανισμούς των κρατών μελών για την πρόληψη·και την αντιμετώπιση της ρύπανσης.

3.2

Η ΕΟΚΕ εκφράζει, εντούτοις, τη λύπη της για το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη διαθέσει τους απαιτούμενους πόρους ή δεν έχουν ακόμη δημιουργήσει συναφείς δικούς τους μηχανισμούς και καλεί την Επιτροπή να τα προτρέψει να επισπεύσουν την εν λόγω διαδικασία.

3.3

Η ΕΟΚΕ ανησυχεί όσον αφορά το ενδεχόμενο — λαμβανομένων υπόψη των υφισταμένων δυσκολιών για την επίτευξη συμφωνίας επί του κοινοτικού προϋπολογισμού — να είναι τα κονδύλια που θα διατεθούν τελικώς χαμηλότερα από εκείνα που καθορίζονται στον προτεινόμενο προϋπολογισμό. Η απόφαση των κρατών μελών περί ανάθεσης πρόσθετων αρμοδιοτήτων στον ΕΟΑΝ προϋποθέτει την εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης που θα του επιτρέψει να υλοποιήσει τους στόχους του για την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης. Θεωρείται κεφαλαιώδες να αναγνωρισθεί δεόντως η σημασία της πρόληψης και της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης σε κοινοτικό επίπεδο και να μην εξετασθεί το εν λόγω ζήτημα μόνον υπό ένα αμιγώς οικονομικό πρίσμα.

3.4

Ο ρόλος του ΕΟΑΝ όσον αφορά την προαγωγή της συνεργασίας και του συντονισμού των πόρων και των δραστηριοτήτων των κρατών μελών είναι θεμελιώδης για την καθιέρωση μιας ορθολογικής και οικονομικώς αποδοτικής στρατηγικής.