(1)

Το Πράσινο Ακρωτήριο είναι χώρα που επωφελείται από το ειδικό καθεστώς κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση που προβλέπεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 978/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2), το οποίο αναφέρεται ως σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ+). Οι κανόνες προτιμησιακής καταγωγής για τους σκοπούς του ΣΓΠ, πλην των διαδικαστικών κανόνων, καθορίζονται στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2015/2446 της Επιτροπής (3).

(2)

Με επιστολή της 14ης Ιουλίου 2023, το Πράσινο Ακρωτήριο υπέβαλε αίτημα παράτασης των προσωρινών παρεκκλίσεων από τους κανόνες προτιμησιακής καταγωγής που προβλέπονται στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2015/2446, οι οποίες είχαν χορηγηθεί με τους εκτελεστικούς κανονισμούς (ΕΕ) 2019/561 (4), (ΕΕ) 2019/620 (5) και (ΕΕ) 2021/966 (6) της Επιτροπής. Το αίτημα αφορούσε ετήσια ποσότητα 5 000 τόνων παρασκευασμάτων και κονσερβών φιλέτων και «καρρέ» (loins) τόνου (ωμά, ψημένα και κατεψυγμένα), 3 000 τόνων παρασκευασμάτων και κονσερβών φιλέτων από σκουμπρί και 1 000 τόνων παρασκευασμάτων και κονσερβών φιλέτων από βαρελάκι ή κοπάνι. Σύμφωνα με τη ζητούμενη παρέκκλιση, τα εν λόγω προϊόντα θα θεωρούνταν καταγωγής Πράσινου Ακρωτηρίου, ακόμη και αν είχαν παραχθεί από μη καταγόμενα ψάρια.

(3)

Το Πράσινο Ακρωτήριο υποστήριξε το αίτημά του για παράταση των εν λόγω παρεκκλίσεων επικαλούμενο τα επιχειρήματα που είχαν προβληθεί σε προηγούμενα αιτήματα, τα οποία εξακολουθούν να ισχύουν, δηλαδή τις χαμηλές ποσότητες τόνου και σκουμπριού που αλιεύονται στα χωρικά του ύδατα, τις σπάνιες αλιευτικές δυνατότητες εκτός των χωρικών υδάτων του και την περιορισμένη διάρκεια της αλιευτικής περιόδου, η οποία μειώνει τις δυνατότητες για την αλιεία καταγόμενων ψαριών. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι το Πράσινο Ακρωτήριο έχει αναπτύξει τη λιμενική υποδομή του. Κατά συνέπεια, είναι πλέον δυνατός ο χειρισμός μεγαλύτερων ποσοτήτων ιχθύων και ο αλιευτικός κλάδος έχει πλέον τη δυνατότητα να αναπτυχθεί. Δυστυχώς, το Πράσινο Ακρωτήριο δεν διαθέτει βιομηχανικό στόλο ο οποίος θα ήταν σε θέση να εξυπηρετήσει τον αλιευτικό του κλάδο, ούτε πραγματοποιεί επαρκείς επενδύσεις στον στόλο. Η τρέχουσα περιορισμένη αλιευτική ικανότητα όσον αφορά τα καταγόμενα ψάρια δεν επιτρέπει στον αλιευτικό κλάδο να παράγει με βάση τη μέγιστη ικανότητά του. Τέλος, στο αίτημα υπογραμμίζονται οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το Πράσινο Ακρωτήριο ως αποτέλεσμα καθυστερήσεων στην έναρξη ισχύος της συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δυτικής Αφρικής. Το Πράσινο Ακρωτήριο αναπτύσσει επιχειρηματολογία για να τονίσει την ανάγκη του για παρέκκλιση από τους κανόνες προτιμησιακής καταγωγής του ΣΓΠ, ώστε να αντισταθμιστεί το γεγονός ότι δεν είναι ακόμη δυνατή η επίκληση των ποσοστώσεων καταγωγής ή των κανόνων σώρευσης δυνάμει της συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης, η οποία δεν εφαρμόζεται ακόμη προσωρινά.

(4)

Η παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 64 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 (ενωσιακός τελωνειακός κώδικας) έχει προσωρινό χαρακτήρα και υπόκειται σε βελτιωμένη συμμόρφωση με τους κανόνες καταγωγής των σχετικών προϊόντων και με την απαίτηση σχετικά με τη διοικητική συνεργασία. Για να είναι σε θέση να διαχειριστεί μια τέτοια παρέκκλιση από τους κανόνες προτιμησιακής καταγωγής, η αιτούσα χώρα θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με τη χρήση της παρέκκλισης και τη διαχείριση των ποσοτήτων για τις οποίες χορηγείται η παρέκκλιση.

(5)

Ωστόσο, τα μέτρα παρακολούθησης που πραγματοποίησε η Επιτροπή κατά τα τελευταία έτη όσον αφορά τη συμμόρφωση του Πράσινου Ακρωτηρίου με τους κανόνες προτιμησιακής καταγωγής, τις σχετικές διαδικασίες και τη διοικητική συνεργασία με την Ένωση αποκάλυψαν ορισμένες αδυναμίες, ιδίως όσον αφορά την απαίτηση σχετικά με τη διοικητική συνεργασία του με τις τελωνειακές αρχές των κρατών μελών κατά την επαλήθευση των πιστοποιητικών καταγωγής στον τομέα της αλιείας.

(6)

Είναι καθήκον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μεριμνήσει ώστε η χορήγηση προσωρινών παρεκκλίσεων να οδηγήσει ωστόσο το Πράσινο Ακρωτήριο στην τήρηση των όρων συμμόρφωσης με την επαλήθευση των πιστοποιητικών καταγωγής και στην αντιμετώπιση των ελλείψεων στη διοικητική συνεργασία. Η παρέκκλιση δεν είναι το πλέον δικαιολογημένο μέσο για την εξεύρεση μακροπρόθεσμης λύσης στα διαρθρωτικά προβλήματα του αλιευτικού κλάδου του Πράσινου Ακρωτηρίου.

(7)

Λόγω των επανεμφανιζόμενων οικονομικών δυσχερειών και ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, θα πρέπει ωστόσο να χορηγηθεί στο Πράσινο Ακρωτήριο, υπό αυστηρούς όρους, προσωρινή παρέκκλιση από την απαίτηση, δυνάμει των κανόνων προτιμησιακής καταγωγής, σύμφωνα με την οποία τα προϊόντα θεωρούνται καταγόμενα από τη δικαιούχο χώρα μόνον όταν περιέχουν ύλες που παράγονται εξολοκλήρου στην εν λόγω χώρα. Με βάση τους όγκους που αξιοποιήθηκαν πλήρως κατά την προηγούμενη παρέκκλιση των ετών 2020-2023, η παρέκκλιση θα πρέπει να χορηγηθεί για ετήσια ποσότητα 3 000 τόνων παρασκευασμάτων και κονσερβών φιλέτων και «καρρέ» (loins) τόνου (ωμά, ψημένα και κατεψυγμένα), 2 700 τόνων παρασκευασμάτων και κονσερβών φιλέτων από σκουμπρί και 600 τόνων παρασκευασμάτων και κονσερβών φιλέτων από βαρελάκι ή κοπάνι. Η διάρκεια της παρέκκλισης θα πρέπει να περιοριστεί σε περίοδο δύο ετών, η οποία θα επιτρέψει στο Πράσινο Ακρωτήριο να επιδιώξει την ολοκλήρωση των αναγκαίων διαρθρωτικών προσαρμογών στον αλιευτικό τομέα, με σκοπό τη συμμόρφωση με τους κανόνες καταγωγής για τα σχετικά προϊόντα. Ωστόσο, η παρέκκλιση θα πρέπει να χορηγηθεί υπό την προϋπόθεση ότι οι τελωνειακές αρχές του Πράσινου Ακρωτηρίου λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για τη διενέργεια ποσοτικών ελέγχων κατά τις εξαγωγές των προϊόντων που υπόκεινται στην παρέκκλιση και ότι κοινοποιούν στην Επιτροπή δήλωση των ποσοτήτων για τις οποίες έχουν εκδοθεί βεβαιώσεις καταγωγής κατ’ εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, καθώς και τους αύξοντες αριθμούς των εν λόγω βεβαιώσεων.

(8)

Επιπλέον, το Πράσινο Ακρωτήριο θα πρέπει να επωφεληθεί από παρέκκλιση από τους κανόνες καταγωγής για τον τόνο και το σκουμπρί, με την προϋπόθεση ότι υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής σχετικά με τα μέτρα που έχει λάβει για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες καταγωγής για τα σχετικά προϊόντα και με τις σχετικές διαδικασίες, και παρέχει διοικητική συνεργασία, όπως απαιτείται για την εφαρμογή των προτιμησιακών καθεστώτων στο πλαίσιο του ΣΓΠ που αναφέρονται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 978/2012 (κανονισμός ΣΓΠ). Οι εν λόγω εκθέσεις θα πρέπει να υποβάλλονται σύμφωνα με ακριβές χρονοδιάγραμμα. Τυχόν καθυστερήσεις στην τήρηση της καθορισμένης προθεσμίας θα πρέπει να οδηγούν στην αναστολή της παρέκκλισης, η οποία πρέπει να κοινοποιείται στις αρμόδιες αρχές του Πράσινου Ακρωτηρίου έπειτα από υπενθύμιση και πρόσκληση υποβολής των εκθέσεων εντός δέκα εργάσιμων ημερών. Τα στοιχεία που πρέπει να περιέχονται στις εν λόγω εκθέσεις θα πρέπει να παρατεθούν σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού. Η εφαρμογή της παρέκκλισης προϋποθέτει την τήρηση των όρων του άρθρου 43 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2015/2446.

(9)

Η διαχείριση των ποσοτήτων που καθορίζονται στα παραρτήματα του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τα άρθρα 49 έως 54 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2015/2447 της Επιτροπής (7), τα οποία διέπουν τη διαχείριση των δασμολογικών ποσοστώσεων.

(10)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να αρχίσουν να ισχύουν την επομένη της δημοσίευσής του και να εφαρμοστούν αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2024, ώστε να ληφθεί υπόψη η δυσχερής κατάσταση του Πράσινου Ακρωτηρίου και να επιτραπεί στη συγκεκριμένη χώρα να εφαρμόσει την παρέκκλιση από την εν λόγω ημερομηνία.

(11)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής τελωνειακού κώδικα,

1)

Οι τελωνειακές αρχές του Πράσινου Ακρωτηρίου λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για τη διενέργεια ποσοτικών ελέγχων κατά τις εξαγωγές των προϊόντων που αναφέρονται στο άρθρο 1.

2)

Στις βεβαιώσεις καταγωγής που συντάσσονται από τους εγγεγραμμένους εξαγωγείς αναγράφεται η ακόλουθη ένδειξη: «Derogation — Commission Implementing Regulation (EU) 2024/1288».

3)

Οι αρμόδιες αρχές του Πράσινου Ακρωτηρίου κοινοποιούν στην Επιτροπή δήλωση των ποσοτήτων για τις οποίες έχουν συνταχθεί βεβαιώσεις καταγωγής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 92 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2015/2447, καθώς και τα αντίγραφα των εν λόγω αποδεικτικών. Οι εκθέσεις αυτές κοινοποιούνται στην Επιτροπή για τρεις περιόδους, δηλαδή 6 μήνες, 12 μήνες και 20 μήνες μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού και εντός δύο μηνών από τη λήξη κάθε περιόδου.

Ως εκ τούτου, η πρώτη έκθεση κοινοποιείται μεταξύ της 1ης Ιουλίου και της 1ης Σεπτεμβρίου 2024. Η δεύτερη έκθεση κοινοποιείται μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου και της 1ης Μαρτίου 2025. Η τρίτη έκθεση κοινοποιείται μεταξύ της 1ης Αυγούστου και της 1ης Οκτωβρίου 2025. Η εναπομένουσα περίοδος από την 1η Αυγούστου έως την 31η Δεκεμβρίου 2025 υπόκειται σε συμπληρωματική έκθεση που αποστέλλεται εντός δύο μηνών από τη λήξη της περιόδου υποβολής αιτήσεων που ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1.

4)

Οι αρμόδιες αρχές του Πράσινου Ακρωτηρίου κοινοποιούν στην Επιτροπή, ταυτόχρονα με τις εκθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 3, έκθεση που περιέχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έλαβαν με σκοπό:

Οι απαιτούμενες πληροφορίες που πρέπει να υποβάλλονται από τις αρμόδιες αρχές του Πράσινου Ακρωτηρίου παρατίθενται στο παράρτημα III.