(1)

Η βελτιστοποίηση και η διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοοικονομικές πληροφορίες είναι αναγκαία για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση και τη δίωξη σοβαρών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας. Ειδικότερα, η ταχεία πρόσβαση σε χρηματοοικονομικές πληροφορίες είναι ουσιώδους σημασίας για τη διεξαγωγή αποτελεσματικών χρηματοοικονομικών ερευνών και τον επιτυχημένο εντοπισμό και, εν συνεχεία, τη δήμευση των οργάνων και προϊόντων εγκλήματος, ιδίως στο πλαίσιο ερευνών κατά του οργανωμένου εγκλήματος και κυβερνοεγκλήματος.

(2)

Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) δίνει στις ορισθείσες από τα κράτη μέλη αρχές που είναι αρμόδιες για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση και να αναζητούν, με την επιφύλαξη ορισμένων εγγυήσεων και περιορισμών, πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών. Στην οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 οι πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών ορίζονται ως συγκεκριμένες πληροφορίες που περιλαμβάνονται στους κεντρικούς αυτοματοποιημένους μηχανισμούς οι οποίοι έχουν συγκροτηθεί από τα κράτη μέλη δυνάμει της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3). Οι εν λόγω κεντρικοί αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί αναφέρονται στην οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 ως κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών.

(3)

Οι αρμόδιες αρχές που ορίζονται βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις υπηρεσίες ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων και μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν τις φορολογικές αρχές και τις υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς στον βαθμό που είναι αρμόδιες για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων βάσει του εθνικού δικαίου. Σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία, οι εν λόγω αρμόδιες αρχές εξουσιοδοτούνται να έχουν απευθείας πρόσβαση και να πραγματοποιούν αναζητήσεις μόνο στο κεντρικό μητρώο τραπεζικών λογαριασμών του κράτους μέλους που τις όρισε.

(4)

Η οδηγία (ΕΕ) 2024/1640 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), η οποία αντικαθιστά την οδηγία (ΕΕ) 2015/849 και διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος που θεσπίζεται με την εν λόγω οδηγία, προβλέπει, επιπλέον, ότι οι κεντρικοί αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί θα πρέπει να διασυνδέονται μέσω του συστήματος διασύνδεσης για τα μητρώα τραπεζικών λογαριασμών (ΣΔΜΤΛ), το οποίο θα αναπτύξει και θα διαχειρίζεται η Επιτροπή. Ωστόσο, βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2024/1640, μόνο οι μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ) εξακολουθούν να έχουν άμεση πρόσβαση στους κεντρικούς αυτοματοποιημένους μηχανισμούς, μεταξύ άλλων μέσω του ΣΔΜΤΛ.

(5)

Λαμβανομένου υπόψη του διασυνοριακού χαρακτήρα του οργανωμένου εγκλήματος, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και της σημασίας των σχετικών χρηματοοικονομικών πληροφοριών για τους σκοπούς της καταπολέμησης των σοβαρών ποινικών αδικημάτων, μεταξύ άλλων, όπου αυτό είναι εφικτό και σκόπιμο, με τον ταχύ εντοπισμό, τη δέσμευση και τη δήμευση παρανόμως αποκτηθέντων περιουσιακών στοιχείων, οι αρμόδιες αρχές οι οποίες ορίζονται βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 θα πρέπει να έχουν δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και πραγματοποίησης αναζητήσεων στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών άλλων κρατών μελών μέσω του ΣΔΜΤΛ.

(6)

Οι εγγυήσεις και οι περιορισμοί που έχουν θεσπιστεί με την οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται στην εξουσιοδότηση πρόσβασης και αναζήτησης πληροφοριών τραπεζικών λογαριασμών, μέσω του ΣΔΜΤΛ. Οι εν λόγω εγγυήσεις και περιορισμοί αφορούν το ποιες αρχές διαθέτουν εξουσιοδότηση πρόσβασης και αναζήτησης πληροφοριών τραπεζικών λογαριασμών, τους σκοπούς για τους οποίους είναι δυνατή η πρόσβαση και η αναζήτηση πληροφοριών τραπεζικών λογαριασμών, τα είδη των πληροφοριών που είναι προσβάσιμες και αναζητήσιμες, σύμφωνα με την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων, τις απαιτήσεις που ισχύουν για το προσωπικό των αρμόδιων αρχών που ορίζονται βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153, την ασφάλεια των δεδομένων και την καταγραφή της πρόσβασης και των αναζητήσεων.

(7)

Η πρόσβαση των αρμόδιων αρχών που ορίζονται βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 σε πληροφορίες τραπεζικών λογαριασμών διασυνοριακά μέσω του ΣΔΜΤΛ βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών που απορρέει από τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και των αρχών που αναγνωρίζονται από το άρθρο 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο «Χάρτης»), όπως το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τα δικονομικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής και δίκαιης δίκης, το τεκμήριο αθωότητας και τα δικαιώματα υπεράσπισης και τις αρχές της νομιμότητας και της αναλογικότητας αξιοποίνων πράξεων και ποινών, καθώς και τα θεμελιώδη δικαιώματα και αρχές που προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμφωνίες στις οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη η Ένωση ή όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, καθώς και από τα συντάγματα των κρατών μελών, αναλόγως του εκάστοτε πεδίου εφαρμογής.

(8)

Τα αρχεία συναλλαγών παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για ποινικές έρευνες. Ωστόσο, οι χρηματοοικονομικές έρευνες παρεμποδίζονται από το γεγονός ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τα πιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, παρέχουν στις αρχές που είναι αρμόδιες για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων αρχεία συναλλαγών σε διαφορετικούς μορφότυπους, τα οποία δεν είναι άμεσα έτοιμα για ανάλυση. Ο διασυνοριακός χαρακτήρας των περισσότερων ερευνών για σοβαρά ποινικά αδικήματα, η ανομοιογένεια των μορφοτύπων που χρησιμοποιούνται για την παροχή αρχείων συναλλαγών και οι δυσκολίες στην επεξεργασία των αρχείων συναλλαγών παρεμποδίζουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και την ανάπτυξη διασυνοριακών χρηματοοικονομικών ερευνών. Προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητα των αρμόδιων αρχών να διενεργούν χρηματοοικονομικές έρευνες, η παρούσα οδηγία θεσπίζει μέτρα που διασφαλίζουν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τα πιστωτικά ιδρύματα σε ολόκληρη την Ένωση, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, παρέχουν αρχεία συναλλαγών σε μορφότυπο που είναι εύκολο να επεξεργάζονται και να αναλύουν οι αρμόδιες αρχές.

(9)

Οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες βάσει των οποίων οι αρμόδιες αρχές μπορούν να ζητούν αρχεία συναλλαγών από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και πιστωτικά ιδρύματα διέπονται από διαδικαστικούς κανόνες που θεσπίζονται από το εθνικό δίκαιο. Η εναρμόνιση των τεχνικών ρυθμίσεων για την παροχή αρχείων συναλλαγών από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και πιστωτικά ιδρύματα κατόπιν αιτήματος των αρμόδιων αρχών δεν θα πρέπει να θίγει τους εθνικούς διαδικαστικούς κανόνες και εγγυήσεις βάσει των οποίων οι αρμόδιες αρχές μπορούν να ζητούν αρχεία συναλλαγών.

(10)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ενιαίες συνθήκες για την παροχή αρχείων συναλλαγών από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και πιστωτικά ιδρύματα σε αρμόδιες αρχές, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5).

(11)

Κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη φύση, την οργανωτική κατάσταση, τα καθήκοντα και τα προνόμια των αρχών και των φορέων που είναι αρμόδιοι για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων, όπως ορίζονται στο εθνικό τους δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων μηχανισμών για την προστασία των χρηματοπιστωτικών συστημάτων από τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

(12)

Κάθε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από αρμόδιες αρχές βάσει της παρούσας οδηγίας υπόκειται στην οδηγία (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), η οποία θεσπίζει τους κανόνες σχετικά με την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από αρμόδιες αρχές για τους σκοπούς της πρόληψης, διερεύνησης, ανίχνευσης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων, σύμφωνα με ένα σύνολο αρχών που αφορούν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ιδίως τη νομιμότητα, τον δίκαιο χαρακτήρα και τη διαφάνεια, τον περιορισμό του σκοπού, την ελαχιστοποίηση των δεδομένων, την ακρίβεια, τον περιορισμό της αποθήκευσης, την ακεραιότητα και την εμπιστευτικότητα και τη λογοδοσία. Η παρούσα οδηγία σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται από το άρθρο 6 ΣΕΕ και από τον Χάρτη, ειδικότερα το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

(13)

Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας οδηγίας, δηλαδή να εξουσιοδοτηθούν οι αρμόδιες αρχές που ορίζονται βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 να έχουν πρόσβαση και αναζήτηση στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών άλλων κρατών μελών μέσω του ΣΔΜΤΛ και να διευκολυνθεί η χρήση των αρχείων συναλλαγών από τις αρμόδιες αρχές για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση ή δίωξη σοβαρών ποινικών αδικημάτων, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, αλλά μπορεί μάλλον, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων της παρούσας οδηγίας, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(14)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 και το άρθρο 4α παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά το χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η Ιρλανδία γνωστοποίησε, με επιστολή της 25ης Οκτωβρίου 2021, ότι επιθυμεί να συμμετάσχει στην έκδοση και την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

(15)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 για τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στην έκδοση της παρούσας οδηγίας και δεν δεσμεύεται από αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της.

(16)

Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 θα πρέπει, επομένως, να τροποποιηθεί αναλόγως.

(17)

Ζητήθηκε η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), ο οποίος υπέβαλε τις παρατηρήσεις του στις 6 Σεπτεμβρίου 2021,

1)

Το άρθρο 1 τροποποιείται ως εξής:

2)

Το άρθρο 2 τροποποιείται ως εξής:

3)

Ο τίτλος του κεφαλαίου II αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ ΣΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΟΡΦΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ».

4)

Στο άρθρο 4, παρεμβάλλονται τα σημεία που ακολουθούν:

5)

Το άρθρο 5 τροποποιείται ως εξής:

6)

Στο άρθρο 6 παράγραφος 1, η πρώτη περίοδος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

7)

Στο κεφάλαιο II, παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

8)

Στο άρθρο 12, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:

(*6)  Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1620 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2024, σχετικά με τη σύσταση της Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, (ΕΕ) αριθ. 1094/2010 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (ΕΕ L, 2024/1620, 19.6.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1620/oj).»."

9)

Στο άρθρο 22, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος: