(1)

Στην έκθεση παρακολούθησης, της 26ης Σεπτεμβρίου 2006, σχετικά με το βαθμό προετοιμασίας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας ενόψει της ένταξής τους στην ΕΕ (1), πριν από την προσχώρηση της Ρουμανίας στην Ένωση, η Επιτροπή διαπίστωσε ορισμένα ζητήματα, ιδίως όσον αφορά την ευθύνη και την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος και των φορέων επιβολής του νόμου στη Ρουμανία, όπου ήταν απαραίτητη η περαιτέρω πρόοδος για να διασφαλιστεί η ικανότητά τους να εφαρμόζουν και να επιβάλλουν τα μέτρα που θεσπίστηκαν για την εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς και του τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης.

(2)

Στις 13 Δεκεμβρίου 2006, η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση 2006/928/ΕΚ (2) για τη θέσπιση μηχανισμού για τη συνεργασία και τον έλεγχο της προόδου στη Ρουμανία όσον αφορά την επίτευξη τεσσάρων ειδικών στόχων αναφοράς στους τομείς της δικαστικής μεταρρύθμισης και της καταπολέμησης της διαφθοράς. Η εν λόγω απόφαση αναφέρει ότι πρέπει να ανακληθεί όταν θα έχουν εκπληρωθεί ικανοποιητικά όλοι οι στόχοι αναφοράς.

(3)

Η απόφαση 2006/928/ΕΚ απαιτεί από τη Ρουμανία να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά την επίτευξη των στόχων αναφοράς. Η Επιτροπή διαβίβασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο τις παρατηρήσεις και διαπιστώσεις της σχετικά με την έκθεση της Ρουμανίας για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2007 και έκτοτε υποβάλλει τακτικά εκθέσεις. Κάθε έκθεση της Επιτροπής είναι αποτέλεσμα ενδελεχούς ανάλυσης και βασίζεται στη στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές, καθώς και στη συμβολή της κοινωνίας των πολιτών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών και παρατηρητών.

(4)

Στην έκθεσή της του Ιανουαρίου του 2017 (3), η Επιτροπή προέβη σε συνολική αξιολόγηση της προόδου που σημείωσε η Ρουμανία από τότε που θεσπίστηκε ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου. Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή καθόρισε σαφή πορεία προς την ολοκλήρωση του μηχανισμού, με βάση δώδεκα συστάσεις στις οποίες διευκρινίστηκαν οι απαιτήσεις με τις οποίες έπρεπε να συμμορφωθεί η Ρουμανία για την εκπλήρωση των τεσσάρων στόχων αναφοράς που ορίζονται στην απόφαση 2006/928/ΕΚ. Δεδομένης της προόδου που σημειώθηκε, η Επιτροπή έκρινε ότι η εκπλήρωση των εν λόγω συστάσεων θα αρκούσε για να ολοκληρωθεί ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν στο μεταξύ εξελίξεις που θα αντιστρέφουν σαφώς την πορεία της προόδου. Πολλές από τις συστάσεις επικεντρώθηκαν στη δημιουργία εσωτερικών δικλίδων ασφαλείας για να εξασφαλίζονται μη αναστρέψιμα αποτελέσματα και για να αποδεικνύεται ότι οι εν εξελίξει μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν και η πρόοδος θα παγιωθεί, ακόμη και χωρίς τον μηχανισμό.

(5)

Έκτοτε, η Επιτροπή διενήργησε τέσσερις αξιολογήσεις προόδου όσον αφορά την εφαρμογή των συστάσεων (4). Στις εκθέσεις της Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο της Ρουμανίας στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου από τα τέλη του 2017 έως το 2019 διαπιστώθηκε οπισθοδρόμηση μεταρρυθμίσεων. Τα μέτρα που έλαβε η Ρουμανία άνοιξαν εκ νέου ζητήματα που η έκθεση του Ιανουαρίου του 2017 είχε θεωρήσει ότι είχαν κλείσει και διατυπώθηκαν οκτώ πρόσθετες συστάσεις στην έκθεση του Νοεμβρίου του 2018 (5).

(6)

Στην έκθεσή της του Ιουνίου του 2021, η Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την πρόοδο που σημειώθηκε στη Ρουμανία όσον αφορά την ταχεία ολοκλήρωση του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου (6). Η Επιτροπή έλαβε ιδίως υπόψη την ανανεωμένη ώθηση της Ρουμανίας για μεταρρυθμίσεις και την αντιστροφή της οπισθοδρόμησης της περιόδου 2017-2019. Επισήμανε την πρόοδο σε όλες τις εναπομένουσες συστάσεις, καθώς πολλές ακολουθούσαν τροχιά υλοποίησης με την προϋπόθεση της σταθερής προόδου.

(7)

Στην έκθεση της Επιτροπής του Νοεμβρίου του 2022 (7) διαπιστώθηκε ότι η πρόοδος που σημείωσε η Ρουμανία στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου ήταν επαρκής για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει κατά την προσχώρησή της στην Ένωση και ότι είχαν τηρηθεί ικανοποιητικά και οι τέσσερις στόχοι αναφοράς που ορίζονται στην απόφαση 2006/928/ΕΚ και οι οποίοι διευκρινίστηκαν μέσω των δώδεκα συστάσεων της έκθεσης του Ιανουαρίου του 2017 και των οκτώ πρόσθετων συστάσεων της έκθεσης του Νοεμβρίου του 2018. Η Επιτροπή έλαβε ιδίως υπόψη την πρόοδο που σημείωσε η Ρουμανία όσον αφορά την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας του δικαστικού σώματος μέσω συνολικής αναμόρφωσης του δικαστικού συστήματος. Εγκρίθηκαν νέοι νόμοι περί δικαιοσύνης που επέφεραν σημαντικές αλλαγές όσον αφορά την οργάνωση της σταδιοδρομίας και τα καθεστώτα ευθύνης των δικαστικών· τον διορισμό, την απόλυση και τις εξουσίες των υψηλόβαθμων εισαγγελέων· και τη διακυβέρνηση της δικαστικής επιθεώρησης. Η Επιτροπή επισήμανε επίσης την πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς και το θετικό ιστορικό επιδόσεων όσον αφορά την έρευνα και την επιβολή κυρώσεων σε υποθέσεις διαφθοράς υψηλού επιπέδου. Επισήμανε επίσης ότι τα θεσμικά όργανα που είναι αρμόδια για την εφαρμογή των κανόνων σχετικά με την ακεραιότητα και τις συγκρούσεις συμφερόντων, καθώς και για τη διαχείριση και την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης, λειτουργούν αποτελεσματικά.

(8)

Στο συμπέρασμα της έκθεσής της του Νοεμβρίου του 2022, η Επιτροπή επισήμανε τρεις ειδικές δεσμεύσεις που ανέλαβε η ρουμανική κυβέρνηση. Ο πρόεδρος της Ρουμανίας ενημέρωσε την Επιτροπή, με επιστολή της 28ης Ιουνίου 2023, σχετικά με τα μέτρα που λήφθηκαν για την εκπλήρωση των εν λόγω δεσμεύσεων. Πρώτον, η Ρουμανία δεσμεύτηκε να αναλύσει περαιτέρω και να λάβει ιδιαιτέρως υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής της Βενετίας σχετικά με τους οικείους νόμους περί δικαιοσύνης και, γενικότερα, εάν απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες. Συγκροτήθηκε ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για να εξετάσει τις κατάλληλες νομοθετικές λύσεις για να δοθεί συνέχεια στη γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας, προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η αποτελεσματικότητα και η ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος. Δεύτερον, η Ρουμανία δεσμεύτηκε να ολοκληρώσει την αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ώστε να διασφαλιστεί η εναρμόνιση με τις αποφάσεις που έχει λάβει το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρουμανίας από το 2016. Η σχετική νομοθεσία εγκρίθηκε από το ρουμανικό κοινοβούλιο στις 28 Ιουνίου 2023. Η ολοκλήρωση της αναθεώρησης των δύο Κωδίκων αποτελεί επίσης μέρος των δεσμεύσεων που ανέλαβε η Ρουμανία στο πλαίσιο του οικείου σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (8). Τέλος, η ρουμανική κυβέρνηση εξέφρασε την εμπιστοσύνη της στην ικανότητα του νέου Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου να συμβάλει στη δυναμική της μεταρρύθμισης και να δώσει νέα ώθηση στη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο εξέδωσε δήλωση αρχών σχετικά με τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, την οποία δημοσίευσε στις 3 Απριλίου 2023.

(9)

Ως εκ τούτου, έχουν τηρηθεί ικανοποιητικά όλοι οι στόχοι αναφοράς που καθορίζονται στην απόφαση 2006/928/ΕΚ και οι οποίοι διευκρινίστηκαν μέσω των δώδεκα συστάσεων της έκθεσης του Ιανουαρίου του 2017 και των οκτώ πρόσθετων συστάσεων της έκθεσης του Νοεμβρίου του 2018, καθώς και οι ειδικές δεσμεύσεις (9) που απαριθμούνται στα συμπεράσματα της έκθεσης του 2022.

(10)

Η εξέλιξη της κατάστασης όσον αφορά το κράτος δικαίου της Ένωσης έχει δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο για τη συνεργασία της Επιτροπής με τη Ρουμανία. Ειδικότερα, ο ετήσιος κύκλος για το κράτος δικαίου, που δρομολογήθηκε με την ανακοίνωση της Επιτροπής του Ιουλίου του 2019 με τίτλο «Ενίσχυση του κράτους δικαίου εντός της Ένωσης» (10) και με τις πολιτικές κατευθύνσεις της προέδρου von der Leyen, παρέχει ένα διαρκές πλαίσιο με μακροπρόθεσμη προοπτική που θα συνοδεύει τη βιώσιμη μεταρρύθμιση στη Ρουμανία, όπως και στα άλλα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο του εν λόγω κύκλου, η ετήσια έκθεση της Επιτροπής για το κράτος δικαίου, η οποία από το 2022 περιλαμβάνει επίσης συστάσεις προς τα κράτη μέλη, ωθεί προς μια θετική κατεύθυνση σε θέματα κράτους δικαίου, εμβαθύνοντας τον διάλογο και την από κοινού ευαισθητοποίηση και αποτρέποντας την εμφάνιση ή την εμβάθυνση των προκλήσεων. Θα καταστήσει δυνατή την παρακολούθηση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν στη Ρουμανία.

(11)

Η Επιτροπή υπέβαλε την έκθεσή της του Νοεμβρίου του 2022 σχετικά με την πρόοδο στη Ρουμανία στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Επιτροπή έλαβε δεόντως υπόψη τις παρατηρήσεις που διατύπωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με επιστολή της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 6ης Φεβρουαρίου 2023.

(12)

Η Επιτροπή υπέβαλε την έκθεσή της του Νοεμβρίου του 2022 σχετικά με την πρόοδο στη Ρουμανία στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου στην αρμόδια ομάδα εργασίας του Συμβουλίου και έλαβε δεόντως υπόψη την έκθεση της Προεδρίας του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2022.

(13)

Στις 5 Ιουλίου 2023, η Επιτροπή ενημέρωσε το Συμβούλιο σχετικά με την πρόθεσή της να καταργήσει την απόφαση 2006/928/ΕΚ για τη θέσπιση μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου για τη Ρουμανία και να ολοκληρώσει οριστικά τον μηχανισμό. Αυτό διαβιβάστηκε και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με επιστολή της 26ης Ιουλίου, το Συμβούλιο έλαβε υπό σημείωση την πρόθεση της Επιτροπής να ολοκληρώσει επίσημα τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

(14)

Ως εκ τούτου, η απόφαση 2006/928/ΕΚ θα πρέπει να καταργηθεί,