(1)

Η Ένωση και τα κράτη μέλη έχουν θέσει ως στόχο να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για τη χρήση του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία και από τη συναφή απάτη, με σκοπό την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας της οικονομίας της Ένωσης και τη διαφύλαξη της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών.

(2)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1338/2001 του Συμβουλίου (3) προβλέπει ανταλλαγές πληροφοριών, συνεργασία και αμοιβαία συνδρομή, θεσπίζοντας έτσι ένα εναρμονισμένο πλαίσιο για την προστασία του ευρώ. Τα αποτελέσματα του εν λόγω κανονισμού επεκτάθηκαν με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1339/2001 του Συμβουλίου (4) και στα κράτη μέλη που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα, προκειμένου να υπάρχει ισοδύναμη προστασία του ευρώ σε όλη την Ένωση.

(3)

Οι δράσεις για την προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών και προσωπικού, της τεχνικής και επιστημονικής συνδρομής και της ειδικευμένης κατάρτισης συμβάλλουν σημαντικά στην προστασία του ενιαίου νομίσματος της Ένωσης από την παραχάραξη και την κιβδηλεία και από τη συναφή απάτη, βοηθώντας έτσι να επιτευχθεί υψηλό και ισοδύναμο επίπεδο προστασίας σε όλη την Ένωση και καταδεικνύοντας συγχρόνως την ικανότητα της Ένωσης να αντιμετωπίζει το σοβαρό οργανωμένο έγκλημα. Οι εν λόγω δράσεις θα μπορούσαν επίσης να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

(4)

Ένα πρόγραμμα για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση των πολιτών της Ένωσης, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη τους στο εν λόγω νόμισμα και βελτιώνοντας την προστασία του ευρώ, ιδίως με τη διαρκή διάδοση των αποτελεσμάτων των δράσεων που στηρίζει το εν λόγω πρόγραμμα.

(5)

Η ικανή προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία αποτελεί βασική συνιστώσα μιας ασφαλούς και ανταγωνιστικής ενωσιακής οικονομίας, συνδέεται δε άμεσα με τον ενωσιακό στόχο για βελτίωση της αποδοτικής λειτουργίας της οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

(6)

Η στήριξη αυτών των δράσεων στο παρελθόν, μέσω των αποφάσεων 2001/923/ΕΚ (5) και 2001/924/ΕΚ (6) του Συμβουλίου, των οποίων το περιεχόμενο τροποποιήθηκε και η ισχύς επεκτάθηκε και παρατάθηκε με τις αποφάσεις 2006/75/ΕΚ (7), 2006/76/ΕΚ (8), 2006/849/ΕΚ (9) και 2006/850/ΕΚ (10) του Συμβουλίου και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 331/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), έχει επιτρέψει την ενίσχυση των δράσεων της Ένωσης και των κρατών μελών στον τομέα της προστασίας του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία. Οι στόχοι του προγράμματος για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία για τις προηγούμενες περιόδους έχουν εκπληρωθεί με επιτυχία.

(7)

Το 2017, η Επιτροπή διενήργησε ενδιάμεση αξιολόγηση του πολυετούς προγράμματος δράσης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 331/2014 (πρόγραμμα «Pericles 2020»), βασιζόμενη σε ανεξάρτητη έκθεση. Μολονότι η έκθεση ήταν σε γενικές γραμμές θετική όσον αφορά το πρόγραμμα Pericles 2020, διατύπωνε ανησυχίες σχετικά με τον περιορισμένο αριθμό αρμόδιων αρχών που υπέβαλλαν αίτηση για την εκτέλεση δράσεων στο πλαίσιο του προγράμματος Pericles 2020, καθώς και σχετικά με την ποιότητα των βασικών δεικτών επιδόσεων που χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος Pericles 2020. Στην ανακοίνωσή της προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος Pericles 2020 και στην εκ των προτέρων αξιολόγησή της με τη μορφή εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της το οποίο συνόδευε την πρότασή της, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα, λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα και τις συστάσεις της ενδιάμεσης αξιολόγησης, ότι θα έπρεπε να υποστηριχτεί η συνέχιση του προγράμματος Pericles 2020 και μετά το 2020, δεδομένης της ενωσιακής προστιθέμενης αξίας του, του μακροπρόθεσμου αντικτύπου του και της βιωσιμότητας των δράσεών του, καθώς και της συνεισφοράς του στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.

(8)

Η συμβουλή που διατυπωνόταν στην ενδιάμεση αξιολόγηση ήταν να συνεχιστούν οι δράσεις που χρηματοδοτούνταν στο πλαίσιο του προγράμματος Pericles 2020, με παράλληλη μέριμνα ώστε να απλουστευθεί η υποβολή αιτήσεων, να προωθηθούν η διαφοροποίηση των δικαιούχων και η συμμετοχή του μέγιστου δυνατού αριθμού αρμόδιων αρχών από διάφορες χώρες στις δραστηριότητες του προγράμματος Pericles 2020, να διατηρηθεί η έμφαση στις αναδυόμενες και επαναλαμβανόμενες απειλές παραχάραξης και κιβδηλείας, καθώς και να εξορθολογιστούν οι βασικοί δείκτες επιδόσεων.

(9)

Έχουν εντοπιστεί κέντρα παραχάραξης και κιβδηλείας σε τρίτες χώρες και η παραχάραξη και η κιβδηλεία του ευρώ αποκτούν όλο και μεγαλύτερη διεθνή διάσταση. Ως εκ τούτου, οι δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων και κατάρτισης με τη συμμετοχή των αρμόδιων αρχών τρίτων χωρών θα πρέπει να θεωρούνται ουσιώδους σημασίας για την αποτελεσματική προστασία του ευρώ και θα πρέπει να προαχθούν περαιτέρω στο πλαίσιο της συνέχισης του προγράμματος Pericles 2020.

(10)

Θα πρέπει να εγκριθεί νέο πρόγραμμα για την περίοδο 2021-2027 («πρόγραμμα Pericles IV»). Θα πρέπει να εξασφαλιστούν η συνέπεια και η συμπληρωματικότητα του προγράμματος Pericles IV προς άλλα συναφή προγράμματα και δράσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να διεξαγάγει όλες τις αναγκαίες διαβουλεύσεις όσον αφορά την αξιολόγηση των αναγκών για την προστασία του ευρώ με τα βασικά εμπλεκόμενα μέρη, ιδίως τις οριζόμενες από τα κράτη μέλη αρμόδιες εθνικές αρχές, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Ευρωπόλ, στο πλαίσιο της επιτροπής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1338/2001, ιδίως όσον αφορά τις ανταλλαγές, τη συνδρομή και την κατάρτιση, για τον σκοπό της εφαρμογής του προγράμματος Pericles IV. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιοποιήσει την ευρύτατη πείρα της ΕΚΤ όσον αφορά τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων κατάρτισης και την παροχή πληροφοριών σχετικά με τα πλαστά χαρτονομίσματα ευρώ κατά την εκτέλεση του προγράμματος Pericles IV.

(11)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) έχουν εφαρμογή στον παρόντα κανονισμό. Οι εν λόγω κανόνες θεσπίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) («δημοσιονομικός κανονισμός») και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, προμηθειών, βραβείων, έμμεσης εκτέλεσης, προβλέπουν δε ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίστηκαν βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(12)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, δηλαδή να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και ανάμεσα στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη, με στόχο την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία, χωρίς να θίγονται οι αρμοδιότητες των κρατών μελών και με αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση των πόρων σε σχέση με το αποτέλεσμα που θα μπορούσε να επιτευχθεί σε εθνικό επίπεδο, να. βοηθά τα κράτη μέλη να προστατεύουν συλλογικά το ευρώ και να προάγει τη χρήση κοινών δομών της Ένωσης καθώς και την έγκαιρη και διεξοδική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών, δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(13)

Το πρόγραμμα Pericles IV θα πρέπει να εκτελεστεί σύμφωνα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (13).

(14)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση του προγράμματος Pericles IV, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Η Επιτροπή θα πρέπει να εγκρίνει ετήσια προγράμματα εργασίας, στα οποία θα προσδιορίζονται οι προτεραιότητες, η κατανομή του προϋπολογισμού και τα κριτήρια αξιολόγησης για τις επιχορηγήσεις δράσεων. Τα ετήσια προγράμματα εργασίας θα πρέπει να εμπεριέχουν τις εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις όπου είναι αναγκαία η αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης ώστε να παρέχεται στα κράτη μέλη μεγαλύτερη οικονομική ευελιξία, προκειμένου να μπορούν να εκτελούν και να ολοκληρώνουν με ικανοποιητικό τρόπο έργα για την προστασία και τη διασφάλιση του ευρώ.

(15)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει χρηματοδοτικό κονδύλιο για το πρόγραμμα Pericles IV, το οποίο αποτελεί το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της διοργανικής συμφωνίας της 16ης Δεκεμβρίου 2020 (14), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

(16)

Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική αξιολόγηση της προόδου του προγράμματος Pericles IV ως προς την επίτευξη των στόχων του, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ για την τροποποίηση του παραρτήματος όσον αφορά τους δείκτες, όταν κρίνεται αναγκαίο για σκοπούς αξιολόγησης, καθώς και για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με διατάξεις για τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να πραγματοποιεί τις κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και οι διαβουλεύσεις αυτές να διεξάγονται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (15). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(17)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16) και τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (17), (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2185/96 (18) και (ΕΕ) 2017/1939 (19) του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται με αναλογικά μέτρα, περιλαμβανομένων μέτρων σχετικών με την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, συμπεριλαμβανομένης της απάτης, την ανάκτηση απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει εξουσιοδοτηθεί, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, να ερευνά και να ασκεί διώξεις για ποινικά αδικήματα που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, την OLAF, το Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης εκχωρεί ισοδύναμα δικαιώματα.

(18)

Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο ενδιάμεση έκθεση αξιολόγησης σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος Pericles IV και τελική έκθεση αξιολόγησης σχετικά με την επίτευξη των στόχων του. Σύμφωνα με τις παραγράφους 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, το πρόγραμμα Pericles IV θα πρέπει να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που συλλέγονται σύμφωνα με ειδικές απαιτήσεις παρακολούθησης, με ταυτόχρονη αποφυγή του διοικητικού φόρτου, ιδίως για τα κράτη μέλη, και της υπερβολικής ρύθμισης. Κατά περίπτωση, οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος Pericles IV στην πράξη.

(19)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 331/2014 θα πρέπει συνεπώς να καταργηθεί.

(20)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην παροχή στήριξης στον σχετικό τομέα πολιτικής και να καταστεί δυνατή η εκτέλεση από την αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντως και να εφαρμοστεί αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2021,